به نام خدا
انواع اختلالات خلقی و اضطرابی در بهداشت روان
اختلالات خلقی یک دسته از مشکلات روحی و روانی هستند و متخصصین از این اصطلاح برای توصیف انواع افسردگی و اختلالات قطبی استفاده می کنند. کودکان، نوجوانان و افراد بزرگسال همگی ممکن است به اختلالات خلفی دچار شوند. البته تشخیص اختلالات خلقی در کودکان و نوجوانان مشکل تر است چرا که آنها نمی توانند به خوبی احساس خود را بیان کنند. انجام روان درمانی، مصرف داروهای ضدافسردگی، دریافت مشاوره و به کارگیری روش های مراقبت از خود، می توانند به درمان اختلالات خلقی کمک کنند.
تعریف
اختلالات خلقی مختلف به لحاظ شدت و مدت زمان بروز علائم با یکدیگر متفاوت هستند. در برخی موارد افسردگی خفیفی که حداقل دو هفته به طول انجامیده است، می تواند در صورا عدم درمان اقدام مناسب به افسردگس شدید و اساسی تبدیل شود. تمامی بیماری ها دارای دو بعد روانی و فیزیکی هستند. این خود بیمار است که برای درمان خود به پزشک مراجعه می کند و نه خود بیماری، پس فرآیند تشخیص بیماری، چگونگی حس کردن نشانه های بیماری و نحوه ی توصیف علائم همگی جنبه ی روانی و احساسی دارند. اگر ما رویکردی "زیستی-روانی-اجتماعی" نسبت به بیماری ها داشته باشیم و همیشه (نه فقط جنبه ی فیزیکی بلکه) تمامی جنبه های زیستی، روحی و روانی و اجتماعی زندگی خود را بسنجیم، در آن صورت احتمال آنکه بیماری های روحی و روانی خود را نادیده بگیریم کمتر است. با توجه به تمامی این جوانب ما می توانیم متوجه بسیاری از مشکلات فیزیکی و مشکلات روحی و روانی ناشی شده از مشکلات فیزیکی شویم
مقدمه
افراد مبتلا به اختلالات خلقی ممکن است از خانواده و دوستان خود دوری کند و فاصله بگیرند. این افراد معمولا در مدرسه و محل کار با مشکل مواجه می وند و به سختی می توانند شغل خود را نگه دارند. افراد مبتلا به مانیا (اختلال دو قطبی) ممکن است در انجام مسئولیت خود در جایگاهی که دارند دچار مشکل شوند. افراد مبتلا به افسردگی شدید در معرض خطر خودکشی هستند و افراد مبتلا به مانیا به علت انجام رفتارهای پرخطر، در معرض آسیب دیدگی و یا مرگ هستند.
شیوع مادام العمر:در مردان15% ودر زنان25%
شیوع افسردگی در زنان بیشتر است
اختلال دو قطبی 1در سنین پایین وافسردگی اساسی در سنین بالا
شیوع
عوامل ژنتیکی:نقش وراثت در اختلال دو قطبی 1بیشتر از افسردگی اساسی است.اگر یکی از والدین مبتلا باشد احتمال ابتلا25% واگر هر دو مبتلا شوند احتمال ابتلا50تا75% ودر دوقلوهای یک تخمکی احتمال ابتلا 30تا90% ودر دو تخمکی 5تا25%
عوامل زیستی:کاهش نور اپی نفرین-سروتونین ودوپامین در افسردگی وافزایش نور اپی نفرین-سروتونین ودوپامین در مانیا .بی نظمی های عصبی-غددی-اتساع بطن مغز
سبب شناسی
عوامل روانی –اجتمایی:
رویدادهای زندگی واسترس های محیطی:از دست دادن یکی از والدین قبل از یازده سالگی-مرگ همسرواسترس های مداوم
شخصیت قبل از بیماری:اختلال وسواسی جبری وهیستریک
فرضیه روانکاوی:محرومیت در مرحله دهانی واتکا به دیگران(همانند سازی)
سبب شناسی
فرضیه یادگیری:وقتی رفتار فرد از جانب دیگران تقویت وتشویق نشود باعث کاهش فعالیت فرد –استرس محیطی باعث اضطراب واگر برطرف نشود باعث درماندگی ومنجر به افسردگی می شود.
