عنوان: بررسی قانون اساسی کشور ترکیه
نخستین قانون اساسى ترکیه در دوره مشروطیت تحت عنوان "قانون اساسى" پدیدآمد که در آن :
اصول گذر از سلطنت مطلقه به سلطنت مبنى بر قانون اساسى
و
اصولاساسى رژیم مشروطیت
گرد آمده بود.
تاریخچه قانون اساسی جمهوری ترکیه
مجلسى که با توجه به محتواى این قانون تشکیلیافته به حدود یک سال (از 19 مارس 1877 تا 16 فوریه 1878) فعال بود تا این کهسلطان عبدالحمید دوم مجلس را تعطیل کرد و قانون اساسى عملا از حیز انتفاع افتاد.
سلطان عبدالحمید دوم
تاریخچه قانون اساسی جمهوری ترکیه
در سال 1908 همزمان با اعلان مشروطیت دوم قانون اساسى مجدداً به مورد اجراگذارده شد و در سال 1909 تغییرات مفصلى در آن انجام گرفت.
قانون اساسى دولتعثمانى پس از جنگ جهانى اول و به ویژه در دوره حاکمیت "اتحاد و ترقى" که دورهتکحزبى بود هرگز مورد ملاحظه قرار نگرفت.
تاریخچه قانون اساسی جمهوری ترکیه
قانون اساسى 1921 همراه با قانونتشکیلات اساسى که در سال 1924 به تصویب رسید سبب گردید که قانون اساسىعثمانى به کلى حذف گردد و به تاریخ بپیوندد.
تاریخچه قانون اساسی جمهوری ترکیه
تاریخچه قانون اساسی جمهوری ترکیه
در دوره جمهورى تاکنون سه قانون اساسى به ترتیب در سالهاى 1924، 1961 1982 تدوین گردیده و آخرین قانوناساسى ترکیه نیز مربوط به سال 1982می باشد
مصطفی کمال آتاتورک
(بنیانگذار جمهوری ترکیه)
کلیات قانون اساسی جمهوری ترکیه
اصل اول این قانون از جمهوریت نظام نام مىبرد.
اصل دوم از احترام بهحقوق ملت، ملیتگرایى آتاترک در قالب آسایش جامعه، همبستگى ملى و عدالت وحکومت دمکراتیک، لائیک و سوسیال یاد مىکند
کلیات قانون اساسی جمهوری ترکیه
اصل 6 قانون اساسىترکیه حاکمیت بىقید و شرط را از آن ملت مىداند که ملت نیز آن را از طریق تشکیلاتصلاحیتدار اعمال مىنماید
اصل 7 صلاحیت قانونگذارى را متعلق به قوه مقننه،صلاحیت اجرایى را متعلق به قوه مجریه و صلاحیت قضایى را متعلق به قوه قضائیهمىداند
کلیات قانون اساسی جمهوری ترکیه
اصل 9 قانون اساسى ترکیه از تساوى مردم در مقابل قانون (بدون توجهبه زبان و مذهب و نژاد و جنسیت و تفکر سیاسى و اعتقاد فلسفى و…) یاد شده است
اصل 11، موضوع برترى قانون اساسى بر سایر قوانین ذکر شده است
کلیات قانون اساسی جمهوری ترکیه
فصل دوم قانوناساسى حقوق ملت
فصل سوم بررسى قواى مقننه و مجریه و قضائیه
فصل چهارم احکام مالى اقتصادى
فصل پنجم احکام مختلف
فصل ششماحکام موقت
فصل هفتم مسایل مربوط به اصلاح و اجراى قانون اساسى
کلیات قانون اساسی جمهوری ترکیه
اصول غیر قابل تغیر
طبق اصل 4 قانون اساسی ترکیه این سه اصل قابل تغیر نیستند:
اصل1 . سیستم حکومتى ترکیه جمهورى است.
اصل 2 .جمهورى ترکیه، در قالب آرامش جامعه، همبستگى ملى و درک عدالت،حرمتگذار به حقوق انسان، وابسته به ملىگرایی آتاترک، متکى به مبادى اساسى ذکرشده در مقدمه، یک دولت حقوق با ویژگیهاى دمکراتیک، لائیک و سوسیال است.
اصل 3. حکومت ترکیه یک تمامیت غیرقابل تجزیه با کشور و ملت است.
زبان ترکیه ترکى است.
پرچم آن به رنگ قرمز با هلال ماه سفیدرنگ و داراى ستاره است.
سرود ملى آن "مارش استقلال" وپایتختش آنکارا ست.
