اوضاع اقتصادی در ایران باستان
با توجه به شواهد و مدارک باستان شناسی، فلات ایران از نخستین سرزمین هایی بوده که کشاورزی و پرورش دام در آن آغاز شده است.
کشاورزی مهم ترین پیشه و وسیله معیشت در ایران باستان بود
در اوستا کتاب مقدس زرتشتیان به اهمیت و ارزش کار کشاورزی اشاره شده است
فعالیت کشاورزی از طرف حکومت تشویق می شد
کشاورزی و دامپروری
گندم و جو مهمترین محصول زراعی ایرانیان باستان بود
کشت پنبه نیز در نواحی مستعد رواج داشت. و به همین جهت کارگاه های پنبه ریسی توسعه یافت و پارچه های پنبه ای یکی از صادرات مهم بعضی از ایالات بود.
مهمترین فعالیت اقتصادی در ایران باستان کشاورزی بود.
صنعت
تهیه پارچه های لطیف از پنبه، ابریشم و پشم و شال های پشمی و حریر در کارگاه های مرو، ری، اهواز و شوشتر رواج داشت.
ایرانیان در پیشه نجاری، آهنگری و شیشه گری نیز پیشرفت کرده بودند.
در دوره ساسانی، ارابه های ساخت ایران به ظرافت و زیبایی، مشهور بوده است.
ساختن اسباب و اثاثیه منزل، شمشیر، ابزارهای کشاورزی و ابزارهای جنگی مانند بازوبند و زره و نظایر آنها نیز از مشاغل آن دوره بود.
تجارت
به فرمان داریوش اول (( جاده شاهی )) ساخته شد
مهمترین عوامل رونق تجارت در ایران باستان:
ساخت راهها جاده شاهی
برقراری امنیت در راهها
ساخت کاروانسراهایی در فاصله های معین
ضرب سکه تصویری از جاده شاهی
جاده ابریشم راهی بود که چین و هند را در شرق، به اروپا در غرب متصل می کرد و بخشی از این جاده هم از خاک ایران(( شهرهای صد دروازه (دامغان)، ری، هگمتانه (همدان) )) عبور می کرد.
در آن زمان ابریشم، ارزشمندترین و پرسودترین کالای تجاری بود که از چین به ایران و سرزمین های دیگر صادر می شد.
حکومت ساسانی مانع از ارتباط مستقیم تجاری میان چین و روم (اروپا) می شد و تمایل داشت که ابریشم چینی توسط بازرگانان ایرانی به روم صادر شود و یا اینکه ابریشم خام پس از آنکه در کارگاههای ایران تبدیل به پارچه شد به روم فروخته شود.
ایران خود نیز صادرکنندهٔ کالاهای گوناگون مانند سنگ های قیمتی، پارچ ه، قالی و محصولات کشاورزی بود.
در دوران ساسانی، تجارت دریایی رونق گرفت و بنادر خلیج فارس، لنگرگاه کشتی هایی بودند که به کشورهای دور و نزدیک ایران رفت و آمد می کردند.
در زمان هخامنشیان برای اولین بار به فرمان داریوش اوّل، سکّه ای زرین به نام «دِریک » یا «زریک » ضرب شد. تا قبل از رواج سکه، معمولاً ده نشینان، مازاد محصولات خود را به شهر می آوردند و با محصولات دیگر که مورد نیازشان بود، مبادله می کردند.
ضرب سکه، باعث رونق تجارت شد. به طوری که بازرگانان با داشتن پول میتوانستند کالاهایی خریداری کنند و آنها را به قیمت بیشتر بفروشند. سکه های زرین فقط به فرمان و به نام پادشاهان ضرب می شد.
حاکمان در محدوده حکمرانی خود می توانستند با اجازه پادشاه فقط سکه های نقر ه ای یا مسی ضرب کنند.
ضرب سکه
در ایران باستان، مالیات، منبع اصلی در آمد حکومت ها بود که به صورت نقدی یا جنسی دریافت می شد.
بیشترین حجم مالیات را کشاورزان می پرداختند.
دامداران به نسبت تعداد دام هایشان و پیشه وران و بازرگانان نیز به میزان کالا و خدماتی که عرضه می کردند، مالیات می دادند.
مالیاتی به نام مالیات سرانه نیز فقط از عامه مردم گرفته می شد. و بزرگان و اشراف از پرداخت آن معاف بودند.گاهی به دلیل خالی بودن خزانه، میزان مالیات ها را افزایش می دادند. مواقعی نیز به سبب جلوگیری از شورش مردم و یا بروز خشکسالی، بخشش هایی صورت می گرفت.
درآمدها و مخارج حکومت
بخش زیادی از درآمدهای حکومتی صرف جنگ با دشمنان می شد.
قسمت دیگری از آن، به مصارف شخصی شاه، شاهزادگان، درباریان و ساختن کاخهای مجلل میرسید.
بخشی از درآمد را در اموری مانند پرداخت حقوق به ماموران حکومتی و همچنین احداث، نگهداری و تعمیر آتشکده ها، کاروانسراها، قنات ها، سدها و… خرج می کردند.
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان