مبانی نظری و پیشینه پژوهش ضریب پایداری اقلام تعهدی و جریان نقدی

2-1)مقدمه
13
۲-۲) مبانی نظری
14
2-2-1)گفتار اول: اقلام تعهدی سود حسابداری
14
2-2-1-1)حسابداری تعهدی
14
2-2-1-2)مفهوم اقلام تعهدی
15
2-2-1-3)اهمیت اقلام تعهدی سود حسابداری
16
2-2-1-4)اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش این اقلام درگزارشگری مالی
17
2-2-1-5)کیفیت اقلام تعهدی
20
2-2-1-6)اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش آنها در بازده مورد انتظارسهامداران
21
2-2-3)گفتار دوم: ضریب پایداری اقلام تعهدی
23
2-2-3-1)رابطه بین اقلام تعهدی و بازده سهام
23
2-2-3-2)ضریب پایداری اقلام تعهدی سود حسابداری و پیامد های آن
24
2-2-3-3)رابطه ی پایداری اقلام تعهدی وسودهای آتی
26
2-2-3-4)مزایای اطلاعاتی سود حسابداری تعهدی
26
2-2-3-5)اقلام تعهدی سود حسابداری ونقش آنها در نابه هنجاری واکنش بازار سرمایه
29
2-2-4)گفتار سوم: ضریب پایداری جریانهای نقدی
30
2-2-4-1)وجه نقد و چارچوب نظری
30
2-2-4-2)حرکت به سوی جریان های نقدی
32
2-2-4-3)اهمیت جریان های نقدی
34
2-2-4-4)جریان های نقدحاصل از عملیات واهمیت آن در واحدهای انتفاعی
35
2-2-4-5)اهمیت جریان های نقدی وگزارشگری مالی
38
2-2-4-6)اهمیت جریان های نقدی در شناسایی رویدادهای مالی واحدهای اقتصادی
39
2-2-4-7)حساسیت جریان نقدی وجه نقد
40
2-2-4-8)توانایی پیش بینی جریان های نقدی در واحد های انتفاعی
42
2-2-4-9)ارتباط وجه نقد با سود
43
2-2-4-10)ارتباط بین اهداف حسابداری و وجه نقد
44
2-2-5)گفتار چهارم: سود و پیش بینی سود آتی
45
2-2-5-1)پیش بینی سود و استفاده کنندگان پیش بینی سود
45
2-2-5-2)فواید پیش بینی سود برای سرمایه گذاران
47
2-2-5-3)اطلاعات حسابداری و قابلیت پیش بینی آنها
48
2-2-5-4)سود(کیفیت حسابداری)به عنوان وسیله ای برای پیش بینی
50
2-2-5-5)قابلیت پیش بینی سود
50
2-2-5-6)سودمندی ارقام حسابداری در پیش بینی رویدادهای آتی
52
2-2-5-7)پیش بینی سود توسط تحلیل گران
54
2-2-5-8)پیش بینی سود توسط مدیران
54
2-2-6)گفتار پنجم: سرمایه گذاران و واکنش های آنان
59
2-2-6-1)واکنش بازار به اطلاعات مرتبط با سودگزارش شده
59
2-2-6-2)دلایل واکنش های متفاوت بازار
60
2-2-6-3)واکنش سرمایه گذاران نسبت به تغییرات اقلام تعهدی
71
2-2-6-4)واکنش سرمایه گذاران به اقلام تعهدی خلاف قائد
72
2-2-6-5)دلایل واکنش های نابه هنجار سرمایه گذاران مبتنی بر اقلام تعهدی
73
2-2-7) گفتارششم:ارتباط بین متغیرهای اساسی پژوهش مبتنی برمبانی نظری
75
2-2-8)گفتار هفتم: پیشینه پژوهش
76
2-2-8-1)پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
76
2-2-8-2)پژوهش های انجام شده در داخل کشور
83
2-2-9)خلاصه نتایج پژوهش
86
2-2-10)خلاصه فصل و مبنای نظری ارتباط بین متغیرها

۲-۱ ) مقدمه
کیفیت گزارشگری مالی از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر بخش وسیعی از پژوهش ها در مدیریت مالی و حسابداری را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش ها اثرات کیفیت گزارشگری مالی با استفاده از معیارهای متفاوت و نیز بر ابعاد مختلف شرکت مانند هزینه سرمایه، هزینه بدهی، کارایی سرمایه گذاری، بازده سهام، ارزش بازار سهام و … مورد بررسی قرار گرفته است. این اثرات عمدتا بر مبنای تئوری عدم تقارن اطلاعاتی و رابطه نمایندگی تجزیه و تحلیل شده اند. یکی از مسائلی که همیشه مورد توجه تدوین کنندگان استانداردها، تهیه کنندگان گزارشات مالی و استفاده کنندگان از این گزارشات می باشد، وجود محتوای اطلاعاتی ارقام گزارش شده می باشد.در این میان برخی از ارقام حسابداری از جانب سرمایه گذاران بیشتر مورد توجه می باشند. از جمله آنها سود حسابداری و توان پیش بینی کنندگی آن که جهت ارزیابی جریانات نقدی و بازده سرمایه گذاری مورداستفاده قرار میگیرد، می باشند (اسماعیلی،۱۳۸۵). این پژوهش ها از آنجا دارای اهمیت هستند که حسابداری تعهدی متضمن قضاوتهای شخصی متعدد است. در تعیین سود، مشکلات مفهومی و اجرایی متعددی در ارتباط با اقلام قابل انتقال به دوره های آتی، تسهیم و تخصیص ها و ارزیابی ها وجود دارد. منتقدان این اتهام را بر سیستم حسابداری وارد می آورند که بجای محتوای اقتصادی رویدادها، محتوای حسابداری آنها را ثبت می نماید. برخی از رویدادهای اقتصادی اصلاً در سیستم حسابداری شناسایی نمی شوند. در حالی که رویدادهای دیگری که در اهمیت اقتصادی آنها جای تردید وجود دارد با تمام جزئیات مربوط ثبت می شوند (نوروش،۱۳۸۲).
پژوهشگر فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش را در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است.

* گفتار نخست: اقلام تعهدی سود حسابداری
* گفتار دوم: ضریب پایداری اقلام تعهدی سود حسابداری
* گفتار سوم: ضریب پایداری جریان نقدی
* گفتار چهارم: مفاهیم سود و پیش بینی سود آتی
* گفتار پنجم: سرمایه گذاران و واکنش آنها
* گفتار ششم: پیشینه پژوهش

۲-۲) مبانی نظری:
2-2-1)گفتار نخست: اقلام تعهدی سود حسابداری
۲-۲-1-1) حسابداری تعهدی
حسابداری تعهدی1 (به عبارتی حسابداری ماندگار)نگاهی کلی به درآمد ها و ثبت آنها داشته و به هزینه ها که درصدی از آنها به عنوان دارایی های قابل ثبت است توجه دارد همچنین در نظام تعهدی ،قیمت تمام شده نیز مورد توجه خاص قرار می گیرد. در این نظام مالی ، درآمدها در حساب سال مالی که تحقق یافته اند ، منظور می شوند هر چند که ممکن است وجوه نقد حاصل از آنها (ارائه خدمات و یا فروش )در سال های مالی قبل یا بعد دریافت شود.به عبارتی هزینه ها در حساب همان دوره مالی که تعهد ایجاد شده است منظور می شود . صرف نظر از آنکه وجه تعهدها و کارهای مزبور چه زمان پرداخت و یا دریافت شده باشد. در این نظام قیمت تمام شده از ارکان کار است همچنین ارائه اطلاعات کامل و جامع از عملکرد مالی سازمان به مدیران به راحتی صورت می گیرد. این ویژگی ها باعث شده است کاربرد این نظام در موسسات انتفاعی از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد. با توجه به تعاریف مختصر و کوتاهی که از این نظام مالی ارائه شد می توان استنباط کرد که حسابداری تعهدی ثبت اموال و دارایی ها را نیز به صورت کامل انجام داده وبه کلیه اتفاقات و امور جاری سازمان توجه دارد . زمانی که ثبت درآمدها ، هزینه ها، دارایی ها و اموال ، هرکدام به جای خود انجام می شود ، ارائه عملکرد سازمان به راحتی امکان پذیر خواهد بود .در این شرایط با توجه به بهتر شدن اعمال مدیریت برمنابع مالی و اموال همچنین امکان شفاف سازی مالی در سازمان و ارائه گزارش به مردم ، می توان تعامل بهتری میان سازمان و مردم برقرار کرد .در نتیجه ثبت های حسابداری تعهدی ،در صورت های مالی شرکت ها ،اقلامی تحت عنوان "اقلام تعهدی " بوجود می آید که اساس سیستم حسابداری تعهدی می باشد و در واقع مزیت این سیستم نسبت به حسابداری نقدی می باشدکه آن را در کلیه سازمان های انتفاعی قابل استفاده کرده است (کوهن2، 2010).
۲-۲-1-2) مفهوم اقلام تعهدی
جونز(1991) تفاوت سود و وجوه نقد حاصل از عملیات را به عنوان اقلام تعهدی تعریف می کند و آن را به دو قسمت تقسیم می کند. که در تمامی پژوهش های مرتبط با اقلام تعهدی ،این تقسیم بندی مورد قبول محققین می باشد. الف)اقلام تعهدی غیر اختیاری ب)اقلام تعهدی اختیاری . در حالی که اقلام تعهدی غیر اختیاری به واسطه مقررات ،سازمان ها و دیگر عوامل خارجی محدود هستند، اقلام تعهدی اختیاری قابل اعمال نظر توسط مدیریت می باشند.در حقیقت تمامی اقلام تعهدی که برای یک شرکت درمقابل طرف حسابهای تجاری آن به کار می رود ،اقلام تعهدی غیر اختیاری است مثل حسابها و اسناد دریافتنی ،حسابها و اسناد پرداختنی ،پیش دریافت ها،پیش پرداخت ها، و قسمتی از درآمدها و هزینه ها(البته افزایش یا کاهش در درآمدهاو هزینه ها،نتیجه ثبت در دارایی ها و بدهی ها می باشد)،واقلام تعهدی که مرتبط با رویدادهای داخل شرکت می باشدو به عوامل خارج ازآن ارتباطی ندارد،اقلام تعهدی اختیاری می باشد مثل هزینه استهلاک دارایی های مشهود و نامشهود ،سود و زیان حاصل از کنارگذاری دارایی ها ،سود و زیان حاصل از توقف یک بخش از واحد تجاری ،سود و زیان حاصل از معاوضه داراییها ،سود و زیان حاصل از سرمایه گذاری ها،آثار انباشته ناشی از تغییردر روش های پذیرفته شده حسابداری و تمامی اقلام تعهدی که در طبقه بندی اقلام تعهدی غیر اختیاری قرار نمی گیرد(دسای و همکاران3، 2009).
۲-۲-1-3) اهمیت اقلام تعهدی سود حسابداری
همیشه این احتمال وجود دارد که اطلاعاتی که یک شرکت ارائه می کند درست نباشد،بنابراین در کنار مخاطرات متعددی که در ارتباط با شرکت می تواند وجود داشته باشد.یکی از آنها هم ریسک اطلاعات4 می باشد.یعنی همواره ممکن است اطلاعاتی که شرکت می خواهد در صورت های مالی آن را نشان دهد چیزی دور از واقعیت ،یا فریب آمیز باشد.براین اساس سودی که در صورت سود و زیان ارائه می شود ،نمی تواند بیانگر این موضوع باشد که واحد تجاری توان مستمر برای بدست آوردن مبلغ سود را خواهد داشت یا چه مقدار از این سود می تواند به عنوان وجه نقد میان سهامداران تقسیم شود چون تمامی سهامداران مایلند که سالانه تقریبا َمبلغ ثابتی از سود سهام به آنها پرداخت شود.ثبات در تقسیم سود مبین پایین بودن ریسک شرکت است .حتی اگر در سالی ،شرکت به جای سود دچار زیان شود ،باید برای جلوگیری از ایجاد نگرش منفی در سرمایه گذاران فعلی و آتی ،پرداخت سود سهام خود را ادامه دهد. با این کار ، سهامداران بیشتر تمایل خواهند داشت که این زیان را موقتی تفسیر کنند (سادات برقعی،۱۳۸۹). بررسی مبانی نظری و هدف های گزارشگری مالی مبین این موضوع است که یکی از اهداف گزارشگری مالی کمک به سرمایه گذاران و اعتباردهندگان برای پیش بینی جریان های نقدی آتی است. صورت های مالی ،محصول اصلی گزارشگری مالی و ابزار اصلی انتقال اطلاعات حسابداری به افراد خارج از سازمان قلمداد می شوند.این که صورت های مالی تا چه میزان توانسته است به این مهم دست یابد،سوالی است که مورد توجه صاحبنظران و پژوهشگران بوده و هست .همچنین در خصوص اینکه چه نوع اطلاعاتی برای پیش بینی جریان های نقدی مفید است ،اختلاف نظر وجود دارد.بررسی ادبیات موضوع نشان می دهد که برخی از صاحبنظران و مراجع تدوین کننده مبانی نظری و اهداف گزارشگری مالی براین باورند که با استفاده از سود حسابداری و اجزای آن ، می توان جریان های نقدی را پیش بینی نمود .به عنوان مثال هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی آمریکا بر این باور است که "معمولاَ ارائه اطلاعات درباره سود واجزای آن نسبت به جریان های نقدی برای پیش بینی جریانهای نقدی آتی قابلیت پیش بینی بیشتری دارند" (هاشمی ،۱۳۸۹).
۲-۲-1-4) اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش این اقلام در گزارشگری مالی
تحلیل گران مالی، مدیران و سرمایه گذاران توجه خاصی به سود گزارش شده دارند. پیش بینی های سود به سرعت بین استفاده کنندگان منتشر می شود و هر گونه بازنگری در آن از نزدیک دنبال می شود. چون بخشی از پاداش مدیران بر مبنای رقم سود تعیین می شود، لذا آنها سعی می کنند رشد سود را حفظ کنند. خبر عدم موفقیت شرکتی در رسیدن به سود مورد انتظار به سرعت باعث کاهش قیمت سهام می شود. شرکت هایی که به انتظارات سود خود دست می یابند از طرف سرمایه گذاران مورد استقبال قرار می گیرند. توجه بیش از حد به رقم سود خالص باعث شده استفاده کنندگان از این نکته غافل باشند که رقم نهایی سود، حاصل یک فرایند طولانی حسابداری است که در هر مرحله از آن امکان اعمال نظر توسط مدیران وجود دارد. از طرف دیگر استانداردهای حسابداری نیز در برخی موارد راه گریزی را در زمان بندی و اندازه گیری درآمدها و هزینه ها فراهم کرده است. توجه بیش از حد سرمایه گذاران به سود خالص به مدیریت این انگیزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پایدار سود، در بکارگیری استانداردهای حسابداری به صورت سلطه جویانه5 ای عمل کند(بال و روبین6، 2009).
در این میان برخی تلاش ها جهت گریز از توجه صرف به رقم سود خالص، نظر استفاده کنندگان را به اقلام تشکیل دهنده سود معطوف کرده است. بنابراین علاوه بر سود خالص، اقلام تعهدی سود نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین تعدیل سود خالص جهت انعکاس کیفیت اقلام تعهدی اهمیت پیدا می کند(منبع پیشین). اقلام تعهدی بیانگر تفاوت بین سود حسابداری و وجوه نقد مربوط به آن است که شامل تغییرات در موجودی کالا، حساب های دریافتنی و حساب های پرداختنی است. در صورتی که اقلام تعهدی مثبت بزرگ باشد، بیانگر این نکته است که سود حسابداری از جریان نقدی عملیاتی بیشتر است. البته باید توجه داشت که این تفاوت بدلیل بکارگیری اصول حسابداری مرتبط با زمان و نحوه شناخت درآمدها و هزینه ها (اصل شناخت درآمد7 و اصل تطابق8) است. تعبیر عمومی از اقلام تعهدی این است که اقلام تعهدی زایده اعمال نظر9 مدیریت در ثبت و شناسایی رویدادهای مالی است. اصول پذیرفته شده حسابداری در مورد زمان شناسایی و مبلغ درآمدها و هزینه ها به مدیران شرکت ها آزادی عملی نسبی داده است. وقتی که مدیران سود حسابداری را به مبلغی بیش از وجوه نقد حاصل شناسایی می کنند، اقلام تعهدی ایجاد می شوند. مثلا اگر مدیریت درآمد فروش را زودتر شناسایی کند، حساب های دریافتنی به عنوان یکی از اقلام تعهدی افزایش خواهد یافت. یا در صورتی که مدیریت بدهی ناشی از هزینه های تضمین کالا را کمتر شناسایی کند، بدهی های جاری به عنوان یکی از اقلام تعهدی به مبلغی کمتر گزارش خواهد شد و چون سرمایه گذاران به رقم سود توجه می کنند با وجود موارد فوق گمراه خواهند شد(دمرجان و همکاران10، 2010).
سرمایه گذاران با توجه به سود گزارش شده سعی دارند سودهای آتی و جریان های نقدی آتی را برآورد کنند. از این رو سود خالص باید توان کمک به سرمایه گذاران را در این راستا داشته باشد. علت نیاز به توجه به کیفیت اقلام تعهدی به عنوان یکی از ویژگی های کیفی سود در این است که اجزای تشکیل دهنده اقلام تعهدی دارای بار اطلاعاتی هستند. برای مثال تغیرات مثبت (افزایش) در موجودی کالا احتمالا بیانگر وجود مشکل در فروش یا تولید بیش از اندازه است. به طور مشابه افزایش حساب های پرداختنی بیانگر وجود مشکل در پرداخت وجوه به تامین کنندگان کالا و خدمات است که ممکن است در اثر ناکافی بودن درآمد فروش یا مشکلات اعتباری ایجاد شود. بنابراین اجزای اقلام تعهدی می تواند به عنوان شاخص تعیین بهبود یا زوال عملکرد شرکت باشد.توجه به کیفیت اقلام تعهدی حتی در شناسایی دستکاری سود توسط مدیریت نیز سودمند خواهد بود. برای مثال توجه به تغییرات حساب های دریافتنی باعث آشکار شدن نکات مهمی در مورد تعجیل یا تاخیر در شناسایی درآمد فروش به عنوان یکی از ابزارهای دستکاری سود توسط مدیریت خواهد شد(دمرجان و همکاران11، 2010).
افزایش سود که همراه با اقلام تعهدی بالا باشد، بیانگر کیفیت پایین سود است و منجر به بازده آتی پایین خواهد شد. بنابراین کیفیت اقلام تعهدی سود بر بازده سهام شرکت ها تاثیر دارد. با توجه به اینکه سرمایه گذاران به دنبال کسب بازده هستند آنها باید در برآورد بازده مورد انتظار خود به کیفیت اقلام تعهدی تعدیل کنند. از دیدگاه شرکت سرمایه پذیر نیز کیفیت اقلام تعهدی با هزینه سرمایه سهام عادی مرتبط است. شرکت هایی که به دنبال کاهش هزینه سرمایه خود هستند، باید سعی کنند کیفیت اقلام تعهدی خود را در سطح مطلوبی نگه دارند. مدیران چنین شرکت هایی باید از دستکاری سود و کم نمایی و بیش نمایی اقلام تعهدی اجتناب کنند (بال و روبین، 2009).
۲-۲-1-5) کیفیت اقلام تعهدی
با توجه به اجزای تشکیل دهنده سود و بحث های مطروحه در بالا،بایستی کیفیت اقلام تعهدی موجود در داخل سود، موجود توجه قرار گیرد."کیفیت اقلام تعهدی "در پژوهش های قبلی تعریف متعددی دارد که در این پژوهش سعی می شود عمده ترین تعاریف و روش های ارزیابی آن طبقه بندی و سپس از بین روش های متفاوت سنجش آن، بهترین و پرکاربردترین مدل انتخاب شود.
فرانسیس ودیگران12 (2004)درمطالعات خود تحت عنوان اثرات قیمت گذاری کیفیت اقلام تعهدی،پایداری اقلام تعهدی ، و قابلیت پیش بینی آن ها را دلیل کیفیت این اقلام می دانند.پایداری اقلام تعهدی به معنی استمرار و تکرار آن ها در سود سال های بعد می باشد و در جایی دیگر ازهمین پژوهش مربوط بودن ارزش اقلام تعهدی و به موقع بودن این اقلام را عوامل موثر بر کیفیت اقلام تعهدی عنوان می کنند.
پیرس ولندسمن13 (2003)ارتباط بین مربوط بودن سود و میانگین موزون هزینه سرمایه را دلیل کیفیت اقلام تعهدی می دانند. ولی دراکثرپژوهش ها برای اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی از مدل تعدیل شده جونز استفاده می شودکه در این مدل کیفیت اقلام تعهدی از افزایش وکاهش اقلام تعهدی غیرعادی تاثیر می پذیرد ، در واقع نوسانات اقلام تعهدی غیر عادی یک پروکسی به جای کیفیت اقلام تعهدی می باشد.
اقلام تعهدی به دو دسته تقسیم می شوند،آن دسته از اقلام تعهدی را که در مدل تجاری شرکت ها3و محیط عملیاتی14 آن هابوجود می آید و مدیریت واحد تجاری در پیدایش آنها دخالتی نداشته است و در حین انجام فعالیت های تجاری شرکت ایجاد شده باشند ،را اقلام تعهدی غیر اختیاری می نامیم .دسته ای دیگر از اقلام تعهدی به خاطر انتخاب روشهای حسابداری ،تخصیص های اختیاری ،تصمیمات مدیریتی و قضاوتها و برآوردها بوجود می آیند. به عبارت دیگر از هر شرکت به شرکت دیگر مقدار ونوع این اقلام می تواند متفاوت باشد چون تحت تاثیر رویه و خط مشی انتخابی شرکت قرار داردوهرچقدر مدیر یک شرکت آزادی عمل بیشتری برای بوجود آوردن آنها داشته باشد.احتمال بیشتر داردکه از این اقلام برای تاثیرگذاری روی سود استفاده کندکه این عمل به پدیده مدیریت سود15 معروف است (عارف منش،۱۳۹۰).
۲-۲-1-6) اقلام تعهدی سود حسابداری و نقش آنها در بازده موردانتظار سهامداران
بازده مورد انتظار متاثر از دو عامل است: یکی میزان اطلاعات محرمانه (با بیشتر شدن اطلاعات محرمانه، بازده مورد توقع افزایش می یابد) و دیگری دقت و صحت اطلاعات عمومی و محرمانه(با بیشتر شدن دقت و صحت اطلاعات، بازده مورد توقع کاهش می یابد). از طرف دیگر، ارزش اوراق بهادار برای سرمایه گذاران بر مبنای ارزیابی آنان از جریان های نقدی آتی است. بنابراین، بهترین معیاری که ریسک اطلاعاتی در جریان های نقدی را تحت پوشش قرار دهد، معیارهای مربوط به اجزای تعهدی سود است، زیرا: اولا، بخش عمده ای ازاطلاعات درمورد جریان های نقدی،توسط سود تامین می شود؛مثلاًجریان های نقدی برابراست با سود منهای اقلام تعهدی. به طور کلی، جزء تعهدی سود نسبت به جزءنقدی آن باعدم اطمینان بیشتری تعیین می شود، زیرا اقلام تعهدی با توجه به قضاوت ها، برآوردها وتخصیص ها (از جریان های نقدی ایجاد شده در دیگر دوره ها) به وجود می آیند، در حالی که جزء نقدی سود عینی تر است. دوما، با توجه به نتایج مطالعات قبلی روی ویژگی های کیفی سود، کیفیت اقلام تعهدی نسبت به دیگر ویژگی های کیفی سود برای تعیین ریسک اطلاعاتی مربوط به جریان های نقدی مناسبتر است(فرانسیس و همکاران16، 2005).
تحلیلگران مالی، مدیران و سرمایه گذاران توجه خاصی به سود گزارش شده دارند. پیش بینی های سودبه سرعت بین استفاده کنندگان منتشر می شود و هرگونه بازنگری در آن از نزدیک دنبال می شود. چون ابقای مدیران در سازمان و در مواردی بخشی از پاداش آنها بر مبنای رقم سود تعیین می شود، لذا آنان سعی می کنند سطح سود مطلوب را حفظ کنند. خبر عدم موفقیت شرکت در رسیدن به سود مورد انتظار، به سرعت باعث کاهش قیمت سهام می شود. شرکت هایی که به انتظارات خود دست می یابند، از طرف سرمایه گذاران استقبال می شوند(رودنشین، ۱۳۸۹).
توجه بیش از حد به رقم سود خالص، باعث شده است که استفاده کنندگان گاهی کمتر به این نکته توجه کنند که رقم نهایی سود حاصل یک فرایند طولانی حسابداری است که در هر مرحله از آن امکان اعمال نظر توسط مدیران وجود دارد. از طرف دیگر، استانداردهای حسابداری نیز در برخی موارد به مدیران امکان می دهد برای زمان بندی واندازه گیری درآمدها و هزینه ها قضاوت شخصی داشته باشند.
توجه بیش از حد سرمایه گذاران به سود خالص، به مدیریت این انگیزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پایدار سود، در به کارگیری استانداردهای حسابداری به صورت متهورانه ای عمل کنند(فرانسیس و همکاران، 2005).
در این میان، برخی تلاش ها برای گریز از توجه صرف به رقم سود خالص، نظر استفاده کنندگان را به اقلام تشکیل دهنده سود معطوف کرده است. از این رو، علاوه بر سود خالص، یکی از مهم ترین ویژگی های آن ؛ یعنی اقلام تعهدی سود نیز باید مورد توجه قرار گیرد.ازاین رو، تعدیل سود خالص برای انعکاس کیفیت اقلام تعهدی اهمیت پیدا می کند(مک نیکول17، 2009). تلاش مدیران برای استفاده از اقلام تعهدی برای بهبود سود، عدم تقارن اطلاعاتی را که موجب ایجاد ریسک اطلاعاتی شده، کاهش می دهد. بنابراین، صرف ریسک تقاضا شده به وسیله سرمایه گذاران کاهش می یابد. تجربیات قبلی نشان داده است، در نمونه های بزرگی از شرکت ها که طی دوره های طولانی بررسی شده اند، اختیارات مدیریت منجر به کسب سودهای فرصت طلبانه می شود. برای مثال، رفتارهایی که انتظار می رود عدم اطمینان اطلاعات را افزایش دهند، به افزایش صرف ریسک تقاضا شده به وسیله سرمایه گذاران منجر می شوند. طبق این استدلال، انتظار می رود تاثیرات تصمیم گیری های مدیریت در شرایط مقتضی از طرفی منجر به بهبود کلی عملکرد شده (که به نوبه خود، افزایش هزینه سرمایه ناشی از فاکتور ذاتی اقلام تعهدی را جبران می کند) و از طرف دیگر ( به دلیل امکان عدم موفقیت مدیریت در عملکرد) موجب ایجاد فضای عدم اطمینان برای سهامداران شده ، موجب افزایش هزینه سرمایه گردد. بر این اساس، کیفیت اقلام تعهدی اختیاری، ترکیبی از افزایش وکاهش ریسک اطلاعاتی را به همراه خواهد داشت. با این حال، انتظار می رود که به طور کلی تاثیر آن روی بازده موردانتظار کمتراز تاثیر جزء غیراختیاری اقلام تعهدی باشد (فرانسیس و همکاران، 2005).

