به نام خدا
اهداف ساخت فرهنگسرا و ضوابط و استانداردهای طراحی آن
فرهنگسرا ساختمانی است که در آن یک یا چند نهاد فرهنگی فعالیت دارند. در فرهنگسراها معمولاً شرایطی برای آموزش امور گوناگون فرهنگی و اجتماعی و همچنین آموزش پیشه ها و هنرهای گوناگون مانند نگارگری، کوزه گری، خیاطی و جزاینها فراهم می گردد. برخی از فرهنگسراها کتابخانه و انتشارات ویژه خود را نیز دارا هستند. در ایران تا امروز بیشتر فرهنگسراها در شهر تهران و چند شهر دیگر مانند اصفهان برپا شده اند و معمولاً کوشیده شده برای هر منطقه شهرداری یک فرهنگسرای بزرگ ترتیب داده شود. برخی از فرهنگسراها بجز پوشش دادن منطقه خود به فعالیت های فرامنطقه ای نیز می پردازند. بسیاری از فرهنگسراها ویژه کار (تخصصی) اند یعنی فعالیت خود را گرد یک گروه یا یک محور کاری کرده متمرکز می سازند.
فرهنگسرا چیست
امروزه ثابت شده که حس هویت و ویژگیهای فرهنگی هر ملت راز بقاء آن ملت محسوب میشود. ایران سرزمینی با غنای فرهنگی و هنری چندهزار ساله که قرنهای متمادی سرآمد هنر و فرهنگ بیش از نیمی از کره خاکی بوده است، اکنون میرود تا این ریشههای عمیق فرهنگی را بدست فراموشی بسپارد و با معضل بزرگ بی هویتی روبرو گردد.
توجه، حمایت و ترویج این ریشهها یکی از موثرترین راههای بازگشت به فرهنگ خودی و بازیابی هویت ملی میباشد. بخش عمدهای از این هویت در دستان دختران و زنان کویری و کارهای دستی ایشان است. هنرهای بومی که قرنها نیازهای ساده روستاییان را برآورده ساخته و منبع درامد مناسبی برای آنان بوده اکنون با عدم استقبال و حمایت روبرو گشته اند و روز بروز از تعداد این هنرمندان کاسته میگردد.
اهمیت و ضرورت طراحی
فرهنگسراها، برپایهٔ شیوهٔ فعالیت، به یکی از محورهای سه گانهٔ شخصیت (کیستی)، محتوا (درونمایه) و نهاد می پردازند:
فرهنگسراهای شخصیت محور عبارتند از فرهنگسراهای کودک، نوجوان، جوان، دانشجو، دختران، بانو، و سالمند. فرهنگسراهای محتوامحور عبارتند از: اندیشه، قرآن، انقلاب، فرهنگسرای مجازی، پایداری، هنر، ملل، قانون، تیره ها (اقوام)، ورزش، ماه بهمن، کار، دانش ها، تندرستی، طبیعت، و فناوری اطلاعات. فرهنگسراهای نهادمحور عبارتند از خانواده، مدرسه، و شهر.
جهت طراحی یک پروژه ابتدا باید اهداف پروژه در سطح عملکردی مجموعه مشخص شود که اهداف یک مجموعه فرهنگی به شرح زیر است:
_ جدب علاقمندان و هنرجویان و پرورش استعداد آن ها
_ جذب اساتید و هنرمندان با تجربه
_ پیدا کردن استعدادهای پنهان
_ پر کردن اوقات فراغت
اهداف فرهنگسرا
عرصه های تشکیل دهنده یک فرهنگسرا به عرصه های زیر تقسیم میشوند:
1. ورودی
2. اداری
3. آموزشی
4.نمایشی
5. فرهنگی
6. پژوهشی
7. خدماتی
عرصه بندی
ورودی پذیرش(نگهبانی) کتابفروشی گالری آمفی تئاتر
سینماتک کتابخانه کارگاه ها- (مرمت- بوم سرویس بهداشتی پارکینگ کلاس های آموزشی
رستوران
فضاهای لازم در فرهنگ سرا
آبدارخانه اموراداری دبیرخانه نمایشگاه دفتر مدیریت موزه اتاق کارشناسان موزه بخش روابط عمومی بخش روابط بین الملل دفترهنری دفتر پژوهش و آزمایشگاه دبیر خانه هنری دبیرخانه اداری دفتر سرپرست سینماتیک انبارها اتاق تاسیسات
بخشهای از یک فرهنگسرا
میزان فضاهای کتابخانه عوامل موثر بر تخصیص میزان فضاهای کتابخانه عبارتند از حجم مواد ومتون وبخصوص کتابها، میزان سطح که در کتابخانه اشغال می کنندو میزان جمعیت کتابخانه که از طریق میزان گردش کتابها در سال تعیین می گردد. فضای مورد میاز برای محاسبه زیربنای یک کتابخانه طبق فرمولی بنام VSC استاندارد IFLA به دست می آید (110 / تعداد کتابها) + (مقدار محلهای نشستن + 72/3) + (430 / گردش کتابها) مثلا برای جا دادن 110 کتاب یک متر مربع در نظر گرفته می شود. محل نشستن یک خواننده 72/3 متراست. ابعاد و استانداردهای پیشخوان و برگه دان حداکثر ارتفاع قفسه های فهرست معمولا به اندازه ارتفاع 6 کشو است و در هر کشو نیز در حدود 100 کارت جای می گیرد فهرست معمولا در ارتباط مستقیم با میز امانت و میز اطلاعات مرجع قرار دارند و اغلب در مجاورت آنها مجموعه ای از کتابهای مرجع عمومی یا موارد استفاده همگانی نیز قرار می گیرند. از این رو محل قرار گیری فهرستها معمولا فضایی باز است که در نزدیک ورودی قرار دارد و بوسیله ردیفهایی از قفسه های فهرستها و پیشخوان بررسی و جستجو کشوها تشکیل شده است. وسعت چنین محلی برای 4 ردیف قفسه های دو طرفه در حدود 12 متر مربع برآورد می شود.
وضعیت قفسه های استاندارد
عمق قفسه ها: در اغلب کتابخانه ها حداقل 90% کتابها دارای عرضی کمتر از 230 میلی متر هستند و عملا می توان قفسه های با عمق 230-200 میلی متر را استاندارد کرد. در صورت بکارگیری قفسه های دو طرفه با عمق 450 میلی متر حتی صرفه حویی بیشتری در فضا به عمل می آید.
چنانچه نگهداری کتابهایی با ابعاد کمی بزرگتر مورد نظر باشد عمق 490 میلی متر جوابگوست. طبق یک قاعده تجربی در یک کتابخانه 80% قفسه ها 200 میلی متری، 15% آنها 250 میلی متری و 5% باقیمانده 30 میلی متر هستند.
طول قفسه ها: طول استاندارد سالها برابر 1940 میلی متر بوده است. زیرا که پذیرفته شده بود که چشم خواننده توانایی دربرگرفتن بیش از این اندازه در یک نگاه ندارد. مطالعات بعدی اندازه بزرگتر تا 2220- میلی متر را نیز تایید کرد.
ارتفاع قفسه ها: ارتفاع کتابها بر فاصله میان طبقات و در نتیجه تعداد طبقات تاثیر می گذارد. در اکثر کتابخانه ها حداقل 90% کتابها را می توان در طبقات مرکز تا مرکز 280 میلی متر جای داد. به این ترتیب 7 طبقه و یک پاخور 150 میلی متری مجموعا ارتفاع 2120 میلی متر را برای قفسه ها به وجود می آورند که بالاترین قفسه در ارتفاع 1830 میلی متری با دسترسی آسان قرار می گیرد. در مورد معلولین ارتفاع مناسب و دسترسی 1370 میلی متر برای زنان و 1500 میلی متر برای مردان است. پایین ترین طبقه در ارتفاع 300 میلی متری است و چهار طبقه 280 میلی متری (300 میلی متری) به درون آن می باشد.
