مقاله:
آشنایی با افراد دمدمی مزاج
فهرست:
.
تاثیر الگوی مناسب در پیشگیری از وقوع دمدمی مزاج شدن جوانان
مقدمه
روش تحقیق
تعاریف
چه کسانی می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند ؟
ملاک انتخاب الگو
نتیجه گیری
هورمون دمدمی مزاج
آنزیم ها بوالهوس و دمدمی مزاج هستند !
نظریات هاروکس در ارتباط با شروع سن دمدمی مزاجی در افراد
منبع
منابع:
www.turkmen.com
www.hormondan.com
پیش درآمد
تاثیر الگوی مناسب در پیشگیری از وقوع دمدمی مزاج شدن جوانان :
الگوها ( دیگران نوعی و مهم ) تاثیر بی نظیری در ارتقاء و تکامل شخصیت نسل جوان دارند و در تمرکز نیروهای پنهان و آشکار جوانان نقش بسزایی دارند . وجود الگوها همانند ، قله های بلند و رفیعی است که روح را به صعود و اوج بر می کشد و اهتزاز روح الگو ، ما را از مرداب روزمرگی و ابتذال و پوچی به رستگاری فرا می خواند.چنانچه کسی بتواند الگوی ثابت و تغییرناپذیر شخصیتی مناسبی برای خویش برگزیند می تواند با توجه به آن ایده آل خود نیز دچار ثبات شخصیتی شده و از دمدمی مزاج شدن اخلاق خویش جلوگیری کند.
( مقدمه :
مسئله موردتبیین در این مقاله بررسی علل تردید جوانان در انتخاب الگوهای مناسب ، دیگران ( نوعی و مهم ) ( دوری از دمدمی مزاجی) است .
جوانان بارها و بارها ممکن است الگویی را برگزینند و سپس شروع به همانندسازی با آنها کرده اما بعد از مدتی احساس می کنند که نمی توانند مانند آنها بشوند و مجددا به الگویی دیگر دل می بندند و این امر باعث می شود تا تصویر آنان در نزد دیگران تثبیت نشود و دیگران آنها را دمدمی مزاج و متلوّن و غیراعتماد به حساب آورند و این امر نیز در بی ثباتی فرد موثر است و نمره ای منفی برای وی به حساب آید . بر اساس این مسئله سئوال تحقیق تحت عنوان "چه کسانی می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند ؟ " بیان شده است .
در پاسخ به این سئوال و در مقام حل مسئله چارچوب نظری با ساختار مفهومی اینگونه بیان گردیده است اگر جوانان در انتخاب دیگری مهم یا نوعی واقع بینانه عمل کنند و الگوهایشان با شرایط و امکاناتشان تناسب بیشتری داشته باشد آنگاه در انتخاب کمتر دچار تردید می شوند و در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر دیگران موفق ترند .
( روش تحقیق :
جامعه آماری این تحقیق یکی از دانش آموزان دبیرستان اندیشه اداره آموزش و پرورش منطقه نوخندان است که در زمینه انتخاب الگوها ( دیگری مهم و دیگری نوعی ) دچار تردید شدید بوده و دیگران او را دمدمی مزاج و متلوّن و غیرقابل اعتماد به حساب می آورند . به گونه ای که این امر نمره ای منفی برای او به حساب می آید . گردآوری داده ها در این تحقیق به شیوه اقدام پژوهی یا پژوهش در عمل انجام شده است .
اقدام پژوهی یا پژوهش در عمل نوعی تحقیق است که توسط خود افراد درگیر در یک مسئله و برای حل و یا کاهش آن انجام می گیرد . عمل محور اساسی در این نوع تحقیق است در این روش هم پژوهشگر درگیر موضوع پژوهش است و هم موضوع پژوهش مربوطه به عمل فعلی پژوهشگر است .
اقدام پژوهی رویکردی سازنده است در جهت گسترش توانمندیهای معلمان در عرصه های مختلف شغلی است . در این رویکرد معلمان می توانند در مورد مسائلی که در کلاس درس یا مدرسه با آن مواجه هستند می توانند به پژوهش بپردازند .
