نظام آموزشی ژاپن

ساختار آموزشی
* آموزش پیش دبستانی
* آموزش پایه
* آموزش ابتدایی
* آموزش متوسطه
* آموزش عالی
* آموزش معلمان
* آموزش بزرگسالان
* آموزش غیررسمی

آموزش پیش دبستانی
ساختار آموزشی
مقطع آموزش پیش دبستانی درژاپن حداکثرمدت زمان سه سال رده های سنی 3-6 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی غیراجباری وغیررسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد.هدف اصلی مراکزآموزش پیش دبستانی،پرورش ذهنی وجسمی کودکان در یک محیط مناسب آموزشی است.برنامه های آموزشی این مقطع نیزبر39هفته آموزشی در سال و4 ساعت کلاسی روزانه تجاوز نمی کند.
تعداد معلمان زن
تعداد کل معلمان
تعداد دختران ثبت نامی
تعداد کل ثبت نامی
تعدادمدارس
سال
97419
109753
987014
2007964
15076
1990
98148
110351
972458
1977611
15041
1991
–
–
958956
1948868
15006
1992
100061
113081
939051
1909136
14958
1993
99770
112416
912089
1852183
14901
1994
96757
102992
890594
1808432
14856
1995
97283
103518
885940
1798050
14790
1996

مهدهای کودک روزانه و کودکستانها
هدف مهد کودکهای روزانه و کودکستانها فراهم ساختن اساس آگاهی در مورد جهان اطراف برای کودکان پیش دبستانی و تقویت خلاقیتهای ذهنی آنان از طریق بازی، ترسیم تصاویر، انجام کارهای دستی، و امثال آن می باشد. نوزادان و کودکان بر اساس سن به گروههای کوچک تقسیم شده و توسط معلمان و مربیان تحت مراقبت قرارمی گیرند.
درهرمهد کودک روزانه یا کودکستان می توان تصاویر یا کارهای دستی ساخت کودکان را مشاهده کرد که به دیوارها آویخته شده و یا از سقفها آویزانند. کودکان با قطعات چوبی چیزهایی می سازند، یا روی تاب و سرسره مشغول فعالیت فیزیکی هستند و یا درفعالیتهای احساسی چون آواز خوانی، رقص و امثال آن مشغول هستند.مهد کودک های روزانه یکی از زمینه های رفاهی کودکان است که در دوران پس از جنگ رشد خیره کننده ای داشته است. کل مهد کودکهای دولتی و غیر دولتی در سال1997حدود096/14بود، و کودکان تحت مراقبت آنها بالغ بر 457/789/1 نفر بوده اند.علاوه بر این موسسات، مهد کودکهای زیادی وجود دارند که به این علت که تعداد کارکنان یا صلاحیت آنان و مواردی نظیر آن به حداقل استاندارد ذکر شده در قانون نرسیده است، به آنها مجوز داده نشده است. امروز والدین زیادی در سراسر کشور تمایل دارند کودکان خود را به مهد کودک بفرستند.تقاضای زیاد جهت تاسیس مهد کودکهای روزانه و طولانی ساختن ساعتهای مهد کودک نه تنها به عوامل اقتصادی چون میزان گسترده ای از مشاغل باز برای زنان، و نیاز به کار مادران جهت تکمیل درآمد خانواده ها مربوط میشود، بلکه به تمایل زنان جهت مشارکت گسترده تر در فعالیتهای اجتماعی و درک جمعی از مشارکت اجتماعی ایجاد شده به واسطه پرستاری گروهی و آموزش نوزادان و کودکان پیش دبستانی نیز ارتباط دارد.مقررات مهد کودکهای روزانه وکودکستانها متفاوت هستند. با این حال، گروهی می خواهند هر دو را یکی سازند و آموزش کودکان پیش دبستانی را تحت کنترل سازمانهای دولتی ارائه دهند.نیل این تمایل، اصلاحاتی عظیمی را می طلبد که وزارت آموزش زاپن درصدد دستیابی به آن است.
چالشهای پیش رو
درحال حاضر ، مراکز پیش دبستانی شامل کودکستانها و مهدکودکهای روزانه می باشند. کودکسنانها تحت سرپرستی وزارت آموزش و مهدکودکها تحت نظر وزارت بـهداشت و بـهزیستی می باشند. با فرض این قضیه که باید تسهیلاتی به منظور تامین رشد و آموزش کافی برای هر نوزادی فراهم شود ، پیشنهادی در مورد ادغام این دو نوع موسسه داده شد ، و دولت مرکزی اقداماتی چند به منظور هماهنگی این دو وزارتخانه ارائه داده است ، که بر ارائه برنامه های آموزشی و مربیّان مشترک و تغییر ساعتهای مراقبتی بوده است .
با این وجود، زمانی که تفاوت در عملکردها و نقشهای این دو موسسه مدّ نظر قرار گرفت ، روشن شد که ادغام این دو، کار زیاد آسانی نیست . امید آن میرود که آژانسهای دولتی زمینه را برای اجرا فراهم آورند و این بتواند هماهنگ با شرایط محلّی به اجرا در آید. در سال 1991، وزارت آموزش دوره های آموزش ضمن خدمت پیش دبستانی را به منظور ارتـقاء روشهای تـدریس و دوره های کودکستانی ارائه داد و در حال ارتقاء آموزش حین خدمت برای معلّمانیست که به تازگی واجد شرایط شده اند. وزارت آموزش ، هم چنین ، رهنمودهای برنامه ریزی شده ای به منظور ارائه آموزش کودکستانی به کلیه کودکان پیش دبستانی، یعنی کودکان سه ساله ، آغاز کرده است، و در نظر دارد آموزش کودکستانی را بیشتر و بیشتر بهبود بخشد.نگرانی در مورد آموزش پیش دبستانی رو به افزایش است ، و تعداد موسساتی که با این آموزش مواجه هستند ، اندک باقی می ماند . شکاف بسیار گسترده ای در شهریه دریافتی موسسات خصوصی و موسسات دولتی وجود دارد ، و بار بر دوش والدین سال به سال افزایش می یابد . ساعات مراقبت نیز هماهنگ با ساعت کار مادران نیست . جلسات بررسی این نکات توسط والدین برگزار می شود.
نرخ ثبت نام ناخالص
درحال حاظر49کودکستان ملی 60530کودکستان دولتی (دولت محلی )و80524کودکستان خصوصی وجوددارندکه درسراسرژاپن قرارگرفته اند.تقریباَ108میلیون کودک 3سال یابزرگتردراین کودکستان هاثبت نام می کنند.جداازکودکستان ها،مهدکودک های دولتی ،خصوصی ،نوع مشهوردیگری ازآموزش پیش دبستانی وجوددارندکه درسراسرژاپن یافت می شوند.
این روز ها،220439مهدکودک (از1998)وجوددارندکه ازکودکان 0تا5ساله نگهداری می کنند.ازآنجاکه تعدادمادران کارمندسال به سال افزایش می یابد،
نقش مهدکودک ها درجامعه ژاپن مهمترومهمترمی شوند.درسال1997،کل تعدادکودکان پیش دبستانی(0تا6سال)707690000بودکه 2102%آنهادرمهدکودک هاثبت نام کرده بودند و23% در کودکستان ها.
از خانواده هایی که درآن فقط پدران شغل تمام وقت دارند،905%کودکان در مهدهای کودک روزانه حاضر می شوند،درحالی که 2406%کودکان به کودکستان می روند.
ازسوی دیگر، ازخانواده هایی که مادروپدرهردوشغل تمام وقت دارند،48%کودکانشان رابه مهدکودک های روزانه می فرستند درحالیکه 1603%کودکانشان رابه کودکستان می فرستند.
این ارقام نشان می دهدکه مهدکودک های روزانه ازتعدادبیشتری ازکودکان مراقبت می کنندتاکودکستان هاوهنوزدرمیان خانواده های بادرآمدمضاعف متقاضی بیشتری دارند.
آموزش پایه
ساختار آموزشی
تعداد دانش آموزان مدارس ابتدایی ومقدماتی متوسطه طی سال1998، به ترتیب 500/663/7 و 600/380/4 نفر بوده است. کودکان پس از ورود شش سالگی در ماه آوریل وارد دبستان می شوند.سال تحصیلی در ژاپن از ماه آوریل آغاز می شود، و این شاید ناشی از این عامل باشد که اول آوریل نشان آغاز سال مالی است. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه سیستم سه ترمی را بکار می برند. نخستین ترم از اول آوریل تا نیمه جولای، دومی از سپتامبر تا آخر دسامبر، و سومی از ژانویه تا آخر مارس می باشد. بین این سه ترم، تعطیلات تابستانه، زمستانه و بهاره وجود دارند. بیشتر کالجها و دانشگاهها سیستم دو ترمی را بکار میبرند که شامل ترم آوریل تا سپتامبر تا مارس می باشد.دانش آموزان مراکز آموزشی فوق همچنین در فعالیتهای باشگاهی، کمیته های کلاسی، و جلسات کلاسی شرکت می کنند. وقت ناهار کودکان مسئول به آشپزخانه میروند و غذای مدرسه را به کلاسها میبرند و میان اعضاء کلاس پخش می کنند. بیشتر مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه غذای تمام بچه های مدرسه را عرضه می کنند. بعد از کلاسهای روز، بچه ها کلاسها را تمیز می کنند، و در فعالیتهای باشگاهی شرکت می کنند، در کتابخانه مدرسه و یا در کلاسهای درس خود مطالعه می کنند، و پس از آن به خانه میروند. معمولا فعالیتهای باشگاهی پر طرفدار هستند و بچه ها فعالیتهایی را داوطلبانه و تحت راهنمایی و سر پرستی معلمان انجام میدهند.فعالیتهای باشگاهی، در مدارس مقدماتی متوسطه بعنوان فعالیتهای آموزشی ویژه طبقه بندی می شوند، می توانند توسط دانش آموزان بعنوان فعالیتهای گروهی داوطلبانه تعریف شوند که تحت نظارت معلمان انجام میشوند. محتوای این فعالیتها بسیار متفاوت و گوناگون می باشد.
کادرآموزشی
به منظور ارائه آن نوع آموزش که در بالا طرحی کلی از آنها داده شد، معلمان باید در زمینه های مختلف دانش آموزان را راهنمایی کنند. در سطح ابتدایی، موسیقی، کلاسهای خانه سازی و امثال آن در کلاسهای بالاتر توسط معلمان متخصص آموزش داده میشوند، در حالی که بیشتر دروس دیگر توسط معلمان تعیین شده برای کلاسی خاص آموزش داده میشوند. با این وجود در سطح مقدماتی متوسطه، معلمان در کلاس خاصی معین نمیشوند، بلکه در اموزش دروس معینی تخصص پیدا می کنند. ساختار سازمانی مدارس معمولا از مدرسه ابتدایی تا مقدماتی متوسطه یکسان است.فعالیتهای سازمان آموزشی بی نهایت پیچیده است، و علاوه بر کار تدریس و انجام کارهای دیگر، معلمان باید به خواستهای والدین هم بپردازند.وزارت آموزش و هیئت مدیره های محلی آموزش برای معلمان امکان مشاوره را فراهم می آورند و به سازماندهی نشستهای آموزشی کمک می کنند.
شرایط آموزشی دانش آموزان ازشهرتا روستا و ازیک منطقه به منطقه دیگرمتفاوت است.مناطق دارای ارتباطات ضعیف وخلاقیت پایین بطور کامل از میان نرفته اند. تفاوت شرایط در گزارش علمی نشان داده میشود، و از میان بردن چنین تفاوتهایی بسیار دشوار است. علیرغم تمامی این دشواریها، آرزوی والدین تمام مناطق ژاپن برای راه یابی کودکانشان به آموزش عالی بسیار شدید است. این اشتیاق،اغلب توسط رسانه های گروهی تحریک می شود وازطریق PTA(انجمن اولیاء و مربیان) منتقل میشود و تاثیر چشمگیری بر آموزش دارد و شاید بتوان آنرا علت جزئی تاکید بیش ازحد برتستها و"امتحان ورودی جهنمی" متداول امروزی دید.
نسبت دانش آموزان به معلمین
تعدادمعلمان تادهه 80بتدریج افزایش یافته است .بااین حال دردهه 90،این تعدادجزدرسطح پیش دبستانی در سایر سطوح آموزشی کاهش یافته است .تادهه 80تعداددانش آموزان نیزافزایش نشان می دهد.بااین حال ،ازاوایل دهه 80درسطح مدارس ابتدایی ، ازاواخردهه 80،درسطح مقدماتی متوسطه ،وازاوایل دهه 80درسطح تکمیلی متوسطه افت درتعداد دانش آموزان مشهود است.
نسبت دانش آموزان به معلمین دردوره های مقدماتی متوسطه وابتدایی ،دریک سال معین ،بتدریج دردوره ابتدایی از36درسال 1950به زیر20دردهه 90ودردوره مقدماتی متوسطه از30نفردرسال 1955به 17نفردر1997کاهش یافته است .یکی ازدلایلی که این افت این است که تعدادکودکان ابتدایی به سرعت روبه افزایش بوده است .این گرایش انتظارمی رودتاقرن بیست ویکم ادامه یابد .

آموزش ابتدایی
ساختار آموزشی
مقطع آموزش ابتدایی درژاپن حداکثرمدت زمان6 سال رده های سنی 12-6 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی اجباری ورسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد. مدت زمان کلاس درس 45 دقیقه است .هدف اصلی مراکزآموزش ابتدایی، ارائه آموزش عمومی مناسب یا مراحل رشد جسمی وذهنی کودکان است. برنامه های آموزش ابتدایی تا قبل از سال 1992 بر اساس 6 روز در هفته بود اما از آن سال به بعد به تدریج به 5 روز در هفته کاهش یافته است. ارتقا به کلاسهای بالاتر در دوره ابتدایی به صورت اتوماتیک است. نسبت دانش آموزان به معلمین در دوره ابتدایی 4/19 بوده و به پایه های تحصیلی تفکیک نمی گردد. تعداد دانش آموزان در هر کلاس 4/28 نفر است. طبق آمار سال1999،100درصد جمعیت سنی12-6سال این مقطع را طی می نمایند.
تعداد معلمان زن
تعداد کل معلمان
تعداد دختران ثبت نامی
تعداد کل ثبت نامی
تعدادمدارس
سال
264512
452849
4575098
9373295
24827
1990
268663
453379
4471355
9157429
24798
1991
–
–
4369221
8947226
24730
1992
278060
461729
4293958
8798082
24676
1993
276887
464431
4202583
86112106
24635
1994
263629
430958
4087655
8370246
24548
1995
262237
425714
3957411
8105629
24482
1996
برنامه های آموزشی(شوتوکیوایکو(
برنامه های آموزش ابتدایی به دروس عادی (عمومی)،آموزش اخلاق، و فعالیت های ویژه تقسیم می شود .از جمله دیگر برنامه ها میتوان از زبان ژاپنی، تعلیمات اجتماعی، ریاضیات، علوم، آموزش زندگی ومحیط زیست،موسیقی، هنر و کاردستی، خانه سازی، و بدنسازی نام برد. برنامه آموزش مدارس ابتدایی زمان کافی برای موسیقی ،هنر و تفریحات جسمانی فراهم می آورد. فعالیت هایی ویژه نقش مهمی در برنامه کلی آموزش بازی می کند و شامل فعالیت هایی چون کلوب ها،فسیتوال ها(جشنواره های)در سطح مدرسه، یارقابت ها،مشارکت های دانش آموزی، ودیگر فعالیت های اجرایی توسط دانش آموزان می باشد.
معلمان میزان قابل توجهی از وقت خود را صرف سازماندهی و حضور در فعالیت هایی چون سفر های کلاس، نسیتوال های سالانه ورزشی وفرهنگی، و مراسم ورودی و فارغ التحصیل می نمایند.(لوئیس،1995).سال رسمی تحصیلی برای دانش آموزان ابتدایی 35 هفته به طول می انجامد هر کلاس 45 دقیقه طول می کشد و بعداز بیشتر موضوعات درسی 10 دقیقه زنگ تفریح وجود دارد. تعداد زنگ های کلاس درس در هر سال با بالارفتن سطح کلاس افزایش می یابد. بعنوان مثال، تعداد زنگ های کلاس اولی ها تا کلاس سومی ها طبق برنامه زمان بندی بترتیب 850 ‚910‚ 980 می باشد، درحالیکه برای کلاس های بالاتر از کلاس سوم این برنامه 1015می باشد.روزعادی مدرسه از حدود ساعت 8:30 صبح آغاز می شود و کلاس هاحدود 3:50 بعداز ظهر پایان می یابند.نشست های خودمانی در شروع و خاتمه هر روز برگزارمی شوند و بیش از 2 ساعت در هر روزصرف زنگ تفریح،غذا و نظافت کلاس های درس و راهرو ها می شود.طبق سنت، دانش آموزان روز های شنبه را نیمه وقت به مدرسه رفته اند (تا ساعت 12:30)، اما از آغاز بهار 1995 کودکان ژاپنی دردومین وچ هارمین شنبه هر ماه مدرسه نداشته اند.
برنامه های آموزشی
ساعات درسی استاندارد در مدارس ابتدایی ژاپن
موضوعات
پایه های تحصیلی

1
2
3
4
5
6
زبان ژاپنی
306
315
280
280
210
210
فعالیت های زندگی
102
105
105
105
105
105
ریاضی
136
175
175
175
175
175
علوم
–
–
105
105
105
105
موزیک و کاردستی و خانه سازی
136
140
140
140
210
210
تربیت بدنی
102
105
105
105
105
105
آموزش اخلاق
34
35
35
35
35
35
فعالیت های ویژه
34
35
35
70
70
70
جمع
850
910
980
1015
1015
1015
منبع : مرکز، سوگو، 1991
برنامه های درسی بنا به پایه تحصیلی
تعداد ساعات درسی اختصاص یافته به دروس دوره ابتدایی
پایه ششم
پایه پنجم
پایه چهارم
پایه سوم
پایه دوم
پایه اول
مواد درسی
210
210
280
280
315
306
زبان ژاپنی
105
105
105
105
–
–
علوم اجتماعی
175
175
175
175
175
136
حساب
105
105
105
105
–
–
علوم
–
–
–
–
105
102
محیط زیست
70
70
70
70
70
68
موسیقی
70
70
70
70
70
68
نقاشی و کاردستی
70
70
–
–
–
–
خانه داری
105
105
105
105
105
102
ورزش
35
35
35
35
35
34
اخلاق
70
70
70
35
35
34
فعالیتهای ویژه ٭
فعالیتهای ویژه عبارتنداز : ساعتهای مشاوره ، مناسبتهای خاص ورزشی ، جشنها ، بازدید های علمی و فعالیتهای باشگاهی
استاندارد های آموزشی
طبق نظر معلّمان مدرسه ابتدایی ماتسو، بسیاری از مدارس ابتدایی در حال طرح ریزی استاندارد های مدارس خود مطابق با برنامه آموزشی جدید منبوشو می باشند.برنامه جدید آموزشی منبوشو ارزیابی مثبت (هیوکا [1] ) دانش آموزان را در عوض ارزیابی منتقدانه (هیوتل [2] ) ایجاب می کند فضای هیوکا اینست که شما در جستجوی بخش خوب، مشخص کردن بخش های مورد شناخت ضروری است عقیده بر اینست که این مسئله به دانش آموزان می انجامد که نگرش های مثبت تری در مورد یادگیری را وسعت می بخشند در گذشته اینگونه بود که در محاسبه شما دانش آموزان را وادار می کردید تمام انواع محاسبات را انجام دهند، و آنوقت آن ها را بر اساس نمرات تقسیم می کردید زمانی بود که دانش آموزان فقط می توانستند نیمی از مسائل را در یک تست مثلاً مسئله ای درست حلّ کنند در حال حاضر فرق کرده است با طرز فکر جدید ما هم دانش آموزانی را که دقیقه برای حل مسئله می خواهند می شناسیم و هم آنانی را که دقیقه وقت می خواهند. این نکته استاندارد های جدید ارزیابی است .مدرسه ابتدایی ماتسو استاندارد های خود را بر اساس برنامه آموزشی منبوشو طرح ریزی کرده و از مقیاس نمره دادن سه نقطه ای استفاده می کند استاندارد های مدارس توسط کمیته های آموزگاران ایجاد شد هشت کمیته وجود داشت، یک کمیته برای هر موضوع درسی موجود در برنامه آموزشی این کمیته ها متنی به نام گزارش ارزیابی استاندارد بوجود آوردند که جزئیات سطوح اکتسابی مورد نیاز به منظور کسب هر یک از سه نمره حروفی A ، B و C را شرح می داد.