استاندارد میزها: میزها از جمله مهمترین وسائل فضاهای مطالعه هستند.میزهای یک نفره: رقم قابل قبول برای این میزها 900×600 میلی متر می باشد. این رقم گاهی برای راحتی بیشتر خواننده تا یک متر نیز افزایش می یابد. اگر چه جذابیت بیشتری دارند ولی جای زیادی اشغال می کنند. میزهای 2 نفره: میزهای 2 نفره ای که از هم جدا نشده اند ظاهرا برای خوانندگانی که روبروی هم قرار می گیرند جذابیت چندانی ندارند ولی در صورت قرارگیری در یک سمت ابعاد پیشنهادی 900×120 میلی متر می باشد.
میزهای طولانی: میزهای طولانی قابلیبت جای دادن 4 تا 12 نفر را دارند. میزهای 4 نفره از بروز شلوغی جلوگیری کرده و در عین حال نحوه قرارگیری آنها جذاب و انعطاف پذیر نیز می باشند. عرض آنها نباید از 1200 میلی متر کمتر باشد. فضای جانبی میان خوانندگان نیز لازم است حداقل 900 میلی متر باشد. بین میزهای موازی باید حداقل 1800 میلی متر فاصله پیش بینی شود. در عین حال نباید در انتهای این میزها محلی را برای نشستن در نظر گرفت.
نورپردازی
نورپردازی باید فضائی راحت برای مطالعه را به وجود آورد. موجب خیرگی و خستگی نشود، میزان گرما را افزایش ندهد و به جلوه ساختمان بیفزاید، جهت برآوردن موارد ذکر شده دو نوع نور وجود دارد: نور مصنوعی و نور طبیعی.
نور پروژه هم از نور طبیعی و هم از نور مصنوعی سقفی استفاده شده است
روشنایی توصیه شده:
اتاق های مطالعه (روزنامه و مجلات 200
میزهای مطالعه (کتابخانه های امانی 400
میزهای مطالعه (کتابخانه های مرجع 600
پیشخوان ها 600
مخزان بسته 100 صحافی 600 فهرست بندی طبقه بندی و اتاق های مخزن 400
گالری ها
ساختار عمومی گالری هافضای نمایشگاه بخش مهمی در این مجموعه به شمار می رود که خصوصیات آن بر مجموعه تاثیر می گذارد.
تجربه فرد از فضای سه بعدی نمایشگاه نتیجه یک ادراک سریع است. این ادراک در محیطی با ساختار روشن، آسان تر و با خستگی کمتر به دست می آید تا در فضائی که ترکیب ضعیف و ناخوانایی دارد. نمایشگاه نوع خاصی از فضا است که در آن علاوه بر رابطه انسان – فضا یک رابطه پیچیده بین فضا و شیء وجود دارد. در قسمتهایی از نمایشگاه که دارای مجموعه های نمایشی ثابت است. معماری را می توان تا حد امکان با اشیاء تطبیق داد ولی در قسمتهای قابل انعطاف، این امر فقط از طریق تزئینات و تمهیدات فراوان عملی است.
ترتیب قرارگیری اشیاء
ترتیب اشیاء نمایشی به بازدیدکنندگان و خصوصیات اشیاء نمایش بستگی دارد.
رابطه بازدیدکننده و شیء نمایشی به شرح زیر است:
1- هر چه نسبت بازدیدکنندگان به اشیاء نمایشی کمتر باشد. امکان تمرکز و اینکه هر بازدیدکننده بتواند آزادانه با شی نمایشی ارتباط برقرار کند، بیشتر می شود.
2- در یک بازدید گروهی تماس نزدیک با شیء نمایشی بدون ایجاد زحمت برای سایر اعضا گروه ممکن نیست. بازدیدکنندگان باید به ترتیبی گرداگرد شیء نمایشی قرار بگیرند که همگی فاصله شان تا آن مساوی باشد.
نورپردازی گالری ها
الف) نورپردازی طبیعی (نور روز): به دلایل اقتصادی، فیزیولوژیکی و تنوع، این نوع نورپردازی هنوز بهترین وسیله روشنایی است و اگر مسائل حفاظتی اشیاء اجازه دهد ارجحیت، نور روز است. جهت نور ممکن است از بالا (عمودی) یا از پهلو (افقی) باشد. مدتهاست که ارزش نورپردازی از بالا در طراحی موزه های استفاده می شود که امتیازات آن عبارتند از:
الف- نورپردازی از بالا روشی است راحت تر و ثابت تر در نورپردازی و کمتر در معرض موانع جنبی در داخل و خارج از بنا مانند ساختمانهای دیگر و درختان قرار می گیرد.
ب- نوری که از بالا به تصاویر یا سایر اشیاء به نمایش گذارده می تابد، قابل تنظیم است و تامین نور کافی و یکنواخت آن دیدی بسیار مناسب با حداقل بازتاب یا انحراف به وجود می آورد.
ج- امکان به نمایش گذاشتن اشیاء بیشتری را در فضای نمایشگاه امکان پذیر می سازد.
د- با توجه به حذف پنجره ها و کاهش راههای ارتباطی، فضای نمایشگاه از امنیت بیشتری برخوردار شده و تمهیدات امنیتی نیز کاهش می یابد.
ب) نورپردازی جانبی (افقی)
اینگونه نورپردازی از طریق پنجره ها و نورگیرهای معمولی به اشکال و ابعاد مختلف و در مکانهای مناسب در دیوارها انجام می شود. پنجره ها و نورگیرها معمولا یا در ارتفاعی که بازدیدکننده قادر به دیدن محوطه بیرون باشد و یا در ارتفاعی بالاتر نصب می شود. دیوارهایی که پنجره ها با ارتفاع معمولی بر روی آنها نصب شده، غالبا بدون استفاده هستند و علاوه بر آن اشیاء نمایشی که بر روی دیوار مقابل این پنجره ها نصب شده اند نیز به خاطر وجود نور از مقابل دارای انعکاس هستند که مانع دید کامل و روشن می گردد. با این وجود، اینگونه پنجره ها برای اشیایی که روی دیگر دیوارها و در زاویه ای درست نسبت به منبع نور قرار دارند، نور مناسب و دلپذیر به وجود می آورند.
ج) نورپردازی مصنوعی
ملاحظات تکنیکی و مشکلات نگهداری مربوط به استفاده از نور مصنوعی از جمله عوامل
موثر بر کاهش کاربرد نور مصنوعی در فضاهای نمایشگاهی بوده است. نور مصنوعی از منابع نقطه ای یا خطی تامین می گردد و از این رو چون سطوح تعدیل کننده شدت آن با نور فضا قابل مقایسه نیست، لذا دستیابی به شرایط مشابه نور روز نیز تا میزان محدودی امکان پذیر است.
آمفی تئا تر
ساختار عمومی فضاهای نمایشی
ساختار عمومی فضاهای نمایشی می باید بر اساس سلسله مراتبی از فضاهای عمومی (مانند کارگاههای تولید نمایش و فضای کارمندان) استوار گردد. و نحوه دسترسی به مجموعه فضای نمایشی و تردد در فضاهای داخلی ان با توجه به حریم محدوده فضایی بخشهای مختلف آن انجام گیرد.
ساختار فضایی اینگونه ساختمانها را با توجه به اصول هدایت کننده فوق می توان به دو عرصه بیرونی و درونی تقسیم نمود.
الف) عرصه بیرونی فضای نمایشی: این عرصه به طور کلی در ارتباط مستقیم با تماشاگران است
ب) عرصه درونی فضای نمایشی: این عرصه شامل کلیه فضاهایی است که مربوط به امور نمایشی و اداری می شوند و از این رو با کارکنان و بازیگران ارتباط مستقیم دارند.
