ازمسئولیت پذیری سازمانی تا کارآفرینی سازمانی
1
مسئولیت پذیری
یکی از ویژگی های مهم شخصیتی که در موفقیت ما نقش عمده ای ایفا می کند، مسئولیت پذیری است.
احتمالا شما نیز تا به حال با افرادی مواجه شده اید که به دقت وظایف شان را انجام می دهند و نیازی به تذکر دیگران ندارند، از طرف دیگر حتما اشخاصی را هم مشاهده کرده اید که به وظایف خود اهمیتی نمی دهند و برای مسئولیتی که به عهده دارند هیچ ارزشی قائل نیستند. ما غالبا برای توصیف دسته نخست از واژه مسئولیت پذیر استفاده کرده و دسته دوم را انسان هایی بی مسئولیت قلمداد می کنیم.
2
تعریف مسئولیت پذیری
مسئولیت پذیری یک الزام و تعهد درونی از سوی فرد برای انجام مطلوب همه فعالیت هایی که بر عهده او گذاشته شده است و از درون فرد سرچشمه می گیرد. فردی که مسئولیت کاری را بر عهده می گیرد، توافق می کند که یکسری فعالیت ها و کارها را انجام دهد یا بر انجام این کارها توسط دیگران نظارت داشته باشد.
مسئولیت پذیری یعنی قابلیت پذیرش، پاسخگویی و به عهده گرفتن کاری که از شخص درخواست می شود و شخص حق دارد که آن را بپذیرد یا رد کند. وقتی فردی می خواهد مسئولیت را بپذیرد، باید برای او کاملا مشخص شود که موضوع درخواست چیست و در برابر به عهده گرفتن آن چه چیزی به دست می آورد. در واقع مسئولیت انتخابی آگاهانه است، درست مثل قراردادی نانوشته که تمام اجزای آن برای فرد مشخص است. هنگامی که فردی احساس مسئولیت کند، دیگر لزومی ندارد که دیگران به او بگویند که در هر موقعیتی چگونه عمل کند.
3
آیا مسئولیت پذیری ارثی است یا اکتسابی؟
نتایج مطالعات گوناگون نشان داده است که خوشبختانه مسئولیت پذیری ارثی نیست، بلکه معنا و مفهومی قراردادی، اخلاقی و تربیتی است که می تواند فراگرفته شود.
4
آیا مسئولیت پذیری را بایستی در کودکی آموخت؟
بسیاری از افراد دوست دارند که مسئولیت پذیرتر شوند، اما فکر می کنند که چون وارد سنین بزرگسالی شده اند، دیگر قادر نیستند برای رشد و پرورش این ویژگی، کاری انجام دهند.
درست است که مسئولیت پذیری نیز مانند هر ویژگی دیگری در دوران کودکی سریع تر آموخته می شود، اما این بدان معنا نیست که اگر فردی در کودکی به هر دلیلی مسئولیت پذیری را نیاموخت به ناچار باید در طول عمر خود با عدم مسئولیت پذیری و عواقب ناشی از آن دست و پنجه نرم کند.
ممکن است شما مجبور شوید به دلیل از دست دادن زمان معمول یادگیری این ویژگی (دوران کودکی) زمان بیشتری صرف تمرین و آموختن آن کنید، اما مهم این است که بالاخره مسئولیت پذیری را فراخواهید گرفت.
5
آزمون مسئولیت پذیری
آیا شما هم گاهی با خود فکر می کنید که اصلا انسان مسئولیت پذیری نیستید و از این موضوع ناراحت می شوید؟
از آن دسته افرادی هستید که به مسئولیت پذیر بودن خود می بالید و به این ویژگی مثبت خود افتخار می کنید؟
ممکن است تصوری که شما در این باره از خودتان دارید، کاملا درست نباشد.
