مسکن پایدار سکونت پایدار

 به نام خدا مبانی برنامه ریزی مسکن عنوان مسکن پایدار( سکونت پایدار )

فهرست مطالب
مقدمه و طرح مسئله
توسعه پایدار:
پیشینه، مفهوم و ابعاد
توسعه پایدار شهری:
هدف، ابعاد و اصول
مسکن:
تعریف، مفهوم و ابعاد ( وجوه )
مسکن پایدار:
ریشه معنایی مسکن پایدار
تعریف جهانی مسکن پایدار( مناسب )
ابعاد و ویژگی های مسکن پایدار
شاخص ها و عناصرمسکن پایدار
نمونه ای از ساختمان های پایدار
جمع بندی
منابع و مواخذ

مسکن پایدار:
ریشه معنایی مسکن پایدار
تعریف جهانی مسکن پایدار( مناسب )
ابعاد و ویژگی های مسکن پایدار
شاخص ها و عناصرمسکن پایدار
نمونه ای ازساختمان های پایدار
مسکن پایدار:
ریشه معنایی مسکن پایدار
تعریف جهانی مسکن پایدار(مناسب)
ابعاد و ویژگی های مسکن پایدار
شاخص ها و عناصرمسکن پایدار
نمونه ای ازساختمان های پایدار

مسکن پایدار
ریشه معنایی مسکن پایدار :
هایدگر بر پایه روشی به نام پدیدار شناسی میکوشد، معنای اصلی واژه و خود کلمه را بدون توضیح آنها از طریق چیزی جز خودشان بیان کند. (حبیبی:1386)
هایدگر میگوید ماهیت «بنا کردن» و «ساختن»، «اسکان یافتن» و«سکونت یافتن» است. . . و یادآور شده است که سکنی گزیدن نیز «نشانه مبانی شرایط انسانی» است(شوای:1384)

چنین نتیجه گیری میکند که انسان مدرن امروز چون با تفکر نمیسازد(تفکر در مورد معنی اصلی واژه که نشان دهنده فعالیت و کارکرد اصلی آن است و صرفاً دید کارکرد گرا به مسکن دارد)، پس نمیسازد و چون نمیسازد جاودانه هم نخواهد بود.و نهایتا سکونت گزیدن و به تبع آن مسکن ساختن از یاد رفته است. (حبیبی:1386)

به همین روش؛در زبان فارسی مسکن جایی است که در آن بتوان آرامش داشت و سکونت گرفت(حبیبی:1386)
ومسکن پایدار مفهوم مسکنی را دارد که علاوه بر امتداد و محفوظ بودن معنی اصلی واژه مسکن در طول زمان(جاودانگی)، اهداف توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری را نیز در همه ابعاد ذکر شده آن دنبال کند.

10

مسکن پایدار
تعریف جهانی مسکن پایدار( مناسب )
11
در دومین اجلاس اسکان بشر(1996) که در استامبول برگزار شد مسکن مناسب این چنین تعریف شده است: « سرپناه مناسب تنها به وجود یک سقف بالای سر هر شخص نیست، سرپناه مناسب یعنی آسایش مناسب، فضای مناسب، دسترسی فیزیکی و امنیت مناسب، امنیت مالکیت، پایداری و دوام سازه ای ، روشنایی، تهویه و سیستم گرمایی مناسب، زیر ساختهای اولیه مناسب از قبیل آب رسانی، بهداشت و آموزش، دفع زباله، کیفیت مناسب زیست محیطی، شرایط بهداشتی مناسب، مکان مناسب و قابل دسترسی از نظر کار و تسهیلات اولیه، که همه این موارد باید با توجه به استطاعت مردم تامین شود.(پور محمدی:1382)

ابعاد و
عناصر مسکن پایدار

مسکن پایدار
ابعاد مسکن پایدار
توسعه پایدار رشد اقتصادی را با ظرفیت های زیست محیطی متعادل میکند، مسکن پایدار علاوه بر این، به دنبال پیدا کردن راهکارهایی برای پیوند دادن اهداف توسعه اجتماعی با اقتصادی و زیست محیطی است. (Edwards&Turrent:2000)
12