۲-2-3) گفتار دوم: ضریب پایداری اقلام تعهدی
۲-2-3-1) رابطه بین اقلام تعهدی و بازده سهام
در پژوهش های حسابداری به ارتباط بین کیفیت سود حسابداری و بازده سهام توجه زیادی شده است، چراکه سرمایه گذاران در پیش بینی مبلغ، زمان و عدم اطمینان وجوه نقد دریافتی از محل سود تقسیمی یا بهره و وجوه حاصل از فروش یا بازخرید قبل از سررسید اوراق بهادار باید تصمیم بگیرند و کیفیت سود برای آنها مهم است. درواقع، سود دوره جاری و سودهای گذشته می توانند شاخصی برای پیش بینی سود دوره های آتی باشند و ثبات و دوام این سودها منجر به افزایش کیفیت سود خواهد شد. دراکثر پژوهش های حسابداری سود به دو بخش تعهدی و نقدی تفکیک شده است و اثر هر کدام از این اجزا، در اندازه گیری عملکرد واحد تجاری، بازده سهام، ارزش شرکت و سایر موارد، مورد آزمون قرارگرفته است. با وجود اهمیت پیش بینی سود و بازده سهام برای سرمایه گذاران، مشاهده می گردد که سرمایه گذاران در پیش بینی های خود دچار اشتباه شده و در نتیجه قیمت گذاری اشتباه سهام، بازده های غیرعادی ایجاد شده که به کاهش کارایی بازار منجر شده است. طبق فرضیه بازار کارا که در مطالعات بازار سرمایه توسط فاما(1972) معرفی شد، زمانی که قیمت ها منعکس کننده تمام اطلاعات دردسترس باشد، سرمایه گذاران قادر به کسب بازده های غیرعادی نخواهند بود(وو جین و همکاران، 2009).

۲-2-3-2) ضریب پایداری اقلام تعهدی سودحسابداری و پیامدهای آن
در بسیاری از مطالعات اخیر، بررسی می شود که آیا کارایی در بازارهای مختلف وجود دارد یا خیر؟ در واقع، در بسیاری از این پژوهش ها ، حضور سرمایه گذارانی که سبب بر هم خوردن کارایی بازار می شوند، موردبحث بوده است. اسلون(1996)، مونتایر(2002)، پنکاس(2005) و لافوند(2005) همگی اتفاق نظردارند که سرمایه گذاران زمانی که به گزارش های مالی واکنش نشان می دهند، نبایدصرفاً به نتیجه نهایی (سود خالص) توجه کنند. پژوهش های آنها نشان می دهد که اجزای متفاوت سودهای گزارش شده، ثبات و پایداری متفاوتی دارندو معیارهای متفاوتی از قابلیت پیش بینی ارائه می کنند. بنابراین، یک سرمایه گذار معقول نه تنها باید به سود خالص توجه کند، بلکه باید بررسی نماید چه میزان از سود در خلق ارزش جریان نقدی پایدار است (ژانگ، 2007).
اسلون(1996) استدلال می کند که سرمایه گذاران زمانی که انتظاراتشان را ازسود شرکتها شکل می دهند، تمایل دارند تا پایداری اقلام تعهدی را بیش از واقع و پایداری جریان های نقدی را کمتر از واقع ارزیابی کنند و در این صورت، رابطه منفی بین اقلام تعهدی و بازده آتی سهام ایجاد می شود. اسلون این رابطه منفی را اقلام تعهدی خلاف قاعده نامیده است و وجود سرمایه گذاران بی تجربه را علت ایجاد اقلام تعهدی خلاف قاعده می داند (ژانگ، 2007).
مفاهیم اقلام تعهدی خلاف قاعده، چالشی اساسی برای بازارهای سهام که کارایی نیمه قوی دارند، محسوب میشود. اسلون(1996) اثبات کرد که بازار سهام امریکا در بیش از واقع وزن دادن به جزء تعهدی سود و کمتر از واقع وزن دادن به جزء نقدی سود و به عبارتی، در قیمت گذاری اشتباه نقش داشته است. این رفتار نشان میدهد که بازار، سهام شرکت ها را اشتباه قیمت گذاری خواهد کرد. زیرا تفسیر اشتباه از پایداری جریان نقدی و اقلام تعهدی در پیش بینی سود عملیاتی، توسط اعضای بازار برای شرکتهایی با بالاترین(پایین ترین) اقلام تعهدی، سود یک سال پیش روی بالاتر(پایین تر) را پیش بینی می کنند و از آنجایی که بین سود و بازده رابطه مثبتی وجود دارد، بنابراین، بازده آتی و به دنبال آن قیمت سهام نیز تحت تاثیر تفسیر اشتباه سرمایه گذاران از پایداری اجزای سود قرار می گیرد ودر نتیجه، اقلام تعهدی خلاف قاعده و قیمت گذاری اشتباه باعث می شود که معیارهای اقلام تعهدی، بازده های غیرعادی آتی را پیش بینی کنند(هیربار و کولینز18، 2010).

۲-2-3-3) رابطه ی پایداری اقلام تعهدی و سودهای آتی
میزان مربوط بودن سودهای جاری برای پیش بینی سودهای آتی، به پایداری سودها بستگی دارد. چنانچه
سرمایه گذاران موفق به تشخیص اجزاء پایدار سود شوند، احتمالاً سودهای آتی را به خوبی پیش بینی خواهند کرد و چون سود گزارش شده مهمترین منبع اطلاعاتی پرداخت سود آتی شرکت محسوب می شود، بنابراین، با در اختیار داشتن این پیش بینی ها ممکن است میزان سود نقدی آتی خود را بهتر برآورد
نمایند. از آنجا که اقلام تعهدی به گونه ای تعدیلات جریان نقدی را نشان می دهد و مجموع آن در طول
عمر یک شرکت صفر است، اقلام تعهدی بالا در یک دوره سبب می شود که این اقلام در دوره های آتی معکوس شوند و با توجه به اینکه سود حسابداری متشکل از دو جزء نقدی و تعهدی است، متعاقباً بامعکوس شدن اقلام تعهدی سودهای آتی نیز کاهش خواهد یافت (ژانگ، 2007).
از طرفی در صورت وجود مدیریت سود نیز، مدیران ممکن است از اقلام تعهدی به شکل فرصت طلبانه ای برای متورم نمودن سودهای آتی استفاده کنند. نادیده گرفتن دستکاری سود از سوی سرمایه گذاران ممکن است آنها را با خطای برآورد خوش بینانه مواجه سازد که می تواند باعث واکنش بیش از حد سرمایه گذاران شود. این ناآگاهی سبب میشود که افراد واکنش اشتباهی به اخبار مرتبط سود از خود نشان دهند.از این رو، در بحث پایداری اقلام تعهدی می توان گفت، بین اقلام تعهدی و رشد سودهای آتی رابطه منفی وجود دارد و هرگاه اقلام تعهدی پایداری کمتری نسبت به جریان نقدی داشته باشند، این رابطه تشدید می شود.
۲-2-3-4) مزایای اطلاعاتی سود حسابداری تعهدی
اگرچه هدف جدید گزارشگری مالی ارائه اطلاعات در مورد جریانهای نقدی آتی است که در ارزیابی قیمت و تعیین ارزش ذاتی سهام مورد استفاده قرار می گیرد، ولی این بدان مفهوم نمی باشد که روش حسابداری نقدی بهتر از روش تعهدی، این هدف را برآورده می سازد. سایت استانداردهای حسابداری در این باره چنین می گوید:
اطلاعات در باره سود شرکت براساس حسابداری تعهدی، معمولا" توانایی فعلی و مداوم شرکت را در کسب جریانهای نقدی، نسبت به اطلاعاتی که به جنبه های مالی دریافت و پرداخت محدود می شود، بهتر مشخص می نماید. به عبارت دیگر، تاکید اصلی گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات درباره سود و اجزای آن است. هیات استانداردهای حسابداری مالی ماهیت و علت استفاده از حسابداری تعهدی را اینگونه بیان می کند: حسابداری تعهدی از اقلام تعهدی، انتقالی و رویه های تخصیص استفاده می کند و هدفش این است که درآمدها، هزینه ها، سودها و زیانها را به یک دوره خاص مربوط کند تا بتواند انعکاس صحیحی از عملکرد موسسه در آن دوره داشته باشد، به جای آنکه صرفا" یکسری دریافت ها و پرداخت های نقدی را لیست نماید. بنابر این شناسایی درآمدها، هزینه ها، سودها و زیان ها و افزایش و کاهش در دارایی ها و بدهی ها (شامل تطابق درآمدها و هزینه ها، تخصیص و استهلاک) از لازمه های وجودی استفاده از حسابداری تعهدی برای اندازه گیری عملکرد واحد تجاری هستند.حسابداری تعهدی تلاش می کند که تاثیرات مالی معاملات، وقایع و شرایطی را که دارای پیامدهای نقدی هستند در دوره هایی ثبت کند که آن معاملات، وقایع و شرایط رخ داده اند، نه در دوره هایی که وجه نقد مربوط به آنها توسط موسسه دریافت یا پرداخت شده است.براساس دلایلی نظیر موارد فوق دی چاو و اسکینر19(2004) نتیجه گیری می نمایند که هدف اصلی حسابداری تعهدی کمک به سرمایه گذاران در جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی واحد تجاری در طول یک دوره خاص با استفاده از یکسری اصول حسابداری پایه مانند شناسایی درآمد و تطابق هزینه است. مدارکی وجود دارد که به عنوان نتیجه فرایند تعهدی، سودها اطلاعات بهتری در مورد عملکرد اقتصادی موسسه نسبت به جریانهای نقدی ارائه می کنند(جنکینز و همکاران20،2008).
بنابردلایل فوق الذکر، حسابداری تعهدی به عنوان مفیدترین وسیله برای ارائه وضعیت مالی و نتایج عملیات واحد تجاری شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد. بین سود خالص تعهدی و جریان های نقدی عملیاتی به دلیل تاثیر عوامل زیراختلاف وجود دارد:
۱) عامل اول مربوط به هزینه های غیر نقدی (مانند هزینه استهلاک) است که سود خالص را کاهش می دهد ولی موجب کاهش وجه نقد شرکت نمی شود،
۲) عامل دوم مربوط به تفاوت زمانی تحقق درآمد و دریافت وجه آن و نیز تحمل هزینه و پرداخت وجه آن می باشد.
۳) سومین عامل عبارت است از سود و زیان غیر عملیاتی ناشی از فروش دارایی های ثابت، اوراق بهادار و سایر سرمایه گذاری ها که در صورت سود و زیان لحاظ می گردد و موجب تغییر سود خالص می گردد ولی در بخش فعالیت های عملیاتی صورت جریان های نقدی تاثیری نمی گذارد.
لذا یکی از روشهای مورد استفاده به منظور تعیین کیفیت سود از طریق بررسی رابطه بین اقلام تعهدی و اجزای نقدی سود می باشد. تمام مفاهیم ارائه شده در این بخش بر اساس این دیدگاه است که اقلام تعهدی کیفیت سود را کاهش می دهند. در ارتباط با این روش اندازه گیری کیفیت سود، احمد و همکاران معتقدند که در پژوهش های فعلی یک خلاء احساس می شود چرا که هیچ پژوهشگری توجیه روشنی در این مورد که چرا اقلام تعهدی بیشتر نشانگر مدیریت سود بیشتر و کیفیت سود پایین تر است، ارائه نکرده است. به عبارت دیگر اعتبار سازه مورد استفاده برای اندازه گیری کیفیت سود مورد تردید است. برای روشن تر شدن این مطلب به این مورد توجه نمایید که روشهای اندازه گیری کیفیت سود که بر روی اقلام تعهدی متمرکز می گردند با روشهایی که کیفیت سود را براساس مفهوم ثبات، اندازه گیری می نمایند، منطبق نیستند(جنکینز و همکاران21،2008).
۲-2-3-5) اقلام تعهدی سودحسابداری ونقش آنهادرنابه هنجاری واکنش بازارسرمایه
امروزه اطلاعات وسیله و ابزار مهمی در تصمیم گیری های اقتصادی به شمار می آید و بدون شک، کیفیت تصمیمات نیز بستگی به صحت، دقت و به هنگام بودن اطلاعاتی دارد که در زمان تصمیم گیری در اختیار افراد قرار می گیرد. در بازار سرمایه، این اطلاعات می تواند به صورت نشانه ها، علایم، اخبار و پیش بینی های مختلف از داخل یا خارج شرکت انعکاس یابد و در دسترس سهامداران قرار گیرد و باعث ایجاد واکنش ها و در نتیجه، تغییراتی در قیمت های سهام گردد (فرانسیس و اسمیت22، 2008).
واکنش معامله گران بازار سهام به آگهی ها و اخبار متفاوت است و در برخی موارد، واکنش افراد عقلایی نبوده ، باعث ناهنجاری هایی از جمله افزایش بیش از حد یا کمتر از حد قیمت ها می گردد. واکنش بیش از اندازه یا کمتر از اندازه، زمانی رخ می دهد که افراد با توجه به اطلاعات جدید، قیمت ها را بیشتریا کمتر از میزان واقعی آن ارزیابی می کنند.گرچه بازار پس از گذشت زمان به اشتباه خود پی می بردو به حالت تعادل بر می گردد، با وجود این، این رفتار نوعی رفتار غیرعقلایی در بازار به حساب می آید که می تواند پاسخ منطقی نسبت به عدم اطمینان سرمایه گذاران باشد. انتظارات افراد تابع پیش بینی های آنهاست که گاهی از ناکارآمدی هایی برخوردار است. شناخت منبع این ناکارآمدی ها، می تواند کاربردهای مهمی در زمینه عقلانیت سرمایه گذاران و کارایی بازار داشته باشد. یکی از اطلاعات مهمی که در دسترس سرمایه گذاران است و آنها نسبت به تغییرات آن واکنش نشان می دهند سودهای گزارش شده از سوی شرکت هاست. سرمایه گذاران از طریق سودهای گزارش شده و بررسی اجزای سود ؛ یعنی اقلام تعهدی و جریان نقدی عملیاتی، بازده های آتی سهام شرکت ها را پیش بینی می کنند. در این پیش بینی، سرمایه گذاران بی تجربه ای هستند که عوامل تاثیرگذار در پیش بینی صحیح بازده آتی از جمله نقش پایداری اقلام تعهدی را مد نظر قرار نداده ، یا برآورد اشتباهی از آن دارند که واکنش نادرست آنها را به دنبال دارد (نیکبخت و مرادی، ۱۳۸۴).

۲-2-4) گفتار سوم: ضریب پایداری جریان های نقدی
۲-2-4-1) وجه نقد و چارچوب نظری
هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی نسبت به ضرورت تهیه و افشای اطلاعات مربوط به گردش وجوه نقد دارای موضع گیری صریح و روشن می باشد. این موضع با تعریف نیازهای استفاده کنندگان بالقوه از اطلاعات مالی آغاز می گردد. فرض شده است که تصور سرمایه گذاران ، وام دهندگان و کارکنان از بنگاه ، منبعی از وجه نقد است که منجر به تقسیم سود ، پرداخت بهره ، افزایش در ارزش بازار اوراق سرمایه ، باز پرداخت وامها ، پرداخت بهای کالا و خدمات و یا حقوق ودستمزد میگردد. از آنجایی که اهداف سه گانه گزارشگری مالی عبارت اند از : ۱) گزارشات مالی باید به نحوی تهیه شود که نیاز اطلاعاتی سرمایه گذاران فعلی و بالقوه ، بستانکاران و سایر تصمیم گیرندگان سرمایه گذاری را فراهم کند. ۲) اطلاعاتی که درباره منابع وتغییرات درمنابع موسسه راگزارش نماید. ۳)اطلاعات مفیدی درباره جریان های نقدی آتی گزارش نماید. به همین لحاظ، هدف اصلی گزارشگری مالی که منعکس کننده علایق مشترک همه استفاده کنندگان بالقوه صورت های مالی است.بر روی توانایی بنگاه در تامین جریان های نقدی مطلوب متمرکز گردیده است.
بیانیه شماره (۱) مفاهیم حسابداری مالی در این زمینه گفته است :
گزارشگری مالی باید اطلاعاتی در مورد چگونگی تحصیل یا پرداخت وجه نقد ، استقراض بازپرداخت آن ، معاملات مربوط به حقوق صاحبان سرمایه شامل تقسیم سود نقدی و سایر موارد توزیع منافع بنگاه بین صاحبان آن و سایر مواردی که ممکن است بر نقدینگی و قدرت پرداخت دیون آن تاثیر می گذارد، فراهم نماید. اطلاعات مربوط به جریان های نقدی یا سایر جریان های وجوه می تواند در آشنایی با عملیات بنگاه ،ارزیابی فعالیت های تامین مالی ، ارزیابی نقدینگی ، قابلیت پرداخت دیون و تفسیر اطلاعات تهیه شده مفید و سودمند باشد. این بیانیه نشان دهنده این مطلب بود که هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی توجه خود را به گزارشگری جریان های نقدی و در نهایت انتشار بیانیه شماره ۹۵ معطوف نموده است .این حرکت هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی ناشی از برخی باورها و اعتقادات اعضای آن به شرح زیر بود: ارزیابی بازار از موقعیت قابل پیش بینی یک بنگاه در تحصیل جریان های نقدی مطلوب بر قیمت های بازار اوراق بهادار آن تاثیر می گذارد، اگر چه ارزش بازار این اوراق تحت تاثیر عوامل گوناگونی چون شرایط عمومی اقتصادی ، نرخهای بهره ، روانشناسی بازار و غیره نیز قرار دارد که مربوط به یک بنگاه به خصوص نمی باشد (احمدی ،۱۳۸۹).
هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی در بیانیه مفاهیم حسابداری بیان نموده که صورت گردش وجوه نقد می بایستی دارای نقاط مثبتی باشد که به استفاده کنندگان در بر طرف نمودن نیازهایشان کمک نماید در این رابطه آمده است. اطلاعات سودمندی رادر مورد فعالیت های بنگاه درتحصیل وجه نقداز طریق عملیات جاری به منظور بازپرداخت بدهی ها ، تقسیم سود یا سرمایه گذاری مجدد به منظور حفظ یا توسعه ظرفیت عملیاتی ، در موردفعالیت های تامین مالی چه از طریق استقراض و چه از طریق صاحبان سرمایه و همچنین در مورد فعالیت های سرمایه گذاری یا پرداخت های نقدی ارائه می کند. استفاده های مهم از اطلاعات مربوط به دریافت ها و پرداخت های نقدی جاری به منظور کمک کردن به دست یابی به عواملی همچون نقدینگی بنگاه ، انعطاف پذیری مالی ، سود آوری و ریسک می باشد (احمدی ،۱۳۸۹).
۲-2-4-2) حرکت به سوی جریان های نقدی
بر همین اساس، هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی دربررسی های اولیه خوددر سال 1980 ، صورت گردش وجوه نقد را به عنوان اطلاعاتی مطلوب که می بایست به همراه سایر صورت های مالی ارائه شود ، معرفی نمود. دلایل پشتوانه این نظریه توسط هیات تدوین استانداردهای حسابداری مالی به شرح زیر بیان شده است:
۱) باز خورد جریان های نقدی واقعی را فراهم سازد .
۲) کمک به تعیین رابطه بین سود حسابداری و جریان های نقدی
۳) اطلاعاتی در مورد کیفیت و چگونگی سود فراهم آورد .
۴) قابلیت مقایسه اطلاعات مندرج در گزارشگری مالی را ارتقاء دهد .
۵) کمک به ارزیابی انعطاف پذیری و وضعیت نقدینگی
۶) کمک به پیش بینی جریان های نقدی آتی .
کلیه دلایل فوق ، هر یک به نوعی به محدودیت های حسابداری تعهدی ارتباط می یابد .علی رغم وجود این محدودیت ها نمی توان گفت که اطلاعات حسابداری دارای بازده اطلاعاتی نمی باشد بلکه اطلاعات صورت جریان های نقدی در کنارسایر صورت های مالی گزارش شده اطلاعات بیشتری را به منظور تکمیل اطلاعات قبلی فراهم می نماید .درصورت اینکه جریان های نقدی، جریان های وجوه یا سود حسابداری کدامیک در مورد پیش بینی جریان های نقدی آتی بهتراند نمی توان نظر قطعی داد.فلسفه افشاء بر این اساس استوار است که اطلاعات مفید بالقوه به هزینه مربوط به تهیه و افشاء آن اطلاعات مورد بررسی قرارگیرد ، و در صورتی که منافع ناشی از ارائه آنها به مراتب بیش از هزینه تهیه و گزارش آنها باشد، افشاء شوند .بر این اساس صورت گردش وجوه نقد به عنوان یکی از مبانی اطلاعاتی سودمند مطرح است که هزینه تهیه و ارائه آن نیز بسیار اندک است ، زیرا اطلاعات مندرج در این صورت مالی چیزی بیش از تلخیص وطبقه بندی مجدداطلاعات حسابداری مربوط به یک دوره مالی به شکل دیگر نیست (زاهدی،۱۳۸۸).
بدیهی است که جریان های نقدی در ارزیابی جریان های نقدی گذشته ضروری می باشد همچنین این موضوع می تواند ابزاری برای پیش بینی جریان های نقدی آتی باشد.این مسئله از این بعد حائز اهمیت است که جریان های نقدی مورد انظار سرمایه گذاران و بستانکاران مستقیماَ به جریان های نقدی واحد تجاری مربوط می شود.(نکته اول) همانطور که جریان های نقدی در فهم جریان های نقدی واقعی که از عملیات جاری بدست آمده نیز ضرورت دارد (نکته دوم) به عبارت دیگر، رابطه بین سود حسابداری و جریان های نقدی می باشد.(نکته سوم) مربوط به اجزای نقدی سود حسابداری می باشد. بالاترین و بیشترین همبستگی میان سود حسابداری و جریان های نقدی بهترین کیفیت سودآوری است مفهوم کیفیت سودآوری انعکاس این واقیعت است که سود حسابداری درآمد و هزینه های تعهدی را نیز شامل می شود.به عبارت دیگرکیفیت سود اصطلاحی است که بوسیله تحلیل گران مالی درتوصیف و تشریح این رابطه به کار برده می شود. همبستگی و رابطه بالا میان سود حسابداری و جریان های نقدی به مفهوم بهتر بودن کیفیت سود می باشد.

