مفهوم سلامت روان از دیدگاه مکتب های مختلف:
مکتب روان کاوی:
به عقیده فروید ویژگی خاصی که برای سلامت روانشناختی ضروری است خودآگاهی1 است.یعنی هر آنچه که ممکن است در نا خودآگاهی موجب مشکل شود بایستی خود آگاه شود به عقیده فروید انسان عادی کسی است که مراحل رشد،روانی جنسی را با موفقیت گذرانده باشد ودر هیچ یک از مراحل،بیش ازحد تثبیت نشده باشدبه نظراوکمترانسانی متعارف به حساب می آیدوهر فردی به شکلی نامتعارف است (خدا رحیمی،1374،هال ولیندزی2،1970 ).
آلفرد آدلر3 : به عقیده آدلر (1926)زندگی بودن نیست بلکه شدن است .آدلر به انتخاب مسئولیت ومعناداری مفاهیم در شیوه زندگی اعتقاد دارد وشیوه زندگی افراد را متفاوت می داند. محرک اصلی رفتار بشر هدفها وانتظار او از آینده است.فرد سالم به عقیده آدلر از مفاهیم و اهداف خویش آگاهی دارد و عمل کرد او مبتنی بر نیرنگ و بهانه نیست، او جذاب وشاداب است وروابط اجتماعی سازنده و مثبتی با دیگران دارد.فرد دارای سلامت روان از نظر آدلر، روابط خانوادگی صمیمی ومطلوب دارد وجایگاه خودش را در خانواده وگروه های اجتماعی به درستی می شناسد. همچنین فرد سالم در زدگی هدفمند وغایت مدار است واعمال او مبتنی برتعقیب این اهداف است .غایی ترین هدف شخصیت ،تحقق خویشتن است .از ویژگی های دیگر سلامت روان شناختی این است که فرد سالم مرتباً به بررسی ماهیت اهداف وادراکات خودش می پردازدواشتباه هایش را برطرف می کند .چنین فردی خالق عواطف خودش است نه قربانی آن ها، آفرینش گری وابتکار فیزیکی ،از ویژگیهای دیگر این افراد است. که فرد سالم از اشتبا ههای اساسی پرهیز می کند.
اشتباه های اساسی شامل تعمیم مطلق،اهداف نادرست ومحال درک نادرست وتوقع بی مورد از زندگی تقلیل یاانکار ارزشمندی خود ، وارزش ها و باورهای غلط می باشد(ساعتچی،1374 وگنجی ،1376).
اریک فرام4:فرام تصویر روشنی از شخصیت سالم به دست می دهد چنین انسانی عمیقاً عشق می ورزد، آفریننده است،قوه تعقلش را کاملاً پرورانده است ، جهان وخود رابه طور عینی ادراک می کند ، حس هویت پایداری دارد، با جهان در پیوند است. ودر آن ریشه دارد، حاکم وعامل خود و سرنوشت خویش است. فرام شخصیت سالم را دارای جهت گیری بارور می داند. فرام با کار برد واژه جهت گیری این نکته را می گوید که جهت گیری گرایش یا نگرش کلی است که همه جنبه های زندگی، یعنی پاسخ های فکری ،عاطفی وحسی به مردم،و موضوع ها ورویداد ها را، خواه در جهان خواه در خود ، در بر می گیرد (فروم،1362،گنجی،1376).
مکتب انسان گرایی:
کارل راجرز5:به عقیده راجرز، آفرینندگی مهم ترین میل ذاتی انسان سالم است.همچنین شیوه های خاصی که موجب تکامل وسلامت خود می شوند به میزان محبتی بستگی دارند که کودک در شیر خوارگی دریافت کرده است ."ارضای توجه مثبت غیر مشروط "ودریافت غیر مشروط محبت وتایید دیگران برای رشد وتکامل سلامت روانی فرد با اهمیت است.این ا فراد فاقد نقاب وماسک هستند وبا خودشان رو راست هستند .چنین افرادی آمادگی تجربه را دارند ولذا بسته نیستند،انعطاف پذیرند وحالت تدافعی ندارند واز بقیه انسان ها عاطفی تر هستند .زیرا عواطف مثبت ومنفی وسیع تر رادر مقایسه با انسان های تدافعی تجربه می کنند.به عقیده راجرز اساسی ترین خصوصیت شخصیت سالم ،زندگی هستی دار است یعنی آماده است ودر هر تجربه،ساختاری را می یابدوبراساس مقتضیات،تجربه لحظه بعدی به سادگی دگرگون می شود.انسان سالم به ارگانیزم خویش اعتماد می کند (خدا رحیمی،1374،راجرز،1369،هال ولیندز،1970).
آبراهام مزلو: اوانسان سالم راخودشکوفامی نامد واینگونه بیان می کند که خواستاران تحقق خود، نیازهای سطوح پاینتر خود یعنی نیازهای جسمانی،ایمنی،تعلق، محبت واحترام را برآورده ساخته اند.روان پریش وروان نژد نیستند وسایر اختلال های آسیب شناختی را ندارند.آن ها الگو های بلوغ، پختگی وسلامت می باشند. با حد اکثر استفاده از همه قابلیت ها وتوانایی های خود،خویشتن خویش را فعلیت وتحقق می بخشند.می دانند کیستند وچیستند وبه کجا می روند.خواستاران تحقق خود،تکاپونمی کنند، بلکه تکامل می یابند .ویژگی های آن هارا می توان فهرست وار نام برد که عبارتند از :ادراک صحیح واقعیت،پذیرش کلی طبیعت دیگران وخویشتن،خود انگیختگی،سادگی وطبیعی بودن، توجه به مسائل بیرون از خویشتن،نیاز به خلوت واستقلال ، تازگی مداوم تجربه های زندگی،نوع دوستی،کنش مستقل، تجربه های عارفانه،یا تجربه های اوج ، روابط متقابل بادیگران،تمایز میان وسیله وهدف و خیر وشرحس طنز مهربانانه،آفرینندگی،مقاومت در مقابل فرهنگ پذیری(شولتز،1364،مزلو،1372و1968).
مکتب رفتار گرایی:
بی.اف.اسکینر:سلامت روانی وانسان سالم به عقیده اسکینر معادل با رفتار منطبق با قوانین و ظوابط جامعه است، وچنین انسانی وقتی با مشکلی روبرو شود تا هنگامی که از طریق جامعه به هنجار تلقی شود،از طریق شیوه اصلاح رفتار برای بهبودی وبه هنجار کردن رفتار خود و راطرافیانش به طور متناوب استفاده می جوید .به علاوه انسان سالم باید آزاد بودن خودش را نوعی توهم بپندارد،وبداند که رفتار او تابعی از محیط است و هر رفتار توسط معدودی از عوامل محیطی مشخص می گردد.انسان سالم کسی است که تاییداجتماعی بیشتری به خاطر رفتار های متناسب ،از محیط و اطراقیانش دریافت می کند .شاید معیار تلویحی دیگر در مورد خصوصیات انسان سالم از دیدگاه اسکینر این باشد که انسان باید از علم،نه برای پیش بینی،بلکه برای تسلط بر محیط خویش استفاده کند. در این معنا فرد سالم کسی است که بتواند برای انجام هر روش،بیشتر از اصول علمی استفاده کند وبه نتایج سودمند تری برسد و مفاهیم ذهنی مثل امیال ،هدفمندی، غایت نگری ومانند آن را کنار بگذارد(خدا رحیمی،1374واسکینر،1956).