6
آزمون مسئولیت پذیری
عبارات را به دقت خوانده و میزان موافقت یا مخالفت خود با هر یک از آنها را با استفاده از گزینه های
کاملا موافقم
موافقم
نظری ندارم
مخالفم
کاملا مخالفم
مشخص کنید.
7
آزمون مسئولیت پذیری
1. من وسایل متعلق به خود را تمیز و مرتب نگه می دارم.
2. من به خوبی می توانم وقت و فعالیت خود را طوری تنظیم کنم که کارهای محوله به موقع انجام شود.
3. آدم بسیار منظم و با برنامه ای نیستم.
4. سعی می کنم وظایف محوله به خود را با صداقت و درستی انجام دهم.
5. من دارای اهداف دقیق و روشنی هستم و برای دستیابی به آنها طبق برنامه منظمی عمل می کنم.
6. قبل از شروع هر کاری وقت زیادی تلف می کنم.
7. برای دستیابی به اهداف خود سخت تلاش می کنم.
8. وقتی تعهدی می دهم همیشه آن را اجرا می کنم.
9. بعضی اوقات آنطور که باید صادق و قابل اطمینان نیستم.
10. آدم سازنده و مولدی هستم و همیشه مسئولیت های خود را به انجام می رسانم.
8
آزمون مسئولیت پذیری
11. به نظر نمی رسد هرگز بتوانم کارهای خود را نظم و ترتیب دهم.
12. سعی می کنم همه کارهای خود را به بهترین نحو انجام دهم.
13. بدهکاری هایم را سر موقع و کامل پرداخت می کنم.
14. برایم مشکل است خود را مجبور به انجام وظایفم کنم.
15. وقتی کاری را به دست می گیرم تقریبا همیشه آن را به پایان می رسانم.
16. غالبا کارهایم را بدون برنامه ریزی زمانی انجام می دهم.
17. برای جلوگیری از دوباره کاری سعی می کنم کارهایم را با دقت انجام دهم.
18. آنقدر کارهای ریز و کوچک برای انجام دادن دارم که گاهی تمام آنها را نادیده می گیرم.
19. وقتی می خواهم به یک سفر کوتاه بروم، از قبل با دقت در رابطه با آن برنامه ریزی می کنم.
20. وقت زیادی را برای پیدا کردن چیزهایی که سر جای شان نگذاشته ام صرف می کنم.
9
آزمون مسئولیت پذیری
شیوه امتیازدهی
در عبارات 1-2-4-5-7- 8-10-12-13-15-17-19به گزینه کاملا موافقم 4 امتیاز، موافقم 3 امتیاز، نظری ندارم 2 امتیاز، مخالفم یک امتیاز و کاملا مخالفم صفر امتیاز تعلق می گیرد.
در عبارات 3-6-9-11-14-16-18-20 نمره گذاری معکوس است، یعنی به عبارت کاملا موافقم صفر امتیاز، موافقم یک امتیاز، نظری ندارم 2امتیاز، مخالفم 3 امتیاز و کاملا مخالفم 4 امتیاز تعلق می گیرد.
حالا امتیازات خود را باهم جمع کنید.
10
آزمون مسئولیت پذیری
نتیجه گیری
امتیاز بالاتر از 50: به شما تبریک می گوییم، شما فرد مسئولیت پذیری هستید. شما اهداف و برنامه های خاصی را در زندگی خود تعیین کرده و برای دستیابی به آنها می کوشید. از طرف دیگر به قول و قرارهای تان سخت پایبندید و به همین دلیل اطرافیان تان کاملا به شما اطمینان دارند. به علاوه شما به خوبی از ارزش زمان این موهبت الهی آگاهید و بنابراین آن را بیهوده هدر نمی دهید.
امتیاز پایین تر از 50: متاسفانه حس مسئولیت پذیری شما ضعیف است، البته این گفته به این معنا نیست که شما به اصول اخلاقی پایبند نیستند، بلکه منظور این است که معمولا دقت کافی برای انجام کارها ندارید و در جهت رسیدن به اهداف خود نیز چندان مصر و پیگیر نیستید.