۲-2-4-3) اهمیت جریان های نقدی
استفاده کنندگان صورت های مالی نیازمند اطلاعات درخصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند این نیاز صرف نظر از ماهیت فعالیت های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری وجود دارد ، چرا که علی رغم تفاوت این واحد ها از لحاظ فعالیت های اصلی درآمد زا، نیازها به وجه نقد عمدتاَ از دلایل مشابهی ناشی می شود به عبارت دیگر واحد های تجاری جهت هدایت عملیات ، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماَ به وجه نقد نیازدارند. جریان های در یک واحد تجاری از اساسی ترین رویدادهایی است که اندازه گیری های حسابداری بر اساس آنها انجام می پذیرد و چنین تصور می شود که بستانکاران و سرمایه گذاران نیز تصمیماتشان را بر همین اساس اتخاذ می نمایند. وجوه نقداز این نظر دارای اهمیت است که نشان دهنده قدرت خرید عمومی است ودر مبادلات اقتصادی به سهولت می تواند به سازمان ها ویا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاصشان و در تحصیل کالا و خدمات انتقال یابد. اگرچه صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را درباره جریان های وجه نقد واحد تجاری طی دوره مالی مورد گزارش ارائه می کند .لیکن اطلاعات مزبور جهت ارزیابی جریان های نقدی آتی وجه نقد کفایت نمی کند. برخی جریان های نقدی وجه نقد ناشی از معاملاتی است که در دوره های مالی قبل رخ داده و بعضاَ انتظار می رود منجر به جریان های وجه نقد دیگری در یکی از دوره های آتی گردد بدین لحاظ برای ارزیابی جریان های وجه نقد آتی ، صورت جریان وجه نقد معمولاَ باید توام با صورت های عملکرد مالی و ترازنامه و به طور کلی اقلام تعهدی به کار گرفته شده در صورت های مالی مورد استفاده قرار گیرد (هاشمی،۱۳۸۹).
اقلام تعهدی (اقلام پرداخت نشده) معرف مبالغ تخصیص داده شده به دوره تجاری از بابت دریافت ها و پرداخت های آتی مورد انتظار برای خدمات است و اقلام انتقالی به دوره های آتی مبین مبالغ تخصیص داده شده به دوره های جاری و آتی از بابت دریافتی ها و پرداختی های گذشته برای کالاها و خدمات می باشد. اقلام سود و ترازنامه که بر مبنای حسابداری تعهدی اندازه گیری شده است مبنای مفیدی از سنجش کارایی موسسه و اطلاعاتی مرتبط با پیش بینی فعالیت آتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام فراهم می نماید. اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی) مربوط به جریان وجوه نقد می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های وجوه نقد آتی به استفاده کنندگان صورت های مالی کمک کند اطلاعات مزبور بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان جهت ایجاد وجه نقد و در نتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است. علاوه براین تحلیل گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدل هایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان های وجه نقد می تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت های واحد تجاری و دریافت ها و پرداخت های آن را نشان دهد. اطلاعات تاریخی (اقلام تعهدی ) گردش وجوه نقد همانند جریانات وجوه نقد بودجه شده اطلاعات مرتبطی را به تنهایی و یابه عنوان مکمل گزارشات مرسوم مالی برای سرمایه گذاران ، اعتباردهندگان و بستانکاران به منظور ارزیابی شرکت و پیش بینی سود های پرداختی مورد انتظار فراهم می نمایند (هاشمی،۱۳۸۹).
۲-2-4-4) جریان های نقدحاصل ازعملیات واهمیت آن در واحدهای انتفاعی
مبلغ جریان های نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی ، یکی از شاخص های اصلی ارزیابی این موضوع است که عملیات واحدتجاری تا چه میزان به جریان های وجه نقد کافی جهت بازپرداخت وام ها، نگهداشت توان عملیاتی واحد تجاری و پرداخت سود سهام منجر شده وانجام سرمایه گذاری های جدید را بدون تمسک به منابع مالی خارج از واحد تجاری میسرکرده است . ارائه اطلاعات درباره جزئیات جریان های نقدی عملیاتی تاریخی ، در کنار سایر اطلاعات ، برای پیش بینی جریان های نقدی آتی مفید خواهد بود. فعالیت های عملیاتی عبارت از فعالیت های اصلی مولد درآمد عملیاتی واحد تجاری است . فعالیت های مزبور متضمن تولیدو فروش کالا و ارائـه خدمات است و هزینه ها و درآمدهای مرتبط با آن در تعیین سود یا زیان عملیاتی درصورت سود و زیان منظور می شود. جریانهای نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی اساساً دربرگیرنده جریان های ورودی وخروجی نقدی مرتبط با فعالیت های مزبوراست .مثالهایی از جریان های نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی به شرح زیر است :
الف . دریافت های نقدی حاصل از فروش کالا و ارائـه خدمات .
ب. دریافت های نقدی حاصل از حق امتیاز، حق الزحمه ، کارمزد و سایر درآمدهای عملیاتی .
ج. پرداخت های نقدی به فروشندگان کالا و خدمات .
د. پرداخت های نقدی به کارکنان واحد تجاری یا از جانب آنها.
ﻫ. دریافت هاو پرداخت های نقدی یک شرکت بیمه بابت حق بیمه ها، خسارات ، مستمری ها و سایر پرداخت های بیمه ای .
و. دریافت ها و پرداخت های مرتبط با قراردادهای منعقد شده با اهداف تجاری و عملیاتی .
ز. پرداخت های نقدی بابت مزایای پایان خدمت کارکنان و هزینه سازماندهی مجدد.
وجه نقد عامل حیاتی و مهم ترین منبع هر واحد انتفاعی میباشد. زیرا معرف قدرت خرید عمومی است و اغلب در مبادلات اقتصادی وسیله مبادله قرار گرفته و برای تحصیل منابع دیگر بکار گرفته می شود. موسسات و بنگاه های تولیدی، تولیدات خود را در مقابل دریافت وجه نقد وخریدهای خود را با پرداخت وجه نقد انجام میدهند و اکثراندازهگیری های حسابداری مبتنی بر جریان نقدی میباشد (تهرانی، ۱۳۸۴).
سرمایهگذاران در شرکتهایی سرمایهگذاری میکنند که از نظر توان ایجاد وجه نقد وضعیت مناسب تری دارند. از طرفی یکی از اهداف مدیریت ایجاد توازن بین وجوه نقد در دسترس با نیازهای نقدی است. سرمایهگذاران و اعتباردهندگان و سایر گروههای استفادهکننده از اطلاعات مالی از اهمیت تصمیم گیری مدیریت درجهت این توازن آگاه بوده و میتوانند تصمیمات خود را بر مبنای آن اتخاذ نمایند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می تواند در قضاوت نسبت به مبلغ ، زمان و میزان اطمینان از تحقق جریان های وجوه نقدآتی به استفاده کنندگان صورت های مالی کمک کند. اطلاعات مزبور، بیانگر چگونگی ارتباط بین سودآوری واحد تجاری و توان آن جهت ایجاد وجه نقدو درنتیجه مشخص کننده کیفیت سود تحصیل شده توسط واحد تجاری است . علاوه براین ، تحلیل گران و دیگر استفاده کنندگان اطلاعات مالی اغلب به طور رسمی یا غیر رسمی مدلهایی را برای ارزیابی و مقایسه ارزش فعلی جریان های وجه نقد آتی واحدهای تجاری به کار می برند. اطلاعات تاریخی مربوط به جریان وجوه نقد می تواند جهت کنترل میزان دقت ارزیابی های گذشته مفید واقع شود و رابطه بین فعالیت های واحد تجاری و دریافت ها و پرداخت های آن را نشان دهد (هالی و همکاران23،2010).
ارزیابی فرصتها و مخاطرات فعالیت تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت مستلزم درک ماهیت فعالیت تجاری از جمله نحوه ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری است . ترازنامه ، صورتهای عملکرد مالی و صورت جریان وجوه نقد تواماً اطلاعاتی را در مورد وضعیت مالی ، عملکرد مالی وهمچنین نقدینگی ، توانایی بازپرداخت بدهی ها و انعطاف پذیری مالی فراهم می آورند. بدین لحاظ ایجاد ارتباط بین اطلاعات مندرج درصورت جریان وجوه نقد واطلاعات ارائه شده درصورتهای مالی اساسی دیگرحائزاهمیت است (هالی و همکاران24،2010).
۲-2-4-5) اهمیت جریان های نقدی در گزارشگری مالی
استفاده کنندگان صورتهای مالی نیازمند اطلاعاتی در خصوص چگونگی ایجاد و مصرف وجه نقد توسط واحد تجاری هستند. این نیاز صرف نظر از ماهیت فعالیت های واحد تجاری و تلقی یا عدم تلقی وجه نقد به عنوان محصول واحد تجاری ، وجود دارد، چرا که علی رغم تفاوت این واحدها از لحاظ فعالیت های اصلی درآمد زا، نیاز آنها به وجه نقد عمدتاً از دلایل مشابهی ناشی می شود. به عبارت دیگر واحدهای تجاری جهت هدایت عملیات ، تسویه تعهدات و پرداخت سود سهام تماماً به وجه نقد نیاز دارند.
بسیاری از طرفداران اطلاعات جریان های نقدی "سود تعهدی" را قابل اعتماد نمیدانندزیرا آن را بواسطهی داشتن اختیاراتی از طرف محاسبهکنندگان سود قابلدستکاری25 و در نتیجه نامطمئن میدانند و از طرفی هم وجه نقد حاصل از عملیات را خیلی استوارتر و قابل اعتمادتر دانسته و آن را ناشی از عینیت فوق العاده وجه نقد و شمارش پذیری آن تلقی میکنند (تهرانی و حصارزاده، ۱۳۸۸).
به نظر ورنون کم26 تئوری حسابداری به "سود" به عنوان مبنای سنجش عملکرد با عنایت به خواست شرکت برای افزایش ارزش مجموعهی منابعش مینگرد. اطلاعات مربوط به "جریان نقدی" می تواند جزئیات بیشتری را عرضه کرده و بنابراین ارزیابی با معناتری از عملکرد را ممکن میسازد. اما اگر اطلاعات جریان نقدی را شاخص منحصر به فرد عملکرد شرکت به حساب آوریم به خطا رفتهایم زیرا "سود تعهدی" و "جریان نقد حاصل از عملیات" گر چه مبتنی بر رویدادها و معاملات مشابهی هستند اما نماینده متغیرهای متفاوتی به شمار میروند.از نظر هندریکسون27 نیز این نکته مطرح است که"اگر چه صورتهای مالی سود وزیان و گردش وجه نقد به اطلاعات واحدی در طول زمان بر میگردند اما منعکس کنندهی اطلاعات و مفاهیم متفاوتی هستند (تهرانی و حصارزاده، ۱۳۸۸).
۲-2-4-6) اهمیت جریانهای نقدی درشناسایی رویدادهای مالی واحدهای اقتصادی
جریان های نقدی در یک واحد تجاری از اساسیترین رویدادهایی است که اندازهگیری حسابداری بر اساس آنها انجام میشود و به نظر میآید که بستانکاران و سرمایهگذاران نیز بر مبنای جریا های نقدی تصمیم میگیرند. وجوه نقد چون نشاندهنده قدرت خرید عمومی است، در مبادلات اقتصادی به راحتی میتواند به سازمانها و یا اشخاص مختلف جهت رفع نیازهای خاص خودشان و در تحصیل کالا و خدمات کمک کند. بیشتر اندازهگیری های حسابداری بر اساس جریان های نقدی گذشته، حال و یا مورد انتظار آتی انجام میگیرد، درآمدها معمولاً برحسب خالص وجوه نقد مورد انتظار حاصل از فروش کالاها یا خدمات و هزینه ها نیز برحسب وجوه نقد پرداختی و یا وجوه نقد مورد انتظار پرداختنی برای کالاها و خدمات مورد استفاده اندازهگیری میشود (ناصری، ۱۳۸۸).
اندازهگیری تئوریک دارائی ها، بدهی ها و سود به میزان زیادی بر اساس جریان های نقدی واقعی مورد انتظار صورت میپذیرد. ارزش فعلی یک دارایی عموماً معادل دریافت های خالص مورد انتظار تنزیل شده که از آن دارایی ایجاد میگردد تعریف شده است. همچنین اندازهگیری بدهی ها براساس مبالغ تنزیل شده پرداختیهای مورد انتظار آتی میباشد. یکی از تعاریف ارائه شده سود عبارتست از "مازاد خالص سود سهام نقدی مورد انتظار تنزیل شده که در پایان دوره اندازهگیری میشود نسبت به همان انتظارات در ابتدای دوره بعلاوه پرداخت های سود سهام واقعی.
دو ایراد اصلی به روش تحلیلی فوق وارد است :
۱) در اختیار نبودن بعضی از نسبتهای متوسط صنعت .
۲) روش مطرح شده بر متوسط صنعت متکی است و همیشه متوسط صنعت ملاک مناسبی برای همه شرکت ها نیست و باید ملاحظات دیگری هم مد نظر باشد.
دیتمار و همکاران28(2003) استدلال نمودند که اثر محدودیتهای مالی بر رویه تامین مالی شرکت ها، میتواند به وسیله تمایل شرکت ها برای ذخیره قسمت عمدهای از جریانهای نقدی نمایان شوند. در نتیجه، شرکتهای با محدودیت مالی باید از حساسیت جریان نقدی وجه نقد بالایی برخوردار بوده و نگهداری وجوه نقد شرکتهای بدون محدودیت مالی نباید به طور سیستماتیکی وابسته به میزان و تغییرات در جریانهای نقدی آنها باشد. استدلال المیدا ودیگران مبتنی بر انگیزه احتیاطی از نگهداری وجوه نقد است. بدین صورت که شرکتهای با محدودیت مالی به منظور بهرهبرداری از فرصتهای سرمایهگذاری سودآور آتی و جلوگیری از عدم بهرهبرداری از چنین فرصتهای سرمایهگذاری غیر منتظرهای، قسمت زیادی از جریان نقدی را انباشته میکنند. آنها نشان دادند که شرکتهای با محدودیت مالی از حساسیت جریان نقدی- وجه نقد بالاتری نسبت به شرکتهای بدون محدودیت مالی برخوردار هستند، نشان دادند که شرکت های با محدودیت مالی و نیازهای پوششی بالا (شرکتهایی که دارای جریانهای نقدی پایین و فرصتهای رشد بالاتری هستند) تمایلی قوی برای انباشت وجوه نقدی حاصل از جریان نقدی مازاد داشته و میزان بدهی خودشان را عمدتاً تغییر نمیدهند. در مقابل، شرکتهای با محدودیت مالی و نیازهای پوششی پایین مشابه با شرکتهای بدون محدودیت مالی عمل نموده و عمدتاً اقدام به کاهش بدهیها نموده (به دلیل حفظ ظرفیت استقراضی) و تنها مبالغ پایینی از جریان نقدی مازاد را به حسابهای وجوه نقدی منتقل میکنند (دیتمار و همکاران، 2003).
۲-2-4-7) حساسیت جریان نقدی وجه نقد
میکلسون و پارت29 (2003) اقدام به بررسی همزمان جریان نقدی – سرمایهگذاری و جریان نقدی- وجه نقد نمودند. آنها نشان دادند که شرکتهای با محدودیت مالی نسبت به شرکتهای بدون محدودیت مالی از حساسیت جریان نقدی سرمایهگذاری بالاتری برخوردار بوده و حساسیت جریان نقدی وجه نقد در شرکتهای با محدودیت مالی و بدون محدودیت مالی، از لحاظ آماری معنادار نمی باشد. آنها دلیل این نتایج را به انگیزه معاملاتی از نگهداری وجوه نقدی نسبت دادند. این امر دلالت می کند که شرکتها از جریان نقدی برای انجام مخارج سرمایهای استفاده نموده و بنابر انگیزه احتیاطی اقدام به انباشت وجوه نقدی نمیکنند (فریرا و ویللا30،2004).
در صورت جریان های نقدی، جریان های ورود و خروج وجوه نقد به سه دسته زیر تقسیم می گردد:
۱) جریان های ناشی از فعالیت های عملیاتی31
۲) جریان های ناشی از فعالیت های سرمایهگذاری
۳) جریان های ناشی از فعالیت های تامین مالی
لذا مانده وجوه نقدیا شبه نقد شرکت همواره تحت تاثیر تصمیمات عملیاتی، سرمایهگذاری و تامینمالی شرکت تغییر میکند. انجام به موقع و مناسب بسیاری از فعالیت های اغلب منوط به وجود وجه نقد کافی در شرکت است، گاهی اوقات عدم دسترسی به وجه نقدکافی سبب میشودیک فعالیت خاص که برای شرکت دارای اهمیت است (مانند خرید مواد، خرید کالاهای سرمایهای، انعقاد قرارداد جدید، استفاده از یک فرصت) متوقف شود. تنظیم و کنترل میزان وجه نقد بگونهای که پاسخگوی نیازهای پیش بینی شده و پیش بینی نشده باشد اهمیت فراوانی دارد. در صورت عدم وجود وجه نقد کافی در شرکت وجوه نقد یا از محل حقوق صاحبان سهام تامین میگردد و یا از محل وام، هر کدام از آنها هزینه سرمایه خاص خودش را دارد. لذا شرکت ها برای نگهداری وجوه نقد اضافی متحمل هزینه میشوند و از آنجا که نگهداری اینگونه وجوه بازدهی هم ندارد لذا هزینه سرمایه بیشتر از نرخ بازدهی شرکت است و ارزش شرکت کاهش مییابد(سوفی،2009).
۲-2-4-8) توانایی پیش بینی جریان های نقدی در واحدهای انتفاعی
تعیین معیاری جهت پیش بینی توان شرکت در ایجاد جریان های نقدی مورد انتظار سهامداران، به عنوان سوالی اساسی در حسابداری مطرح شده است. پژوهش های گسترده ای پیرامون این موضوع صورت گرفته است که در اغلب آنها از سود یا جریان نقدی به عنوان معیار پیش بینی کننده جریان های نقدی آتی مورد انتظار سهامداران استفاده شده است، اما برتری سود نسبت به جریان نقدی در پیش بینی جریان های نقدی آتی شرکت همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. در همین راستا، برخی پژوهش ها نشان دادند که سود بر مشکلات ذاتی زمان بندی و عدم تطابق که در جریان های نقدی وجود دارد، غلبه می کند. لذا سود، شاخصی بهتراز عملکرد مالی شرکت است. اما از آنجا که سود به دلیل فروض زیربنایی آن، عاری از اشتباه های اندازه گیری نیست، اغلب شک و تردید تحلیل گران مالی و اقتصادی را در خصوص مربوط بودن سود به دنبال داشته است (بارث و همکاران، 2009).
رویکرد دیگر در بررسی توان نسبی سود و جریان های نقدی در پیش بینی جریان های نقدی آتی، استفاده از قیمت یا بازده سهام، به عنوان جانشینی برای جریان های نقدی آتی مورد انتظار سهامداران است. فرض ضمنی این رویکرد آن است که قیمت سهام، اطلاعات مربوط به جریان نقدی آتی را که در سود جاری لحاظ شده اند، به درستی منعکس میکند. به هر حال، پژوهش های بعدی نشان داد که بازار سهام عمدتاً بر سود حسابداری تمرکز دارد و لذا هنگامی که از قیمت یا بازده سهام به عنوان یک معیار پیش بینی کننده استفاده شود، دلایل روشنی مبنی بر برتری نسبی سود بر جریان های نقدی در پیش بینی جریان های نقدی آتی مورد انتظار سهامدارن وجود ندارد (کسیی32، 2008).
۲-2-4-9) ارتباط وجه نقد با سود
در تحلیل نهایی ، جریان های ورود و خروج وجه نقد از واحد های انتفاعی ، اصولی ترین رویدادهایی است که اندازه گیری های حسابداری برآن مبتنی می باشد و قاعدتاَ سرمایه گذاران و اعتباردهندگان بر مبنای آن تصمیم گیری می کنند.وجه نقد در ارتباط با سرمایه و سود به این دلیل حایز اهمیت است که معرف قدرت خریدی است که می توان در اقتصاد بازار به اشخاص یا موسسات دیگر انتقال داد تا به مصرف تهیه کالاها و خدمات مورد نیاز خود برسانند. بنابراین ، بسیاری از اندازه گیری های حسابداری بر گردش وجوه نقد در گذشته ، حال و انتظارات آینده مبتنی می باشد. درآمد فروش معمولاَ بر مبنای وجوه نقد خالصی اندازه گیری می شود که انتظار می رود از فروش کالاها یا خدمات تحصیل گردد هزینه ها نیز معمولاَ بر مبنای وجوه نقد پرداخت شده برای تحصیل کالاها و خدمات مورد استفاده واحد انتفاعی اندازه گیری می شود. براساس حسابداری تعهدی می توان بخش از دریافت ها یا پرداخت های نقدی آتی را به دوره جاری تخصیص داد یا بخشی ازدریافت ها یا پرداخت های نقدی گذشته را به دوره جاری یا دوره های آتی انتقال داد (شباهنگ،۱۳۸۲).
توسعه حسابداری برگزارشگری مالی از زمانی آغاز شد که صاحبان کسب و کار، اموال خود و به کارگیری آن ها را در اختیار افراد دیگر گذاشتند این افراد به عنوان امانت دار و مباشر اداره امور و منابع اقتصادی را برعهده گرفتند و درنتیجه موظف به گزارشگری درباره آنها شدند. بدیهی است گسترش واحدهای اقتصادی منابع بیشتری را طلب می کردواز آن رو این واحدها ناگزیربه دریافت اعتبار شدند. اعتباردهندگان بر خلاف صاحبان کسب و کار نمی توانستند از طریق انتخاب مباشردر فعالیت های اقتصادی نقش موثر و اساسی داشته باشند. لذا همواره بیم آن می رفت که مدیران بر حفظ موقیعت خود، ثروت مالکانه را با هزینه اعتباردهندگان افزایش دهند این موضوع باعث شد که اعتباردهندگان طبق قراردادهای خاص محدودیت هایی را ایجاد کنندکه بنا به تعیین شرایط محدودکننده از اطلاعات حسابداری استفاده می شد. بنابراین سود (کیفیت حسابداری ) با وجوه نقد شرکت ها از این طریق نیز مرتبط میشود (شباهنگ،۱۳۸۲).
۲-2-4-10) ارتباط بین اهداف حسابداری و وجه نقد
هدف گزارشگری مالی ، ارائه اطلاعاتی است که بر مبنای آن استفاده کنندگان بتوانند مبلغ ، زمان و ابهام در مورد جریانهای نقدی آتی بنگاه را ارزیابی نمایند. اینگونه ارزیابی ها بر اساس اطلاعات مربوط به وضعیت مالی بنگاه صورت می گیرد. وضعیت مالی دارای ابعاد مختلفی است ،لیکن همه ابعاد در نهایت به گردش نقدی ارتباط می یابد از این رو، به نظر می رسد که اطلاعات مربوط به گردش نقد،اطلاعات مربوط تری را به عنوان مبنای ارزیابی جریان های نقدی آتی فراهم می آورد. یکی از مهمترین ابعاد ارزیابی ها، بررسی سود آوری است که جزئیات مشروح مربوط به آن در صورت حساب سود و زیان منعکس می شود .هیات تدوین استاندارد های حسابداری مالی امریکا معتقد است که علاقه به جریان نقدی عملیاتی احتمالی،اساسا به ملاحظات مربوط به سود آوری منتهی میشود.سود منبع اصلی تامین ما به ازاء برای کسانی است که سرمایه بنگاه را تامین کرده اند. در نهایت امر، لازمه این که بستانکاران و سهامداران بتوانند وجوهی دریافت دارند، لازم است که سود به وجه نقد تبدیل گردد. به خاطرارتباط بین اهداف حسابداری، سود و گردش نقدی است که هیات تدوین استانداردهای حسابداری معتقد است در یک مجموعه کامل صورتهای مالی لازم است صورتی از گردش وجوه نقد بنگاه نیز ارائه گردد. این هیات معتقداست که صورت گردش وجوه نقد اطلاعات مربوط به مقدار، چگونگی و فاصله زمانی بین درآمد و دریافت و پرداخت های نقدی را ارائه می نماید که این موضوع در بخش های بعدی به تفضیل تحت عنوان نقدینگی ، توان واریزبدهی هاو انعطاف پذیری مالی بررسی خواهد شد (احمدی،۱۳۸۹).