( تعاریف
( دیگری مهم
انسان متناسب با رشد و توانایی هایش در تعامل با دیگران قرار می گیرد . و از میان آنها کسانی که بیشتر او را تحت تاثیر قرار می دهند برایش مهم می شوند . افرادی که فرد آنها را مهم تلقی می کند "دیگری مهم " می نامند دیگران مهم کسانی هستند که فرد سعی می کند خود را شبیه و همانند آنها بسازد و تغییر دهد .
در کودکی پدر و یا مادر برای کودک دیگری مهم هستند و در مدرسه معلم و در جامعه ستاره های سینما ، ورزشکاران معروف ، افراد موفق در کسب و کار ، قهرمانان ورزشی و شخصیت های علمی ، فرهنگی ، سیاسی و مذهبی دیگران مهم تلقی می شوند . (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )
( دیگری نوعی:
گاهی به جای اینکه فرد خاصی دیگری مهم یک نفر باشد "دیگران " به صورت نامشخص الگوی او قرار می گیرند . هنگامی که در پی آن است که ویژگیها و رفتار ورزشکاران ، پهلوانان ، تحصیل کردگان ، رزمندگان ، انقلابی ها ، غربی ها و….. را به صورت کلی در خود ایجاد کند و نمی خواهد از شخص خاصی پیروی نماید در این مورد هم الگوی او کلی و نامشخص است . در اینگونه موارد به این دیگری نامشخص که برای فرد مهم تلقی می شود . و فرد می کوشد خود را شبیه و همانند او سازد " دیگری نوعی " می گویند . (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )
( خودشیفتگی :
خودشیفتگی همان حالت رضایت بخش از حد و به عبارت معمول "ممنون بودن از خود " است . در این حالت ، افراد به دلیل شیفتگی بیش از حد به خود از تغییر دادن خویش و توجه به الگوها سرباز می زند . این امر سبب می شود تا " خود " از رشد بازماند و به تدریج رابطه واقعی آن باجهان سست شود و به جای آن نوعی تخیل گرایی بنشیند که مخرب زندگی است (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )
( خود باختگی و ازخودبیگانگی :
دیگران مهم به جهت تاثیری که بر ما می گذارد در ما جاذبه و شیفتگی پدید می آورند .
همین شیفتگی به صورت انگیزه در می آید . و ما را وادار می کند خود را تغییر دهیم . گاهی میزان شیفتگی به حدی است که فرد وضع کنونی خود را فراموش می کند و فقط به آن دیگری می اندیشد . چنین حالتی نه تنها موجب رشد خود نمی شود بلکه نوعی اختلال هم به حساب می آید که از آن با عناوینی چون "ازخودبیگانگی" ، "خود باختگی " و "گم کردن " یاد می کنند . (دکتر احمد رجب زاده : 1382 )
( یافته های تحقیق :
چه کسانی می توانند الگوهای مناسبی برای جوانان باشند ؟
همانگونه که هنرمند برای طرح و خلق یک اثر هنری نیاز به الگو و نمونه ای مشخص دارد ، و یک خوشنویس برای نوشتن سطوری زیبا احتیاج به سرمشق و نمونه دارد یک انسان نیز برای شکل دادن به شخصیت خویش احتیاج به الگویی دارد تا ساختمان اخلاقی و فکری خود را مطابق آن بسازد و پی ریزی نماید ، جوانان بیش از دیگران به الگوها می اندیشند چون به کمال بیشتر علاقمند ولی بحث در این است که معیارهای مناسب برای یک الگو کدام است ؟ آیا هر فردی شایستگی آن را دارد که الگوی دیگری قرار گیرد .( دکتر محمد رضا شرفی : 1381 )
دوره جوانای یکی از دوره های مهم زندگی است که در آن فرد با گرایشی که نسبت به استقلال از خانواده و بزرگسالان در او پدید می آید ، با این سئوال مواجه است : " خوب است چه کسی باشم ؟ " یک معلم ، یک نقاش ، یک ورزشکار ، یک سیاستمدار و … او بارها و بارها ممکن است در این موارد تامل کند و یکی از این الگوها را برگزیند یا شروع به همانند سازی خود با آنها کند و بعد از مدتی احساس کند که نمی تواند خود را با الگویش شبیه سازی کند و مجددا به الگوی دیگری دل بندد علت این تردیدها آن است که فرد بیش از آنکه به امکان تحقیق آنها بیندیشد شیفته ویژگی های مثبت این الگوها و دیگران مهم و نوعی شده است .
