تادائو آندو
در 13 اکتبر 1941 میلادی در اوزاکای ژاپن دیده به جهان گشود، در سالهای 69-1962 م . تعالیم خود آموخته و غیر آکادمیک خود را به عنوان یک معمار با سفرهای آموزشی به اروپا، آمریکا و آفریقا و مطالعه بر روی خانه های فرانک لویدرایت و کارهای مدرنیسم قدیمی (کلاسیک) تکمیل کرد.افزایش کمی آثار او در سطح معماریهای مسکونی، کلیساها،موزه ها و مجتمع های تجاری بزرگ، و … با تکیه ای مداوم و تقریباً انحصاری بر ساختارهای بتن مسلح بزرگ ونمایان است که عظمت را در معماری او فزونی می بخشد. او واسطه ای میان شرق و غرب است، و بتن را ـ با اینکه از مواد جدایی ناپذیر جنبش مدرن اروپاست ـ در جهت نشاندادن زیبایی شناسی شرقی به کار می برد. اولین تمرین معاریش را در سال 69 م . دراوزاکا آغاز کردو تاکنون بیش از صد و پنجاه پروژه معماری را طراحی کرده است.او از با نفوذ ترین معماران پست مدرن نسل دوم ژاپن محسوب می شود. توجه عمده وی بر تفلیق فرمهای مدرن با مفاهیم و شیوه های سنتی ژاپن استوار است ؛ به بیان دقیق تر، هدف او تغییر معنای طبیعت از گذرگاه معماری است. مصالح معماری آندو،بتن خام، خورشید، آسمان، سایه و آب است یا به عبارت بهتر، فضا. تاکید او بر این نکته است که استفاده کنندگان از بنا باید طبیعت را تجربه و احساس کنند و اینها همیشه در سنت منطقه ای زیستگاه او ـ کانزایی ـ دارد.
معرفی تادائو آندو
عناصراصلی و متناقص معماری آندو عبارتند از نظم، مردم و احساسات انسانی. او در معماری خود، به گونه ای متضاد آنها را با هم ارتباط می دهد و میان آنها تفاهمی ایجاد میکند:فرم در برابر فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبیعت در برابر هندسه .آندو از جذابیت فرم صرفنظر کرده و بر جذابیت فضا تاکید میورزد. او اعتقاد دارد که فرم، از تاثیر فضایی می کاهد و در نتیجه، جذابیتمعماری را محدود می کند..به اعتقاد او، ارجحیت دادن به فرم به معنای ارجحیت د ادن به حس بینایی در میان پنج حس و عدم توجه به عمق فضایی است. در نتیجه او درپی نفی فرم به مفهوم به کارگیری فرمهای ساده و انکار ساده و انکار فرمهای پیچیده است. (نفی تصویر صرفاً بصری در فضا). معماری او، معماری نفی و انکار است. او جامعه مدرن و جهانی بودن را نفی می کند. اولین چیزی که آندو نفی کرده، مفاسد جامعه مدرن وارزشهای آن است. (برای مثال، مقوله راحتی) آندو راحتی مدرن را نفی کرده، تلاش میکند ارتباط پویایی با جهان برقرار کند. او راحتی را از معماری خود دور می کند و به جای آن امکان حضور انسان و طبیعت را در کالبد معماری اش فراهم می سازد.او کارهای متعددی تاکنون انجام داده است که 8 اثر برترش که اهداف و تفکرات او را به خوبی جلوه گر می سازند را نام می بریم:-نمازخانه کوه روکو (کلیسای باد)-کلیسای روی آب-کلیسای نور-معبد آب-خانه Raw -مجتمع تجاری تایمز 2-پروژه ناکانو شیما 2-موزه نائو شیما .ویژگی های شاخص معماری آندو، نظم، مردم و احساسات انسانیاست. بنابراین، بر اساس الهاماتی که او از این سه عنصر گرفته، پروژههای او را می توان دسته بندی کرد.