مکتب شناختی:
ویلیام گلاسر6:انسان سالم بنا به نظریه گلاسر کسی است که دارای این ویزگی ها باشد.
1-واقعیت را انکار نکندودرد ورنج موقعیت ها را با انکار کردن نادیده نگیرد،بلکه با موقعیت ها به صورت واقع گرایانه روبرو شود.
2- هویت موفق داشته باشد یعنی عشق ومحبت بورزد وهم عشق ومحبت دریافت نماید.هم احساس ارزشمندی کند وهم دیکران احساس ارزشمندی او را تایید کنند.
3- مسئولیت، زندگی ورفتارش را بپذیرد وبه شکل مسئولانه رفتار کند،پذیرش مسئولیت کاملترین نشانه سلامت روانی است .
4-توجه او به لذات دراز مدت تر منطقی ترومنطبق با واقعیت می باشد.
5-بر زمان حال وآینده تاکید نمایدنه برگذشته وتاکید اوبرآینده، نیزجنبه درون گری داشته باشد نه به صورت خیال پردازی باشد(خدا رحیمی،1374وگلاسر،1965).
مکتب هستی گرایی:
ویکتورفرانکل7نگرش فرانکل به سلامت روان تاکید عمده را براراده معطوف به معنا می گذارد.جستجوی معنا مستلزم پذیرفتن مسئولیت شخصی است.هیچ کس وهیچ چیز به زندگی انسان معنا نمی دهد مگر خودش .انسان باید با احساس مسئولیت آزادانه با شرایط هستی وزندگی روبرو شود ومعنایی درآن بیابد .به نظر فرانکل ماهیت وجودی انسان از سه عنصر معنویت ،آزادی ومسئولیت تشکیل شده است وسلامت روان مستلزم تجربه شخصی این 3 عامل است.معیار سنجش معنا دار بودن زندگی کیفیت آن است نه کمیت آن.حصول وکاربرد معنویت ،آزادی ومسئولیت نیز با خود انسان است. بنا به نظریه فرانکل انسان کامل بودن یعنی با کسی یا چیزی فراسوی خود پیوستن،به عقیده فرانکل جستجوی هدف در خود،شکست خویشتن است.لذا وی هدف رشد وتکامل انسانرا تحقق خود نمی داند بلکه چیزی بالاتر از آن می داند. سلامت روان یعنی از مرز توجه به خود گذشتن،از خود فراتر رفتن وجذب معنا ومنظوری شدن.
در این صورت خود نیز به طورطبیعی وخود به خود تحقق می یابد. (شولتر،1364وفرانکل،1375).
تعریف سلامت روانی از دیدگاه اسلام:
بهداشت روانی این است که انسان براساس فطرتش، همیشه در حال تقرب به خداوند بوده و با مردم در صلح و صفا و سازگاری بوده و دارای سلامت جسمی و موفقیت در زندگی، باشد.بهداشت روانی، حالتی است که در آن انسان، احساس رضا و آرامش کند و با حُسن خُلق با خدا و با خود و با مردم تعامل داشته باشد(ویسی،1392). بهداشت روانی در اسلام عبارت از اصول و روش های مشروعی است که در وهله اول باعث تامین ایجاد، حفظ و در وهله دوم تقویت و تکامل سلامت نفس، و در وهله سوم به درمان بیماری های روانی انسان مسلمان می پردازد، هدف از این علم هموار کردن راه تکامل و حرکت انسان مسلمان تا رسیدن به مرتبه کمال مطلق است(حسینی،1368).
مفهوم بهداشت روانی درقرآن:
در قرآن کریم مفاهیم متعددی وجود داردکه می توانند نزدیک،ونه معادل با مفهوم بهداشت روانی باشند. در این میان چهار مفهوم وجود داردکه به دلیل بیان توصیفی ومصداقی خود به مقصود نزدیکتر ند.این مفاهیم عبارتند از 1_سکینه2-حیات طیبه3-قلب سلیم4-نفس مطمئنه. درادامه در مورد هر یک توضیحات کوتاهی ارائه می شود.
1-سکینه: واژه سکینه از لحاظ اشتقاق از ماده سکون است ودر اصطلاح قرآن به معنی آرام بودن دل وفقدان هر گونه اضطراب ونگرانی است .این واژه، در شش آیه از قرآن کریم بکار رفته است از مجموع این آیات می توان استنباط کرد که این نوع از آرامش درونی ویا سکون و ثبات قلبی،موهبتی است الهی که تنها پیامبر ومومنان واقعی ازآن بهرمندند. به عنوان نمونه به آیه26 از سوره مبارکه فتح اشاره می کنیم. (فانزل الله سکینه علی رسوله وعلی المومنین والزمهم کلمته التقوای وکانوا احق بها واهلها وکان الله به کل شییئ علیما).
2-حیات طیبه:این مفهوم در آیه 97از سوره نحل بکار رفته است.در این آیه خداوندمی فرماید:(من عمل صالحاًمن ذکراو انثی وهو مومن فلنحیینه حیوهالطیبه ولنجزینهم اجرهم بااحسن ما کانوا یعملون).از محتوای آیه می توان فهمید که حیات طیبه یا زندگی پاک، نتیجه عمل صالح است واینکه چنین زندگی ای خاص همین جهان است ونه زندگی یا حیات پس از مرگ،چه،قسمت اخیر آیه به طور مشخص به(حیات پس از مرگ)مربوط می شود.بر طبق نظر برخی از مفسران ،حیات طیبه در عمل به معنی تحقق جامعه ای است که در آن امنیت، رفاه وآسایش،عشق وایثار وتعاون وهمدلی وجوددارد واز رذایل وخبائثی چون ظلم وتجاوز،خیانت وفساد،ونگرانی وتشویش به دور است.مفهوم حیات طیبه بدین صورت فراخنای گسترده ای را در بر می گیردو ارتباط آن با مسئله بهداشت روانی از لحاظ نقش تعین کننده ای است که یک جامعه سالم می تواند در ایجاد و رشدسلامت روح یابهداشت روانی ایفا نماید.این نکته نیز قابل توجه است که مفهوم جامعه سالم در مسئله بهداشت روانی از دیدگاه نظام اسلامی دارای اهمیت است.
3- قلب سلیم:این مفهوم از دو مفهوم سکینه وحیات طیبه،به مفهوم بهداشت روانی نزدیکتر است ،چه قلب در مواردی از قرآن کریم به معنی روح وعقل به کار برده شده وبنا براین قلب سلیم می تواندعبارت دیگری برای روح سالم ویا بهداشت رو انی باشد. طبق نظر علامه طبا طبایی،قلب سلیم،قلبی است که از هر گونه بیماری وانحراف اخلاقی واعتقادی به دور باشدوبدان مرحله از سلامت یا اوج رسیده باشد که تمام متعلقات و وابستگی های او تحت الشعاع تعلق به خدا قرار گرفته باشد.یکی از مصادیق بارز این حالت روانی،حالت حضرت ابراهیم (ع) است که خداوند در باره او می فرماید:(وان من شیعته لا ابراهیم اذ جاءربه بقلب سلیم(سوره صافات آیه 84).