البته این تردید و آزمایش و خطا در دوره نوجوانی و جوانی تا حدی طبیعی است اما اگر طولانی شود ، ضمن اینکه فرصتهای بسیار خودسازی را از بین می برد . موجب عدم تثبیت خود یا تاخیر در آن می شود که با نوعی بی اطمینانی به خود ، عدم اعتماد به نفس و حتی احساس کهتری همراه است . زیرا هر آزمایش و عدم توفیق در آن میزان اعتماد به نفس را کاهش می دهد و سبب می شود تا تصویر ما در نزد دیگران تثبیت نشود و دیگران ما را دمدمی مزاج و متلوّن و غیرقابل اعتماد به حساب آورند . (دکتراحمد رجب زاده : 1383 )
به همین جهت ، می توان انتظارات داشت جوانانی که در انتخاب الگو ( دیگری مهم یا نوعی ) واقع بین هستند ، و الگوهایشان با شرایط و امکاناتشان تناسب بیشتری دارند و در انتخاب کمتر دچار تردید می شوند در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر به دیگران موفق ترند . در فرهنگ اسلامی کهکشانی از الگوهای اخلاقی ، معنوی وجود دارد که هر یک برای تحول جامعه بشری کفایت می کند ، در حالی که در فرهنگ غربی ، اگر چه دانشمندان زیادی ظهور یافتند . ولی از لحاظ الگوهای اخلاقی هیچیک از آنان انسان کامل و آینه تمام نمای فضایل اخلاقی به شمار نمی آیند . در سیستمهای نامطمئن ، انتخاب الگوهای نامطلوب موجب احساس پوچی و از درون تهی شدن و بی اعتمادی به فرهنگ خودی و فقر معنوی و نظایر اینها گشته و فرد را در معرض آسیبهای اخلاقی و اجتماعی قرار می دهد . نسل جوان که تصویر روشنی از هویت خویش ندارد و به درستی نمی داند کیست و در چه مرحله ای از زندگی به سر می برد . و با ارزشها ، مفاخر ، باورها و امتیازات خویش ، آشنایی نداردوبافرهنگ بیگانه احساس خودی دارد،معمولا از الگوهای غربی پیروی می کنند.(دکتر محمد رضا شرفی : 1381 )
( معیارهای مناسب برای یک الگو عبارتند از :
1-متانت ، وقار و آرامش روحی افراد معیاری برای الگو قرار گرفتن است .
2-انطباق حرف و عمل و یا به عبارت دیگر منطبق شدن ظاهر و باطن از ویژگیهای یک الگوی قابل اعتماد است .
3-یک الگوی مناسب بایدازیک دست بودن رفتارو شخصیت باثبات و استواری برخوردار باشند
4-حوزه اطلاعاتی و علمی مناسب موجب می شود تا فرد به عنوان یک راهنمایی موثر در زندگی الگوی جوانان قرار گیرد
5-ویژگیهای رفتاری و شخصیتی دیگری نیز می تواند منشور شخصیتی یک الگو را کامل نموده و به عنوان زیبایی و جلوه خاصی ببخشد .
نتیجه گیری :
جوانانی که با توجه به شرایط و امکاناتشان الگوهای مناسبی را انتخاب می کنند ، در زندگی به جهت استفاده بیشتر از فرصتها ، تثبیت خود ، اعتماد به نفس و در نتیجه کسب اعتماد بیشتر دیگران موفق ترند و جوانانی که الگوهای نامناسبی انتخاب می کنند موجب احساس پوچی و از درون تهی شدن و بی اعتمادی به فرهنگ خودی و فقر معنویت و نظایر اینها گشته و فرد را در معرض آسیبهای اخلاقی و اجتماعی قرار می دهد .
