موضوع : تجزیه وتحلیل نسبت های مالی
کتاب مرجع : مدیریت مالی دکتر تقوی
استاد گرامی : جناب آقای دکتر نکویی
دانشجویان:
قناعت پیشه
مشتعل
شیرافکن
مقدمه :
یکی از مهمترین اهداف اقتصادی- مدیریتی کشور در سطح خرد و کلان افزایش بازدهی سرمایه گذاری های انجام شده در شرکت ها و سازمان ها و همچنین تلاش برای بالا بردن فرآوری سرمایه های ملی محسوب می شود . هدف تجزیه و تحلیل صورت های مالی و به طور کلی مدیریت مالی نیز چیزی جز این نیست. در حقیقت، تلاش مدیران و برنامه ریزان شرکت ها و موسسات اقتصادی بر این است که با مطالعه اطلاعات و آمار و ارقام موجود در صورت های مالی (که اصولا" با صرف انرژی و هزینه های فروان به دست می آیند)،
شمایی از عملکرد شرکت به دست آورند و بتوانند با بررسی وضعیت حاضر و در نظرگرفتن اهداف استراتژیک و بلند مدت سازمان، برای افزایش فرآوری،حداکثر کردن ثروت سهامداران و سود شرکت، از نقاط قوت و ضعف خویش آگاهی یافته و با اتخاذ راهبردهای شایسته، موجبات بهینه سازی فعالیت ها وساختار منابع موجود و به دنبال آن بهره جویی قابل قبول از سرمایه گذاری های انجام شده را فراهم آورند.
بر این اساس، تجزیه و تحلیل کارآمد صورت های مالی می تواند زمینه لازم را برای شناسایی مشکلات پیش روی شرکتها را ایجاد کند و راهگشای بسیاری ازتصمیم گیری ها و آینده نگری ها باشد.
صورتهای مالی اصلی
چون تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی مستلزم داشتن یک سری اطلاعات مالی است که معمولا از صورتهای مالی مانند ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت استخراج می شوند لذا در این فصل مرور گزارش های حسابداری به منظور درک بهتر نسبتهای مالی ضروری به نظر می رسد . به منظور نشان دادن این صورت های مالی اطلاعاتی از شرکت تولیدی واکر ویلسن گرفته شده است که روی آنها توضیحات داده می شود .
ترازنامه
ترازنامه عبارت از است صورت حسابی که دارائیها ، بدهیها و سرمایه مالک یک واحد اقتصادی را در یک تاریخ معین نشان می دهد.
داراییهای جاری : دارایی هایی هستند که انتظار می رود در مدت یک سال مالی به پول نقد تبدیل گردند . دارایی های شرکت به ترتیب کاهش درجه نقدینگی از بالا به پایین ثبت گردیده اند .
دارایی غیر جاری یا دارایی های ثابت : دارایی هایی که معمولا نمی توانند در مدت یک سال مالی به پول نقد تبدیل شوند نامیده می شوند. که در قسمت پائین ستون این صورت قرار دارند.
ترازنامه (ادامه)
طرف دیگر ترازنامه هم به وضع مشابهی تنظیم شده است .
بدهی های جاری : آن اقلام بدهی که می بایست درطول یک سال مالی پرداخت گردند نامیده می شوند . اقلام بدهی به ترتیب تاریخ سر رسید از بالا به پائین در ترازنامه ثبت می گردند . بقیه اقلام این ستون بدهی های بلند مدت و حقوق صاحبان سهام را تشکیل می دهند .
صورت سود و زیان
درصورت سود و زیان شرکت فروش در قسمت بالای صورت قرار گرفته است و سپس انواع هزینه ها منجمله مالیات بر درآمد از آن کسر می شود تا سود خالص قابل تقسیم بین سهامداران به دست آید.
ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ:
ﺗﺤﻠﻴﻞ ﮔﺮان ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻠﻴﻞ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ از ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﻧﺴﺒﺘﻬﺎی ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﺧﻲ از واﻗﻌﻴﺘﻬﺎی ﻣﻬﻢ را درﺑﺎره ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻋﻤﻠﻴﺎت و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ آﺷﻜﺎر و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن را اراﺋﻪ ﻛﻨﺪ، ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف و ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎی ﺧﺎص را ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮارداد .
نسبت های مالی به 4 گروه تقسیم می شوند :
1-نسبت های نقدینگی 2- نسبت های فعالیت 3- نسبت های اهرمی
4-نسبت های سود آوری
1- نسبت های نقدینگی
ﻧﻘﺪﻳﻨﮕﻲ : ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ پرداخت ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭﺟﻮﺍﺑﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ بدهیهای ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺧـﻮﺩ را اندازه گیری می کند .
نسبت های نقدینگی خود به دو دسته تقسیم می شود:
الف – نسبت جاری :
ﻋﺒﺎﺭﺗﺴﺖ ﺍﺯﺣﺎﺻﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ دارائیهای ﺟﺎﺭﯼ ﺑﻪ بدﻫﻴﻬﺎﯼ ﺟﺎﺭﯼ .ﺍﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨـﺪﻩ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﯽ ﺑﺎﺯﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺑﺪﻫﻴﻬﺎﯼ ﺟﺎﺭﯼ ﺍﺯﻣﺤﻞ دارائیهایﺟــﺎﺭﯼ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .
ﻓـــﺮﻣﻮﻝ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ :
دارائیهایﺟﺎﺭی
——————— = ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺎرﯼ
ﺑـﺪﻫﯽ ﻫﺎﯼ ﺟﺎﺭﯼ
1- نسبت های نقدینگی (ادامه)
ب – ﻧﺴﺒﺖ ﺁﻧﯽ(ﺳﺮﻳﻊ ) :
ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﺍﺯ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻘﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﺍﻗﻼﻡ ﺩﺍﺭﺍﺋﯽ ﺟﺎﺭﯼ(ﻭﺟﻮﻩ ﻧﻘﺪ ،ﻣﻮﺟﻮﺩﯼ ﺑﺎﻧﻚ ﻭ ﺍﺳﻨــﺎﺩﺩﺭﻳﺎﻓﺘﻨﯽ) ﺑﻪ ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎﯼ ﺟــﺎﺭﯼ ﺑﺪﺳﺖ ﻣـﯽ ﺁ ﻳـﺪ . ﻣﻮﺟـﻮﺩﯼ ﻛـﺎﻻ ﺑـﻪ ﺩﻟﻴـﻞ اﻳﻨﻜـﻪ ﺑـﺮﺍﯼ ﻧﻘﺪ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮﯼ ﻧﻴاز ﺩﺭﺍند در این ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ لحاظ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ . در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ داراﻳﻲ ﻫﺎی آﻧﻲ، ﻣﻮﺟﻮدی ﻣﻮاد و ﻛﺎﻻ، ﭘﻴﺶ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎ ، سفارشات و سپرده ها ازداراﻳﻲ ﻫﺎی ﺟﺎری ﻛﺴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .
ﻓــﺮﻣﻮﻝ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ سرﻳﻊ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺫﻳﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ :
( ﻣﻮﺟﻮﺩﯼ ﻛﺎﻻو مواد+پیش پرداخت +سفارشات)- ﺩﺍﺭﺍﺋﻴﻬﺎﯼ ﺟﺎرﯼ ————————————————————————– = ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺮﻳﻊ
بدهیهای جاری
2- نسبت های فعالیت : (ادامه)
2- نسبت های فعالیت :
نسبت های فعالیت تعیین می کند که تا چه حد موسسه منابع خود را به نحو موثر بکار می گیرد .
این نسبت ها مربوط به مقایسه میان حجم فروش و سرمایه گذاری در دارایی های مختلف مانند موجودی ها ، دارایی های ثابت ، بدهکاران و غیره می باشد.
2- نسبت های فعالیت : (ادامه)
2- نسبت های فعالیت : (ادامه)
2- نسبت های فعالیت : (ادامه)
3- نسبت های اهرمی( باز پرداخت بدهیهای بلند مدت)
عبارت است از ﻗﺪﺭﺕ ﺟﻮﺍﺑﮕﻮﻳﻲ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺑـﻪ ﺑـﺪﻫﻴﻬﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪﻣـﺪﺕ ﺧـﻮﺩ ،درسر رسید آنها تحلیل این توانایی برساختار بلندمدت مالی و عملیاتی موسسه تاکید دارد .
این نسبت وجوهی را که توسط صاحبان شرکت تامین گردیده با وجوهی را که بصورت وام جهت سرمایه گذاری از طلبکاران شرکت تامین شده با هم مقایسه کرده و نسبت آنها را اندازه گیری می کنند.
تاﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﺑﺪﻫﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهد. در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ حد منابع مالی خود را از منابع دیگران تامین نموده است .