4- نفس مطمئنه:این مفهوماز همه مفاهیم دیگر به معنا و مفهوم بهداشت روانی نزدیکتر است ولذا به دو دلیل زیر می توان آن را بر مفاهیم دیگر ترجیح داد.وجود کلمه یا وصف "مطمئنه"دلیل نخست است.زیرا اطمینان به دست آمده در نفس مطمئنه هرگز به معنی سکون ویا قرار وآرامش ناشی از غفلت و بی خبری نیست، بلکه محصول کوشش و حرکت آگا هانه ای است که بر روح و روان صاحب نفس مطمئنه عار ض می شود(حسینی،1368).
پژوهشهای انجام شد در ایران :
سیف ( 1372 ) سلامت و عدم سلامت روان را به مقد ار زیادی ناشی از تجارب موفق وناموفق دانش آموزان در دوران تحصیلی می داند. حنانی ( 1383،به نقل پور افکار،1391 ) در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه عملکرد خانواده و سلامت عمومی فرزندان انجام دادند. نتایج نشان داد که بین عملکرد خانواده به طور کلی و سلامت عمومی دانش آموزان رابطه معنی داری وجود دارد . از میان متغیرهای عملکرد خانواده ، بین میزان همبستگی خانواده و سلامت عمومی دانش آموزان رابطه مثبت و معنی داری به دست می آمد. کافی(1383)توجه و اهمیت والدین به پیشرفت تحصیلی فرزندان ممکن است در دانش آموزان انگیزه قوی برای یادگیری ایجاد کند.شعاری نژاد(1362 ).اشتغال مادر وعدم حضور تمام وقت وی در خانواده جزء مهمترین عوامل موثر در سازگاری کودکند .
حیدرنیا ( 1383 ) در پژوهشی تحت عنوان مقایسه سلامت روان و عزت نفس پسران تحت حضانت پدر، وپسران تحت حضانت مادر، و پسران خانواده های عادی از پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و عزت نفس کوپر اسمیت استفاده کرد. نتایج به دست آمده نشان داد عزت نفس و سلامت عمومی خانواده های عادی بالاتر از پسران خانواده های طلاق (تحت حضانت مادر یا پدر) است. سلامت روان پسران تحت حضانت مادر بالاتر از پسران تحت حضانت پدربود که در دو خرده مقیاس علائم جسمانی و اضطراب و ب یخوابی نیز نسبت به کودکان تحت حضانت پدر نمره بالاتری را کسب کردند.
رحیمی نژاد و پاک نژاد ( 1383 ) در پژوهشی با عنوان ارتباط بین سازگاری خانواده باسلامت روانی و سطح ارضای نیازهای روانشناختی فرزندان نوجوان انجام دادند. نتایج نشان دادکه عملکرد خانواده در ابعاد شش گانه حل مشکل ، ارتباط نقش همراهی عاطفی و کنترل عاطفی و نیز عملکرد با مشکلات روانی(شکایت جسمانی، ناسازگاری اجتماعی ، اضظراب وافسردگی) همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. به صورتی که هر چه عملکرد خانواده ضعیف تر باشد مشکلات روانی نیز بیشتر خواهد شد . همچنین عملکرد با میزان احساس نیازهای روانی، آزادی عمل، شایستگی و ارتباط، همبستگی منفی معناداری داشت. به صورتی که هر چه عملکرد خانواده ضعیف تر باشد، عدم ارضای نیازهای روانی ، ارتباط ، شایستگی وآزادی عمل نیز بیشتر خواهد بود. یافته دیگر نشان داد که عملکرد کل ، آمیزش عاطفی وهمراهی عاطفی خانواده ها با مقیاس، تفاوت معنی داری نداشت، اما حل مشکل ارتباط کنترل رفتار و نقش ها با جامعه، تفاوت معنی داری داشت و ضیعف تر بود. نتایج تحقیق بیانگر اهمیت تاثیر پذیری فرزندان از ناساگاری والدین و محیط ناآرام خانواده بود و نتایج نشان داد که چنانچه خانواده به وظایف خود عمل نکند، سلامت روانی روزه مره فرزندان، ارتباط کلامی وغیر کلامی اعضای الگوهای رفتاری مناسب و نهایتاً تعیین قواعدی برای کنترل رفتار ، دارای عملکرد ضعیف هستند.
مروی،علوی رفیعی(1376) بین پیشرفت تحصیلی فرزندان مادران شاغل و خانه دار هیچ گونه تفاوت معنا داری وجود ندارد. از طرفی، بین میزان وابستگی و اشتیاق تحصیلی آنها نیز هیچ تفاوت معنا داری مشاهده نشد. همکاری در خانواده و نحوه گذراندن اوقات فراغت فرزندان در دو گروه مادران شاغل و خانه دار نیز یکسان بود. به علاوه، در میزان تشویق و اهمیت تحصیلی فرزندان، بین مادران شاغل و خانه دار نیز تفاوتی مشاهده نشد.
محبی نورالدین وند، شهنی ییلاق وپاشا ( 1382)درپژوهشی با عنوان رابطه بین جوعاطفی اعضای خانواده باسازگاری فردی اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستا نهای پسرانه مسجدسلیمان، رابطه معناداری بین متغیرهای نامبرده به دست آوردند و مشخص شد که نقش مجموع متغیرهای جو عاطفی خانواده از نقش تکتک آنها درپیش بینی سازگاری فردی اجتماعی و عملک رد تحصیلی دانش آموزان بیشتر است؛ از بین حیطه های جو عاطفی متغیرهای محبت کردن، تایید کردن، تجربه های مشترک واحساس امنیت با متغیر مهارت های اجتماعی دانش آموزان به عنوان یکی از مولفه های سازگاری اجتماعی رابطه معنادار دارند و از بین آنها وجود تجربه های مشترک بین فرزندان و والدین بهترین پیش بینی کننده مهارت های اجتماعی دانش آموزان بود.سلیمانیان(1375) نشان داد. بین پیشرفت تحصیلی وساخت وارتباط متقابل اعضای خانواده، شغل پد و مادر، تحصیلات پدرومادررابطه معنی دار وجود دارد.احمد خانی(1380)درپژوهشی تحت عنوان مقایسه وبررسی سلامت روان بین سه گروه دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان دارای پدروفاقد پدر وشاهد پرداخت نتایج به دست آمده از آزمون فرضی هها عدم معناداری تفاوت بین میانگین ها را نشان داد. فولاد فرد(1373)روابط میان زن و شوهر در سلامت روانی ورفتاری آنان تاثیر دارد وازسوی دیگرچگونگی روابط میان همسر ان در سلامت عاطفی فرزندان نقشدارد نابه سامانی های خانواده با کجرو یهای اجتماعی در ارتباط است.
نیسی و همکاران(1385به نقل پورافکاری،1391) در پژوهشی با عنوان مقایسه سلامت روانی ، سازگاری فردی،اجتماعی وعملکرد تحصیل دانش آموزان پایه اول فاقد و واجد مادر در دبیرستان های اهواز باکنترل حمایت اجتماعی و هوش دانش آموزان انجام داد ه اند. نتایج نشان داده است که میانگین سلامت روانی کلی و چهار خرده مقیاس آن در گروه واجد مادر بیشتر از گروه فاقد مادر است و این نتیجه برای پسران و دختران به طور جداگانه صادق است . همچنین میانگین عملکردتحصیلی گروه فاقد مادر کمتر از گروه واجد مادر است و این نتیجه برای پسران و دختران نیزبه طور جداگانه صادق است. میانگین سازگاری فردی ، اجتماعی در دو گروه فاقد و واجدمادر تفاوت چندانی باهم ندارند. نتایج نشان داده است که بین گروهای فاقد و واجد مادر(پسران و دختران) حد اقل از لحاظ یکی از متغیرهای سلامت روانی ، سازگاری فردی ،اجتماعی، عملکرد تحصیلی تفاوت معنادار وجود دارد.
