توضیح روش
سیکلوفم یک روش تزریقی پیشگیری از بارداری است که توسط پزشک یا کارکنان بهداشتی تعلیم دیده هر ماه یکبار در داخل عضله بالای بازو و یا عضله قسمت فوقانی خارجی باسن بطور عمیق تزریق می شود.
ماده موثره سیکلوفم شامل 25 میلی گرم مدروکسی پروژسترون استات و 5 میلی گرم استرادیول سیپیونات می باشد.
آمپول سیکلوفم حاوی ml0.5سوسپانسیون میکرو کریستال است .
در 24 ساعت اول تزریق آمپول ، سطح خونی مدروکسی پروژسترون استات و استرادیول به حداکثرمیزان خود می رسد(به ترتیب1100pg/mlو pg/ml230)
ادامه توضیح روش
سریعا قابل برگشت است.
3- 2 ماه پس از آخرین تزریق تخمک گذاری بر می گردد.
در صورت وقوع حاملگی همزمان با استفاده از روش, عوارض جنینی برای آن ثابت نشده است
نحوه اثر
از تخمک گذاری جلوگیری می کند.
با تاثیر بر روی مخاط داخلی رحم (آندومتر) سبب نامناسب شدن آن برای لانه گزینی سلول تخم می شود.
باعث افزایش ضخامت ترشحات دهانه رحم (موکوس سرویکس) شده و در نتیجه ورود اسپرم به داخل رحم را مشکل می سازد.
میزان اثر بخشی
این روش همانندDMPA بسیار موثر است.
اثربخشی آمپول سیکلوفم در یکسال اول مصرف 99.8 درصد است
سه عامل: زمان اولین تزریق, زمان تزریق های بعدی و تکنیک صحیح تزریق در اثر بخشی دارو اثر قابل توجهی دارد .
زمان تزریق آمپول
در یکی از 5 روز اول سیکل قاعدگی و ترجیحا روزهای اول(روز3-1)
6 ماه پس از زایمان در خانم های شیرده (بعلت اثر بر شیردهی)
در زنان غیر شیرده 3 هفته پس از زایمان و یا در اولین قاعدگی پس از زایمان
در5 روز اول بلافاصله پس از سقط
آزمایشات و معاینات لازم
جلسه اول :
بررسی وضعیت سلامتی،
اندازه گیری فشارخون،
معاینه پستان و لگن،
آزمایش پاپ اسمیر( 6-4 هفته پس از زایمان ومطابق دستورالعمل کشوری)،
بررسی مشکلات انعقادی وچربی های خون (درصورت سابقه ترومبوز و یا بیماری های قلبی در بستگان درجه یک زیر 50 سال).
توجه1: معاینه تیرویید برای تجویز آمپول پیشگیری از بارداری سیکلوفم لازم نیست.
توجه2: انجام آزمایش ها در ویزیت اول اجباری نیست
مراجعات بعدی:
اولین بررسی پس از 3 ماه وسپس هر6 ماه یکبار تا دوسال، و از آن پس در صورت نبودن هرگونه مشکل هرساله و به شرح زیر انجام می شود:
فشارخون،
وزن،
پیگیری بروز علائم هشدار و عارضه ها ودرصورت لزوم بررسی آن ها،
بررسی دقیق تر خانم های با بیماری مزمنی که اثر آمپول روی آن بیماری ها مشخص نیست(منظور بیماری هایی است که درموارد منع مصرف آمپول اشاره ای به آن نشده است مانند گواتر).
اگر هر کدام از مشکلات یاد شده وجود داشته باشد، ارجاع به متخصص مربوطه انجام می شود.
ادامه
بررسی قند، چربی و لیپو پروتئین برای خانم های زیر در مراجعه های پیگیری بطور روتین انجام می شود:
خانم های 35 ساله و بالاتر.
خانم های باسابقه بیماری قلبی، یا فشار خون بالا.
دیابتی ها (هرساله).
خانم های باسابقه دیابت حاملگی (هرساله).
خانم های چاق((BMI>=30.
پیگیری:
پیگیری استفاده کنندگان این آمپول از اهمیت ویژه ای برخوردار است
تزریق آمپول سیکلوفم باید هر 30 روز انجام شود که این فاصله از 33-27 روز قابل پیگیری می باشد(3+ 30 روز).
در هر مراجعه برای تزریق بعدی, باید در مورد رضایت از روش, شکایات, هشدارها و یا عوارض مصرف با دقت پرسش شود.
تذکرات حین مصرف
درصورت تاخیربرای تزریق بعدی(بیش از3+30روز) ،انجام تزریق باحصول اطمینان اطمینان از عدم حاملگی ( عدم وجود تماس جنسی ) مقدور است درغیراینصورت باید فرد از نظر حاملگی بررسی و تا تزریق بعدی نیزازیک روش کمکی دیگر استفاده کند.
