اختلال اضطراب جدایی در کودکان
آیا کودک شما دچار اختلال اضطراب جدایی است
پرسش مراجع
بیتا دختر هفت ساله است او از رفتن به مدرسه می ترسد. من مادر او هستم .مدرسه با او مشکل دارم .وقتی برای اولین بار او را به مدرسه بردم با گریه کردن و مخفی شدن در زیرزمین خانه روبه رو شده اند.
از این که به مدرسه نرفته و مدتی در منزل بوده و از طرف همکلاسی هایش مورد تمسخر قرار گرفته و حالا اصلاً راضی نیست که به مدرسه برود. ترس از چه چیزی باعث این اتفاق شده نمی دانم واقعاً مانده ام چه کنم? لطفاً مرا راهنمایی کنید.
پاسخ روانشناس
خواهر گرامی مشکل بیتا شامل ترس از مدرسه رفتن است. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا از او واقعا از مدرسه می ترسد یا از جدا شدن از والدین? شواهد مربوط به ترس از مدرسه در رفتار و دیده می شود. همچنین نرفتن به مدرسه می تواند ناشی از ترس از یک اتفاق یا یک حادثه بعد و تلخ برای شما والدین باشد. بنابراین ناراحتی زیاد در رابطه با جدایی از خانواده و نگرانی غیر واقع گرایانه درباره آسیب دیدن شما عدم تمایل به مدرسه و دیگر نشانه ها می تواند بیانگر وجود نوعی اختلال تحت عنوان اختلال اضطراب جدایی در کودکان باشد که در دختر شما به وضوح دیده می شود.
شما توصیه می شود که هر چه سریع تر جهت درمان دخترتان را نزد یک روانشناس بالینی کودک و یک روانشناس اطفال ببرید.
اختلال اضطراب جدایی در کودکان
یکی از اختلالاتی که به طور عمده در دوران کودکی رخ می دهد
اختلال اضطراب جدایی است.
ویژگی های شخصیتی اختلال اضطراب جدایی
مشخصه اصلی اختلال اضطراب جدایی ظاهر شدن اضطراب پیش از حد در رابطه با جدایی از خانه یا کسانی است که شخصی به آنها دل بستگی دارد. این اصطراب فراتر از حد انتظار برای ثبت رشدی فرد است .این اختلال باید حداقل به مدت ۴ هفته دوام داشته باشد و باعث ناراحتی و اختلال قابل توجه در عملکردهای اجتماعی تحصیلی یا شغلی گردد.
کودکان مبتلا به این اختلال وقتی اشخاصی که بسیار با آنها وابسته اند معمولاً مادر در کنارشان نیستند یا در مکان های آشنا به سر نمی برند دچار اضطراب شدید و هراس می شوند.
ممکن است چنین کودکانی تنها در اتاق بمانند و من پس از رفتن به مدرسه یا سر زدن به خانه آشنایان امتناع کنند.
وقتی از این بچه ها پرسیده می شود که چرا می ترسند ممکن است از گم شدن و باز نیافتنی همیشگی والدین شان را مطرح کنند یا ممکن است بترسند که احتمالاً خود یا خانواده دچار سانحه شوند.
ویژه گی ها و اختلال های توام با اختلال اضطراب جدایی
کودکانی که دچار اختلال اضطراب جدایی هستند بیشتر به خانواده هایی به هم وابسته تعلق دارند. هرگاه این افراد از خانواده یا مظاهر اصلی دلبستگی جدا شوند ممکن است به طور مکرر و کناره گیری اجتماعی, بی احساسی, غمگینی و یا اشکال در تمرکز بر کار یا بازی داشته باشند. این افراد با توجه به سن شان ممکن است از حیوانات, هیولاها. تاریکی, دزدان و سارقان, آدم رباها, تصادف با ماشین, مسافرت با هواپیما از سایر موقعیت هایی که برای فرد و یا یکپارچگی خانواده خطرناک و تهدید کننده به نظر می رسند که دچار ترس شوند.
نگرانی از مرگ و مردن در میان این افراد شایع است. امتناع از رفتن به مدرسه ممکن است موجب مشکلات تحصیلی و کناره گیری اجتماعی شود.
نظریه های روانشناسی درباره ترس از مدرسه در کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی
مشکل ترس از مدرسه از سوی نظریه پردازان یکی از دیدگاه های روانشناختی مختلف به آن نگاه می کنند به طور متفاوتی تعریف می شود.
