بنام خدا
آناتومی و حرکت شناسی مفصل شانه
Appendicular skeleton
کمربندشانه ای( shoulder girdle )
شامل دو قطعه استخوان کتف (scapula) ترقوه (clavicle)
استخوان ترقوه (clavicle )
استخوان کتف(scapula)
استخوان بازو (humerus)
انتهای فوقانی بازو شامل :
head
anatomical neck
Greater tuberosity
Lesser tuberosity
Surgical neck
Bicipital groove
Deltoid tuberosity
کمپلکس چند مفصلی شانه :
شانه از 5 مفصل تشکیل شده:
1- اسکاپلو هوموال یاشانه
2- ساب دلتوئید یا مفصل دوم شانه
3 -اسکاپلولوتوراسیک 4- آکرومیوکلاویکولار
5- استرنوکلاویکولار
سطوح مفصلی در شانه
الف): سرهومروس ب):حفره گلنوئید
ج):لبه یا لابروم
کپسول مفصلی
محل قرار گیری آن در استخوان هومروس:
Anatomical neck
محل قرار گیری آن روی اسکاپولا: Glenoid cavity
علت متحرک زیاد مفصل شانه:
وجود فاصله بین تنه هومروس و تنه
شکل و ضعیف بودن کپسول مفصلی
کوچک بودن سطح مفصلی کتف نسبت به سطح مفضلی بازو
رباطهای مفصل شانه :
رباط گلنو هومرال
1 نوار فوقانی
2 نوار میانی
3 نوار تحتانی
رباط کوراکو هومرال
رباط ترنسورسوس هومرال
نوع مفصل
مفصل شانه دارای دو سطح کروی و روی سه سطح محور حرکت می کند .
مفصل ساب دلتوئید :
مفصل فیزیولوژیکی است که بین شانه وانتهای فوقانی بازو و در پایین ، عضله دلتوئید و مفصل آکرومیوکلاویکولار در بالا قرار دارد .
مفصل اسکاپولوتوراسیک :
این مفصل هم یک مفصل فیزیولوژیک است .
مفصل استرنوکلاویکولار
سطوح مفصلی:
علاوه بر سطوح مفصلی استرنوم و کلاویکولار ، سطح کوچکی از لبه فوقانی غضروف دنده اول را شامل می شود بنام استرنوکاستال
دیسک مفصلی :
دو استخوان استرنوم و کلاویکولار بواسطه یک غضروف که همان دیسک است بهم مفصل می شوند
رباط های مفصل استرنوکلاویکولار:
لیگامنت اینتر کلاویکولار :
از روی یک ترقوه روی ترقوه مقابل می چسبد .
لیگامنت استرنوکلاویکولار :
بخش ضخیم شده کبسول مفصلی.
لیگامنت کوستوکلاویکولار:
از نمای فوقانی دنده اول به بالا و خارج رفته و به نمای تحتانی کلاویکولا می چسبد .
نوع مفصل :
رویه مفصلی ترقوه ،زینی شکل و رویه مفصلی در جناغ سینه کروی تر است که وجود دیسک مفصلی باعث شده که حرکات یک مفصل کروی را دارا باشد .
مفصل آکرومیوکلاویکولار:
زایده آخروی خار کتف در بخش قدامی – داخلی یک سطح مفصلی کوچک و مقعر دارد که روبه جلو ، داخل و بالا است و انتهای آخرومی ترقوه نیز در همین بخش دارای یک رویه مفصلی فوق بیضی است این دوررویه روی هم قرار گرفته و مفصل فوق را می سازند
مفصل آکرومیوکلاویکولار
کلیه ویژگی های مفصل سینوویال را دارند اما به علت کمی این تحدب و تقعر جزء مفاصل مسطح دسته بندی شده اند . ولی در اغلب منابع جزء مفاصل کروی دسته بندی شده
کپسول مفصلی :
در این مفصل بصورت کامل مفصل را احاطه می کند .