3- نسبت های اهرمی( باز پرداخت بدهیهای بلند مدت) (ادامه)
الف- ﻧﺴﺒﺖ کل بدهی به کل دارائیها( نسبت بدهی ) :
مجموع بدهیها
————– = ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻫﻲ
مجموع دارائیها
این نسبت جمع کل بدهیها را با جمع کل دارائیها مقایسه می کند . به عبارت دیگردرصد کل منابعی راکه ازطریق قرض گرفتن ازطلبکاران تامین شده است نشان می دهد .
طلبکاران ترجیح می دهند که این نسبت کوچکترباشد چون درصورت ورشکستگی شرکت ریسک کمتری رابرای ازدست دادن طلب خودتحمل خواهند کرد.
ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ وام و اﻋﺘﺒﺎر دﻫﻨﺪﮔﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻫﻲ ﻧﺴﺒت ﻛﻢ را ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ . ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺪﻫﻲ زﻳﺎد ﻣﻌﻤﻮﻻ به ﻣﻌﻨﺎی اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮای ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ از اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺴﻬﻴﻼت ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ.
3- نسبت های اهرمی( باز پرداخت بدهیهای بلند مدت) (ادامه)
3 – نسبت های اهرمی( باز پرداخت بدهیهای بلند مدت) (ادامه)
4- نسبتهای سودآوری
فعالیت کلی مدیریت شرکت را از طریق احتساب سود حاصل از فروش و سرمایه گذاری مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد .
سودآوری نتیجه نهائی همه برنامه و تصمیمات مالی شرکت است . نسبتهای که تا کنون مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند اطلاعات جالبی را در مورد نحوه عملکرد شرکت نشان دادند، ولی نسبتهای سودآوری آخرین جوابها را در مورد اداره شرکت به ما می دهد.
4- نسبتهای سودآوری: ( ادامه)
4- نسبتهای سودآوری: ( ادامه)
4- نسبتهای سودآوری : ( ادامه)
4-نسبت پرداخت سود سهام:
در هر سال قسمتی از سود خالص شرکت (وگاهی از سود سالهای گذشته ) طبق تصمیم مدیریت و تصویب مجمع ، بین سهام داران به عنوان سود سهام توزیع میشود.بدیهی است که بسیاری از سهام داران نیز با انگیزه دریافت سود سهام مبادرت به خرید سهام میکنند.
این نسبت طبق فرمول زیر محاسبه میشود:
سود سهام پرداختی به هر سهم / سود هر سهم =نسبت پرداخت سود سهام
کاربرد نسبت های مالی در تجزیه و تحلیل اعتبارات
ممکن است یک نسبتی وضع شرکت را به خوبی نشان داده، ولی نسبت دیگر وضع را روشن نسازد .
معذالک در اغلب موارد می شود با محاسبه فقط چند نسبت از وضع مالی شرکت مطلع شد . برای مثال یک مدیر اعتباراتی که همه روزه به تعداد زیادی از فاکتورهای فروش مشتریان خود رسیدگی می نماید می تواند برای وضع رسیدگی به خریدارانش فقط توجه خود را به سه نوع نسبت معطوف نماید .
1- تجزیه تحلیل نسبت جاری یا آنی ( بررسی توانایی پرداخت بدهی های جاری را اندازه گیری نماید .
2- تجزیه وتحلیل نسبت بدهی به کل دارایی ( میزان سرمایه گذاری خریدار آینده اش را در دارایی های شرکت بسنجد ).
3-تجزیه وتحلیل هر یک ازنسبت های سود آوری
محدودیت های تجزیه وتحلیل نسبت های مالی
با اینکه نسبت های مالی وسیله ای بسیار مفیدی برای تجزیه تحلیل وضع موقعیت مالی شرکت ها است ، معذالک محدودیت های درآن مشاهده می شود که باید کمال احتیاط را در کاربرد نسبت ها رعایت کرد .
1- با توجه به اینکه نسبت های مالی برمبنای اطلاعات حسابداری تهیه می شوند و این اطلاعات در اکثر مواقع قابل تفسیر بوده و حتی در بعضی مواقع بر اثر حساب سازی به وجود می آیند .
2- دو شرکت مختلف ممکن است روشهای مختلفی برای محاسبه استهلاک وارزش یابی موجودی به کار برند درنتیجه سود آنها کمتر ویا بیشتر نشان داده می شود .
3- اختلافات موجود در نحوه منظورنمودن هزینه های قسمت تحقیق وتوسعه ، طرح های بازنشستگی ، ادغام وتولید و ذخیره مطالبات مشکوک الوصل