شکل و انواع مختلف صحنه نمایش
الف-تئاترهای دارای صحنه ایوانی که اینگونه تئاترها امکان نمایش فیلم را نیز دارند.
ب-تئاترهای دارای صحنه میدانی که صحنه از هر سو با تماشاچیان احاطه شده در اینگونه تئاترها حداکثر عمق میدان تماشاگران حداکثر 6 تا 7 ردیف است و در صورتی که جایگاه در یک سطح باشد. حداکثر تماشاگر از 300 الی 400 نفر بیشتر نخواهد بود.
ج – تئاترهای دارای صحنه هلالی یا صحنه آزاد جلو آمده. در این تئاترها صحنه به قلب جایگاه تماشاگران مشیده شده و ورودیها معمولا در پشت صحنه و یا در داخل جایگاه تماشاگران قرار دارند.
د- نوع دیگر از تئاتر که ترکیبی از موارد بالاست در دوران معاصر مورد توجه طراحان بوده است. این نوع تئاتر با برخورداری از یک صحنه انعطاف پذیر برای تبدیل به شکلهای مختلف از خصوصیتی مستقل برخوردار است. صحنه در اینگونه تئاترها می تواند با جابجایی صندلی ها و قسمتهایی از کف به صورت ایوانی – میدانی و هلالی ظاهر شود به اینگونه صحنه ها چندشکلی می گویند.
شیب سالن نمایش
در نمایشات تئاتری زنده معمولا از فاصله 12 متری، حالتهای احساسی صورت بازیگران قابل رویت نیست و حرکت آنها نیز از فاصله بیشتر از
20 متر نیز به خوبی دیده نمی شود.برای تامین دید بهتر تماشاگران لازم است تا کف جایگاه شیب ملایمی داشته و یا به صورت پله ای طراحی شود. میزان شیب در طبقه همکف جایگاه برای حفظ امنیت تماشاگران و سهولت رفت و آمد افراد معللو که با صندلی چرخ دار حرکت می کنند، حداکثر 10% است و شیب های بیشتر بصورت پله ای باید طراحی شوند که حداکثر آن 35% است.
صندلی تماشاچیان
ابعاد صندلی تماشاچیان طبق استانداردها حداقل عرض 45 سانتی متر را باید داشته باشد و فاصله پشت تا پشت صندلی ها حداقل 90 سانتی متر و تا 1/1متر نیز می تواند باشد.
حداکثر فاصله هر صندلی از در خروجی نباید از 15 متر بیشتر باشد و حداکثر فاصله هر صندلی از راهرو جانبی 450 سانتی متر باشد. و تعداد مجاز صندلی ها در هر ردیف به ازای هر راهرو 7 صندلی می باشد بهترین چیدمان صندلی ها بصورت قوسی و اختصاص ندادن بهترین نقاط دید(مرکز) به راهرو می باشد.
اتاق رختکن (تنفس) بازیگران
این اتاق محل استراحت، رختکن و گریم بازیگران می باشد. در فضاهای نمایش کوچک یک اتاق 20 متر مربعی برای این منظور کافی است ولی در فضاهای نمایش بزرگتر یک سالن غذاخوری یا آشپزخانه و محل استراحت جداگانه ای نیاز است.
از این مکان یک اتاق پرو لباس، سرویس بهداشتی و آینه قدی,کمدوسایل, و میز گریم برای گریم بازیگران قرار دارد.
اتاق سخنرانی
در هنگام برگزاری جلسات سخنرانی در سالن نیاز به یک اتاق جهت میهمانان سخنران وجود دارد. که قبل و بعد و بین سخنرانی
از سخنران پذیرایی گردد. در این فضا که مساحت آن 30 متر مربع می باشد سرویس های زنانه و مردانه، محل نشستن و استراحت و سایر وسایل مانند کمد رختکن و … وجود دارد.
رختکن :
این فضا مکان تعویض لباس هنرمندان است که می تواند به صورت انفرادی برای 1 الی 3 نفر طراحی می شود و یا رختکن عمودی باشد (از 5 نفر به بالا)
اطاق گریم :
از دیگر فضاهای مربوط به پشت صحنه هنرمندان، اطاقهای گریم است . این اطاق نیازی به نور طبیعی ندارد و نور مورد نیاز این فضا از طریق نور مصنوعی (لامپهای تنگستن) تامین می شود . که در گرداگرد آینه میز گریم تعبیه شده است . بهتر است این بخش نیز از تهویه مناسب برخوردار باشد و مجهز به میز گریم باشد .
ارتفاع شاخص دید به سکو :
در برش عمودی ادیتوریوم ارتفاع فرضی بر روی سکو را به عنوان شاخص دید کامل ناظران به صحنه در نظر می گیرند . اگر تمام ناظران بتوانند این ارتفاع را در پلان به صورت خط افقی مطرح می شود به راحتی ببینند می توان گفت که امکان دید به تمامی بخش های سالن فذاهم شده است . ارتفاع این مسیر برای ناظران مستقر در طبقه همکف 5 سانتیمتر بالا تر از انتهایی ترین بخش فعال صحنه ( سکو ) و در مورد حضار مستقر در بالکن ها 5 سانتیمتر بالا تر از لیه جلویی صحنه در نظر گرفته می شود . روشن است که ارتفاع مسیر دید تابع ارتفاع صحنه نیز خواهد شد .
ارتفاع صحنه یا سکو :
در سالن های چند منظوره ، صحنه سکوی سخنرانی را در ارتفاع 80 تا 100 سانتیمتری از کف اصلی ثابت می کنند .
تراز چشم ناظر :
این تراز معمولا در ارتفاع 112 سانتیمتری از کف سالن ، در محور مرکزی هر ردیف واقه می شود . البته مکان واقعی چشم هر ناظر بسته به ارتفاع کف صندلی و اندازه های بدنی فردی که بر آن می نشیند می تواند تغییرات داشته باشد .
استانداردها و ضوابط طراحی سینما
سالن انتظار سینما
طبق استانداردها و ضوابط طراحی سینما مصوب سازمان مدیریت و برنامه ریز کشور حداقل میزان سطح اشتغال سالن انتظار سینما به ازای هر نفر 35/0 متر مربع و حداقل حجم سرانه سالنهای سینما 5/1 متر مربع می باشد.
تعداد صندلیهای سالن به ازای هر 100 نفر، 10 صندلی می باشد. در صورت داشتن اختلاف سطح سالن با بیرون حداکثر شیب راهرو ورودی 8 درصد و عرض آن حداقل2/1 متر باشد. حداقل عرض ورودی سالن انتظار به ازای هر 100 نفر 56 سانتی متر می باشد.
ورودی سینما:
به دلیل کار کردن سینما با مجتمع فرهنگی، ورودی با ورودی مجتمع یکی است و فقط یک در برای ورود به سالن انتظار منظور گردیده است.
گیشه بلیط فروشی
گیشه در سینما باید در مکانی باشد که دید کافی بر فضای خارج سینما داشته باشد و در جایی باشد که صف مربوط به آن فراهم گردد مردم در معبر عمومی و همچنین مانع ورود و خروج مردم از سینما نباشد. در گیشه بهتر است به درون سالن انتظار باز گردد ولی این در طوری نباشد که با باز شدن آن درون گیشه مشخص گردد و سطح آن به ازای هر نفر حداقل 3متر مربع می باشد.