مسکن پایدار – ابعاد مسکن پایدار
پایداری زیست محیطی
13
میتوان گفت که هیچ جامعه ای با طبیعت در تعادل نیست مگر با مسکن پایدار. مسکن پایدار یک زمینه گسترده و پیچیده است. توسعه پایدار مسکونی پیمان و رابطه ایست بین جامعه امروز، منابع محیطی و نیازهای جامعه فردا. به بیان ساده مسکن در میان مثلثی با اجزائی وابسته به هم در یک سطح جهانی قرار دارد. (Edwards&Turrent:2000)

مسکن پایدار – ابعاد مسکن پایدار
پایداری اجتماعی
14
دستیابی به توسعه پایدار به همان اندازه که فنی است، فرهنگی نیز میباشد.
پایداری اجتماعی به اثراتی را مورد خطاب قرار میدهد که شرایط و طرح خانه بر روی زندگی مردم میگذارد و مسکن در مقایسه با هر نوع ساختمان دیگر تاثیر بیشتری روی تناسب اجتماعی دارد.
مسکن پایدار درمفهوم جهانی (متفاوت با نمونه های مدرنیستی)، خانه ای امن، به سادگی قابل سازگاری به منظور رفع نیازهای متفاوت، راحت برای مردم با توانایی های متفاوت و در سنین مختلف است. قابلیت دسترسی بالا (accessibility)، طرح انعطاف پذیری دارد(flexibility)، دارای امنیت بالایی برای ساکنان خود در خانه(safety) و در محیط بیرون آن (security) میباشد، به خصوص برای کودکان و افراد کهنسال.) www.build.qld.gov.au)

مسکن پایدار – ابعاد مسکن پایدار
ادامه پایداری اجتماعی
15
همانطور که به خانه ای که استانداردها و شرایط معماری پایدار را در ابعاد مصرف انرژی و اقتصادی، مصالح و … رعایت نشده نمی­توان واژه پایدار را اطلاق کرد، خانه ای را که از لحاظ معماری ویژگی های پایداری را رعایت کرده ولی در محیط و جامعه ای نامناسب واقع شده را نمیتوان مسکن پایدار دانست. مسکن پایدار تک بنا نیست.
(Sustainable Housing as against Sustainabl Houses)
پایداری اجتماعی در مسکن قابلیت سازگاری مسکن را طلب میکند. به منظور جلوگیری از جابه جایی خانواده ها برای یافتن خانه ای متناسب با نیازهای تازه آنها، خانه و فضاهای داخلی آن باید قابل تغییر باشد.
یک خانه پایدار از آنجا که اولین و اصلی ترین واحد سازنده اجتماع است، نقش عمده ای را در
پایداری اجتماعی ایفا میکند.

مسکن پایدار – ابعاد مسکن پایدار
پایداری اقتصادی
16

خانه ای از لحاظ اقتصادی پایدار است که در طول عمر خود هزینه مناسب و کمی را برای نگهداری نیاز داشته باشد.

اگر در ساخت مسکن از منابع و نیرو های محلی استفاده شود، در نتیجه توسعه و هزینه پرداخت شده در جامعه می ماند و بدین ترتیب بحث اشتغال زایی مسکن مطرح می­شود و مسکن برای اقتصاد محلی مفید خواهد بود. (Edwards&Turrent:2000)

مسکنی که بهتر قابلیت رفع نیازهای جامعه آینده را داشته باشد، تقاضای روزافزونی برایش وجود دارد و در طول زمان ارزش بیشتری را از لحاظ اقتصادی به همراه می آورد. www.build.qld.gov.au))

مسکن پایدار – ابعاد مسکن پایدار
به طور کلی عناصر و روابط کلیدی
بین آنها، در مسکن پایدار به قرار
نمودار زیر است:

17

مسکن پایدار
اسکان از رویکرد سند دستور کار 21 :
18
بر اساس سند سازمان ملل در زمینه توسعه پایدار(دستور کار 21)
هدف کلی اسکان بشر عبارت است از بهبود بخشیدن به کیفیت اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی سکونت گاههای بشری و محیط زندگی و کار همه مردم به ویژه فقرای شهری و روستایی.

