بررسی علائم فزسودگی شغلی وراه های برون رفت ازآن
فرویدونبرگر فرسودگی شغلی را حالتی از خستگی و ناکامی می داند که به علت از
خود گذشتگی فرد در روش کاری وزندگی و یا ارتباطی که منجر به وصول نتیجه دلخواه
نمی شود به وجود می آید .کتاب ایشان به نام “ بیشترین هزینه برای بالاترین دستاورد“
به عنوان کتاب مرجع در ارتباط با ”برن اوت“مورد استفاده قرار می گیرد
مفهوم فرسودگی شغلی در سال 1974 برای اولین بار توسط آقای ”هربرت
فرویدونبرگر“ روانشناس آلمانی الاصل (متوفی به سال1993 درامریکا) معرفی شد
فرانکن هودر فرسودگی شغلی را برای توصیف سندرمی بکار می برد که شامل
خستگی وکناره گیری از کار است .
مفهوم فرسودگی از منظر نظریه پردازان علم روانشناسی
فزسودگی شغلی (Job Burn out) چیست؟
برن اوت (Burn out) چیست؟
احساس درماندگی وناامیدی ,سرخوردگی ورشد دیدگاه منفی
نسبت به خودودیگران
مفهوم برن اوت شغلی JOB BURN OUT))چیست ؟
Attachment #2
گروههای مستعد ابتلا به فرسودگی شغلی
Attachment #2
گروههای مستعد ابتلا به فرسودگی شغلی
گروههای مستعد ابتلا به فرسودگی شغلی
این گروه از کارکنان افرادی هستند که زندگی بیرون از اداره برای آنها رضایت بخش نیست، در واقع این کارکنان تعهد بیش از حد به کار دارند و مدت طولانی را در سازمان کار می کنند و بیانگر این مسئله است که ،کارمند زندگی خارج ازکار را رها کرده است که خود زمینه ای برای تجربه فرسودگی شغلی است
2-افرادی که سازمان را به عنوان جایگزینی برای
زندگی اجتماعی به کار می برند.
Attachment #2
گروههای مستعد ابتلا به فرسودگی شغلی
Attachment #2
گروههای مستعد ابتلا به فرسودگی شغلی
خصوصیا ت افراد مستعد برن اوت شغلی
به ندرت به مرخصی یا
تعطیلات می روند
افراد دارای عدم آمادگی
برای احراز شغل
Attachment #2
فرمول ساده ابتلا به برن اوت شغلی (JOB Burn out)
عوامل فرسودگی شغلی
عوامل
سازمانی
طبقه بندی عوامل
فرسودگی شغلی
گروه(1)
عوامل
بین فردی
گروه(2)
عوامل
درون فردی
گروه(3)
عوامل فرسودگی شغلی
1- عوامل سازمانی
ابهام نقش به روشن و مشخص نبودن اهداف، مسئولیت ها و محدودیت ها اطلاق شده و به
عواملی مثل پیچیدگی تکالیف ، تکنولوژی و تغییر سریع و مداوم سازمان مربوط می باشد
تعارض نقش زمانی رخ می دهد که خواسته ها یا درخواست های متناقض و نامتناقض
بر روی افراد اعمال شود
شیوع انتظارات و واقعیت ، یک عامل عمده در تجربه فشار
روانی است
تراکم کاری شامل مولفه های کمی و کیفی است مولفه های تراکم کاری کمی ، شامل در خواست های بیش ازحد است که زمان کمی برای رسیدگی به آنها وجود دارد و تراکم کیفی به پیچیدگی شغل مربوط می شود .
ابهام نقش
تعارض نقش
انتظارات شغلی
تراکم کاری
عوامل فرسودگی شغلی
تحقیقات مختلفی که بر روی نقش حمایت در فشار روانی و فرسودگی شغلی صورت گرفته است
حمایت اجتماعی را به عنوان یک منبع کمک به افراد برای مقابله با فشار روانی و فرسودگی
شغلی مشخص کرده است ، حمایت اجتماعی موجب تسهیل رفتارهای انطباقی فرد می شود که
البته به ماهیت اجتماعی فرد باز می گردد . به عبارت دگر زمانی شکل می گیرد که روابط
عمیقی حاکی از علاقه و نگرانی نسبت به هم ، بین افراد به وجود آید .