دانش پژوه (1373) در پژوهش خود نشان داد که بین تحصیلات والدین و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان رابطه مستقیم معنی داری وجود دارد، در دوره دبیرستان میزان این همبستگی کمتر از دوره راهنمایی است.نتیجه تحقیق موسوی(1388)نیز نشان داد شاغل بودن مادر تاثیری بر عزت نفس دختران ندارد. .
.سلحشور(1382)سلامت روانی همبستگی مثبت و معنا داری با پیشرفت تحصیلی دارد به طوری که هر قدر دانش آموزان از سلامت روان بالاتری برخوردار باشند،پیشرفت تحصیلی بالاتری نیز خواهند داشت.
بیابانگرد(1372)به رابطه معنا داری بین اعتماد به نفس بالاوبهداشت روانی،انگیزه پیشرفت تحصیلی وپیشرفت تحصیلی اشاره دارد.دین هابیلی ( 1373به نقل یونسی،1386 )در تحقیق خود،اثر اشتغال بر خانواده با نمونه 120 نفری در مورد زنان شاغل (معلمان) در اهواز نتیجه گرفته است که یکی از اثرات اشتغال زنان(معلمان متاهل )در خانواده این است که چنین مادرانی دارای انگیزه قوی موفقیت وپیشرفت بوده وهمواره تلاش می کنند فرزندان خود به مدارج بالای علمی سوق داده شوند.
.یافته های پژوهشی که علی اصغر احمدی،(1380،1381) انجام داده است، نشان می دهد که دانش آموزانی که مادر شاغل دارند، نسبت به دانش آموزانی که مادر غیر شاغل دارند، سازگاری اجتماعی کمتری دارند. همچنین بین رضایت شغلی مادران و سازگاری اجتماعی فرزندان همبستگی وجود دارد و متقابلاً بین تنش شغلی مادران و پیشرفت تحصیلی فرزندان نیز رابطه ای منفی وجود دارد.این بررسی از نوع پژوهش های غیر آزمایشی نوع علی- مقایسه ای (پس رویدادی) است که با هدف بررسی پیامدهای اشتغال، رضایت شغلی و تنش شغلی مادران در رابطه با سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی فرزندان آنها در دوره سنی 7 تا 11 سال انجام شده است.جامعه آماری پژوهش شامل 6هزار و 196نفر از دانش آموزان دوره ابتدایی شهردامغان در سال تحصیلی1380 تا1381 است.براساس گزارش های مرکز آمار ایران، 190هزار و 388 نفر از جمعیت استان سمنان را زنان تشکیل می دهند که از این تعداد 8 درصد شاغل هستند و بیش از 62 درصد در بخش خدمات مشغول به فعالیت هستند. پژوهشگر، اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق پرسشنامه راتر، فهرست توصیفی شغل اسمیت، کندال و هیولین و پرسشنامه تنش شغلی استاینتز تهیه کرده است.وی در بخشی از تحقیق خود به سبب شناسی اشتغال مادران پرداخته و با استناد به یافته های تحقیقاتی دیگر اظهار نظرکرده است که اکثر زنان شاغل، در وهله اول به جهت نیاز خانواده به پول و در درجه دوم به منظور رسیدن به خود شکوفایی کار می کنند. در شرایط اقتصادی کنونی با کاهش درآمدهای واقعی، خانواده ها دریافته اند که، کار کردن زن و مرد هر دو به منظور تامین نیازهای خانواده در حدی که پیش از این به وسیله یک نان آور به دست می آمد، اساسی است و حتی بسیاری از خانواده ها به منظور حفظ خود از غلتیدن در ورطه فقر، این امر را ضروری و حیاتی می دانند.اکثرزنان مجرد، مطلقه و مادران بیوه برای اجتناب ازفقرخودرا ناگزیر از کارکردن می بینددر هر صورت بیشتر زنان حتی اگر خانواده به پول نیاز نداشته باشد نیز، حاضر به رها کردن شغل خود نیستند.
روحانی ( 1372)در پژوهشی که در مورد درجه اضطراب جدایی مادری درزنان شاغلی که اولین فرزند خود را به مهدکودک وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران میسپارند انجام داده ، به این نتایج دست یافته است که درمجموع اکثر واحدهای مورد پژوهش از درجه نسبتاً زیاد اضطراب جدایی مادری برخوردار بودند. توکلی( 1376،به نقل ملایی،1386) در تحقیق خود دریافت که میزان سازگاری اجتماعی کودکان مادران شاغل بیش از کودکان مادران خانه دار است.
نتایج پژوهش در این زمینه حاکی از این است که والدین با تحصیلات دیپلم و بالاتر، فرزندان آنها اغلب اوقاتشان را در تعطیلات در درجه اول با رفتن به کلاسهای تقویتی زبان انگلیسی و فعالیت های ورزشی پر می کنند و در واقع سعی می کنند فرزندانشان برنامه صحیحی جهت گذراندن اوقات فراغت خود داشته باشند در صورتی که والدین کم سواد که با سطح اقتصادی پایین تری زندگی می کنند آنچه مهم است کمک فرزندان به والدین در جهت تامین معاش خانواده است و کمتر والدین هستند که اوقات فراغت خود را با برنامه های تفریحی و عملی پر کنند. (شکاری، 1386)
عطاریان ( 1388 ) در تحقیق خود عنوان کرده است اشتغال مادر موجب اختلال در شکلگیری دلبستگی کودک نسبت به مادر میشود. چرا که مراقبت کودک از حالت انفرادی به حالت گروهی درمیآید و در نهایت دلبستگی کودک نسبت به مادر از حالت طبیعی خارج می گردد.
نتایج پژوهش افشاری (1375) در موردهوش، عملکرد تحصیلی و سازگاری،که به مقایسه فرزندان زنان شاغل و خانه دار می پردازند نشان می دهد که فرزندان زنان شاغل در موارد مورد تحقیق نسبت به فرزندان زنان خانه دار در وضعیت مطلوب تری قرار دارند.
بابای(1381)نیز در پژوهش خود به بررسی و مقایسه رابطه بین مسئولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی و عزت نفس و سلامت عمومی و روحیه همکاری در دو گروه د انش آموزان مدارس عادی و شبانه روی پرداخته است. بر اساس نتایج این پژوهش مسئولیت پذیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس شبانه روزی بیش تر است . جامعه ایران به لحاظ فرهنگی جامعه ای جمع گرا می باشد.