۲-2-5) گفتار چهارم: سود و پیش بینی سود آتی
۲-2-5-1) پیش بینی سود و استفاده کنندگان پیش بینی سود
پیش بینی عنصر کلیدی در تصمیمات اقتصادی است. سرمایه گذاران اعتباردهندگان مدیریت و سایر اشخاص در تصمیم گیری های اقتصادی خود متکی به پیش بینی ها وانتظارات هستند. برای مثال یک سرمایه گذاردرتصمیماتی همچون خرید، فروش یا نگهداری سهام، مایل است از زمان و میزان سودهای تقسیمی و ریسک آنها مطلع باشد. برای آگاهی از این گونه خصوصیات سودهای تقسیمی آتی که از قبل و با دقت کامل میسر نیست، به ناچار بایدبه پیش بینی روی می آورد. اعتباردهندگان نیز به سودآتی شرکت علاقمند هستند. هر قدر میزان سود پیش بینی شده شرکت بیشتر باشد، احتمال بیشتری وجوددارد که اعتباردهندگان اصل و بهره ی اعتبار اعطایی را در سررسیدهای مقرر دریافت دارند. مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتباردهندگان وسایر استفاده کنندگان از اطلاعات شرکت ها پیش بینی های سود ارائه شده توسط شرکت هادر فواصل زمانی معین است. البته برای اعتباردهندگان این امکان وجود دارد که برای بررسی اعتبار شرکت ها و یا طبق قراردادهایی که با شرکت منعقد می کنند، اطلاعات خاصی را از شرکت بگیرند. ولی مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان، و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات شرکت ها (در بورس اوراق بهادار) پیش بینی های سود ارائه شده توسط مدیریت شرکت ها در فواصل زمانی معین است. پیش بینی سود باید اطلاعاتی فراهم کند که منطقی و به موقع باشد تا بتواند نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را به نحو مناسبی بر طرف نماید (هشی و همکاران، ۱۳۸۸).
انجمن های حرفه ای حسابداری در برخی از کشورها در جستجوی یافتن مبانی رضایت بخش برای تهیه و ارائه پیش بینی های مالی هستند.در سال 1972 در پژوهشی که توسط انجمن حسابداران خبره کانادا انجام شد، اسکینر هدف حسابداری را انتقال اطلاعات مربوط با توجه به نیازهای استفاده کنندگان بیان کرد. در سال 1973 نیز یک گروه پژوهشگرازانجمن حسابداران رسمی امریکا به سرپرستی تروبلاد اظهار داشتند که هدف اصلی صورت های مالی ارائه اطلاعات مفید برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی است. درسال 1975 کمیته نظارت بر استانداردهای حسابداری انگلیس بیان داشت: به عنوان یک دیدگاه اساسی گزارش های ارائه شده از سوی شرکت ها باید تا حد امکان نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را برآورد سازد.در همه ی این بیانیه ها اهداف گزارشگری مالی شامل ارکان معینی است.همگی آنها گزارش اطلاعات را مورد بحث قرار داده و بر ارائه ی اطلاعات سودمند و مربوط تاکید دارند تا در جهت تخصیص کارا و استفاده اثر بخش از منابع، اتخاذ تصمیمات وقضاوت در موردعملکرد مدیریت مفیدواقع شوند. این گروه از پژوهش ها همچنین به طور غیر مستقیم به استفاده کنندگان اطلاعات اشاره می کنند. البته نظر هریک از گروه های استفاده کننده با توجه به نیازهای اطلاعاتی آنها نسبت به مسئله پیش بینی سود می تواند متفاوت باشد.این استفاده کنندگان در یکی از سه گروه ذیل قرار می گیرند: ۱ (گروه استفاده کنندگان دارای امتیاز،از قبیل اداره مالیاتی، سازمانهای نظارت و بازرسی، دولت، بانک ها ۲( گروه سهامداران،اعم ازسهامداران گذشته،حال، آینده و مشاوران آنها ۳( گروه ذینفعان ویژه مثل رقبا اعتباردهندگان و سایر ذی نفعان اقتصادی که تحت تاثیرافشای اطلاعات قرار دارند (قربانی، ۱۳۸۹).

۲-2-5-2) فواید پیش بینی سود برای سرمایه گذاران
ارزیابی برای سرمایه گذاران انگیزه اصلی برای پژوهش های حسابداری است. بهبودهای اخیردر نظریه ی سرمایه، دلایلی برای انتخاب رفتار قیمت اوراق بهادار به عنوان آزمونی تجربی از مفید بودن سود را فراهم نموده است. تاکید بر فواید سود از اواخر دهه 1960 عجیب نیست، زیرا مساله ارتباط و فواید اطلاعات مالی و انتخاب رویه های حسابداری مطلوب در راس دستور کار پژوهش های حسابداری بود. واضح است که توانایی استنباط ما در مورد مفید بودن اطلاعات مالی به شواهد بازار سرمایه محدود است. ارزیابی مفید بودن اجتماعی هر گونه عمل قانونی یا عمومی نتایج پیچیده ای دارد که ساده تر از مقررات افشای مالی نیست.هر چند که این مشکلات اقتصاددانان و سایر متخصصین علوم اجتماعی را از درگیر کردن خود در ارزیابی موثر بودن، مربوط بودن و مفید بودن رویه های اجتماعی باز می دارد؛ ولی ارزیابی مفید بودن سود که محصول اولیه مقررات افشای مالی است،به طور آشکار اهمیت قابل توجهی دارد. مفید بودن سود،اهمیت زیادی برای کاربران اطلاعات مالی نظیر محققان حسابداری، قانون گذاران و خط مشی گذاران دارد. سود گزارش شده در صورتهای مالی اولین قلم اطلاعاتی فراهم شده در این صورتها است.بیور33 می گوید: "محتوای اطلاعاتی سود مربوط ترین مساله حرفه حسابداری است، زیرا نتایج آن مستقیماً مطلوبیت فعالیت حسابداری را منعکس می نماید" نظریه های اقتصادی نقش اصلی سود شرکت را کمک به تخصیص منابع در بازار سرمایه میدانند. از آنجا که مهمترین منبع اطلاعاتی سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان، و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات شرکت ها (در بورس اوراق بهادار) پیش بینی های سود ارائه شده توسط مدیریت شرکت ها در فواصل زمانی معین است. پیش بینی سود باید اطلاعاتی فراهم کند که منطقی و به موقع باشد تا بتواند نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را به نحو مناسبی بر طرف نماید. (هشی و همکاران، ۱۳۸۸،ص ۳۷)34. از سویی دیگر، وجود برخی از شرایط در محیط گزارشگری مالی، امکان ارزیابی مستقیم کیفیت اطلاعات به وسیله استفاده کنندگان را دشوارتر می سازد که از آن جمله می توان به تضاد منافع، پیامدهای اقتصادی با اهمیت، پیچیدگی اطلاعات و عدم دسترسی مستقیم به اطلاعات اشاره کرد (نیکخواه آزاد، و همکاران، ۱۳۷۸).
۲-2-5-3) اطلاعات حسابداری و قابلیت پیش بینی آنها
سرمایه گذاران و اعتباردهندگان دوگروه اصلی از استفاده کنندگان برون سازمانی اطلاعات مالی به شمار می روند. تهیه و فراهم کردن اطلاعات مربوط برای این دو گروه، یکی از رسالت های اصلی مدیریت و سیستم های حسابداری است. مدیران از طریق افشای اطلاعات در قالب گزارشگری مالی این رسالت را ایفا می نمایند. صورت های مالی قسمت مهمی از گزارشگری مالی را تشکیل می دهند. صورت های مالی ابزارهای اصلی هستند که اطلاعات حسابداری را به افراد خارج از بنگاه انتقال می دهند. گزارشگری مالی تنها دربرگیرنده صورت های مالی نیست، بلکه سایر ابزارهای انتقال دهنده اطلاعات را نیز در برمی گیرد. مدیریت ممکن است از طریق گزارشگری مالی و به طرقی غیر از صورت های مالی رسمی، اطلاعات را به افراد خارج از واحد تجاری انتقال دهد. این اطلاعات ممکن است به وسیله مراجع قانونی، قوانین ناظر یا عرف الزامی شده باشد یا بدین دلیل که مدیریت این اطلاعات را برای افراد خارج از واحد تجاری مفید می داند، به صورت داوطلبانه افشا شوند. این اطلاعات ممکن است دارای اشکال گوناگون و در ارتباط با مسایل متفاوتی باشند. انتشار اخبار، پیش بینی های مدیریت از سود یا سایر توضیحات در خصوص طرح ها و برنامه ها نمونه هایی از گزارش های مالی و غیرمالی جدا از صورت های مالی هستند(بیر35، 2005).
بسیاری از اطلاعات ارایه شده به وسیله گزارشگری مالی در بردارنده پیش بینی در خصوص عملیات آینده است. پیش بینی به سرمایه گذاران کمک می کند تا فرآیند تصمیم گیری خود را بهبود بخشند و خطر تصمیم های خود را کاهش دهند . بیور می گوید: پیش بینی ها را می توان بدون اخذ تصمیم انجام داد، ولی کوچک ترین تصمیم گیری را نمی توان بدون پیش بینی انجام داد (مشایخ و شاهرخی، ۱۳۸۶).
اطلاعات خارج از صورت های مالی عمدتاً به منظور ارایه اطلاعاتی در خصوص عملکرد آتی شرکت منتشر می شوند. علاوه بر اطلاعات افشا شده خارج از صورت های مالی، اطلاعات ارایه شده در متن صورت های مالی به صورت گسترده ای بر پایه پیش بینی ها و برآوردهای مدیریت قرار دارند. با توجه به اینکه طبق تعریف، دارا یی ها و بدهی ها جریان های نقدی ورودی و خروجی مورد انتظار آتی هستند، این امر چندان تعجب آور نیست. چارچوب تعاریف دارایی هاو بدهی ها نشان دهنده این است که دارایی هاو بدهی ها دربردارنده ی انتظاراتی درباره آینده هستند. بنابراین، انعکاس چنین انتظاراتی در اندازه گیری دارایی ها وبدهی هامعقولانه است. از آنجایی که درآمد تفاوت بین خالص دارایی های شناسایی شده در ابتدا و پایان دوره است، برآوردهای آتی منعکس در اقلام دارایی ها و بدهی ها، ویژگی های درآمد را نیز تحت تاثیر قرار می دهد (بارث36، 2006).
اگرچه برآوردهای مدیریت از طریق انتقال اطلاعات داخلی و آینده نگر به سرمایه گذاران، به صورت بالقوه ای مربوط بودن اطلاعات مالی را بهبود می بخشند، اما از طرف دیگر به دلیل دشواری های عینی و سوءاستفاده از برآوردها به منظور دستکاری اطلاعات مالی، کیفیت اطلاعات مالی، در معرض بی اعتباری قرار دارد. بنابراین، هر دو دسته اطلاعات فوق با درجه ای از خطا همراه خواهند بود.

۲-2-5-4) سود (کیفیت حسابداری) به عنوان وسیله ای برای پیش بینی
اصولا سودبرای ارزیابی توان سودآوری، پیش بینی سود های آتی ،ارزیابی مخاطره سرمایه گذاری یا اعطای وام و اعتبار به واحد انتفاعی مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین، فرض بر این است که ارتباطی بین سود گزارش شده و گردش وجوه نقد و توزیع وجه نقد میان سهامداران وجود دارد.ارزش جاری واحد انتفاعی و قیمت سهام آن، به جریان آنی توزیع وجه نقد مورد انتظار سهامداران بستگی دارد. بر مبنای این انتظارات ، سهامداران فعلی تصمیم می گیرند که سهام خود را بفروشند یا نگه داری کنند. سهامداران بالقوه نیز تصمیم گیری می کند که سهام واحدانتفاعی را خریداری کنند یا سرمایه سرمایه خود را در جای دیگری سرمایه گذاری کنند. چنانچه رابطه بین سودگزارش شده و توزیع سود سهام وجود داشته باشد، ممکن است سرمایه گذاران انتظارات مربوط به سود های آتی واحد انتفاعی را در کانون توجه خود قرار دهند. دارندگان اوراق مشارکت و اعتبار دهندگان کوتاه مدت نیز به سود های آتی واحد انفاعی علاقمند می باشند. هر چه انتظارات سود واحد تجاری بیشتر باشد انتظارات مربوط به دریافت بازده سالانه ودریافت اصل وام و تسهیلات در سررسید نیز بالاتر خواهد بود.
۲-2-5-5) قابلیت پیش بینی سود
هدف از حسابداری جمع آوری و تفسیر اطلاعات مالی است تا یک راهنمای صحیح عملیاتی را برای استفاده مدیریت، سرمایه گذاران و سایر گروه های ذی نفع فراهم آورد. انجمن حسابداری آمریکا در بیانیه تئوری حسابداری چنین می نویسد: در تدوین استانداردها معیار جامع، مفید بودن اطلاعات است.37 تقریبا" بدون استثناء ادبیاتی که در این زمینه وجود دارد موضوع مفید بودن را به تسهیل در تصمیم گیری مرتبط ساخته است. در اتخاذ تصمیم یکی از مهمترین نکات مورد توجه نتیجه تصمیم است که به دلیل ارتباط نتیجه تصمیم به آینده تعیین نتیجه و پیامد تصمیم از طریق پیش بینی صورت می گیرد. بنابر این اطلاعات حسابداری برای اینکه بتواند در راستای تسهیل تصمیم گیری به سرمایه گذاران کمک کند، باید دارای توان پیش بینی باشد. البته باید توجه داشت که بین پیش بینی و تصمیم گیری فاصله است. به این صورت که می توان بدون تصمیم گیری پیش بینی کرد ولی بدون پیش بینی نمی توان تصمیم گرفت و از آنجا که پیش بینی جزء لاینفک تصمیم گیری است، آگاهی از سودمندی در پیش بینی ضروری است (سپاسی، ۱۳۹۰).
ارزیابی یا قضاوت در مورد سودمندی در پیش بینی احیانا" مستلزم در نظر گرفتن زیانی است که به لحاظ خطای پیش بینی رخ می دهد که آن هم به نوبه خود مستلزم آگاهی از سایر متغیرهایی است که در الگوی تصمیم گیری وجود دارد. طبق آنچه از بیانیه مفاهیم حسابداری مالی شماره ۱ بر می آید، استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری سعی دارند خالص جریان های نقدی اینده شرکت را برآورد کنند. همچنین اغلب آنها با توجه به اطلاعات مربوط به سود، توان سود آوری شرکت در مورد بررسی قرار می دهند و از این طریق رقم سودهای آینده شرکت راپیش بینی می کنند یا ریسک مربوط به سرمایه گذاری یا دادن اعتبار به شرکت را موردارزیابی قرار می دهند. سرمایه گذاران به امید کسب بازده در سهام یک شرکت سرمایه گذاری می کنند. بازده سهام در این پژوهش به عنوان بازده نقدی بعلاوه بازده قیمت تعریف می شود. بازده نقدی ناشی از سود نقدی توزیع شده توسط شرکت است و بازده قیمت ناشی از تغییرات قیمت بازار سهام است. اما از آنجا که هر کدام از اجزای فوق تحت تاثیر سود هر سهم هستند، بنابر این سود هر سهم نقش تعیین کننده ای در بازده سرمایه گذاری برای سهام داران دارد. پس هر فرد سرمایه گذار قبل از هر چیز به دنبال اطلاعات مربوط به سود است تا بتواند از این طریق بازده مورد انتظار خود را برآورد نماید و اقدام به تصمیم گیری در مورد تخصیص منابع خود کند(سپاسی، ۱۳۹۰).
در چهار چوب نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی قابلیت پیش بینی به عنوان بخشی از ویژگی مربوط بودن مطرح شده و به شرح زیر تعریف شده است:
کیفیت اطلاعات که به استفاده کنندگان کمک می کند تا احتمال پیش بینی صحیح نتایج گذشته یا حال را افزایش دهد. اطلاعات سود نیز به عنوان بخشی از اطلاعات حسابداری باید توان پیش بینی استفاده کنندگان را افزایش دهد. به عبارت دیگر سودبایداز ویژگی قابلیت پیش بینی برخوردار باشد. اهمیت این ویژگی سود زمانی مشخص می شود که بدانیم، بسیاری از سرمایه گذاران بالقوه انتظارات مربوط به سود آینده را به عنوان یک عامل مهم برای پیش بینی سود تقسیمی آینده مورد توجه قرار می دهندو برای تعیین ارزش جاری سهام یا ارزش کل یک شرکت، سود تقسیمی مورد انتظار آینده به عنووان یک عامل مهم مورد توجه سرمایه گذاران است. حتی قابلیت پیش بینی سود آینده شرکت برای اعتبار دهندگان کوتاه مدت وبلند مدت نیزمورد توجه خاص است. هر قدر پیش بینی سود آینده شرکت معتبرتر باشد، اعتبار دهندگان نیز از قابلیت وصول اصل و بهره وجوه خود مطمئن تر خواهند بود. بنابراین انتظار از رقم سود، داشتن محتوای اطلاعاتی جهت کمک به پیش بینی سود آینده است. از آنجا که هزینه سرمایه سهام عادی به عنوان بازده مورد انتظار دارندگان سهام عادی تعریف شده است، لذاتاثیر ویژگی قابلیت پیش بینی سود بر هزینه سرمایه سهام عادی مورد بررسی قرار گرفته است (دیمیترو پولوس و آستیریو38، 2009).
۲-2-5-6) سودمندی ارقام حسابداری در پیش بینی رویدادهای آتی
درگزارش تروبلاد، دوازده هدف برای تهیه صورت های مالی ذکر شده که در شش مورد آن بر سودمندی برای پیش بینی (جریان نقدی بالقوه، قدرت سودآوری، مبادلات اقتصادی و سایر رویدادها و اطلاعات مالی) تاکید شده است. درهدف دهم نیزتصریح شده است که یکی ازهدف های تهیه صورت های مالی، فراهم کردن اطلاعات سودمند برای فرایند پیش بینی است. هیات استانداردهای حسابداری مالی در بیانیه شماره ۲ مفاهیم حسابداری مالی، سودمندی در پیش بینی را به عنوان یکی از اجزای مربوط بودن اطلاعات معرفی و به صورت زیر تعریف می کند:
" کیفیت اطلاعاتی که به استفاده کنندگان کمک می کندتا آن ها احتمال پیش بینی صحیح نتایج رویدادهای گذشته یا حال را افزایش دهند."
در متن پیشنهادی مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی ایران، سودمندی در پیش بینی به عنوان هدف گزارشگری و نیز ویژگی کیفی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. سودمندی در پیش بینی، یکی از خصایص مربوط بودن اطلاعات و به معنای آن است که اطلاعات مالی به نحوی فراهم شود که استفاده کنندگان را در پیش بینی نتایج فعالیت های جاری و آتی واحد انتفاعی یاری دهد. اطلاعات مالی مربوط به رویدادهای گذشته معمولاً مبنای مفیدی برای پیش بینی نتایج کنونی وآتی است اما، این اطلاعات به خودی خودپیش بینی نیست. از آنجایی که آینده همواره با ابهام روبرو است، اطلاعات مالی ارائه شده هر قدربتواند ابهام را در مورد یک وضعیت کاهش دهدوبه پیش بینی های قابل اتکاتری منجر شود، سودمندی بیشتری دارد (سپاسی، ۱۳۹۰).
معیار "ارزش پیش بینی" به احتمال ارتباط بین رویدادهای اقتصادی مورد علاقه تصمیم گیرنده و متغیرهای پیش بینی کننده، مربوط می باشد. پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان رویداد اقتصادی از دیربازموردعلاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیل گران،اعتباردهندگان وپژوهش گران حسابداری بوده است. همچنین سودحسابداری وجریان نقدی، دومتغیری هستندکه توجه پژوهش گران و نظریه پردازان را در میزان پیش بینی کنندگی و کمک به تصمیم گیری سرمایه گذاران جلب کرده است (سپاسی، ۱۳۹۰).
۲-2-5-7) پیش بینی سود توسط تحلیل گران
تحلیل گران افرادی هستند که مستقل از شرکت عمل می کنند و با بدست آوردن اطلاعات لازم در مورد شرکت ها و داشتن تخصص لازم به تجزیه و تحلیل صورت های مالی می پردازند. تحلیل گران مالی شاید بتوانند عینیت بیشتری در ارزیابی اطلاعات موجود اعمال کنند واز این رو، قادرند پیش بینی های دقیق تری را انجام دهند (فرانسیس و همکاران39،2010).
از طرفی تحلیل گران معمولاً قبل از مدیران پیش بینی می کنند، گاهی اوقات تفاوت افق پیش بینی می تواندقابل ملاحظه باشد. مطالعات گوناگونی ، پیش بینی های تحلیل گران را ازمدل های آماری دقیق تر دانسته است. بااین حال،درمطالعات دیگری نتیجه گرفتندکه تحلیل گران بهترین پیش بینی را ارائه نمی کنند. استدلال آن ها این است که تحلیل گران در جمع آوری تحلیل کلیه اطلاعات عمومی توانا نیستند، بلکه آن ها فقط به تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود به هنگام پیش بینی می پردازند. در مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی ایران، تحلیل گران به عنوان سایر استفاده کنندگان معرفی شده اند اما اطلاعات ارائه شده توسط آن ها به صورت مدون راجع به پیش بینی سود وجود ندارد.لذا از دامنه پژوهش حذف شدند(فرانسیس و همکاران40،2010).
۲-2-5-8) پیش بینی سودتوسط مدیران
مدیران شرکت ها در گروه آن دسته از استفاده کنندگان صورت های مالی هستند که در داخل شرکت حضور دارند وبالطبع اطلاعات بیشتری را نسبت به استفاده کنندگان خارجی بدست می آورند. مدیران به اطلاعاتی علاوه بر صورت های مالی دسترسی دارند که برای شرکت محرمانه تلقی می شود، در ضمن اطلاعات سریع تر و در طی زمان در اختیار مدیران قرار می گیرد. هیات استانداردهای حسابداری مالی در این مورد در بیانیه شماره یک آورده است:
" مدیریت، در مقایسه با بستانکاران، سرمایه گذاران و سایر افراد خارج از سازمان ، اطلاعات بیشتری در باره واحد تجاری داردو اغلب می تواند از طریق شناسایی رویدادهای مالی مشخص، سایر رویدادها و شرایطی که بر شرکت اثر می گذارد، به مفید بودن اطلاعات مالی بیافزاید و درباره اثر مالی این رویدادها توضیح دهد.گذشته از این، اغلب در گزارش های مالی، اطلاعاتی ارائه می شود که به قضاوت و برآوردهای مدیریت بستگی داشته یا تحت تاثیر آن ها قرار می گیرد."
بسیاری ازصاحب نظران حسابداری براین باورند که واحدهای تجاری، داوطلبانه تمام اطلاعاتی را افشا می کنندکه برای عملکرد بهینه بازار سرمایه ضرورت دارد. به نظر این گروه، افشا نکردن برخی از اطلاعات، به این دلیل است که یا برای سرمایه گذاران نامربوط محسوب شده یا از منابع دیگری دریافت می شود. افشای پیش بینی های شرکت (سود یا جریان نقدی) از جمله اطلاعات اضافی است که به دلیل مزایای زیر برای سرمایه گذاران افشا می گردد:
۱) از آنجایی که سرمایه گذاری ها با توجه به انتظار از سودآوری عملیات آتی انجام می گیرد، افشای پیش بینی های عملیات آتی، اطلاعات اساسی مورد نیاز سرمایه گذاران را برآورده خواهد کرد.
۲) افشای پیش بینی های واحد تجاری، دانش مدیریت را از عملیات شرکت و نظر او را از دورنمای آتی چنین عملیاتی برای سرمایه گذاران مشخص می کند. کارایی بازار بر غیب گویی دلالت نمی کند. بنابراین، از آنجایی که اطلاعات در مورد آینده واحد تجاری برای همگان افشا نمی شود، ممکن است فرض شود که اطلاعات فورا در قیمت سهام منعکس نشده است. با انتشار پیش بینی های واحد تجاری، قیمت سهام به طور کاراتر به آن واکنش نشان می دهد. (تونا و وردی41،2008)
پاتل42 در سال 1996 واکنش قیمت های سهام را به افشای اختیاری پیش بینی های سود سالانه هر سهم در ۳۳۶ شرکت بررسی کرد؛ نتایج پژوهش او نشان داد، واکنش قیمت سهام به طور متوسط در هفته افشای پیش بینی وجود دارد.
۳) افشای عمومی اطلاعات مربوط به نیازهای سرمایه گذاران ممکن است جلوی بازده های غیر عادی افرادی را بگیرد که به اطلاعات داخلی دسترسی ندارد.
۴) افشای پیش بینی واحد تجاری برای سرمایه گذاران، مبنای بهتری از ارزیابی عملکرد مدیران فراهم خواهد آورد (چامبزر43، 2010).
برخی دیگر از پژوهشگران حسابداری بر این باورند که شرکت های سهامی فقط در صورت الزام از طرف حرفه حسابداری یا نهادهای دولتی وقانونی، اطلاعات اضافی را افشا می کنند. لذا به دلایل زیر افشای پیش بینی های واحد تجاری را صحیح نمی دانند.
۱) پیش بینی ها با عدم اطمینان همراه هستند و می تواند سرمایه گذاران را گمراه کند.
۲) مدیریت ممکن است پیش بینی ها را با دقت تهیه نکند و در نتیجه اطلاعات نادرست، سرمایه گذاران متضرر شوند.
۳) پیش بینی ها برای حسابرسی مشکل است .
۴) افشای پیش بینی به نفع رقبا و به زیان واحد تجاری و در نتیجه سهامداران است.
منتقدان در پاسخ به مساله پیش گفته با دلایل محکم و واضح به رد دیدگاه عدم افشای اطلاعات اضافی پرداختند:
عدم اطمینان پیش بینی ها، اجتناب ناپذیراست و این عدم اطمینان از تنوع عناصر تشکیل دهنده ای نشات می گیرد که خود نامطمئن هستند. ولی این قضیه به معنای بی ارزش بودن پیش بینی ها نیست. کنترل بودجه ای برضرورت پیش بینی کردن دلالت می کند. همانطور که تصمیمات مدیریت در مورد سطح تولید، توسعه تولیدو سایر عوامل مربوط به عمرتجاری انجام می شود، پیش بینی ها برای اتخاذ تصمیم گیری های بهتر، اهمیت فوق العاده ای خواهد داشت (تونا و وردی،2008).
کیفیت پیش بینی های ارائه شده توسط مدیریت، بسیار بالاتر از پیش بینی هایی است که توسط افراد خارج از سازمان انجام می شود، زیرا مدیریت اطلاعات بیشتری در خصوص وضعیت شرکت دارد، از طرح های جاری شرکت آگاه است و به جزئیات اطلاعات مالی از دوره های مالی قبل دسترسی دارد. به علاوه اغلب منابع قابل ملاحظه ای را به پیش بینی های مالی اختصاص می دهد. مسئله اصلی این نیست که آیا پیش بینی ها به طور کارا قابل اتکا هستند یا خیر، بلکه این مساله حائز اهمیت است که آیا استفاده کنندگان گزارش های مالی، این گزارش ها را وقتی همراه با پیش بینی باشند، سودمندتر می بینند یا خیر. در گزارش تروبلاد آمده است " دقت پیش بینی مدیران، مساله اصلی نیست ، بلکه دقت نسبی استفاده از صورت های مالی بدون پیش بینی و صورت های مالی همراه با پیش بینی مهم است."
هر چند احتمال دستکاری سود از سوی مدیریت وجود دارد، اما اگر مدیریت مجبور به پاسخگویی در مورد اقلام پیش بینی شده و نتایج واقعی شود، تلاش می کند با دقت تمام و کمک از مشاوران مالی، پیش بینی هایی را ارائه کند که به واقعیت نزدیکتر باشد (تونا و وردی،2008).
از طرف دیگر هر چند حسابرسی پیش بینی ها از حسابرسی نتایج واقعی مشکل تر است اما حسابرسان برای حفظ موقعیت خود و مخصوصا" در ایالات متحده به دلیل وجود خطر دعوی قانونی، به حسابرسی پیش بینی روی می آورند. حسابرسی پیش بینی ها، مساله بحث برانگیزی است. از طرفی حسابرسان باید دانش پیش بینی کردن را داشته باشند، هر چند خود به عنوان فردی خارج از سازمان نمی توانند پیش بینی های قابل اتکاتری ارائه دهند. از طرف دیگر، سرمایه گذاران تمایل به پیش بینی هایی دارند که دوره طولانی را پوشش دهد، در صورتی که حسابرسی آن ها کار مشکل تری است. زمانی که افشای اطلاعات به صورت الزام برای همه واحدهای تجاری به طور یکسان درآید، دیگر منافعی برای رقبا از شرکت خاصی باقی نمی ماند. در ضمن رقبا می توانند اطلاعات مورد نیاز خود را از منابع دیگر تحصیل کنند(وای و همکاران44،2009).
پیش بینی مدیریت به رغم محاسن موجود با مشکلاتی همراه است. از جمله این که مدیران خود بیشترین فایده را از میزان سود شرکت ها می برند. سود بالا، ارزش شرکت را افزایش می دهد و سبب افزایش پاداش مدیران می شود. در نتیجه این احتمال وجود دارد که مدیریت به طور جانبدارانه به پیش بینی پرداخته و با اعمال مدیریت سود، سود را بیش از آنچه که هست بیان کند. از طرفی، پیش بینی مدیران اغلب تحت تاثیر سیاست مدیریت قرار می گیرد. مدیران محافظه کار به حداقل برآورد و مدیران خوش بین به حداکثر برآورد می پردازند. همچنین مدیریت ممکن است خود را متعهد به تحقق پیش بینی ها بداند و برای رسیدن به این مقصود، تصمیمات کوتاه مدتی را اتخاذ کند که به منفعت کلی سهامداران نباشد. عدم توفیق واحدهای انتفاعی در تحقق پیش بینی ها می تواند موجب نارضایتی سهامداران شود (قاسمی،۱۳۸۸).