رباط های مفصل آکرومیوکلاویکولار :
رباط کوراکوکلاویکولار :
محل قرارگیری این رباط از مفصل فاصله ای قابل توجه دارد و دو بخش متمایز دارد که بصورت عمود بر هم اند که عبارتند از :
رباط تراپزوئید
رباط کونوئید
رباط های مفصل آکرومیوکلاویکولار :
رباط آکرومیوکلاویکولار:
بخش ضخیم شده کپسول مفصلی است و الیاف آن بطور موازی بین دو استخوان قرار می گیرند
رباط کوراکو آکرومیال:
که در حرکت شرکت نداشته تنها در شکل گیری کانال فوق خاری شرکت می کند
عضلات ناحیه کمربند شانه :
– عضلاتی که در کمربند شانه بر روی استخوان کتف اثر گذارند عبارتنداز ذوذنقه ، متوازی الاضلاع بزرگ و کوچک ، سینه ای کوچک ، دندانه ای بزرگ ، تحت ترقوه ای و گوشه ای
عضله ذوذنقه ( Trapezius )
عضله تختی است که در ناحیه سطحی بالای پشت قرار دارد و به راحتی بین کتف و ستون مهره ها قابل لمس است که شامل چهار قسمت می شود .
ذوذنقه قسمت اول
سر ثابت : استخوان پس سری
سر متحرک : یک سوم ابتدایی لبه سطح خلفی ترقوه
عمل : کشش بالایی ترقوه
ذوذنقه قسمت دوم
سر ثابت : لیگامنت گردنی در پشت گردن
سر متحرک : زائده آخرمی
عمل : کشش بالایی ، نزدیک کننده کتف و چرخش دهنده بالایی کتف
ذوذنقه قسمت سوم
سر ثابت : زائده شوکی مهره هفتم گردنی و سه مهره پشتی
سر متحرک : خار کتف
عمل نزدیک کننده کتف به خط میانی بدن
ذوذنقه قسمت چهارم :
سر ثابت : زائده شوکی چهارمین تا دوازدهمین مهره پشتی
سر متحرک : ریشه خارکتف
عمل : پایین کشیدن کتف ، نزدیک کننده کتف ، چرخش بالایی کتف .
عضله متوازی الاضلاع Rhomboids
سر ثابت : زائده های شوکی هفتمین مهره گردنی و پنج مهره پشتی
سر متحرک : لبه داخلی استخوان کتف
عمل : کشش بالایی نزدیک کنندگی و چرخش پایینی کتف
عضله گوشه ای Levator scapulae
سر ثابت : زائده عرضی چهار مهره اول گردنی
سر متحرک : لبه داخلی استخوان کتف بین زاویه فوقانی و ریشه خارکتف
عمل : کشش بالایی ونزدیک کننده و چرخش دهنده پایینی استخوان کتف .
عضله دندانه ای بزرگ ( دندانه ای قدامی ) ( serratus Anterior )
.
سر ثابت : قسمت بالای 9 دنده اول در سطح جانبی قفسه سینه
سر متحرک : لبه داخلی سطح قدامی استخوان کتف بین زاویه فوقانی و تحتانی
عمل : دور کننده کتف از خط میانی بدن و چرخش بالایی آن
سینه ای کوچک : Pectoralis minor
سر ثابت :دنده های 3،4،5
سر متحرک زائده غرابی کتف
عمل : دورکننده کتف، پایین کشنده آن وچرخش دهنده پایینی وبلند کننده زاویه تحتانی کتف .