ارزیابی تحصیلی
به علّت عدم وجود امتحان ورودی برای مدارس مقدماتی متوسطه، آموزش ابتدایی در ژاپن به جهت امتحان ورودی پایه ریزی نمی شود. یک ملّم دبستان گفت که اگر آن ها دانش آموزان را برای امتحان آماده می ساختند، هدف از آموزش ابتدایی گم می شد مدارس ابتدایی دوستی هیچ کلاس فوق العاده یا تدریس ویژه ای برای دانش آموزانی فراهم نمی آورند که امتحان ورودی مدارس راهنمایی خصوصی را میدهند امّا با این وجود، معلّمان ابتدایی ممکن است به این دانش آموزان توصیه هایی در مورد مطالعه در منزل (کاتی گاکوشو [3] ) ارائه دهند یا آنان را تشویق به اینکار کنند سیا ست یکی از مدارس ابتدایی شهر کیتا اینست که مشق شب را ممنوع میداند. امّا معلّمان از کودکان انتظار دارند که درس آنروز را مرور کرده و درس بعدی را نیز مطالعه کنند معلّمان هم چنین موضوعاتی جهت مطالعه دانش آموزان دارای انگیزه پیشنهاد می کنندبا وجودیکه نگرانی در مورد آماده سازی دانش آموزان ابتدایی در امتحانات وجود ندارد. امّا معلّمان ابتدایی مکرراً از دانش آموزان امتحا ناتی بعمل می آورند هدف از این تست ها ارزیا بی دانش آموزان و کارآیی دروس است تست ها هر تا هفته یکبار توسط آموزگاران انجام میشوند و جهت تکمیل آن ها به دانش آموزان حدود دقیقه فرصت داده میشود دانش آموزان در مقایسه با دیگر دانش آموزان و بر طبق عملکردشان در این تست ها طبقه بندی نمی شوند، امّا به آن ها نمره هایی معمولاً در سه مقیاس (A ،B، و C) داده میشود. آموزگاران از این نمرات برای محاسبه نمرات ترم و برای کارنامه استفاده می کنند.ما دریافتیم که تست های هوش استا ندارد (تست های IQ ) نیز در مدارس ژاپن اجرا می شوند. در سطح ابتدایی، به عنوان مثال، معلّمان گزارش میدادند که به دانش آموزان کلاس های دوّم، چهارم و ششم تست های هوش گروهی داده می شود. هدف از این تست های هوش، طبق گفته یک معلّم ابتدایی، تعیین همبستگی و ارتباط نزدیک کلاس و نمرات تست های هوش جهت کمک به تعیین اینست که آیا دانش آموزان با استعداد بالقوه خود عمل می کنند یا نه. با این حال، این معلّم موکدّاً تصریح کرد که او از این تست های هوش به هیچ طریق دیگری استفاده نکرده است. این معلّم ابتدایی اظ هار داشت که نمرات تست های هوش هرگز به والدین گزارش نمی شوند، چون والدین دانش آموزان دارای نمرات بالا امکان دارد کودکان خود را به مطالعه در خانه وادارند و والدین دانش آموزان با نمرات پایین امکان دارد ناراحت شوند .
توسعه آموزشی
سیستم آموزش پایه درسطح ابتدایی توسط اصلاح قانون آموزش ابتدایی در سال 1900 برقرار گردید. در آن هنگام ، آموزش پایه 4 ساله بود، اما در سال 1907 تا 6 سال افزایش یافت. انصاف است بگوییم که بنیانگذار آموزش ابتدایی اجباری موری ارینوری بود ؛ او در سیاست آموزشی خود بر تحصیلات دانشگاهی تاکید داشت. درصد کودکانی که در مدارس ابتدایی حضور می یافتند، در طول ده سال از 1890 تا 1900 به شدت افزایش پیدا کرد. علت افزایش حضور در مدرسه، صنعتی شدن کشور به شکلی روز افزون در این دوره و آگاهی مردم از ضرورت آموزش بود. نرخ حضور در مدرسه در سال 1890، 65 درصد پسران و کمتر از 31 درصد دختران بود که در سال 1910، این نسبت به ترتیب تا 94 درصد و بیش از 97 درصد افزایش یافت. از آن به بعد، حضور در مدرسه به حدود 100 درصد رسید، و در نتیجه بیسوادی از میان رفت. صنایع کارخانه ای در ژاپن رشد سریعی کرد. در نتیجه جنگ جهانی اول و از دهه 10 تا دهه 20 گرایش شدیدی به جهانی شدن دموکراسی در زمینه آموزش ابتدایی وجود داشت. تلاش همه جانبه آموزش نوین توسط سازمان های مختلف و تحت تاثیر جنبش های معاصر در آمریکا و اروپا بشدت ادامه یافت. اگر چه در این دوره عده ای خوا هان توسعه آموزش پایه بودند، اما این اصلاحات آموزشی تا بعد از جنگ جهانی دوم تحقق نیافت .
آموزش متوسطه
ساختار آموزشی
آموزش متوسطه ( ملی و خصوصی) شامل : 3 سال دوره مقدماتی متوسطه ، و 3 سال آموزش تکمیلی متوسطه می باشد.مقطع آموزش متوسطه خود از 2مقطع تحت عناوین مقدماتی و تکمیلی متوسطه متشکل می گردد.مقطع آموزش مقدماتی متوسطه حداکثرمدت زمان3سال رده های سنی 15-12 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی اجباری ورسمی بوده وبا دریافت شهریه ازوالدین کودکان ارائه می گردد. مدت زمان کلاس درس 55 دقیقه است .هدف اصلی مراکزآموزش مقدماتی متوسطه، ارائه آموزش عمومی متناسب درسطح مقدماتی متوسطه متناسب با مراحل رشد جسمی و ذهنی دانش آموزان است.نسبت دانش آموزان به معلمین در دوره ابتدایی 9/16 بوده و به پایه های تحصیلی تفکیک نمی گردد.تعداددانش آموزان درهر کلاس 4/28 نفراست.مقطع تکمیلی متوسطه مدت زمان3سال بین رده های سنی18-15 سال به طول می انجامد.این مقطع آموزشی غیراجباری ورسمی بوده وبا دریافت شهریه ارائه می گردد. ورود به مدارس مقدماتی متوسطه دولتی با سهمیه هیئت مدیره آموزش محلی می باشد ، اما ورود به مدارس ملی و خصوصی توسط امتحان صورت می گیرد . تعدادی از مدارس خصوصی آموزش پیوسته 6 ساله ارائه می دهند که دوره های مقدماتی و تکمیلی متوسطه را در بر می گیرد. دردومین وسومین سال دوره مقدماتی متوسطه، حضوردرجوکوJuku( مدارس خصوصی آمادگی) امتحانات معمول می باشد.
سه نوع دوره تکمیلی متوسطه وجود دارد که : تمام وقت، پاره وقت و مکاتبه ای می باشند. ورود به دوره تکمیلی متوسطه توسط امتحان یا گزینش صورت می گیرد. در سال 1988 نوع جدیدی مدرسه به نام دبیرستان با سیستم واحدی افتتاح گردید.دوره های دبیرستانی می توانند به دوره های عمومی، حرفه ای، و دوره های ترکیبی(غیر حضوری) مکاتبه ای طبقه بندی شوند. مجموع ثبت نام در دبیرستانها، شامل سه دوره، و بالغ بر 600/258/4 نفر درسال 1998 بوده است.دانش آموزان دوره عمومی حدود6/73 درصد و دانش آموزان دوره حرفه ای4/26 درصد را تشکیل میدهند.
سال اول دبیرستان برای آموزش عمومی دانش آموزان در نظر گرفته می شود. در سال دوم، دروس به دوره های آماده سازی جهت کالجها و دوره های حرفه ای تقسیم میشوند.در سومین سال، دوره های آماده سازی کالج به علوم انسانی و اجتماعی، علوم و فنی تقسیم می شود. از اینرو حتی در دبیرستانهای عمومی هم در زمان فارغ التحصیلی سه دوره وجود دارد. دوره های حرفه ای ساعات کمتری را برای موضوعات فرهنگی می گذراند، و طبیعتا بر موضوعاتی تاکید دارند که به منظور حرفه های معینی جهت گیری شده اند.دانش آموزان به هنگام ورود به مقطع تکمیلی متوسطه 15 ساله هستند و تصمیم می گیرند که دوره عمومی یا حرفه ای و یا دوره مکاتبه ای (غیر حضوری)را بگذرانند و چون این مسئله ای نیست که معلمان مسئول یا مشاوران هم بتوانند تصمیم بگیرند، مسئله دشوار ترمیشود. عواملی چون سوابق و شرایط مالی خانواده دانش آموزان مدنظر قرار می گیرد.
با وجودیکه شانس اخذ وام از انجمن بورسیه ژاپن برای کسانی که مشکل مالی دارند،آسان است اما این وام هزینه های مالی لازم را تامین نمی کند. برخی از دبیرستانهای ژاپن سیستم پاره وقت فوق العاده ای برای جوانان کارمند دارند. دوره های پاره وقت اساسا شبها و بر اساس دوره های 4 ساله ارائه می شوند. بعکس دوره های عادی روزانه، بعلت محدود بودن ساعتهای شبانه، زنگهای تفریح بی اندازه کوتاه است. چون دانش آموزان از محل کار روزانه خود به مدرسه می آیند، دبیرستانهای پاره وقت سیستم عرضه غذا(در این مورد شام) دارند. از آنجا که دانش آموزان معمولا بعد از ساعت 9 شب مدرسه را ترک می کنند، زمانی برای باشگاههای فوق برنامه باقی نمی ماند. از اینرو فعالیتهای باشگاهی بعنوان یکی از موضوعات عادی در برنامه آموزشی مدارس شبانه در نظر گرفته می شوند.معلمان دبیرستانهای پاره وقت باید دوره های روش های ویژه تدریس را دیده باشند، چون دانش آموزان پاره وقت، زمان کافی جهت آماده سازی و دوره دروس خود ندارند. اما با وجود این، دانش آموزان پاره وقت بطور کلی نسبت به دانش آموزان روزانه تجربه اجتماعی غنی تری دارند و مشتاق یادگیری و آمیزش تجربیات خود با مطالعاتشان هستند.در نوامبر 1988، که قانون آموزشی مدارس، به شکلی جزئی بازنگری شد، زمان تکمیل دوره های آموزش متوسطه پاره وقت و دوره های تطبیقی از چهار سال" به سه سال" کاهش یافت.
نرخ دانش آموزان و معلمین مراکز آموزش مقدماتی و تکمیلی متوسطه طی سالهای1994-1990
تعداد معلمان زن
تعداد کل معلمان
تعداد دختران ثبت نامی
تعداد کل ثبت نامی
سال
197486
658569
5418667
11025720
1990
203280
663215
5248048
10676866
1991
167686
567146
5054022
10255337
1992
230677
695707
5013127
10202510
1993
–
–
4852217
9878568
1994
مدارس متوسطه
هدف مدارس متوسطه پرورش اساس آموزش فراهم شده درمدارس مقدماتی متوسطه وفراهم آوردن آموزش عمومی وتخصصی متوسطه مناسب باسطح رشدذهنی وجسمی کودکانی است که مقطع مقدماتی متوسطه رابه اتمام رسانده اند.سه نوع دوره تکمیلی متوسطه وجوددارد:
. تمام وقت
. پاره وقت
. مکاتبه ای غیرحضوری
دوره تمام دقت سه سال طول می کشد،درحالی که دوره های پاره دقت ومکاتبه ای بیش ازسه سال به طول می انجامند .دوره های پاره دقت دونوع هستند:دوره های روزانه ودوره های شبانه .اکثریت دوره هایی ازاین قبیل شب ها ارائه می شوند.
درسال 1999،سیستم انتخابی جدیدی ازآموزش متوسطه ارائه شد .تحت این سیستم که به منظوروسعت دادن میزان گزینش های آموزش متوسطه ارائه شد،انتخاب آموزش در6ساله مداوم ازمقطع مقدماتی تا تکمیلی متوسطه امکان پذیر است..این سیستم تازه تاسیس درقرون آتی پربارترخواهدشد.ازسال 1960موسسات دیگری نیزافزوده شده اند.درسال 1961،دوره مکاتبه ای افزوده شدتاراهی اضافی برای گرفتن دوره های متوسطه رافراهم آورد.درسال 1962،دانشکده های فنی به منظورارائه دوره پنج ساله آموزش فنی حتی به فارغ التحصیلان دوره مقدماتی آغازبکارکردند.بعلاوه کالج های ویژه آموزشی ومدارس چندمنظوره هم دوره های حرفه ای ،فنی یادیگردوره هارامطابق بانیاز های عملی زندگی ارائه می دهند.
مدارس عالی
مدرسه عالی موسسه ای است که آموزش آزاد نیمه حرفه ای را به مدت 2یا3 سال به فارغ التحصیلان مقطع منوسطه ارائه می دهد. هدف مدارس عالی ارائه دوره کامل آموزش می باشد، اما برای آنهایی که خواهان انتقال به کالج یا دانشگاههای 4 ساله هستند، راه باز است.بعلت ویژگیهای مدارس عالی، از سال 1997 به بعد 2/92 درصد آنها توسط نهادهای غیر دولتی عمل می کنند و 2/95 درصد کل دانشجویان مدارس عالی دختران هستند. مدارس عالی از دید بسیاری از این دانشجویان اغلب بعنوان فرمی از آمادگی جهت ازدواج می باشند.ازسال 1997 به بعد، تعداد مدارس عالی در ژاپن در 595 مدرسه ثابت ماند و تعداد دانشجویان 750/446 نفر بود.دانشجویان متخصص در ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی سه برابر دانشجویان متخصص علوم و مهندسی می باشند.از یک سو، مدارس عالی موسساتی هستند که آموزش حرفه ای لازم جهت اشتغال را ارائه میدهند ، اما از سوی دیگر نقش جدیدی در زمینه آموزش بزرگسالان و نیز در اشاعه اموزش دانشگاهی ایفا می کنند.
اخیراً ، به موجب اصلاحات آموزشی ژوئن 1991 ، استانداردهای تاسیس مدارس عالی مورد بازبینی قرار گرفت.تا آن زمان ، دروس آموزشی انتخابی، میان آموزش عمومی ، بهداشت و تربیت بدنی و موضوعات تخصصی تقسیم میشد ، اما با اصلاحات جدید به مدارس عالی اجازه اعمال اختیارات داده شد.با ابداع دوره های مناسب با نیازهایشان ، تقسیمات قدیمی میان دوره ها از میان برداشته شد. بعلاوه، تعداد موضوعات درسی مورد نیازجهت فارغ التحصیلی بطور ثابت بیش از62 واحد درسی میباشد، وهرکالج مطابق با اهداف خود سیستمی مخصوص به خود دارد.استانداردهای جدیدی هم تجویز شده اند که مدارس عالی را قادر میسازند تا به اصلاحات آموزشی و تحقیقاتی خود ادامه دهند.سرانجام قانون آموزش مدارس اصلاح شده و فارغ التحصیلان مدارس عالی درحال حاضر این امکان را دارند که خود را "اعضا وابسته " بنامند.
برنامه های آموزشی
تعداد ساعات درسی اختصاص یافته به دروس دوره مقدماتی متوسطه
پایه سوم
پایه دوم
پایه اول
مواد درسی
140
140
175
زبان ژاپنی
70
140
140
علوم اجتماعی
140
140
105
ریاضیات
105
105
105
علوم
35
35
70
موسیقی
35
35
70
هنرهای زیبا
105
105
105
بهداشت و ورزش
70
70
70
کاردستی و خانه داری
35
35
35
اخلاق
35
35
35
فعالیتهای ویژه
140
105
105
دروس انتخابی
درمقطع تکمیلی متوسطه برنامه های درسی به3نوع عمومی،تخصصی وتلفیقی تقسیم میشوند.
دردوره عمومی دانش آموزان بایددروس بیشتری رادرزمینه های فنی یا حرفه ای اخذ نمایند.
دردوره تلفیقی دانش آموزان میتوانند دروس خودرا به طورتوامان هم درزمینه های علمی و هم در زمینه های فنی و حرفه ای اتخاذ نمایند.دردوره تکمیلی متوسطه دروس انتخابی زیادی پیش بینی شده است که مدارس بر حسب تمایل وانتظارات دانش آموزان تعدادی از آنها را ارائه می کنند.علاوه بر این برنامه درسی به سه صورت تمام وقت ، پاره وقت و مکاتبه ای ارائه می شود که طول دوره تحصیلی در دوره های پاره وقت و مکاتبه ای معمولاً بیش از سه سال است.
ارزیابی تحصیلی
همانطور که قبلاً متوجه شدیم، پایه‏ ها و رتبه‏ های کلاس درمدارس ژاپن توسط ترکیبی از امتحانات اصلی و تست های جزئی که درکلاس انجام می‏شوند تعیین می‏شوند.
امتحانات دوره‏ های اصلی نیز نیروی محرّک پوشش برنامه درس دانش‏آموزان و آمادگی آنان برای امتحانات ورودی کالج می‏باشند. همانند مدراس راهنمایی، امتحانات دوره‏ی معمولاً شامل امتحانات نیم ترم و پایان تریم برای دو یک ا زسه ترم طول سال تحصیلی می‏باشند. دانش‏آموزان دبیرستان میجی، بعنوان مثال، از گذراندن پنج امتحان دور های و سه تست تخصصی در هر سال گزارش می‏دارند. تست های تخصصی در پایان تعطیلات طولانی برنامه‏ریزی شد هاند ومطالب جدید و قدیم را در برمی‏گیرند. به این فضاکه دانش‏آموزان باید مطالب جدید را مطالعه کنند و مطالب قدیم را نیز در طول تعطیلات بلند مدت مرور کنند، امّا دانش‏آموزان اقرار کردند که برای این امتحانات زیاد مطالعه نکرد ه اند.معلّمان از گرفتن تست های جزئی ( شوتزوتو) به منظور نشان دادن سطح مهارت دانش‏آموزان در مفاهیم گزارش میدهند بعنوان مثال تمرین بخش ریاضی در دبیرستان آراتا اینست که یک یا دو امتحان جرئی درمیان امتحانات اصلی گرفته میشود. هدف از این امتحانات اینست که دانش‏آموزان را وادار به حفظ " تکنیک های حل مسئله" کنند و مهارت آنان را در مطلبی که در امتحانات جزئی بعنوان بخشی از نمرات دانش‏آموزان در نظر گرفته میشوند: امتحانات اصلی 80 درصد نمره و امتحانات جزئی بقیه را تشکیل میدهند. دیگر دپارتمان های دبیرستان آراتا اضافه پرداخت های گوناگونی برای امتحانات اصلی و تست های جزئی اتخاذ کرد هاند.
تست های جهت‏یابی که برنامه مدرسه مقدماتی متوسطه را پوشش میدهند با آغاز دبیرستان در مورد تمام دانش‏آموزان که به تازگی درکلاس دهم پذیرفته شد ه اند اجرا می‏شوند.
مدرسه از نتایج امتحان برای رده بندی دانش‏آموزان ورودی استفاده می‏کند و این رده‏بندی ها توسط مدرسه و به منظور توصیه به دانش‏آموزان در زمینه‏ هایی که ضعیف هستند استفاده میشوند. این تست ها توسط بورد های آموزشی منطق های برای کّل ناحیه تمجید می‏شود نتایج در چارچوب منطق های و جهت مقایسه مدارس مورد استفاده قرار می‏گیرند.اکثریت فارغ‏التحصیلان دبیرستان انتظار ندارند که در کالج یا دانشگاه ثبت نام کنند،و از اینرو امتحان ورودی دانشگاه را نمی‏گذرانند. با این حال، امتحانات دیپلم در مورد تعدادی ا زموضوعات حرف های در دسترس هستند، و توسط کارفرما های سراسر ژاپن شناخته میشوند. این تست ها بخصوص برای دانش‏آموزانی مفید هستند که از دبیرستان های حرف های یا دبیرستان های علمی رده پایین می‏باشند. امتحانات دیپلم، مهارت در برنامه‏ های منبوشو برای موضوعات حرف های را تست می‏کنند و در بسیاری از موارد، کاملاً دشوار هستند.فارغ‏التحصیلان دبیرستان ژاپن که به دنبال حضور در دانشگاه هشتند معمولاً نیاز دارند که امتحان متمرگز که امتحانی است از نظر قالب‏بندی مشابه امتحان ورودی دبیرستان را بگذرانند. امتحان متمرکز، که از سوالات چند گزین های تشکیل شده، مشابه امتحانات در آمریکا می‏باشد. با این حال دانشگاه های ژاپن معمولاً دانش‏آموزان را براساس امتحان متمرکز می‏پذیرند و توجهی به نمرات دبیرستان و نامه‏ های توصی های ندارند.
امتحان متمرکز دوبار در سال اجرا می‏شود، در پایان ماه فوریه و در اوایل مارس. دانش‏آموزان امتحان متمرکز را در دانشگاهی میدهندکه خوا هان پذیرش در آن هستند. امتحان متمرکز مشابه امتحانات ورودی دبیرستان پنج موضوع علمی اصلی را در بر می‏گیرد. با این حال دانش‏آموزان د راین سطح دروس انتخابی بیشتری دارند. به جای انگلیسی ممکن است امتحان فرانسه یا آلمانی را بدهند. برای علوم اجتماعی، ممکن است یکی از دروس زیر را انتخاب کنند: آموزش اخلاق سیاست / اقتصاد، تاریخ ژاپن، تاریخ جهان، جغرافیا، یا جامعه معاصر.
انتشار کتاب های راهنمای آمادگی جهت امتحان متمرکز صفت خصوصی بزرگی را در ژاپن تشکیل میدهد. کل بخش های کتابفروشی های بزرگ به این کتب راهنما اختصاص می‏یابند، که معمولاً قیمت آن ها بیشتر ا ز10 دلار نیست. با وجودیکه امتحان متمرکز، امتحانی منفرد و ملّی است، کتب راهنمای آمادگی برای تمام دانشگاه هایی نوشته میشوند که امتحان ورودی دارند، چون پیش‏نیاز ها با توجه به دانشگاه یا دانشکده متفاوت می‏باشند.
در امتحان متمرکز، رشته علوم به سه بخش تقسیم میشود: در بخش اول، فیزیک یا علوم زیست شناسی ممکن است انتخاب شوند. د ربخش دوم، دانش‏آموزان باید بین شیمی یا دیگر علوم انتخاب کنند. و در بخش سوم تمام دانش‏آموزان امتحان زیست‏شناسی را میدهند.هر دانشگاه و دانشکد های تصمیم می‏گیرد که کدام موضوعات را در پذیرش خود مورد تاکید قرار دهد در نتیجه، برخی از دانش‏آموزان گزارش میدارند که اساس انتخاب امتحان دانشگاه را با در نظر گرفتن موضوعات مورد تاکید در امتحانات قرار می‏دهند.امتحان ریاضی در امتحان متمرکز به دو بخش ریاضی او ریاضی2 تقسیم میشود، که هر کدام 60 دقیقه طول میکشند و 100 نمره دارند. هر بخش خود به سه بخش تقسیم میشود. دانش‏آموزان باید تمام سه بخش را در ریاضی 1 کامل کنند و دو بخش از سه بخش ریاضی 2 را انتخاب نمایند. هریک از این بخش هاشامل مقداری مسائل کوتاه هستند.
دانش‏آموزان دو موضوع ریاضی و انگلیسی را بعنوان مهمترین موضوعات امتحانات ورودی دانشگاه در نظر می‏گیرند. در نتیجه تشویق میشوند که تلاش زیادی کنند تا در این دو موضوع مهارت یابند. به این دلیل دروس انگلیسی و ریاضی مشهور‏ترین دوره‏ های جوکو هستند.
امتحان متمرکز منحصر به محتوای برناه درسی منبوشو میباشد. مرکز امتحان ورودی دانشگاه (دایگاکو نیوشی سنتا آ )، که امتحان متمرگز را طراحی می‏کند، امتحان را بررسی میکند تا هماهنگ با برنامه درسی منبوشو و مسائلی را که بر اساس سرفصل های پوشش داده نشده در برنامه درسی منبوشو نباشد حذف می‏نماید.دانش‏آموزان ژاپنی به این مسئله گرایش داشت هاند که نمرات عمومی خود در امتحانات ورودی را هر ساله بال ببرند از اینرو نمرات با گذشت هر سال به بالاترین نمره نزدیک و نزدیکتر می‏شوند، و انتخاب میان متقاضیان سخت‏تر می‏شود. به منظور تمایز قابل شدن درمیان منقاضیان، امتحان متمرکز مجبور شده است سوالات را به شکل فزایند های مشکل‏تر کند. این سوالات هنوز براساس برنامه درس منبوشو هستند، امّا به گفته دفترچه راهنمای آمادگی امتحان، "تلفیقی از چند سر فصل " را شامل میشوند. این روند بخصوص در بخش ریاضی امتحان مشهود است. با این حال، از آنجا که امتحانات فقط برنامه درسی را در برمی‏گیرند، توصیه‏ های یافته شده در راهنما های آمادگی امتحان ورودی دانشگاه مشابه توصیه‏ های کتب راهنمای امتحان ورودی دبیرستان میباشند، و آن عبارتست از مطالعه کتب درسی دبیرستان و حّل مسائل زیاد.کالج های خصوصی از استفاده از امتحان متمرکز معاف هستنددرگذشته بسیاری از کالج های خصوصی از امتحانات مخصوص خود استفاده می‏کردند، که درمورد کالج های خصوصی بسیار معتبر حتی مشکل‏تر از امتحان متمرگز بودند. با این حال، به شکل فزاینده دانشگاه های خصوصی نیز به سمت امتحان متمرگز برمی‏گردند.تا با طرح کردن مسائل بدون انت ها که جهت تعیین واجد شرایط بودن شرکت کنندگان مستعد برای گذراندن امتحان ورودی کالج مورد استفاده قرار می‏گیرند، به تصمیم گیری درمورد پذیرش کمک نمایند.

