موضوع: خلاصه تاریخ تحلیلی از ص189 تا ص199
تهیه کننده: حامد دهقانی فیروزآبادی
استاد مربوطه: آقای دکتر صفره
جریان سقیفه و شکل گیری خلافت
رحلت پیامبر
جریان های سقیفه
ابوبکر
جنگ های رده و واقعیت از دین برگشتگان
اقدامات افرادی که ادعای پیامبری داشتند:
نتیجه
گذر از در خانه فاطمه
فدک نمادی از معنایی عظیم
سخنان حضرت فاطمه در مورد تغییر جهت دین:
برخی اقدامات ابوبکر:
عکس العمل یکی از صحابه نسبت به گریه وزاری مردم که پیامبر نمرده است –> پاسخ ابن عباس با قرائت آیه«و ما محمد الّا رسول. . .» –> قانع نشدن مرد –> خواندن آیه توسط ابوبکر –> قانع شدن
رحلت پیامبر
پیک عمر به ابوبکر طی دو مرحله –> پاسخ در مرحله دوم
1-سقیفه گنجایش چند نفر را داشت؟
2-چرا اجتماع در آن هنگام و در آنجا بر قرارشد؟
3-چرا گرو هی از انصار در سقیفه گرد آمده بودند؟
4-چه کسی انصار را به سقیفه دعوت کرد؟
5-آیا مقدمات اجتماع از قبل برنامه ریزی شده بود؟
6-چه کسانی از انصار در محفل حضور داشتند؟
7-آیا گرد همایی انصار برای انتخاب جانشین بود و جنبه ی سیاسی داشت؟
8-کدام یک از انصار و با چه انگیزه ای پیش از همه بیعت کرد؟
9-آیا جز آن سه تن، هیچ یک از مهاجران داز رخداد سقیفه آگاه بود؟
10- . .
پرسش هایی در مورد تشکیل سقیفه:
ماهیت و انگیزه اقدام انصار: * رویارویی با کردار برخی مهاجران،نه موضع گیری * در برابر وصایای پیامبر
تخلف برخی از سران مهاجر
جلوگیری از آوردن کاغذ و دوات
تلاش برای حفظ موقعیت خود
نا آگاهانه مجری طرح دیگران شدن(طایفه بنی سلم)
انتخاب بر اساس معیار های مهاجرت، قریشی بودن، دوستی با پیامبر، کهنسالی
صحبت هایی در مورد غیبت اهل بیت ، بنی هاشم، دیگر مهاجران، حضرت علی(ع)
رقابت های طایفه ای دو قبیله اوس و خزرج
تصمیم بر قتل سعدبن عباده
جریان های سقیفه:
60 سالگی
ابوبکر:
پیر نسب دان قریش
از نخستین مسلمانان
شرکت در غزوه ها
آزاد کردن هفت برده مسلمان
راهنمایی برای مسلمان شدن افرادی چون: عثمان، طلحه،. . .
مدت خلافت دو سال و سه ماه
جنگ های رده و واقعیت از دین برگشتگان
اقدامات افرادی که ادعای پیامبری داشتند:
-هر یک از این افراد با ادعای نبوت طبل مخالفت و بی دینی کوفتند
-عده ای از مسلمانان سست ایمان نسبت به اصل دین دچار تردید شدند
1-نپرداختن زکات به دلیل مشروع ندانستن حکومت
2-بازگشت از دین و ارتداد
نتیجه
گذر از در خانه فاطمه
حضرت علی (ع) ویاران نزدیک وی و خاندان بنی هاشم از تصمیم سقیفه نشینان آگاهی نیافتند.وقتی متوجه این موضوع شدند که ابوبکر با یارانش وارد مسجد پیامبر شدند.
ابوبکر و عمر در حالی که از واکنش ها ی حضرت علی(ع) و همراهانش بیمناک بودند، آنان را به بیعت در مسجد فرا خواندند، ولی آن ها سر باز زدند.آنان تصمیم به آتش زدن خانه آن حضرت را کردند و موفق نشدند. حضرت علی (ع) و پیروانش زمانی که احتمال پایمال شدن رنج های پیامبر را دیدند ناگزیر با خلیفه مصالحه کردند.
فدک نمادی از معنایی عظیم
-تصرف منطقه فدک توسط ابوبکر
-فدک در فرهنگ شیعه نمادی از بزرگی که همین موجب تبدیل در گیری محدود به سیاسی شد
-منازعه فدک در واقع فریاد اعتراض حضرت فاطمه(س) است
-گلایه آن حضرت نسبت به اقدام ابوبکر
-قرائت آیات متعدد در مورد مالکیت حضرت فاطمه بر فدک
-مصداق قرار دادن ابوبکر در آیه «و سیعلم الذین ظلموا ایَّ منقلب ینقلبون» توسط حضرت فاطمه
سخنان حضرت فاطمه در مورد تغییر جهت دین:
در سخنان آن حضرت با مهاجرین و انصار به نکات زیر اشاره شد:
*چرا رهبری امت را از پایگاه رسالت و قواعد استوار نبوت و منزلگاه روح الاَمین دور ساختید؟
*چرا قرآن را از دست آگاهان به دنیا و دین بازگرفتید؟
*چرا با حضرت علی (ع) به دشمنی برخواستید؟
تنها علتی که موجب این امر شد: قدرت شمشیر او در جهاد، سخت گیری و شدت عمل او در برابر حق، بی پروایی او در راه خدا و . . .
به خدا اگر مانع نمی شدید و علی (ع) زمام امور امت را به دست می گرفت، کاروان امت را چنان عادلانه به پیش می برد که نه مرکب رنجی ببیند نه راکب اضطرابی یابد و . . .
برخی اقدامات ابوبکر:
1-ارسال سپاه اسامه به مرزهای روم (که با پیروزی آن 1-تقویت روحیه مسلمانان پس از رحلت پیامبر 2-پاسخ به گمان بیگانگان مبنی بر تضعیف مسلمانان)
2-فتح ناحیه حیره (12 هجری)
3-پیروزی بر شام (13 هجری)
4-تعیین رسمی خلیفه بعد از خود (بعد از رحلت پیامبر (ص) تعیین جانشین از جانب ابوبکر انکار و غیر لازم شمرده شد، اما خود او در بستر بیماری اقدام به وصیت بر جانشینی عمر نمود)
48 سالگی
عمر:
نخستین خلیفه ای که امیرالمومنین خوانده شد
از ثروتمندان قریش
همدردی با مردم
به اشرافی گری، گرد آوری طلا و نقره دلبستگی نداشت
تند خو و سختگیر
وضع مقررات برای اهل ذمه، قرار دادن دیوان برای مالیات و بیت المال
ایجاد پایگاه های نظامی
کشته شدت توسط مغیره بن شعبه
صلوات