راهروهای سالن نمایش
عرض راهروهای سالن را بر حسب تعداد جمعیت که از آن تخلیه می شوند محاسبه می شود ولی نه به این صورت که این عرض متغیر باشد. و اینگونه در نظر می گیریم که از تعداد جمعیت هر ردیف که در دو طرف آن راهرو می باشد 60 درصد آن از هر راهرو تخلیه می گردند. اگر عرض در خروجی سالن نمایش از عرض راهرو منتهی به آن بیشتر باشد باید
اگر عرض در خروجی سالن نمایش از عرض راهرو منتهی به آن بیشتر باشد باید حداقل فضایی برابر عرض خروجی جلوی در ورودی داشته باشد.
حداکثر شیب مجاز در راهروهای سالن نمایش 8 درصد می باشد و اگر شیب بیشتر باشد باید از پله در راهرو استفاده گردد که ارتفاع و عمق موثر پله باید طبق استانداردها باشد.
پله ها و یا نقطه شروع شیب راهروهای سالن نمایش برای آگاهی تماشاگران باید با چراغ مخصوص روشن گردند.
صندلی تماشاگران
استانداردهای صندلی تماشاگران در جداول ضمیمه آورده شده است. جنس و مصالح به کار رفته در صندلیهای سالن نمایش باید مقاوم، قابل شستشو، غیر قابل اشتعال باشد و از نظر آکوستیکی، مقدار صدائی که آنها جذب می کنند نباید به وجود و یا عدم وجود تماشاچی در آنها وابسته باشد. چیدن صندلیهای سالن نمایش مانند چیدمان صندلیهای آمفی تئاتر می باشد.
ورودی ها و خروجی های سالن نمایش سینما باید به گونه ای باشند که در معرض دید باشند و از ورود سروصدا به داخل و خارج سالن جلوگیری کنند.
حداقل تعداد در خروجی سالن نمایش 2 عدد می باشد و فقط در موارد خاص مانند گنجایش سالن کمتر از 100 می تواند 1 عدد باشد.
لازم به ذکر است که برای خروج از سالن نمایش بهتر از که درهای سالن نمایش به طرف بیرون باز گردند و برای ورود به طرف داخل باز گردند.
حداقل فاصله دو در خروجی 5 متر می باشد و نباید از درهای یک لنگه استفاده نمود و باید از درهای دو لنگه استفاده گردد. درهای سالن نمایش نباید قفل داشته باشند و بهتر است دارای ثابت کننده های فشاری باشند که با یک فشار روی آنها، در ثابت گردد. مشخصات و استانداردهای درهای سالن نمایش در جدول آورده شده است
.
سرویسهای بهداشتی سینما
طراحی و اجرای ساختمانی قسمتهای مختلف داخل سرویسهای بهداشتی باید به گونه ای باشد که شستشو و گندزدائی مستمر تمامی دیوارها و کف های سرویس میس گردد.
ضوابط و استانداردهای تعداد سرویسها در جدول آورده شده است.
اتاق پروژکتور و ملحقات آن
اتاق پروژکتور شامل حداقل 2 عدد پروژکتور به ابعاد 100×60 سانتی متر، میزهای برگردان و بازبینی فیلم به ابعاد 80×120 سانتی متر واتاق تقویت کننده های صدا می باشد. دستگاه هایی مانند رکتی نایر، تابلوی اصلی برق اتاق پروژکتور، و مسیرهای نور سالن
و قفسه های فلزی مخصوص نگهداری فیلم در فضاهای مستقل قرار دارند.
اتاقک کوچکی جهت نگهداری باطریهای مخصوص روشنایی ایمنی سینما و سرویس بهداشتی در جنب اتاق پروژکتور قرار دارند.
ابعاد اتاق پروژکتور با توجه به ابعاد پروژکتورها، فواصل آنها از هم و از دیوارهای جانبی، و میزهای برگردان و بازبینی فیلم و دستگاههای تقویت صدا در نظر گرفته می شود.
دیوارها و کف اتاق پروژکتور باید قابلیت 2 ساعت مقاومت در مقابل آتش سوزی را داشته باشند. مصالح به کار رفته در اتاق پروژکتور جهت نازک کاری و آکوستیک نباید قابل احتراق باشند کف اتاق پروژکتور برای انتقال کابلهای برق و صدا باید دو جداره بوده و کفپوش آن در مقابل برق عایق باشد.جود شیر یا کبسول آتش نشانی در نزدیک اتاق پروژکتور نیز توصیه می گردد.
حوزه خدماتی
1- ورودی
2- کریدور و راهروه
ا
3- پله ها
4- سرویس های بهداشتی
5- آبخوری و پاشویه
6- بوفه
7- سلف سرویس
8- آبدارخانه
9- انبار
ورودیها
‐ ورودی ساختمان حتی الامکان هم سطح پیاده رو باشد .
.١٤٠ باشد . cm ‐ حداقل عمق فضای جلو ورودی
.١٠٠ باشد . cm ‐ حداقل عرض بازشوی ساختمان
راهرو
.٢٤٠ باشد . cm ‐ حداقل عرض راهرو برای ٤ کلاس
.در برابر هر کلاس اضافه بر ٤ کلاس، حداقل ٢٠ سانتیمتر به عرض راهرواضافه شود
.این تعریض راهرو، در طراحی ساختمان بایستی پیش بینی شود
ضوابط پلهها
.حداکثر کلاسهایی که باید از یک قفس پله استفاده کنند، ٨ کلاس است
.١٢٠ است cm ‐ حداقل عرض پله در مدارس
.٦٠ باشد cm ١٨٠ و مضرب از cm ‐ عرض پله باید بین ١٢٠ تا
.١٧ باشد cm ٣٠ و حداکثر ارتفاع آن cm ‐ عرض کف پله
١٢٠ سانتیمتر باشد *حداقل ابعاد پاگرد پله باید ١٢٠
در طبقه همکف باید قفس پله بوسیله یک در، مستقیمًا به خارج ساختمان ارتباط داشته تا در
.مواقع اضطراری بخصوص زمان وقوع زلزله یا حریق، سرعت تخلیه ساختمان زیادتر شود
( در و پنجره ) ضوابط بازشوها
.٨٠ باشد . cm ‐ حداقل عرض مفید هر لنگه در برای عبور صندلی چرخدار
.١٠٠ باشد . cm ‐ حداکثر ارتفاع دید از کف تمام شده
.رنگ درها و چارچوب آنها در تضاد با رنگ دیوار همجوار خود باشد
٢٠٠ و چنانچه هر cm ‐ حداقل فاصله بین دو در متوالی چنانچه هر دو در ، در یک جهت ٢٨٠ باشد. . Cm دو باز شونده به داخل باز شوند
ضوابط فضاهای بهداشتی
‐ وجود حداقل یک مستراح یا توالت فرنگی برای کودکان معلول جسمی –
حرکتی، درهر محیط آموزشی الزامی است .
١٥٠ سانتیمتر باشد تا گردش صندلی حداقل ابعاد فضای سرویس بهداشتی باید ١٧٠*
چرخدار در آن امکانپذیر باشد.
‐ درب سرویس بهداشتی باید به بیرون بازشود تا گشودن آن در مواقع
اضطراری از بیرون امکانپذیر باشد .
* ١٢٠ سانتیمتر کاسه دشتشویی باید در فضایی به ابعاد ٧٥
قرارگیرد تا امکان دستیابی از روبرو را فراهم سازد
– جانمائی سرویسها : در داخل حیاط و یا با تمهیدات ویژه در طبقات طراحی شود .
آبدارخانه
فضای کوچکی متناسب با تعداد پرسنل جهت پذیرایی از کارکنان پیش بینی شده و حداقل فضای آن 5 متر مربع در نظر گرفته شود
انبار
جهت لوازم و تجهیزات پیش بینی شده ومساحت آن با توجه به ظرفیت
هر کلاس در حدود 4/3 متر مربع در نظر گرفته می شود.
