به نام خدا اهمیت و اصول اخلاق درپرستاری
Ethics
اخلاق عبارت است از خوی و ویژگی های درونی انسان
اخلاق ساختار وجودی انسان است که گاهی به معنای عام و با منظور تمام ویژگی ها ی درونی انسان، اعم از خوب یا بد به کار می رود
معمولاً مترادف با رفتار و خصوصیات روحی و معنوی مثبت
Ethics بازتاب اصول وجودی و معنوی رفتار ما در زندگی روزانه است
بخش غیر کلامی آن چیزی است که با دیگران انجام انجام می دهیم.
Ethics
Ethics معانی متفاوتی دارد که همگی مربوط به استانداردهای رفتاری اند
مربوط به درست یا غلط بودن و خوب یا بد بودن اعمال انسان است
به سیستمی از اصول راهنما و قوانینی اطلاق می شود که در باره مشخص کردن فعالیتهای مجاز، لازم و یا ممنوع صحبت می کند
سیستم های اخلاقی ممکن است طبیعت مذهبی و یا غیر مذهبی داشته باشند
ممکن است به شیوه ای فردی یا عمومی و از دیدگاهی کلی یا ویژه مورد استفاده قرار گیرد
Ethics گاهی اشاره به آداب وهنجارهای یک گروه خاص دارد مثل اصول اخلاقی پزشکی، پرستاری، مهندسی و..
Ethics Theories
Significance of Ethics Principles
اصول اخلاقی راهنمایی برای تصمیم گیری ها و فعالیت های اخلاقی هستند
اصول اخلاقی تحت تاثیر زمینه فرهنگی اقتصادی و اجتماعی قرار می گیرد
اصول اخلاقی فردی شامل ارزش های اخلاقی ست که هرفرد برای زندگی خود و در ارتباطش با دیگران بر می گزیند
Significance of Ethics Principles
اصول اخلاقی اجتماعی در ارتباط با هنجارهای هر جامعه معنا می شود
با هر پس زمینه فرهنگی، امروزه اهمیت کاربرداصول اخلاقی در مراقبت های بهداشتی بطور فزاینده ای شناخته شده است
Professional ethics
اخلاق حرفه ای، اصول کلی تر اخلاقی را در فضای خاص حرفه ای مطرح می کند.
اخلاق حرفه ای شاخه ای از علم اخلاق است که با توجه به شرایط و فضای هر حرفه خاص تعریف می شود.
Professional Ethics
اصول اخلاقی حرفه ای به عنوان استانداردهای مورد توافق و رفتارهای مورد انتظار از اعضاء یک گروه حرفه ای خاص توصیف می شود
این استانداردها معمولا در professional code of ethics یا
کدهای اخلاق حرفه ای بیان شده و ممکن است پشتیبانی قانونی هم داشته باشد
اخلاق پزشکی
شاخه ای کاربردی از اخلاق یا فلسفه اخلاق است که سعی دارد در سایه تحلیل های فلسفی درست و نادرست را در حیطه عملکرد در طب و مراقبت های بهداشتی تبیین نماید.
فعالیتی تحلیلی که طی آن افکار، عقاید ، تعهدات، روش رفتار، احساسات، استدلالات و بحث های مختلف در حیطه تصمیم گیری های اخلاقی در پزشکی به صورت دقیق و انتقادی بررسی شده و در صورت لزوم دستورالعمل هایی صادر می شود. تصمیمات اخلاق پزشکی در حیطه عملکرد طبی، بدیهییات و ارزش ها، خوب یا بد، درست و نادرست و باید و نباید ها را مشخص می کند.
اخلاق در صحنه عمل پزشکی
اخلاق پزشکی عمدتاً با نوشته های بیوچامپ و چیلدرس گسترش یافته
اصول اساسی اخلاق پزشکی
Autonomy اختیار
Beneficence سود رسانی
Non-mal efficience اجتناب از آسیب و صدمه
Justice عدالت
اخلاق پرستاری
رابطه پرستار و بیمار با رابطه پزشک و بیمار متفاوت و مراقبت در آن طولانی تر است.
نل نودینگز رویکرد اخلاق پرستاری مبتنی بر مراقبت را مطرح کرده که اساس آن را ”پذیرندگی“ ”وابستگی“ و ”تفاهم“ تشکیل می دهد.
اخلاق مراقبتی قویاً مبتنی بر رابطه فرد مراقبت دهنده و دریافت کننده مراقبت است.
اهمیت اخلاق در حرفه پرستاری
؟
؟
؟
؟
؟
اهمیت اخلاق در حرفه پرستاری
پرستاران ارتباط مستقیم و مداوم با مردم دارند
بیماران انسان هایی آسیب پذیر هستند
با زندگی و سلامتی انسان ها سرو کار دارند
احتمال مواجهه شان با مشکلات اخلاقی در طی کار روزانه زیاد است.
نیاز به تصمیم گیری های اخلاقی در طی کار روزانه دارند
کسب این توانمندی تنها در سایه یک آموزش اخلاقی متناسب با شرایط امکان پذیر است.
اصول اولیه اخلاقی در پزشکی و پرستاری
احترام به حیات انسان
اختیار(خود مختاری)
نیکوکاری
عدالت
صداقت
عدم ایجاد آسیب و صدمه به فرد
رازداری
ارزش ها و بیانات ارزشی
ما در همه حال مشغول انجام قضاوت ها و ایراد بیانات ارزشی هستیم: چه میپوشیم، چرا، چگونه و در کجا میخوریم، چگونه سفر میکنیم، چه دوستانی داریم، در چه مکانی زندگی میکنیم. ما در تک تک لحظههای زندگی خود، در حال آشکار کردن ارزش هایمان برای خود و دیگران هستیم.
ارزش ها جنبههای شخصی و بنیانهای حیات اجتماعی و اخلاقی ما محسوب میشوند.
احتمالا ما با کسانی که دارای ارزش های مشابهی هستند، احساس راحتی بیشتری می کنیم.
بخش عمده زندگی ما به سازگار کردن خودمان با شرایطی میگذرد که ممکن است آن ها را دوست نداشته و خود آنها را انتخاب نکرده باشیم، اما امکان گریز از آنها نیز برایمان موجود نیست.
تصمیمات معنوی و اخلاقیما مبتنی بر ارزش هاست. ما قضاوت های اخلاقی خود را جدی میگیریم، به این ترتیب نیاز داریم که ارزش هایمان را نیز جدی بگیریم.
باور احتمالا اساسیترین سطح ارزش ها و بخشی از آن ها است که کمتر دستخوش تغییرات میشود. باور نوعی از نگرش است که بیشتر مبتنی بر ایمان است تا واقعیت
شاید یکی از عمدهترین باورها در پرستاری این است که بیماران با مراقبت مطلوب، بهتر خواهند شد. جینسالویج (2000) معتقد است که «اگر سیاستسازان متوجه شوند که دانش و مهارت های مراقبت کردن، به نسبت دانش و تکنیکهای اختصاص داده شده توسط داروها، تاثیر بیشتری بر سلامتی و رفاه بیماران دارند، آنگاه دستاورد بزرگی حاصل خواهد شد
نگرش یک منش یا یک رفتار جا افتاده محسوب میشود. نگرش ها بیشتر همان احساسات پایدار هستند که معمولا باورهای مختلف آن ها را شکل میدهند. نگرش ها میتوانند مثبت و یا منفی باشند.
برخی از نگرش های خاص پرستاری در شیوه ارائه مراقبت تجلی مییابند.
ویرجینیا هندرسون (1964) در توصیف «کارکرد منحصر به فرد» یک پرستار، در بخش دوم از بیانیه معروف خود میگوید: پرستار موقتاً هشیاری فرد ناهشیار، عشق و زندگی فرد خودکشی کرده، پای فردی که پایش را قطع کردهاند، چشمهای کسی که به تازگی نابینا شده، وسیله به حرکت درآوردن نوزاد تازه به دنیا آمده، اعتماد به نفس یک مادر جوان و صدایی برای آنها که بسیار ضعیفتر از آن هستند که بتوانند حرف بزنند محسوب میشود».
ارزش ها تنها هنگامی حایز اهمیت میشوند که دربرابر کسی یا چیزی آزمایش شده باشند.
ما میتوانیم بگوییم که برای زندگی ارزش قائل هستیم، اما احتمالا فقط به دنبال یک حادثه، بیماری یا قرار گرفتن در مقابل موج مرگ است که حقیقتا بر زندگی خود ارج می نهیم و قدر آن را میدانیم.
مراقبت یک ارزش است.
در انتخاب پرستاری به عنوان یک شغل، فرد انتخاب میکند که مراقبت کند، هر فردی این کار را به شکل متفاوتی انجام می دهد.
ما میتوانیم یا به این دلیل که مجبور هستیم یا به این دلیل که دوست داریم، به امر مراقبت مبادرت کنیم.
شاید خوشمان نیاید که «مجبور باشیم» مراقبت کنیم، به این دلیل که این کار جزیی از شغل ماست و به شغل دیگری دسترسی نداریم و نیز وامی داریم که باید پرداخت گردد.
چگونگی اعمال مراقبت از سوی هر فرد، نه تنها یک انتخاب اخلاقی یا سیرت فردی خواهد بود، بلکه این اقدام در روابط با دیگران نیز، خصوصا در شیوه احترام قائل شدن برای ارزش های سایر افراد نیز ابراز خواهد شد.
مفاهیم اخلاقی درپرستاری
ارتباط (Communication)
حمایت (Advocacy)
مراقبت (Caring)
پاسخگویی/مسئولیت پذیری (Responsibility/Accountability)
همکاری (Cooperation)
ارتباط بسترارائه مراقبت اخلاقی
ارتباط عامل اساسی در تعاملات بشری است.
پرستاران در طی فعالیت های روزانه خود با بیمار، خانواده بیمار، همکاران و دیگر افرارد تیم بهداشتی ارتباط برقرار می کنند.
بدون برقراری یک ارتباط مناسب ارائه مراقبت واقعی مقدور نیست.
مراقبت، حمایت، پاسخگویی و همکاری همگی در بستر یک ارتباط انسانی اثربخش امکانپذیر است.
حمایت از حقوق بیمار patient advocacy
حمایت برای توصیف ماهیت رابطه بیمار و پرستار بکار می رود
دفاع از حقوق بیمار در درون سیستم بهداشتی درمانی است
کمک به بیمار برای آگاه شدن و انتخاب های آگاهانه
حمایت از ارائه مراقبتی متناسب با ارزش ها و ویژگی های انسانی بیماربراساس احترام
Accountability پاسخگویی
جوابگو بودن در مورد اعمال خود
مسئولیت پذیری در مورد اقدامات انجام شده و عواقب آگاهانه یا نا آگاهانه
پاسخگویی قانونی و اخلاقی (legal & ethical)
پاسخگویی در کنار مفهوم حمایت چهارچوبی را برای ابعاد اخلاقی فعالیت های پرستاری ایجاد می کند
Cooperation همکاری
مشارکت فعال با دیگران برای ارائه مراقبت کیفی به بیماران
تشریک مساعی درطراحی رویکردهای مراقبتی بیمار
مورد ملاحظه قرار دادن ارزش ها و اهداف دیگرانی که برای مراقبت از بیمار با آنان کار می کنیم
تعامل با دیگران در انجام فعالیت ها
Caringمراقبت
مراقبت بسیار پیش از درمان صورت می گرفته است
مراقبت شیوه وجودی انسان است
مراقبت عنصر اساسی انسان بودن است
مفهوم مراقبت در رابطه پرستار و بیمارارزش گذاری شده است
رفتارهای مراقبتی برای ایفای نقش های پرستاری بنیادی اند
ویژگی های مراقبت/ 5 C
شفقت 1- Compassion
شایستگی 2- Competence
اطمینان 3- Confidence
وجدان4- Conscience
تعهد 5- Commitment
شفقت
شاید بتوان شفقت را راهی برای زیستن آگاهانه نسبت به رابطه فرد با کل موجودات زنده تعریف کرد (روچ 1992).