۲-2-6) گفتارپنجم: سرمایه گذاران و واکنش های آنان
۲-2-6-1) واکنش بازار به اطلاعات مرتبط با سود گزارش شده
تئوری بازارهای کارآ بدان معنی است که بازار در برابر اطلاعات جدید به سرعت واکنش نشان خواهد داد. در نتیجه، مسئله مهم این است که بدانیم در چه زمانی برای نخستین بار خبر سود خالص گزارش شده سال جاری به آگاهی همگان می رسد. اگر پژوهشگر در صدد تعیین اثر این خبر در حجم معامله و قیمت سهام باشد، حتی اگر چند روز هم پس از این خبردست به تحقیق بزند، بسیار دیر شده است، زیرا پس از آن حتی با وجود این که چنین خبری وجود دارد نمی توان هیچ اثر ناشی از آن را مشاهده کرد. پژوهشگران برای حل این مسئله درصدد برآمده اند از تاریخی استفاده کنند که سود خالص در رسانه های مالی، مانند وال استریت ژورنال اعلام و گزارش شده است . اگر قرار بر این است که بازار کارآ واکنش نشان دهد، باید از یک دریچه کوچک45، در دوره چند روزه مربوط به این تاریخ چنین واکنشی نشان دهد. معمولاً خبر خوب یا بد در سود خالص گزارش شده را نسبت به آنچه مورد انتظار سرمایه گذاران است؛ مورد ارزیابی قرار می دهند. اگر یک شرکت سود خالص را برای مثال ۲ میلیون دلار، اعلام کند و این همان چیزی باشد که مورد انتظار سرمایه گذاران بوده است (با توجه به گزارش های سه ماهه، سخنرانی های مقامات ارشد شرکت، پیش بینی های تحلیلگران مالی ، اطلاعات آینده نگر در اجرای استانداردهای بحث و تجزیه و تحلیل مدیریت و پیش بینی ها ودر واقع قیمت هر سهم) به ندرت امکان دارد که سود خالص گزارش شده دارای مقدار زیادی اطلاعات باشد. سرمایه گذاران بر مبنای اطلاعات پیشین در باورهای خود تجدید نظر کرده اند، ولی اگر سرمایه گذاران انتظار اعلام ۲ میلیون دلارسود خالص داشتند و شرکت سود خالص را به مبلغ ۳ میلیون دلار گزارش کند، شرایط فرق خواهد کرد. این خبر خوب باعث می شود که سرمایه گذاران در جهت مثبت و با سرعت در باورهای خود تجدید نظر کنند و نسبت به چشم انداز آینده شرکت خوش بین تر شوند. این بدان معنی است که پژوهشگران باید در صدد یافتن چیزی برآیند که بتوان جایگزین عددی نمود که سرمایه گذاران در مورد سود خالص شرکت انتظار آن را دارند.
همیشه رویدادهای گوناگونی به وجود می آید که بر حجم معاملات، بر روی سهام و قیمت آن اثر می گذارد. این بدان معنی است که نمی توان، به راحتی از واکنش بازار نسبت به سود خالص اعلام شده، آگاه گردید. برای مثال فرض کنید شرکتی سود خالص سال جاری اعلام کرده است، این گزارش دارای خبرهای خوب است و در همان روز دولت مرکزی امریکا برای نخستین بار اعلام می کند که کسری بودجه به مقدار زیادی کاهش یافته است. احتمال زیادی وجود دارد که یک چنین اعلامیه همگانی بر قیمت همه یا بیشتر اوراق بهادار موجود در بازاراوراق بهادار اثر بگذاردو آن هم، به نوبه خود، اثر ناشی از قیمت مربوط به خبر اعلام سود خالص شرکت را تحت الشعاع قرارخواهد داد. از این رو، روش مطلوب این است که اثر عوامل موجود در کل بازار بر بازده سهام را ازیکدیگر تفکیک کرد (مک نیکول، 2009).
۲-2-6-2) دلایل واکنش های متفاوت بازار
در مورد واکنش های متفاوت بازار در برابر سود خالص مبتنی بر هزینه های تاریخی چندین دلیل ارائه شده است ما به ترتیب، برخی از این ها را بررسی می نماییم.
۱) بتا
هر قدر ترتیب یا توالی بازدهی های مورد انتظار آینده شرکت پر ریسک تر باشد، در صورت ثابت ماندن سایر عوامل، از نظر سرمایه گذار ریسک گریز آن ارزش کمتری خواهد داشت. برای سرمایه گذاری که در انواع گوناگون دارایی ها سرمایه گذاری می نماید بتا معیاری است برای محاسبه ریسک. از آنجا که سرمایه گذاران سود خالص جاری را شاخص قدرت سودآوری و بازدهی های آینده می دانند، هر قدر این بازدهی های آینده پر ریسک تر باشد، واکنش سرمایه گذاران در برابر مبلغ مشخصی از سود خالص غیر منتظره کمتر خواهد بود. برای مثال، سرمایه گذاری را در نظر آورید که تصمیمات بخردانه می گیرد، ریسک گریز است و تابع مطلوبیت وی با توجه به ارزش مورد انتظار افزایش و با توجه به ریسک بازده پرتفوی وی کاهش می یابد. فرض کنید، این سرمایه گذار از این موضوع آگاه می شود که یک پرتفوی متشکل ازسهام به تازگی خبر خوبی در باره سود خالص اعلام کرده است، او در نرخ بازده مورد انتظار این دسته از اوراق بهادار تجدید نظر (در جهت مثبت) می نماید و تصمیم می گیرد مقدار بیشتری از این سهام را خریداری نماید. ولی اگر این دسته از اوراق بهادار دارای بتای بالایی باشد، ریسک این پرتفوی افزایش خواهد یافت. در نتیجه این سرمایه گذار مقدار زیادی از این اوراق بهادار نخواهد خرید (در مقایسه با زمانی که بتای آن پایین باشد). در واقع، با توجه به تقاضای سرمایه گذار در مورد اوراق بهاداری که خبر خوب اعلام کند، بتا همانند یک ترمز عمل می نماید. از آنجا که همه سرمایه گذاران آگاه که تصمیمات را به روش بخردانه اتخاذ می نمایند و ریسک گریز هستند بدین گونه می اندیشند، در صورتی که سایر عوامل ثابت بمانند، هر قدر بتای اوراق بهادار بالاتر باشد، تقاضا برای سهام شرکتی که خبر خوب اعلام نماید، کمتر خواهد بود. بدیهی است، تقاضای پایین به معنی کند شدن آهنگ افزایش قیمت بازار و بازده سهم (در واکنش به خبر خوب) است، که در نتیجه ضریب واکنش نسبت به سود خالص کاهش می یابد. (فان و همکاران46،2010)
۲) ساختار سرمایه
شرکت هایی که دارای اهرم مالی(وام) زیاد هستند، افزایش در سود خالص (پیش از بهره) موجب تقویت و افزایش ایمنی اوراق قرضه و سایر بدهی های شرکت می شود، به گونه ای که خبرهای خوب مربوط به سود خالص مورد استقبال دارندگان اوراق قرضه (و نه سهامداران) قرار می گیرد؛ از این رو، ضریب واکنش در برابر سود خالص برای شرکت هایی که وام های سنگین دارند در مقایسه با شرکت هایی که بدون بدهی می باشند (در صورت ثابت ماندن سایر عوامل) کمتر است. همچنین دالی وال، لیو فارگر (1991) و بیلینگز (1999) در پژوهش های خود به این نتیجه رسیدند که شرکت هایی با وام سنگین تر دارای ضریب واکنش در برابر سود خالص پایین ترو همچنین در شرکت هایی که نسبت بدهی ها به حقوق صاحبان سهام بالاتر بود ضریب واکنش در برابر سود خالص پایین تر بود. هنگام بحث درباره اثر بالا رفتن فرصت مربوط به ضریب واکنش در برابر سود خالص یادآور می شویم؛ شرکت هایی که دارای رشد بالای سود خالص هستند، مشاهده خواهند کرد که نگرانی بازار نسبت به ریسک ورشکستگی کاهش می یابد، زیرا رشدسود خالص موجب افزایش ایمنی اوراق قرضه منتشر شده خواهد شد. اگروضع بدین گونه باشد رشد بالای سود خالص (ونه وام اندک) موجب می شود شرکت هایی که دارای وام اندک هستند یا هیچ بدهی ندارند شاهد بالا رفتن ضریب واکنش در برابرسود خالص باشند. با وجود این، بیلینگز به این نتیجه رسید، هنگامی که رشد سود خالص کنترل شود، ضریب واکنش در برابر سود خالص، کماکان با اهرم مالی (وام) رابطه معکوس دارد (کاسنیک و مک نیکول47، 2009)
۳) تداوم اخبار
هر قدرخبرهای خوب یا بددر مورد سود خالص جاری تداوم48 بیشتری در آینده داشته باشد، ضریب واکنش در برابر سود خالص بیشترمی شود. بنابراین، اگر خبر خوب دوره جاری به سبب عرضه موفقیت آمیز یک محصول جدید یا اقدام شدید مدیر در کاستن از هزینه ها باشد در مقایسه با حالتی که خبر خوب ناشی از سودغیرعملیاتی غیرمنتظره حاصل از فروش یک قلم دارایی ثابت باشد، بازار واکنش شدیدتری نشان خواهد داد. در حالت اخیر، ارزش بازار شرکت بر حسب دلار در ازای هر دلار سود غیر عملیاتی افزایش خواهد یافت. زیرا هیچ دلیلی ندارد که سرمایه گذاران انتظار داشته باشند سود غیر عملیاتی غیر عادی در آینده تکرار شود. این بدان معنی است که ضریب واکنش در برابر سود خالص در سطح نسبتاً پایینی قرار دارد. در مورد عرضه محصول جدید یا کاهش دادن هزینه ها ضریب واکنش در برابر سود خالص باید بالا رود، زیرا در آمد افزایش می یابد یا صرفه جویی در هزینه ها تداوم پیدا می کند که در نتیجه صورت سود و زیان آینده بهتر خواهد شد (کاسنیک و کک نیکول، 2009).
نتیجه پژوهش کرمندی و لیپ (1987) در مورد اجزای مختلف تشکیل دهنده سود خالص و اثر هر جز بر پدیده تداوم پژوهش کردند. برای مثال، فرض کنید در یک سال شرکتی محصولی جدید و موفق به بازار عرضه می کند، همچنین در همان سال شرکت از محل فروش دارایی های ثابت به سود غیر عملیاتی دست می یابد. در چنان حالتی تداوم سود خالص به صورت میانگین تداوم اجزای مختلف تشکیل دهنده سود خالص در می آید. راما کریشنان و توماس(1993) سه رویداد مربوط به سود خالص را شناسایی کردند:
* دائمی و انتظار بر این است که به صورت نامحدود تداوم یابد.
* موقت، بر سود خالص سال جاری اثر بگذارد ولی بر سال های آینده اثر نخواهد گذاشت.
* بر قیمت اثر گذار نیست، تداوم صفر است.
برای اینها ضریب واکنش در برابر سود خالص به این صورت است : .
که در این رابطه نشان دهنده نرخ بهره بدون ریسک در شرایط آرمانی، به ترتیب یک و صفر می باشد. در واقع سه نوع ضریب واکنش در برابر سود خالص وجود دارد که امکان دارد در یک صورت سود و زیان همه آنها وجود داشته باشند. راماکریشنان و توماس بر این باورند که سرمایه گذاران به جای محاسبه میانگین ضریب واکنش در برابر سود خالص باید در صدد برآیند، هر یک از این سه نوع را شناسایی کنند و برای هر یک از آنها یک ضریب واکنش در برابر سود خالص محاسبه نمایند. آنها با انجام دادن چنین کاری می توانند قدرت سودآوری دائمی یا بادوام شرکت را مشخص نمایند. این بدان معنی است که حسابداران باید در صورت سود و زیان طبقات گوناگون با شرح تفصیلی ارائه نمایند (چان49، 2002).
برای درک ضریب واکنش در برابر سود خالص در مورد سودهای خالص دائمی، توجه کنید که می توان رابطه را به صورت زیر نوشت : از این رو، در شرایط آرمانی، واکنش بازار در برابر یک دلار سود خالص دائمی شامل جریان نقدی یک دلار در سال جاری به اضافه ارزش فعلی جریان نقدی دائمی آینده می شود (در این رابطه ریسک جریان های نقدی آینده نادیده انگاشته می شود زیرا اگر سرمایه گذاران از نظر ریسک خنثی باشند یا سود خالص یک شرکت خاص دائمی باشد، این وضع صدق می کند). اگر ضریب واکنش در برابر سود خالص را بدین گونه بنویسیم، می توان این موضوع را نشان داد: هنگامی که تداوم سود خالص به ورای سال جاری برسد، مقدار ضریب واکنش در برابر سود خالص با نرخ بهره رابطه معکوس پیدا خواهد کرد. جنبه دیگری از ضریب واکنش در برابر سود خالص این است که تداوم آن می تواند به رویه های حسابداری شرکت بستگی داشته باشد. می توان با انتخاب رویه حسابداری بخش های تشکیل دهنده صورت سود و زیان را به گونه ای در آورد که مقدار تداوم به صفر برسد. برای مثال، فرض کنید شرکتی مبلغ بزرگی از هزینه های تاسیس را به عنوان هزینه سرمایه ای منظور نماید. این کار باعث خواهد شد که در صورت سود و زیان سال جاری خبر خوب بدهد، زیرا بدان سبب که هزینه ها به حساب سرمایه منظور شده اند، در آن دوره هزینه های قابل ملاحظه ای وجود ندارد. ولی، فرض کنید که ارزش اسقاط هزینه های تاسیس به صفر برسد و در آن صورت بازار در برابر خبر خوب هیچ واکنشی نشان نخواهد داد، زیرا تداوم این حالت به صفر می رسد. مثال دیگر، فرض کنید شرکتی در اجرای "بخش ۳۴۵۰" از دستورالعمل انجمن حسابداران رسمی کانادا هزینه های پژوهش را در همان دوره به عنوان هزینه دوره منظور نماید. این اقدام باعث خواهد شد که سود خالص دوره جاری خبر بد اعلام نماید. ولی تا آنجا که بازار چنین بیندیشد که هزینه های پژوهش دارای ارزش آینده هستند در برابر این خبر بد واکنش نشان نخواهند داد، به گونه ای که، باز هم، تداوم به صفر می رسد یا حتی منفی می شود. احتمال تداوم صفر موید این است که باید در صورت سود و زیان اطلاعات مفصل ارائه نمود که شامل شرحی از رویه های حسابداری هم بشود (چان50، 2010).
۴) کیفیت سود
از دیدگاه شهودی،باید هر قدر که کیفیت سود بالاتر باشد ضریب واکنش در برابر سود خالص بالاتر برود. انتظار بر این است که ضریب واکنش در برابر سود خالص بیشتر شود، زیرا سرمایه گذاران بهتر می توانند بر اساس عملکرد دوره جاری عملکرد آینده شرکت را برآورد نمایند. در دنیای عمل، نمی توان به راحتی مقدارکیفیت سود رامحاسبه کرد، زیرا احتمالات سیستم اطلاعاتی، به صورت مستقیم، قابل مشاهده نمی باشند (دیچو و همکاران51،2008).
بندیوپادیا (1994) روش مستقیم تری را به کاربرد و او در مورد شرکت های نفت و گاز ضریب واکنش در برابر سود خالص تلاش های موفقیت آمیز را با هزینه کامل مقایسه کرد. این پژوهشگر پیش بینی کرد شرکت هایی که از روش تلاش های موفقیت آمیز استفاده می کنند دارای ضریب واکنش در برابر سود خالص بالاتری هستند، زیرا اجرای روش مبتنی بر کل هزینه ها اثر منظور کردن هزینه ها به حساب سرمایه ای و پس از پایان یافتن ذخیره چاه، مستهلک کردن (از دفتر خارج کردن) کل مبلغ باعث خواهد شد که در صورت سود و زیان بخش هایی به وجود آید که از نظر قیمت اثرگذار نمی باشند (در اینجا ما از همان اصطلاحاتی استفاده کرده ایم که راماکریشنان و توماس در بحث از سود خالص گزارش شده مورد استفاده قرار دادند). یعنی، سود خالص ناشی از روش تلاش های موفقیت آمیز دارای کیفیت بالاتری است. همچنین بندیوپادیا پیش بینی کرد که برای شرکت هایی که روش تلاش های موفقیت آمیز به کار می برند ضریب واکنش در برابر سود خالص بسیار بیشتر است، ولی در دوره هایی که فعالیت اکتشاف در سطح پایین است کمتر اعلام می شود(دیچو و همکاران،2008).
بندیوپادیا با پژوهش بر روی نمونه ای متشکل از ۳۹ شرکت طی سال های 1985-1982 به این نتیجه رسید، شرکت هایی که از روش تلاش های موفقیت آمیز استفاده می کردند طی دوره دو روزه مربوط به اعلام سود خالص سه ماهه دارای ضریب واکنش در برابر سود خالص بالاتری بودند، در مقایسه با شرکت هایی که از روش مبتنی بر کل هزینه ها استفاده می نمودند. طی سال های 1990- 1986 ، زمانی که فعالیت اکتشاف نفت و گاز، به صورت نسبی ، اندک بود ضریب های واکنش در برابر سود خالص تفاوت معنی داری نداشتند. این نتیجه ها دیدگاه بندیوپادیا را تایید می کنند مبنی بر اینکه در شرکت هایی که کیفیت سود بالاتری دارند ضریب واکنش در برابر سود خالص بیشتر است. لو و تیاگارایان (1993) از روش دیگری استفاده کردند. آنها ۱۲ مبنا را که مورد استفاده تحلیلگران مالی (برای برآورد کیفیت سود خالص مورد توجه) بود شناسایی نمودند. برای مثال، یکی از این مبانی تغییر در موجودی کالا نسبت به فروش بود. اگر موجودی کالا افزایش یابد، آن می تواند بیانگر کاهش در کیفیت سود خالص باشد (امکان دارد شرکت وارد مرحله یا دوره ای شود که فروش رو به کاهش است و یا اینکه مدیریت بر موجودی کالا دچار ضعف عمده ای شده است). تغییر در هزینه های سرمایه ای، انباشت سفارشات و غیره نمونه های دیگری از این مبانی هستند. این دو پژوهشگر در نمونه ای که از شرکت ها انتخاب کرده بودند، از طریق دادن نمره یک یا صفر به هر یک از ۱۲ مبنا در صدد برآمدند مقدار کیفیت سود را محاسبه نمایند و سپس این عددها را جمع زدند. برای مثال، در مورد موجودی کالا اگر مقدار موجودی شرکت نسبت به فروش در آن سال کاهش یافته بود به آن عدد ۱ می دادند و بدین معنی بود که کیفیت سود بالا رفته است و اگر موجودی کالا افزایش یافته بود به آن عدد صفر می دادند. سپس آنها نمونه های هر سال را بر حسب اعداد به دست آمده (با توجه به کاهش یافتن کیفیت سود) در پنج گروه قرار دادند. آن گاه به روش تجزیه و تحلیل رگرسیون، برای هر گروه میانگین ضریب واکنش در برابر سود خالص را محاسبه کردند. آنها مشاهده کردند ضریب واکنش در برابر سود خالص گروه هایی که دارای سود خالص با کیفیت بالاتر بودند، بالاتر بود و این نتیجه با انتظار تئوریک (نظری) سازگار بود.استدلال می کنند که بین تداوم سود خالص و کیفیت سود رابطه مستقیم وجود دارد. فرض کنید شرکتی در این سال افزایش سود خالص گزارش می کند و، از سوی دیگر، موجودی کالا نسبت به فروش کاهش می یابد و این به معنی افزایش در کیفیت سود است. اساس فرض بر این قرار دارد که بازار انتظار دارد اثر خبر خوب در سود خالص تداوم یابد. لو و نیاکارایان در باره رابطه بین کیفیت سود و تداوم مربوط به شرکت های نمونه خود تحقیق کردند و به این نتیجه رسیدند که ضریب واکنش در برابر سود خالص شرکت هایی که دارای تداوم بالا و سود خالص با کیفیت بالا بودند نسبت به شرکت هایی که دارای تداوم بالا و کیفیت سود پایین بودند، بیشتر است و در مورد شرکت هایی که دارای تداوم پایین بودند نیز همین وضع صادق بود. نتیجه موید وجود رابطه مستقیم بین تداوم سود خالص و کیفیت سود است (مک نیکول، 2009).