11
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
1- از اشتباه کردن نهراسید.
احساس مسئولیت هنگامی در افراد به وجود می آید که به آنها مسئولیت داده شود. در عین حال فرد باید در مورد اثربخشی کارهایش، بازخورد دریافت کند و در مورد راه های گوناگونی که در دیگر موقعیت ها مناسب هستند، اطلاعاتی داشته باشد. اگر از اشتباهات خویش درس بگیرید، عملکرد بهتری از آنچه انجام می دهید، به دست خواهید آورد. اما چنانچه نتوانید یاد بگیریدکه چرا کارتان اشتباه بوده است یا به جای آن می توانستید چه کار دیگری انجام دهید، هرگز در کارتان پیشرفت نخواهید کرد. بدین منظور هرگاه در کاری شکست خوردید، از خودتان این سوالات را بپرسید: چه رفتارهای اشتباهی را مرتکب شده ام؟ چه درس ها یا آگاهی هایی از اشتباهاتم به دست آورده ام؟ سپس سعی کنید با پاسخ دادن به این سوالات بینش کامل و دقیقی نسبت به کار خود به دست آورید تا در کوشش بعدی موفق شوید.
12
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
2- در انجام امور محوله تصمیم گیر باشید.
نتایج پژوهش های متعدد حاکی از آن است که بین مسئولیت پذیری و تصمیم گیری رابطه تنگاتنگی وجود دارد. شک نیست که مردد و بی تصمیم بودن یک راه بی مسئولیت بودن است.
با خود بیندیشید که در اتخاذ چه تصمیماتی دچار تردید می شوید. برای پی بردن به این موضوع، از گام های متوالی مهارت حل مسئله بهره بگیرید.
1. مشخص کردن مسئله ای که نیاز به تصمیم گیری دارد. 2. جست وجوی راه حل های مختلف 3. ارزیابی راه حل ها و انتخاب بهترین آنها 4. عملی کردن راه حل ها.
13
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
3- برنامه ریزی کنید.
برنامه ریزی و تهیه فهرستی از کارها، اهداف و وظایف تان به شما کمک می کند تا به اندازه توان تان تلاش کنید و انتظارات غیرواقع بینانه ای از خودتان نداشته باشید. بعلاوه مکتوب کردن اهداف تان سبب می شود که آنها را جدی تر بگیرید و برای نیل به آنها بیشتر تلاش کنید.
به خاطر داشته باشید که رسیدن به اهداف بزرگ تنها از طریق برداشتن گام های کوچک و متوالی میسر است. هدف تان را به اهداف جزئی تر تقسیم کرده و پس از طی هر قدم به عبور از مرحله بعد بیندیشید.
14
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
4- برای برنامه ریزی به دیگران کمک کنید.
هر سال حداقل به یک نفر کمک کنید تا اهداف و برنامه هایش را مشخص کند. او را تشویق کنید تا فهرستی از اهداف بلند مدت خود تهیه کرده و گام های لازم برای رسیدن به این اهداف را یادداشت کند. هرچند وقت یک بار از او بخواهید که یادداشت هایش را به شما نشان دهد و بگوید چقدر به اهداف خود نزدیک شده است. به خاطر گام هایی که برداشته وی را تشویق کرده و او را درباره اشتباهاتش راهنمایی کنید.
15
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
5- احساس قدرت را در خود افزایش دهید.
افراد برای برخورداری از اعتماد به نفس، به حس قدرت نیاز دارند.
داشتن احساس قدرت به معنی آن است که فرد دارای منابع، فرصت و قابلیت تاثیرگذاری بر شرایط زندگی خویش است. فرد باید فرصت داشته باشد که انتخاب کند و تصمیم بگیرد، کفایت خویش را اعمال کند و وظایفی را که با توانایی های وی مطابقت دارد، به انجام برساند.