وجود انبار در بسیاری از فضاهای مطلوب و یا حتی ضروری است. انبارها بایستی بر اساس ابعاد و نوع عملکرد فضا طراحی گردد.
بهتر است که تمام انبارها دسترسی مستقیم به راهروها نیز داشته باشند.
ابعاد انبار باید به گونه ای باشد که جوابگوی ابعاد وسائل هر فضا و نوع چیدن آنها باشد.
در بسیاری از انبارها، قفسه بندی جهت چیدن وسائل لازم است.
بهتر است مرکز کنترل برق و آب در قسمتی از انبار که براحتی قابل دسترسی است، قرار گیرد
ضوابط طراحی ایمنی پلکان
١ -تعداد پله ها در هر پلکان از سه پله کمتر نباشد . (وجود یک یا دو پله باعث بهم خوردن تعادل حرکتی میشود (
٢ -برای پلکانهای با تعداد بیش از سه پله باید دارای نرده محافظ باشد .
٣ -در صورتیکه عرض یکسر پلکان بیش از ٣ متر باشد در این صورت بهتر است در وسط نیزدارای نرده باشد .
٤ –پلکان های رابط مانند پلکان محوطه باز باید دارای نرده حفاظتی باشند.
ارتفاع نرده برای بزرگسالان باید cm ٩٠ و برای خردسالان ٧٥ – ٨٠ سانتیمتر باشد.
٥- قطر پروفیل دستگیره پلکان ٣٥ میلیمتر و فاصله آن از دیوار مجاور حداقل ٧٠ میلیمتر میباشد.
٧- شیب کف پله نباید از ٢% درصد بیشتر باشد .
٨- در هر پلکان عرض کف های پله با هم برابر و نیز ارتفاع سینه های پله با هم مساوی باشند.
٩- شیارهای لبه پله در جهت طول پلکان باشد تا باعث خطای چشم نشود .
١٠ -فاصله میان پله و سقف بالای آن نباید از ٢ متر کمتر باشد)این فاصله به طور عمودی اندازه گیری میشود(
١١ – برای تعیین اندازه کف پله و ارتفاع سینه پله از فرمول زیر استفاده شود .
٦٣تا ٦١h + t = ٢
h:ارتفاع پله
t :کف پله
حوزه آموزشی _ هنری
نمایشی
تئوری
سمعی بصری
نمایشگاه موقت
کارگاه عکاسی
کارگاه سفالگری ومصالح ساختمانی
آتلیه ترسیم
کلاس نظری
کارگاه ماکت سازی
دسته بندی حوزه آموزشی _ هنری
عملی
نمایشگاه دائمی
این بخش شامل کارگاهها و آتلیه ها می باشد که در مجموع نقش بسیار مهمی را ایفا می کند این فضا ها معمولا دارای ارتفاعی ببیش از 3 متر و تا 6 متر میباشد این فضاها دارای ملحقاتی مثل انبار ،رختکن،آرشیو،اتاق مربی ، سرویس بهداشتی و … که ابعاد آنها به تناسب کاربریشان میباشد .تعداد افرادی که از آتلیه ها و کارگاهها استفاده مینماییند معادل نصف ورودی هنرستان در رشته می باشند.سرانه فضاها از 2 تا 8 متر میباشد
دسته بندی حوزه آموزشی _ هنری (عملی) :
آتلیه ترسیم
از نظر بیشتر مشاورین صنعتی مهندسی و طراحی –فضای لازم برای جا دهی لوازم ترسیم نقشه میتواند بر اساس اندازه کاغذ تعین شود :اندازه تخته هایه رسم نقشه و ماشین هایه نقشه کشی نیز بر اساس این ابعاد تعیین میشود.
ساده ترین شکل محوطه کار شامل تخته رسم-چرخ دستی حمل تجهیزات و سه پایه شخصی نقشه کش میباشد هر گاه کار ترسیم به یک نقشه
دیگر بعنوان نقشه مرجع نیاز داشته باشد – از میزهایه مرجع یا تابلو هایه قائم میتوان برای انتقال این اطلاعات استفاده کرد.
تابلو هایه قائم مساحت کمتری را اشغال میکنند اما در عوض نظارت بر آن محدودیت پیدا میکند.
کارگاه سفالگری ومصالح ساختمانی
آنچه در تعیین ابعاد این کارگاه موثر است،چرخ های سفال و میز های سفالگری و مجسمه سازی ست.در این کارگاه باید فضایی برای ساخت گل در نظر گرفت که باید به راحتی قابل تمیز کردن باشد. در این فضا طبیعی یا مصنوعی بودن نور چندان اهمیت ندارد اما وجود گرد و غبار در برخی کار ها موجب اخلال در کار می شود.(مثلا در مراحل لعاب کاری) کارگاه سفال دارای فضاهایی جانبی ست که عبارتند از: اتاق مربی یا مسئول: که باید دید کافی نسبت به سالن اصلی داشته باشد. انبار وسایل کارگاه: که در ان از وسایلی مانند بسته های گچ،خاک،کاه و… نگهداری می شود. رختکن:برای تعویض لباس دانشجویان این درس.روشویی که میتواند در داخل فضای اتلیه باشد و حد اکثر به وسیله یک پارتیشن جدا شود
کارگاه معمولا دارای بیش از 3 تا 6 متر با مساحت بیش از 100 متر مربع است
قسمت های اساسی غیر قابل تغیر به صورت دائمی طراحی و اجرا شده و بقیه فضاها به گونه ای انعطاف پذیر طراحی می شود . حدود 25 درصدکل مساحت کارگاه ها جهت انبار ها ،تاسیسات و راهروها و فضاهای ارتباطی در نظر گرفته می شود .
کلاس درس در واقع اصلی ترین بخش قسمت اموزش های تئوری میباشد.انچه در تعیین ابعاد کلاس ها نقش اساسی دارد،همانا تعداد صندلی ها می باشد که خود عامل تعیین کننده مخروط دید می باشد.مخروط دید در واقع عبارتست از محدوده ای که ناظر(دانشجویان) به راحتی قادر به دیدن موضوع دید(تخته و استاد) باشند.چنین استانداردی در مورد مدرس نیز وجود دارد.زاویه دید مدرس باید در حدود 140 درجه در نظر گرفته شودکه بر اساس ان عرض کلاس تعیین می شود
دسته بندی حوزه آموزشی _ هنری (تئوری) :
فضای آموزشی نظری
ناسب کلاس در س با توجه به استانداردهای مختلف برای حد اکثر طول و عرض کلاس 1به1/4 بوده و حداقل ارتفاع در بیشتر موارد 3متر و نسبت حجم فضای سرانه برای کلاس ها و سالن های کوچک 1/3 متر مربع می باشد
میزو صندلی ها به صورت یکپارچه بوده و فاصله دیوار جلو تا پشت ردیف اول 3 متر می باشد
فاصله صندلی ها پشت تا پشت 0/9 متر و مرکز تا مرکز 0/6 متر می باشد
اگربیش از 50 صندلی وجود دارد درب دوم لازم است داشته باشد
سمعی و بصری
آموزش تصویری یکی از اصول بسیار مهم و موثر در اموزش بخصوص اموزش معماری ست. بسیاری از تجارب بصری ما به صورت دیدن به وجود می اید که بخشی از این دیدن باید از طریق عکس و اسلاید از فضا ها و اتفاقات معماری صورت گیرد.از این جهت تعیین و طراحی فضایی به کلاس یا اتاق عکس و اسلاید بسیار ضروری می نماید. انچه در تعیین مساحت این فضا بسیار مهم است دو عامل صندلی و مخروط دید می باشد
این فضا نیازی به نور طبیعی ندارد.به علاوه اگر در لکه گذاری ها جایی در نظر گرفته شد که نورطبیعی داشتیم حتما باید پرده ضخیم نیز در نظر گرفته شود.دلیل این کار هم این است که هنگام استفاده از دستگاه ویدئوپروژکتور هرچه فضا تاریک تر باشد،دید بهتری نسبت به پرده تصویر ایجاد خواهد شد پس نور این فضا باید مصنوعی و کنترل شده باشد
وسایل مورد نیاز کلاسها ی سمعی و بصری
میز و صندلی مخصوص
میز و صندلی سرپرست
گنجینه هایی جهت نگهداری و مواظبت دستگاههای اسلاید فیلم و ضبط و صوت،تلویزیون
دبیرخانه اداری : 5*5 روابط عمومی : 10*11 واحد بین الملل : 5*12 سرپرست سینماتیک : 9*12 دفتر سینماتیک : 9*6 فاصله از ورودی : 60 متر
قسمت اداری
کتابخانه
تراز : 320 ارتفاع سقف : 5/2 ابعاد : 30*13
زیر بنا : 390 متر مربع فاصله از ورودی : 60 متر
کتابفروشی
فاصله از ورودی : 8-7 متر ابعاد : 7*2 مترمربع
پارکینگ
فضایی حدود : 60 مترمربع
رستوران
ضلع جنوبی ساختمان ابعاد : 90 مترمربع ارتفاع : 6/2 متر
جداول سرانه ها:
بخش آموزشی:
بخش اداری:
بخش انتظامات:
بخش کافی شاپ:
بخش نمایشگاهی:
جدول امفی تاتر
کل مجموعه
دیاگرام و روابط فضاهای موزه
استاندارد های مبلمان
استاندارد های مبلمان
زاویه دید
روش های نورگیری طبیعی
ورودی
ورودی در معماری یکی از مھمترین عوامل طراحی به حساب می آید . معمولا ورودی یک فرھنگ سرا باید شاخص و بسیار در دید باشد که فرد مراجعه کننده به فرھنگ سرا بدون مشکل ورودی را پیدا و به مجموعه وارد شود .