هورمون دمدمی مزاج
به نقل رویترز، محققان مرکز پزشکی دانشگاه ایالتی نیویورک گزارش دادند که بدن در پاسخ به اضطراب، هورمونی ترشح می کند که به طور معمول باعث ایجاد آرامش در نوجوان می شود و اگر آنچه که دانشمندان حدس می زنند درست باشد، این پدیده پاسخی برای تغییر حالات و رفتار در نوجوانان خواهد بود.محققان اعلام کرده اند ، چون نوجوان از یک حالت آرام به حالتی عصبانی و خشمگین بدل می شود، پژوهشگران نام این هورمون را هورمون طغیان کننده گذاشته اند و تصریح می کنند که نوسانات عاطفی و احساسی همیشه خوب نیست. به گفته محققان پاسخ هایی که به مواقع استرس زا داده می شود بسیار قوی هستند و اضطراب و دلواپسی نخستین بار در این مرحله پدیدار می شود و در دختران دوبرابر پسران است.برغم استفاده از راه کارهای پزشکی در خصوص نوجوانان، آمار خودکشی در این سنین رو به افزایش است. این هورمون نه فقط زمان استرس، بلکه چند دقیقه بعد از این حالت ترشح شده و فعالیت های عصبی را آرام کرده و اضطراب را کاهش می دهد.
آنزیم ها بوالهوس و دمدمی مزاج هستند !
تازه ترین تحقیقات پژوهشگران نشان می دهد آنریم ها براحتی مولکولهایی را که با آنها کار می کنند ترک می کنند و به سراغ مولکولهای دیگر می روند.
آنتونی دین و همکارانش از دانشگاه مینه سوتا در بررسی خود نشان داده اند که شمار کوچکی از جهش ها می تواند به نحوی اساسی و ریشه ای کارکرد آنزیمها را که انواعی از پروتئین ها به شمار می آیند تغییر دهد.
این توانایی به آنزیمها امکان می دهد تا با سرعت قابلیتهای تازه ای به دست آورند بی آنکه کسب این توانایی تاثیر نامطلوبی بر آنزیم برجای بگذارد.
به نوشته هفته نامه ساینس محققان دانشگاه مینه سوتا آنزیمی موسوم به ایزوپروپلیمالیت دی هایدروجنیز isopropylmalate dehydrogenase)که با عنوان اختصاری آی ام دی اچ IMDHنامیده می شود مورد بررسی قرار دادند.
این آنزیم به مولکول دیگری موسوم به ان آ د کمک می کند تا بتواند کار خود را بخوبی انجام دهد.
این محققان با انجام آزمایش در بدن باکتریها مشاهده کردند که با تغییر تنها پنج اسید آمینه در ساختار ژنتیکی آنزیم ام آی دی اچ در بدن باکتریها ، این آنزیم توجه خود را از مولکول ان آ دی به مولکول دیگری به نام "ان آ دی پ" معطوف کرده و به کمک به آن سرگرم شده است.
نظریات هاروکس در ارتباط با شروع سن دمدمی مزاجی در افراد
هاروکس معتقد بود دمدمی مزاج شدن روحیه افراد از سن نوجوانی آغاز می شود و بنا بر نظریات وی سن بلوغ برای آشنایی با این روحیه منفی و پیشگیری از آن باید نسبت به این دوران توجه خاص معطوف داشت، نوجوانی دوره ای از زندگی است که نخستین تجارب زندگی در حساس ترین دوران رشد انسان رخ می دهد،آینده نگری، انقلابی گری و شورش، عشق، رابطه جنسی، تحصیل و شغل آینده وتثبیت هویت، همه در این دوران شکل می گیرند.
شاید از همین روست که توجه به روانشناسی نوجوانی در دهه های گذشته از اهمیت بیشتری، به ویژه در کشورهایی که جمعیت جوان آنها رو به افزایش بوده، یافته است.