ابعاد اعتلای سکونتگاههای انسانی براساس سند دستورکار 21 شامل موارد زیر است:
فراهم کردن سرپناه مناسب برای همه
ارتقای مدیریت اسکان بشر
پیشبرد برنامه ریزی و مدیریت پایدار کاربری زمین
توسعه هماهنگ اقدامات زیربنایی زیست محیطی
توسعه سیستم های پایدار حمل و نقل و انرژی در سکونت گاهی بشری
توسعه برنامه ریزی و مدیریت اسکان بشر در مناطق فاجعه خیز
توسعه فعالیت های صنعتی برای ایجاد سکونتگاههای با دوام ( اشتغال )
توسعه منابع انسانی و ظرفیت افزایش اسکان

مسکن پایدار – عناصر مسکن پایدار
معتقد است ( )( Paul G. Tuohy ازررویکردی دیگر تای (
مسکن پایدار، می بایست همانند تعریف رایج توسعه پایدارنیازهای نسل حاضر را بدون تهدید توانایی نسل آینده برای برآوردن نیازهایش تامین کند.

او نیازهای نسل حاضر از نظر مسکن پایدار را به شرح ذیل میداند.
ایمنی،
سلامتی روحی و جسمی،
فضای خصوصی،
تفریحات، آموزش،
قابلیت بروز شدن،
راحتی،
دسترسی به محل کار،
حمل ونقل عمومی،
دسترسی به خدمات روزمره،
دسترسی وبرخورداری ازفضای سبز، مسیرهای دوچرخه و …
19
Tuohy -2006

مسکن پایدار – عناصر مسکن پایدار
او عناصرکلیدی تعیین کننده مسکن پایدار را به شرح ذیل عنوان می کند: ( )
1. Energy
a. Reduction in CO2 emissions.
b. Improvement to fabric of building.
c. Provision of secure drying space.
d. Provision for eco-labeled white goods.
e. Provision of low energy external lighting systems.
2. Transport
a. Access to public transport.
b. Provision of a cycle store.
c. Proximity to local amenities.
d. Provision for home office.
3. Pollution
a. Reducing ozone depleting substances.
b. Specifying low NOxemitting boilers.
4. Materials
a. Sustainable managed timber.
b. Storage of recyclable waste.
c. Obtaining an A-rating from BRE Green Guide to Housing Specification [ ].
5. Water
6. Land use and ecology
a. Ecological value of site.
b. Change of ecological value.
c. Building footprint.
7. Health and wellbeing
a. Provision of adequate day-lighting.
b. Improved soundproofing.
c. Provision of open space.

20
کاهش انتشار co2
بهبود کالبد ساختمان
مقررات فضاهای . . . ؟
مقررات برای مصالح سازگار با طبیعت
تهیه سیستم های روشنایی کم مصرف ازنظر انرژی
دسترسی به حمل و نقل عمومی
تدارک فروشگاه های زنجیره ای ( یا بازیافت انرژی )
بهبود امکان دسترسی به خدمات محلی
ندارک برای …
کاهش تخریب لایه اوزون
شناسایی ..
چارچوب های پایدارشده
بکارگیری مصالح قابل بازیافت
بدست آوردن شاخص درجه A برای هدایت به سوی مسکن سبز
ارزش های اکولوژی سایت
تغییر ارزش های بوم شناختی
شناسایی دامنه مداخلات کالبدی
ارتقاء برای استفاده از نور روز
بهبود سیستم های عایق صوتی
تدارک فضاهای باز
Tuohy -2006

مسکن پایدار – عناصر مسکن پایدار
21

شاخص های مسکن پایدار

شاخص های مسکن پایدار
شاخص ها ی مسکن پایدار را می توان دردو سطح تک بنا و محله بیان کرد :
در سطح تک بنا طبق نظر رزانا هارت : (سفلایی:1384)
22
کوچک زیباست: . . . انرژی ، گرم کردن ، مصالح و … خانه باید در اندازه و سایزی طارحی شود که مورد نیاز و مصرف ساکنین باشد.
گرمایش ساختمان با آفتاب: . . . تامین گرمای فضای داخلی خانه، نور کافی . . . استفاده از مصالح درست و صحیح نیز لازم و ضروری میباشد.
استفاده از انرژی های قابل بازیافت و پاک: . . . این انرژی ها شامل انرژی خورشید، آب و باد بوده و استفاده از آنها برای تولید ایکتریسیته سبب صرفه جویی در مصرف سوخت های فسیلی میشود.
استفاده از مصالح طبیعی، بومی و قابل بازیافت: . . . شرایط تعویض هوا در خانه، درجه حرارت، نفوذ صداهای خارجی، فضای کلی و … ارتباط فرد با خانه را تحت تاثیر قرار میدهد. استفاده از مصالح ساختمانی مناسب در ارتباط نزدیک با برآورده شدن این شرایط مناسب هستند.
بادوام ساختن: . . . از خصوصیات معماری پایدار با دوام ساختن است. دوام ساختمان نقش اساسی در پایداری اقتصادی و زیست محیطی دارد.