ضوابط و استانداردها طراحی ورودی
نقطه مشترک اغلب مجتمع ھا و فرھنگسراھا فضایی به نام لابی است .
امروزه حتی برای آپارتمان ھای پُر واحد نیز لابی در نظر می گیرند . این مکان معمولاً در طبقه ھمکف این ساختمان واقع شده و فضایی از ساختمان است که ھر فردی که قصد ورود به ھریک از
فضاھای آن ساختمان را دارد، ابتدا باید به این محیط داخل شود و پس از عبور از آنجا بھ واحد موردنظر راه یابد.
لابی
نورپردازی باید فضائی راحت برای مطالعه را به وجود آورد. موجب خیرگی و خستگی نشود، میزان گرما را افزایش ندهد و به جلوه ساختمان بیفزاید، جهت برآوردن موارد ذکر شده دو نوع نور وجود دارد: نور مصنوعی و نور طبیعی. نور پروژه هم از نور طبیعی و هم از نور مصنوعی سقفی استفاده شده است.
تهویه مطبوع به منظور ایجاد بهترین شرایط برای نگهداری مواد و فنون فضا باید عاری از هر گونه گرد و غبار اعم از گاز، مایع و اسید باشد و دما و رطوبت تحت کنترل باشد، چنین شرایطی تنها با نصب دستگاه کامل تهویه مطبوع امکان پذیر است.
نورپردازی
فضاھای مورد نیاز یک ورزشگاه کوچک:
زمین بازی – رختکن بازیکنان – انبار – سکوی تماشاچیان بوفھ
زمین بازی: زمین بازی برای یک فرھنگسرا معمولا سعی میشود یک سالن چند منظوره استفاده کرد کھ اغلب بازی ھا مانن فوتسال ، بسکتبال ، والیبال ، ھندبال ، تنیس ، پینگ پونگ و . . . را انجام داد که در این صورت بزرگترین ابعاد زمین را مورد بررسی قرار داد و آن را به عنوان مبنا قرار می دھند و به وسیله خط کشی زمین محدوده زمین ھا را از ھم تفکیک می کنیم.
بخش ورزشی
رختکن بازیکنان: رختکن بازیکنان ومعمولا دارای فضاھایی است که از جمله انان میتوان رختکن مخصوص بازیکنان دو تیم ،
رختکن داوران ، دوش ، دستشویی ، سونا و جکوزی باشد که این امکانات معمولا برای ورزشگاھھای کوچک مورد استفاده قرار میگیرد .
سکوی تماشاچیان: با توجه به ظرفیت مورد نظرمحل نشستن تماشاچیان در یک طرف زمین بازی یا در ظرفیت ھای بالای١٠٠٠٠ نفر در چھار طرف زمین قرار دارد . از آنجا که بیشتر مسابقات بعد از ظھر برگزار می شود بھترین محل برای قرار گیری
٢ را می توان در نظر گرفت. / تماشاچیان ضلع غربی است زیرا آنھا پشت به آفتاب ھستند. شیب مناسب برای سکوی تماشاچیان ١
فضای لازم برای نشستن تماشاچیان به این صورت محاسبه می شود:
عرض صندلی:50 سانتی متر
عمق صندلی: 80 سانتی نتر
Architect.rzb.ir
Arch.3de.ir
Architect.rozblog.com
بخش خدماتی شامل رستوران ،پارکینگ ،تاسیسات ، انبارو آبدارخانه می شود.
رستوران
برای طراحی رستوران در مجموعه باید توجه داشت دکوراسیون داخلی فضا متناسب با مجموعه باشد. سطح مورد نیاز برای هر نفر 72/0 متر مربع تا 2/1 مترمربع درنظر گرفته می شود . مساحت رستوران همراه با سرویس و آشپزخانه و انبار 800 مترمربع لحاظ می شود.
بخش خدماتی
برای میزهایی با ابعاد 325 × 75 و 120 × 75 و 180 × 75 و 240 × 75 سانتی متر مربع فضای لازم برای چهار نفر با استقرار میز و صندلی به شکل مقابل : مترمربع 575 = 3/2 × 215
فضای لازم برای چهار نفر با در نظر گرفتن استقرار میز و صندلی به همان شکل بالا :
متر مربع 35/5 = 1/2 × 5/2
طبق استانداردهای سطح لازم برای میز و صندلی 65/1 × 65/1 مترمربع اندازه میز 75/0 × 75/0 و صندلی 45/0 × 45/0
راه های ارتباطی طولی 45/0 متر و فاصله صندلی تا دیوار 2/0 متر و راه های ارتباطی عرضی 9/0 متر .
Architect.rzb.ir
Arch.3de.ir
Architect.rozblog.com
پارکینگ ها :
فضای لازم برای هر اتومبیل ( سرانه )
بدون دیوارهای تقسیم کننده 2 × 5 = 10 متر مربع
با دیوارهای تقسیم کننده 85/2 × 10/17 متر مربع
در پارکینگ ها ، خط ورودی ها باید به طور وضوح برای افراد پیاده علامت گذاری شود .
امکان تهویه و نورگیری فضا حتی المقدور برآورده شود .
برای 100 خودرو استاندارد مساحت 1500متر مربع در نظر گرفته می شود.
پارکینگ
از آنجا که تعداد افراد بازدید کننده از این مجموعه ھا زیاد است ، به منظور حفظ امنیت و نظم ، نگھبانی قرار می دهند که در قسمت لابی مستقر می شود و عبور و مرور افراد را کنترل می کند.این قسمت از لابی شامل یک پیشخوان و یا میز و صندلی و ھمچنین امکانات مخابراتی برای برقراری ارتباط با تک تک فضاھای آن مجتمع یا فرھنگسرا است.