حقوق ،تکالیف و آزادی ها
در قانون اساسی ترکیه حقوق ،تکالیف و آزادی های زیر به صراحت قید گردیده است:
1.مصونیت شخص، موجودیت مادى و معنوى
2.ممنوعیت فعالیت اجبارى
3.آزادى و امنیت افراد
4.امور خصوصى افراد
الف . مخفى بودن زندگى خصوصى
ب . مصونیت اقامتگاه
ج .آزادىمخابره و مکاتبه
5.حق سکونت و سیاحت آزادانه
6.آزادى دین و وجدان
7.آزادى فکر و اعتقاد
8.آزادى بیان و نشر اندیشه
9.آزادى تعلیم و تعلم علم و هنر
10.آزادى مطبوعات
11.حق انتشار نشریات ادوارى و غیرادوارى
حقوق ،تکالیف و آزادی ها
12.حق بهرهمندى شخصیتهاى حقوقى عمومى از رسانههاى خبررسانى همگانى در کنارنشریات ویژه خودى .
13.حق تصحیح و پاسخگویى
14.حق اجتماع و آزادیها
الف . آزادى ایجاد انجمن
ب حق برگزارى اجتماع و راهپیمایى
15.حق مالکیت
الف . حق ادعا و دفاع
16.حق اثبات
حقوق ،تکالیف و آزادی ها
17.حق تحصیل
18.حق انعقاد قرارداد کار جمعى، اعتصاب و اخراج کارگران
الف . حق انعقاد قرارداد جمعى
ب .حق اعتصاب و اخراج کارگران
19.دستمزد عادلانه
20.بهداشت، محیط و مسکن
الف . خدمات بهداشتى و حفظ محیط زیست
ب . حق مسکن
حقوق ،تکالیف و آزادی ها
21.حق انتخاب، انتخاب شدن و فعالیت سیاسى
22.حق ورود به خدمات دولتى
23.حق درخواست یا شکایت کتبى
24.حق کار
25. آزادى فعالیت و انعقاد قرارداد
ب . شرایط کار و حق استراحت
ج .حق تاسیس سندیکا
26. حق امنیت اجتماعى
حقوق ،تکالیف و آزادی ها
چگونگی اصلاح قانون اساسى، شرکت در انتخابات و راى عمومى
اصل 175 .اصلاح شده در 1987/5/7( اصلاح قانون اساسى با پیشنهاد کتبىحداقل13 نفر ازکل اعضاى مجلس قابل طرح است. پیشنهاد اصلاح قانون اساسى دو بار درجلسه عمومى مجلس مورد مذاکره قرار مىگیرد. قبول پیشنهاد اصلاح با راى مخفى 35 رای از کل نمایندگان ممکن است.
رئیس جمهور مىتواند براى بررسى مجدد قوانین مربوط به اصلاحات قانون اساسىبهمجلس بازپس فرستد. چنانچه مجلس قانون مذکور را عیناً با 23 رای تصویب نماید،رئیسجمهور مىتواند آن را بهراى عمومى بگذارد.
چنانچه قانون مربوط به اصلاح قانون اساسى با کمتر از 35 یا 23 رای از آراء کل نمایندگانبهتصویب برسد و رئیس جمهور آن را بدون اعاده بهمجلس بهراى عمومى گذارد، دراین صورت قانون مذکور در روزنامه رسمى منتشر مىگردد.
چگونگی اصلاح قانون اساسى، شرکت در انتخابات و راى عمومى
رئیس جمهور مىتواند قانون راجع بهاصلاح قانون اساسى را که بهتصویب 23نفر اکثریتنمایندگان مجلس رسیده و یا موادى را که لازم مىداند، بهطور مستقیم یا به واسطهاعادهاش، بهراى عمومى عرضه نماید.
براى مجرى شدن قوانین مربوط به اصلاحات قانون اساسى که بهآراء عمومىگذاشته شده، بیش ازنصف آراء معتبر در تایید قوانین مذکور الزامى است.
چگونگی اصلاح قانون اساسى، شرکت در انتخابات و راى عمومى
مجلس در جریان تصویب قوانین مربوط به اصلاحات قانون اساسى، در صورتتقدیم آنها بهآراء عمومى، درمورد اینکه کدامیک از احکام اصلاحشده با هم و کدامیکاز آنها جداجدا خواهد بود تصمیمگیرى مىنماید.
براى تضمین مشارکت افراد درآراء عمومى، انتخابات عمومى نمایندگان، انتخاباتمیاندورهاى و انتخابات عمومى محلى، قانون علاوه بر جریمه مالى تدابیر مقتضى دیگررا اتخاذ مىنماید.
چگونگی اصلاح قانون اساسى، شرکت در انتخابات و راى عمومى
سیستم آن کشور پارلمانى است
رئیس جمهور از طریق آراء عمومی با کسب اکثریت مطلق آرا انتخاب مىشود(اصل 102)
نخستوزیر و وزیران باید از مجلسراى اعتماد بگیرند و در مقابل آن مسئولیت دارند.