شاخص های مسکن پایدار
23
از نظر براندا و روبت وال اصول وویژگی های مسکن پایداردرسطح تک بناعبارتنداز:
(سفلایی – 84)
حفظ انرژی: یک بنا باید طوری ساخته شود که نیاز به سوخت های فسیلی را به حداقل برساند.
هماهنگی بااقلیم: بنا بایدطوری طراحی شود که با اقلیم و منابع انرژی موجود درمحل احداث هماهنگی لازم را داشته باشد.
کاهش استفاده از منابع جدیدمصالح:ساخت ساختمان به طوری که در پایان عمر مفید آن بتوان مجدداً از مصالح به کار رفته شده استفاده کرد.
برآوردن نیازهای ساکنان: شامل نیازهای روحی و جسمی ساکنان
هماهنگی با ساختگاه: بنا باید با ملایمت در زمین ساختگاه خود قرار گیرد و با محیط اطراف سنخیت داشته باشد.
کل گرایی: تمام اصول معماری پایدار باید در یک پروسه کامل تجسم یابد، این بوجود آوردنده محیط زیست سالم است.
ازنظر ادوارد و تارنت در سطح تک بنا، معیار های مسکن پایدار به قرار زیر خواهد بود:
(Edwards&Turrent:2000)
خانه های راحت، سالم و امن، کیفیت بالای هوا داخل ساختمان
قابلیت سازگار کردن فضاهای خانه براساس نیاز های احتمالی آینده
کمتر کردن مصرف انرژی در راستای کم کردن انتشار گازهای گلخانه ای
عایق بندی مقاوم، به منظورکم کردن مصرف انرژی و حداکثر بهره وری از آن
کم کردن مصرف آب

کارایی انرژی:
انرژی های که مورد نیاز مصرف روزانه ساختمان است و سرمایش وگرمایش ساختمان را شامل می شود، انرژی عملیاتی ساختمان نامیده می شود.دراین بخش استفاده از سوخت های فسیلی مطرح است که موجب تولید گازهای گلخانه ای می شود.
طراحی های که مبتنی براستفاده از انرژی خورشیدی باشد به عنوان منبع انرژی مثبتی است که نقش عمده ای درکاهش انرژی عملیاتی ساختمان دارد.
دراسترالیا بخش مسکن طبق برآورد ها 13درصد از مصرف انرژی کل استرالیا … بخش تجاری 5 درصد … 40 درصد این انرژی مربوط به نیازهای گرمایش و سرمایش فضا است … شبیه سازی ها نشان می دهد خانه های که ازنظر انرژی کارا هستند، تا 40 درصد مصرف انرژی کمتری دارند… ( هم صرفه مالی و هم زیست محیطی کاهش گازهای گلخانه ای )
نتایج یک نمونه از مطالعات انجام شده دراسترالیا نشان می دهد؛ … که خانه ای مستقل، نسبت به خانه ای آپارتمانی میزان مصرف و هدر رفت انرژی بالاتری دارند. . . . آپارتمان های متراکم تر … به مراتب به دلیل سطح کمتر و پایین بودن نسبت اشغال فضایی ساکنین مصرف و هدر رفت انرژی کمتری دارند.انرژی گرمایشی وسرمایشی آپارتمان ها به طور متوسط 20 تا 40 درصد کمتر از خانه هاست. .( مرادی مسیحی- 83)

توضیحات موضوعی
24
مطابق با پروتکل ” کیوتو ” برای این که ملتها نقشی در کاهش خروجی گازهای گلخانه ای و گرم شدن
کره زمین داشته باشند یک بازنگری درخصوص نحوه اسکان مردم ضروری است.( مرادی مسیحی- 83)

