پاورپوینت بررسی تکنیکهای کمی تجزیه و تحلیل سیستم ها

به نام خدا
1

بررسی تکنیکهای کمی تجزیه و تحلیل سیستم ها

2

سیستم چیست ؟
سیستم مجموعه ای است که از اجزاءبه هم وابسته که وابستگی حاکم بر اجزای خود کلیت جدید را احراز کرده و از نظم و سازمان خاصی پیروی می نماید و در جهت تحقق هدف معینی که دلیل وجودی آن است فعالیت می کند
3

4

تعریف سیستم

لفظ سیستم به مجموعه ای از عناصر اطلاق می شود که ورودی های مشخصی را دریافت نموده و سپس روی آن ها پردازش انجام داده و در نهایت خروجی های معینی را تولید می کند. سیستم مجموعه ای است از چندین جزء وابسته به هم که در جهت حصول هدف های خاص در تعامل با یکدیگر هستند.

در فرهنگ انگلیسی «آکسفورد» یک سیستم به عنوان مجموعه یا گروهی از اشیاء مرتبط یا غیرمرتبط، به نحوی که یک واحد پیچیده را تشکیل دهند و یا ترکیب کلی اجزاء که بر حسب طرح یا برنامه ای نظام یافته باشد تعریف شده است. به همین ترتیب فرهنگ زبان انگلیسی «رندوم هاس» این تعریف را برای سیستم ارایه داده است: «مجموعه منظم و قابل درکی از حقایق، اصول، نظریه ها و امثال آن ها در زمینه ی خاصی از دانش یا اندیشه».
5

یک سیستم همواره دارای هدفی مشخص است و به صورت مجزا وجود ندارد. همانطور که هر سیستمی دارای سیتستم های ساده تری می باشد، خود نیز زیرسیستمی از یک سیستم پیچیده تر می باشد. یک سیستم با هدف خاص که در آن تقسیم کار، ارتباطات و کنترل وجود داشته باشد را «سازمان» گویند.

دیدگاه سیستمی، به نقل از کتاب «روابط صنعتی» بررسی پدیده ها از طریق در نظر گرفتن کل پدیده است. منظور از کل، مجموعه ای است که از به هم پیوستگی یکسری اجزاء که کم و بیش با هم مرتبط هستند و کلیت پدیده را به وجود می آورند می باشد. به طوری که مشهود است این نحوه دید، سنتز جدیدی است از روش های قیاسی و استقرایی، که محاسن هر یک را داراست و فاقد عیوب هر دوی آن ها است. توضیح اینکه در منطق سه نوع حجت وجود دارد: قیاس (Deduction)، استقراء (Induction) و تمثیل (Example). استقراء یعنی قریه به قریه گشتن و در منطق از جزء به کل رسیدن است و قیاس عکس آن.
6

از تعاریف فوق می توان نتیجه گرفت که برای شناخت سیستم ها در حالت کلی باید عناصر تشکیل دهنده و روابط بین آن ها را شناخت. در دیدگاه سیستمی رابطه ی بین دو جزء یا دو عنصر رابطه ی علت و معلولی تنها نیست بلکه ممکن است عملی دو جانبه باشد. رابطه ی تعاملی بین عناصر سیستم علاوه بر علت و معلول ممکن است رابطه ی زمانی، رابطه ی دو جانبه و رابطه ی بازخوردی هم باشد. اصولاً بین عناصر سیستم باید تناسبی برقرار باشد.

کل سیستم چیزی بالاتر از حاصل جمع عناصر آن است (5=2+2). کلیت سیستم دارای قابلیت های مازادی است که اجزاء آن جزء به جزء دارای آن قابلیت ها نیستند. در واقع سیستم ها دارای یک سلسله مراتب هستند، به طوری که مراحل بالاتر ویژگی های پیچیده تری را دارا است. شناخت کل بدون شناخت اجزاء و شناخت اجزاء بدون شناخت کل امکان پذیر نیست. سازمان سلسله ای از عناصر و اشخاص مرتبط است که یک واحد را به وجود می آورند. این واحد دارای قابلیت هایی است که هر یک از عناصر یا اشخاص مربوطه به تنهایی از آن ها برخودار نیست.