۵) فرصت رشد
با توجه به دلیل های ارائه شده در بالا در مورد تداوم و کیفیت سود امکان دارد خبر خوب یا خبر بد در مورد سود خالص دوره جاری موید رشد آینده شرکت و در نتیجه بالا رفتن ضریب واکنش در برابر سود خالص باشد. می توان چنین اندیشید که سود خالص محاسبه شده بر مبنای هزینه های تاریخی نمی تواند درباره رشد آینده شرکت مطلبی بیان نماید. بدیهی است، تا زمانی که سودآوری تداوم یابد، سودهای آینده شرکت موجب افزایش دارایی های آن خواهند شد. گذشته از این، موفقیت پروژه های کنونی می تواند به بازار این پیام را بدهد که شرکت می تواند در آینده پروژه های موفق دیگری را شناسایی کند و به اجرا در آورد که بدین گونه از نظر رشد شهرت خواهد یافت. این شرکت ها می توانند به راحتی سرمایه های مورد نیاز را جذب (تامین) نمایند و این یکی دیگر از منابع رشد خواهد بود. بدین گونه، تا آنجا که خبر خوب مربوط به سود خالص موید فرصت رشد باشد ضریب واکنش در برابر سود خالص بالا خواهد بود (دیچو و ریچاردسون،2007)
کالینز و کوتاری (1989) مدارک و شواهدی ارائه کردند مبنی بر اینکه در مورد شرکت هایی که بازار برای آنها فرصت های رشد در نظر می گیرد ضریب واکنش در برابر سود خالص بیشتر است. آنها برای محاسبه فرصت های رشد از نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام استفاده کردند و دلیل آنان این بود که بازار کارآ از فرصت های رشد آگاه است (پیش از اینکه این فرصت ها با اعلام خبر سود خالص و در پی آن بالا رفتن قیمت سهم به اطلاع عموم برسد). این دو پژوهشگر توانستند بین این نسبت و ضریب واکنش در برابر سود خالص متعلق به شرکت های موجود در نمونه خود یک رابطه مستقیم مشاهده نمایند (دورسچی و آستون52،2008).
۶) شباهت بین انتظارات سرمایه گذاران
سرمایه گذاران مختلف با توجه به اطلاعات پیشین و توانایی خود برای ارزیابی اطلاعات صورت های مالی نسبت به سود خالص دوره بعد یک شرکت دارای انتظارات متفاوت هستند ولی، هنگامی که آنها به انتظارات خود شکل می دهند اگر از یک منبع اطلاعاتی مشترک، مانندپیش بینی های مورد توافق تحلیلگران، استفاده نمایند، این تفاوت ها کاهش خواهد یافت. به شرکتی توجه کنید که سود خالص سال جاری خود را اعلام می نماید. برخی از سرمایه گذاران با توجه به انتظارات خود این اطلاعات را خبر خوب و برخی دیگر آنها را خبر بد تلقی می کنند و در نتیجه برخی تمایل به خرید و برخی دیگر تمایل به فروش نشان می دهند. ولی اگر انتظارات سرمایه گذاران در مورد سود خالص آینده شرکت، به هم نزدیک باشد آنها در مورد این خبرها تفسیر یکسانی خواهند کرد. برای مثال، اگر بیشتر سرمایه گذاران انتظار از سود خالص آینده را بر پایه پیش بینی مورد توافق تحلیلگران مالی بگذارند و از سوی دیگر، سود خالص جاری نسبت به پیش بینی کمتر شده باشد، همه آنها این اعلامیه را نوعی خبر بد تلقی خواهند کرد و بیشتر تمایل به فروش (و نه خرید) نشان خواهند داد. بنابراین، هر قدر انتظارات سرمایه گذاران در مورد سود خالص آینده شرکت شباهت بیشتری به هم داشته باشد، اثر هر دلار از سود غیر عادی بر قیمت سهم بیشتر خواهد شد. در واقع هر قدر پیش بینی های تحلیلگران دقیق تر باشد، در صورت ثابت بودن سایر عوامل، انتظارات آنان نسبت به سودهای خالص آینده شباهت بیشتری پیدا خواهد کرد و در نتیجه ضریب واکنش در برابر سود خالص بالاتر خواهد رفت. ابربانل، لانن و ورکچیا (1995) شرایطی را که تحت آن در سایه دقت تحلیلگران در مورد پیش بینی های سود خالص ضریب واکنش در برابر سود خالص افزایش می یابد و شیوه ای که عوامل دیگری مانند کیفیت سود و تعداد تحلیلگرانی که آینده شرکت را پیش بینی می کنند بر این دقت عمل تحلیلگران اثر می گذارد، تجزیه و تحلیل نمودند (دورسچی و آستون،2008).
۷) توان آگاهی دهندگی قیمت
پیش از این در چندین مورد گفتیم که قیمت بازار به خودی خود در مورد ارزش آینده شرکت اطلاعات ویژه ای می دهد. به ویژه، قیمت در مورد سود خالص آینده توان آگاهی دهندگی زیادی دارد (یعنی در این مسیر پیشرو است). درمورد ارائه دلیل باید یادآور شویم که در قیمت بازار مجموعه اطلاعات در دست مردم و مربوط به شرکت وجود دارد و بسیاری از آنها با اندک تاخیری به وسیله سیستم حسابداری شناسایی می شود. در نتیجه، هر قدر قیمت دارای توان آگاهی دهندگی بیشتری باشد، اگر سایر عوامل ثابت بمانند، محتوای سود خالص حاصل از سیستم حسابداری دارای توان آگاهی دهندگی کمتری خواهد بود و در نتیجه ضریب واکنش در برابر سود خالص کاهش می یابد. اندازه یا بزرگی شرکت می تواند جایگزین توان آگاهی دهندگی قیمت شود، زیرا هر قدر شرکت بزرگتر باشد، بیشتر مورد توجه رسانه های خبری قرار می گیرد. ولی پژوهشی را که ایستن و زمیژوزکی (1989) انجام دادند به این نتیجه رسید که اندازه یا بزرگی شرکت نمی تواند به عنوان متغیر عمده ای در آید که ضریب واکنش در برابر سود خالص را توجیه نماید. شاید دلیل این باشد که بزرگی یا اندازه شرکت به همان اندازه می تواند جایگزین ویژگی های دیگر شرکت، مانند ریسک و رشد بشود که می تواند آن را به جای توان آگاهی دهندگی قیمت سهم به کاربرد. هنگامی که این عوامل تحت کنترل قرار گیرند، چنین به نظر می رسد که اثر اندازه یا بزرگی شرکت بر ضریب واکنش در برابر سود خالص از بین می رود. کالینز و کوتاری (1989) با انجام دادن پژوهش بر روی بازده اوراق بهادار برای دوره زمانی بلند مدت تر و بر روی شرکت های بزرگتر در صدد برآمدند اثر اندازه یا بزرگی شرکت را مورد بررسی قرار دهند. این پژوهش توانست رابطه بین تغییر در سود خالص و بازده سهام را نشان دهد ولی بحث در این باره بود که بازار برای شرکت های بزرگترانتظار دارد که در قدرت سودآوری شرکت تغییرات سریع ترانجام شود. پس از انجام دادن این پژوهش، چنین به نظرمی رسید که اندازه یا بزرگی شرکت نمی تواند ضریب واکنش در برابر سود خالص را توجیه نماید (براون و کایلور53،2005).
۲-2-6-3) واکنش سرمایه گذاران نسبت به تغییرات اقلام تعهدی
تعبیر عمومی از اقلام تعهدی این است که اقلام تعهدی زاییده اعمال متهورانه مدیریت در ثبت و شناسایی رویدادهاست. اصول پذیرفته شده حسابداری در مورد زمان و مبلغ شناسایی درآمدها و هزینه ها به مدیریت شرکتها آزادی عمل نسبی داده است و وقتی مدیران، سود حسابداری را به مبلغی بیش از وجه نقد حاصل شناسایی می کنند، اقلام تعهدی ایجاد می شوند. بنابراین، انگیزه های متفاوت مدیران در ثبت رویدادها، پیش بینی سرمایه گذاران را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجایی که اجزای تعهدی سود از قابلیت استمرار کمتری نسبت به جزء نقدی آن برخوردار است؛ بررسی اجزای نقدی و تعهدی سود برای جلوگیری از تحمل هزینه های بالا توسط سرمایه گذاران ضروری به نظر می رسد، بنابراین، میتوان گفت یک جنبه مهم از اقلام تعهدی پایداری این اقلام است که به لحاظ ذهنی بودن معمولاً پایداری کمتری نسبت به جزء نقدی سود دارند(چامبرز و پاین54، 2008).
پایداری سود، به معنی تکرار پذیری(استمرار) سود جاری است. هر چه پایداری سود بیشتر باشد، شرکت توان بیشتری برای حفظ سود جاری دارد و فرض بر این است که کیفیت سود بالاتر است. پایداری سود از جمله ویژگی های کیفی سود است که در ارزیابی جریان نقدی آتی واحد تجاری مورد توجه سرمایه گذاران قرار می گیرد. پایداری سود محدود به سودهای گذشته و جاری نمی شود، بلکه سود های آتی را نیز شامل می شود. ارتباط بین سودهای گذشته و سودهای آتی در قالب یک فرایند تصادفی که برای توصیف رفتار سود در طول زمان مشاهده شده است، بیان می شود. از این رو، وقایعی که در دوره ای خاص اتفاق میافتد، ممکن است بی قاعده (نامنظم) باشند و انتظار میرود تاثیر مشابهی بر سود دوره های بعدی نداشته باشند(وو جین و همکاران55، 2009).
بنابراین، آشنا نبودن با این مقوله منجر به عدم قیمت گذاری صحیح سهام شرکت ها و پیش بینی اشتباه بازده سهام گردیده که هزینه های زیاد ناشی از این ناآگاهی در نتیجه شناسایی اطلاعات غیر معتبر موجود در صورتهای مالی ایجاد شده است.
۲-2-6-4) واکنش سرمایه گذاران به اقلام تعهدی خلاف قاعده
ارتباط منفی بین اقلام تعهدی و بازده آتی سهام را اقلام تعهدی خلاف قاعده گویند. این ارتباط را ابتدا اسلون (1996) درپژوهش خود بررسی نمود. وی استدلال میکند که سرمایه گذاران زمانی که انتظاراتشان را ازسود شرکتها شکل میدهند، تمایل دارند تا پایداری اقلام تعهدی را بیش ازواقع و پایداری جریان های نقدی را کمتر از واقع ارزیابی کنندودر واقع، پایداری اقلام تعهدی را نسبت به جریان نقدی بیشتر پیش بینی می کنند که در نتیجه، موجب ایجاد رابطه منفی بین اقلام تعهدی و بازده آتی سهام می شود. اسلون این رابطه منفی را اقلام تعهدی خلاف قاعده نامیده است و وجود سرمایه گذاران بی تجربه راعلت ایجاد اقلام تعهدی خلاف قاعده میداند. در واقع واکنش نادرست سرمایه گذاران نسبت به تغییرات اقلام تعهدی، به قیمت گذاری اشتباه سهام منجر گردیده است.
فرضیه اسلون(1996) بر این اساس بود که اقلام تعهدی خلاف قاعده ناشی از اشتباه قیمت گذاری است؛ به طوری که سرمایه گذاران سودهای گزارش شده را ثابت فرض کرده، نسبت به درک پایداری پایین اقلام تعهدی شکست می خورند. این فرضیه تثبیت اقلام تعهدی دو نتیجه را به دنبال دارد: اولاً، انتظارات سرمایه گذاران از سودهای آتی تمایل به صعودی(نزولی) بودن برای شرکت هایی با اقلام تعهدی پایین(بالا) دارد؛ ثانیاً قابلیت پیش بینی سودهای آتی از طریق اقلام تعهدی با میزان پایداری اقلام تعهدی کاهش می یابد. بنابراین، وجود اقلام تعهدی خلاف قاعده در بازار نشانه عکس العمل نادرست سرمایه گذاران بوده، معیاری برای بررسی واکنش بیش از اندازه یا کمتر از اندازه سرمایه گذاران بی تجربه در بازار سهام است (هیربار و کولینز، 2010).
۲-2-6-5) دلایل واکنشهای نابه هنجار سرمایه گذاران مبتنی براقلام تعهدی
به طورکلی، قدرت محدود در محاسبات، پیچیده بودن مسایل تصمیم گیری و وجود برخی خطاهای سیستماتیک در قضاوت ها باعث میشود که گاهی انسانها به صورت کاملاً عقلایی عمل نکنند. در این زمینه، عوامل روانشناختی یکی از مهمترین مواردی هستند که م یتوانند بر روی رفتار سرمایه گذاران و واکنش آنها در مقابل اطلاعات تاثیر بگذارند. تحلیل ها نشان می دهد که اوراق بهادار، اغلب چرخه هایی از واکنش کمتر ازحد و بیش ازحدرا در نتیجه پردازش اطلاعات سرمایه گذاران تجربه میکنند. به طورکلی، میزان واکنش بیش ازحد یا کمتر از حد بستگی به این دارد که سرمایه گذاران، اصول اولیه را چگونه درک کنند؛ اگر این اصول به راحتی توسط بسیاری از افراد قابل درک باشد، هر دو واکنش بیش از حد و کمتر از حد کاهش خواهد یافت (مهرانی و نونهال، ۱۳۸۷).
در ارتباط با علل پدیده واکنش نادرست سرمایه گذاران، پژوهشگران مختلف مجموعه ای از عوامل روان شناختی را بیان نموده و این موضوع را در حوزه مالی رفتاری قرار داده اند. برخی از عوامل مهمی که در ادبیات موضوع مطرح شده اند عبارتند از:
الف) تورش محافظه کاری
سرمایه گذاران به صورت کُند خود را با اخبار جدیدی که وارد بازار می شوند، وفق داده، انتظارات خود را آرام آرام در قیمت های بازار وارد می کنند. به عبارت دیگر، زمانی که سرمایه گذاران خبر خوبی را در ارتباط با سود شرکت دریافت می نمایند، به گونه ای اقدام می نمایند که شاید قسمتی ار شوک، در دوره بعدی معکوس خواهد شد(ژانگ56، 2007).
ب) نظریه لنگر انداختن
این نظریه بیانگر این است که افراد برای شروع فرآیند تصمیم گیری و تجزیه و تحلیل، از بخش خاصی از اطلاعات استفاده می کنندو برای پیش بینی خود، اطلاعات موجود را بر آن اساس تعدی می نمایند(ژانگ57، 2007).
پ) اطمینان بیش ازحد اندازه
بیانگر تمایل به برآورد بیش از حد توانایی و خلاقیت های خود است. این تورش باعث می شود تا معامله گران در بازارهای اوراق بهادار، برای اطلاعات و اعمال دیگران محل و وزن کمتری قایل شوند. اطمینان بیش از حد، باعث می شود تا اشخاص اقدام به انجام معاملات بیشتری نمایندو به دلیل تحمل هزینه های معاملات و نیز انتخاب های نادرست، بازده کمتری کسب نمایند (ژانگ58، 2007).
ت) موفقیت منتسب به خود
این تورش که یکی از عوامل اصلی خود فریبی سرمایه گذاران در بازارهای سرمایه است، ناشی از نظریه نسبیت در روانشناسی است. در این نظریه، افراد رویدادهایی را که معتبر بودن اعمال آنها را تایید می کند، به توانایی های بالای خود و رویدادهایی را که اعمال آنها را تایید نمی کند، به شانس و اقبال بدخود و عوامل بیرونی نسبت می دهند (ژانگ59، 2007).

2-2-7) گفتار ششم: ارتباط بین متغیرهای اساسی پژوهش مبتنی بر مبانی نظری
ناتارجان60(1996) پیشنهاد نمود که علاوه بر سود خالص، اقلام تعهدی سود نیز باید مورد توجه قرار گیرد و تعدیل سود خالص و یا تجزیه آن جهت انعکاس کیفیت اقلام تعهدی اهمیت پیدا می کند.اقلام تعهدی بیانگر تفاوت بین سود حسابداری و وجوه نقد مربوط به آن است که شامل تغییرات در موجودی کالا، حساب های دریافتنی و حساب های پرداختنی است.پژوهش های پیشین نشان میدهند که جزء تعهدی سود(اقلام تعهدی اختیاری و غیراختیاری) به اندازه جریان نقد عملیاتی برای استفاده کنندگان از صورتهای مالی اهمیت دارد. دراین رابطه، ریچاردسون و همکاران(2005) نشان دادند که افزایش انحراف در اندازه گیری اقلام تعهدی موجب انحراف در ضریب پایداری اقلام تعهدی در مقایسه با ضریب پایداری جریان نقدی می شود.
همچنین، اصول پذیرفته شده حسابداری در برخی از روشها انعطاف پذیری زیادی دارد که بطور بالقوه باعث می شود مدیران برآوردهای حسابداری را مبتنی بر قضاوت های شخصی خود انجام دهند. این انعطاف پذیری، ممکن است بر قابیلت اعتماد اقلام تعهدی و به تبع آن پایداری این اقلام در دوره های متوالی تاثیرگذار باشد. با توجه مبانی نظری مطرح شده به نظر می رسد که از یک طرف، پایداری اقلام تعهدی با پایداری جریانات نقدی متفاوت باشد و از طرف دیگر، سرمایه گذاران به اجزای مختلف اقلام تعهدی، واکنش های متفاوتی داشته باشند.

۲-2-8) گفتار هفتم: پیشینه پژوهش
در این بخش پژوهش های انجام شده قبلی به تفکیک پژوهش های خارجی و پژوهش های داخلی ارائه شده است. با توجه به موضوع پژوهش ، پیشینه ارائه شده به بررسی پژوهش هایی که کیفیت گزارشگری مالی را از منظر اقلام تعهدی مورد نظر قرار داده اند؛ پرداخته و همچنین پژوهش هایی که تاثیرات این مفاهیم را بر جنبه های مختلف واحدهای تجاری بررسی کرده اند؛ مورد توجه قرار گرفته است.

۲-2-8-1) پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
دچو و دیچو61(۲۰۰۲) نقش اقلام تعهدی را جهت اندازه گیری بهتر سنجش عملکرد شرکت ها در یک سری زمانی بررسی کردند. به دلیل آن که اقلام تعهدی نیازمند مفروضات و پیش بینی جریان های نقدی آتی است، بنابراین کیفیت اقلام تعهدی و سود با افزایش در خطای پیش بینی مقدار اقلام تعهدی کاهش می یابد. آنها در نهایت چنین نتیجه گیری می کنند که ویژگی های هر شرکت همانند قدرمطلق میزان اقلام تعهدی، طول چرخه عملیاتی، انحراف معیار از فروش، جریان های نقدی اقلام تعهدی و سود و اندازه شرکت را می توان به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت سود به کار گرفت.
بال و روبین62(2003) در پژوهشی باعنوان ویژگی های سود حسابداری، اشاره می کنند که در تعیین کیفیت اقلام تعهدی(کیفیت سود) تاثیر تصمیمات اتخاذ و اجرا شده به وسیله مدیران بیشتر از استانداردهای گزارشگری است. زیراکه کیفیت این اقلام تحت تاثیر رویه ها و خط مشی های مدیریت قرار دارد و مدیریت با توجه به اهداف خود می تواند کیفیت آنها را بالا یا پایین نشان دهد و با این کار هزینه سرمایه شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.
دیچو و راس63(2005) با مقایسه نحوه پایداری سود بر حسب رویکرد ترازنامه ای و رویکرد صورت سود و زیانی نشان داد که پایداری سود تحت تاثیر مقدار و علامت اقلام تعهدی قرار می گیرد. اقلام تعهدی پایداری سود را نسبت به جریان های نقدی با اقلام تعهدی بالا بهبود می بخشد، اما در شرکت های با اقلام تعهدی پایین، میزان پایداری کاهش می یابد.
فرانسیس و دیگران64(2005) با بررسی نحوه قیمت گذاری کیفیت اقلام تعهدی به عنوان ریسک اطلاعات مربوط به سود نشان دادند که هر چه کیفیت اقلام تعهدی که انحراف معیار خطای رگرسیونی مربوط به اقلام تعهدی جاری و جریان های نقدی تعریف می شود؛ پایین تر باشد ، هزینه بدهی و سرمایه آن شرکت ها بالاتر می رود. این موضوع به نوعی نشان دهنده تاثیر کیفیت اقلام تعهدی در تصمیم گیری افراد است.
چمبرز65 (2005) نشان داد که سرمایه گذاران تلاش می کنند تا پایداری اقلام تعهدی و جریان های نقدی را پیش بینی کرده ولی قادر به انعکاس آن در قیمتها نیستند . بر این اساس در بعضی شرکتها پایداری اقلام تعهدی بیش از واقع و برای بعضی دیگر کم تر از واقع برآورد می شود. وی این مورد را از طریق طبقه بندی شرکت ها بر حسب اقلام تعهدی و نحوه قیمت گذاری شرکت ها در هر طبقه نشان داد.
جنکینز و همکاران66(2006) در مطالعه خود عوامل موثر بر کاهش کیفیت سود را در سالهای پس از ۱۹۹۰ میلادی بررسی کرده اند. به منظور ارزیابی کیفیت سود، از دو معیار اقلام تعهدی اختیاری و ضریب واکنش سود استفاده شده است. نتایج نشان میدهد افزایش معنی دار دامنه اقلام تعهدی اختیاری و کاهش معنی دار ضریب واکنش سود، نشان دهنده کاهش کیفیت سود در طول دوره نمونه است.
اگنوا (2008) در پژوهش خود به بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی با بازده سهام پرداخت و نشان داد که بین کیفیت اقلام تعهدی با بازده آتی سهام ارتباط منفی و معناداری وجود دارد. طبق یافته های آنها ارتباط مثبت زیادی بین اندازه اقلام تعهدی با بازده سهام وجود دارد؛ ضمن اینکه بین اندازه جریان های نقدی با بازده سهام ارتباط منفی وجود دارد.
آلوک و همکاران67(2009) در پژوهشی به بررسی کیفیت سود و ضریب پاسخ سود، در شرایطی که افزایش با ثبات در سود همراه با افزایش با ثبات در درآمد، پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که شرکت های با رشد سود همراه با افزایش درآمد از کیفیت سود بالاتری نسبت به شرکت های با رشد همراه با کاهش هزینه برخوردار می باشند. همچنین شرکت های با افزایش در آمد عملکرد عملیاتی آتی بالاتری دارند.همچنین نتایج پژوهش نشان داد شرکت هایی که دارای رشد همراه با درآمد هستند، ضریب پاسخ سود بالاتری دارند.
هیرشلیفر و همکاران(2010) به بررسی رابطه بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی با اندازه بازده سهام پرداختند. طبق یافته های آنها ارتباط مثبت زیادی بین اندازه اقلام تعهدی با بازده سهام وجود دارد؛ ضمن اینکه بین اندازه جریان های نقدی با بازده سهام ارتباط منفی وجود دارد.
یوولیسانا(2011) در پژوهش خود نشان دادند که شرکت های با سطح اقلام تعهدی پایین تر نسبت به شرکت های دارای سطح اقلام تعهدی بالاتردارای بازده سهام موردانتظارکمتری هستند. آنها اظهار می دارند که این یافته ها با پژوهش هایی که نشان میدهد شرکت های دارای اقلام تعهدی کمتر ریسک بیشتری دارند، در تناقض است.
هولداسن و ورشیا(2010) دریافتند که واکنش قیمت با میزان دقت افشای اطلاعات جدید افزایش می یابد. بر این مبنا، چنانچه اطلاعات مرتبط با سودهای گزارش شده قبلی(سودهای با کیفیت) اطلاعات دقیقی درباره جریان نقدی آتی شرکت افشا کرده باشد، واکنش بازار به تغییر سود نقدی شرکت هائی که کیفیت سود بالایی دارند، کمتر خواهد بود. بنابراین، رابطه بین کیفیت سود و واکنش بازار به افزایش(کاهش) سود نقدی، منفی(مثبت) پیش بینی می شود.
آیتریدینز68(2010) اثرپذیرش استانداردهای بین المللی حسابداری مالی بر کیفیت ارقام گزارش شده حسابداری را بررسی کرد. همچنین در این مقاله ارتباط اطلاعات صورت های مالی تهیه شده با ارزش شرکت نیز مطالعه شد. براساس نتایج، این پژوهش نشان می دهداجرای استانداردهای بین المللی حسابداری کیفیت ارقام حسابداری را بهبود بخشیده و آزادی عمل در مدیریت سود را کاهش داده است که این امر به دلیل شناسایی به موقع زیان است و در نتیجه، به گزارش اطلاعات حسابداری که ارتباط بیشتری با ارزش دارند، منجر می شود. در این پژوهش پیشنهاد شده است که عدم تقارن اطلاعاتی کمتر و دستکاری کمتر سود به افشای اطلاعات مالی با کیفیت بالاتر و آگاهی بخش تر منجر می شود و در نتیجه به سرمایه گذاران کمک می کند قضاوت های آگاهانه و غیرجانبدارانه انجام دهند.
چان و همکاران(2011) رابطه اقلام تعهدی را با بازده آتی سهام بررسی کردند و نشان دادند که شرکت های با اقلام تعهدی زیاد در دوره های بعد ازگزارشگری اطلاعات مالی، بازده سهام آنهاکاهش می یابد.این یافته نشان می دهدکه سرمایه گذاران زمانی که به کیفیت پایین سود شرکت پی می برند، قیمت سهام آن را متناسب با این موضوع تعدیل می نمایند، اما این واکنش با تاخیر صورت می گیرد.
جاکسون(2011) در پژوهشی به بررسی تاثیر کیفیت بالای حسابداری بر به موقع بودن کشف قیمت سهام پرداخت. او در پژوهش خود از سه معیار ۱)احتمال ثبت نادرست موجودی کالا ۲)کیفیت اقلام تعهدی و ۳)هموارسازی سود به عنوان معیارهای کیفیت حسابداری استفاده نمود. نتایج نشان داد که با افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری،سرعت کشف قیمت سهام افزایش می یابد.همچنین، کشف قیمت سهام برای شرکتهای بزرگتر، در مقایسه با سایر شرکت ها، به موقع تر رخ می دهد.بر خلاف مبانی نظری، نتایج این پژوهش نشان داد که در شرکت های با حمایت ضعیف تر از سهامداران، کشف قیمت سهام، سریع تر و به موقع تر صورت گرفته است.
خی(2011) نشان داد که پایداری کم جزء تعهدی سود را می توان به وجود اقلام تعهدی اختیاری نسبت داد که با استفاده از الگوی اصلاحی جونز(1991) قابل تعریف است. او نتیجه می گیرد که مدیران به واسطه اقلام تعهدی اختیاری، دیدگاه های فرصت طلبانه خود را در سود وارد می کنند و پیشنهاد داد که پایداری کم اقلام تعهدی با دیدگاه وجود خطا در برآورد این اقلام سازگاری دارد. به عبارت دیگر، پایداری کم جزء تعهدی سود را می توان به تحریفات موقت حسابداری نسبت داد و این تحریفات هم در خطای براورد اقلام تعهدی ریشه دارد. خطای براورد اقلام تعهدی هم می تواند از اشتباهات غیرعمدی در براورد منافع آینده و تعهدات و یا از دستکاری عمدی اقلام توسط مدیریت ناشی شود.
باروآ69(2011) در مطالعه خود معیارهای اندازه گیری کیفیت سودرا، با استفاده از ویژگی های کیفی اطلاعات مالی مندرج در چارچوب نظری هیات استاندارد حسابداری بررسی کرده است. در این پژوهش، دو بعد مربوط بودن و قابلیت اتکاء مالی سود به اجزاء آن تفکیک شده و هر یک از ابعاد کیفیت سود مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی اجزاء هر یک از ابعاد کیفیت سود نشان می داد، شرکت هایی با مربوط بودن و قابلیت اتکاء بالای سود در مقایسه با شرکت هایی که مربوط بودن و قابلیت اتکاء سود آنها پایین است، ضریب واکنش سود و قدرت توضیحی رگرسیون قیمت- سود بالاتر دارند. در این پژوهش همچنین، تمایل و ترجیح نسبی سرمایه گذاران در مورد هر یک از ابعاد مربوط بودن و قابلیت اتکاء سود نیز ارزیابی شده است. نتایج این ارزیابی نشان می دهد، سرمایه گذاران به طور معمول مربوط بودن سود را بر قابلیت اتکاء آن ترجیح می دهند.
یانگ یو(2013) به بررسی این موضوع پرداخت که آیا سرمایه گذاران نسبت به اقلام تعهدی بیش از واقع واکنش نشان می دهند یا کمتر از واقع؟ آنها مجدداً اقلام تعهدی خلاف قاعده را آزمون کردند. آنها بر روی این موضوع تمرکز کردند که اسلون(1996) چگونه با وجود سه ابزار متفاوت؛ یعنی از قلم افتادگی جریان نقدی، استفاده از یک وضعیت سالیانه و اعتماد به کل شرکتهای نمونه در آزمون عکس العمل سرمایه گذاران با اقلام تعهدی، اقلام تعهدی خلاف قاعده را استنتاج کرده است. یافته های آنها در ابتدا، بعد از کنترل جریان نقدی و استفاده از اطلاعات فصلی نشان دهنده این موضوع بود که اقلام تعهدی به صورت مثبتی با بازده های آتی مرتبط است و پیشنهاد میکند که سرمایه گذاران به اقلام تعهدی، کمتر از واقع عکس العمل نشان می دهند. این رابطه مثبت، ضعیف تر ازرابطه مثبت بین جریان نقدی و بازده های آتی است که نشان دهنده ی عکس العمل کمتر ازواقع سرمایه گذاران به جریان نقدی دریک وسعت بیشتری است. دوم، زمانی که جریان نقدی از قلم می افتد، عکس العمل کمتراز واقع به جریان نقدی نسبت به اقلام تعهدی بیشتر می شود که با ارتباط منفی بین اقلام تعهدی و جریان نقدی ترکیب و یک ارتباط منفی بین اقلام تعهدی و بازده آتی ایجاد میشود که به سمت اقلام تعهدی خلاف قاعده رهنمون می شود. این نتایج برای کلیه شرکتها و حتی شرکتهایی که اقلام تعهدی آنها با احتمال بیشتری، نقش مهمی در اندازه گیری عملکرد شرکت بازی می کنند، وجود دارد. نهایتاً و در همان مسیر نتایج بالا، با کنترل مناسب جریان نقدی، تحلیلگران مالی برخلاف آنچه درگذشته تصورمی کردند ؛ مبنی بر اینکه عکس العمل سرمایه گذاران نسبت به اقلام تعهدی بیش ازواقع است، متوجه شدند که سرمایه گذاران عکس العمل کمتر از واقع به اقلام تعهدی نشان می دهند.
شی و همکاران (2013) به تجزیه و تحلیل یکپارچه ای از ارتباط بین افشای اقلام تعهدی و اقلام تعهدی خلاف قاعده پرداختند. آنها بررسی کردند که آیا عدم افشای اطلاعات اقلام تعهدی درسودهای اعلام شده ممکن است به اقلام تعهدی خلاف قاعده منجرشود. دراین مطالعه، آنها رویکرد یکپارچه ای توسط تحلیل قیمت گذاری اقلام تعهدی غیرعادی در نزدیکی اعلان سود انجام دادند و شواهدی از اشتباه قیمت گذاری اقلام تعهدی برای شرکت هایی که اطلاعات اقلام تعهدی رادراعلان سود افشامی کنند، نیافتند. برای این شرکت ها بازار سرمایه قادراست بین جزء اختیاری وغیر اختیاری سود تفاوت قایل شود. در مقابل، همان طور که انتظارمی رفت ، بازار سرمایه برای شرکت هایی که اطلاعات اقلام تعهدی را افشا نمی کنند، در تمایز قایل شدن بین اجزای سودهای اختیاری از غیر اختیاری شکست می خورد. دنیس چمبرز و جف پین(2013) به بررسی کیفیت حسابرسی واقلام تعهدی خلاف قاعده پرداخته اند. آنها باتوجه به پژوهش های قبلی به دنبال یافتن ارتباطی بین حجم اقلام تعهدی خلاف قاعده و قابلیت اعتماد اقلام تعهدی بودند. آنها ابتدا به توصیف ارتباط بین کیفیت حسابرسی و قابلیت اعتماد اقلام تعهدی پرداختند و سپس به کمک توصیف فوق و نتایج حاصل از پژوهش های گذشته، ارتباط بین کیفیت حسابرسی و اقلام تعهدی خلاف قاعده را تبیین نمودند. آنهادریافتندکه بازده غیرعادی مرتبط با اقلام تعهدی به صورت منفی باکیفیت حسابرسی درارتباط است. کیفیت پایین حسابرسی، بازده های غیرعادی مرتبط با اقلام تعهدی خلاف قاعده را به دنبال دارد. سپس بیان کردند که ارتباط منفی بین کیفیت حسابرسی و اقلام تعهدی خلاف قاعده توسط اصلاحات مرتبط با قانون سار بینز اکسلی ضعیف تر شده است.
ژین وی وهمکاران(2013) در پژوهش خود نشان دادندکه شرکتها در واکنش به تغییرات نرخ بهره، اقلام تعهدی را تعدیل می کنند. زمانی که نرخ بهره کاهش می یابد، اکثر پروژه ها سودآور شده، اقلام تعهدی افزایش می یابد، ولی بازده های آتی کاهش می یابد، زیرا نرخ تنزیل پایین به معنی بازده مورد انتظار پایین در آینده است و زمانی که نرخ تنزیل افزایش می یابد، پروژه های کمتری سودآور می شود و اقلام تعهدی کاهش می یابد، درصورتی که بازده آتی باید افزایش یابد، زیرا نرخ تنزیل بالا به معنی بازده های مورد انتظار بالا در آینده است. در نتیجه، بین اقلام تعهدی و بازده سهام رابطه منفی ایجاد می گردد.
یو و لیسانا(2013) در پژوهش خود نشان دادند که شرکت های با سطح اقلام تعهدی پایین تر نسبت به شرکت های دارای سطح اقلام تعهدی بالاتردارای بازده سهام مورد انتظار کمتری هستند. آنها اظهارمی دارندکه این یافته ها با پژوهش هایی که نشان می دهدشرکت های دارای اقلام تعهدی کمتر،ریسک بیشتری دارند، درتناقض است.
۲-2-8-2) پژوهش های انجام شده در داخل کشور
ظریف فرد(۱۳۷۸) شناسایی عوامل موثر بر کیفیت سود شرکت های ایرانی را مورد مطالعه قرار داده است. در این پژوهش با اشاره به اینکه در مورد قابلیت اندازه گیری کیفیت سود دیدگاه های متفاوتی وجود دارد و برخی آن را به صورت کمی غیرقابل اندازه گیری میدانند یک چارچوب و الگویی از عوامل و عناصر مرتبط با ارزیابی کیفیت سود طراحی شده است. در این پژوهش ویژگی های مطلوب و نامطلوب مرتبط با هر یک از عناصر تاثیرگذار بر کیفیت سود ارائه شده و تاکید شده است که کیفیت سود خالص گزارش شده هر شرکت در هر زمان خاص تابعی از میزان و درجه ویژگی های مطلوب و نامطلوب حسابداری و مالی اجزای تشکیل دهنده سود خالص دخیل در کیفیت سود است، که این نیز تابعی از برداشت هاودیدگاه های شخصی هرتحلیل گر و سایر استفاده کنندگان است.
ثقفی و کردستانی (۱۳۸۳) با بررسی ۵۰ شرکت در بین سال های ۸۱-۷۰ از سه تعریف برای اندازه گیری کیفیت سود شرکت ها استفاده کردند: رابطه جریان نقدی عملیاتی و سود و اجزای سود ؛ قابلیت پیش بینی سود ؛ و پایداری سودهای گزارش شده . بر مبنای تعریف اول آنها نشان دادند که واکنش بازار به افزایش سود نقدی شرکت ها بر خلاف پیش بینی مثبت است . بر مبنای تعریف دوم از کیفیت سود واکنش بازار به کاهش سود نقدی شرکت ها مطابق با پیش بینی مثبت و برمبنای تعریف سوم بازده غیرعادی (انباشته) سهام با افزایش (کاهش) سود نقدی و سود غیر منتظره افزایش(کاهش) می یابد.
خواجوی و ناظمی(۱۳۸۴) ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تاکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران را مورد پژوهش قرار دادند. براساس یافته های پژوهش میانگین بازده سهام شرکت ها، تحت تاثیر میزان ارقام تعهدی و اجزای مربوط به آن قرار نمی گیرد. به عبارت دیگر نمی توان پذیرفت که بین میانگین بازده شرکت هایی که ارقام تعهدی آنها به کمترین و بیشترین میزان گزارش می شود، اختلاف معنی داری وجود دارد.
ایزدی نیا و نظرزاده(۱۳۸۸) به بررسی وجود رابطه بین کیفیت سود (متغیر مستقل) و بازده سهام در سه سطح کیفیت سود زیاد، متوسط و کم با بازده سهام مورد پرداخته اند. نتایج پژوهش آنها نشان می دهد که بین بازده سهام و کیفیت سود در سطوح مختلف زیاد، متوسط و کم رابطه وجود دارد و نتیجه گیری می کنند که سرمایه گذاران به کیفیت سود توجه دارند و تغییرات قیمت سهام و به تبع آن بازده سهام تحت تاثیر معیار کیفیت سود قرار می گیرد و ارتباط خطی قابل تایید است.
رحمانی و فلاح نژاد(۱۳۸۹) در پژوهشی رابطه کیفیت اقلام تعهدی با هزینه سرمایه سهام عادی بررسی نمودند. آنها استدلال نمودند که هزینه سرمایه سهام عادی به عنوان بخشی از هزینه سرمایه شرکت، بازده مورد انتظار دارندگان سهام عادی است. سهامداران عادی به علت پذیرش ریسک سرمایه گذاری، انتظار کسب بازده مناسب دارند. علاوه بر ریسک سرمایه گذاری، ریسک اطلاعاتی نیز از عواملی است که بر هزینه سرمایه تاثیرمی گذارد. کیفیت اقلام تعهدی به عنوان یکی ازمهمترین شاخص های ریسک اطلاعاتی، در تعیین هزینه سرمایه سهام عادی نقش مهمی دارد. بررسی رابطه کیفیت اقلام تعهدی و اجزای ذاتی و اختیاری آن با هزینه سرمایه سهام عادی، با استفاده از اطلاعات ۱۰۷ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۷ گویای وجود رابطه معنادار بین کیفیت اقلام تعهدی و هزینه سرمایه سهام عادی است. بین جزء غیراختیاری اقلام تعهدی با هزینه سرمایه سهام عادی، نسبت به جز اختیاری آن رابطه قوی تری وجود دارد.
رضازاده و همکاران(۱۳۹۰)پژوهشی با عنوان نقش تحریفات موقت حسابداری در کاهش پایداری اقلام تعهدی انجام دادند. نتایج پژوهش هایی که با کار اسلوان (1996) آغاز شده است نشان می دهد پایداری جزء تعهدی سود از جزء نقدی آن کمتر است. بعضی از اندیشمندان بر نقش تحریفات حسابداری در کم بودن پایداری اقلام تعهدی تاکید دارند. بعضی دیگر آن را به شاخص های اقتصادی همچون رشد شرکت نسبت می دهند. این پژوهش نیز با تحلیل اطلاعات مربوط به نمونه ای از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۷ به بررسی نقش تحریفات حسابداری در کم بودن پایداری اقلام تعهدی می پردازد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تحریفات حسابداری عاملی مهم در کاهش پایداری اقلام تعهدی است. همچنین نتایج حاکی است که رشد فروش، پایداری اقلام تعهدی را کاهش، و استفاده کارآمد از دارایی ها، پایداری اقلام تعهدی را افزایش می دهد.
دستگیر و رستگار(۱۳۹۰) در پژوهشی رابطه بین کیفیت سود(پایداری سود) و بازده سهام با کیفیت اقلام تعهدی را بررسی نمودند.آنها برای ارزیابی پایداری سود از داده های ترکیبی استفاده کردند. سپس برای آزمون فرضیات، ۵ پرتفوی جداگانه بر اساس پایداری سود و بازده سهام ایجاد نمودند تا رابطه بین کیفیت سود(پایداری سود) و بازده سهام با کیفیت اقلام تعهدی آزمون گردد. معیار اندازه گیری کیفیت اقلام تعهدی دراین پژوهش ، اقلام باقیمانده رگرسیون تغییرات سرمایه درگردش برروی جریان های نقدی عملیاتی یک دوره گذشته، دوره جاری ویک دوره آتی است ؛ به طوری که بالا بودن انحراف معیار اقلام باقیمانده نشان دهنده پایین بودن کیفیت اقلام تعهدی است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کیفیت سود (پایداری سود) با کیفیت اقلام تعهدی رابطه مستقیم دارد؛ ضمن اینکه با کاهش کیفیت اقلام تعهدی و افزایش اندازه اقلام تعهدی بازده سهام افزایش می یابد.

۲-2-9) خلاصه نتایج پژوهش
نام پژوهشگر
سال
کشور
عنوان
یافته
دچو و دیچو
۲۰۰۲
آمریکا
نقش اقلام تعهدی را جهت اندازه گیری بهتر سنجش عملکرد شرکت ها
ویژگی های هر شرکت همانند قدرمطلق میزان اقلام تعهدی، طول چرخه عملیاتی، انحراف معیار از فروش، جریان های نقدی اقلام تعهدی و سود و اندازه شرکت را می توان به عنوان ابزاری برای ارزیابی کیفیت سود به کار گرفت.