توضیحات موضوعی
ساختمان های سبز:

هدف طراحی ساختمان های سبز، مدنظر قرار دادن سه دیدگاه انرژی، محیط زیست و اکولوژی به طور توءمان درطراحی است.
مهمترین منافع طراحی سبز برای سرمایه گذاران : صرفه جویی انرژی درمصرف سوخت – سود بازار – کاهش آسیب های طولانی مدت زیست محیطی و بهداشتی – تولیدات بیشتر نیروی انسانی .( محرابی و حسینمردی-81)

ارزیابی مالی ساختمان های سبز نشان داده هزینه ساخت اضافی طراحی پایدار درهشت تا ده سال اول به واسطه کاهش درهزینه های ساختمان جبران می شود….

نتایج مطالعات درانگلستان نشان می دهد، یک ساختمان تجاری عادی درانگلستان سالانه حدود 200 انرژی مصرف می کند و طراحی سبز عملکرد بهینه آن را تا میزان 100 کاهش می دهد.( محرابی و حسینمردی-81)
25
Kwh/m2
Kwh/m2

شاخص های مسکن پایدار
26
در سطح محله
محلات مسکونی پایدار ویژگی های زیر را باید به صورت عمومی داشته باشند:
(Edwards&Turrent:2000)
تراکم بالا و فرم فشرده (نه آپارتمانهای مرتفع)، به منظور کم کردن هدر رفت انرژی
اختلاط کاربری بر اساس همپوشانی نواحی سکونت، خرید، کار و اوقات فراغت به منظور شکل گیری تنوع اجتماعی ساکنین و فراهم آوردن جمعیت پشتیبان برای فعالیتها، همچنین باعث کم شدن نیاز به انجام سفر با انومبیل شخصی می­شود.
اختلاط برنامه ریزی کاربری زمین برنامه ریزی حمل و نقل با تاکید بر حمل و نقل عمومی به منظور کاهش تعداد سفر ها با اتومبیل شخصی و در نتیجه آلودگی کمتر محیط زیست.
می­توان گفت که مسکن پایدار نخواهد بود مگر اینکه به وسیله مدلهای حمل و نقلی بدون اتومبیل(پیاده، دوچرخه، انواع حمل و نقل ریلی، اتوبوس و …) حمایت شود.به صورت ایده آل حد اکثر فاصله مسکن با ایستگاههای حمل و نقل عمومی 400 متر باشد.

شاخص های مسکن پایدار
ادامه ویژگی های محلات مسکونی پایدار
27
4) رعایت مقیاس انسانی . . . از لحاظ عملکردی، دسترسی، کالبدی و ….
5 ) خیابانهای جذاب برای پیاده روی . . . طرح شهری به گونه ای باشد که از این هدف حمایت کند، طرح شهری که پناهگاه و به دنباله امنیت ایجاد میکند، به وجود آوردن محیطی خوانا، نزدیک به اهداف جابه جایی، بدون تداخل و …، طح و ساختار شکننده باد (Wind Break)
6 ) استفاده از ذخائر انرژی های تجدید شدنی . . . تولید و مصرف انرژی در خود محله، عرض بیشتر خیابانها، جانمایی و لکه گذاری ساختمانها در طرح به منظور دریافت حداکثر نور خورشید، استفاده از آب باران برای آبیاری فضاهای سبز و …
7 ) استفاده از فضاهای باز . . . با تعریف مناسب به منظور تسهیل کردن اختلاط اجتماعی و بهبود اکولوژیکی
8 ) راهبردهای مربوط به آلودگی و زباله
9 ) خلق محیطی یکپارچه از مسکن و طبیعت، مجاورت با طبیعت مزایای فراوانی از جمله سلامتی، آرامش، آسایش و مطلوبیت های بصری را به همراه دارد.
10 ) ترمیم و مرمت و به روز رسانی ذخائر مسکن موجود و استفاده مجدد از آن

توضیحات موضوعی
28

جمع بندی
درقرن حاضر مهمترین دغدغه برنامه ریزان و طراحان شهری توسعه پایدار شهری خواهد بود.بخش مسکن به عنوان ا صلی ترین وجه عملکردی شهرها، کلید توسعه پایداراست. ازاین رو جایگاه پراهمیت مسکن و تاثیرات گسترده آن برکیفیت زندگی جوامع شهری، ایجاب میکند بیش از گذشته و با نگاهی ویژه تر به مقوله پایداری درمسکن نگریسته شود .