خیّر(1365 )در تحقیقی تحت عنوان رابطه شکست تحصیلی با زمینه ها و شرایط خانوادگی درصدد یافتن برخی از عوامل یا ویژگی های خانوادگی گروهی ازشکست خوردگان تحصیلی بوده است . نتایج نشان می دهد که عواملی چون شغل پدر ، میزان تحصیلات والدین ، حضور یا نبود یکی از والدین در خانه ، وضعیت اقتصادی واندازه خانواده از جمله عواملی هستند که با موفقیت و یا شکست تحصیلی دانش آموزان رابطه دارند.کار(1373)مادرانی که به خوبی ازحمایت همسران خود بر خوردارند احساس مثبتی درباره همسروزندگی خود دارند.ازنقطه نظر مادران،کیفیت نقش ها بیش ازتعداد نقش ها ویا تنش زابودن ظاهری آن ها اهمیت دارد.زهراکار 8(2007 )نتایج حاصل ازاین مطالعه نشان دهنده همبستگی مثبت بین مولفه های هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان می باشد.نجاتی(1389) دختران مادران شاغل آرزوی تحصیلی عالیتر دارند و احتمال بیشتری دارد که رشته های تحصیلی غیرسنتی، نظیر حقوق، طب و فیزیک را انتخاب کنند. براساس برخی پژوهش ها ، پسران مادران شاغل نیزدر مقایسه با پسران مادران غیر شاغل از خود بسندگی و سازگاری اجتماعی بیشتری برخوردارند اما پیشرفت تحصیلی آنها در مواردی پایین تراست.شیخ الاسلامی(1390) هر چه بیشتر نیازهای روانشناختی افراد یک جامعه تحت حمایت اجتماعی وبه خصوص خانواده قرار بگیرد، آن جامعه از سلامت روانی و بهزیستی بیشتری برخوردار می گردد.ابو طالبی(1388) زن شاغل دارای فرزند، باید هرچه بیشتر از طرف خانواده خود یا خانواده شوهر مورد حمایت قرار گیرد تا در انجام وظایف خود درمانده نشود و احساس خوشبختی و شادکامی خود راحفظ نماید.
کاووسی (1382،به نقل آزاد ،1391) در تحقیقی پیرامون تاثیر مطالعه ی والدین بر پیشرفت تحصیلی فرزندان به این نتیجه رسیده است که میزان علایق والدین به مطالعه و توجّه به علم از جمله عوامل انگیزشی موثر در پیشرفت تحصیلی فرزندان است ؛ یعنی اگر در خانواده ای والدین به مطالعه بپردازند به مرور علاقه ی دانش آموز به مطالعه نیز افزایش می یابد و این امر باعث می شود فرزندان در امر تحصیل پیشرفت کنند.میرزاجانی،(1368) به مطالعه ی اختلال رفتاری در فرزندان مادران خانه دار نسبت به فرزندان مادران شاغل پرداخت. نتیجه این تحقیق نشان داد که اختلال های رفتاری در فرزندان مادران خانه دار ۶۶% و در مادران شاغل ۳۳% بوده است.
احمدی(1388) در پژوهش خود با عنوان"بررسی تاثیر اشتغال مادران بر عملکرد رفتاری و آموزشی فرزندان" نشان می دهد اشتغال مادربرای کودکانی که درسال های بالاترتحصیلی(پایه های چهارم و پنجم) هستند، باعث سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی بیش تر شده است .
بستان(1383)بین کودکان متعلق به مادران شاغل و کودکان دیگر تفاوت عمده ای دیده نشده است و در موارد خاصی که تفاوت هایی وجود داشته، ریشه آن را باید در عوامل دیگری مانند کیفیت مراقبت جایگزین جستجو کرد، نه در اشتغال مادران.امینی و نحظور (1383) در پژوهشی بر روی 50 دانشجوی دختر بدست آورد که بین روانی و هوش هیجانی رابطه معنی دار وجود دارد همچنین نتایج نشان داد که مجموع خرده مقیاسهای هیجان خواهی مقیاس بار-ان 67 درصد تغیرات سلامت روانی را تبیین می کند.میثاقی(1374) به این نتیجه رسیده است که بین موفقیت تحصیلی دانش آموزان و میزان اضطراب رابطه منفی وجود دارد. عباس آبادی( 1372) در بررسی بین اضطراب و پیشرفت تحصیلی به این نتیجه رسیده که رابطه معنی دار و معکوس بین سطح اضطراب و میزان پیشرفت تحصیلی وجود دارد . همچنین با تفکیک دانش آموزان به دو گروه قوی و ضعیف بر اساس معدل به این نتیجه رسیده اند که میزان سطح اضطراب آشکار بیشتر از اضطراب پنهان بوده است..بیابانگرد(1384)مادران شاغلی که از تحصیلات بیشتری برخوردار هستند می توانند معلم بهتری برای فرزندان خود باشند و تحریک ذهنی گسترده ای برای آن ها فراهم آورند .احمدی(1388)دانش آموزانی که مادران آن ها در مشاغل رده پایین (خدماتی)فعالیت می کنند، کم ترین سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی و فرزندان مادرانی که در مشاغل رده بالا(فرهنگی-مدیریتی) فعالیت می کنند، بهترین عملکرد تحصیلی و رفتاری را درخانه و مدرسه از خود نشان می دهند.
طباطبائی یزدی (1364،به نقل آزاد،1391) درتحقیقی پیرامون "رابطه سطح تحصیلات والدین وپیشرفت دانش آموزان درسه مقطه ابتدایی، راهنمایی ودبیرستان" به این نتیجه رسیده است که بین تحصیلات والدین و معدل نمره های درسی دانش آموزان رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.درمقاطع ابتدایی و راهنمایی، تحصیلات مادر به همان اندازه درپیشرفت تحصیلی فرزند موثراست که تحصیلات پدر موثرست، ازاین لحاظ بین این دوتفاوت معنی داری وجود ندارد.کاویانی( 1374به نقل ملای،1386) نشان داد تحصیلات پدر و مادردر انتخاب نظام ارزشی نوجوانان تاثیر دارد.
بیابانگرد(1386)در پژوهش بیابانگرد در خصوص آثار اشتغال مادر بر رشد اجتماعی وپیشرفت تحصیلی کودکان نمونه دیگری از تحقیقات انجام شده در ایران است که در تهران انجام پذیرفته است. این تحقیق از یک نمونه یک صد نفری ازدانش آموزان مختلف دوره سوم ابتدایی که مادران شاغل و خانه دار داشتند و به گونه ای تصادفی انتخاب شدند و رشد اجتماعی کودکانی که مادران شاغل داشتند به طور معناداری بالاتر از کودکانی که دارای مادران خانه دار بوده است.. شعیری(1383) در پژوهشی نشان داد که سلامت روانی همبستگی مثبت و معناداری با پیشرفت تحصیلی دارد به طوری که هرقدر دانش آموزان از سلامت روانی بالاتری برخوردار باشند. پیشرفت تحصیلی بالا تری خواهند داشت.وردی در پژوهشی نشان داد که کمال گرایی با سلامت روانی رابطه ی منفی دارد، اما با عملکرد تحصیلی رابطه ای ندارد. شهیری در پژوهشی نشان داد که سلامت روانی همبستگی مثبت و معناداری با پیشرفت تحصیلی دارد به طوری که هرقدر دانش آموزان از سلامت روانی بالاتری برخوردار باشند، پیشرفت تحصیلی بالاتری نیز خواهند داشت.
