مقیاس خود ناتوان سازی (جونز و رودوالت، 1978)
لطفاٌ میزان موفقت یا مخالفت خود را با هر یک از عبارات توصیفی زیر بر اساس حالتی که در بیشتر اوقات دارید مشخص نمایید.
ردیف
عبارات
کاملاً مخالفم
تقریباً مخاالفم
کمی مخاالفم
کمی موافقم
تقریباً موافقم
کاملاً موافقم
1
وقتی اشتباه میکنم اولین واکنشم مقصر دانستن اوضاع است.
2
معمولا کارها را به آخرین لحظه واگذار میکنم.
3
معمولا وقتی امتحان یا کاری پیش رو دارم بیش از حد خود را آماده میکنم.
4
فکر میکنم بیشتر از خیلیها کسل هستم.
5
معمولا سعی میکنم کار را به بهترین وجه انجام دهم، برایم مهم نیست که آن کار چیست.
6
پیش از آنکه برای کاری متعهد شوم و یا برای انجام کار مهمی قولی بدهم مطمئن میشوم که مقدمات لازم یا زمینه آن آماده است.
7
معمولا قبل از امتحان یا انجام کار بسیار مضطربم.
8
وقتی میخواهم مطالعه کنم براحتی بواسطه سرو صدا یا افکاری که به ذهنم میآید حواسم پرت میشود.
9
سعی نمیکنم خیلی وارد فعالیتهای رقابتی شوم زیرا اگر ببازم یا ضعیف عمل کنم رنجیده میشوم.
10
ترجیح میدهم به این دلیل که کارهایم را به نحو احسن انجام میدهم مورد احترام قرار گیرم نه اینکه به خاطر ظرفیتهای بالقوهام تشویق شوم.
11
اگر سختتر کار میکردم نتیجه خیلی بهتری میگرفتم.
12
لذتهای کوچک کنونی را به لذتهای بزرگ آینده ترجیح میدهم.
13
معمولا جز ایده آل ترین حالت از هر حالت دیگری بدم میآید.
14
روزی ممکن است سر و سامان بگیرم.
15
بعضی وقتها از اینکه یکی دو روز مبتلا به بیماری خفیفی شوم خوشم میآید زیرا فشار مسئولیتها را از من بر میدارد.
16
اگر دستخوش عواطف نمیشدم عملکردم خیلی بهتر میبود.
17
وقتی که در انجام کاری ضعیف هستم اغلب با یادآوری اموری که در آنها خوب هستم خودم را دلداری میدهم.
18
اقرار میکنم وقتی در حد انتظارات دیگران ظاهر نمیشوم وسوسه میشوم که دلیل تراشی کنم.
19
اغلب فکر میکنم بیش از آنکه حق من است در ورزش، بازی و سایر فعالیتهای نشان دهنده هوش و استعداد بدشانسی میآورم.
20
خیلی وقتها بیش از حد در خوردن و نوشیدن افراط میکنم.
21
هرگز اجازه نمیدهم مسائل عاطفی مربوط به بخشی از زندگیم مزاحم سایر امورم بشود.
22
معمولا وقتی نگران خوب انجام دادن کاری هستم آنرا خوب انجام میدهم.
23
گاهی اوقات آنقدر افسرده میشوم که حتی کارهای آسان هم برایم دشوار شود.
معرفی پرسشنامه:
نسخه اصلی این پرسشنامه که توسط جونز و رودوالت (1978) تدوین شده است دارای 25 سوال است. نمرهگذاری مقیاس خودناتوانسازی به صورت یک طیف 6 درجهای است که با کاملاً مخالفم (0)، تقریباً مخالفم (1)، کمی مخالفم (2)، کمی موافقم (3)، تقریباً موافقم (4) و کاملاً موافقم (5) نمرهگذاری میشود. فرم هنجاریابی شده ایرانی آن توسط حیدری و همکاران (الف) به 23 سوال تقلیل یافته است. پایایی عوامل آزمون با آلفای کرونباخ بین 38/0 تا 70/0 (کاترین و لارنس، 1999) و 60/0 تا 70/0 (الف: حیدری و همکاران، 1388) به دست آمده است. همچنین پایایی کل مقیاس به وسیله آلفای کرونباخ 69/0 (نیکنام و همکاران، 1389) و 77/0 (الف: حیدری و همکاران، 1388) گزارش شده است. پایایی کل و مولفههای خلق منفی، تلاش و عذر تراشی این ابزار در پژوهش سیدصالحی و دلاور (1394) به روش آلفای کرونباخ به ترتیب، 918/0، 882/0، 925/0 و 877/0 به دست آمد. همچنین روایی محتوای و روایی سازه پرسشنامه نیز مطلوب گزارش گردیده است.
مولفهها
تعداد سوالا مربوط به هر مولفه
خلق منفی
4، 7، 8، 9، 13، 15، 19، 20 و 23
تلاش
3، 5، 6، 10، 17، 21 و 22
عذر تراشی
1، 2، 11، 12، 14، 16 و 18
***************************************
منابع:
سیدصالحی، محمد ؛ دلاور، علی (1394). بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس خودناتوانسازی. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، دوره 5، شماره 20، تابستان 1394، صص 97-117.
حیدری، محمود ؛ خداپناهی، محمدکریم ؛ دهقانی، محسن (1388). بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس خودناتوان سازی. مجله تحقیقات علوم رفتاری، دوره هفتم، پاییز و زمستان 1388، شماره 14.
*************************************