۱- نظریه پردازان روان پویشی اغلب به اضطراب مربوط به جدایی از والدین یا ترس از آنچه ممکن است در غیاب کودک در خانه اتفاق بیفتد تاکید می کنند.
۲- نظریه پردازان رفتارگرا بر این واقعیت تاکید می کنند که برخی کودکان در خانه نسبت به مدرسه تقویت بیشتری دریافت می کنند.
علائم و نشانه های همراه با اختلال اضطراب جدایی
این کودکان بسیاری از اوقات از حالاتی مانند استفراغ, سردرد, دردهای شکمی, ضربان سریع قلب, تپش قلب ,سرگیجه ,احساس متوقف شدن,حالت تهوع, حالت انزوا, غمگینی و… شکایت می کنند.
میزان شیوع اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی پدیده ای نامتعارف نیست و برآورد میزان شیوع آن حدود ۴ درصد در کودکان و نوجوانان است.
دوره یا سیر اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی ممکن است به دنبال بعضی از فشار های روانی زندگی مانند مرگ یک شهروند یا یک دوست. بیماری کودک یا یک خویشاوند, تغییر منزل ظاهر شود.
امکان دارد شروع اختلال بسیار زود هنگام و در سنین پیش دبستانی باشد و ممکن است در هر زمانی تا قبل از ۱۸ سالگی بروز کند ولی معمولاً شروع آن در نوجوانی نامعمول است.
رابطه اختلال اضطراب جدایی با خویشاوندان خانوادگی
اختلال اضطراب جدایی ظاهراً در خویشاوندان بیولوژیکی درجه اول شایع تر از جمعیت عادی است و احتمال دارد در کودکانی که مادران مبتلا به اختلال وحشتزدگی دارند بیشتر دیده شود.
سبب شناسی اختلال اضطراب جدایی
اختلال اضطراب جدایی تا جمع خانوادگی دارد اما انتقال ژنتیک آن روشن نیست. برخی از یافته ها کودکان مبتلا را با پدرانی که سابقه همان اختلال را داشته اند و نیز مبتلا به اختلال هراس گذر هراسی یا افسردگی می باشند ربط داده اند. یافته های نورولوژیک در دست نیست .در موارد شدید ناتوانی اجتماعی از خطرات احتمالی است.
توصیه ها و راهکارهایی برای مادران و خانواده ها
۱- زمان خاص و ویژه ای را به فرزندانتان اختصاص بدهید.
۲- هرگز فرزند خویش را بدون اطلاع قبلی ترک نکنید و به تنهایی جایی نروید.
۳- در زمینه موضوع جدایی با او صحبت کنید و موقعیت پیش آمده را برای او تا حد امکان شرح دهید.
۴- اعتماد به نفس و نیز چگونگی برخورد های مناسب در موقعیت های اجتماعی را به او یاد دهید.
۵- برای این گونه توضیح دهید که جدایی یک اتفاقی کاملاً ساده و یک رویداد طبیعی و عادی است.
۶- او را در جریان مسائل روزمره و نیز نحوه جدایی قرار دهید.
۷- واکنش چندانی نسبت به ترس و هراس کودکانتان از خود نشان ندهید.
درمان اختلال اضطراب جدایی
فرایند درمان این اختلال عمدتاً به دو شکل است:
الف – درمان داروی
ب- درمان روانشناختی
الف – درمان داروی
جهت درمان این اختلال اساساً از داروهای ضد افسردگی و اضطراب از آنتی هیستامین استفاده می شود که نحوه کاربرد این داروها به شدت و ضعف اختلال و نیز وضعیت بیمار بستگی دارد و حتماً باید تحت نظر متخصص اعصاب و روان صورت پذیرد.
ب -درمان روانشناختی
درمان روان شناختی که برای این اختلال توصیه می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد.
۱- روان درمانی فردی
ناتوانی برای جدا شدن از مادر ممکن است با استانهای اساس های خشمگین ویرانگر رایانه نسبت به والدین باشد که سرکوب شده و به ماهیت فرافکنی می شود. آنگاه به عنوان تهدیدی مداوم کودک و والدین تجربه می شود. این تهدید به سقط با اجتناب از جدایی قابل رفع است .فرضیه های دیگر شامل دلبستگی قوی و ایمنی مادر و فرزند در سیستم تامین است.
۲- روان درمانی خانواده
راهنمایی والدین در صورتی که آنان هر راننده اضطراب جدایی باشند.
۳- تعدیل رفتار
ممکن است برای موفقیت در جدایی از والدین و یا بازگشت به مدرسه مفید باشد.
با سپاس فراوان از توجه شما