درجه پیچیدگی یک سیستم وابسته به تعداد عناصر سیستم و روابط بین آن ها است. اصولاً سیستم از لحاظ ساختاری شامل عناصر مرزی، عناصر داخلی، شبکه ارتباطی و بالاخره انباره ها جهت حفظ اطلاعات، محصولات، انرژی و هر چیز دیگری هستند. از لحاظ عملکرد سیستم ها، معمولاً جریانات داخل سیستم، مراکز تصمیم گیری، حلقه های بازخورد که تصمیم گیرندگان را زا خروجی های سیستم با خبر می کنند و بالاخره فرصت های زمانی که امکان بهبود کارایی سیستم را فراهم می کنند را باید مد نظر داشت.
7

اصول و مفاهیم سازمانی
تعریف سازمان : سازمان عبارت است از سیستمی متشکل از اجزاء به هم پیوسته و مبتنی بر نظم و انضباط که در جهت رسیدن به هدفهای خاصی فعالیت می کند .
8

بررسی تکنیکهای کمی
بررسی تکنیکهای کمی تجزیه و تحلیل سیستم ها
9
هدف کلی

هدفهای رفتاری
1- سه الگوی برنامه ریزی شبکه ای را نام ببرید
2- علائم مورد استفاده در روش پرت را مشخص کنید
3- مراحل ضروری برای روش پرت را نام ببرید
4- سوالاتی را که آنالیست برای تنظیم شبکه پرت مطرح می کند را بیان کنید
5- قدمهای تحلیل زمانی شبکه را بیان کنید
6- وغیره
10

روشهای برنامه ریزی شبکه ای
1- روش ارزیابی و بازنگری برنامه (پرت)
2- روش مسیر بحرانی (سی پی ام )
3- روش ترسیم شبکه بر مبنای فعالیتهای مورد نیاز قبلی یا روش ترسیمی پیش نیازها( پی دی ام)
11

روش ارزیابی و بازنگری برنامه (پرت)
بطور خلاصه پرت را می توان یکی از روشهای برنامه ریزی دانست که با آرایش مقداری خود ،کلیه عوامل موثر را در راه رسیدن به هدف ،با توجه به عامل زمان در شبکه ای جهت دار مصور می سازد . از این روی پرت را «برنامه ریزی شبکه ای »می خوانند.
12

علائم مورد استفاده در پرت
1- رویداد یا واقعه
2- فعالیت
3- فعالیت عاریه یا زمان صفر
13

1- رویداد یا واقعه
رویدا عبارت است از لحظه مشخصی از زمان که در آن عمل خاصی انجام می گیرد . که می تواند شروع و یا پایان یک کار جسمی یا فکری باشد که دربر گیرنده طی زمان نیست .
در روش پرت رویداد را با علامت دایره نشان می دهند. و برای هر رویداد نیز شماره ای در نظر گرفته می شود .
14

2- فعالیت
فعالیت کار و عمل خاصی است که برای انجام شدن هر قسمت از برنامه ضرورت دارد و انجام آن مستلزم طی زمان است و بدیهی است با طی زمان نیز بخشی از منابع سازمان مصرف می شود برای نشان دادن فعالیت از فلش یا پیکان ( ) استفاده می شود .
15

3- فعالیت عاریه یا فعالیت زمان صفر
برای نشان دادن روال منطقی برنامه و ارتباط بین فعالیتها ،ازعلامت فعالیت عاریه یا زمان صفر یا بی اثر که مستلزم صرف منابع و طی زمان خاصی نیست و صرفاً برای منعکس کردن توالی فعالیتها بکار می رود استفاده می شود . دراین مورد از علامت فلش خط چین( ) استفاده می شود .
16

مراحل روش پرت
1- تعیین هدف مورد نظر
2- تهیه لیست فعالیتها
3- تعیین رویدادهای مربوط به شروع و پایان هر فعالیت
4- شماره گذاری رویدادها
5- ترسیم شبکه
6- تحلیل زمانی شبکه
17

نمونه ای از شبکه ترسیم شده
18
1
2
3
4
5
6
8
7

سوالاتی که بایستی برای ترسیم شبکه به آنها پاسخ داد
1- چه فعالیتها و رویدادهایی باید قبل از این رویداد انجام شود؟
2- چه فعالیتها و رویدادهایی را نمی توان قبل از این رویداد شروع کرد ؟
3- چه فعالیتها و رویدادهایی را می توان قبل از این رویداد شرع کرد ؟
19

گامهای تحلیل زمانی شبکه
1- تخمین زمان هر فعالیت
2- تعیین زمان مورد انتظار برای هر فعالیت
3- تعیین کمترین زمان مورد انتظار برای هر رویداد
4- تعیین بیشترین زمان مجاز برای هر رویداد
5- تعیین فرجه یا زمان آزاد
6- تعیین مسیر بحرانی
7- تعیین واریانس و احتمال خاتمه پروژه طبق برنامه
20

1- تخمین زمان هر فعالیت
برای تعیین زمان هر فعالیت سه زمان برآورد گردیده و سپس با استفاده از فرمولی که بعداً ذکر خواهد شد به یک زمان تبدیل می شوند .
21