در معماری آندو، عناصر به شکلی متضاد با هم مرتبط می شوند. بنابراین، فرم در مقابل فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبیعت در برابرهندسه قرار می گیرد. به عبارت دیگر، معماری او حاصل ارتباطی است که بین این عناصروجود دارد. برای آشنایی و شناخت بیشتر، کارهای آندو را بر اساس ساختار و کالبد به سه بخش معماری یگانه انگاری، دو گانه انگاری و کثرت گرایی تقسیم بندی می کنیم. آن دسته از کارهایی که در شمار معماری یگانه انگاری قرار می گیرند، دارای فرمی خالص، طراحی واضح و فضایی قومی هستند. این نوع معماری، بیشتر در خانه ها وکلیساهای کوچک دیده می شود. در این فضاها، با آرامشی روبرو می شویم که یادآور فضای سنتی چاپخانه های ژاپنی است. در این فضا، بر اساس ریتمی وحدت بخش، کل به جزء تبدیل می شود. این ریتم، حتی در نور و سایه نیز تکرار می شود. در معماری دو گانه انگار، آندو روش خاص خود را اعمال می کند. به عبارتی، روش او از هیچ نوع معماری دیگری تاثیر نپذیرفته است. در آنجاست که آندو از فرم بیضوی استفاده می کند؛ ولی در معماری دو گانه انگار، فضا بر اساس نیروی پویا شکل می گیرد. این نیرو، از تضاد بین فرم و فضا حاصل می شود. در این نوع معماری ـ بر خلاف معماری یگانه انگار که فرم بر فضا غالب است ـ فرم و فضا دارای ارزش یکسانی است و در اینجاست که نوآوری های آندو تجلی می یابد.
آثار برجسته آندو:
– خانه های روکو 83-1978
– کلیسای روی آب 88-1985
کلیسای نور
موزه سانتوری 94- 1991
موزه چوب 94-1991
غرفه ی ژاپن ، اکسپو 92-1989
گالری تایمز- ژاپن 1984
کلیسای روکو- ژاپن
هتل جزیره هاواجی
موزه ی هنرهای مدرن فورت ورث 2002-1999
تحلیل معبد آب:
سالن این معبد در داخل زمین زیر یک استخر بیضی شکل بزرگ پر از نیلوفرهای آبی قرار دارد. راه ورود به سالن پلکانی است که از روی سطح آب شروع می شود و به نظر می رسد که بازدید کنندگان را به زیر آب می کشد. این سالن از یک اتاق گرد با یک شبکه بندی از ستونهای چوبی تشکیل شده که درون محوطه ای مربع شکل قرار گرفته است. فضای داخلی سالن و ستون ها به رنگ قرمز است. این رنگ در پایان روز هنگامی که تابش قرمز غروب فضا را پر می کند و سایه های بلند ستون ها را به درون حجم زیر زمینی می اندازد به رنگ قرمز پر رنگ در می آید. طرح معبد رشته ای از تجربیاتی را که بر زندگی روزمره فائق آمده اند را خلق می کند.
آندو مخاطب خود را با گذراندن از دیوارهای منحنی شکل و بلند به حوض بزرگی می رساند که راه ورود به اتاق اصلی از دل آن می گذرد. مقصد آخر اتاقی مربع شکل با ستونهای چوبی و رنگی قرمز است.
این رنگ، در آئین بودا معانی متعددی دارد که هرکدام به معماری بنا و نیت تادائو آندو مفهومی مجزا می بخشد. رنگ سرخ، نماد نیروی زندگی است، پس در ابتدا، مخاطب را از این نیرو سرشار می کند. سرخ، محاظفت کننده است، در نتیجه معبد به طریقی آشتی پذیر، انسان را می پذیرد و در آخر، این رنگ که نماد خون مقدس است به مخاطبش این پیام را می دهد: در پس آب گل آلود، خون مقدس جاری است، حقیقت متعالی در پس دیوارهای بلند «من» پنهان است، کافی است از میان این دیوار گذر کرد تا به جهان کیهانی دست یافت.
این روند و مسیر حرکت را می توان از طور دیگر نیز بررسی کرد: تادائو آندو انسان تنها را پس از گذراندن از احساسات شخصی (دیوارهایی منحنی) به عقلانیت می رساند (اتاق مربع با رنگ قرمز) عقلانیتی که در سایه تفکر شرقی پی ریزی می شود. این مسیر از دل طبیعت شرقی می گذرد خاک (کف زمین دیوارها) باد (بین دیوارها) آب (حوض وسط) و نور (در تالار اصلی).
آندو با آموزه های شرقی خود تعریفی دوباره از انسان طبیعت و معماری را در دنیای مدرن و صنعتی نشان می دهد.
این نماز خانه در یک منطقه آرام مسکونی قرار گرفته و جهت آن بر اساس تابش خورشید و موقعیت قرار گیری کلیسای مجاور می باشد.