عوامل فرسودگی شغلی
3- عوامل درون فردی
عدم آمادگی برای احراز شغل
نقش تعیین کننده ای در فرآیند فرسودگی شغلی دارد . افرادی که آموزش های لازم برای
احراز شغل را کسب نکرده اند آمادگی بیشتری برای مبتلا شدن به فرسودگی شغلی را دارند
متغیرهای جمعیت شناختی
( جنس ، سن ،میزان تحصیلات ، وضعیت تاهل و سابقه کار ) نقش
موثری در فرسودگی شغلی دارند
ویژگی های شخصیتی
افراد می تواند به عنوان زمینه ساز فرسودگی شغلی عمل نماید به عنوان مثال افرادی که دارای
عزت نفس بالایی هستند در مواجهه با مشکلات و موقعیت های خطرناک مقاوم و فعال هستند در
حالیکه افراد با عزت نفس پایین سعی می کنند از موقعیت هایی به این شکل اجتناب کنند
Attachment #2
علل فرسودگی شغلی
1- ناآشنا بودن افراد با هدف یا اهداف سازمان یا قابل درک نبودن
این اهداف برای آنان
2- سیاستهایی که مدیریت سازمان در ابعاد مختلف وضع می کندیا
در عمل به کار می گیرد
3 – شیوه های رهبری و مدیریت در سطوح سرپرستی (یا سبک
رهبری سرپرستان واحدها در سازمان )
4- سخت و غیرقابل انعطاف بودن قوانین ، مقررات و آیین نامه ها
در سازمان
5- ناسالم بودن شبکه های ارتباطی در سازمان و فقدان ارتباط های
دوطرفه و از پایین به بالا در سازمان
6 – بی توجهی مدیریت سازمان به امور کارکنان (رفاهی ، درمانی ، تفریحی و…)
7- عدم بهره گیری از همه توان و استعدادهای بالقوه افراد در انجام دادن وظایف شغلی
8- مبهم بودن نقش فرد در سازمان و در فرایند تولید، توزیع و مصرف کالاها و خدمات ارائه شده توسط سازمان
9- ناراضی بودن افراد از سازمان یا از شغل خود
روند برخورد واقدام دربرابر فرسودگی شغلی
وقتی با روند فرسودگی در خودمان آشنا می شویم و آن را می شناسیم
معمولا سه اقدام انجام می دهیم:
اگر با مساله فرسودگی جدی برخورد کنیم می توان آن را دفع کرد و نسخه آن
در ذهن همه ماست.
Organisation climate dimensions
Research suggests that there are six key dimensions that consistently affect individual and organisational performance
Attachment #2
Climate in typical organisations
Attachment #2
Middle East climate tends to score high on standards and lower on flexibility
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Flexibility
Responsibility
Standards
Rewards
Clarity
Team Comm
تفاوت برن اوت و استرس
احساسات تند و فعال
احساسات کند و فروخفته
بی خیالی
Attachment #2
یرکز و دادسون ارتباط بین استرس و عملکرد را در قالب ” قانون یرسون”
ارائه نموده اند.
عملکرد
استرس کم
(مضر و بدخیم)
استرس بهینه
(مفید و خوش خیم)
استرس زیاد
(مضر و بدخیم)
استرس کارکردی
نشانه ها و شاخصه های ناشی از فرسودگی شغلی
ادامه نشانه ها و شاخصه های ناشی از فرسودگی شغلی
رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی : رویکرد روان شناختی – اجتماعی
مراحل شکل گیری و بروز برن اوت (Burn out) شغلی
نشانه های فرسودگی شغلی در بین مدیران
مدیر انگیزه چندانی برای ارتقاء و رشد خود ندارد
اعتماد به نفس در تصمیم گیریها کاهش می یابد
مدت زمان میان تصمیم گیری و انجام تصمیم بیشتر و بیشتر می شود یعنی تصمیم خیلی دیر به اجرا
گذارده می شود
نبود علاقه در مدیر برای آگاهی از رخدادهای آن سوی سازمان، در حالی که کار خودرا انجام می دهد .
بروز خشونت گسترش فرهنگ ، گناه را بر گردن دیگران انداختن
گسترش فرهنگ سرهم بندی کردن
نادیده گرفتن ارزشهابی تفاوت شده مدیر نسبت به عوامل استرس زا در کارکنان
استفاده از مشاوران خارج از سازمان برای رفع بحرانها ” در حالی که خود توانایی رفع بحران را دارد“
بزرگ کردن دستاوردها
نادیده گرفتن کمبودها و مشکلات دادن قول و وعده ها اما انجام ندادن آنها
نشانه های فرسودگی شغلی دربین کارکنان
خوشبختانه پاسخ این سوال مثبت است و شواهد و
یافته های جدید علمی بیانگر این واقعیت است که امکان بهبود و
بازگشت سلامتی برای این فرد وجود دارد.