تاثیرات منفی امتحانات ورودی
درحالیکه معلّمان ژاپنی امتحانات ورودی را دارای تاثیری مثبت برای ایجاد انگیزه مطالعه در دانش‏آموز میدیند، بسیاری هم احساس میکردند این امتحانات تاثیری منفی بر کیفیت آموزش در ژاپن دارند. فشار های امتحانات ورودی باعث مشکلات گوناگون مربوط به مدرسه دیده می‏شوند، که این فشار های شامل وابستگی بیش از حد دانش‏آموزان به جوکو ارعاب ( ایجیه) ، علائم ویژه زیر بار مدرسه نرفتن (توکوکیوهی) و محل دیگر مشکلات میشود. بعنوان مثال برخی از ژاپنی‏ ها استدلال میکنند که معلّمان خیال سرگرم آماده‏سازی دانش‏آموزان برای امتحانات ورودی هستند که زمان برای مداخله در موارد ارعاب وضعیت آزادی ندارند. برخی نیز استدلال می‏کنند که، از آنجا که مدارس ژاپن تا حد زیادی در جهت امتحانات حرکت می‏کنند، دانش‏آموزان با مدرسه بیگانه شد هاند و از حضور د رمدرسه امتناع می‏ورزند. ژاپنی‏ ها بسیاری از این روابط را تصادفی فرض می‏کنند و برای شاهدان خارجی مشهود نیستند.مشکلی که مکّرراً توسط معلّمان علوم تذکر داده میشد، فشاری بود که آن ها برای پوشش دادن به کّل برنامه درسی تحمّل می‏کنند تا دانش‏آموزان بقدرکافی برای امتحانات‏ورودی آمار باشند. واقعیت این است که تعداد مطالبی که باید آموزش دهیم همان قدر است یا بیشتر شده است؛ امّا زمان اختصاص داده شده به تدریس رو به کاهش است. تلاش کردن صرفاً به منظور دنبال کردن کتاب درسی تمام انرژی مارا می‏گیرد. اگر همه مطالب کتاب درسی یاد ندهیم، آنوقت دانش‏‏آموزانی که علوم را در امتحان ورودی برداشت هاند، دچار وضعیتی رقتّ بارمی‏شوند.در صورتیکه بخواهیم علاقه دانش‏آموز به علوم برابر انگیزانیم، باید زمان آزمایشات را در کلاس درس اجرا کنیم. با این حال، از آنجا که آزمایشات زمان می‏برند و در امتحانات ورودی بر آن ها تاکیدی نیست، معلّمان مجبورند بدون انجام واقعی آزمایشات، دانش‏آموزان را وادار به حفظ نتایج مورد انتظار کنند.کتب درسی از مطالبی جهت تدریس در کلاس و آزمایشات تشکیل میشوند، امّا در آزمایشات باید حذف شوند.
عدم توانایی در انجام آزمایشات طرح‏ریزی شده در برنامه درسی مدارس راهنمایی و دبیرستان نیز عامل ایجاد مشکلاتی بریا آموزش علوم در کالج در نظر گرفته می‏شود در سمپوز یومی درشهر ناکا، که مربیان دبیرستان و کالج را جهت بحث در مورد پیوند کالج و دبیرستان گرد هم آورده بود، چند پروفسور علوم شکایت کردند که وادار شده بودند زمان نامعقولی را در کالج صرف انجام آزمایشاتی کنند که باید در دبیرستان انجام میشدند. آن ها از این واهمه داشتند که این به آموزش علوم درجه دو در سطح دانشگاه های ژاپن بیانجامد.آموزش ژاپن طوری است که دانش‏آموزان فقط نیاز دارند پاسخ های صحیح را بدانند؛ آن ها نیاز ندارند که علّت را بدانند یک آزمایش شیمی را در نظر بگیرید که در آن مخلوط به رنگ قرمز درمی‏آید. اگر این مخلوط قرمز نشود، دانش‏آموزان‏نیاز ندارند که درمورد علّت قرمز نشدن مخلوط فکر کنند. تمام چیزی که برای امتحانات باید بدانند اینست که قرمز نشده‏ است به این علّت آموزش ژاپن نمی‏تواند متفکرانی خلاق بوجود آورد، یا کسانی که بتوانند کامپیوتر ها را برنامه‏ریزی کنند و فکر نمی‏کنم آموزش علوم در ژاپن خیلی خوب باشد.بسیاری از مربیان نیز فشار های امتحانات ورودی را برای آموزش ریاضی در ژاپن زیانبار میدانند.و د رمورد ریاضی، فشار هایی وجود دارد که با افزایش سرعت تریس، زمان بیشتری بریا حل مسئل به دانش‏آموزان‏آموزان‏داده میشود. در بعضی دبیرستان ها، این مسئله مستلزم اتمام برنامه درسی سه ساله در 2 یا 2 سال و نیم می‏باشد، و بقیه ساعات دانش‏آموزان‏آموزان در دبیرستان وقف حل مسائل و مرور دوباره جهت آمادگی برای امتحان ورودی کالج می‏شود.
بعضی از معلّمان ریاضی این عقیده را ابراز میداشتند که تاکید بر حّل مسئله برای امتحان ورودی، درک مفاهیم ریاضی را از میان می‏برد.به عبارت دیگر، طبق گفته این معلّمن، امتحان ورودی کالج، با ایجاد نیاز به پوشش دادن به کل برنامه درسی به مشکلات برنامه طاقب فرسای ریاضی می‏افزایند، با وجودیکه آن ها از این مکان می‏ترسند که دانش‏آموزان نفهمند چه مطالبی پوشش داده شده است؛ امّا این معلّمان ادعا میکردند که نتیجه این فشار اینست که بسیاری از دانش‏آموزان‏ژاپنی تحمّل برنامه درسی را مشکل می‏یایند و این به از دست دادن علاقه‍شان به ریاضی می‏انجامد. مشخص نیست که آیا چنین کاهشی در علاقه دانش‏آموزان‏ ژاپنی واقعاً روی میدهد یا نه؛ با این حال، درمیان بسیاری از مصاحبه شوندگان این برداشت وجود داشت که است کاهش ردی میدهد.
امتحانات ورودی نیز ممکن است مسائلی برای دانش‏آموزان که به کالج میروندبوجود آورد. سمپوزیوم مربیان کالج و دبیرستان در شهر ناکا در مورد این مسئله بود. شکایتی از سوی پروفسور های کالج این بود که معلّمان دبیرستان به دانش‏آموزان قول میدهند که در کالج نباید زیاد کار کنند. آن ها معلّمان دبیرستان را متهم به استفاده از این قول جهت قانع کردن دانش‏آموزان ناراضی و بی‏میل به آماده کردن خود برای امتحانات متهم می‏کنند.مشکل دیگری که استادان دانشگاه در این سمپوزیوم به آن اشاره داشتند کار معمول دبیرستان ها در عدم تدریس موضوعات معینی بود که بخشی از برنامه درسی منبوشو هستند. بعنوان مثال، از آنجا که احتمالات و آمار در امتحان ورودی دانشگاه نمی‏آیند، دانش‏آموزان زمان لازم برای آمار و احتمالات را حرف دوره دیگر سرفصل ها می‏کنند. گروهی از دانش‏آموزان دبیرستان آراتا می‏گفتند که کتب درسی احتمالات و آمار را می‏خرند امّا هرگز آنرا باز نمی‏کنند. معلّم هرگز این سر فصل ها را درس نمیدهند چون در امتحان متمرکز نیستند، امّا این کتاب ها باید ابتیاع شوند تا پیروی از رهنمود های برنامه درسی منبوشو را نشان دهند.
سیستم نمره دهی
سیستم معمول رده بندی در مقطع متوسطه برمبنای مقیاس 5 می باشد.
بالاترین نمره: 5
نمره قبولی : 2
پایین ترین نمره :1
جنبش اصلاحات
در دهه 60 ، بعد از دوران بازسازی اقتصادی پس از جنگ ، ژاپن بر پایه نوآوریهای فنی و رشد خلاقیّت نرخ رشد اقتصادی بالایی را کسب کرد که این به تغییرات مهمی در ساختار صنعتی و تقاضای کارگر انجامید و طبیعتاً صنعت ، سیستم آموزش را تحت فشار قرار داد تا به این تقاضا جامه عمل بپوشاند.به بیان دقیق تر، فشاری درمورد تغییر شکل سیستم آموزشی موجود و اعتبار بیشتر قائل شدن در مورد تفاوت در استعداد و قابلیتهای فردی وجود داشت. در نتیجه این فشار، شناختهای چندی شکل گرفتند.تغییر شکل در وحله اول در آموزش دبیرستانی دیده شد. همان طور که قبلاً توضیح داده شد، آموزش اجباری در ژاپن تا پایان مدرسه مقدماتی متوسطه گسترش یافته و آموزش تکمیلی متوسطه اجباری نیست. هدف از اصلاح دانش آموزان دبیرستانی و جوانان هم سنی بود که تحصیلات اجباری خود را کامل کرده بودند. درآموزش دبیرستانی ، هماهنگی و یکسان سازی دوره های مدرسه ای و آموزش حرفه ای در شرکتها مورد تشویق قرار گرفت. با این حال، این هدف خیلی زود بی نتیجه ماند و خنثی شد .درصد دانش آموزانی که به دبیرستان می رفتند از90 درصد تجاوز کرد، امّا اکثریت چنین دانش آموزانی خواهان دنبال کردن دوره های آموزش عمومی بودند، و تعداد دانش آموزان دوره های فنّی و بازرگانی و نیز تعداد دانش آموزان پاره وقت به نحوی بارز زیر این هدف باقی ماند.مدارس چند منظوره و مدارس آموزش حرفه ای (مدارس آرایشگری مردانه و زنانه، تغذیه، خیاطی غربی و ژاپنی، ککتابداری و غیره ) نیز مورد تشویق قرار گرفتند. بسیاری از مدارس چند منظوره تا سطح مدارس آموزش ویژه ارتقاء یافتند، و تعداد دانش آموزان حاضر در چنین مدارسی- بویژه آنها که نیاز به تکمیل آموزش دبیرستانی بعنوان پیش نیاز پذیرش دارند، سال به سال افزایش یافته است. شهرت آنها، بخصوص با کاهش امکانات شغلی،از این ناشی شود که دانش آموزان را قادر می سازند مهارتهای پیشرفته فنّی را بیاموزند و در نتیجه بر امکانات کسب شغلی خوب بیافزایند.
تاکید بر قابلیت و توانایی، که در طول دوره رشد اقتصادی بالا به شکلی گسترده مورد حمایت قرار گرفته بود، بعنوان تاکیدی، بر کشف و انتخاب دانش آموزا مستعد تعریف شد، و آموزش بر مبنای توانایی و استداد بعنوان طبقه بندی دانش آموزان به منظور برآورده ساختن تقاضای کار صنعت درک شد. از اینرو اصلاح آموزشی که براساس تقاضای صنعت انجام شده بود، نیازهای آموزش فنی را هرچه بیشترمنعکس میکرد.با این وجود، در مورد دو موضوع آموزش و صنعتی کردن ایده های گوناگون مطرح شد. در ابتدا که صنعتی سازی نیاز به نوآوریهای فنّی داشت، در تغییر شکل آموزش، تاکید اساسی خود را بر آموزش دبیرستانی قرار داد. از سوی دیگر، یک دیدگاه، صنعتی سازی را بعنوان شرایط فرضی در نظر می گرفت و اصرار می ورزید که آموزش مناسب باید در سایه این شرایط تامین شود. به این معنا که صنعتی سازی بر تمامی جنبه های اجتماعی تاثیر دارد، و آگاهی فرهنگی وسیع تر و گسترده تری جهت هماهنگ سازی با این تاثیر مورد نیاز است. بار دیگر، هدف اوّلیه آموزش دبیرستانی مشاهده نمی شود. این تفاوت عقاید، مسئله دشوار و مهمّی را روشن می سازد و آن چگونگی حلّ مشکل جنبه های انسانی، اجتماعی، و مادّی صنعتی سازی می باشد. در این نقطه ، جا دارد مفاهیم پشت این نقطه نظرات در مورد اصلاحات آموزشی را روشن سازیم.تغییرات در ساختار اجتماعی توسط رشد بالای اقتصادی بوجود آمد و به تغییرات اساسی در رشد کودکان و جوانان انجامید توسعه شهری و صنعتی سازی، آلودگی، و ویرانی محیط زیست و خالی از جمعیت شدن جوامع کشاورزی را ببار آورد.تاثیرات منفی رقابت جدی و فزاینده در امتحانات ورودی به نام توانایی علمی درحال حاضر علّت مهم نگرانی عده کثیری شده است. مسئله ای که در حال حاضر مورد سوال است اینست که جامعه، خانه و مدرسه چگونه باید بازسازی شوند تا محیطی مناسب برای رشد کودکان فرهم آورند.
این نخستین باری است که نگرانی عمومی تا چنین حدی افزایش یافته است و به روشهایی گوناگون، گواهی بر اصلاحات آموزشی می باشد .کسانی که می گویند آموزش باید مستقیماً تقاضای صنعتی سازی را منعکس نماید ارزش بالایی برای نقش آموزش در دست یابی به جامعه صنعتی شده امروز ژاپن قائل می شوند. از این رو وضع اخیر مشکلات آموزشی – بویژه مسائلی چون بزهکاری، خشونت درمدرسه، ترک تحصیل و غیره مسئله بسیار مهمی درنظر گرفته میشود .در سال 1984 ، یک مجمع مشاوره ای ویژه مستقیماً به نخست وزیر گزارش داد تا اصلاحات آموزشی به مقیاس وسیعی در نظر گرفته شوند. نکته کلیدی اصلاحات، جان تازه بخشیدن به آموزش مدرسه می باشد، و آزادی بیشتری مورد نیاز است تا سیستمی استوار و یکپارچه و توسعه یافته را جایگزین نماید و نیازهای جامعه ای در سطحی عالی را برآورده نمود. آنانی که خواهان تغییر شکل بیشتری هستند، تصریح می کنند که عنصر بی نظیر رقابت آزاد باید در آموزش مدارس گنجانده شود ، به این معنا که سیستم ثابت 3-3-6 باید تغییر شکل داده شود؛ محدودیتهای تاسیس مدارس برداشته شده، و آموزش اساساً توسط مدارس بخش خصوصی ارائه شود. مقدمه اصول تغییر شکل و رقابت در هر زمینه آموزشی هماهنگ با تغییراتی چون اجازه جهش یک ساله یا تکراریکساله به دانش آموز و سازماندهی کلاسهای درس براساس استعداد ، و اصلاح سیستم رسمی آموزش کشور از جمله پیش نیازهای اصلاحات می باشد.از سوی دیگر ، آنانی که ادّعا می کنند مشکلات فعلی آموزش از انقیاد آموزش به تقاضای صنعت ناشی شده است ، حرکتهای جدید اصلاحی را هم مورد انتقاد قرار میدهند. آنان تصریح می کنند که اصلاحات ایجاد شده به چنین نحوی کاری نمی کند جز گنجاندن اصول رقابت آزاد در آموزش کودکان و تقاضای جامعه صنعتی شده و تغییر شکل داده، و این کاریست که تا به حال انجام شده است، و مدّعی هستند که این مسئله فقط روند موجود ویران سازی را تسریع خواهد کرد .این منتقدان بر این باوردند که ریشه علّت مشکلات جاری آموزش دراین عامل نهفته است که مفاهیم کلّی اموزش پس ازجنگ
(قوانین آموزشی و قانون اساسی) زاپن را به سر منزل مقصود نرسانده است و ادعا می کنند که در حال حاضر نوع اصلاحات مورد نیاز باید در جهت تلاش بیشتر به منظور حفظ و اجرای این مفاهیم باشد .با در نظر گرفتن مشکل آموزش دبیرستانها ، گروه قبلی، هماهنگ با سیاست تغییر شکل جدّی و قاطع خود ، از سیستم انتخاب موضوع حمایت می کنند ، که بر سازماندهی کلاسها براساس مهارت و استعداد، و تغییر سیستم مدرسه تاکید دارد.
بعکس گروه اخیر فکر می کنند که انتخاب آزاد موضوعات می تواند پس از برآورده شدن چند شرط باشد، امّا می ترسند که این مسئله بعنوان ابزار تقسیم دانش آموزان به نخبه و غیر نخبه عمل کند. این گروه مدّعی هستند که آنچه بیشتر مورد نیاز است، ارتباط تشکل یافته با برنامه درسی دوره مقدماتی متوسطه، و ملغی کردن انتقال دانش آموزان به مقطع تکمیلی متوسطه براساس نمرات امتحان وروردی آنان می باشد. آنان تصریح می کنند که کلّ این مسئله می تواند توسط تاسیس مدارس مقدماتی و تکمیلی متوسطه پیوسته حاصل شود.هر دو گروه موافقند که مشکل اصلی در مراحل پایانی آموزش متوسطه نهفته است. تاثیرات بد رقابت در امتحانات ورودی و آموزش براساس فرمول مورد استفاده جهت ارزیابی این نمرات به بارزترین نحو در این مرحله ظاهر می شوند. تفاوت عقیده در این است که آیا راه حل باید در تغییر شکل دوره ها جستجو شود ، یا در تامین آموزش متوسطه برای تمامی دانش آموزان.
در ریشه این اختلافات، این مشکل اساسی وجود دارد که وقتی بیش از 90 درصد دانش آموزان دوره مقدماتی متوسطه راهی مراکز تکمیلی متوسطه هستند، آموزش عمومی باید به به چه شکل باشد .در ماه مارس 1989 ، "دوره های آموزشی" تمامی مدارس ازپیش دبستانی گرفته تا تکمیلی متوسطه توسط وزارت آموزش بازنگری شد. اهداف اصلی طراحی"دوره های آموزشی " جدید ایجاد شرایطی بود که مردم را قادر سازد تا خود را با تقاضای جامعه ای تطابق دهند که به سمت اطلاعات و جهانی شدن گرایش دارد ، و نیز آنها را قادر به رهبری زندگی مستقل تری سازد. جهت نیل به این هدف، آنان به دنبال آموزش کامل تر و بی کم و کاست تری هستند که پرورش دهنده انسانهایی قوی تر و با ملاحظه تر، و اشاعه دهنده استقلال است و در عین حال استحکام بخش ارزشهای اساسی و مشوّق فردیت و احترام به سنّتها و فرهنگ میباشد.از سال 1992 به بعد، آموزش اجتماعی و دوره های علوم دو کلاس اولیه مدرسه ابتدایی جایگزین درس ترکیبی جدیدی بنام تجزیه زندگی شدند. امید میرفت از طریق این موضوع درسی جدید یعنی "تجزیه زندگی" ، کودکان نسبت به محیط بلا فصل خود و محیط زیست طبیعی خود آگاهی پیدا کنند، و این با کشف آنها به انحاء مختلف و اینکه در این روند رسم و رسومات و مهارتهای لازم زندگی را آموخته و کاری اساسی برای استقلال بعدی خود برقرار میسازد، فراهم می شود. این موضوع درسی، جدایی از انتقال یک سویه و ساده مهارتها و دانش را نشان میدهد که در روش سنّتی آموزش ژاپن مشاهده میشد.
آموزش ژاپن هم چنین باید خود را با ماهیت به سرعت رو به تغییر جامعه ای وفق دهد که به شکل روزافزونی اطلاعات گرا میشود. با این هدف، در گنجاندن کامپیوترها در مدارس و توسعه نرم افزار آموزشی پیشرفتهایی حاصل شده است که از طریق آن به متدهای جدید انتقال اطلاعات دسترسی پیـدا می شود. امید میـرود که این موضوع مدارس را موثـرتر سـازد و در عیـن حال شـرایط لازم ( توانایی استفاده از سیستمهای اطلاعاتی) جهت قادر ساختن کودکان امروزی به زندگی در جامعه آینده با شبکه های اطلاعاتی فوق مدرن را نیز بهبود بخشد.روش جدیدی نیز در آموزش دبیرستانی مورد نیاز است ، روشی که بیشتر از هماهنگی صرف با نیازهای تغییر شکل دانش آموزان باشد، چون با رشد سریع تعداد آنها ، توانائیها و استعدادهایشان نیز به سرعت تغییر شکل میدهند.در سراسر ژاپن ، اصلاحات امکان پذیر شده است و به مسئولین مختلف آموزشی فرصت بیشتری در مورد اعمال روشهای امتحان و آزادی عمل در انتخاب داوطلبان تکمیلی متوسطه داده شده است. مسئولین آموزشی بیشتری با استفاده از سیستم جدید فارغ التحصیلی دست به تاسیس دبیرستان میزنند. با این وجود ، در حال حاضر این اقدامات نمی توانند بعنوان برآورده کردن کامل نیازهای تغییر شکل دانش آموزان توصیف شوند و پیشنهادات زیادی در مورد اصلاحات مطرح شده که ساختار برنامه های آموزشی در سطح دبیرستان را تا جایی که ممکن است تغییر پذیر می سازند،ارائه دهند. در میان اینها درخواستهایی در مورد بازنگری دروس ( یعنی تاسیس دوره مکاتبه ای ترکیبی، شامل هر دو موضوع عمومی و فنّی / حرفه ای) ، و ایجاد دوره های جدید فنّی / حرفه ای چون علوم اطلاعات ، بهداشت و توریسم وجود دارند .به علاوه ، به موازات سیستم جدید ، نوع جدید سیستم آموزش تکمیلی متوسطه 6 ساله مورد توجه قرار گرفته است ، که هدف آن تشویق رشد مداوم فردی دانش آموز می باشد.در سال 1994 ،این نوع جدید از مدارس متوسطه برای نخستین بار در کیوشو تاسیس شد .تا بهار سال 2000 ، شورای مرکزی آموزش ، این سیستم جدید را تصویب کرد . برقراری ارتباط نزدیکتر میان دروس عمومی و دروس فنّی حرفه ای در مراکز مذکور نیز با دیدگاه تسهیل انتقال میان این دو دوره در نظر گرفته شده است ، و این کار با واحدهایی انجام می گیرد که هر دو طرف آنها را بشناسند و برای تکمیل هر یک از دو دوره استفاده شده باشند و سرانجام اینکه ، در حال حاضر دومین و چهارمین شنبه هر ماه در کلیه مراکز پیش دبستانی، مدارس ابتدایی ، مدارس مقدماتی و تکمیلی متوسطه و مدارس استثنایی تعطیل می باشد. با این حال ، از سال 2002 تمامی شنبه ها تعطیل خواهند شد . هدف از این تغییر در ایام تحصیلی ، فراهم آوردن آزادی در زندگی دانش آموزان می باشد.
توسعه آموزشی
مدارس متوسطه در سال 1872 توسط اعلامیه سیستم مدرسه تصریح شدند، اما سرعت تاسیس مدارس متوسطه دولتی کند بود. آن چه که در واقع روی داد، این بود که یوگاکوجوکو (موسسات خصوصی آموزش غربی) و کانگاجوکو (موسسات خصوصی آموزش چینی )، که قبل و بعد از دوره اصلاحات میجی، به سرعت درحال رشد بودند، به ظهور رسیدند تا نقش مدارس متوسطه را در رهبری آموزش دبیرستانی ایفا کنند. مدارس متوسطه دخترانه خیلی زود تاسیس شدند و جوگاکو توکیو نخستین موسسه دولتی بود که برای آموزش زنان بنیان نهاده شد. در میان مدارس خصوصی دخترانه، مدارس میسیون مسیحی بسیاری بودند که تحت پوشش کلیسا های مسیحی اروپا و آمریکا بودند، و در این مدارس انگلیسی و فرانسه دروس اصلی بورد آموزش بودند. در پایان قرن نوزدهم، تقاضای چشمگیری برای " مورنیزم " وجود داشت. با شکل گیری تدریجی موسسات آموزشی متوسطه دولتی،دولت به توسعه کنترل خود بر مدارس خصوصی مبادرت نمود.
بسیاری از مدارس خصوصی بالاجبار دولتی شدند. به علت رشد تولید در طول جنگ جهانی اول و بالا رفتن استاندارد زندگی، درصد ورودی های به مدارس متوسطه افزایش یافت، و در نتیجه تعداد مدارس متوسطه و دبیرستان های دخترانه افزایش یافت.
آموزش مقدماتی متوسطه
ساختار آموزشی
بعداز 6 سال آموزش ابتدایی، دانش آموزان، به چوگاکو(مدارس مقدماتی متوسطه) منتقل می شوند. زندگی دانش آموزی در مدارس راهنمایی ژاپن (چوتوکیوایکو) سختگیرانه تر از مدارس ابتدایی می باشند و کلاس های به موضوعات درسی تقسیم می شوند. برای بیشتر موضوعات، دانش آموزان در کلاس های خود می مانند ومعلمان به نوبت از کلاسی به کلاس دیگر می روند. معلمان مطابق با سال تحصیلی یعنی به شکل سال اول، سال دوم و سال سوم ونیز توسط کمیته های گوناگونی که در آن ها خدمت می کنند وموضوع علمی سازماندهی می شوند. تقسمیات بر اساس سال تحصیلی بر جسته ترین تقسمیات است و به دانش آموزان و معلمان حسی قوی از تعلق به کلاس وسال تحصیلی خود می دهد.درسال 1995، درحدود 94 درصد ازتقریباً 5.000.000 نفردانش آموز دوره های راهنمایی ژاپن درمدارس دولتی حضورمی یافتد (منبوشو 1996:688) درسال 1994، بیش از 97% فارغ التحصیلان مدارس مقدماتی متوسطه آن سال تا دبیرستان ادامه دادند؛حدود 2% وارد مدارس ویژه شدند و 2% بقیه جذب نیروی کارشدند.از آنجایی که دوره مقدماتی متوسطه نشانگرپایان تحصیلات اجباری می باشد، سومین سال راهنمایی شاهد آماده سازی دانش آموزان برای چیزست که رسانا های ژاپنی آنرا بعنوان"جهنم ورودی" (شیکن جیگوکو)نام نهاده اند که درطول این مدت دانش آموزان برای گذراندن امتحانات ورودی دبیرستان آماده می شوند.
برنامه های آموزشی
5 موضوع درسی شامل ریاضی و علوم وجود دارد که در هرسه کلاس (7 تا 9) ضروری هستند. دروس انتخابی 10 درصد مجموع ساعات درسی را شامل می شوند. برنامه آموزشی مدارس راهنمایی همانند برنامه مدارس ابتدایی سعی بر همگون ساختن دروس علمی و غیرعلمی دارد. موسیقی، هنر های زیبا، بهداشت و بدنسازی موضوعات مورد نیاز هرسه کلاس هستند. معمول ترین درس انتخابی زبان خارجی است که معمولاً انگلیسی می باشد، اما موسیقی و هنر های زیبا نیز بعنوان دروس انتخابی و با توصیه آموزگار ارائه می شوند.سطح ریاضیات به شکل فزاینده دشوارمی شود و در طول سال های راهنمایی سرعت برنامه های ریاضی افزوده می شود. چند تایی از دانش آموزان ژاپنی در طول مصاحبات ما از دشواری و سرعت ریاضی دوره راهنمایی شکایت داشتند. حتی دانش آموزانی که با ریاضی دوره ابتدایی مشکل کمتری داشتندمی گفتند دیگر قادر نیستند ریاضی دوره مقدماتی متوسطه را تاب بیاورند. دانش آموزی توضیح داد که : " در کلاس هشتم بودم که گاهی نمی توانستم بفهمم در درس ریاضی چه میگذرد. "
تعداد ساعات درسی مراکز آموزش مقدماتی متوسطه
موضوع درسی
پایه های تحصیلی