قسمت نگھبانی
کف ھا
از آنجا که لابی محل گذر افراد مراجعه کننده به ساختمان است، استحکام کفپوش از جمله ضروریات یک پوشش به حساب می آید .در میان کفپوش ھای سخت نیز سنگ بھترین انتخاب محسوب می شود؛ زیرا ھم در اثر ضربات ناشی از حمل بار و وسایل ، صدمه نمی بیند و ھم به راحتی تمیز می شود.
دیوارھا
بھترین پوشش برای دیوارھای این فضا نیز رابطه مستقیمی با وسعت محیط و موقعیت دیوارھا دارد .در صورتی که فضای اختصاص یافته به لابی بزرگ است و احتمال برخورد لوازم به ھنگام حمل وجود ندارد، می توان دیوارھا را با رنگ روغنی و یا کاغذ دیواری قابل شست و شو پوشش داد .در چنین شرایطی کاربرد دیوارپوش ھای چوبی و یا نصب آینه و یا حتی سیمان، آجر و سنگ تیشه ای به عنوان پوشش یک و یا دو دیوار نیز تنوعی زیبا را در محیط ایجاد می کند .در میان آنھا، آینه علاوه بر ایجاد زیبایی ظاھری، وسعت و نور موجود در محیط را افزایش می دھد.
نکته :اگر لابی به قدری کوچک باشد که لوازم دکوراسیونی مربوط به این محیط نیز به یک میز و چند صندلی محدود شده باشد، بھتر است دیوارھای محیط را با سنگ پوشاند .به این ترتیب ازاحتمال آسیب دیدگی دیوارھا کاسته می شود.رنگ برای دیوارھا نیز باید با توجه به وسعت فضا، نور موجود و ھمچنین لوازم دکوراسیونی به کار رفته، انتخاب شود.
نورپردازی
لابی نیز مانند ھر فضای دیگری با وجود یک نورپردازی خوب ، صرفنظر از موضوع روشنایی ، جلوه ای متفاوت و زیبا می یابد .برای نورپردازی این محیط با توجه به کاربردھای مختلف ، حداقل به دو نوع نورپردازی نیاز است:یکی نورپردازی فضای نشیمن و پیشخوان و دیگری نورپردازی دکوراسیونی.برای نورپردازی فضای نشیمن می توان از لوسترھای آویز یا سقفی، ھالوژن ھای توکار،
لوسترھا و چراغ ھای دیوارکوب، آباژور و یا انواع چراغ ھای رومیزی و یا پایھ بلند ایستاده، استفاده کرد و در شرایطی کھ دیوارکوب ھا و یا لوازم تزیینی دیگری در محیط وجود داشتھ باشد، نورپردازی آنھا جلوه ای متفاوت را پدید می آورد.
اگر فضای لابی، راھروھا و یا مکان ھای موجود به ھنگام روز از نور کافی بھره مند باشند، کاربرد گیاھان طبیعی ، روحی تازه به محیط می بخشد ولی در غیر این صورت گل ھا و گیاھان مصنوعی نیز جایگزین خوبی محسوب می شوند.
بدیهی است که در هر مجموعه که اهدافی را دنبال می کند ، برای سازماندهی فعالیت ها نیاز به مدیریتی است که قادر به کنترل تمامی برنامه های انجام شده بوده و همچنین سایر کارهای اداری معمول در یک محیط کاری را انجام دهد .
بر این اساس بخشی به عنوان مدیریت و دفاتر کار کارمندان مورد نیاز است . این بخش باید به نحوی در عین پیوستگی به مجموعه از آن تفکیک شده باشد ، یعنی در عین حال که بر کاربرد مجموعه نظارت دارد ، تداخلی در فعالیت های مورد نظر مجموعه ایجاد ننماید . لذا در نظر گرفتن بخشی جداگانه که حتی دسترسی به آن از طریق ورودی ویژه ای باشد ، مطلوب به نظر می رسد .
بخش اداری
در کناراین اتاق به مساحت حداقل 35 باید اتاق منشی با فضایی به مساحت حداقل 25متر مربع و اتاق جلسات به مساحت 25 مترمربع در نظر گرفته شود.
میز کار اتاق ها با ابعاد 120*75 و مبل مراجعین با ابعاد 60*120در نظرگرفته میشوند.
اتاق ریاست
برای اتاق کارمندان دفتری علاوه بر در نظر گرفتن میز کار 75*120 باید قفسه های بایگانی45*60 در نظر گرفته شود.
مساحت این فضا 30 متر مربع در نظر گرفته میشود که باتوجه به تعداد کارکنان این اندازه تغییر میکند.
امور دفتری
بخش آموزشی به کلاس های عملی ونظری تقسیم می شود که آموزش عملی شامل: کارگاه های موسیقی، آتلیه خوشنویسی، آتلیه طراحی و نقاشی، کارگاه عکاسی، کارگاه چوب، کارگاه قلم زنی، سفالگری، مجسمه سازی، و کارگاه علوم و نجوم می باشد.
وآموزش نظری شامل: کلاس های زبان، قرآن، شعر و ادبیات می باشد.
بخش آموزشی
این فضا ها در بخش آموزشی مجموعه قرار دارند و خود این فضاها دارای ابزار و امکانات ویژه برای هر رشته هنری می باشند و در مساحتی متناسب با نوع فعالیت آنها طراحی میشوند.
این فضاها باید طوری طراحی شوند که کارگاه هایی که دارای آلودگی صدایی و آلودگی هوایی هستند از بقیه فضاها فاصله داشته و نیز فضاهایی که در بعضی مراحل کاری مشترک هستند کنار همدیگر قرار داده شوند.
آتلیه ها و گارگاهها
آتلیه و کارگاه ها باتوجه به نوع فعالیتی که در آنها انجام می شود شامل فضای کارگاهی ، انبار وسایل وابزار و اتاق مربی می باشند که مساحتی حداقل 200 متر مربع را نیازدارد.
این بخش باید با بخش آتلیه ها و کارگاه ها علیرغم تفکیک دارای ارتباط مستقیم باشند . این فضاها باید دارای فرمی ساده باشند و نیز از نور طبیعی برخوردار باشند . مساحت این بخش برای 25 نفر 50 مترمربع
در نظر گرفته می شود .
کلاس های نظری :
منظور از سمعی وبصری سالنی می باشد که در آن اجرای کلاس های دسته جمعی هنرجویان همراه با امکانات نمایشی برقرار باشد . همچنین برای بوجود آمدن دید مناسب بهتر است این سالن ها را به صورت پله به پله طراحی کرد . و البته این فضاها در کنار فضاهای آموزشی قرار می گیرند .
مساحت این فضا 50 الی 80 متر در نظر گرفته می شود.
کلاسهای سمعی وبصری
در بخش نمایشی مهمترین فضاها آمفی تئاتر و گالری محسوب می شوندکه ضوابط طراحی خاص خود را دارند.
بخش نمایشی
آمفی تئاتر به عنوان فضایی جهت برگزاری جشن ها ، سخنرانی ها ، نمای فیلم ، تئاتر و کلاس های خاص مورد استفاده قرار می گیرد .
این فضا به عنوان مرکزی جهت فعالیت های شهری نیز محسوب می گردد ، درنتیجه ابعاد و اندازه های انتخابی می بایستی جواب گوی تمامی گروه ها و فعالیت های مختلف باشد .
نکاتی مانند تعمین تعادل بین فضا و حداکثر ظرفیت مراجعین ، دید خوب ، شرایط مناسب اکوستیکی و سیرکولاسیون مطلوب با درنظر گرفتن راه های فرار اضطراری و درب های خروج اضطراری می بایستی در طراحی رعایت گردند .
آمفی تئاتر
آمفی تئاتر عموما شامل فضاهای بلیط و اطلاعات ، سالن انتظار ، راهرو ، رخت کن ، سالن نمایش ، صحنه ، انبار و اطاق تعویض و گریم می باشد.