سه زمان برآورد شده در پرت
الف – برآورد خوش بینانه (زمان حداقل یا کمترین زمان )
ب- برآورد بد بینانه (زمان حداکثر یا بیشترین زمان )
ج- برآورد زمان محتمل
22

الف)برآورد خوشبینانه
دراین مورد آنالیست سعی می کند زمان انجام هر کاری را بدون در نظر گرفتن مشکلات و عوامل نا مساعدی که ممکن است در آینده پیش آید تخمین بزند .این زمان را باTo یا Ta نشان می دهند.
23

ب)برآورد بد بینانه
دراین مورد آنالیست می کوشد عوامل نامساعد و نیز مشکلات و موانع را در پیش بینی خود دخالت دهد و حد اکثر زمانی را که فکر می کند برای انجام فعالیت لازم است برآورد نماید . این زمان را با حرف Tpیا Tb نشان می دهند.
24

ج) برآورد زمان محتمل
دراین مورد آنالیست سعی دارد با در نظر گرفتن شرایط عادی و با در نظر داشتن زمانی برای وقایع غیر قابل پیش بینی نسبت به برآورد زمان محتمل اقدام نماید این برآورد معرف زمان مورد نیاز برای انجام فعالیت بطور معمول است که با حرف Tmنشان داده می شود .
25

2- تعیین زمان انتظار برای هر فعالیت
دراین مرحله سه زمان برآوردی بایستی به یک زمان تبدیل گردد و نظر به اینکه احتمال وقوع زمان حد اقل و زمان حداکثر تقریباً یکسان و احتمال وقوع زمان محتمل بیشتر از برآورد های دیگر است، لذا برای تبدیل سه زمان به یک زمان بایستی شانس و اعتبار بیشتری برای زمان محتمل در نظر گرفته شود .لذا از فرمول زیر استفاده می شود.
Te= ta+4tm+ta
6
26

3- تعیین کمترین زمان برای هر رویداد (TE)
کمترین زمان مورد انتظار برای هر رویداد عبارت است از مجموع زمانهای مورد انتظار هر فعالیت از ابتداء تا آن رویداد خاص.بنابراین وقتی در یک شبکه دو یا چند مسیر وجود دارد که به یک رویداد ختم می شود کمترین زمان مورد انتظار برای آن رویداد عبارت خواهد بود از زمان مورد انتظار مسیری که بصرف بیشترین زمان احتیاج دارد.
27

فرمول محاسبه TE
مثال : در شبکه زیر کمترین زمان مورد انتظار برای رویداد پنجم عبارت خواهد بود از مجموعte در مسیر 5-4-3-1

(فعالیت)te+(رویداد قبلی)TE=(رویداد بعدی)TE
28
1
2
3
4
5
4= te
5= te
3= te
7= te
2= te

4- تعیین بیشترین زمان مجازTL
بیشترین زمان مورد انتظار و مجاز برای یک رویداد عبارت است از دیرترین زمانی که یک رویداد باید تکمیل شود تا پروژه طبق برنامه زمانبندی شده پیش برود . TL ازطریق پیدا کردن طولانی ترین مسیر از رویداد پایان شبکه تارویداد مورد نظر محاسبه می کنیم . بنابراین عکس محاسبه TE عمل می کنیم .
29

فرمول محاسبه بیشترین زمان مجاز (TL)
(فعالیت)te – (رویداد بعدی)TL= (رویداد قبلی)TL

در مثال قبل چنانجه زمان انجام پروژه 12 هفته باشدTL رویداد4 عبارت خواهد بود از 10= 2- 12
30

5- تعیین زمان آزاد (S)
زمان آزاد یا فرجه عبارت است از تفاضل بین بیشترین زمان مجاز ؛یعنیTL و کمترین زمان مورد انتظار؛یعنیTE برای هر رویداد و منظور از آن عبارت است از وقت اضافی موجود است که برای رسیدن به هر رویداد در اختیار می باشد . میزان فرجه ممکن است مثبت ،صفرو منفی باشد.
31

فرمول محاسبه زمان آزاد (S)
S = TL –TE

زمان مورد انتظار زمان مجاز زمان آزاد
اگر بیشترین زمان مجاز با کمترین زمان مورد انتظار مساوی باشد فرجه صفر خواهد بود .بدین معنی که هیچ وقت آزادی موجود نیست .
اگر مسیری از نظر زمانی طولانی تر از زمانی باشد که برای اتمام پروژه در نظر گرفته شده است در این صورت میزان فرجه منفی خواهد بود .