7
8
9
زبان ژاپنی
175
140
140
فعالیت های زندگی
140
140
105-70
ریاضی
105
140
140
علوم
105
105
140-105
موسیقی
70
70
35
هنرهای زیبا
70
70
35
بهداشت و آموزش جسمانی (بدنسازی)
105
105
140-105
هنرهای صنعتی یا خانه سازی
70
70
105-70
آموزش اخلاق
35
35
35
فعالیت های ویژه
70-35
35
35
موضوعات انتخابی
140-105
210-105
280-140
حداقل کل ساعات مورد نیاز
1050

1050

آموزش تکمیلی متوسطه
ساختار آموزشی
تحصیلات دولتی درسطح دبیرستان (کوتاکیوایکو)نه اجباری است و نه آزاد. با این وجود هر منطقه Prelectyre یا تحت نظر شهرداری از دبیرستان هایی که توسط دولت تامین بودجه می شوند و آموزش به نسبت با هزینه پایینی را ارائه می دهند حمایت مالی می کند.اکثریت عظمیی از دبیرستان های دولتی و خصوصی ژاپن نوساتی 3 ساله هستند علاوه بر این ها ،"مدارس شبانه"، دوره های مکاتبه ای، ودبیرستان های 5 ساله ای که به شکل ملی سرمایه گذاری می شوند نیز وجود دارند، اما این میزان درصد نسبتاً کوچکی از کل ثبت نام ها(کمتر از 5%)را در برمی گیرد.
در سال 1992 درحدود 75% دانش آموزان در دوره های عملی و 25% درصد آنان در دوره های حرفه ای ثبت نام کردند (منبوشو1993). اگر چه محدودیتی در ورود فارغ التحصیلان مدارس حرفه ای به کالج وجود ندارد، اما تعداد کمی این تلاش را می کنند. دوره های حرفه ای آمادگی دقیق و شده مورد نیاز برای امتحان ورودی کالج را فراهم نمی آورند.
اصولاً تمامی دبیرستان ها با استفاده از نمره های دانش آموزان در امتحان ورودی دبیرستان از آن ها ثبت نام بعمل می آورند. با این حال، ممکن است Prelecture های مختلف در مورد نمرات ورتبه های آزمون به صورت های متفاوت تاکید داشته باشند. شینید و وتوکودا(1991) این مسئله را مورد توجه قرارمی دهند که در Prelecture هیوگو، رتبه های دانش آموزان وگزارشات در مورد ویژیگ هایی شخصیتی (نایشینشو)7 پاسخگوی 50% موارد نظر روند انتخاب می باشند در سال رفته، استفاده اند"پذیرش های توصیه ای" (سوئیسن نیو گاکو)نیز افزایش یافته است.
درسال 1992 بیش از 502 میلیون دانش آموزان دبیرستانی درژاپن وجودداشت که 70% آنان در دبیرستان های دولتی درس می خواندند.
درسال 1992، بیش از32درصدد فارغ التحصیلان دبیرستان به کالج یا مدرسه عالی، و30%به یکی ازمدارس مخصوص تخصص های گوناگون، حدود 32درصدکارپیدا کردند، وتقریباً 5%بیکاربودند یا ترک تحصیل کرده بودند(منبوشو1993). درصد دانش آموزان ترک تحصیلی دبیرستان معمولاً پایین است (حدود 2درصد)، اما این رقم به شکل قابل توجهی بسته به نوع مدارس متفاوت هستند. نرخ ترک تحصیلی دانش آموزان مدارس شبانه بیش از 15 درصد بود درحالیکه دبیرستان های علمی حدود 1% ترک تحصیلی داشتند(منبوشو1993).زنگ کلاس دبیرستان همانند مدارس راهنمایی 50 دقیقه ای است وسال تحصیلی برای 10195 ساعت برنامه ریزی می شود. همانند مدارس راهنمایی، کلاس های فوق العاده معمولاً توسط دبیرستان های عملی فراهم می شوند، اما مدارس حرفه ای نبدرت چنین کلاس هایی را تشکیل می دهند باشگاه ها و دیگر فعالیت های فوق برنامه نیز مقدار زیارت از وقت دانش آموزان را می گیرند. دانش آموزان مدارس حرفه ای مایلند در طول سال کار پاره دقت داشته باشند، بیشتر آن ها پس از فارغ التحصیلی دارد بازار کار می شوند.