بدین منظور لازم است تلاش کنید که فرصت هایی را برای ابراز کفایت خود به وجود آورید و به محض اینکه سطح کفایت تان بالا رفت، فرصت هایی جدیدی به وجود آورید تا بتوانید آنچه را که آموخته اید، تمرین کنید.
برای افزایش حس قدرت در خود لازم است هنگام رویارویی با مسائل مختلف به 3 عامل توجه کنید تا میزان مسئولیت پذیری خود را افزایش دهید. این عوامل عبارتند از:
الف- امکاناتی که در اختیار دارید
ب– فرصت انجام کار مورد نظر
ج– قابلیت انجام آن کار
16
17
راهکارهای افزایش مسئولیت پذیری
6- سعی کنید مطلبی کسل کننده اما مفید را بیاموزید.
اغلب مردم می دانند که بالاخره باید کار خاصی را انجام دهند، اما این فرایند آنقدر به نظرشان خسته کننده می آید که تا جایی که می توانند از انجام آن طفره می روند و به فعالیت های دیگری که برای شان لذت بخش هستند می پردازند.
کار مفیدی که شما می خواهید انجام دهید چیست؟ یادگیری لغات یک زبان بیگانه؟ یا آموختن شیوه حسابداری کامپیوتری؟ اطمینان حاصل کنید که این کار،کاری است که باید در گذشته به انجام می رسیده، اما تنها به دلیل خسته کننده بودن تا به حال به تعویق افتاده است.پس از اینکه موضوع مشخص شد به کتابخانه بروید و کتابی در آن مورد به امانت بگیرید،سعی کنید که کتاب را به طور کامل و با دقت بخوانید.
18
ویژگی های افراد مسئولیت پذیر
داشتن اعتماد به نفس
فعال بودن و پویایی
قبول شکست ها درصورت ناکامی به جای مقصر دانستن دیگران یا توجیه شکست ها
تلاش برای جبران ناکامی ها
انعطاف پذیر بودن درصورت لزوم
پاسخگو بودن نسبت به امور محوله
هدفمندکردن فعالیت ها
برنامه ریزی برای دسترسی به اهداف از قبل تعیین شده
19
اهمیت مسئولیت پذیری
مسئولیت پذیر بودن باعث انجام بهتر و صحیح تر کارها و مسائل می شود.
اشخاص مسئولیت پذیر به علت پاسخگو بودن قابل اعتمادترند و جلب اعتماد دیگران یکی از زمینه های مهم پیشرفت و بهتر و آرام تر شدن زندگی است.
مسئولیت پذیری همراه با قبول مسئولیت های بزرگ تر(به شرطی که فرد شرایط لازم و کافی امور مربوطه را داشته باشد) عاملی مهم برای تسریع روند پیشرفت های فردی و اجتماعی است.
این ویژگی در هر حرفه یا شغلی بر میزان اعتبار اجتماعی شخص می افزاید.
احساس ارزشمند بودن و عزت نفس از نتایج مسئولیت پذیری است.
اشخاص مسئولیت پذیر به دلیل اعتباری که در جامعه کسب می کنند برجسته تر هستند و بدین ترتیب ترقی و پیشرفت را نصیب خود و جامعه می کنند.
20
اهمیت مسئولیت پذیری
هرچه حس مسئولیت پذیری در مدیران و کارکنان بالاتر باشد احساس امنیت افزایش پیدا کرده و امکان شکل گیری هم افزایی(Synergy) در سازمان بیشتر شده، پیشرفت بیشتری حاصل می شود و احتمال نیل به هدف در سازمان فزونی می یابد. وقتی بدانیم تنها نیستیم، تجربه فشار درونی خیلی کمتری خواهیم داشت.
هر چه میزان شایستگی مسئولیت پذیری اجتماعی در سازمان بالاتر باشد پیوند و اتصال بین کارکنان با هم و با مدیران افزایش پیدا کرده و زمینه های استحکام بیشتر را فراهم می آورد.
21
ایجاد روحیه کارآفرینی موثر در کل سازمان
22
23
تعاریف
کارآفرینی :به فرآیند خلق ارزش جدید (مادی یا معنوی) از طریق یک تلاش متعهدانه با در نظر گرفتن ریسکهای ناشی از آن با بکار گیری منابع مختلف اطلاق می شود.
کارآفرینی سازمانی :فرآیندی در کارآفرینی است که سازمان طی می کند، تا همه کارکنان بتوانند با روحیه کارآفرین انجام وظیفه کنند و تمام فعالیت های فردی یا گروهی را به طور مستمر، سریع و راحت در سازمان به ثمر برسانند.
24
اهمیت کارآفرینی سازمانی
امروزه بر خلاف گذشته، بازارهای سطح جهان با تغییرات روزانه و حتی لحظه به لحظه نیازهای جوامع بشری روبه رو هستند و سازمان های تولیدی و خدماتی که عامل اصلی مرتفع ساختن این نیازها به شمار می روند، برای جا نماندن از تغییرات سریع و بقا و رشد در این بازارها باید به سرعت و با هدف گذاری های درست حرکت کنند. چرا که ساختار اقتصادی دنیای امروز با گذشته به طور اساسی تفاوت دارد. شاخص های سخت افزاری و دارایی های مشهود که دیروز در جایگاه یک بنگاه اقتصادی نقش تعیین کننده داشت جای خود را به نوآوری، ابداع، خلق محصولات جدید و دارایی های نرم افزاری داده است.
25
اهمیت کارآفرینی سازمانی
اگر دیروز ثروتمندترین افراد دنیا آنهایی بودند که منابع مالی بیشتری در اختیار داشتند، امروز ثروتمندترین مردم دنیا افراد دانش مدار و کارآفرین هستند. لذا توسعه اقتصادی دنیای امروز بر پایه نوآوری و خلاقیت و استفاده از دانش استوار است. در این میان تداوم بقا و حیات سازمان ها، نیازمند روشها و راه حل های نو است و کارآفرینی به عنوان یک رویکرد استراتژیک و مزیت آفرین در نظام های اقتصادی، می تواند الگویی کارآمد جهت حصول به اهداف توسعه اقتصادی اجتماعی قلمداد شود.
26
ابزار پیاده سازی کارآفرینی سازمانی
حمایت مدیریت
استقلال/ آزادی در کار
پاداش/ تقویت
فرصت دادن
27
موانع کارآفرینی سازمانی
– رویه های اجرائی نامناسب سازمان در برخورد با اشتباهات کارکنان
– برنامه ریزی بلندمدت
– سبک مدیریت وظیفه مدار
– سیاست های تشویقی یگانه برای همه
– ترفیع افراد سازشکار یا موافق
– مشکلات عملیاتی
– برنامه ریزی بی دقت و ناکافی
– انتظارات سازمانی غیرواقعی
– کافی نبودن حمایت سازمان از فعالیت های کارآفرینانه
28
گام های موثر در مسیر کارآفرین نمودن سازمان
۱- اعتقاد به سازمان
۲- ترسیم چشم انداز
۳- شناخت کافی از مشتری
۴- تجزیه و تحلیل محیط
۵- درک سازمان
۶- محاسبه ریسک
۷- تحمل شکست و آموختن درس های جدید از آن
۸- ارزش قائل شدن برای افراد و شاد نمودن محیط کار
۹- اهمیت کارهای روزانه و تقدیر از کسانی که این کارها را انجام می دهند.
29
10 ویژگی شخصیتی کارآفرینان
حالتهای ذهنی مثبت
ریسک پذیری حساب شده (متعادل)
مرکز کنترل درونی
نیاز به استقلال
گرایش به خلاقیت و نوآوری
توفیق طلبی (نیاز به موفقیت)
قدرت تحمل ابهام
قدرت تحمل شکست
سلامت فکری
عملگرایی
30
همواره موفق و پیروز باشید.
31