دیچو و راس
۲۰۰۵
آمریکا
مقایسه نحوه پایداری سود بر حسب رویکرد ترازنامه ای و رویکرد صورت سود و زیانی
پایداری سود تحت تاثیر مقدار و علامت اقلام تعهدی قرار می گیرد
فرانسیس و دیگران
۲۰۰۵
آمریکا
نحوه قیمت گذاری کیفیت اقلام تعهدی
هر چه کیفیت اقلام تعهدی که انحراف معیار خطای رگرسیونی مربوط به اقلام تعهدی جاری و جریان های نقدی تعریف می شود؛ پایین تر باشد ، هزینه بدهی و سرمایه آن شرکت ها بالاتر می رود.
چمبرز
۲۰۰۵
انگلستان
پایداری اقلام تعهدی و جریان های نقدی و واکنش سرمایه گذاران به آن
سرمایه گذاران تلاش می کنند تا پایداری اقلام تعهدی و جریان های نقدی را پیش بینی کرده ولی قادر به انعکاس آن در قیمتها نیستند .
آلوک و همکاران
۲۰۰۹
کانادا
کیفیت سود و ضریب پاسخ سود
شرکت های با رشد سود همراه با افزایش درآمد از کیفیت سود بالاتری نسبت به شرکتهای با رشد همراه با کاهش هزینه برخوردار می باشند
هیرشلیفر و همکاران
۲۰۱۱
ژاپن
رابطه بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی با اندازه بازده سهام
ارتباط مثبت زیادی بین اندازه اقلام تعهدی با بازده سهام وجود دارد؛ ضمن اینکه بین اندازه جریان های نقدی با بازده سهام ارتباط منفی وجود دارد.

چان و همکاران
۲۰۱۱
ژاپن
رابطه اقلام تعهدی را با بازده آتی سهام
که شرکت های با اقلام تعهدی زیاد در دوره های بعد از گزارشگری اطلاعات مالی، بازده سهام آنها کاهش می یابد
یانگ یو
۲۰۱۳
چین
واکنش سرمایه گذاران نسبت به اقلام تعهدی

اقلام تعهدی به صورت مثبتی با بازده های آتی مرتبط است
شی و همکاران
۲۰۱۳
چین
ارتباط بین افشای اقلام تعهدی و اقلام تعهدی خلاف قاعده
شواهدی از اشتباه قیمت گذاری اقلام تعهدی برای شرکت هایی که اطلاعات اقلام تعهدی را در اعلان سود افشا میکنند،
نیافتند
دنیس چمبرز و جف پین
۲۰۱۳
انگلستان
بررسی کیفیت حسابرسی و اقلام تعهدی خلاف قاعده
زده غیر عادی مرتبط با اقلام تعهدی به صورت منفی با کیفیت حسابرسی در ارتباط است
ژین وی و همکاران
۲۰۱۳
چین
واکنش اقلام
تعهدی شرکتها به تغییرات نرخ بهره،

زمانی که نرخ بهره کاهش می یابد، اکثر پروژه ها سودآور شده، اقلام تعهدی
افزایش می یابد، ولی بازده های آتی کاهش می یابد،
ایزدی نیا و نظرزاده
۱۳۸۸
ایران
بررسی رابطه بین کیفیت سود و بازده سهام
سرمایه گذاران به کیفیت سود توجه دارند و تغییرات قیمت سهام و به تبع آن بازده سهام تحت تاثیر معیار کیفیت سود قرار می گیرد و ارتباط خطی قابل تایید است.

رضازاده و همکاران
۱۳۹۰
ایران
نقش تحریفات موقت حسابداری در کاهش پایداری اقلام تعهدی
ایداری جزء تعهدی سود از جزء نقدی آن کمتر است
دستگیر و رستگار
۱۳۹۰
ایران
رابطه بین کیفیت سودو بازده سهام با کیفیت اقلام تعهدی
کیفیت سود (پایداری سود) با کیفیت اقلام تعهدی رابطه مستقیم دارد؛ ضمن اینکه با کاهش کیفیت اقلام تعهدی و افزایش اندازه اقلام تعهدی بازده سهام افزایش می یابد.

۲-2-10) خلاصه فصل و مبنای نظری ارتباط بین متغیرها
اگرچه هدف جدیدگزارشگری مالی ارائه اطلاعات در مورد جریانهای نقدی آتی است که در ارزیابی قیمت و تعیین ارزش ذاتی سهام مورد استفاده قرارمی گیرد، ولی این بدان مفهوم نمی باشد که روش حسابداری نقدی بهتراز روش تعهدی، این هدف را برآورده می سازد. سایت استانداردهای حسابداری در این باره چنین می گوید:
اطلاعات در باره سود شرکت براساس حسابداری تعهدی، معمولا" توانایی فعلی و مداوم شرکت را در کسب جریان های نقدی، نسبت به اطلاعاتی که به جنبه های مالی دریافت و پرداخت محدود می شود، بهترمشخص می نماید. به عبارت دیگر، تاکید اصلی گزارشگری مالی، ارائه اطلاعات درباره سود و اجزای آن است. هیات استانداردهای حسابداری مالی ماهیت و علت استفاده از حسابداری تعهدی را این گونه بیان می کند: حسابداری تعهدی از اقلام تعهدی، انتقالی و رویه های تخصیص استفاده می کند و هدفش این است که درآمدها، هزینه ها، سودها و زیان ها را به یک دوره خاص مربوط کند تا بتواند انعکاس صحیحی از عملکرد موسسه در آن دوره داشته باشد، به جای آنکه صرفا" یکسری دریافت ها و پرداخت های نقدی را لیست نماید. بنابر این شناسایی درآمدها، هزینه ها، سودها و زیان ها و افزایش و کاهش در دارایی ها و بدهی ها (شامل تطابق درآمدها وهزینه ها،تخصیص واستهلاک) از لازمه های وجودی استفاده از حسابداری تعهدی برای اندازه گیری عملکرد واحد تجاری هستند.حسابداری تعهدی تلاش می کند که تاثیرات مالی معاملات، وقایع و شرایطی را که دارای پیا مدهای نقدی هستند در دوره هایی ثبت کند که آن معاملات، وقایع و شرایط رخ داده اند، نه در دوره هایی که وجه نقد مربوط به آنها توسط موسسه دریافت یا پرداخت شده است.براساس دلایلی نظیر موارد فوق دی چاو و اسکینر70(2004) نتیجه گیری می نمایند که هدف اصلی حسابداری تعهدی کمک به سرمایه گذاران در جهت ارزیابی عملکرد اقتصادی واحد تجاری در طول یک دوره خاص با استفاده از یکسری اصول حسابداری پایه مانند شناسایی درآمد و تطابق هزینه است. مدارکی وجود دارد که به عنوان نتیجه فرایند تعهدی، سودها اطلاعات بهتری در مورد عملکرد اقتصادی موسسه نسبت به جریان های نقدی ارائه می کنند (جنکینز و همکاران71،2008). از دیدگاه استفاده کنندگان از اطلاعات مالی، سود حسابداری، یکی از مهمترین ارقام گزارش شده توسط شرکتها می باشد. شواهد نظری وتجربی پیشین این رقم رامتشکل از دو بخش نقدی وتعهدی می دانند. ریچاردسون و همکاران (2005) نشان دادند که افزایش انحراف در اندازه گیری اقلام تعهدی موجب انحراف در ضریب پایداری اقلام تعهدی در مقایسه با ضریب پایداری جریان نقدی می شود. همچنین، اصول پذیرفته شده حسابداری در برخی از روشها انعطاف پذیری زیادی دارد که بطور بالقوه باعث می شود مدیران برآوردهای حسابداری را مبتنی بر قضاوت های شخصی خود انجام دهند. این انعطاف پذیری، ممکن است بر قابیلت اعتماد اقلام تعهدی و به تبع آن پایداری این اقلام در دوره های متوالی تاثیرگذار باشد.
گول و تاکور72(2003) به این نتیجه رسیدند که اکثریت سرمایه گذاران، در سررسیدهای آتی نیاز به نقدینگی دارندومجبور هستند سهام خود را به فروش برسانند. آنها دریافتندزمانی که تغییرپذیری جریان های نقدی و به تبع آن ناپایداری سودهای گزارش شده بالاست؛ زیان موردانتظار برای سهامدارانی که برای دسترسی به نقدینگی سهام خود را می فروشند، بیشتر خواهد بود. با توجه به مباحث فوق، به نظر می رسد که بازار سرمایه، پایداری جنبه های مختلف اقلام تعهدی را به شیوه های متفاوتی برآورد کند و بین آن با پایداری جریان نقدی به طور بالقوه تفاوت معنادار وجود داشته باشد.

منابع و ماخذ فارسی
آزاد.محمد ( ۱۳۷۸) ؛ " محتوای اطلاعاتی پیش بینی سود شرکت ها " ، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده حسابداری و کدیریت دانشگاه علامه طباطبایی.
ایزدی نیا، ناصر و سید یاسر نظرزاده(۱۳۸۸). بررسی ارتباط کیفیت سود و بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران,سایر,مجله توسعه و سرمایه دانشگاه شهید با هنر کرمان و انجمن حسابداری ایران
اسماعیلی،ش(۱۳۸۵)"رابطه بازده و کیفیت سود" پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه شهید بهشتی
تهرانی، رضا و رضا حصار زاده (۱۳۸۸) تا ثیرجریانهای نقدی آزاد و محدودیت در تامین مالی بر بیش سرمایه گذاری و کم سرمایه گذاری.تحقیقات حسابداری ، شماره ۳،
تهرانی ،رضا ، "مدیریت مالی"، انتشارات نگاه دانش، تهران ، ۱۳۸۴)
ثقفی، علی؛ کردستانی، غلامرضا(۱۳۸۳) بررسی و تبیین رابطه بین کیفیت سود و واکنش بازار به تغییرات سود نقدی ، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی ، شمار ه ۳۷ ،
خواجوی، شکر الله و ناظمی، امین(۱۳۸۴) بررسی ارتباط بین کیفیت سود و بازده سهام با تاکید بر نقش ارقام تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران.بررسی های حسابداری و حسابرسی. شماره ۴۰ .ص ۶۰-۳۷
حاجی ابراهیمی،رحیم، ۱۳۸۷، "بررسی تاثیرهموارسازی سود بر محتوی اطلاعاتی سود شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
زاهدی،جعفر.، ۱۳۸۸، "بررسی رابطه بین قابلیت اتکای اقلام تعهدی و ثبات سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
رضازاده.جوادوهمکاران(۱۳۹۰). نقش تحریفات موقت حسابداری درکاهش پایداری اقلام تعهدی مجله دانش حسابداری. سال دوم. شماره ۴
رحمانی علی,فلاح نژاد فرهاد(۱۳۸۹). تاثیر کیفیت اقلام تعهدی بر هزینه سرمایه سهام عادی. پژوهش های حسابداری مالی پاییز ۱۳۸۹; ۲(۳ (۵)):۲۹-۱۷.
رود نشین، حمید(۱۳۸۹) بررسی و تبیین رابطه بین اجزای نقدی و تعهدی سود حسابداری و ارزش شرکت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام خمینی(ره)
دستگیر. محسن و مجید رستگار(۱۳۹۰). بررسی رابطه بین کیفیت سود(پایداری سود)، اندازه اقلام تعهدی و بازده سهام با کیفیت اقلام تعهدی. مجله پژوهشهای حسابداری مالی.سال سوم، شماره اول، شماره پیاپی ۷
سپاسی، سحر. (۱۳۹۰). بررسی رابطه ارزشهای فرهنگی با هموار سازی سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
سادات برقعی،زبیر.، ۱۳۸۵، "بررسی رابطه خطای برآورد اقلام تعهدی با کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت سود"، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
شباهنگ ،رضا، تئوری حسابداری نشریه شماره 157 ،مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی ،1382 ،جلد اول
ظریف فرد، احمد ١٣٧٨، "شناسایی و تحلیل عوامل مرتبط ب ا ارزیابی کیفیت سود بنگاه های اقتصادی ایران"، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
ظریف فرد، احمد و امین ناظمی ١٣٨٣ ، "بررسی نقش سود حسابداری و جریان های نقدی در سنجش عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی، ٣٧ ، ص ١٠٠
عارف منش،زهرا.، ۱۳۹۰، "بررسی هموارسازی سود در شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران "، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
علی احمدی،سعید، ۱۳۸۹، "نقش اقلام تعهدی و جریانهای نقدی در ارزش گذاری"، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان.
قربانی سعید، علی اکبر جوان و مهدی ناظمی اردکانی(۱۳۹۰). تاثیر مدیریت واقعی سود بر بازده آتی دارایی ها. فصلنامه مطالعات حسابداری. شماره ۲۸
مشایخ، شهناز، سمانه شاهرخی(۱۳۸۶) بررسی دقت پیش بینی سود توسط مدیران و عوامل موثر برآن ، فصلنامه بررسیهای حسابداری و حسابرسی، شماره ۴۲
مهرانی، ساسان و علی اکبر نونهال نهر(۱۳۸۷) ارزیابی واکنش کمتر از حد مورد انتظار سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی. شماره ۵۴
نوروش، ایرج و غلامرضا کرمی(۱۳۸۴). حسابداری میانه ۱. تهران، انتشارات کتاب نو
نیکبخت، محمدرضا و مهدی مرادی(۱۳۸۴). ارزیابی واکنش بیش از اندازه سهامداران عادی در بورس اوراق بهادار تهران. بررسیهای حسابداری و حسابرس. شماره ۴۰
هاشمی،علی، ۱۳۸۹، "بررس تحلیلی رابطه بین جریانهای نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی صورتهای مالی-ارئه مدل برای پیش بینی جریانهای نقدی عملیاتی "، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

منابع و ماخذ انگلیسی
* Aloke Ghosh & Zhaoyang Gu & Prem C. Jain. (2009)" Sustained earning and revenue growth, earning quality, and earning response. Coefficient"SSRN Website.
* Badertscher.B.A,Collins .D.W,.Lys.T.Z(2011).Discretionary accounting choices and the predictive ability of accruals with respect to future cash flows. Journal of Accounting and Economics. doi:10.1016
* Barua , A(2011) , " Using the FASB' s qualitative characteristics in earning quality measure ", ProQuest Information and Learning Company ,UMI Number : 320814
* Ball, R., A. Robin, (2003). "Incentives versus standards: properties of accounting income in four East Asian countries", Journal of Accounting and Economics, Vol. 36, pp 235-270.
* Boubakri.F(2011).The Relationship between Accruals Quality, Earnings Persistence and Accruals Anomaly in the Canadian Context. International Journal of Economics and Finance. Vol. 4, No. 6
* Beyer, A. (2005). "Capital Market Prices, Management Forecasts, and Earnings Management" Job Market Paper, Northwestern University.
* Barth, M. E. (2006). "Including estimates of the future in today's financial statements" Accounting Horizons, 20(3), pp. 271-285.
* Barth, M., Cram, D., & Nelson, K. (2009).Accruals And The Prediction of Futuers Cash Flows. The Accounting Review , 27- 58.
* Charitou, A., Clubb, C., & Andreou, A. (2001). The Effect of Earnings Permanence, Growth and Firm Size on the Usefulness of Cash Flows and Earnings in Explaining Security Returns: Empirical Evidence for the UK.Journal of Business Finance and Accounting, 28
* Cohen, D. (2010)."Quality of financial reporting choice: determinants and economic consequences", Northwestern University, Working Paper.
* Chan, W. S. (2002). "Stock price reaction to News and no News: Drift and Reversal after headlines". Journal of financial Economics, forthcoming
* Chan, W. S. (2001). "Stock price reaction to News and no News: Drift and Reversal after headlines". Journal of financial Economics,forthcoming
* Chambers, D. (2010). "Earnings persistence and the accrual anomaly",Working Paper, March, PP. 1-38, ssrn.com
* Desai, H., S. Rajgopal, and M.Venkatachalam. 2009. Value-glamour and accruals mispricing: one anomaly or two? The Accounting Review 79, 355-386.
* Demerjian.P, Lewis.M, Lev.B and McVay.S (2010). Managerial Ability And Earnings Quality. Emory University. Electronic copy available at: http://ssrn.com/ abstract=1650309
* Dechow, P.M., and I.D. Dichev. (2002).The Quality of Accruals and Earnings: The Role of Accrual Estimation Errors. The Accounting Review 77: 35-59.
* Dittmar, A., J. Mahrt-Smith, and H. Servaes, (2003). International Corporate Governance and Corporate Cash Holdings, Journal of Financial and QuantitativeAnalysis, 38, 111-133.
* Dechow.P,Richardson,S.,Tuna,I.(2003).Whyareearningskinky?Anexaminationoftheearningsmanagementexplanation.ReviewofAccounting Studies 8,355-384
* Dimitropoulos, P. and D. Asteriou(2009), "The Value Relevance of Financial Statements and Their Impact on Stock Prices, Evidence from Greece", Managerial Auditing Journal, Vol. 24, No. 3, pp. 248-265
* Durtschi, C. and P. Easton (2008), 'Earnings Management? Averaging, Sample Selection Bias, and Scaling Lead to Erroneous Inferences', Working paper at University of Notre Dame and Utah State University.
* Dechow,P. and S.Ross (2005). "The persistence of earnings and cash flows and the role of special items, implications for the accrual anomaly", Working Paper,PP. 1-61,ssrn.com
* Francis, J.;R. LaFond; P. Olsson & K. Schipper, (2005), "Earnings quality and the pricing effects of earnings patterns" , working paper, Duke University, p. 53
* Francis J. and M. Smith. 2010. A reexamination of the persistence of accruals and cash flows. Journal of Accounting Research 43, 413-452.
* Ferreira, M. A., and A. Vilela, (2004). "Why do firms hold cash? Evidence from EMU Countries", European Financial Management, Vol.10, No. 2, 295-319
* Fan, Y., A. Barua, W. Cready and W. Thomas (2010), 'Managing Earnings Using Classification Shifting: Evidence from Quarterly Special Items', The Accounting Review Vol. 85, (forthcoming).
* Healy. P. wahlen , J(2008). "A Review of the earnings Management literature and its implications for standard setting.
* Hribar, P. and D. Collins. 2010. Errors in estimating accruals: Implications for empirical research. Journal of Accounting Research 40, 105-134.
* Hirshleifer, D., Kewei H. & Siew Hong Teoh (2010)." Accruals, cash flows, and aggregate stock returns". Journal of Financial Economics, Volume 91, Issue 3, March 2009, Pages 389-406
* Kapopoulos, P. and S. Lazaretou (2007). "Corporate Ownership Structure and Firm Performance:Evidence from Greek Firms."Corporate Governance: An International Review. Vol. 15, No. 2, pp.144-158
* Kasznik, R. and M.F. McNichols (2002), 'Does Meeting Earnings Expectations Matter? Evidence from Analyst Forecast Revisions and Share Prices', Journal of Accounting Research, Vol. 40, No. 3, pp. 727-760
* Jenkins , D. Kane , G and U.Velury (2006). "Earning quality decline and the effect of industry specialist auditors: An analysis of the late 1990s",Journal of Accounting and Public policy, 25 , 71-90.
* Jackson H.E.(2011). To What Extent Should Individual Investors Rely on the Mechanisms of Market Efficiency: A Peliminary Investigation
* Goel, A., and A. Thakor. 2003. Why do firms smooth earnings? Journal of Business 76: 151-192.
* Iatridis George. (2010). International Financial Reporting Standards and the quality of financial statement information.International Review of Financial Analysis,19 (2)
* Sufi, A., 2009. Bank lines of credit in corporate finance: An empirical analysis. Review of Financial Studies 22(3), 1057-1088.
* Natarajan, R. 1996. Stewardship value of earnings components: additional evidence on the determinants of executive compensation. The Accounting Review 71 (1): 1-22
* Piot, C. (2008). Les Déterminants du Délai de Signature du Rapport d'audit en France. Comptabilité- Contrôle-Audit, 14(2), 43-74.
* Richardson, S.A.; R.G. Sloan; M.T. Soliman; And I. Tuna. "The Implications of Accounting Distortions and Growth for Accruals and Profitability." The Accounting Review 81 (2006): 713-43
* Wu, Jin (Ginger), Zhang, Lu and Zhang, Frank.2009. The Q-Theory Approach to Understanding the Accrual Anomaly. Journal of Accounting Research, Forthcoming.
* Xu Zhaohui Randall., Michael J. Lacina (2010) "Explaining the accrual anomaly by market expectations of future returns and earnings". Advances in Accounting, Volume 25, Issue 2, December 2009, Pages 190-199
* Xie, H. (2011), "The Mispricing of Abnormal Accruals," The Accounting Review,Vol. 76, pp. 357-373.
* Yu.Y.2005. Do Investors Overreact or under react to Accruals? A Reexamination of the Accrual Anomaly. Dissertation.
* Zhang.X.F.2007.Accruals, Investment and Accrual Anomaly. The Accounting Review.82.1336-1363.

86

1- Accruals Accounting
2 Cohen, D
3 Desai, H., S. Rajgopal, and M.Venkatachalam.
4-Information Risk
5 -Aggressive
6 Ball, R., A. Robin
7 -Revenue Recognition
8 – Matching
9 -Mischief
10 Demerjian.P, Lewis.M, Lev.B and McVay.S
11 Demerjian.P, Lewis.M, Lev.B and McVay.S
12-Feransis,2004
13- Pires and Lansdman ,2003
14-Operation environment
15- Earning management
16 Francis, J., LaFond, R., Olsson, P.,Schipper, K
17 McNichols, M
18 Hribar, P. and D. Collins
19 -Dechow, P. & D. Skinner, (2000),
20 Jenkins , D. Kane , G and U.Velury
21 Jenkins , D. Kane , G and U.Velury
22 Francis J. and M. Smith
23 Hollie, D., C. Nichols, C., And Q. Zhao
24 Hollie, D., C. Nichols, C., And Q. Zhao
25 Earning Manipulation
26 Vernon Kam
27 Hendriksen
28 Dittmar, A., J. Mahrt-Smith, and H. Servaes
29 Mikkelson, W. & M. Partch
30 Ferreira, M. A., and A. Vilela
۲- در نشریه ۱۴۵ سازمان حسابرسی(استانداردهای حسابداری) صورت گردش وجوه نقد به پنج بخش تقسیم شده در واقع بخش اول جریانهای نقدی ناشی از عملیات در روش قبلی به سه بخش زیر تقسیم شد: (۱) جریانهای ناشی از عملیات، (۲) بازده سرمایه گذاری و بهره تامین مالی و (۳) پرداخت مالیات
32 Xie, H
33.Beaver

35 Beyer, A
36 Barth, M.
37 -American Accounting Association
38 Dimitropoulos, P. and D. Asteriou
39 – Francis, J., Nanda, D. J., & Olsson, P
40 – Francis, J., Nanda, D. J., & Olsson, P
41 Tuna and R. Verdi
42 – Patel.M
43 Chambers, D
44 Wai H., Matsunaga, K. and Morse, D.,
45 -Narrow window
46 Fan, Y., A. Barua, W. Cready and W. Thomas
47 Kasznik, R. and M.F. McNichols
48 -persist
49 Chan, W. S
50 Chan, W. S
51 Dechow, R., S. Richardson and I. Tuna
52 Durtschi, C. and P. Easton
53 Brown, L. D., and M. Caylor
54 Chambers. D and Payne.J
55 Wu, Jin (Ginger), Zhang, Lu and Zhang, Frank
56 Zhang.X.F
57 Zhang.X.F
58 Zhang.X.F
59 Zhang.X.F
60 Natarajan, R.
61 Dechow, P.M., and I.D. Dichev
62 Ball, R., A. Robin,
63 Dechow, P & Ross.L
64 Francis, J.;R. LaFond; P. Olsson & K. Schipper
65 Chambers, D
66 Jenkins , D. Kane , G and U.Velury
67 Aloke Ghosh & Zhaoyang Gu & Prem C. Jain
68 Iatridis George
69 Barua , A
70 -Dechow, P. & D. Skinner, (2000),
71 Jenkins , D. Kane , G and U.Velury
72 Goel and Thakor

—————

————————————————————

—————

————————————————————