فرضیه شناختی:بک نحوه تفکر بیماران افسرده را در 3 تریاد معرفی می کند:برداشت منفی از خود-تعبیر منفی تجارب-تجسم منفی آینده(جدول4-2)
سبب شناسی
خلق افسرده
فقدان علاقه ولذت
ظاهر:پایین بودن گوشه های دهان-کم پلک زدن-شانه افتاده وسر پایین
کاهش انرژی:علامت شایعی است که موجب نا کارامدی
گندی روانی حرکتی:
اختلال خواب:زود بیدار شدن ودیر به خواب رفتن
افکار بد بینی:مربوط به حال- آینده(افکار خودکشی) وگذشته
علائم بالینی
اضطراب:
نشانه های زیستی:کاهش وزن-اشتها-سردرد- یبوست-کاهش میل جنسی واختلالات قاعدگی
علائم شناختی:ضعف تمرکز ودشواری تفکر(انسداد تفکر)
علائم بالینی
خلق بالا-سرخوشی وتحریک پذیری
لباس های با رنگ روشن-بیش فعال-حواس پرت-تکلم سریع-پرش افکار-ولخرج-هذیان بزرگ منشی
خواب کم وبا این وجود سرزنده-اشتها زیاد-بی مبالاتی جنسی-تحریک پذیری همراه با نزاع
علائم بالینی مانیا
اختلال افسردگی اساسی درزنان 2 برابر مردان-علائم
حد اقل 2 هفته وتغییر در عملکرد وبا خصوصیات زیر دیده میشود:
ملانکونیک:عدم احساس لذت-احساس گناه-اختلال روانی-حرکتی-بی اشتهایی-تغییرات خلقی در طول روز
پسیکوتیک:هذیان وتوهم هماهنگ با خلق یا ناهماهنگ با خلق
با الگوی فصلی: با کوتاه شدن روزها در پاییز وزمستان بروز می کند وبا پرخوابی-پرخوری وکندی روانی-حرکتی
انواع اختلالات خلقی
4 – با شروع پس از زایمان:4 هفته پس از زایمان با بی خوابی شدید-بی ثباتی خلق واحساس خستگی وخودکشی
5- افسردگی اساسی مزمن:حد اقل 2سال دوام دارد ودر مردان مسن شایع است
6- افسردگی با خصوصیات کاتاتونیک:کندی حرکات وفقدان تکلم وبا دو تا از علائم زیر:کاتالپسی-فعالیت شدید حرکتی-منفی کاری- پژواک
اختلال افسرده خویی(افسردگی نوروتیک):در زنان شایع است ونوع خفیف افسردگی است وشروع تدریجی دارد وعلائم شبیه اختلال افسردگی اساسی است
اختلال افسردگی فرعی:شدت علائم کمتر
اختلال افسردگی عود کننده گذرا:شدت علائم بیشترومدت کمتر(کمتر از 2هفته)
اختلال ملال بیش از قاعدگی: بی ثباتی خلق-تحریک پذیری اضطراب-خستگی-علائم جسمی
افسردگی کودکان:فرار از مدرسه-سوئ مصرف موادوخودکشی
انواع اختلالات خلقی
پسیکوتیک
کاتاتونیک
پس از زایمان
اختلال دو قطبی1
اختلال خلقی ادواری:در اواخر نوجوانی یا اوایل جوانی
اختلال دو قطبی2
اختلال خلقی ناشی ازاختلال طبی عمومی:
اختلال خلقی ناشی از مواد:مصرف انواع داروهای ضد فشار خون-قلبی-کوکائین
در موارد وجود خودکشی وکاهش توجه به خودباید بستری شوند
داروها:چند حلقه ای-SSRI-MAO-:خواب –اشتهاوشکایت جسمی
شوک
رفتار درمانی:تقویت مثبت
رواندرمانی تحلیلی:تغییر در ساختمان شخصیت
رواندرمانی بین فردی:روی خلق افسرده احساس گناه وخودکشی