برنامه های آموزشی
اگر چه آموزش بعد از کلاس نهم اجباری نیست، امّا منوشو رهنمود های برنامه آموزش را برای دبیرستان ها توسعه می‏دهد. معمول‏‏ترین انواع دبیرستان های دولتی، دبیرستان های عادی یا علمی (فوتسو)، دبیرستان های حرف های چون بازرگانی (شوگیو ) و صنفی (کو گیو ) می‏باشند.
برنامه‏ های دولتی لازم برای دانش‏آموزان دبیرستانی شامل تکمیل 4 واحد ریاضی و 4 تا 8 واحد علوم در طول سه سال دبیرستان می‏باشد، پیش‏نیاز بیشتر در مورد علوم فقط در مورد رشته‏ های علوم در دبیرستان های علمی کاربرد دارد. برنامه درسی منوشو برای تمام انواع دبیرستان ها حداقل پیش‏نیاز و چارچوب کاری را مقرر می‏کند. دوره‏ های تحصیلی فراتر از این حداقل پیش‏نیاز به نوع مدرسه بستگی دارد. دبیرستان های علمی موضوعات علمی‏تری را در دوره تحصیلی خود میگنجانند، و معمولاً از دانش‏آموزان با سطح قابلیت بالاتر از دانش‏آموزان ثبت‏نام شده در دبیرستان های حرفه ای ثبت نام بعمل می‏آورند.
دروس اصلی مراکز آموزش تکمیلی متوسطه
دروس
واحدهای موردنیاز
زبان ژاپنی
4
جغرافی و تاریخ
4-2
اجتماعی
4
ریاضیات
4
علوم
8-4
بهداشت
2
تربیت بدنی
9
هنر
4-3
خانه داری
4
ارزیابی تحصیلی
دانش آموزان ژاپنی به سرعت با دادن انواع مهمّ تست در دوره مقدماتی متوسطه خو می گیرند. این تست های مهم، که در دوره مقدماتی و تکمیلی متوسطه داده می شوند، امتحانات اصلی دوره ای نامیده می شوند ( تیکیشی کن )1. این امتحانات در بیشتر دبیرستان های ژاپن به یک شکل به مورد اجرا گذاشته می شوند. آن ها از نظر فرم و محتوا در امتحانات ورودی یکسان هستند و دانش آموزان باید این امتحانات را برای ورود به دبیرستان و کالج بگذرانند .امتحانات دوره ای هریک از سه ترم سال تحصیلی معمولاً شامل امتحان نیم ترم و پایان ترم هستند. بیشتر دانش آموزان دبیرستانی ژاپن از گذراندن حداقل 6 امتحان اصلی در هر سال تحصیلی گزارش می دهند. این امتحانات در طول ساعات عادی مدرسه در بیش از 2 یا 3 روز انجام می شوند .یک دانش آموز دوره مقدماتی متوسطه اظ هار داشت که امتحانات دوره ای به او تلنگری می زند تا درس بخواند. او همراه با دو دانش آموز دیگر در مدرسه اقرار کردند که شاید اگر امتحانات دوره ای نبود که آن ها را به مطالعه برانگیزد، زیاد درس نمی خواندند. او افزود حدود یک هفته قبل از امتحانات برای درس خواندن جدّی می شود. این دانش آموزان که در مدرسه بسیار فعال بودند و از موفقیت بالایی برخوردار بودند اقرار کردند که در بین امتحانات اهمال می کنند.متحانات اصلی در دوره مقدماتی متوسطهر حدود ماهی یکبار. یک دانش آموز توصیف کرد که چند وقت یکبار برای این امتحانات و در جوکو درس می خواند .تقریباً ماهی یکبار امتحان دوره ای وجود دارد. حدود یک هفته قبل از امتحانات دوره ای، شروع می کنم به درس خواندن. حدود 2 یا 3 ساعت در روز را بعد از مدرسه به مطالعه برای امتحانات دوره ا ی اختصاص می دهم. هفته ای یکبار هم سه ساعت به جوکو می روم. ( دانش آموز کلاس هشتم ).
از آنجا که امتحانات دوره ای برای کمک به دانش آموزان جهت آماده سازی آن ها برای امتحانات ورودی و سنجش کارآیی برنامه آموزشی تعبیه شده اند، تست ها تحرّک طلبانه می باشند. برگه های فرمول برای بخش های ریاضی که دانش آموزان را با مطالب حفظ کردنی زیادی ر ها می سازند مجاز نیستند. تمام دانش آموزان مدرسه راهنمایی مارونوچی1 در مورد دشواری بخش ریاضی امتحانات دوره ای حرف می زدند. یکی از دانش آموزان گفت : " فقط یک تن مسئله هست که باید حلّ کنیم. وقت برای مرور پاسخ ها وجود ندارد. " دانش آموزان حدس می زنند که معمولاً 50 مسئله ریاضی در هر امتحانی وجود دارد. دانش آموزان توافق داشتند که بخش علوم به عکس بخش ریاضی آنقدر دشوار نیست. دانش آموزی توضیح داد که : " مقدار زیادی حفظ کردنی دارد، اما نسبتاً آسان است. " کوئیز ها و تست های کوتاه مورد تاکید معلمان ژاپنی طرف صحبت ما نیستند. بطور کلی، معلمان گزارش می دادند که استفاده از تست های داخل کلاس در دانش آموزان انگیزه کمی ایجاد می کند. آن ها گزارش می دادند که استفاده از این تست ها به منظور نشان دادن پیشرفت دانش آموزان یا موثر بودن تعلیمات است، نه تعیین نمرات ترمی .
چندتایی از معلمان این ایده را اظ هار داشتند که استفاده بیش از حد از تست های کلاسی دانش آموزان را در مورد هدف واقعی یادگیری دچار سردرگمی می سازد. معلمی بدیهی می دانست که اگر شروع به نمره دادن این تست ها کند، دانش آموزان در عوض تلاش جهت یادگیری برنامه درسی نگران نمراتشان خواهند شد. معلمانی که چنین تست هایی می دهند این کار را به این خاطرمی کنند که به دانش آموزان کمک کنند تا بدانند تا چه حد مطالب مورد نیاز جهت ارتقاء به کلاس بالاتر را یاد گرفته اند. در این موارد، دانش آموزان معمولاً به " تست های جزئی " خود نمره می دهند و این نمرات در نمرات دوره جذب می شوند .براساس مصاحبات ما با معلمان، نمرات و رتبه دانش آموزان در کلاس توسط ترکیب امتحانات اصلی و تست های جزئی معین می شوند
آزادی عمل زیادی به دپارتمان ها داده می شود تا نمرات اضافی نسبی دو حریف را تعیین کنند. معمولاً، نمرات امتحان در حدود 60 تا 70 درصد نمرات سراسری در ریاضی و علوم را شامل می شوند و 30 تا 40 درصد بقیه بر اساس رفتار کلاسی و تکالیف خانه داده می شود .
ازآنجا که امتحانات ورودی دبیرستان ها بطور کامل بر اساس دانسته های درسی می باشند، مدارس راهنمایی تحت فشار هستند که برنامه درسی را ارائه دهند. به عقیده معلم فیزیک کلاس هشتم، فشار مستقیمی از سوی منبوشوبرای به اتمام رساندن سطحی معین وجود ندارد. اما با این وجود، بیشتر معلمان احساس می کنند تحت فشار هستند که برنامه درسی را آموزش دهند، چون تقریباً همه به دبیرستان می روند، و امتحانات ورودی دبیرستان سطح معینی از آگاهی را می طلبد .فارغ التحصیلی از مدرسه راهنمایی به معنای پایان آموزش اجباری در ژاپن است. با این وجود، 96 درصد ازفارغ التحصیلان مدارس راهنمایی به دبیرستان می روند ( منبوشو، 1993 ). فارغ التحصیلان دوره مقدماتی متوسطه باید امتحانات استاندارد شده ورودی دبیرستان را بگذرانند. این امتحانات ممکن است ملی باشند، و این بستگی به سیستم مدرسه ای دارد که دانش آموز قصد ورود به آن را دارد. اغلب دانش آموزان امتحانات ورودی دبیرستان را می دهند. درصد اندکی از دانش آموزان امتحاناتی رامی دهند که آن ها را در دبیرستانهایی ی پذیرد که بعنوان مدارس " ملّی " شناخته می شوند. به عکس کشور هایی که پذیرش در دبیرستان هایشان بستگی به محلّ شهری دارد که خانواده دانش آموز در آن اقامت دارند، دانش آموزان ژاپنی درصورت گذراندن امتحان مورد نیاز به مدارس بسیار زیادی دسترسی دارند. از آنجا که جمعیّت ژاپن تا حد زیادی شهرنشین هستند و بیشتر شهر ها شبکه حمل و نقل توسعه یافته ای دارند،جهت ورود به دبیرستان های درجه یک تر ژاپن معمولاً رقابت فشرده ای وجود دارد .به علت تعبیه امتحانات ورودی دبیرستان ها توسط مقامات رسمی بورد های آموزشی محلی، تفاوت های اندکی در محتوای امتحانات وجوددارد.
با این حال نکته مهم اینست که تمام مسائل امتحانات باید در محدوده رهنمون های برنامه های درسی منبوشو باشد. بورد تجدید نظرمعین می کند که آیا سوالات از محتوای برنامه درسی منحرف شده اند یا بیش از حد دشوارند یا نه. از آنجا که سوالات امتحانات ورودی دبیرستان محدود به برنامه درسی منبوشو هستند، شرکت هایی که مطالب کمک آموزشی را برای آمادگی در امتحانات منتشر می کنند به دانش آموزان توصیه می کنند که بهترین راه جهت آمادگی امتحانات مرور کتب درسی و حل مسائل می باشد. امتحانات ورودی دبیرستان باید پنج موضوع علمی که موضوعات اصلی برنامه درسی منبوشو هستند یعنی : زبان ژاپنی، ریاضیات، علوم اجتماعی، علوم، و انگلیسی را دربر بگیرند. بخش ریاضیات اغلب از سوالات بدون انت ها تشکیل می شود، درحالیکه دیگر دروس، همچون علوم پاسخ های چندگزینه ای دارند. هر درس 40 دقیقه وقت دارد و تمام دروس به یک میزان سنجیده می شوند. دبیرستان ها جهت تصمیم گیری در مورد پذیرش از جمع نمرات استفاده می کنند .با این وجود، در امتحانات ورودی مدارس خصوصی، مسائلی گنجانده شده که موضوعات خارج از برنامه درسی منبوشو را شامل می شوند. وزارتخانه با جدّیت این کار را منع کرده است، و عقیده دارد که این مسئله مربوط به " داغ کردن بازار آموزش " و ایجاد عدم برابری میان دانش آموزانی است که از عهده مخارج جوکو برمی آیند و آنان که برنمی آیند. در سال های اخیر، شواهدی وجود دارد که مدارس خصوصی کمتری از مسائل خارج از برنامه درسی منبوشو استفاده می کنند و این به خاطر فشاری است که از سوی منبوشو وجود دارد.کتابفروشی های ژاپن پر از راهنما های آماده سازی ارزانقیمت هستند که حاوی اطلاعاتی برای شرکت کنندگان در تست ها هستند. این راهنما ها بدون استثنا شامل امتحانات قبلی 5 یا 6 سال گذشته هستند، و با شرح و پاسخ سوالات کامل می شوند. امتحانات موک1 با دستورالعمل های خودآزمایی نیز در بسیاری از راهنما های آمادگی وجود دارند. راهنما های آمادگی موضوعات موجود در امتحانات گذشته، روند ها، و انواع مسائل و استراتژی های گذراندن تست را تجزیه و تحلیل می کنند. یک کتابچه راهنما حتی به دانش آموزان در مورد چیز هایی هم که باید شب قبل و صبح امتحان بخورند، توصیه هایی ارائه می دهد. در روز امتحان، یک صبحانه سبک شامل برنج، سوپ میزو2، خیارشور و چای سبز توصیه می شود.یک راهنمای امتحانات محلّ قرارگیری منطقه تحقیقات اولیه ما تصریح کرد که در پنج سال گذشته پنج مبحث برنامه درسی ریاضی منبوشو در امتحانات آمده اند. این موضوعات شامل اعداد و فرمول ها، تساوی ها و عدم تناسبات، توابع، نمودار ها، و آمار می باشند. مسائلی که در گذشته آمده بودند نیز در زیرمجموعه ها طبقه بندی شده بودند. این طرح آشکار می ساخت که بعضی موضوعات هر ساله در امتحانات گنجانده می شوند در حالیکه سایر مطالب هرگز شامل نمی شوند. بعنوان مثال، در چارچوب موضوع اصلی توابع، تناسب ها در پنج سال گذشته گنجانده شده بودند. تقریباً یک سوّم موضوعات تا امتحانات اخیر وجود نداشته اند.
در مقایسه با ریاضیات، درعلوم سرفصل های کمتری هر ساله گنجانده می شوند. گاز، نیرو و فشار، ولتاژ و جریان، زمین و فضا، و پوسته زمین و کانی ها موضوعاتی بودند که در تمامی پنج امتحان اخیر مورد سوال قرار گرفته بودند. مصاحبات با دانش آموزان شواهدی فراهم آورد که دانش آموزان از این جزئیات مشمول امتحانات ورودی آگاه هستند.بخش ریاضی امتحان ورودی دبیرستان برای این شامل سه مسئله بلند و 20 مسئله کوتاه بود. مسائل کوتاه آنهایی هستند که پاسخ به یک مسئله به مسئله دیگرکاری ندارد. مسائل بلند به چند قدم و اتّحاد در سرتاسر موضوعات اصلی نیاز دارند. بعنوان مثال، در امتحانات اخیر چنین مسائلی به ترکیب سرفصل های توابع، نمودار ها و منحنی ها نیاز داشت. کتب راهنمای آمادگی به دانش آموزان هشدار می دهد که حلّ مسائل بلند به زمان بیشتری نیاز دارد و " 40 دقیقه بنظر زمان کوتاهی می رسد. " از اینرو، کتب راهنما هشدار می دهند که : " مدیریت زمان در بخش ریاضی اهمیت زیادی دارد. "
بخش علوم امتحان معمولاً شامل 4 مسئله بلند و یک سری مسائل کوتاه است. به نظر کتاب راهنما، سوالات علوم بر دانش پایه ای تاکید دارند، اما میزان عناوین حاضر در مسائل گسترده بوده است. از اینرو، کتب راهنما به دانش آموزان توصیه می کنند که تمام مطالب برنامه درسی را مورد مطالعه قرار دهند.
آموزش عالی
ساختار آموزشی
آموزش عالی توسط دانشگاهها "دایگاکو" (Daigaku)،مدارس عالی" تانکی ـ دایگاکو" (Tanki- Daigaku) ودانشکده های فنّی"کوتو سمنو نگاکو"(Koutou- Senmon- Gakko) فراهم میشود.این موسسات ممکن است دولتی( Prefectural) ، یا وابسته به شهرداری) یا خصوصی باشند. وزارتخانه بایستی تاسیسات موسسات آموزش عالی را تصویب کند و این موسسات تحت کنترل این وزارتخانه می باشند.درحدود70درصد مراکز" دایگاکو"(Daigaku) و 85 درصد مراکز"تانکی دیگاکو"(Tanki- Daigaku)، موسسات خصوصی هستند.دانشگاهها از یک یا چند دانشکده که دوره های 4 ساله را با موضوعات و رشته های مختلف ارائه می دهند،متشکل می گردند. بودجه دانشگاههای دولتی اساساً از بودجه ملی و محلی تامین می شود.دانشگاههای خصوصی و دانشکده ها توسط شهریه دانشجویان و بودجه خصوصی تامین مالی می شوند. دولت ملی حدود یک سوم هزینه های جاری موسسات خصوصی را با کمکهای بلاعوض تامین میکند. مدارس عالی دوره های 2 تا 3 ساله ارائه می دهند که به مدرک تحصیلی درجه یک منتهی نمی شود بلکه مدارک اکتسابی ممکن است بخشی از مدارک منجر به مدرک تحصیلی به حساب آیند.دانشکده فنی دوره های 5 ساله ارائه می دهد که دروس سال آخر آن در سطح بعد از متوسطه می باشد.آنها تکنیسین تربیت می کنند امّا گواهینامه در سطح دانشگاه ارائه نمی کنند.
با وجود اینکه ، دارندگان مدرک تکنیسین ممکن است برای پذیرش در سومین سال دوره دانشگاهی کاربرد داشته باشد.دو دانشگاه ملی(دانشگاه فنّی "ناگا اوکاو" (Nagaoka) و دانشگاه فنّی " تویو هاشی " (Toyohashi) دوره های چهارساله کارشناسی ارائه میدهند.
چالشهای پیش رو
همانطور که قبلاً ذکر شد، تعداد دانشگاهای ژاپنی، منحصر به دانشگاههای 4 ساله ملی و خصوصی و دولتی prerectural از ماه می 1997 به بعد 586 دانشگاه بوده است. تعداد دانشجویان در سال 1960 ، به 6/0 میلیون ، در سال 1975 ، 7/1 میلیون ، در سال1990، 1/2 میلیون، و در 1997به 6/2 میلیون رسید ( جمعیّت کل ژاپن در اول اکتبر 1997، 126.166.000 نفر بوده است).
با فرض ارقام سال 1960 بعنوان مبنا ( 100 =) ، شاخص تعداد در سال 1997، در مورد دانشگاه 2/239 و برای دانشجویان 8/420 بود. به عبارت دیگر ، در طول این دوره تعداد دانشگاهها 204 برابر شده است ، در حالیکه تعداد دانشجویان تا حدود 402 برابر افزایش یافته است . به منظور تاسیس دانشگاههای علوم و فن آوری، یا دپارتمانهای علوم و فن آوری در دانشگاههای موجود ، به مقدار متناوبی بودجه تسهیلات نیاز است ، مبلغی بسیار بیش از آنکه جهت تاسیس دانشکده های علوم اجتماعی و انسانی یا برقراری دپارتمانهایی در این زمینه ها لازم بود. در نتیجه ، آموزش علوم و فن آوری در دانشگاههای ملّی به نسبت همتاهای خصوصی آنان سریعتر افزایش می یابد. از سوی دیگر بیشتر دانشگاههای خصوصی بر آموزش علوم انسانی و علوم اجتماعی تاکید می کنند . این روزها ، دانشگاههای خصوصی به 2/73 درصد کلّ دانشجویان دانشگاه درجه دانشگاهی می دهند ، امّا کمک مالی از بودجه ملّی فقط 1/50 درصد (درسال 1998) کلّ هزینه های دانشگاههای خصوصی می باشد.
بیشتر هزینه ها توسط شهریه وهزینه های ثبت نام پرداختی توسط دانشجویان تامین می شود. این شهریه ها به طور تقریب بالغ بر 8/49 درصد درآمد دانشگاههای خصوصی ( در سال 1996 ) می باشند.افزایش ناگهانی تعداد دانشگاههای دارای دانشکده های علوم طبیعی و فن آوری همراه با مشکلاتی که موسسات خصوصی با آنها روبرو هستند و در بالا ذکر شد ، موجب بروز دشواریهای جدیدی درآموزش عالی ژاپن شده است. اوّلاً آنچه که در سطح آموزش تکمیلی متوسطه و در رابطه با حرکت جاری اصلاحات تذکر داده شد ، در سطح دانشگاه هم صادق می باشد. رابطه میان فرهنگ جامع و گسترده از یک سو و مهارتهای فنّی از سوی دیگر، به نسبت سطح دبیرستانی در تضاد شدیدتری می باشد. بیم آن می رود که دانشگاهها بتدریج تغییر یابند و به مکانهایی جهت آموزش فنون تخصّصی به شکلی محدود و ضعیف مبـدل شوند . دردرجه دوم ، تاسیسـات اضـافی باری بر بودجه های مـالی موسسـات خصـوصی می باشند که به افزایش اجتناب ناپذیر شهریه آنان منجر میشود.
مشاهده جزئیات ، مسائل دیگر را آشکار می سازد . یک نمونه از بازنگری دروس آموزشی و سازمانهای معلّمان به منظور هماهنگی با تغییرات محیط اجتماعی ، که به شکل روزافزون اطلاعات گرا و جهانی میشود ، با افزایش سواد تحقیقات علمی ، و با ایجاد مراکز آموزش تکمیلی متوسطه تا حد ممکن جذاب و موثر انجام می شود. مثال دیگر این است که سیستم جدید خود آزمایی در دانشگاهها یا در حال اجراست و یا تحت آزمایش میباشد.همچنین ، این مشکل وجود دارد که چگونه ازعهده افزایش سریع فعلی و کاهش تعداد 18 ساله ها براییم . سیاست های آتی آموزش عالی ، امتیاز را در عوض کمیّت به کیفیّت خواهند داد و علوم پایه را به منظور آوردن آنها درخط انتظارات جهانی ارتقاء خواهند داد. آموزش عالی همچنین باید نقش مهمّی در تامین فرصتهای آموزشهای دراز مدت ایفا کند .
سال تحصیلی
کلاسهای دانشگاهی از ماه آوریل آغاز شده و تا ماه مارس به طول می انجامد.
تعطیلات طولانی مدت از15جولای آغاز شده و تا 31 آگوست ادامه می یابد.
مقاطع آموزشی
مقطع کارشناسی
آموزش عالی شامل دوره چهار ساله ( 6 سال در پزشکی ، دامپزشکی و دندانپزشکی ) می باشد .از سال 1979 ، متقاضیان ورود به دانشگاه مّی و دولتی پیش از گذراندن امتحانات ورودی باید درامتحانات سراسری مرحله اول شرکت کنند.علاوه بر مطالعه رشته تخصصی ، آموزش عمومی (شامل ادبیات و علوم اجتماعی و طبیعی ) برای هر دانشجو اجباری است. نظام واحدی مورد استفاده قرار می گیرد و حداقل واحد مورد نیاز برای فارغ التحصیلان 124 واحد می باشد ،(در پزشکی و دندانپزشکی ، به شکل جداگانه مشخص شده است ) که شامل واحدهایی در موضوعات عمومی زبانهای خارجی و آموزش بهداشت و تربیت بدنی می باشد.درمورد مدارس عالی ، حداقل واحد مورد نیاز فراگیری بیش از 62 واحد برای دوره های دو ساله و 63 واحد برای دوره های سه ساله می باشد. مدرک تحصیلی اعطایی درپایان مرحله اول کاگوشی (Gakoshi) " مدرک کارشناسی" میباشد.درسال1991وزارت آموزش اصلاحاتی انجام داد که از آن طریق کسانی که از دانشگاه فارغ التحصیل نشده بودند می توانستند تحت شرایطی معین و مشروط به اینکه از سوی موسسه ملی مشمول دریافت مدرک تحصیلی علمی شده باشند ، مدرک کارشناسی دریافت دارند.
مقطع کارشناسی ارشد
تخصص بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد" دایگاکو این " ( (Daigaku _ in صورت میگیرد که در همه دانشگاهها وجود ندارد ،و بعداز دو سال به" شوشی" (Shushi) (دیپلم یا مدرک فوق لیسانس) منجر میشود.این مرحله نیاز به گذراندن تعدادی واحدهای اضافی ، ارائه تز تحقیقاتی و گذراندن امتحان نهایی دارد. برای رشته های پزشکی دیپلم کارشناسی ارشد وجود ندارد بلکه مدرک دکتری کسب می شود.
مقطع دکتری
مرحله سوم به بالاترین مدرک تحصیلی" هاکوشی"(Hukushi) دکتری منجر میشود. تحصیلات حداقل سه سال پس از"شوشی" بطول می انجامد.( 4سال در پزشکی و دندانپزشکی ) داوطلبان "هاکوشی" باید تزی را ارئه دهند و امتحان نهایی را هم بگذارنند." کاتی ها کاسه " (Katei_Hakase) ( دکتری دوره کاری ) به افرادی اعطا می شود که از برنامه دانشگاهی دوره کارشناسی ارشدفارغ التحصیل شده اند." ورنبون ـ هاکاسه "(Runbun – Hakase )(رساله یا پایان نامه دکتری) به آنانی اعطا می شود که پایان نامه آنان در امتحان پذیرفته شده است.

انواع موسسات آموزشی
دایجاکو دانشگاه – Daigaku
تانکی دایجاکو : مدارس عالی – Tanki _ Daigaku
کوتو ـ سامن ـ گاکو :دانشگاه فنّی- Koutou _ Senmon _ Gakko
مراکز آموزش ویژه دانشگاهی
یکی از موسسات آموزش عالی که بعد از 1976 بنا نهاده شده ، مدرسه آموزش ویژه با دوره های تخصصی آن می باشد.
این مدرسه حاصل سیاست متنوع سازی آموزش عالی بمنظور هماهنگی افزایش سریع تعداد دانشجویان خواستار دریافت آموزش حرفه ای سطح بالا در رشته های گوناگون بوده و مراقبتهای پزشکی،علم بهداشت، ترجمه شفاهی،آموزش کامپیوتر وغیره را شامل می شود.تعداد دانشجویان جدید سال به سال افزایش می یابد و درسال تحصیلی 1992 بالغ 930/861 برنفر بالغ گردید. با این همه تاکید بیش از حد دوره های تخصصی آموزشگاههای تربیت متخصص بر آموزش حرفه ای به قیمت فدا کردن آموزش عمومی مورد تردید قرار گرفته است.
دوره های آموزشی
دوره های ارائه شده در کالجها و دانشگاهها در چهار رشته گروه بندی می شوند:
آموزش عمومی
زبانهای خارجی
آموزش بهداشت و بدنسازی
آموزش تخصصی
آموزش عمومی شامل سه گروه میشود:
انسانی و رشته های مربوطه
علوم اجتماعی و علوم مربوطه
علوم طبیعی و علوم مربوطه
برای هر رشته و آموزش ویژه، دروس اجباری، انتخابی، و اختیاری وجود دارد. واحد های مورد نیاز مطابق با دپارتمان(یا دانشکده) آن دوره تفاوت می کند، اما دانشجویان لازمست 124 واحد از این چهار موضوع شامل سه گروه آموزشی را بگذرانند. قبلا حداقل تعداد واحد ها در هر موضوع و گروه پیش نیاز رسمی بود، اما بعد از باز نگری قانون" استانداردهای تاسیس دانشگاه" در سال1991، اختصاص واحدها تغییر پذیر شده و به صورت انفرادی توسط هر موسسه ای تعیین می شود.
کالجها و دانشگاهها در مقیاس متفاوت هستند، از دانشگاههای مجهز به کتابخانه، انجمن های تحقیقی تحت پوشش، بیمارستانها و غیره گرفته تا کالجهای دارای فقط یک دانشکده. بعضی از دانشگاهها یک سیستم خطابه ای باز را بکار می گیرند، در حالیکه دانشگاههای دیگر تعداد دانشجویان ثبت نام شده در هر دوره را ثابت نگه می دارند. سیستم قبلی به این سو گرایش دارد که مورد تایید دانشگاههای با بودجه های نسبتا بالا و با سنت طویل المدت قرار گیرد. بسیاری از دانشکده ها یا دانشگاههایی که پس ازجنگ جهانی دوم تا حد دانشگاه ارتقاء یافته اند، به گروه دانشگاههای دارای تعداد ثابت دانشجوتعلق دارند و معمولا بودجه ای محدود دارند.در میان دانشگاههای ملی آنها که به مقیاس وسیع عمل می کنند، وسنتی طویل المدت دارند، دانشگاههای توکیو، کیوتو، توهوکو، هوکایدو، اوزاکا، کیوشو، وناگویا می باشند. این دانشگاهها تا سال 1945بعنوان دانشگاههای سلطنتی شناخته میشدند.برخی ازمشهورترین موسسات خصوصی عبارتند از:
دانشگاه کایو، واسدا، نهیون، و هیشی در توکیو و دوشیشا، ریتسومیکان، کوانسی، گاکواین و کانزای و در منطقه کیوتو ـازاکا.
ازمیان دانشجویان ثبت نام شده در دانشگاههای ملی، دولتی، و خصوصی، ثبت نام شدگان در دانشگاههای خصوصی بالغ بر 2/73 درصد کل ثبت نام شدگان سال 1997بوده است. با این حال، به گفته وزارت آموزش ، شرایط تحصیل در دانشگاههای خصوصی در کل پایین تر از شرایط آنهایی است که در دانشگاههای ملی و دولتی هستند. مسئله مهم برای آموزش دانشگاهی از میان برداشتن و اصلاح تفاوت میان دانشگاههای ملی و خصوصی است.