عضله تحت ترقوه ای (subclavius)
سرثابت : غضروف دنده اول
سرمتحرک : سطح تحتانی نیمی ازاستخوان ترقوه
عمل : ثابت کننده مفصل ترقوه – جناغ وبه مقدارکم پایین کشنده ترقوه
عضلات حرکت دهنده بازو:
دالی ، سینه ای بزرگ ، پشتی بزرگ ، تحت خاری ، گردکوچک ، تحت کتفی ، فوق خاری، دوسربازویی ، غرابی بازویی وسردرازعضله سه سربازویی
عضله دالی (deltoid)
سرثابت : بخش خارجی ترقوه بالای زائده آخرمی وخارکتف
سرمتحرک :وسط سطح خارجی بازو
عمل : بطورکلی دورکننده بازوازخط میانی بدن است – بخش میانی
دلتوئید
فلکشن ،فلکشن افقی وچرخش داخلی بازو – بخش قدامی
اکتنشن ، هایپراکتنشن افقی وچرخش خارجی بازو – بخش خلفی
عضله فوق خاری (supraspinatus)
سرثابت :حفره بالای خارکتف
سرمتحرک : بالای برجستگی بزرگ بازو
عمل :دورکننده وچرخش دهنده خارجی بازو
عضله سینه ای بزرگ (pectoralis major)
سرثابت :1- بخش ترقوه ای : سطح داخلی وقدامی ترقوه
2- بخش جناغی : لبه سطح قدامی جناغ سینه وغضروف شش دنده اول
سرمتحرک هردوبخش :سطح خارجی بازو
عمل عضله سینه ای بزرگ
عمل:
1- بخش ترقوه ای : فلکشن ،فلکشن افقی ، چرخش داخلی بازو
2- بخش جناغی ، آداکشن بازووفلکشن افقی وچرخش داخلی بازو
عضله غرابی بازویی (coracobrachialis)
سرثابت :زائده غرابی استخوان کتف
سرمتحرک :سطح داخلی ومیانی بازو
عمل : فلکشن افقی ، آداکشن ، چرخش داخلی بازو
عضله پشتی بزرگ (latissimus dorsi)
سرثابت : زائده شوکی شش مهره پشتی وتمام مهره های کمری وسطح خلفی استخوان خارجی ، تاج خاصره وسه دنده پایین وزاویه تحتانی کتف
سرمتحرک: سطح قدامی بازو موازی با تاندون عضله سینه ای بزرگ
عمل :آداکشن بسیار قوی ،اکتنشن وپایین کشنده کتف ، هاپیراکتنشن ،اکستنشن افقی وچرخش داخلی بازو
عضله گرد بزرگ (teres mojor)
سرثابت : زاویه تحتانی استخوان کتف
سرمتحرک : سطح قدامی بازوکمی جلوتر از محل چسبندگی تاندون عضله پشتی بزرگ
عمل : آداکشن ،چرخش داخلی واکستنشن بازو
عضله تحت خاری – گرد کوچک (infraspinatus – teres minor)
سرثابت تحت خاری – حفره تحت خاری
گردکوچک – لبه خارجی کتف
سرمتحرک :هردوعضله برجستگی بازودرسطح خلفی
عمل :چرخش خارجی ،اکتنشن افقی بازو
عضله تحت کتفی (sabscapularis)
سرثابت :تمام حفره تحت کتفی
سرمتحرک : برجستگی کوچک بازو
عمل :چرخش داخلی بازو
عضلات چرخش دهنده سردستی (Rotator cuff)
عمل: چرخش خاری )فوق خاری ، گردکوچک ،تحت خاری (
چرخش داخلی) تحت کتفی(
عضله دوسربازویی (biceps)
سرثابت : سردراز آن به بالای حفره دوری وسرکوتاه به زائده غرابی استخوان کتف متصل می شود
سرمتحرک : برجستگی استخوان زندزبرین.
عمل عضله دو سر بازویی
عمل: سردراز – دورکننده بازو وچرخش خاری آن
سرکوتاه – فلکسور ، نزدیک کننده وچرخش دهنده داخلی وفلکسورافقی بازواست
عضله سه سربازویی (triceps)
سرثابت : سر بیرونی آن به نیمه بالایی سطح خلفی بازو و سر میانی آن به دو سوم بخش پایینی سطح خلفی بازو می چسبد.
سرمتحرک : زائده آرنجی استخوان زند زیرین
عمل : اکستنشن و آداکشن استخوان بازو
پایان