«شفقت از ما میخواهد به جایی برویم که میآزاردمان، به مکانهایی وارد شویم که درد درآنها وجود دارد، از ما میخواهد که در آشفتگی، هراس، پریشانی و اضطراب دیگران سهیم شویم. شفقت ما را به چالش میخواند تا همراه با آنان که در مصیبت هستند فریاد برآوریم، با آنان که در تنهایی هستند مویه کنیم، با آنان که میگریند بگرییم. شفقت ما را ملزم میکند که با ضعیف، ضعیف باشیم، با آسیبپذیر، آسیبپذیر باشیم و با بیتوان، بیتوان. شفقت یعنی غوطهوری کامل در وضعیت انسان بودن
شایستگی/توانمندی
شایستگی عبارت است از دارا بودن دانش، قضاوت، مهارت، انرژی، توانایی و انگیزه لازم برای نشان دادن واکنش مناسب و مقتضی نسبت به مطالبات مربوط به مسئولیت های حرفهای فرد (روچ 1992
شایستگی وجه تمایز فرد متخصص از مبتدی است.
شایستگی چیزی است که پرستاری در طول دورههای تحصیل و آموزش پایه و تکمیلی اشتیاق رسیدن به آن را دارد و به سمت آن حرکت میکند.
اطمینان
اطمینان به مثابه کیفیتی تعریف میشود که روابط مبتنی بر اعتماد را تسهیل می کند (روچ 1992،
بنیان مراقبت، براساس یک رابطه مبتنی بر اعتماد بنا شده است. بدون چنین رابطهای، ذات و روح مراقبت به فنا میرود.
اطمینان امری متقابل است، هر دو طرف یک رابطه باید به یکدیگر اعتماد داشته باشند. هنگامی که یکی از طرفین رابطه در یک موقعیت حرفهای قرار دارد، طرف دیگر باید اطمینان داشته باشد که به این فرد حرفه ای میتوان اعتماد کرد. این امر بستگی شدیدی به میزان صداقت بین آنان دارد
وجدان
واژه «وجدان» را میتوان به عنوان حالتی از یک آگاهی معنوی تعریف کرد
محدوده ای که رفتارهای فرد را متناسب با جنبه اخلاقی مسایل، جهت می دهد (روچ1992).
وجدان اساس یک رفتار اخلاقی را شکل میدهد.
روچ می نویسد
وجدان یک واکنش ارادی، تعمدی، معنادار و عقلانی است.
وجدان هماهنگ شدن شخص مراقبت کننده با ذات اخلاقی پدیدههاست.
وجدان مراقبت را فرا میخواند و خود را به عنوان مراقبت آشکار میسازد.
مراقبت حرفهای در یک وجدان متکامل تجلی مییابد.
وجدان به مثابهای مدرسهای در درون انسان است که یادگیری در آن از اوان کودکی آغاز شده و رشد و تکامل مییابد.
والدین و معلمان حس درست و غلط را به کودک القاء میکنند و این امر به تدریج مبنایی ارزشی را شکل میدهد که قضاوت ها و تصمیمات فرد براساس آن اتخاذ میشود.
شعور چیزی معادل «احساس» است، احساس بد نسبت به انجام دادن کاری.
احساس میتواند به خوبی شاخص این باشد که چیزی اساسا در معرض خطر قرار گرفته است. ندای وجدان در اخلاقی عمل کردن فرد، نقش دارد
ندای وجدان آنچنان قدرتمند است که اکثر افراد خود را در برابر آن قرار نمیدهند.
وجدان یک وفاداری نسبت به خود محسوب میشود که ما باید به عنوان یک حق فطری، و به عنوان انجام وظیفهای در پاسخ به چیزی فراتر از خودمان، به وجود آن در خود و دیگران احترام بگذاریم.
هنگامی که اجازه می دهیم وجدان ما سست عمل کند و یا در مقابل دلیل تراشی و توجیهات عقلانی قرار گیرد، امکان دارد رفتارهایی از ما سر بزند که کمتر موردقبول یا پسندیده باشد.
از آنجا که مراقبت اساسا آسیبپذیر است وجدان عنصری است که میتواند شخص را به سمت رفتار و راه درست، خلاقانه و همراه با شفقت ورزی برای برقراری ارتباط، هدایت کند.
شاید لازم باشد دوباره به نحوه ارائه مراقبت به بیماران بیندیشیم