ارزیابی آموزشی
پذیرش تحصیلی
میزان رقابت در امتحانات ورودی جهت پذیرش در کالج و دانشگاه در سال1998 بطور متوسط برابر تعداد مکانهای در دسترس بوده است. یک دانشگاه در هر باز گشایی بیش از 20 هزارمتقاضی را به ثبت رسانده است.
" تست مشترک موفقیت مرحله اول" برای ورود به دانشگاههای ملی و دولتی در بین سالهای 79 و 89 به مورد اجرا گذاشته شد. این تست چون قضاوت در مورد اینکه داوطلبین در دبیرستان آموزش کافی دریافت کرده بودند را از طریق طرح سوالات مستدل و نگنجاندن سوالات بسیار دشوار و غیر عادی ممکن ساخته بود، مورد تشویق قرار گرفت. با این حال، منتقدان این تست ادعا می کردند که در نتیجه انجام آزمون در پنج موضوع درسی همچون درجه بندی دانشگاهها تاثیر بدی داشته است.
از میان این انتقادات مثبت و منفی و پیشنهادات گزارش نخست اصلاحات آموزشی، ارائه شده توسط شورای ملی اصلاحات آموزشی، تست جدیدی به نام "تست مرکز ملی جهت پذیرش دانشگاهی" مطرح شد که به داوطلبین ورود به دانشگاه سال 1990 ارائه شد. این تست به دانشگاهها اجازه داد که آزادانه از میان موضوعات درسی مورد امتحان سوالاتی را مناسب با پیش نیازهای ویژه خود بر دارند. درحال حاضر تمامی دانشگاههای ملی و دولتی و تعداد رو به افزایشی از دانشگاههای خصوصی این تست را در گزینش اولیه داوطلبان خود مورد استفاده قرار می دهند.
دانشگاهها با ترکیب این آزمون با گرایشی از سوابق تحصیلی دانش آموزان که به تایید دبیرستان آنها رسیده است، تستهای علمی، مصاحبات، مقالات کوتاه، و تستهای مهارتهای کاربردی، پروسه و روند انتخاب خود را بهبود می بخشند، و به سمت ارزیابی داوطلبین از جنبه های مختلف درحرکت هستند.درحال حاضر به داوطلبان فرصتهای بیشتری داده می شود تا برای دانشگاههای مختلف تقاضای ورود بدهند. بدعتهای سال1987به دانشگاهها در مورد تعیین نشان آزادی عمل داد و پس از آن در سال 1989 برای دانشگاهها امکان پذیر شد که داوطلبین را به روزهای مختلف تقسیم کنند. با سرمایه گذاری دانشگاهها در مورد این نو آوری ها، در آینده رشد بیشتر تعداد فرصتها و گوناگونی متدهای ارزیابی انتظار می رود.
دانشجویان کم درآمد که امتحان ورودی را گذرانده اند می توانند از انجمن بورسیه ژاپن وام بگیرند. با این وجود تعداد زیادی از دانشجویان بخشی از شهریه یا هزینه زندگی خود را از طریق کار نیمه وقت درطول سالهای دانشگاه یا کالج تامین می کنند. مشهورترین شکل کار پاره وقت شاید تدریس خصوصی به دانش آموزان مقاطع مقدماتی و تکمیلی متوسطه در خانه های آنان یا در جوکو(موسسات آموزش انتفاعی خصوصی) باشد.
مدارک مورد نیاز
. مدرک تحصیلی دوره متوسطه Kotogokko Sotsugyo Shomeisho
. موفقیت در آزمونهای موفقّیت علمی ، شامل امتحان ورودی سراسری برگزار شده توسط مرکز ملّی امتحانات ورودی دانشگاه
درسطح کارشناسی ، یک امتحان ورودی برای تمامی دانشگاهها جز دانشگاه آزاد ضرورت دارد.امتحانات اغلب شامل آزمون کتبی و مصاحبه می باشند.
پذیرش دانشجویان خارجی
شرایط پذیرش
دانشجویان خارجی باید 12سال آموزش رسمی مدرسه ای (یا معادل آن) برای تحصیلات دوره کارشناسی،16سال برای تحصیلات کارشناسی ارشد و18سال برای تحصیلات دوره پزشکی یا دندانپزشکی کامل کرده باشند.موسسات به صورت جداگانه دوره های آشناسازی جهت دانشجویان خارجی فراهم می آورند.قبل از ورود به ژاپن دانشجوی خارجی باید ویزای معتبر کسب کند.دوره های ژاپنی در مدرسهزبان ژاپنی انیستیتو بین المللی دانشجویان و انیستیتو بین المللی کانزایKansai ، ونیز دربرخی ازدانشگاههای خصوصی درجهت بالا بردن سطح درس ژاپنی دانشجویان دردسترس می باشند.به طور کلی میتوان گفت که از جمله مهمترین مقررات پذیرشی ویژه دانشجویان خارجی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
. کسب ویزای معتبر قبل از ورود به ژاپن برای دانشجوی خارجی الزامی است.
. الزام کسب مهارت زبانی برای متقاضیان خارجی که زبان اول (مادری) آن ها زبان مورد تدریس نیست.
. دانشجویان خارجی باید 12 سال آموزش رسمی (یا معادل شناخته شده) برای دوره لیسانس، 16 سال برای دوره فوق لیسانس، و 18 سال برای تحصیل در پزشکی یا دندانپزشکی را تکمیل کرده باشند.
. برخورداری ازگواهینامه دیپلم متوسطه با عنوان کوتوگاکو سوتسوگیو شومیشو
. موفقیت در آزمونهای موفقیت تحصیلی شامل امتحان ورودی جامع که توسط مرکز ملی امتحانات ورودی دانشگاه ها.برگزار می گردد.
نهادهای مرکزی
. راهنمای دانشجویان عازم ژاپن
انجمن آموزش بین الملل
. الفبای تحصیل در ژاپن
انجمن آموزش بین الملل
. دانشکده ها و دانشگاه های ژاپن
. کالجها ودانشگاههای ژاپن
سیستم نمره دهی
سیستمهای نمره دهی چندی در مراکز آموزش عالی مورد استفاده قرار می گیرد ، امّا معمول ترین آنها مقیاس درصدی با 60 درصد بعنوان نمره قبولی می باشد.
0-59% F=
A = 80-100%
c =60-69%
B = 70-79%
بالاترین نمره : %100
نمره قبولی = %60
پایین ترین نمره = %0
از جمله دیگر سیستمهای اصلی نمره دهی میتوان به سیستن نمره دهی حروفی به شرح ذیل اشاره نمود:
. Yu "یو" عالی
. Ryou "ریو" (خوب(
. Ka "کا " (قبول(
. Huka "هوکا" (مردود)
گواهینامه های آموزشی
گاکو شی- Gakushi
ایگا کوشی-Igakushi
جویگا کوشی-Juigakushi
شیگا کوشی-Shigakushi
شوشی-Shushi
هاکو شی-Hakushi
ایگا کو ـ هاکوشی-Igaku-Hakushi
جویگا ـ هاکوشی-Juigaku – Hakushi
شیگا کو ـ هاکوشی-Shigaku – Hakushi
خدمات دانشجویی
نهادهای مرکزی
از جمله مهمترین مراکز ارائه کننده خدمات دانشجویی به دانشجویان خارجی میتوان ازموارد ذیل نام برد:
. انجمن آموزش بین الملل
. انیستیتو بین المللی دانشجویی
. انیستیتو بین المللی دانشجویی کانزای
اصلاحات آموزشی
تغییر در ماهیت دانشگاهها
دانشگاهها هدفی دو بعدی یعنی تحصیلی و آموزشی دارند.با این وجود ، پدیده آموزش جمعی در سطح دانشگاههای ژاپن ظاهراً دانشگاه را به مکانی منحصر به آموزش تغییر داده است.این بعلت کافی نبودن شرایط تحصیلی از نظر مطالب ، موضوعات و پرسنل میباشد.آموزش گروهی با هدف آموزش تولید انبوه ارائه میشود، واژه ای که منعکس کننده نارضایتی دانشجویان میباشد. این موقعیت، موجب هرج ومرجهای دانشگاهی شده است که از سال 1967 تا 1971 شایع بوده است. با درخواست دانشجویان درمورد حقوق و بهبود شرایط تحصیلی آنان، مباحثاتی آغاز شده، و بتدریج به جنبشهایی مبدل شد که درمورد چگونگی اداره دانشگاه و آموزش در یک جامعه پیشرفته صنعتی می پرسیدند.در سطح فوق لیسانس، مقادیر متنابهی هزینه جهت بالا بردن سطح آموزش مورد نیاز است.
توسعه آموزشی
نام دانشگاه توکیو به دانشگاه امپراتوری توکیو تبدیل شد، و این در هماهنگی با قانون دانشگاه امپراتوری در سال 1886 بود. این دانشگاه تا زمانی که دانشگاه سلطنتی دیگری در سال 1897 در کیوتو تاسیس شد، تنها دانشگاه باقی ماند. تا سال 1920، پنج دانشگاه سلطنتی وجود داشت که در هونشو شمالی، کیوشو، و هوکایدو قرار داشتند. در سال 1928، زمانی که قانون دانشگاهی تصویب شد، علاوه بر دانشگاه ها، کالج ها نیز به تصویب رسیدند، و مدارس خصوصی ودولتی که به عنوان مدارس حرفه ای تنفیذ شده بودند نیز به عنوان دانشگاه به تصویب رسیدند. به عنوان مثال، به دانشگاه های کایو، دانشگاه واسدا در توکیو، و دانشگاه دوشیش در کیوتو در این زمان به طور رسمی عنوان دانشگاه اعطا گردید.علاوه بر موسسات مذکور، مدارس عالی ویژه و مدارس عالی حرفه ای هم بودند که هر دو نوع مدارسی ساده تر و کاربردی تر از دانشگاه ها بودند. مدارس عالی حرفه ای آموزش در یکی از رشته های حرفه ای چون حقوق، اقتصاد، الهیات، ادبیات، زبان، علوم پزشکی و غیره را ارائه می دادند، و مدارس عالی ویژه آموزش در زمینه صنعت، تجارت، کشاورزی و دیگر رشته ها را فراهم می کردند. هر دو نوع مدرسه در چارچوب سیستم رسمی سال 1903 نهادینه شدند. این زمانی بود که قانون مدارس عالی ویژه و مدارس عالی حرفه ای به تصویب رسید. لازم به ذکر است که تقاضا برای آموزش عالی در پس تاسیس این نوع جدید مدارس بود ، که بعد ها تحت عنوان مدارس حرفه ای متحد شدند. در زمینه تربیت معلم، در کنار مدارس عالی عادی دختران و پسران، موسسات تربیت دبیر نیز به عنوان موسسات آموزش عالی گروه بندی شدند.بعد از جنگ جهانی اول، دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی پیشرفت سریعی کردند. گرایشی واضح به افزایش تعداد مدارس، یا توسعه مقیاس مدارس پسرانه و دخترانه وجود داشت، بدون آن که توجه شود که تحت کنترل دولت ملی یا محلی هستند یا به طور خصوصی عمل می کنند.
آموزش عالی فنی و حرفه ای
برای پذیرش در دانشکده های فنی تکمیل دوره راهنمایی الزامی است. هدف آن ها آموزش عمقی در رشته های تخصصی و فراهم آوردن توانائی ها و استعداد های مورد لزوم برای زندگی شغلی در دانشجویان می باشد. دانشکده فنی معمولاً چند دوره مهندسی و مطالعاتی مربوط به کشتیرانی و تجارت را ارائه میدهد. طول این دوره پنج سال است (پنج سال و نیم برای دوره های کشتیرانی بازرگانی) و شامل دوره های اصلی گوناگونی چون مهندسی مکانیک، مهندسی برق، کنترل الکترونیکی فن آوری اطلاعات، مهندسی شیمی،مهندسی ساختمان، بازرگانی و مدیریت اطلاعات دریایی می باشد.
پذیرش در دانشکده های فنّی برپایه تکمیل دوره مقدماتی متوسطه می باشد. هدف مدارس عالی هدایت با اداره کامل و جامع آموزش در رشته های تخصّصی و پرورش قابلیتهای لازم جهت زندگی حرفه ای در دانش آموزان میباشد.دانشکده فنّی معمولاً دوره چندی در مهندسی و دروس کشتیرانی تجاری ارائه می دهد.طول این دوره پنج سال است.( پنج سال و نیم برای دوره کشتیرانی تجاری).دوره های گوناگونی شامل مهندسی کشاورزی ، مهندسی برق ، الکترونیک ، فن آوری اطلاعات، مهندسی کشاورزی، مهندسی ساختمان ، اطلاعات مدیریت کشتیرانی و بازرگانی وجود دارد.
توسعه آموزشی
پیشرفت صنایع ژاپن در دوره میجی ادامه یافت و با سیاست دولت در مورد خلق ملتی ثروتمندتر و دارای قدرت مورد حمایت قرار گرفت. با توجه به افزایش تولید و ارتقاء صنعت در این زمان، دولت طبیعتاً به طور اخص درگیر آموزش صنعتی بود. این روند در حوالی دهه 70 و اوایل دهه 80 آغاز شد ، و تاکید اساسی بر تربیت رهبران آموزش در فن آوری مدرن غربی بود. صنعتی شدن کشور، ابتدا بر صنایع سبک تاکید داشت که در دهه 1890 آغاز شده بود. در سال 1893، وزیر آموزش، اینوکوآشی، مقررات مدرسه تکمیلی حرفه ای را ارائه داد، و مدارس را ملزم ساخت که آموزش ساده فنی را به عنوان ادامه آموزش ابتدایی ارائه دهند. بعد از جنگ جهانی سینو ژاپن در 1899، قانون مدارس فنی و حرفه ای وضع شد. بر اساس این قانون، مدارس حرفه ای گوناگونی برای فراهم آوردن آموزش در بخش های صنعت، کشاورزی، تجارت، بازرگانی و مبادلات دریایی، پرورش کرم ابریشم، جنگلداری، دامپزشکی، جراحی، صنعت صید ماهی و غیره تاسیس شدند.به این طریق، آموزش حرفه ای به عنوان بخشی از آموزش متوسطه گسترش یافت، و گونه های آموزش حرفه ای نیز بعد از جنگ جهانی اول افزایش یافتند.در مقایسه با رشد کند مدارس متوسطه، مدارس حرفه ای به سرعت توسعه یافتند.
آموزش عالی از راه دور
دانشگاه هوایی (هوزو دایگاکو)" Hoso Daigaku" درسال 1983 و تحت توجهات دولت تاسیس شد. این دانشگاه موسسه ای است که مدرک اعطا می کند و از رادیو و تلویزیون و دیگر رسانه ها استفاده می نماید. و توسط افزایش شناخت دو جانبه واحدهای کسب شده و توسعه تبادل کادر آموزشی و پخش مطالب در دسترس برای دیگر دانشگاهها همکاری و تشریک مساعی با دیگر دانشگاههای خصوصی و دولتی را ارتقاء می بخشد.
وزارت آموزش ، علوم ، فعالیتهای ورزشی و فرهنگ موسسات خاصی را توسعه می دهد که برای مردم فرصتهای یادگیری را به شکل آموزش غیر رسمی فراهم می آورند . این وزارتخانه اداره فراگیری مادام العمر و شورای آموزش درازمدت را بوجود آورده است .
دوره شبانه و مکاتبه ای هم وجود دارند که توسط دانشگاهها و کالجها ارائه می شوند .
این دوره ها در کلّ و اساساً مشابه دوره های روزانه هستند . این وزارتخانه سیستمی را ارائه کرده است که با استفاد ه از آن دانشجویان فاقد مدرک تحصیلی می توانند در رشته های منفرد یا چند رشته محدود در دانشگاهها به کسب علم بپردازند و برای این رشته ها واحدهای دانشگاهی را کسب می کنند ؛ دوره های دانشگاهی چنان گسترش یافته اند که این امکان را دارند که برنامه های خود را با الگوهای زندگی افراد بزرگسال کارمند هماهنگ سازند .
موسسات آموزش فنی و حرفه ای آموزش حین خدمت را برای بزرگسالان فراهم می آورند. این آموزش ، تعلیم فشرده تازه کاران ونیز تربیت گروهی و شغلی را در بر میگیرد.
آموزش معلمان
ساختار آموزشی
معلمان توسط بورد های محلی یا منطقه ای استخدام می شوند واز طریق مدارس روی یک جدول از قبیل تعیین شده به صورت نوبتی کارمی کنند. رقابت برای منصب های آموزشی جدید اغلب شدید است و بورد های آموزشی امتحانات ورودی ومصاحباتی برای متقاضیان بالقوه برگزار می کنند. معلمان جدید به محض استخدام نیاز دارند، جلسات مختلف آموزش در حین خدمت را در طول اولین سال بودن در سیستم آموزش تجربه کنند. حقوق آنان توسط محلیت، نوع مدرسه، سابقه خدمت، و سمت آن ها در مدرسه تعیین می شود. مدیران و معاونین از ردیف معلمان به استخدام در می آیند ومعمولاً 15 تا 20 سال در کلاس درس آموزش داده اند.از نظر تامین پرسنل، مدارس ژاپن اصولاً موسساتی هستند که توسط معلمان اداره می شوند. وظایف مدیریتی در میان معلمان ارشد واز طریق سیستمی از کمیته های نظارت کننده بر تمام وظایف مدرسه بخش می شود. معلمان نیز توسط سطح کلاس سازماندهی می شوند ،و این کمیته های در سطح کلاس مسئول برنامه ریزی واجرای برنامه آموزشی سالانه و نیز سازماندهی رویداد های خارج از برنامه درسی برای آن کلاس می باشند.
مدرک مورد نیاز جهت تدریس در سطوح مختلف آموزشی
. پیش دبستانی : –
. ابتدایی : پایان دوره کارشناسی در رشته آموزش ابتدایی یا پایان دوره کاردانی کالج تربیت معلم
. دوره مقدماتی متوسطه : پایان دوره کارشناسی
. دوره تکمیلی متوسطه : پایان دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد
برنامه های آموزشی
حداکثر
حداقل
حداکثر
حداقل
مربیان
47
23
28
8
مربیان دوره پیش دبستانی
53
27
30
10
معلمان دوره ابتدایی
31
15
52
20
معلمان دوره مقدماتی متوسطه
31
19
52
–
معلمان دوره تکمیلی متوسطه
الگو های معلمی
آموزگاران معمولاً باید حداقل 8 ساعت در روز در مدرسه باشند، و اغلب ساعات بیشتری را در برنامه ریزی، نشست با آموزگاران دیگر،نصیحت دانش آموزان و یا معاشرت با آنان می گذرانند. معلّمان گزارش داده اند که بیشتر کار آنان درمدرسه انجام می شود، عاملی که ا حساس می کردند مربوط به جّو عمومی دانشجویی می باشند.معلّمان و مدیران ژاپنی محّل کار خود را بعنوان جوامع نزدیک بهم بافته ای توصیف می نمایند که در آن تحصیل کرده ها به سهولت اطلاعات و تجربیات آموزش را با هم در میان می گذارند .این احساس قوی اجتماعی بنظر میرسد بر چگونگی دید گاه آموزگاران و برخورد آنان با اخلا گیری های دانش آموزان تاثیر بگذارد .
آموزگاران اوّلین کسانی هستند که می توانند نظم را در کلاس درس خودمانی خود برقرار سازند، امّا در صورت جّدی بودن مشکلات، آن ها می توانند دیگر آموزگاران، آموزگار بالاترین سطح یا مدیران را به حمایت بطلبند. تعداد کمی از معلّمان احساس اضطراب یا نگرانی خود در مورد رفتار دانش آموزان را گزارش کرده اند .آموزگاران در تمامی سطوح، هدف از آموزش را رهنمون کردن دانش آموزان برای انسانهایی پیشرفته تر از آن ها ساختن می بینند. آموزگاران کلوب های دانشجویی را سازماندهی بر آن ها و نظارت می کنند و به هماهنگ سازی رویدا های در سطح مدرسه کمک می نمایند. معلّمان بویژه در سطح ابتدایی تاکید دارند که نقش آنان بهبود کلّی آموزش کودکان بوده است، نه فراهم آوردن آموزش علمی صرف برای آنان .
معلّمان ژاپنی و والدین تاکید زیادی بر اصول اوّلیه یادگیری دارند.هنر، موسیقی و آموزش جسمانی نقش مهمی در برنامه عمومی آموزشی بازی می کنند کودکان میزان زیادی وقت صرف برنامه ریزی آماده سازی و شرکت در رویداد های سالانه در سطح مدرسه می کنند که ارتباط مستقیم با موفقیت های علمی ندارند .واژه تحصیل، یک سری معانی گسترده تری در شرایط ژاپن دارد تا در آمریکا. تحصیل، آنطورکه یک مادر به زبان می آورد، وظیفه ای مادام العمر است. فرد می آموزد که چگونه یک همسر، مادر، همکار، و شاید حتّی یک بازنشسته باشد.به عقیده معلمین،ایجاد نگرش مثبت درمورد تحصیل در سال های اولیه،حیاتی تر از موفقیت های علمی و اجتماعی بعدی می باشد.معلّمان و والدین بسیاری از مشکلات اساسی دانش آموزان همچون تنفّر از ریاضی و علوم، فقدان خلاقیّت، امتناع از تحصیل، و خشونت را با شکست های اولیه در آموزش کودکان مرتبط میدانند. به اعتقاد تحصیلکرده های ژاپنی، اگر کودکان در شناخت در مورد دنیای خود هیجان زده شوند، به تقیب مطالعات خود در سال های بعد ادامه می دهند. و از آن به بعد به تعبیر کلّی، دانش آموزانی دارای انگیزش خواهند شد .از سال های اولیه به بعد، به کود کان ژاپنی آموخته می شود که در گروه های کوچک ( han) و همزمان بعنوان همشاگردی، همکلاسی، و اعضاء کلّ کلاس کار کنند. این لایه های چندگانه گروه وابسته بنظر می رسد حسی قوی از اتحاد باکلاس ایجاد می کند. شخص دانش آموز کمتر بخاطر پیشرفت های شخصی خود شناخته میشود تا ارتباطات و مشارکت هایی که باگروه، کلاس، سط‍ح، یا مدرسه داشته است .تحصیل کرده های ژاپنی هم چنین برعلائق کودکان متوسط و پایین تر از متوسط توجه نشان میدهند.معلّمان تاکید جزئی بر قابلیت های ذاتی دارند، و اغلب معلّمان مدارس ابتدایی از راه خود فراتر میروند تا استعداد را فدای علاقه و تلاش نمایند.از واژه تفاوت های استدادی ( نوریوکوسا ) معمولاً احتراز می شود و تفاوت در سطوح حاکی از مهارت (شوجوکودو ) ارجحیت دارد.این رجحان نشان دهنده این واقعیت است که معلمین ژاپنی عمیقاً نگران تقسیم کودکان بر اساس استعداد آن ها می باشند. یک دلیل عدم استفاده از گروه بندی بر اساس استعداد آن ها میباشند. یک دلیل عدم استفاده از گروه بندی بر اساس استعداد از طرف معلّمان اینست که این کار به کودکان از نظر احساسی چنان صدمه می زند که آن ها انگیزه خود برای تحصیل را از دست می دهند. معلّمان ژاپنی اعتقاد دارند که انگیزه کودک نقطه عطف موفقیّت اوست و تمام کودکان با تشویق مناسب قادر به کسب مهارت و استادی در برنامه های آموزشی می باشند.معلّمان ژاپنی معمولاً مطرح شدن تفاوت های استعدادی را در نتیجه پرورش نیافتن ودر پیشینه خانوادگی می بینند. معلّمان استعداد ها را ذلتی در نظرنمی گیرند، بلکه فکرمی کنند که قابلیت ها باید از طریق تلاش فردی اکتساب گرفته شوند. باستثناء دانش آموزانی با معلولیت های آشکارا قابل تشخیص، معلّمان تمام دانش آموزان را قادر به موفقّیت درمدرسه می بینند. از تلاش فردی اغلب بعنوان منبع و منشاء موفقیّت و استعداد با لا یاد می شد.
افرادبرخوردار از" ذهن قوی "نشان میدهند، یا کسانی که انگیزه قوی دارند دانش آموزانی در نظر گرفته میشوند که در ریاضی، علوم، و دیگر زمینه ها عالی خواهند بود. آنچه که اغلب این افراد را از دیگر همکلاسی هایشان متمایزمی سازد نوع روابط اولیه خانوادگی آن ها و تاثیراتی است که با رشد کودک این روابط اولیه برجا می گذارند. دانش آموزانی که اجتماعی نیستند، پیش از دیگر دانش آموزان " کفگیرشان به ته دیگ میرسد " و درنتیجه، عقب ترمی مانند و کمتر درگیر امور مدرسه میشوند .انگیزه بعنوان ویژگی ای در نظر گرفته میشود که آموزگاران می توانند به شکل فعّال با تشویق کودک به مطالعه موارد مورد علاقه اش دراو پرورش دهند، و از این طریق حس هیجان و کسب مهارت کودک را عمیق سازند، زمانی که این وابستگی به مدرسه و فعالیّت های کلاسی بوجود بیاید، علاقه به یاد گیری یا مطالعه به طور جدّی در ذهن یا روح کودک ریشه خواهد گرفت .برنامه های ویژه تیزهوشان یا برنامه هایی که به کودکان اجازه میدهد به میزان متفاوتی رشد کنند، در مدارس ابتدایی و راهنمایی دولتی ژاپن تقریباً ناشناخته هستند. با این وجود، جوکو Juku، فرصت های مشابهی را درخارج از مدرسه فراهم می آورد، ضبط نمره، و نادیده گرفتن نمرات وجود ندارد، با این حال، تقریباً تمام مدارس ابتدایی و مقدماتی متوسطه ژاپن کلاس های ویژه ای دارند که اغلب اسامی جذّاب همچون " کوهستان سبز " به آن ها داده شده ودر این کلاس ها به دانش آموزان با معلولیت های جّدی،جدا از دیگر بچه ها آموزش داده میشود. برنامه آموزشی این کلاس ها آسانتر از برنامه ایست که در کلاس های اصلی اجرا میشود، دانش آموزان بندرت با همتا های خود در روند اصلی ارتباط برقرارمی کنند.با وجود یکه ایده آل اصلی ژاپنی ها برای به حساب آمدن است، امّا محدودیت های آشکاری در مورد این مشمول وجود دارد. در طول سال های تحصیل اجباری، فقط دانش آموزانی با معلولیت های جّدی خارج از روند اصلی نگه داشته می شوند. با این همه، به هنگام ورود به دبیرستان تمام دانش آموزان بر اساس نمره های امتحان ورودی در دوره های مختلف دبیرستان رده بندی می شوند .
نرخ کادر آموزشی وغیرآموزشی زاپن نسبت به سایر کشورها برمبنای درصد طی سال 1992