سئوال
هنگامی که فرد دچار عارضه یا اختلال فرسودگی شغلی شد ،
آیا راهی برای رهایی او از این وضع بیماری زا وجود دارد ؟
؟
راههای جلوگیری از برن اوت شغلی
راهکارهای
اجتماعی
ایجاد محیط های حمایت گر
راهکارهای
سازمانی
برنامه های کمک به کارمند
( مشاوره و سرویس های روانشناسی )
آموزش های مدیریت استرس
تعدیل کنند ه های استرس
راهکارهای
شخصی
راهکارهایی بر مبنای حل مشکل
( شناخت ریشه های مشکل و کاهش آن)
راهکارهایی بر مبنای ارزیابی
( تصحیح ، تعبیر شخصی از فعالیتهای ایجادکننده استرس )
رهائی از فرسودگی شغلی
راه های بهبود فرسودگی شغلی وشیوه های مقابله باآن (شخصی )
ادامه راه های بهبود فرسودگی شغلی وشیوه های مقابله باآن (شخصی )
راهکارهای شخصی جهت پیشگیری از برن اوت در محیط کار
راه های برون رفت از فرسودگی شغلی
نقش مدیران در کاهش برن اوت شغلی
همراهی با همکاران دچار برن اوت شغلی
استفاده از روانشناس جهت تشخیص درست مشکل
پرداخت پاداش و قدردانی به موقع
مطالعه عوامل تاثیرگذار و مرتبط با آن
ایجاد فضای اعتماد در محیط کار
توجه بیشتر به همکاران
ایجاد انگیزه های کاری و شغلی در بین همکاران
نقش مدیران
یادگیری نحوه مقابله با مسائل و مشکلات وآموزش به دیگران
ادامه نقش مدیران در کاهش برن اوت شغلی
تنظیم برنامه های تفریحی و دسته جمعی جهت کاهش خستگی
روزانه و شناخت سایر شیوه های خستگی زدایی
بکارگماری افراد نه تنها بر اساس علایق بلکه برا ساس
توانمندی ویژگیهای شخصیتی
بهبود شبکه های ارتباطی در سازمان
(امکان ارائه انتقادات و رابطه ای مناسب بین مدیران و کارمندان )
تدارک دوره های آموزشی مناسب بر اساس تجزیه و تحلیل شغل
تدارک امکاناتی در جهت افزایش مهارتهای افراد با توجه
به مسئولیتهای کاری آنها
کاهش امکان قرارگیری افراد در معرض خطر و
محرکهای تنش زا
نقش مدیران
تحقیقات مختلفی که بر روی نقش حمایت در فشار روانی و فرسودگی شغلی صورت
گرفته است حمایت اجتماعی را به عنوان یک منبع کمک به افراد برای مقابله با فشار
روانی و فرسودگی شغلی مشخص کرده است ، حمایت اجتماعی موجب تسهیل رفتارهای
انطباقی فرد می شود که البته به ماهیت اجتماعی فرد باز می گردد . به عبارت دیگر
زمانی شکل می گیرد که روابط عمیقی حاکی از علاقه و نگرانی نسبت به هم ، بین افراد
به وجود آید .
ادامه رهایی از فرسودگی شغلی –راهکار های اجتماعی
Attachment #2
جمع بندی نتایج فرسودگی شغلی
موجب کاهش عملکرد و اثربخشی در کار می گردد.
کاهش / افزایش رضایت شغلی با تعهد فرد نسبت به کار و سازمان همبستگی مستقیم دارد.
باعث اثر منفی روی عملکرد همکاران می شود.
برن اوت شغلی و سوء مصرف مواد ارتباط وجود دارد.
برن اوت به غیبت از کار و کناره گیری از کار منتج می گردد.
باعث فرسودگی بدنی، جسمی ، کاهش انرژی و احساس خستگی شدید می شود .
تاثیر منفی در زندگی شخصی افراد و خانواده دارد.
Attachment #2
حسن ختام
اسباب ریاست تحمل است
و بلند نظری.
امام علی (ع) :
Attachment #2
با تشکر از توجه شما