اهداف کنترل دخانیات
مقدمه
وجود چهار هزار نوع ماده شیمیایی و سم در ترکیب دود سیگار و استنشاق آن 20موجب بروز مخاطرات برای سلامتی مصرف کنندگان دخانیات و اطرافیان افراد سیگاری می گردد ، طبق مطالعات انجام شده در سراسر دنیا درخصوص بیماریهای مرتبط با استعمال دخانیات ، حداقل ۲۵ نوع بیماری خطرناک شامل انواع سرطانها و بیماریهایی مانند قلب و عروق ، ریه ، کبد ، گوارش ، جنین ، نازایی و … به اثبات رسیده است .
بروز ۵۰ هزار مرگ در ایران و یا در هر ۵ ثانیه یک مرگ ناشی از مصرف دخانیات در جهان شدت خطر دخانیات را روشن می کند .
درایران 3درصد نوجوانان 13تا 15سال سیگاری و7/8درصد مستعد سیگاری شدن هستند.درحال حاضر بیش از 10میلیون مصرف کننده دخانیات در سطح کشور وجود دارد و14درصد جمعیت ایران بین 15تا 64ساله مصرف کننده مواد دخانی هستند
مصرف قلیان را از 12 درصد به 26 افزایش یافته است.
میزان مواجهه و استنشاق دود هر فرد مصرف کننده قلیان در هر وعده معادل 100 نخ یا بیش تر سیگار، دود دریافت مى کند.
در حال حاضر یک میلیارد و 300 میلیون نفر در سطح جهان سیگار مصرف مى کنند که 84 درصد آن در کشورهاى در حال توسعه است که سالا نه 4/3 درصد افزایش دارد و سالا نه 6 میلیون نفر در اثر بیمارى هاى ناشى از مصرف دخانیات مى میرند.
Iran (Islamic Republic of)
زیانهای ناشی از مصرف دخانیات :
۱- بیماریها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات و استنشاق تحمیلی آن :
استعمال دخانیات عامل بروزیا تشدید کننده بسیاری از بیماریهای مرتبط از جمله سرطانهای ریه، حفره دهان، حنجره، بیماریهای قلبی و عروقی ، کاتاراکت ، از دست دادن موها ، ضایعات شنوایی ، پوکی استخوان ، فساد دندانها و ….. می باشد . در جمعیتهایی که استعمال دخانیات در چند دهه اخیر امری متداول می باشد . ۹۰ درصد سرطان ریه ، ۱۵ تا ۲۰ درصد سایر سرطانها ، ۷۵ درصد برونشیت مزمن و آمفیزم و ۲۵ درصد مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی و عروقی در سنین ۳۵ تا ۶۹ سال ، ناشی از مصرف دخانیات بوده است.
بیماری عروق کرونر
–استعمال دخانیات در طی زمان موجب تنگی تدریجی وانسداد ناشی از آن در شرائین میگردد.
— این انسداد ممکن است سبب:
×درد قلبی
×حمله
×مرگ ناگهانی
علائم ماننددرد قلبی اغلب تا زمانیکه آسیب جدی بروز نکرده باشد ، مشهود نیست.
مصرف مواد دخانی باعث زیانهای پوستی بشرح زیر می شود
الف) ایجاد چین وچروک در پوست
ب) خاکستری شدن رنگ مو وسفید شدن زودرس موها
ج) کاهش قدرت ارتجاعی وخشکی وپیری زودرس پوست
صدمه به ریه ها ناشی از استعمال دخانیات
آمفیزم
سرطان ریه
برونشیولیت تنفسی
IPF
LAM
PLCH
سایر سرطانهای همرا ه با مصرف دخانیات
حفره دهان
مری
حنجره
مثانه
کلیه
پانکراس
معده
سرویکس
کبد
اثرات سیگار کشید ن تحمیلی
سرطان گردن رحم
سرطانهای خونی
سقط خود بخود،وزن کم نوزاد
زایمان زودرس،عوارض حاملکی
سندرم مرگ ناگهانی نوزادان
سوزش چشم
تحریک بینی، تشدید آلرژی،
تهوع ،سردرد،
بیماریهای قلبی عروقی
آسم ،سرفه های تحریکی
خروپف،
عفونتهای تنفسی
سرطان ریه
مصرف قلیان باعث بیماریهای بشرح زیربرای انسان می شود
الف) موجب حساسیت وآلرژی وسرفه های مزمن همراه با خلط می گردد.