همانطور که مطرح شد با وجود تکثر دربیان عناصر و شاخص های مسکن پایدار، چند اصل کلیدی درمسکن پایدار مورد نظر است که شامل : انرژی، حمل و نقل ودسترسی، ایمنی وامنیت، مواد و مصالح ساخت، طراحی مناسب، آلودگی ها، امکانات وخدمات دردسترس، فضاهای سبز و پیاده است.
رعایت اصول ذکرشده و تبدیل کردن آنها به آئین نامه های اجرایی ساختمان به همراه نظارت دقیق می تواند دربهبود کیفیت مسکن وکیفیت زندگی جوامع شهری نقش تعیین کننده ای داشته باشد.
31
در دومین اجلاس اسکان بشر(1996) که در استامبول برگزار شد مسکن مناسب این چنین تعریف شده است: « سرپناه مناسب تنها به وجود یک سقف بالای سر هر شخص نیست، سرپناه مناسب یعنی آسایش مناسب، فضای مناسب، دسترسی فیزیکی و امنیت مناسب، امنیت مالکیت، پایداری و دوام سازه ای ، روشنایی، تهویه و سیستم گرمایی مناسب، زیر ساختهای اولیه مناسب از قبیل آب رسانی، بهداشت و آموزش، دفع زباله، کیفیت مناسب زیست محیطی، شرایط بهداشتی مناسب، مکان مناسب و قابل دسترسی از نظر کار و تسهیلات اولیه، که همه این موارد باید با توجه به استطاعت مردم تامین شود.

منابع و مواخذ
32
لقایی، حسنعلی،مقدمه ای بر مفهوم توسعه شهری پایدار و نقش برنامه ریزی شهری، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 6، زمستان 1378
عزیزی، محمد مهدی، محله مسکونی پایدار، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 27، پاییز 1385
صالحی، اسماعیل، نقش ضوابط و مقررات شهرسازی در تحقق شهر خوب و توسعه پایدار شهری، مجله محیط شناسی، شماره 40، زمستان 1385
سفلایی، فرزانه، کنکاشی پیرامون مفاهیم و تجارب معماری پایدار، نشریه آبادی، شماره 42، 1383
صرافی، مظفر، شهر پایدار چیست؟، مدیریت شهری، شماره 4، زمستان 1379
شوای، فرانسواز، شهرسازی تخیلات و واقعیات، دکتر سید محسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم،1384
حبیبی، سید محسن، جزوه درسی سیر اندیشه ها در شهرسازی، تهران، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، 1386
پور محمدی، محمدرضا، برنامه ریزی مسکن، انتشارات سمت، چاپ دوم، 1382
پاگ، سدریک، شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه، ناصر محرم نژاد، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی، 1383
ژیرارده، هربرت، چگونه شهری پایدار بسازیم…، فریبا قرائی، انتشارات دانش نما، 1383
دستور کار 21(کنفرانس سازمان ملل متحد، ترجمه فارسی، 1377
کتی، ولیامز، دستیابی به شکل پایدارشهری، ترجمه واراز مرادی مسیحی، شهرداریها ،1383
زاهدی ، شمس السادات و نجفی، غلامعلی ، بسط مفهومی توسعه پایدار، مدرس علوم انسانی، شماره 4، 1385
مفید شمیرانی،مجید، جزوه درسی دوره دکترا ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، 1386
ادواردز، برایان، چگونه ساختمان های سبز به صرفه اند، نرجمه حمید حسینمردی و سارا مقدس محرابی، آبادی، 43و44، 1383
Edwards.B & Turrent.D (2005), “Sustainable housing”, E & FN Spon, london
www.build.qld.gov.au , (Queensland Government-Department of houasing, Smart housing Design Objectives) , Accessed date: 4/20/2008
www.Sustainable –homes.org.au , Accessed date: 4/20/2008
Barton.H & tsourou.C, Healthy urban planning , WHO- 2000
www.uli.org
Tuohy, Paul G. – Sustainable housing-uk-2006
www.odpm.gov.uk Sustainable Communities: Homes for All