کلیسا دارای حجمی مکعبی مستطیل شکل (سه برابر یک مکعب) است که به وسیله یک دیوار محوطه با زاویه ۱۵ درجه بریده شده است این دیوار فضا را به دو قسمت نمازخانه و ورودی مثلثی شکل تقسیم می کند شخصی که از طریق بازشو زاویه دار روی دیوار وارد می شود باید ۱۸۰ درجه بچرخد تا روبروی نمازخانه قرار گیرد. کف نمازخانه به وسیله پله هایی به سمت محراب شیب دارد. در دیوار پشت محراب چند شکاف عمودی و افقی ایجاد شده تا صلیبی را به وجود آورند. کف آن و نیمکت ها نیز از الوارهای کم ارزش ساخته شده است تا با سطح زبر و ناصافشان هویت بی پیرایه و با صداقت فضا را مورد تاکید قرار دهند.
کلیسای نور
جمع تضاد یکی از اصول کاری و تفکر تادائو آندو می باشد که در کلیسای نور نیز مشاهده می شود قرار گرفتن یک ورودی (خط) مورب در برابر حجم مکعب و منظم نمازخانه استفاده از کنتراست نور که حجم تاریک کلیسا به وسیله نورهایی به شکل صلیب روشن می شود که به نوعی تداعی کننده و تقابل خوبی و بدی نیز می باشند. استفاده از تضاد حتی در بین مصالح انتخاب شده از طرف آندو نیز به چشم می خورد یعنی بتن و شیشه.
به کار گیری و استفاده از تضاد این امکان را می دهد که هر یک از عناصر استفاده شده در بنا شدت و بیان صریح تری یافته و این حس را نیز به مخاطب خود انتقال دهند. برای مثال شیشه و بتن که در کارهای آندو به وفور دیده می شود: بتن ماهیتی زبر خشن و بسته (از نظر دید) دارد و در کنار آن شیشه که ماهیتی شفاف صاف دارد به کار برده شده است. تضاد این دو عنصر کنار هم باعث می شود تا خصوصیات بتن بیشتر به چشم بخرد در همین هال هم بتن به شیشه شفافیت بیشتری نیز می دهد. همین اتفاق برای نور و تاریکی در کلیسای نور افتاده که باعث شده این کلیسا به یکی از معروفترین کارهای تاداو آندو تبدیل شود.
موزه هنرهای مدرن فورت وورث :
( تکزاس – ایالات متحده )
ایده : ایجاد یک رابطه ی بهینه بین ساختمان جدید و بنای کیمبال از این رو بر آن شدند محیطی روستایی بیافرینند.
موزه هنرهای مدرن فورت وورث واقع در تکزاس و در نزدیکی موزه کیمبل اثر برجسته لویی کان واقع شده است. این موزه یکی از بزرگترین کارهای خارجی تادائو آندو به شمار می رود . بتن، شیشه و آب باز هم از عناصری هستند که آندو آن را در کمال زیبایی خود به نمایش گذاشته است.دیوارهای سایت وظیفه به تاخیر انداختن کشف ساختمان را توسط مخاطب موزه دارند. آندو مخاطب موزه را در فضایی آرام و نورانی قرار می دهد و فضایی غنی از پرسپکتیوها و بازتابها را به او نشان می دهد. طراحی این موزه به صورت خطی شکل گرفته است و با تکه تکه کردن ساختمان مجموعه ای از مکعب ها را به نمایش می گذارد، این همان راه کار لویی کان برای موزه کیمبل بود. با این کار آندو سعی داشته تا به موزه کیمبل که در مجاورت خود قرار داشته پاسخی مثبت بدهد.
موزه هنرهای مدرن فورت ورت هدف تادائو اندوایجاد فضاهایی است که مردم بتوانند گردهم جمع شوند و احساس ارامش خیال کنند تادائو اندو یک برگ از دفترچه یادداشتش جدا میکند و یک قلم بر می داردو شروع به کشیدن می کند و می گوید:یک دیوار شیشه ای بیرون است سپس یک دیوار بتنی…و اینجا هم فضای نمایشگاهی است و یک راهرو.اگر نخواهی داخل نمایشگاه شوی می توانی از سمت راست عبور کنی و به محوطه برسی.معمار 61 ساله ی ژاپنی در مورد اخرین طرحش"موزه هنر های فورت ورت" در تگزاس صحبت می کند:"محوطه شبیه به یک صحرا است بدون هیچ اب و گیاهی پس من تصمیم به ایجاد سطوحی از اب و چوب گرفتم آندو از میان شش معمار حاضر در مسابقه طراحی موزه انتخاب شد ساختمان طراحی شده ی آندو هم از نظر نحوه ی طراحی و هم از نظر مصالح بکار رفته بسیار ساده و در عین حال مجلل می باشد.فقط شش نوع مصالح ساختمانی در ان به کار رفته است:بتن-چوب بلوط- شیشه- گرانیت- استیل رنگ شده و دیوارهای پیش ساخته.تنها رنگ هایی هم که در آن دیده می شوند سفید و دو رنگ خاکستری است.