مساحت آمفی تئاتر با فضاهای جانبی 1650متر مربع در نطر گرفته می شود.
استانداردها و ضوابط طراحی آمفی تئاتر به شرح زیر می باشد :
ـ سرانه سطح سالن نمایش برای هر نفر حداقل یک متر مربع می باشد .
ـ حداقل تعداد خروجی ها 2 عدد
ـ فاصله پشت تا پشت صندلی ها 75 سانتی متر
ـ عرض صندلی 50 سانتی متر
ـ حداقل راهروی عبوری ردیف صندلی ها 30
سانتی متر و حداکثر 42 سانتی متر بوده که
عرض 36 سانتی متر مناسب می باشد .
ـ حداقل عرض راهروی عبوری جانبی یک متر
ـ تعداد صندلی در یک ردیف :
راهرو دو طرفه حداقل 14 صندلی ، حداکثر 22 صندلی و مناسب 18 صندلی می باشد . راهرو یک طرفه 7 صندلی ، حداکثر 11 صندلی و مناسب 9 صندلی می باشد .
ـ اطاق های تعویض لباس و گریم به ابعاد 57 × 3 متر
ـ متوسط تغییر ارتفاع هر ردیف صندلی جهت دید مناسب 5/12 سانتی متر
ـ عرض صحنه از 9 تا 5/12 متر و طول عرض می باشد . حداکثر مساحت صحنه 72 متر مربع .
فضای گالری بخش مھمی در قرهنگسرا به شمار می رود که خصوصیات آن بر مجموعه تاثیر می گذارد.تجربه فرد از فضای سه بعدی گالری نتیجه ی یک ادراک سریع است.این ادراک در محیطی با ساختار روشن ، آسان تر و با خستگی کمتر به دست می آید تا در فضائی که ترکیب ضعیف و نا خوانایی دارد.نمایشگاه نوع خاصی از فضا است که در آن علاوه بر رابطه ی انسان،فضا یک رابطه ی
پیچیده بین فضا و شئ وجود دارد.در قسمتھایی از گالری کھ دارای مجموعھ ھای نمایشی ثابت است.معماری را می توان تا حد امکان با اشیاء تطبیق داد،ولی در قسمتھای قابل انعطاف،این امر فقط از طریق تزئینات و تمھیدات عملی است.
ترتیب اشیاء نمایشی به بازدیدکنندگان و
خصوصیات اشیاء نمایش بستگی دارد.
و مساحت 800 متر مربع برای یک گالری
در نظر گرفته میشود.
گالری
حرکت و دسترسی گالری ھا:
حرکت و دسترسی قسمتی از امر ارائه و نمایش اشیاء وعامل مھمی در سازماندھی فضائی گالری است.زیرا بطور نظری ھیچ فضایی در منطقه ی نمایش اشیاء منحصرا به رفت و آمد اختصاص نداشته و ھیج راھرو یا راه پله ای نباید حرکت سیال در این منطقه را محدود کند.دستیابی به این شرایط با اجتناب از مسائل روز امکان پذیر است.
الف)اجتناب از محدودیتھای با وقفه
ب)اجتناب از اختلاف سطوح زیاد
الف)نور پردازی طبیعی(نور روز)
به دلایل اقتصادی،فیزیولوژیکی و تنوع،این نور پردازی هنوز بهترین وسیله ی روشنایی است و اگر مسائل حفاظتی اشیاء اجازه دهد ارجحیت،نور روز است.جهت نور ممکن است از بالا (عمودی)یا از پهلو(افقی)باشد.
نورپردازی گالری ها
Architect.rzb.ir
Arch.3de.ir
Architect.rozblog.com
ب)نور پردازی جانبی(افقی( اینگونه نور پردازی از طریق پنجره ها و نور گیر های معمولی به اشکال و ابعاد مختلف و در مکانهای مناسب در دیوارها انجام می شود.پنجره ها و نورگیر ها معمولا یا در ارتفاعی که بازدید کننده قادر به دیدن محوطه ی بیرون باشد و یا در ارتفاعی بالاتر نصب می شود.دیوارهایی که پنجره ها با ارتفاع معمولی بر روی آنها نصب شده،غالبا بدون استفاده هستند و علاوه بر آن اشیاء نمایشی که بر روی دیوار مقابل این پنجره ها نصب شده اند نیز به خاطر وجود نور از مقابل دارای انعکاس هستند که مانع دید کامل وروشن می گزدد.با این وجود،اینگونه پنجره ها برای اشیایی که روی دیگر دیوار ها و در زاویه ای درست نسبت به منبع نور قرار دارند،نور مناسب و دلپذیر به وجود می آورند.
Architect.rzb.ir
Arch.3de.ir
Architect.rozblog.com
ج)نور پردازی مصنوعی: ملاحظات تکنیکی و مشکلات نگهداری مربوط به استفاده از نور مصنوعی از جمله عوامل موثر بر کاهش کاربرد نور مصنوعی در فضاهای نمایشگاهی بوده است.نور مصنوعی از منابع نقطه ای یا خطی تامین می گردد و از این رو چون سطوح تعدیل کننده شدت آن با نور فضا قابل مقایسه نیست،لذا دستیابی به شرایط مشابه نور روز نیز تا میزان محدودی امکان پذیر است.
Architect.rzb.ir
Arch.3de.ir
Architect.rozblog.com
بخش فرهنگی شامل فضاهای نمازخانه ، کتابخانه ، سالن چند منظوره و فروشگاه می شود .
کتابخانه
فضایی جهت مطالعه و نگهداری کتاب ، که شامل قسمت های مخزن ، مطالعه ، امانت و اداری می باشد . ظرفیت و گنجایش هر کتابخانه براساس 5/1 تا 3 جلد برای نفر محاسبه می گردد که مساحت 2700 متر مربع برای کتابخانه در نظر گرفته می شود. کتابخانه مرجع و سالن های مطالعه باید دور از فعالیت و سرو صدا قرار گیرد .
عوامل موثر بر تخصیص میزان فضاهای
کتابخانه عبارتند از حجم مواد ومتون و بخصوص کتابها، میزان سطح که در کتابخانه
اشغال می کنندو میزان جمعیت کتابخانه که از
طریق میزان گردش کتابها در سال تعیین
می گردد.
بخش فرهنگی
استاندارد ها عمق قفسه ها: استاندارد عمق قفسه های در اغلب کتابخانه ها 230-200 میلی متر است و برای قفسه های دو طرفه عمق 50 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
طول قفسه ها: طول استاندارد قفسه ها تا 2220- میلی متر در نظر گرفته می شود. ارتفاع قفسه ها: ارتفاع کتابها بر
فاصله میان طبقات و در نتیجه تعداد
طبقات تاثیر می گذارد. در اکثر کتابخانه ها
حداقل 90% کتابها را می توان در طبقات
مرکز تا مرکز 280 میلی متر جای داد.
به این ترتیب 7 طبقه و یک پاخور 150
میلی متری مجموعا ارتفاع 2120 میلی متر
را برای قفسه ها به وجود می آورند که بالاترین
قفسه در ارتفاع 1830 میلی متری با دسترسی
آسان قرار می گیرد
استاندارد میزها: میزها از جمله مهمترین وسائل فضاهای مطالعه هستند. میزهای یک نفره: اندازه قابل قبول برای این میزها 900×600 میلی متر می باشد
میزهای 2 نفره: اندازه قابل قبول برای میزهای 2 نفره 900×120 میلی متر می باشد.
https://fa.wikipedia.org/wiki
http://arasbaran.farhangsara.ir
https://www.civilica.com/Paper-SCEAUG01-SCEAUG01_149
منابع
با تشکر از توجه شما