برگشت باروری مجدد پس از قطع این روش
در اغلب موارد بازگشت تخمک گذاری تا 3-2 ماه پس از آخرین تزریق رخ می دهد.
در صورت وقوع حاملگی همزمان با استفاده از روش, عوارض جنینی برای آن ثابت نشده است
فواید استفاده از سیکلوفم:
1- اثر بخشی بالا(این روش بسیار موثر بوده و احتمال شکست آن در یکسال اول 2/0 درصد است. )
2- برگشت پذ یری نسبتا سریع باروری (3- 2 ماه پس از آخرین تزریق تخمک گذاری و پس از 12- 6 ماه باروری بر می گردد)
3- بی تاثیر بودن روی میل جنسی
4- بهبود دیسمنوره شدید
فواید استفاده از سیکلوفم:
5- آسانی استفاده
6- مناسب برای افرادی که با استفاده مداوم و هر روزه از یک روش مشکل دارند
7- کاهش میزان خونریزی قاعدگی
8- مناسب برای افراد با سابقهEP
فواید استفاده از سیکلوفم:
9- پایین بودن برخی از عوارض جانبی مثل افزایش وزن و خونریزی نامنظم
10- بعلت اینکه جزء استروژنی این فرآورده کمتراز استروژن قرص های ترکیبی خواص سنتتیک دارد، عوارض ناشی از مصرف استروژن دراین افراد کمتر می باشد.
11- عدم تداخل باداروهای رایج مصرفی
12- عدم کاهش اثر درصورت اسهال واستفراغ درمقایسه با قرص های ترکیبی
فواید استفاده از سیکلوفم:
13- قابل استفاده همزمان با آنتی بیوتیک ها(بجز ریفامپین وگریزوفولوین).
معایب استفاده از سیکلوفم:
1- از بیماریهای منتقله از طریق تماس جنسی جلوگیری نمی کند
2- پس از تزریق آمپول تاازبین رفتن اثر(اتمام دوره)امکان قطع روش یا تغییر آن وجود ندارد.
3- اختلالات قاعدگی که می تواند برای گیرندگان خدمت مزاحمت ایجاد کند.
موارد منع مصرف مطلق:
– شک یا اطمینان به وجود حاملگی
– شک به وجود سرطان پستان، ابتلا و یا سابقه آن
– بدخیمی های وابسته به استروژن
– کارسینوم اندومتر یا هر بدخیمی مشکوک یا شناخته شده وابسته به استروژن
موارد منع مصرف مطلق:
– خونریزی های رحمی بدون علت مشخص
– خانم های سیگاری 35 ساله و بالاتر با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز
– بیماری فعال یا مزمن کبدی
اختلال کار واضح کبدی و یا هپاتیت ویرال
یرقان انسدادی در حاملگی یا سابقه یرقان هم زمان با مصرف قرص یا آمپول
موارد منع مصرف مطلق:
آدنوم یا کارسینوم کبد
– سیروز کبدی خفیف (جبران شده)
– تومورهای خوش خیم وبدخیم کبد
– شیستوزومیازیس با فیبروز شدید کبدی
– ابتلا فعلی یا سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی ، اختلالات ترومبوآمبولیک و یا شرایط مستعد کننده این بیماری ها
موارد منع مصرف مطلق:
– سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی والدین
– بیماری های دریچه ای قلب با عوارضی مثل افزایش فشار ریوی، خطر فیبریلاسیون دهلیزی، سابقه اندوکاردیت تحت حادباکتریال و یا مصرف داروهای ضدانعقادی
– بیماری عروق کرونر قلب
– بیماری سیانوتیک قلبی
– سکته مغزی
– بیماری عروق مغزی یا عروق کرونر، سابقه این بیماری ها یاشرایط مستعد کننده آن ها
موارد منع مصرف مطلق:
– دیابت با بیماری های عروقی
– فشارخون بالا (100/160 میلی متر جیوه و بالاتر)(مهم)،
– سردرد راجعه شامل میگرن با علائم عصبی موضعی،
– مادران شیردهی که از زایمان آن ها کمتر از شش ماه می گذرد،
– آنژین قلبی ناپایدار Unstable Angina))،
– دیس لیپید می (بخصوص هیپرلیپو پروتیینمی نوعII )
موارد منع مصرف مطلق:
– شرایط نیازمند به بی حرکتی کامل (باید استفاده از روش از یکماه قبل از عمل جراحی تا پایان دوره بی حرکتی پس از عمل، قطع شود. دادن هشدار قبل و بعد از عمل جراحی بزرگ ضرورت دارد).