درمان
مداخلات مربوط به کاهش مراقبت از خود:
مداخلات مربوط به افکار خودکشی ودگرکشی
مداخلات مربوط به اختلال در تعاملات اجتمایی
مداخلات مربوط به اشکال در پنداشت از خود
مداخلات مربوط به تغذیه
مداخلات مربوط به خواب
پرستاری
اختلال هراس بدون گذر هراسی
اختلال هراس با گذر هراسی
گذر هراسی بدون سابقه اختلال هراس
فوبی خاص
فوبی اجتمایی
اختلال وسواسی جبری
اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس حاد
اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطرابی ناشی از یک اختلال طب عمومی
اختلال اضطرابی ناشی از مصرف مواد
اختلال اضطرابی نامشخص
اختلالات اضطرابی
اضطراب یک حالت هیجانی درونی ویک علامت هشدار دهنده است وخبری از خطر قریب الوقوع می دهد وفرد را برای اتخاذ تدابیر ضروری برای مقابله با تهدید بر می انگیزد . مثل اضطراب ناشی از امتحان.واکنش در مقابل اضطراب ممکن است آگاهانه(مکانیسم مقابله ای)یاناآگاهانه (مکانیسم دفاعی) باشد.
ترس واکنش به یک خطر واقعی خارجی است
اضطراب وترس
نظریه های روانکاوی(سوپرایگو-اختگی-جدا شدن-اید)
نظریه های رفتاری(یادگیری)
نظریه های وجودی(پوچی)
نظریه های روانشناختی اضطراب
انتظار توام با دلواپسی.ظاهر وخواب بیمارمختل
علائم: 1-روانشناختی:اشکال در تمرکز-گوش به زنگ بودن
2-فیزیکی:لرزش-کمردرد-سردرد-تنگی نفس-خشکی دهان تپش قلب-اسهال- تعریق- تکررادرار–سرگیجه-خواب
علل:ژنتیکی-زیست شناختی(بنزودیازپینها وسروتونین)-روانشناختی(تعارض های حل نشده)
سیر وپیش آگهی:یک بیماری مزمن است
درمان:دارودرمانی (بنزودیازپین-باسپیرون وآنتی هیستامین وپروپرانولول ) وروان درمانی
اختلال اضطرابی فراگیر یا منتشر
Panic Disorder:اضطراب یا ترس ناگهانی و شدید توام با علائم فیزیکی مختلف که در عرض 10 دقیقه ظاهر ودر کمتر از 1 ساعت برطرف می شود وبیمار نگران مرگ قریب الوقوع است
Agrofobia:ترس اکتسابی وغیرمنطقی از مکانهای شلوغ که معمولا با افسردگی ومسخ شخصیت همراه است
علل:ژنیتیکی-زیست شناختی-روانشناختی
درمان وپیش آگهی:دارو درمانی-شناخت ورفتار درمانی
اختلال هراس وگذرهراسی
ترس غیر منطقی که به اجتباب آگاهانه از شی یا موقعیت ترس آورمنجرمی شود.
فوبی خاص:ترس منفردوغیرمنطقی بارزومستمرنسبت به یک شی یا موقعیت خاص مانند:بلندی-حیوانات-آسانسور.
فوبی اجتمایی:ترس بارز ومستمر از عملکرد اجتمایی
علل:ژنتیکی-زیست شناختی-روان شناختی
درمان:روان درمانی- دارو درمانی
اختلالات فوبی
فکر وسواسی:به یک عقیده،فکریا احساس مربوط میشود وموجب افزایش اضطراب در فرد میشود.
عمل وسواسی:به حالت جبری انجام یک عمل که باعث کاهش اضطراب می شود.