در ایران براساس آمار رسمی نوجوانان حدود سی درصد از کل جمعیت جوان کشور را تشکیل می دهند.
این درحالی است که به نسبت این جمعیت نه تنها متخصصان روانشناسی بالینی و مشاوره کافی وجود ندارد بلکه هنوز جایگاه و نقش آنان در فرایند بهداشت روانی نوجوانان به خوبی روشن نشده است.
در این نوشتار به مرور برخی از مفاهیم روانشناسی نوجوانان می پردازیم:
تعریف بلوغ:
نوجوانی دوره ای از مراحل رشد انسان است که حد فاصل کودکی و جوانی محسوب شده و مشخصه اصلی آن بلوغ و پدیداری ویژگی های جنسی در فرد است.
سن آغاز بلوغ با خصائص اجتماعی و فرهنگی، زیست بوم و تفاوت های فردی به ویژه خصائص ارثی در جوامع، شهرها و یا حتی خانواده های مختلف متفاوت است، در سال های اخیر انقلاب ارتباطات نیز به عنوان یکی از عوامل موثر بر بلوغ زود رس مطرح شده است.
روانشناسان رشد می گویند ارزیابی ها نشانگر آن است که سن آغاز بلوغ بطور کلی از قرن بیستم تا اولین دهه قرن بیست و یکم در چندین مرحله پایین تر آمده است؛ در اوایل قرن بیستم سن آغاز بلوغ در اروپا و آمریکای شمالی بطور متوسط شانزده سال محسوب می شد.
آغاز بلوغ در دهه شصت به زیر پانزده سال رسید و در دهه نود به چهارده سال و گفته می شود که هم اکنون در اروپا و آمریکا بین دوازده تا سیزده سال است.
درک صحیح از سن آغاز بلوغ از آن رو دارای اهمیت است که جامعه، خانواده و مدرسه آمادگی لازم را برای برخورد با شرایط حساس و ویژه کودک در این مرحله گذر داشته باشند.
در ایران تا پیش از دهه پنجاه سن بلوغ شانزده سال برآورد می شد اما در سالهای پس از انقلاب ۱۳۵۷ این سن به زیر چهارده سال رسید، یکی از دلایل اصلی این امر جو انقلابی آن سال ها و مشارکت و گاه پیشگامی نوجوانان درعرصه فعالیت های انقلابی بود.
با این حال اولین مطالعات گسترده روانشناسی رشد در دهه هفتاد خورشیدی در ایران نشانگر آن بود که میان سن آغاز بلوغ در استان های جنوبی به ویژه خوزستان و استان های شرقی مانند ایلام و کردستان با دیگر استان های کشور تفاوت چشمگیری وجود دارد و سن بلوغ بطور متوسط یک سال تا یک سال و نیم در آبادان زودتر از تهران آغاز می شود.
این امر علاوه بر آن که موید آن است که در آب و هوای گرمسیری بلوغ زودتر از آب و هوای سردسیر رخ می دهد، تابع شرایط فرهنگی و متغیرهای خاص منطقه مانند جنگ در خوزستان، ایلام و کردستان نیز هست.
به هر روی پژوهش های روانشناسان ایرانی حاکی است که سن بلوغ برای کودکان در تهران بین سیزده تا چهارده سال است.
بین دختران و پسران در آغاز بلوغ تفاوت چشمگیری به چشم می خورد، دختران زودتر به بلوغ می رسند و زودتر مرحله بلوغ را به پایان می رسانند ولی پسران ممکن است بیشتر از یک و یا حتی دو سال از دختران در رسیدن به بلوغ عقب بمانند.
بین طبقات مختلف نیز تفاوت هایی دیده می شود،در طبقه فقیر بلوغ زودتر آغاز می شود، به عبارت دیگر بررسی مجموع تحولات روانی- جسمانی در یک دختر سیزده ساله ساکن جنوب شهر تهران که در خانواده ای کارگری رشد کرده است با دختری که از نظر سن تقویمی با او یکسان است ولی در خانواده ای مرفه درشمال شهرزندگی می کند، در اغلب مواقع نشانگر بروز نشانه های مشخص بلوغ در دختر جنوب شهری است.