کادر آموزشی
کادر غیرآموزشی
کشورها
ابتدایی ومتوسطه
آموزش عالی
ابتدایی ومتوسطه
آموزش عالی
فرانسه
4/2
4/0
3/3
—
آلمان
6/1
6/0
4/2
—
ایتالیا
5/3
1/0
2/4
4/0
ژاپن
7/1
4/0
4/3
(6)
انگلستان
2/2
3/0
5/2
–
امریکا
2/2
5/0
7/2
8/0
استرالیا
3/2
6/0
9/2
3/0
اتریش
5/3
5/0
8/3
–
بلژیک
8/3
3/0
8/4
6/0
جمهوری چک
4/2
3/0
5/3
7/0
دانمارک
7/2
2/0
3/3
6/1
فنلاند
–
–
1/3
–
مجارستان
5/3
4/0
2/4
6
ایرلند
8/2
4/0
4/2
–
هلند
8/1
4/0
3/3
–
نیوزلند
3/2
5/0
3/3
–
اسپانیا
6/2
4/0
3/3
–
سوئد
3/2
–
–
–
ترکیه
5/2
2/0
2/2
–
آموزش معلمین ابتدایی
با اینکه بعضی از معلمان مدارس ابتدایی در دانشگاههای خصوصی و مدارس عالی تربیت می شوند ، امّا اغلب آنان در دوره های 4 ساله دانشگاههای ملی دوره می بینند .اغلب معلمان مدارس ابتدایی دردانشگاه های ملی و دردوره های 4 ساله لیسانس تربیت می شوند، اما با این وجود برخی از آن ها در دانشگاه های خصوصی و مدارس عالی تعلیم داده میشوند.
آموزش معلمین متوسطه
معلمان مدارس راهنمایی اساساً دوره های 4 ساله این لیسانس را برمیدارند، در حالیکه معلمان دبیرستان ضرورت دارد دوره های لیسانس و فوق لیسانس هر دو را بردارند.

آموزش اساتید دانشگاهی
برای معلمان موسسات آموزش عالی هیچ نظام مدرکی وجود ندارد. شرایط لازم برای استادان دانشگاه ها (بانضمام دانشکده های کارشناسی )، مدارس عالی، و دانشکده های فنی در احکام وزارت آموزش، علوم و فرهنگ، تحت عناوین " استاندارد های تاسیس مدارس عالی " و استاندار های تاسیس شده دانشکده های فنی معین می شود.
نهادهای حمایتی
نهادهای حمایتی غیردولتی
استاندارد بالای آموزشی در ژاپن، در کلّ نا برابریهای گوناگونی را پنهان میسازد، به منظور تلاش برای این موارد و نزدیک شدن به هدف تسلوی کامل فرصتهای آموزشی برای همه معلّمان جهت مطالعه و بررسی مشکلات جاری آموزش گروههایی را سازماندهی می کنند.
میزان وماهیت سازمانهای آموزشی غیردولتی بسیار متفاوت است.برخی درمقیاس فراگیر عمل می کنند، درحالیکه دیگران فقط در چارچوب یک مدرسه قرار می گیرند این میزان هرچه که باشد آموزگاران اصول آموزشی مطابق تجربیات خود درکنفرانسهای سالانه مطالعات ملّی ، در گردهماییهایی گروهی مطالعات محلّی ، یا دربولتن های اطلاعاتی ارائه می دهند.مطالعات انجام شده توسط آموزگاران تاثیر قابل توجهی درآموزش ژاپن دارد.در بیشتر موارد،حمایت مالی از این سازمانها توسط شهریه های پرداختی توسط اعضاء صورت میگیرد.یکی از سازمانهای آموزشی غیر دولتی ، اتحادیه آموزگاران ژاپن می باشد. این سازمان بعنوان بخشی از تلاش خود برای ارتقاء حقوق و بهبود شرایط اقتصادی آموزگاران ، کنفرانسهای سالانه مطالعات فراگیر را برگزارمی کند ، که در آن نمایندگان Prefectural مشکلات قبلی خود که در گروههای مطالعاتی محدودهPrefecture آنان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است را ارائه می دهند.سازمانهای آموزشی غیر دولتی هم چنین شامل سازمانهای مطالعاتی مستقل آموزگاران می باشند ، که اعضای آن مطالعات علمی در مورد شرایط کلّی آموزش یا درمورد مشکلات گوناگونی چون روشهای تدریس ، توسعه برنامه های آموزشی یا مشاوره دانش آموزان را با هدف تلاش جهت بهبود آموزش اجرایی مدارس متّقبل می شوند.موضوعات درسی در برگیرنده ژاپنی ، تاریخ ، جغرافیا ، ریاضیات ، علوم طبیعی ، تکنولوژی ، انگلیسی ، هنرهای زیبا ، موسیقی ، ژیمناستیک ، آموزش بهداشت ، و آموزش معلولان می باشد .
شرایط پذیرش
پیش نیازهای گواهینامه آموزگاری برای استخدام بعنوان مربی کودکستان یا تدریس در مقاطع ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه تاسیس شده توسط دولت یا نهادهای دولتی، گواهینامه معلمی مورد نیاز است. گواهینامه معلمی بر اساس استانداردهای وضع شده توسط مقامات ملی اهدا می شود. دانشجویانی که تمایل دارند معلم مقاطع ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه شوند، بعنوان قانون باید در کالج، دانشگاه یا مدرسه عالی دوره ببینند.علاوه بر دانشگاههای لیسانس، تعدادی از کالج ها، دانشگاهها و مدارس عالی دوره های لازم جهت قادر سازی دانش آموزان به کسب پروانه معلمی را ارائه می دهند.
گواهینامه های جدا گانه ای برای معلمان مقاطع ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه وجود دارند.هر گواهینامه ای به پیشرفته، و درجه یک و دو تقسیم میشود.جهت کسب گواهینامه معلمی، متقاضی باید مدرک پیشرفته را دریافت کند. واحد های لازم این سه دوره مختلف عبارتند از:
. صلاحیت تحصیلی مقدماتی
. گذراندن دوره های تدریس ویژه
. گذراندن دوره های حرفه ای شامل تمرین تدریس به دانش آموزان
تمرین تدریس به دانش آموز به مدت 2یا3 هفته در مدارس تحت پوشش دانشگاه یا مدارس عالی یا مدارسی که بنا به تقاضای دانشگاهها یا مدارس عالی جهت پذیرش معلمان مبتدی معین شده اند، به مورد اجرا گذاشته می شود. در طول این دوره، دانشجویان با شرکت در اداره مدرسه، حضور دروس بی اهمیت به کودکان و دانش آموزان در مورد فعالیتهای گوناگون مدرسه آموزش میبینند.یک دانشجو پس ازکسب مدرکی شامل واحد های مورد نیاز، تقاضانامه دریافت گواهینامه معلمی را ارائه می دهد، در این مورد که خواهان حضور در بورد آموزشی دانشکده، دانشگاه یا مدرسه عالی خود می باشد بورد آموزش در پاسخ به تقاضا نامه معتبر، گواهینامه معلمی را اعطا میکند.از این روگواهی معلمی اعطا شده به این طریق درسراسر ژاپن معتبر می باشد.متقاضیان حتی پس از دریافت پروانه معلمی هم نمینوانند به طور خودکار آموزگار شوند. دارندگان پروانه معلمی یا آنان که قبلاً این مدرک را داشته اند اگر بخواهند در مدارس دولتی یامحلی کار کنند باید در امتحان برگزار شده توسط بورد آموزشی منطقه مورد درخواست خود شرکت جویند و در آن قبول شوند. کسانیکه دراین امتحان موفق می شوند از سال بعد واجد شرایط تدریس درمدارس عمومی میباشند، اما از نظر رسمی فقط در محلی استخدام می شوند که جای خالی وجود داشته باشد یا به معلم اضافی نیازدارند. درموردیکه جای خالی وجود ندارد ، شرایط ذکر شده در بالا فقط برای دوازده ماه اعتبار دارد. از این رو پس از گذشت یک سال، یکبار دیگرباید در این آزمون شرکت جویند تا مجددا واجد شرایط گردند .
آموزش زبان ژاپنی
ژاپن تعداد قابل قبولی درمدرسه زبان ژاپنی دارد، که بیشتر آن ها در توکیو قرار دارند. کیفیت آن ها بسیار متفاوت می باشد، با وجودی که بدنه دانشجویی بیشتر آن ها این گونه نیست. تقریباً تمام دانشجویان خارجی درژاپن چینی یا کره ای هستند. با توجه به دشواری یادگیری زبان ژاپنی برای کسانی که دردیگر محیط های زبانی بزرگ شده اند، این مسئله زیاد تعجب آورنیست. با این وجود، افزایش تعداد خارجیان از سراسرجهان نشان دهنده علاقه به یادگیری زبان ژاپنی وحضور در دانشگاه های آن است. و این تاثیر سالمی برسیستم آموزش زبان ژاپن گذاشته است و به میزان اندکی استاندارد ها را بالا برده است.
دوره های آموزشی
دوره های زبان ژاپنی به شرح ذیل توسط مرکز آموزش دانشجویان بین المللی اجرا می شوند:
. برنامه آموزش زبان ژاپنی درسطح دانشگاهی
این برنامه زبان ژاپنی مختص دانشجویان همهملل و محققان عضو دانشگاه می باشد.
دوره ها ازسطح مقدماتی تا پیشرفته میباشند.این دوره ها عموماً از ماه اوریل تا جولای و یا ازاکتبر تا ژانویه سال بعد برگزارمیشوند.علاوه براین دوره های عادی و دوره های فشرده ای که در آنها دانشجویان بین 5 تا 7ساعت در روز مطالعه می کنند درتعطیلات بهار و تابستان برگزارمیشوند.باید توجه داشت که این دوره ها رایگان هستند و مدرک دانشگاهی اعطا نمی کنند .آنهایی که به ملعحق شدن به این برنامه علاقه مند هستند باید تا موعد مقرر شده در تابلوی اعلانات مدارس ثبت نام نموده، و در امتحان کتبی تعیین سطح شرکت کنند.ازمتقاضیان هم نوعی کارت شناسایی که موید عضویت آنها در دانشگاه باشد درخواست می شود.
. دوره ویزه آموزش زبان ژاپنی
این دوره ویزه دریاقت کنندگان بورسیه دولت ژاپن (Monbusho) می باشدکه دردانشگاه نا گویا Nogoya یا دانشگاههای ملی مجاور پذیرفته شده اند تا درتحقیقات سطح کارشناسی یا برنامه های تربیت معلّم شرکت کنند.این دوره 6 ماهه است که زبان ژاپنی کاربردی مورد نیاز زندگی روزمرّه و نیز مقدمات ژاپنی مورد لزوم حوزه های تحقیقاتی تخصّص را شامل می شود.این دوره دو بار در سال ازآوریل تا سپتامبر و یکبار دیگر ازاکتبر تا مارس سال بعد ارائه می شود.هر ترم شامل 16 هفته آموزش فشرده زبان ژاپنی می باشد.
. دوره آموزش زبان و فرهنگ ژاپنی
این دوره یکساله برای دانشجویان زبان و فرهنگ ژاپنی طراحی شده و از اکتبر تا سپتامبر سال بعد ارائه میشود.این دوره کاملاً به زبان ژاپنی آموزش میدهد و شامل 31 هفته آموزش می باشد.افزایش تبحّر دانشجویان در زبان ژاپنی، آگاهی ازموضوعات جاری مربوط به ژاپن و آگاهی ازفرهنگ ژاپن مورد تاکید میباشد.ازدانشجویان هم چنین انتظار میرود گزارش تحقیقاتی درمورد موضوعی به زبان ژاپنی تهیه و ارائه نمایند. پیش بینی میشود که دانشجویان به دوره های دانشکده محل تحصیل خود در دومین ترم رسیدگی کنند.
. کلاسهای زبان ژاپنی ویزه دانشجویان دوره کارشناسی بین المللی
کلاسهای پیشرفته ژاپنی در اولین و دومین سال به دانشجویان ارائه میشود. این کلاسها به منظوربهبود مهارتهای زبان ژاپنی لازم جهت تحصیلات دانشگاهی دانشجویان ارائه می شود و موضوعاتی چون خواندن متون تخصّصی ، نوشتن گزارشات ، ارائه خطابه و عرضه آن در سمینار را شامل میشود. دانشجویان در هفته 4 تا 6 ساعت در این کلاسها حضور می یابند و مدرک دانشگاهی دریافت می دارند.
. دوره زبان ژاپنی NUPACE
این دوره ، با بهره جویی از برنامه تبادل کوتاه مدت توسط AIEJ(انجمن بین المللی آموزش ژاپنی) ارائه میشود و کلاسهای زبان ژاپنی را در سه سطح و بر اساس تبادل بورسیه 12 ـ 6 ماهه به دانشگاه ناگویا ارائه می دهد.
آموزش بزرگسالان
رشد سریع صنعتی سازی تاثیرات عظیمی بر زندگی شهری و روستایی ژاپن داشته است . با وجودی که مکانیزه شدن کشاورزی گسترش یافته است امّا هنوز جوانان تمایل به ترک خانه دارند و برای کار به ادارات و کارخانه های شهرهای کوچک و متوسط مجاور می روند ، و کشاورزی و کشت و زرع را در دستان سالمندان، زنان، و امثال آن رها می سازند. بعلاوه با گسترش سریع تاثیرات رسانه های جمعی چون تلویزیون در سراسر کشور ، مناطق روستایی و صنعت کشاورزی ، برخی از ویژگیهای زندگی جمعی گذشته را از دست داده اند.
ساختار آموزشی
آموزش بزرگسالان به طور اعم برای بزرگسالان و با هدف همکاری با آموزش مهارتهای حرفه ای و ارتقا دانش و فرهنگ عمومی برگذار می شود .با این حال، با فعالیتهایی که ویژه زنان صورت می گیرد، بطور جداگانه و به عنوان آموزش زنان برخورد می شود. علاوه بر فراهم آوردن فرصتهایی جهت یادگیری زمینه های مختلف و تربیت رهبر در آموزش زنان به فعالیتهای منطقه ای چون ارتقا پروژه های داوطلبانه زنان و ساخت تالارهای زنان نیز از طریق آموزش جامه عمل پوشانده می شود. تعداد کلاسهای زنان که در سال 1995 سازماندهی شدند، بالغ بر 350750 بوده، و جمعاً 720/181/1 شرکت کننده داشت. از زمان آماده سازی برنامه فعالیت داخلی توسط دفتر نخست وزیری به مناسبت روز جهانی زن در سال 1976، برخورد با مشکلات زنان بخش عظیمی را در آموزش زنان اشغال کرده است. با این حال، هنوز تاکید اصلی بر آموزش مربوط به خانه داری و زندگی خانوادگی می باشد.برای بزرگسالان به طور اعم، گونه گسترده ای از فرصتهای آموزشی فراهم می شود، که شامل مدارس بزرگسالان، کنفرانسهای دانشگاه دولتی و امثال آن می باشند.نهادهای محلی و شهرداریها میزانی از فعالیتها و تسهیلات را با عناوین گوناگون ارائه میدهند . درسال 1995 ، 220/ 188 کلاس ویزه بزرگسالان با بیش از 883/362/12 شرکت کننده سازماندهی شدند.موضوع اصلی دروس ، ارتقا ء آموزش خانواده وبهبود زندگی خانوادگی میباشد (تقریبا 4/36 درصد) فرهنگ عمومی و آموزش زیبایی شناسی (9/25درصد) بدنسازی و سرگرمی (9/9 درصد) رابطه صمیمانه شهروندی و شناخت بدنی (4/10 درصد ) و پیشرفت مهارتهای فنی و حرفه ای (808 درصد ) میباشد. از سال 1977 ، وزارت آموزش مسئولیت نظارت بر عملکرد مراکز آموزش بزرگسالان را عهده دار گردیده و شهرداریها را تشویق نمود تا دوره های دانشگاهی بزرگسالان را ایجاد نموده و از آنها حمایت کنند. این دوره ها به شکلهای گوناگون میباشد ، که دوره های ویژه در مراکز اجتماعی ، کنفرانسهای عمومی دبیرستانها و دانشگاهها ، دوره های ویژه در کتابخانه ها ، موزه ها ، موسسات تحقیقی و دوره هایی را شامل می شود که از بخش برنامه ها بعنوان وسایل آموزشی استفاده می کنند. دوره های مکاتبه ای نیز فرصتی جهت یادگیری گونه هایی از مهارتهای حرفه ای و مهارتهای زندگی روزمره فراهم می آورند ، و میزان وسیعی از موضوعات ارائه شده در دوره های تعداد زیادی از سازمانها را دربرمیگیرند.وزارت آموزش دوره هایی را تایید وبکار میگیرد که توسط مدارس یا موسسات غیرانتفاعی اداره میشوند و بمنظور ارائه همکاری با تقویت آموزش اجتماعی در نظر گرفته می شوند.دانشگاه هوایی که بعنوان موسسه ای با جایگاه حقوق ویژه درجولای 1981 تاسیس شد،درسال 1985 شروع به پذیرش دانشجو کرد و فرصتی جهت ثبت نام در موسسه آموزش عالی و مطالعه در منزل را بدون شرکت در امتحان ورودی فراهم کرد و انتظار میرود سهم عظیم و قابل توجهی در بهبود فرصتهای آموزشی داشته باشد.آموزش از طریق برنامه های رادیویی یا تلویزیونی،مطالعه متون و یا حضوردر محل دانشگاه صورت میگیرد.