محبی (1377، به نقل آزاد1391) در تحقیقی دیگر پیرامون " سواد والدین و عمل کرد تحصیلی دانش آموزان کلاس پنجم ابتدایی منطقه ی چهار کرج " به این نتیجه رسیده است که بین عملکرد دانش آموزانی که دارای والدینی باسواد هستند و دانش آموزانی که والدین بی سواد دارند تفاوت معناداری وجود دارد،به این معنا که سواد والدین درپیشرفت تحصیلی فرزندان اثرات مثبتی دارد.امین خندقی ، پاک مهر(1390)یافته های این پژوهش درزمینهی بررسی تفاوت سلامت روان بین دختران و پسران، حاکی از آن بود که دختران نسبت به پسران از سلامت روان بالاتری برخوردارند( 05/.>p( میانگین نمرات سلامت روان در پسران 92/26 ودر دختران 88/21 به دست آمد.نجاتی(1389) اگرچه زنان شاغل، به خصوص در شغل های خاصی مانند معلمی و پرستاری، به دلیل نقشهای متفاوتی که باید بر عهده گیرند، میزان تنیدگی بیشتری را متحمل می شوند و رشد و تحول روان شناختی کودکانشان مستقیماً با سلامت آنان ارتباط دارد، ولی نمی توان گفت که شغل مادر لزوماً بر سلامت روانشناختی کودک اثر منفی می گذارد. اما در صورتی که اشتغال فشارهای زیادی بر برنامه ریزی مادر وارد کند، کودک او در معرض خطر تربیت ناکارآمد قرار می گیرد. ساعات زیاد کارکردن و وقت کمی را با کودک گذراندن با رشد ناسازگاری درآنان ارتباط دارد. درحالیکه اشتغال نیمه وقت مادربه دلیل نقش مثبت آن بر بهداشت روانی زنان به حال کودکان در هرسنی مفید واقع می شود.احمدی و تقوی (1382)اشتغال مادران برای فرزندان دوره ابتدایی سازگاری اجتماعی و پیشرفت تحصیلی بیشتری به همراه دارد و چنانچه اشتغال همراه با رضایت خاطر از انجام شغل باشد اثرات مثبت و مطلوبی بر فرزندان به جا می گذارد. عسکری(1390) اشتغال مادران با پیشرفت تحصیلی فرزندان در بین دختران و پسران متفاوت است . به این صورت که دختران بیشتر از پسران از داشتن مادر شاغل بهره می برند . دختران مادران شاغل از پیشرفت و سازگاری اجتماعی استقلال بیشتری برخوردارند و تمایل بیشتری به اشتغال نشان می دهد.
2-4-پژوهشهای انجام شده در خارج از ایران:
هافمن(1989)دریافت که مادران شاغل در مقایسه با مادران خانه دار،وقت کمتری را به مراقبت از کودک خود وبچه داری اختصاص می دهند مدت زمانی که مادران شاغل فارغ تحصیل از دانشگاه به مراقبت از فرزندانشان اختصاص می دهند حدود یک سوم زمانی است که یک مادر خانه دار صرف این کار می کند همچنین مادران شاغل وقت کمتری را به تماشای تلویزیون می گذرانند؛یا می خوابیدند.
هاروی9 (1999)در تحقیقی طولی با عنوان تاثیرهای کوتاه مدت و بلندمدت اشتغال والدین بر کودکان به این نتیجه رسیده است که اشتغال والدین حداقل تاثیر را در تاخیر عملکردهای کودکان دارد. دلیل اصلی نگرانی واضطراب مادرانی که خانه داری یا اشتغال رابرای خود انتخاب نموده اند ممکن است این باشد که آنها نیازدارند تا جایی که امکان دارد برای فرزندانشان وقت صرف کنند. اگرچه گالینسکی10 چنین گزارش میکند که فقط 10 %از کودکان می خواستند وقت بیشتری رابا مادرانشان صرف کنند.کودکان دارای مادرخانه دارمادرانشان راحمایت کننده ترازکودکان مادرشاغل نمی دیدند(نقل از کپلان،2000)فای11 و هافمن و ولادیس12 (۱۹۶۳)با استفاده از پژوهش دیگر درکتاب مادران شاغل در آمریکا می نویسند: تحقیقات نشان می دهد که مادرانی که شاغل هستند با توجه به در آمدی که به دست می آورند وبه همسر خود در تهیه ی هزینه های زندگی کمک می کندتنش در خانواده را کاهش می دهند و همچنین در بالا بردن سطح استاندارد خانواده موثر هستند.(به نقل موسوی،1390)
هاگمن13 (1994 ) تحقیقی در زمینه وضوح و گرمی ارتباط دارد. هاگمن والدین فرزندان و پیشرفت تحصیلی و عملکرد روان شناختی کودکان خانواده های آفریقایی آمریکایی انجام داد وهمبستگی معنا داری میان ارتباط خوب والدین با فرزندان وپیشرفت تحصیلی و شایستگی کلی آنها نشان داد.
.آکوروگلو ؛والبرگ 14(1979) ضریب همبستگی بین اندازه های انگیزش و پیشرفت تحصیلی حاصل از پژوهش های انجام شده را در مورد 637000 دانش آموز کلاس اول تا کلاس 12 بررسی کردند و نشان دادند که میانگین ضرایب همبستگی موجود برابر 0/34+ است. این نتیجه بیانگر آن است که بین دو متغیر، رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. یعنی با افزایش انگیزش دانش آموز، میزان پیشرفت تحصیلی بالا خواهد رفت (به نقل حسینی طباطبایی،قدیمی مقدم،1386).
بلوم (1982) نیز رابطه بین انگیزش (ویژگی های ورودی عاطفی) و پیشرفت تحصیلی را با ضریب 0/50+ گزارش داده است (حیدری، 1375).گاتفرید ؛(1998)نوع شغل مادر،ثبات شغلی،ساعت کار مادرومیزان رضایتی که از نقش خود دارد،عامل مهمی در ایجاد سازگاری در فرزندان می داند.
.هترینگ تون15 ( 1373)تعداد افراد خانواده از جمله متغیرهای مهم روانی اجتماعی در محیط خانواده است. همراه با افزایش تعداد فرزندان در خانواده، نگرش والدین در مورد پرورش کودک و شرایطی که در آن کودک پرورش می یابد، تغییر می کند. در خانواده هایی که کودکان زیادی، به ویژه بیش از 6 فرزند دارند، نقش های خانواده با صراحت مشخص نمی شوند، وظیفه هرکس تعیین نمی گردد و انضباط شدیدتر و قدرت طلبانه تر است. هاش چایلد16 (1997). زنان خانه داری که خود ثروتمند هستند و یا از نظر اقتصادی و مالی به وسیله شوهرانشان یا سایر وابستگان تامین می شوند به طریق گوناگون بیش از حددرگیر کار کودکانشان می شوند والگوهای ضعیفی برای دخترانشان می باشند.باندوچی؛ هافمن(۱۹۸4)طی مطالعات وتحقیقاتی که انجام دادند دریافتند که دختران بیشتر از پسران ازداشتن یک مادر شاغل بهره می برند(به نقل موسوی،1390).کیوز(1992)در دو مطالعه درس علوم در سالهای 1971-1970 و 1984-1983 در گروه سنی 14 سال نشان داد که به استثنای کشور تایلند ضرایب همبستگی میان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس علوم و وضعیت شغلی پدر آنها از یک سو و میزان تحصیلات پدر و مادر، به طور مجزا از سوی دیگر، همه مثبت و معنادار است.
فارل17 (1990)نیز به بررسی اثرات نقش های ترجیهی مادر بر میزان ناسازگاری ومشکلات رفتاری کودکان پرداختند. نتایج نشان داد، کودکان مادرانی که شاغل نبودند اما اشتغال دربیرون از منزل را ترجیح می دادند ( زنان خانه دار ناراضی) دارای مشکلات رفتاری بیشتری بودند. نتیجه تعجب آور دیگر آنکه فرزندان مادرانی که شاغل بودند اما خانه داری راترجیح می دادند(زنان شاغل ناراضی) مشکلات رفتاری زیادی نشان ندادند. احتمال دارد این گروه از کودکان در معرض اظهار نارضایتی دائم مادر قرار نداشته اند.دیگر این که کودکان اوقات خاصی را با مادر به سر برده اند که در آن اوقات نارضایتی مادر جبران شده است (زیرا موقعیت مورد دلخواه مادر است).همچنین احتمالا پیام منتقل شده مادران شاغل پذیرفتن و مجاورت با کودک است در حالی که پیام مادران خانه دار ناراضی، طرد و دوری از کودک است.