32

6- تعیین مسیر بحرانی
طولانی ترین مسیر شبکه ؛ یعنی مسیری که از آغاز تا پایان شبکه ، بیشترین وقت را می گیرد مسیر بحرانی است .بعبارت دیگر مسیری که دارای کمترین وقت آزادو امکان کند کاری باشد مسیر بحرانی است .

33

7- تعیین واریانس و احتمال خاتمه پروژه
آنالیست برای اینکه از میزان دقت برآورد خود آگاه شود می تواند از فرمول واریانس کمک بگیرد . اگر میزان واریانس کم باشد ،درصد احتمال برآورد و درجه اطمینان بالاتر خواهد بود و چنانچه دامنه اختلاف بین دو برآورد حداکثر و حداقل خیلی زیاد باشد،میزان عدم اطمینان افزایش می یابد. برای محاسبه واریانس از فرمول زیر استفاده می شود .
o = b – a
6
34

روش مسیر بحرانیc . p . m ) )
این روش یکی دیگر از روشهای برنامه ریزی است که مبنای پیش بینی را با برآورد هزینه فعالیتهای مربوط به انجام یک پروژه مرتبط می سازد .
35

تفاوتهای روش سی پی ام و پرت

1- در روش c .p .m بجای برآورد سه زمان در مورد هر فعالیت فقط یک زمان برآورد می شود .

2- روش پرت صرفاً مبنای پیش بینی زمان فعالیت شکل می گیرد در حالی که در روشc p m علاوه بر فعالیت ،نسبت به هزینه های انجام هرفعالیت نیز توجه می شود .
36

مراحل روش c p m) (
1- تعیین هدف مورد نظر
2- تهیه لیست فعالیتها
3- تعیین رویدادهای قبل،بعد و همزمان با هر فعالیت
4- برآورد زمان انجام هر فعالیت
5- برآورد هزینه عادی و طبیعی برای هر فعالیت
6- برآورد زمان فشرده برای هر فعالیت
7- برآورد هزینه فشرده برای هر فعالیت
8- ترسیم شبکه
9- تعیین مسیر بحرانی
37

روش ترسیم پیش نیازها(P D M)
این روش برنامه ریزی شبکه ای برمبنای ترسیم شبکه براساس فعالیت های مورد نیاز قبلی یا ترسیم پیش نیازها می باشد در این روش فعالیت ها بصورت مستطیل یا دایره نشان داده می شوند و روابط بین فعالیتها بوسیله فلش یا پیکان منعکس می گردند.
38

جدول زمانبندی فعالیتها در P D M
ویژگی خاص روشP D M تنظیم جدول زمانبندی فعالیتها است که با آن می توان تعیین کرد که هر فعالیتی در چه زمانی اتفاق خواهد افتاد ،چه مدتی طول خواهد کشید و چه ارتباط هایی بین آن فعالیت با فعالیتهای قبل از آن وجود دارد .
39

منبع

تجزیه و تحلیل سیستم ها و روشها خانم دکتر زاهدی
ابن خلدون، عبدالرحمن(۱۳۶۴). “مقدمه ابن خلدون”، ترجمه: گنابادی، م . پ، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ایکاف، راسل(۱۳۸۸). بازآفرینی سازمان”، ترجمه: تقی ناصر شریعتی و همکاران. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
ایکاف، راسل(۱۳۸۰). “برنامه ریزی تعاملی”، ترجمه: خلیلی، س،تهران: نشر مرکز.
بینش، مسعود(۱۳۸۵). با اندیشمندان عرصه مدیریت. تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
بینش، مسعود(۱۳۸۷). “فکر بهبود”، تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
پورتر، مایکل(۱۳۸۴). “استراتژی رقابتی”، ترجمه: مجیدی، ج و مهرپویا، ع، تهران: نشر رسا.
سنگه،پیتر(۱۳۷۵). “رقص تغییر”، ترجمه: مشایخی، ع و همکاران، تهران: آریانا.
سنگه،پیتر(۱۳۸۳). “پنجمین فرمان”، ترجمه: کمال هدایت، ح و روشن، م، تهران: آریانا.
قراچه داغی، جمشید(۱۳۸۹). “روش شناسی سیستم ها”، ترجمه: سلطانی و حقیقت ثابت.
کالینز، جیم(۱۳۸۶). “از خوب به عالی، ترجمه: سپهرپور، ن، تهران: پیک آوین.
مختاری، قاسم(۱۳۸۷). “مقدمه ای بر تفکر سیستمی”، ویرایش پنجم. تهران:
هریس، ریچارد(۱۳۸۹). “هنر برنامه ریزی کوانتمی”، ترجمه: بینش، م و مهذب، س،تهران: مرکز آموزش و تحقیقات صنعتی ایران.
40

با تشکر از توجه شما
41