ریاست جمهوری در قانون اساسی جمهوری ترکیه
متن سوگند نامه رییس جمهور ترکیه(اصل 103)
بهعنوان رئیسجمهور براى حفاظتم از موجودیت حکومت و استقلال آن،تمامیت تجزیهناپذیر ملت و وطن و حاکمیت ملى، براى وفادار ماندنم به قانوناساسى، برترى حقوق، دمکراسى، اصول آتاترک و انقلاب او و اصولجمهوریت لائیک، براى عدم غفلتم از توجه به رفاه و آسایش ملت، همبستگىملى و بهرهمندى ایدهآل همه افراد از آزادیهاى اساسى و حقوق بشر درچارچوب عدالت و براى تلاشم با تمام توانم جهت پاسدارى و ارتقاء شان وشرف جمهورى ترکیه و انجام وظایف ریاست جمهوریم بدون طرفدارى (ازشخص یا گروهى) در حضور ملت بزرگ ترک و تاریخ به ناموس و شرفم سوگندیاد مىکنم.
اختیارات رییس جمهور ترکیه
اصل 104 قانون اساسى وظایف و اختیاراتنسبتاً وسیعى به عهده رئیسجمهور گذاشته است.
انتخاب نخست وزیر با رئیس جمهوراست. نخست وزیر نیز رئیس هیات وزیران است. وزرا در مقابل او مسئولیت دارند.
اصل 104 :رئیسجمهور در راس حکومت است و با این عنوان، وحدت جمهورىترکیه و ملت ترک را نمایندگى مىکند و بر اجراى قانون اساسى و فعالیت منظم وهماهنگ ارگانهاى دولتى نظارت مىکند
الف. وظایف و اختیارات مربوط به قوه مقننه:
درصورت لازم دانستن، حضور در اولین روز سال قانونگذارى مجلس و سخنرانى درآن
در صورت لازم دانستن، فراخوانى اعضاى مجلس به اجتماع و تشکیل جلسه
انتشار قوانین
اعاده قوانین به مجلس جهت بررسى مجدد
در صورت لزوم، به رفراندوم گذاشتن قوانین مربوط به اصلاح قانون اساسى
اقامه دعوى ابطال قوانین، تصویبنامهها، آییننامههاى داخلى مجلس (همه یا برخىاز آنها) که با شکل یا محتواى قانون اساسى مغایرت دارند در محکمه قانون اساسى.
اتخاذ تصمیم در مورد تجدید انتخابات مجلس
اختیارات رییس جمهور ترکیه
ب. وظایف و اختیارات مرتبط با قوه مجریه:
تعیین نخستوزیر و قبول استعفاى او
تعیین وزیران با پیشنهاد نخست وزیر
ریاست برهیات وزیران در صورت احساس لزوم و دعوت هیات وزیران به تشکیلجلسه به ریاست خودش
اعزام نمایندگان دولت ترکیه به کشورهاى خارج و قبول نمایندگان اعزامى کشورهاىبیگانه به ترکیه
تایید معاهدات بینالمللى و انتشار آنها
نمایندگى فرماندهى نیروهاى مسلح از طرف مجلس بزرگ ترکیه
اختیارات رییس جمهور ترکیه
ب. وظایف و اختیارات مرتبط با قوه مجریه:
تعیین رئیس ستاد ارتش
فراخوانى شوراى امنیت ملى جهت تشکیل جلسه
عهدهدارى ریاست شوراى امنیت ملى
اعلان حکومت نظامى و حالت فوقالعاده در جلسه هیات وزیران که به ریاست وىتشکیل شده و صدور تصویبنامه در حکم قانون
امضاى تصویبنامه هیات وزیران
تخفیف یا عفو مجازات زندانیان بیمار دائمى، معلول و پیر
تعیین اعضا و رئیس سازمان بازرسى کشور
دادن دستور بررسى، تحقیق و بازرسى به سازمان بازرسى کشور
انتخاب اعضاى سازمان آموزش عالىyök
انتخاب روساى دانشگاهها
اختیارات رییس جمهور ترکیه
ج. وظایف و اختیارات مربوط به قوه قضائیه:
انتخاب اعضاى دادگاه قانون اساسى، یک چهارم اعضاى شوراى دولتى( Daniştay )دادستان و معاون دادستان دیوانعالى جمهوریت، اعضاى دیوانعالى نظامى، اعضاىدادگاه ادارى عالى نظامى و اعضاى سازمان عالى دادستانها و قضات
رئیسجمهور وظایف مربوط به انتخاب و تعیین سایر موارد ذکر شده در قانوناساسى و قوانین و نیز وظایف دیگرش را بهجاآورده و اختیارات خودرا بهکار مىبرد.
اختیارات رییس جمهور ترکیه
با تشکر از توجه شما