– سابقه هر بیماری مرتبط بامصرف قرص های ترکیبی مثل: کره، فشارخون بالا، پانکراتیت حاد، پمفیگویید حاملگی، سندرم استیون- جانسون
موارد منع مصرف نسبی:
– فشارخون بین 90/140 تا 100/160 میلیمتر جیوه
– سابقه فشارخون بالا (بیش از 100/160 میلی متر جیوه) واندازه نگرفتن آن درحال حاضر
– نئو پلازی داخل اپیتلیومی تا شدید سرویکس
– واریس بدون سابقه ترومبو فلبیت
– بیماری فعال کیسه صفرا
– خانم های سیگاری بالای 35 سال با مصرف کمتر از 15 نخ سیگار یا کمتر از 35 سال با مصرف بیش از 15 نخ سیگار در روز
موارد منع مصرف نسبی:
– میگرن بدون علائم عصبی
– انواع خاصی از دیابت (دیابتی های مبتلابه هیپرتانسیون، نفروپاتی یارتینوپاتی)
– افسردگی خیلی شدید
– مصرف دارو برای اپی لپسی (بجز والپروییک اسید)
– مصرف ریفامپین یا گریزوفولوین
– بیماری سلول داسی شکل.
حاملگی همزمان با استفاده از روش:
– در صورت وقوع حاملگی همزمان با استفاده از روش، عوارض جنینی برای آن ثابت نشده است .
عوارض:
– سردرد و سرگیجه
– حساسیت پستانها
– افزایش وزن(بطور متوسط 2.5 کیلو گرم)
– آکنه
– افزایش بروز افسردگی و اضطراب
– احتمال کاهش HDL وکاهش نسبت HDL به LDL
عوارض ناشایع:
1- خونریزی نامنظم رحمی
2- آمنوره در ماههای اول مصرف تزریق
نحوه برخورد با عوارض :
خونریزی نامنظم رحمی: شایع نیست(70-65درصد کسانی که مدت طولانی از این روش استفاده می کنند پریود منظم(2-1روز بیشتر از مصرف قرص ) دارند . نا منظمی پریود معمولا درعرض 3 ماه اول دیده شده و سرانجام درمدت یکسال منظم می شود. درصورت وجود خونریزی درزمانی غیر ازپریود ، بعداز3 ماه فرد باید به متخصص زنان ارجاع شود.
نحوه برخورد با عوارض :
آمنوره: این عارضه شایع نیست(کمتر از 5%)، درصورت وقوع باید امکان حاملگی باانجام آزمایش ردشود، درصورتی که آمنوره از عوارض مصرف دارو باشد باید آموزش ومشاوره لازم به گیرنده خدمت داده و درصورت عدم موافقت وی می توان روش راعوض کرد.80 %زنانی که با مصرف DMPAدچار آمنوره شده اند، با شیفت روش به سیکلوفم خونریزی رحمی آنها شروع میگردد.
نحوه برخورد با عوارض :
در صورت مواجهه با سردردهای خفیف ناشی از تزریق آمپول، می توان از مسکن های معمولی استفاده کرد که درصورت عدم پاسخ، تزریق آمپول قطع می گردد.
نحوه برخورد با عوارض :
حساسیت پستانها معمولاً خودبخود برطرف می گردد.
نحوه برخورد با عوارض :
علت افزایش وزن آثار هورمون پروژسترون و تجمع مایعات در بدن و نیز افزایش اشتها و در نتیجه مصرف بیشتر مواد غذایی بوده که با انجام ورزش منظم و رعایت رژیم غذایی قابل بهبودی است.
نحوه برخورد با عوارض :
آکنه با تغییر رژیم غذایی(کاهش میزان چربی مصرفی خصوصا تنقلات چرب وافزایش مصرف میوه جات وسبزیجات تازه) و تمیز نگه داشتن پوست برطرف می شود
نحوه برخورد با عوارض :
با ادامه استفاده از آمپول, تغییرات خلق و خوی (افسردگی) بهبود می یابد. اما به هر حال گاهی تزریق آمپول خلق را به طرف افسردگی تغییر می دهد که دراین صورت فردبه پزشک مرکز ارجاع شود.
هشدارها :
درصورت بروز هرکدام از علامت های زیر(که نشان دهنده یک مشکل جدی است)، مصرف کننده فورا به بیمارستان ارجاع می شود:
– درد شدید در قسمت بالای شکم
– درد قفسه سینه و یا تنگی نفس یا سرفه با خلط خونی
– تورم یا درد شدید در یک پا
– مشکلات چشمی (تاری دید، دوبینی و کوری)
– سردرد غیر معمول (سردرد شدید و یا ضربانی و یا سردرد در یک طرف سر)
– زردی اسکلر