اختلال وسواسی جبری
ورود مصرانه به خود آگاه شخص
احساس اضطراب وترس
چیزی ناخواسته ونامقبول وغیر قابل کنترل
بینش به بیماری خود
قبول مقاومت در مقابل بیماری با افزایش اضطراب
وجوه مشترک
آلودگی(شایعترین)
شک وتردید
افکار مزاحم بدون اعمال وسواسی
دقت
شمارش های وسواسی
انواع وسواس
ژنتیکی:
زیست شناختی:بی نظمی سروتونین
روانشناختی:فروید در نظریه روانکاوی سوپر ایگو را که سختگیر-پرتوقع-کیفر دهنده را دخیل می داند.
پیش آگهی:20 تا30%بهبود می یابند ویک سوم به افسردگی مبتلا می شوند.شروع در دوران کودکی با پیش آگهی بد وتطابق اجتمایی خوب،فقدان افکار وسواسی با پیش آگهی خوب
علل
دارو درمانی:کلومیپرامین-فلوکستین-بنزودیازپین
رفتار درمانی:حساسیت زدایی تدریجی-غرقه سازی وتوقف فکر در زمان اختلال وسواسی جبری
خانواده درمانی
درمان
واکنش اضطرابی قابل توجه بدنبال یک ضربه شدید که با مرگ یا تهدید جدی زندگی ویا جراحت به بیمار یا فرد دیگر توام بوده است.مثل تصادفات شدید- سوانح طبیعی
خصوصیات بالینی PTSD
تجربه مجدد سانحه در رویا
اجتناب مستمر از یاد آوری سانحه وکرختی واکنش به آن
بر انگیختگی مفرط ومستمر
گوش به زنگ بودن-احساس گناه-پرخاشگری وخشونت-توهم وایلوزیون
اختلال استرس پس از سانحه))PTS
عوامل استرس زا:زمینه آسیب پذیری(ضربه های دوران کودکی-مصرف اخیر الکل
تئوری روانکاوی: ضربه موجب فعال شدن مجدد یک تعارض خاموش
تئوری شناختی:ناتوانی از پردازش یا توجیه سانحه موجب تسریع اختلال میشود
تئوری زیست شناختی:مهار گیرنده آلفا دو آدرنرژیک
علل
خوب:شروع سریع وطول مدت کوتاه علائم –حمایت اجتمایی قوی-عملکرد خوب قبلی-سن میانسالی
20%بهبود کامل می یابند 60%نسبی
پیش آگهی
هدف:کاهش علائم-جلوگیری از ناتوانی مزمن-توان بخشی شغلی و اجتمایی
دارو درمانی:ایمی پرامین-آمی تریپ تیلین-فنلزین-فلوکستین-سرترالین
رواندرمانی:رفتار درمانی-شناخت درمانی وهیپنوتیزم
درمان
بررسی
تشخیص
مداخلات:
تشویق به صحبت وآرامسازی
مداخلات در مورد ترس:تشویق به وارد شدن به موقعیت یا شی مورد اجتناب
مداخلات در تخریب تعاملات اجتمایی
مداخلات در اختلالات خواب
مداخلات در هیپرونتیلاسیون
پرستاری در اختلالات اضطراب
توقیف فکربا فریاد ایست در اختلال وسواسی
اقداماتی جهت کاهش هیجان وتشویق به یادآوری حوادث استرس زا و بیان هیجانات
مداخلات در اختلالات وسواسی وPTSD
مبانی شناخت انسان (کتاب)– اثر مایکل آیزنک– ترجمه ب. کوشا- چاپ اینترنتی – ویرایش اول ۱۳۸۷- (فصل اول) ص33
باشگاه خبرنگاران جوان ۱۶ دی ماه ۱۳۹۵
روان پرستاری بهداشت روان ۲. محسن کوشا. سعیدواقعی، صفحه ۹۷–۱۰۱
بهداشت روان۲، فاطمه نوغانی، جمیله محتشمی، اسماعیل شاهسوند، صفحه۸۱
http://www.yjc.ir/fa/news/
http://rooziato.com/
https://article.tebyan.net/8038
http://www.pezeshk.us/?p=15254
منابع
با تشکر از توجه شما