در مورد تفاوت بین سبک فرزندپروری و مشکلات رفتاری مادران شاغل و خانه دار پژوهش های متعددی صورت گرفته است که هریک از منظر متفاوتی به آن پرداخته اند و نتایج متفاوت و گاه متناقضی نیز به دست آورده اند.به عنوان مثال برطبق برخی از مطالعات نقش نظارتی مادر شاغل (به ویژه مادرانی که ساعات طولانی در طی روز در خارج از منزل هستند). بر روی ابعاد مختلفی از زندگی کودک نسبت به مادران غیرشاغل بسیار کاهش می یابد و به واسطه این نظارت کمتر احتمال افزایش مشکلات رفتاری و تفاوت در سبک های فرزندپروری، بیشتر می شود(کالیل ؛دیونی فون،182007).
. بارنت19(1996) در یک تحقیق وسیع 300زوج ازدواج کرده که همه خارج از خانه مشغول بوده اند را مورد مطالعه قرار داد. نتیجه این تحقیق این بود خانم هایی که شغلهای چالش برانگیز و رضایت بخش داشتند، بهتربامشکلات خانه کنارآمدند.درگزا شی نیز توسط نور20مطرح گردیده: خانم هایی که دارای شغلهای نامناسب بودند و رضایت شغلی نداشتند، به طور کلی ازرضایتمندی کمتری در زندگی و فشار در سطوح بالاتری داشته اند.جان بالبی (1990-1907)در این زمینه معتقد است که جدایی طولانی مدت مادر و کودک منجر به ایجاد اضطراب در کودک گردیده و در نتیجه بر ساخت عاطفی آینده کودک تاثیر گذاشته و توانایی وی را در ایجاد روابط باثبات کاهش دهد.
(لیوکاس ،تامپسون،گلدبرگ21 و همکاران 2010 ) نیز با مرور مجدد 69 پژوهش که در آن اثرات استخدام مادر را بردو بعد مهم زندگی کودک یعنی پیشرفت تحصیلی و مشکلات رفتاری بررسی کرده بودند، نشان دادندکه ارتباط معنی داری بین اشتغال مادر با مشکلات برونی سازی و درونی سازی دوره کودکی و پیشرفت تحصیلی وجود ندارد.همچنین نتایج تحقیق رپتی22(1984) درباره خانواده هایی که زن و شوهر هر دو در آن شاغل هستند نشان داد زنانی که رضایت شغلی بالاتری دارند بیشتر از زنان خانه دار از زندگی زناشویی خود لذت می برند و احساس بهتری نسبت به فرزندان خود دارند. ولی این زنان معمولا استرس ها و گرفتاری های کاری خود را به منزل می برند( به نقل از ابوطالبی،1388).
کوپر اسمیت23 (1967) با انجام پژوهشی دریافت که شغل مادر در صورتی که وی احساس مثبتی به کارش داشته باشد، با اعتماد به نفس کودکش همبستگی دارد (به نقل کرمی،1384).
ﺳﺎﻛﻮ24( 1993، به نقل ابو طالبی،1388) از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﻮد ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ: زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻴﻤﻪ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر اﺷﺘﻐﺎل دارﻧﺪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان رﺿﺎﻣﻨﺪی زﻧﺎﺷﻮﻳی درﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮی از زﻧﺎن ﺧﺎﻧﻪدار ﻗﺮار دارﻧﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻧﺎن شاغلی که به طور شیفتی و ﺷﺐ ﻫﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻞ دﻳﮕﺮ رﺿﺎﻣﻨﺪی زﻧﺎﺷﻮیی ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮی دارﻧد.هافمن(1984) به بازنگری پژوهش های پنجاه ساله مربوط به اشتغال مادران پرداخت، اکثر این پژوهش ها بر مبنای این فرضیه قرار داشت که اشتغال مادران بر رشد کودک اثرات منفی دارد. ارزیابی هافمن نشان داد که دختران مادران شاغل، در مقایسه با دختران مادران غیر شاغل، اعتماد به نفس بیشتر، نمرات درسی بهتر و آینده شغلی روشن تری دارند.این محقق همچنین اشاره کرد که اشتغال مادر می تواند از رهگذر افزایش درآمد خانواده موجب عزت نفس بالاتر مادر، تمایز اندک بین نقش های زن و مرد و ایجاد یک الگوی مثبت به سود پسران و دختران شان درزندگی آینده آنها باشد. نتایج تحقیقات نشان می دهد در بین خانواده هایی که کودک پیش دبستانی دارند، از نظر وقتی که پدران صرف مراقبت ازکودک یا کارهای مربوط به منزل می کنند، میان خانواده هایی که درآن زن و شوهر هردو شاغل هستند، با خانواده هایی که فقط مرد شاغل است، اختلاف معنا داری وجود ندارد. در واقع مادران شاغل نیز ساعات کار مربوط به وظایف خانه داری شان را کاهش می دهند، ولی از مراقبت از کودک نمی کاهند، از این رو هنگامی که پدر و مادر کودک پیش دبستانی شاغل اند، هر دو تقریباً به اندازه خانواده هایی که در آنها تنها پدر شاغل است وقت صرف تعامل مستقیم با فرزندشان می کنند.
بی یر25 (1995)مطرح می کند که شغل مادر بیشتر بر روی سبک فرزندپروری تاثیر می گذارد و این سبک نیز به نوبه خود به عنوان یک متغیر واسطه ای روی پیشرفت تحصیلی فرزندان تاثیر دارد (به نقل خانجانی ومحمود زاده 1392).(لوپز26 و همکاران، 2009، گیلمن27 و همکاران 2006)شواهد علمی مختلف موید مزایای کودکانی که دارای سطح بالای امید، رضایت از زندگی و خود ارج نهادن هستند بر تکامل و پیشرفت تحصیلی و رفتاری آنان می باشند. بطور مثال امتیازات بالای امیدواری در دانش آموزان نوجوان با عزت نفس بالاتر، رضایت کلی از زندگی، سازگاری فردی و زمان و بهزیستی روانشناختی همبستگی داشت.
مک فارلین(2005 به نقل از رضایی و دیگران، 1386 ) در یک پژوهش بین المللی دریافت که جوعاطفی خانوادگی، پایگاه اجتماعی اقتصادی، توانایی شناختی مادر، رضایت شغلی و تحصیلات او در دانشگاه و ترجیحات اولیه برای شکل گیری خانواده با عملکرد مدرسه ای فرزندان رابطه دارند و اگر معلمان به نقش والدین در عملکرد مدرسه حساس باشند، می توانند از آنها برای بهبود عملکرددانش آموزان استفاده کنند(به نقل محبی نور الدین ون وهمکاران،1390).