آموزش بین الملل
تاسیس مدارسی جهت جوانان ژاپنی ساکن کشورهای خارجی ، با آموزش به زبان مادری ، چیزی جدید نیست که از جنگ جهانی دوم به بعد به ظهور رسیده باشد .تعداد قابل توجهی از این گونه مدارس زیر نظر سیستم آموزش قبل از جنگ وجود داشته است . نخستین مدرسه از این نوع که توسط دولت در نظر گرفته شد ، مدرسه ژاپنی تاسیس شده در سال 1906 در اینکون کره بود و تا سال 1945 ، 750 مدرسه وجود داشت که اکثر آنها در آسیا قرار داشتند درحال حاضر ، 95 مدرسه ژاپـنی در خارج از کشور وجود دارند که تحت کنـترل مستقیم وزارت آمـوزش می بـاشنـد.بعلاوه ، تعداد قابل توجهی مدارس خصوصی متعلق به موسسات بازرگانی و غیر رسمی وجود دارند که توسط آنها عمل می کنند و آموزش تکمیلی ارائه می دهند . در زمانهای پیش از جنگ ، مدارس ژاپن اساساً در مناطق گوناگون آسیا تاسیس می شدند، امّا در حال حاضر آنها در سراسر جهان گسترس یافته اند که آمریکا و اروپا را هم شامل می شود.در رابطه با کودکان ژاپنی و جوانانی که بعد از دوره های زندگی در خارج از کشور به وطن بازگشته اند اقدامات گوناگونی جهت فراهم آوردن تسهیلات آموزشی آنان انجام شده است ، که شامل ادغام آنها در کلاسهای معمولی مدارس ملی ، دولتی و خصوصی ، یا سازماندهی کلاسهای ویژه برای آنان بوده است . اصلاحاتی در مورد سیستم امتحان ورودی نیز انجام شده تا سعی کنند نیازهای چنین کودکانی را برآورده سازند . نیاز به چنین اقداماتی با افزایش تعداد خانواده های ژاپنی که در نتیجه توسعه داد وستد ژاپن در کشورهای خارجی مدتی طولانی در خارج از کشور زندگی کرده اند ، مطرح شده است . با وجودی که جوانانی که مدتی طولانی در خارج از کشور سکونت داشته اند در مدارس ژاپنی محلی حضور می یابند ، اغلب هماهنگ شدن با شرایط ویژه زندگی مدرسه ژاپنی را دشوار یا غیر ممکن یافته اند، و مسئله آموزش افرادی این چنین که به وطن بازگشته اند به مشکل اجتماعی مهمی مبدل شده است .از اینرو ، آموزش ویژه با تعیین معلّمان تمام وقت برای مدارس خصوصی ، مدارس ملّی ( مدارس تحت پوشش دانشگاهها ) ، و بویژه مدارس دولتی بخشهای مختلف کشور فراهم آمده است. ، تعداد این مدارس نیز به تدریج رو به افزایش است .
از هنگام از سرگیری روابط دیپلماتیک میان چین و ژاپن در سال 1972 ، کودکان با ملّیّت ژاپنی سرگردان در چین ، پس از جنگ جهانی به کشور مطبوع خود بازگردانده شده اند. از 31 دسامبر 1996 به بعد ، 363/7 نفر ( کودک و خانواده آنها ) به کشور بازگردانده شده اند .در سال 1995 ، 430 کودک زاپنی که در کشورهای خارجی به سر می بردند در مدارس ابتدایی و مقدماتی و تکمیلی متوسطه ثبت نام کردند .
آموزش اجتماعی
در ژاپن ، آموزش خارج از مدرسه شامل آموزش بزرگسالان و تدارکات(خدمات تامین آتیه جوانان)، آموزش اجتماعی خوانده میشود. واژه " آموزش اجتماعی"، آنطور که در ژاپن بکار رفته است ، دلالت بر آموزشی دارد که خارج از سیستم رسمی مدارس به جوانان و افراد بزرگسال ارائه می شود.اغلب کلاسها و دوره ها در زمینه آموزش اجتماعی در مجموعه ای متنوع از تسهیلات عمومی اداره می شوند. این نوع از آموزش به جوانان شامل پسرها و دخترانی ارائه می گردد که آموزش اجباری می بینندو یا جوانان کارمند، و آنانی می شود که کمتر از 25 سال دارند و هنوز در موسسات آموزشی حضور می یابند. اغلب کلاسهای دخترانه و پسرانه به این سمت گرایش دارند که علاقه دائمی به کارهای اضافه بر برنامه درسی را در آنان القا کنند و مشوق نوآوری ها و استعدادهای افراد درجهت معاشران با دیگران می باشند. موضوع کلاسها شامل فرهنگ عمومی، فعالیتهای ورزشی و تفریحاتی می باشد. در سال 1995 507/85 کلاس درسراسر ژاپن سازماندهی شد که جمعاً 000/73/5 شرکت کننده داشتند.هدف از کلاسهای جوانان مجهز ساختن آنان با دانش و یا مهارتهای لازم کاری است. بالغ بر 148/9 کلاس با مجموع 446 /420 شرکت کننده در این راستا وجود دارد. به منظور ایجاد تسهیلات جهت حضور جوانان کارمند بالغ بر 801/4 نفر، این کلاسها ساعت 5 بعد ازظهر تشکیل می گردند.با این حال، تعداد کلاسها و دوره های مخصوص جوانان و تعداد شرکت کنندگان در چنین کلاسهایی به سرعت و سال به سال رو به کاهش است. جوانان گروه سنی پائین تر در ورزشهای تفریحی یا در فعالیتهای خدماتی داوطلبانه در سازمانهای دولتی یا سازمانهایی نظیر آن شرکت می کنند، اما نسبت به آموزش نگرشی بی تفاوت یا شدیداً منفی نشان می دهند. سازمانهای جوانان برای جوانان گروه سنی بالاتر، مکانی جهت آموزش ایجاد می کنند. در گذشته، سازمان مکاتبه ای گسترده ای در مناطق روستایی وجود داشت، اما با تغییر سریع ساختار جامعه، از تاکید منطقه ای و کارهای کشاورزی کاسته شده است و با این وجود سازمان منطقه ای جوانان هنوز به عنوان واسطه جابجایی و آموزش جوانان نقش مهمی ایفا می کند .شرایط زیست محیطی جوانان این روزها مشکلات جدی چندی را بوجود می آورد که مسبب آنها تغییرات سریع اجتماعی، وتاکید بیش ازحد بر دستاوردعلمی و دیگر عوامل می باشد.سال جهانی جوانان در سال 1985 فرصتی جهت ارزیابی مجدد و جدی مشکلات تاثیر گذار بر جوانان فراهم آورد ..در اغلب موارد ، آموزش اجتماعی توسط بورد آموزشی مناطق محلّی اداره میشود. یک مشاور آموزش اجتماعی که سمتی حرفه ای دارد، برای هر بورد آموزشی معیّن میشود، که مسئول برنامه ریزی طرح یکساله آموزش اجتماعی، و کمک به تایید محیطی مناسب جهت آموزش اجتماعی و اجرای برنامه ها می باشد. آموزش اجتماعی اساساً درمراکزprerectural، یا تالارهای شهرداری محلّی ، یا سالنهای شهر اجرا میشود.در ژاپن مدرن، تالارهای محلی، مراکز فرهنگی هر منطقه بوده و به این منظور طراحی میشوند و تسهیلاتی چون مراکز سمعی و بصری ، موزه، مراکز تفریحی و امثال آنرا شامل می شوند. مراسم ازدواج و انواع مختلف گردهمایی ها نیز در این مراکز انجام می شوند. اخیراً در زمینه آموزش اجتماعی هم ، مراکز فرهنگی خصوصی بسیاری بوجود آمده اند که توسط گروههای روزنامه ای ، گروههای پخش ، فروشگاههای زنجیره ای و گروههای مالی اداره میشوند.
نهادهای مرکزی
آموزش اجتماعی توسط مجموعه گوناگون از سازمانهایی اداره می شوند که از نظر ابعاد و ویژگیهای خاص متفاوت می باشند، و توصیف تعداد واقعی آنها بطور قطع آسان نیست. بسیاری این سازمانها که از کنترل عمومی آزاد میباشند، متدهای بی نظیری از طراحی و برنامه ریزی را توسعه داده و به شکل کار آمد و سیستماتیک عمل می کنند. سازمانهایی که تایید قانونی ویژه دارند، بعنوان سازمانهای مربوط به آموزش اجتماعی شهرت دارند.درچارچوب قانونی، برخی از سازمانها بعنوان شخصی حقوقی مربوط به موسسه یا شخص حقوقی نهادین گنجانده میشود، در حالیکه دیگر سازمانها بعنوان بخشهای افتخاری غیر الحاقی عمل می کنند. سازمانها در چارچوب ویژگیهای خود می توانند به سه گروه تقسیم میشوند:
. سازمانهایی با هدف فراهم آوردن آموزش و فرصتهای تحصیلی برای اعضاء خود(همچون انجمنهای کودکان، انجمنهای منطقه ای جوانان، انجمنهای منطقه ای زنان، PTA ها، گروههای دارای منافع مشترک)
. سازمانهایی با هدف فراهم آوردن فرصتهای آموزش برای اعضاء خود و درگیری در فعالیتهای آموزش اجتماعی جهت افرادی غیر از اعضاء
. سازمانهای مجری فعالیتهای آموزش اجتماعی(همچون فدراسیون مراکز عمومی کتابخانه ای، انجمنهای موزه، انجمنهای تربیت بدنی، انجمنهای سرگرمی ها و غیره)
تسهیلات آموزشی
تسهیلات آموزش اجتماعی به شکل گسترده از نظر اندازه، شکل، و عملکرد متفاوت هستند. بسیاری از آنها مربوط به سازمانهای مدیریتی هستند، اما مقداری هم هستند که هماهنگ با مفهوم منطقه ای معینی بنا شده اند که نقش مهمی در فعالیتهای آموزشی و فرهنگی مهمی ایفا می کنند. مراکز عمومی، بویژه رابطه ای بسیار نزدیک با زندگی دانشجویان محلی دارند.
مراکز عمومی
تا جائی که مفهوم و تصویر مرکز عمومی مد نظر باشد، قبل از جنگ جهانی دوم تسهیلات مشابهی وجود داشت، اما پس از جنگ، این مراکز دوباره بعنوان مراکز عمومی سازماندهی شدند که به شکلی مستقل و توسط ساکنین محلی عمل می کنند. از آن به بعد، تعداد مراکز رو به افزایش گذاشتند، و هم اکنون نقش عمده ای در فعالیتهای آموزش اجتماعی ایفا می کنند.
مراکز عمومی کلاسها و دوره های گوناگونی را ارائه می دهند، کنفرانسهایی برقرار می کنند، کتابها و مطالب در دسترس را تهیه می کنند، تربیت بدنی و فعالیتهای تفریحی را اجرا کرده، با سازمانهای گوناگونی تماس بر قرار می کنند، و فعالیتهایی را با هدف ایجاد تسهیلات در دسترس جهت استفاده ساکنان محلی اداره می کنند. از اکتبر 1997 به بعد 819/17 مرکز عمومی وجود داشته است ( 446/11 مرکز اصلی و373/6 شعبه ) که در 8/90 درصد شهرها ، شهرستانها و روستاهای سراسر ژاپن بنا گردیده است. با توجه به سطح تسهیلات و تجهیزات ، مراکز زیاد دیگری وجود دارند که به میزان بسیار محدودی عمل می کنند ( شعبه های اصلی با میانگین وسعت 330 متر مربع برای هر شعبه) ، اما در سالهای اخیر تسهیلات درجه یک و مجلل زیادی نیز می توان یافت که تعدادشان رو به افزایش است . تعداد مراکز عمومی مجهز به تالار نشیمن ، تالار ، اتاق نگهداری کودکان ، اتاق سمعی و بصری ، اتاق تمرین و غیره رو به افزایش است .بمنظور اجرای این فعالیتها ، هرمرکز عمومی ، سرپرست ، مدیر و کارکنان دیگری در اختیار دارد . مدیر ، بخصوص ، مسئول برنامه ریزی و اجرای فعالیتهای گوناگون بوده و به عنوان مشاور فعالیتهای مطالعاتی انجام شده در مرکز عمل میکند.اما بعنوان متخصص ازهیچگونه جایگاه اجتماعی که از نظر قانونی تضمین شده باشد برخوردار نیست.
کتابخانه ها
کتابخانه های عمومی به تلاشهای پرشور جهت نیل به اهداف خود که همه جا و هر زمان در دسترس همگان بودن است ، ادامه میدهند . در سال 1997 ، 419/2 کتابخانه عمومی وجود داشت ( که شامل686 کتابخانه سیار می شد ) که در سراسر مناطق ژاپن پراکنده شده بودند. 2/64 درصد شهرها ، 1/31 درصد شهرستانها ، و 1/3 درصد روستاها از کتابخانه های ویزه خود برخوردار میباشند. طی سالهای اخیر ، شهرها و روستاهای بیشتری کتابخانه های خود را بنا نهاده اند ، اما هنوز نابرابری های منطقه ای زیادی وجود دارد . مجموع ذخایر کتاب تقریبا به 000/341/247 جلد می رسد ، و از نظر ذخیره کتاب برای هر کتابخانه یک کتابخانه تقریبا 000/939/30 جلد کتاب دارد و کتابخانه شهرداری ( حوزه ای ) تقریبا 510/177 جلد کتاب دارد . از نظر طبقه بندی موضوعی در سال 1966 ادبیات بزرگترین بخش بوده است و بالغ بر 2/32 درصد کل کتابها را شامل می شود ، پس از آن علوم اجتماعی ( 2/11 درصد ) ، و هنر ( 5/7 درصد) قراردارند . بر خلاف آنکه گفته می شود علاقه به کتب چاپی رو به کاهش است ، تعداد استفاده کنندگان از کتابخانه و کتابهای امانت گرفته شده در سالهای اخیر بطور ثابت رو به افزایش بوده و تعداد کتابهای به امانت گرفته شده در سال تقریبا به 378 میلیون جلد می رسد.بخصوص باید توجه کرد که تعداد قابل توجه کودکان کتابخانه رو 21 درصد کل استفاده کنندگان را تشکیل میدهند.همراه با این افزایش دربهره جویی ، ویژگی کتابخانه های عمومی نیز درطول 10 سال گذشته بطور مشخص تغییر کرده است . تعداد کتابخانه هایی که خدمات امانت دهی خود در مناطق محلی را از طریق ارائه با کامپیوتر و یا فراهم آوردن خدمات پیشرو دربهبود مطالعه بهبود بخشیده اند نیز افزایش یافته است.با وجودمشکلات مالی که بعنوان محدودیتهایی درمقابل توسعه خدمات عمل میکنند،تاثیر اصلاحات مدیریتی در خدمات کتابخانه ای از قبل مشهود بوده است .
موزه ها
ازآغاز دهه 70 ، تاسیس موزه ها بطور ثابت افزایش یافته است و در سال 1997 تعداد کل موزه ها بالغ بر 986 عدد بوده است که مهمترین آنها موزه های تاریخی (332) بوده اند و پس از آنها موزه های هنرهای زیبا( 326 )، موزه عمومی ( 118) ، موزه علوم (100) و آکواریوم (39) ، باغ جانور شناسی ( 33 ) باغ گیاه شناسی ( 18 ) ، باغ جانور و گیاه شناسی (9) ، و موزه فضای باز (11) می باشد . دردهه 60 به برکت نرخ رشد بالای اقتصاد ، موزه های هنری مجلل در شهرهای بزرگ احداث شده اند ، از آغاز دهه 70 موزه ها به شکل فعال درگیرفعالیتهای مربوط به مطالعه تاریخ محلی شده اند ومطالبی راجمع آوری نموده و آرشیوهای تاریخ محلی و فولکلور رابه تعدادزیاد بنا نهادند.درحال حاضر،نیاز شدیدی به کاتالوگ و مطالب جامع مشابه آنچه در دسترس کتابخانه ها می باشد وجود دارد .
دیگرامکانات آموزش اجتماعی
علاوه بر امکانات توصیف شده در بالا تسهیلات آموزش اجتماعی شامل امکانات مورد نیازآموزش جوانان، آموزش زبان،ورزش،مراکزفرهنگی، تالارهای رفاهی،تالارهای کارگری، کتابخانه های سمعی و بصری و امثال آن می باشد.
درسال 1996 امکانات آموزش جوانان درمجموع بالغ بر 318/1 بود که 226 مرکز جوانان، 257 مرکز عمومی جوانان دارای محل اسکان آنان، 161 مرکز جوانان شهری، با هدف ارتقاء روابط دوستانه و مطالعه گروهی در میان جوانان شهری، 304 مرکز طبیعت برای جوانان جهت ارتقاء فعالیتهای گروهی و درمحیط باز در میان جوانان، و 99 مرکز کودکان به منظور اشاعه آگاهیهای علمی و فراهم آوردن مشاوره در فعالیتهای زندگی روزانه را شامل میشد.225 مورد امکانات اجنماعی نیزجهت آموزش زنان وجود دارد که بیشتر آنها توسط شهردار یا موسسات حقوقی اداره میشوند. آنها به روشی بی سابقه تاسیس شدند تا پایه ای جهت سازمانهای منطقه ای زنان فراهم آورند و ویژگی آنها تخصیص امکانات مربوط به آموزش زنان به نواحی منطقه ای می باشد.درجولای1977مرکز ملی آموزش زنان تحت حمایت وزارت آموزش احداث شد، تا بعنوان اساس آموزش زنان عمل کند.هم چنین تسهیلات آموزشی شامل مدارس ابتدایی و متوسطه، بطور گسترده و به منظور آموزش اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد.بعلاوه جدا ازموسسات تحت اختیار قانونی وزارت آموزش، انواع گوناگون امکانات جهت جوانان و زنان شامل مراکز کودکان، مراکز بهبود استخدامی، و سایر مراکز یا وزارتخانه های دیگرعمل میکنند، و وزارت کار، وزارت بهداشت و رفاه، وزارت کشاورزی، وجنگلبانی و ماهیگیری و آژانس ملی زمین را دربرمیگیرند. با این وجود مشکلی که هنوز حل نشده باقی می ماند، عدم وجود همکاری کافی میان این امکانات گوناگون می باشد.
آموزش کارمندان
بسیاری از شرکتهای بزرگ ژاپن آموزش و پرورش فشرده ای جهت کارکنان خود دارند. شروع آن هنگامی است که کارمندی به آن شرکت می پیوندد، و این آموزش در سراسر دوران زندگی آن کارمند ادامه می یابد. شرکتهای کوچک و متوسط به میزان زیادی بر آموزش و پرورش در مراکز تخصصی و کالجهای آموزشی حرفه ای تکیه دارند، اما بسیاری از آنها هم برنامه های تربیتی و آموزش مشترک ارائه میدهند. عوامل مهمی که باید در رابطه با آموزش درون شرکتها در نظر گرفته شوند عبارتند از:
. استخدام مادام العمر
. توالی شغلی
. ارتقاء توسط سابقه خدمتی
با توجه به اینکه سیستم استخدام مادام العمر هنوز در ژاپن غالب می باشد، شرکتها می توانند سرمایه گذاری بخش قابل توجهی از منابع خود در آموزش را تقبل نمایند.آموزش و پرورش در چهار چوب یک شرکت هم بر اساس شغل است و بر پایه و رتبه. آموزش بر اساس شغل مهارتهای تخصصی، فروش، مهندس تولید، مهارتهای تجاری، سلامت، مدیریت، نگرشها و امثال آنرا در بر می گیرد. آموزش بر اساس رتبه و سمت در سطوح مختلفی شکل می گیرد و شامل کارکنان جدید، مدیریت خرد، مدیریت میانه، و مدیریت کلان می باشد.در سالهای اخیر، آموزش درون شرکتی، مسئولیتهای اجتماعی زیادی را پذیرفته است، و در نتیجه دموکرات شدن مدیریت، انسانی شدن کار، و محبوبیت آموزش متواتر، با این در خواست روبرو شده که باید مسئولیت ارائه آموزش انسان گرایانه تری را بپذیرد.
آموزش غیررسمی
مدارس چند منظوره
هدف مدارس چند منظوره آموزش انواع مختلف تکنیکها یا کارهای دستی در دوره های یکساله یا بیش از یکسال، یا بین سه ماه و یکسال جهت آموزش تکنیکهای ساده و صنایع دستی می باشد. بیشتر مدارس چند منظوره به صورت خصوصی اداره می شوند و داوطلبین میزان سنی گسترده ای را در بر می گیرند که شامل فارغ التحصیلان مدارس راهنمایی و دبیرستان هم می شوند.میزان دروس ارائه شده توسط مدارس چند منظوره بسیار گسترده است، و شامل تغذیه و رژیم غذایی، آشپزی، شیرینی پزی، آرایشگری، خیاطی، دوزندگی به روش ژاپنی، پرستاری، رادیو گرافی، عکاسی، چاپ، و کتابداری می باشد. در این طبقه بندی مدارسی برای آماده سازی دانش آموزان جهت ورود به دانشگاه و مدارسی هم برای دانش آموزان غیر ژاپنی وجود دارند. درنتیجه اصلاحات انجام شده توسط وزارت آموزش تعدادی مدارس چند منظوره بعنوان "مدارس آموزشی ویژه" مجدداً طبقه بندی می شوند.