طرح بر مبنای پلان مدولار منظم می باشد که انسان را به اسانی در مسیر هدایت می کند آنچه که آندو را از سایر معماران متمایز می کند این است که او تحصیلات اکادمیک نداشته است.بعد از اتمام تحصیلات متوسطه به علت کمبود پول به دانشکده نرفت.در عوض همه چیز را از طریق سفر به آفریقا ، اروپا و امریکا در دهه ی 1960 و به کمک مشاهده ی معماری جهان آموخت.در طول سفر هایش هزاران طرح از روی آنچه دیده بود کشید.اولین اثر مشهور آندو در سال 1976 خانه آزوما بود.باید گفت انچه که برای آندو مهم است فقط طراحی ساختمان نیست بلکه او بیشتر توجهش را صرف آنچه که اطراف ساختمان میگذرد می کند.چیزهایی از قبیل درختان.او به ندرت اجازه می ذهد درختی قطع شود حتی اگر در مسیر ساختمان قرار بگیرد.او می گوید:"هنگامی که من ساختمان ها را طراحی می کنم روزی را به تجسم می آورم که کودکان دور هم جمع شده اند و در سایه درختان بلند ماگنولیا کتاب می خوانند.حتی گاهی فکر می کنم کاشتن درختان مهمترین کار من است.
ویژگی های شاخص معماری آندو، نظم، مردم و احساسات انسانی است. بنابراین، بر اساس الهاماتی که او از این سه عنصر گرفته، پروژه های او را می توان دسته بندی کرد. در معماری آندو، عناصر به شکلی متضاد با هم مرتبط می شوند. بنابراین، فرم در مقابل فرم و فضا، داخل در برابر خارج و طبیعت در برابر هندسه قرار می گیرد. به عبارت دیگر، معماری او حاصل ارتباطی است که بین این عناصر وجود دارد. برای آشنایی و شناخت بیشتر، کارهای آندو را بر اساس ساختار و کالبد به سه بخش معماری یگانه انگاری، دو گانه انگاری و کثرت گرایی تقسیم بندی می کنیم.
آن دسته از کارهایی که در شمار معماری یگانه انگاری قرار می گیرند، دارای فرمی خالص، طراحی واضح و فضایی قومی هستند. این نوع معماری، بیشتر در خانه ها و کلیساهای کوچک دیده می شود. در این فضاها، با آرامشی روبرو می شویم که یادآور فضای سنتی چاپخانه های ژاپنی است. در این فضا، بر اساس ریتمی وحدت بخش، کل به جزء تبدیل می شود. این ریتم، حتی در نور و سایه نیز تکرار می شود.
در معماری دو گانه انگار، آندو روش خاص خود را اعمال می کند. به عبارتی، روش او از هیچ نوع معماری دیگری تاثیر نپذیرفته است. در آنجاست که آندو از فرم بیضوی استفاده می کند؛ ولی در معماری دو گانه انگار، فضا بر اساس نیروی پویا شکل می گیرد. این نیرو، از تضاد بین فرم و فضا حاصل می شود. در این نوع معماری ـ بر خلاف معماری یگانه انگار که فرم بر فضا غالب است ـ فرم و فضا دارای ارزش یکسانی است و در اینجاست که نوآوری های آندو تجلی می یابد. قدرت و منطق مردانه از یکسو و مهربانی و احساسات زنانه از سوی دیگر، شخصیت او را شکل می دهد.
معماری کثرت گرایی آندو شامل تعداد زیادی از کارهای او از سال 1985 به بعد می باشد. این معماری، با فرم های متنوعی که دارای جهت گیریهای مختلفی است، شناخته می شود. در اینجا، تمرکز فضایی که در معماری یگانه انگار وجود داشت، متلاشی و پراکنده می شود و بیشتر به سوی روشنایی و پویایی نیل می کند. فرم از نظر بصری، سبک تر شده و پراکنده می شود. بنابراین در طراحی، فضا از ترکیبات مختلفی شکل می گیرد. از این روست که در کارهای آندو، روش ها و مقیاس های متنوعی دیده می شود.
پایان