ب) خطر انتقال بیمارهای عفونی مانند سل وهپاتیت به دلیل استفاده مشترک از قطعه دهانی ودستان آلوده آنان وجود دارد.
ج) سبب سرطان سیستم گوارشی مانند دهان وحلق می شود ودر مثانه،معده ،کلیه ویا پانکراس تمام افراد ودر بانوان خطر سرطان رحم را چند برابر افزایش می دهد.
۲- زیانهای اقتصادی ناشی از مصرف دخانیات :
براساس مطالعات سازمان جهانی بهداشت ۲ تا ۳ برابر هزینه مصرف دخانیات صرف درمان بیماریهای ناشی از آن می گردد چنانچه به گزارش شرکت دخانیات ایران ، مصرف داخلی ۵۰ میلیارد نخ باشد بطور متوسط سالانه ۱۰۰۰ میلیارد تومان صرف خرید و دود شدن این محصول . ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیارد تومان صرف درمان بیماریهای مرتبط با آن می گردد .
۳- زیانهای اجتماعی ناشی از مصرف دخانیات :
مصرف سیگار نوعی اعتیاد است ولی متاسفانه این مسئله به مرور در اجتماع جا افتاده و قابل قبول ترین عمل خلاف عرف محسوب می شود . دلایل شیوع این عادت احساس بدست آوردن شخصیت کاذب در افراد جوان ، اثر تخدیر کنندگی جزئی سیگار ، مصرف آن در لحظات عصبانیت و غم و …… بعلت باور غلط و وابستگی جسمی و روانی با گذشت زمان را میتوان نام برد ، متآسفانه وجود این عادت خود زمینه ساز بروز اعتیاد به مواد مخدر ، الکل ، فقر، بزهکاری علی الخصوص در افراد جوان می گردد .
مزیت های برنامه کنترل دخانیات :
ارتقاء آگاهی کارکنان بهداشتی از مضرات استعمال دخانیات و استنشاق تحمیلی دود سیگار
بهبود عملکرد کارکنان بهداشتی در زمینه کنترل مصرف دخانیات
ارتقاء دانش کارکنان بهداشتی درخصوص روشهای کنترل مصرف دخانیات
افزایش سطح آگاهی مردم درخصوص زیانهای ناشی از مصرف دخانیات و استنشاق تحمیلی دود آن
کاهش مصرف دخانیات در جامعه
ارتقاء سلامت افراد جامعه
ضروری ترین و مهم ترین پیامدهای حاصل از برنامه :
کنترل مصرف دخانیات در بین کارکنان و افراد جامعه
ایجاد محیط های کاری بدون دود
ارتقاء آگاهی جامعه تحت پوشش نسبت به مضرات مصرف دخانیات
کاهش مصرف دخانیات در اماکن عمومی و اماکن تهیه و توزیع موادغذایی
افزایش حساسیت مردم نسبت به دود سیگار و افراد سیگاری
قابل دسترس بودن خدمات ترک دخانیات جهت درمان افراد سیگاری
شش راهبرد کاهش اپیدمی دخانیات
– پایش مصرف دخانیات وسیاست های پیشگیرانه
– محافظت از مردم در برابر دود دخانیات
– کمک برای ترک مصرف دخانیات
– هشدار در برابر خطرات مصرف دخانیات
– اجرای ممنوعیت تبلیغات ،ترویج وحمایت مالی دخانیات
– افزایش مالیات بر دخانیات
چالشهای اجرای برنامه :
عدم آگاهی مردم از خطرات واقعی سیگار
ناکافی بودن فرصتهای مناسب برای اوقات فراغت جوانان
در دسترس بودن محصولات دخانیات در هر نقطه از کشور
برخورد غیراصولی متولیان امور فرهنگی و اجتماعی با معضل سیگار
بی توجهی یا کم توجهی مدیران ارشد به برنامه های کنترل دخانیات
قاچاق سیگار
عدم توجه به قوانین و مقررات
عدم آگاهی کارکنان بهداشتی از روشهای مناسب کنترل دخانیات
تاثیر شخصیتهای سیگاری که از نظر اجتماعی ، مذهبی برای جوانان الگو هستند .
عدم نظارت و پایش صحیح
به امیدجهانی بدون آلودگی واعتیاد