با این حال عواملی چون رسانه ها وگستردگی و در دسترس بودن آنها رفته رفته این تفاوت را به سوی متعادل شدن پیش می برد.
به عبارت دیگر اگر دختر سیزده ساله ساکن نواحی محروم شهری بنا به شرایط محیطی و اقتصادی با بلوغ زود هنگام روبرو می شود، دختر سیزده ساله ساکن نواحی مرفه نشین شهری به دلیل دسترسی به رسانه های مختلف آماده رویارویی با بلوغ می شود.
برای آن که سرانجام بدانیم سن آغاز بلوغ که مشخصه نوجوانی است از چه زمانی است به یافته های روانشناسی استناد می کنیم که بیانگر آن است که سن شروع نوجوانی در ایران و بیشتر کشورهای اروپایی از ۱۲ و ۱۳ سالگی شروع و در ۱۸ و ۱۹ سالگی خاتمه می یابد.
ویژگی های نوجوانی:
برخی از مردم تصور می کنند که نوجوانان دمدمی مزاج، افراط گرا، بی بند و بار، پیرو مد و یا شورشی هستند در حالی که تمام این خصائص بخشی از بحران بلوغ محسوب می شود.
در واقع نوجوان در این دوران بطور دائمی در حال تغییر و تکامل است از همین روست که ممکن است دیدگاه های متفاوت و متعارض در هر دوران نسبت به موضوعات یکسان از خود نشان دهند و یا حالات روانی متفاوتی داشته باشند، گاهی بسیار پر شر و شور و گاهی آرام و درونگرا.
درهمین دوران است که نوجوان باید با یکی از مهمترین بحران های روانی زندگی خود رو در رو شود: بحران بلوغ.
بحران بلوغ، بخشی از خصیصه طبیعی این دوران انقلابی است که اگر نوجوان موفق شد به خوبی با آن رو در رو شود و از پس آن بر آید در مرحله جوانی با مشکلات کمتری روبرو خواهد شد.
نوجوان ویژگی های منحصر به فردی دارد که می تواند آنها را چنین دسته بندی کرد:
نوجوان موجودی است:
– از نظر بدنی در حال دگرگونی و تحول، از لحاظ عاطفی نابالغ، از جهت تجربه محدود؛ از دیدگاه فرهنگی تابع محیط
– همه چیز می خواهد، اما نمی داند چخ چیز باید بخواهد
– فکر می کند همه چیز می داند اما چیزی نمی داند
– تصور می کند همه چیز دارد اما در واقع چیزی ندارد
– نه از مزایای کودکی بهره می برد نه از امتیازات بزرگسالی
– در رویا و تخیل زندگی می کند اما با واقعیت رو در روست
– مستی است هشیار و خوابیده ای است بیدار
(هاروکس)
نوجوان چه می خواهد:
نیل به آزادی و رهایی از سلطه پدر و مادر: نوجوان برای اثبات هویت و شخصیت خود در صدد اثبات خود است.
– گرایش به ارتباط با نوجوانان دیگر: یادگیری اجتماعی
– علاقه به انتخاب شغل و آمادگی برای قبول مسئولیت: آزمون و خطا و استعداد
– کوشش در راه تامین مالی و استقلال اقتصادی: عدم وابستگی به والدین
– گرایش به انتخاب همسر و تشکیل خانواده: خیال پردازی و آزمون وخطا
– آمادگی برای پی بردن به ارزشهای اخلاقی و معنوی: روش حل مشکل
– آگاهی از محدودیت ها و توانایی های خود و نوجوانان دیگر:برخورد منطقی با رقابت ها و واقع بینی
– قابلیت پیشرفت در مفاهیم ذهنی و مهارتهای مختلف: کسب تجربه و درک مفاهیم بزرگسالان
– نیاز به راهنمایی و پیشرفت به سوی کمال: الگوها و تجارب مناسب
8