(سیگلمن ،رایدر28، 2009 ) نوجوانانی که در دوران کودکی از روابط ایمن با والدینشان بهره مند بوده اند،دارای رفتارهای سازگارانه می باشند این نوجوانان از اعتماد به نفس برخوردارند ودر مدرسه عملکرد تحصیلی مطلوبی دارند.(هابنر و همکاران، 2000، سیدنر29 و همکاران، 1997) براساس مطالعات گذشته که نشان دادند ارتباط مثبت و معنی دار بین پیشرفت تحصیلی سلامت روان و متغیرهای مثبت روانشناختی وجود دارد
گیل و روبرتز30(1999 ) در پژوهشی، ارتباط بین اشتغال مادر و پیشرفت تحصیلی سازگاری تحصیلی را بررسی نموده اند، نتایج پژوهش آنها این بودکه وضعیت اشتغال مادربه تنهایی اثرمتفاوتی بررشد کودکان ندارد،درعوض اشتغال مادربا رشد کودکان ازطریق متغیرهای میانجی یا واسطه ای مرتبط است. (اسکیتا31 2002)
.بوسارد32 (1960) نشان می دهد که افزایش تعداد فرزندان از برقراری ارتباط نزدیک بین والد و کودک جلوگیری می کند. هترینگتون (به نقل از همان منبع) بیان می کند که والدین خانواده های پرجمعیت به جای برقراری ارتباط با فرزندان خود، سعی می کنند آنها را بیشتر تحت کنترل خود قرار دهند و کنترل ها شدید و خصمانه است.
.جوزف33( 1985 )در برسی مطالعات انجام شده 17 ساله در مورد عوامل موثر عاطفی بر پیشرفت تحصیلی در درس علوم انگیزش ، اضطراب و حمایت معلم مهم ترین عوامل گزارش شده اند.
فارل34 (1980 به نقل حسینی نسب،خضر لوی مقدم،1388) بنا به نتایج پژوهش خود اعتقاد دارد مادرانی که نگرشی همخوان با کار خویش دارند،دارای کودکان با کفایت بیشتر و سازگاری بهتری در مدرسه هستند نسبت به کودکانی که نگرش مادران آنها به کار با رفتارکاریشان ناهمخوان است. همچنین شواهد زیادی نشان داده است که مادران شاغل دیدگاه سنتی کمتری نسبت به بچه داری دارند.
(مک کارتی،1984)آنها اضطراب جدایی کمتری از کودکانشان دارند (دامون351977)آن ها به شغل و حرفه شان بیشتر علاقه مند و متعهد هستند.
(گرین برگر و گلد برگ،1989)به هر حال به نظر اتکینسون و همکاران ( 1373) احتمال دارد کمبود تحریک فکری که از اشتغال مادر ناشی می شود، اثر معکوسی هم بر دختران و هم پسران داشته باشد.دینگ، لهرر، روزن کویست و آدوراین -مک گوورن36 (2009) در پژوهشی نشان دادندکه سلامت روانی پایینتر با پیشرفت تحصیلی ضعیف مرتبط است. سیگفوس دوتیر،آلگرانت37(،2006) و اسپرناک، اسکاتربائر و رامی 38( 2007 )، داتر و استوروم کریست جاننسو آلگرانت39(2006)نشان دادند که دانش آموزان دارای بهداشت روانی ضعیف نمرات پیشرفت تحصیلی پایین تری دارند. در مقابل
نتایج پژوهشهای رادزیزوسکا 40و همکاران(1996)ریچارد سون 41(1993)کئدل ودیوس42(1986) نشان داده است که میان سلامت روانی پایین و پیشرفت تحصیلی پایین، ارتباط وجود دارد.
رابطه سلامت روانی وپیشرفت تحصیلی مورد توجه محققان زیادی قرار گرفته است. تئلول، لان و وتسون (2007)درپژوهشی نشان دادند که حالات خلقی مثبت، خودکارآمدی و اهداف مرتبط با خود، 20 درصد واریانس عملکرد تحصیلی را پیش بینی می کنند. در صورتی که شعیری و عطری فرد( 1385 ) درپژوهشی بر روی دانشجویان، بین سلام تروانی و پیشرفت تحصیلی رابط هی معنی داری به دست نیاوردند(ابوالقاسمی؛جوانمردی،1391).پاتن،گلدنبرگ(1999 ) در پژوهشی نشان دادند که اضطراب و افسردگی می توانند موفقیت تحصیلی را تحت تاثیر قرار دهند. اشتغال زنان در چگونگی توزیع قدرت در خانواده نقش مهمی دارد که خود رضایت مندی از زندگی خانوادگی را به دنبال خواهد داشت، تحقیقی که درسال 1966 توسط میشل انجام شد نوعی همبستگی را بین اشتغال زنان و توزیع عادلانه ترنقش ها و وظایفشان می داد. با بررسی دقیقترنحوه ی توزیع وظایف خانگی،که امورخانه داری ورسیدگی به دخل وخرج،خرید لباس،مراجعه به فروشندگان وتدوین ورقه مالیاتی راشامل می شود. میشل نشان داده است که در مورد زنان شاغل این وظایف به نحوی عادلانه تر بین زوجین تقسیم می شوند. زنانی که درمشاغل مدیریتی کار می کردند بیشترین میزان کمک را از شوهران خود دریافت می کردند (سگالین، 137043).نتایج پژوهش ولز،کارت رایت وهات44( 2004 )نشان می دهد که بیمارانی که دارای اختلال اضطرابتعمیم یافته و اختلال وسواس فکری – عملی هستند در مقایسه با افراد غیربیمار از نظر توانش شناختی درسطحی پائین تر قرار دارند.
لوینسون45 ( 1993به نقل ،محمد امینی؛1386 ) داشتن تصویری مطلوب از خود وآینده،زمینه ساز تلاش های سودمند وپیشرفت گرا است.وموجب بهبودمو لفه های سلامت روانشناختی می شود.
به اعتقاد لاگاردیا، ریان، کوچمن و دسی46(2002 ) والدینی که محیط امن و همراه با صمیمیت برای فرزندان خود فراهم می کنند، ارضای نیازهای روانشناختی آنها را تسهیل خواهند نمود و از این طریق به بهزیستی و سلامت روانی آنها کمک می نمایند. (کریگ و بیت من47، 2008) مطالعات از آثار منفی اشتغال مادر بر وضعیت روان شناختی فراتر رفته اند و نشان داده اند، از آنجایی که مادران شاغل زمان کمتری برای نظارت بر فعالیت های روزانه کودک خود دارند و چون در خانه نیستند فرزندان آنها بیش از کودکان مادران خانه دار از تلویزیون استفاده می کنند ودارای تمرکز کمتر بوده و از غذاهای فست فود که سریع تر آماده می شوند بیشتراستفاده می کنند، در نتیجه در صد بالاتری از آنان نسبت به فرزندان مادران خانه دار از وزن اضافی و در نتیجه مشکلات ارتباطی با دیگران و عزت نفس پایین تر برخوردارند(براون،بوروم،نیچولسون48 و همکاران، 2010).اما نتایج برخی از مطالعات دیگر نه تنها این پیامدهای منفی را به دست نیاورده اند بلکه حتی از پیامدهای مثبت اشتغال مادر نسبت به عدم اشتغال صحبت می کنندبرای مثال مطالعات(کنوکس، میلر وگنتین49،2000) موید آن بود که فرزندان زنانی که وضعیت مالی ضعیفی دارند و شاغل نیستند یا دارای مشاغل زودگذر هستند نسبت به زنان شاغل دائمی مشکلات رفتاری بیشتری دارند. پژوهش ها آشکار ساخته انددرآمد اضافی که از اشتغال مادران به دست می آید باعث کاهش سطح استرس می شود و احتمال ابتلا به افسردگی مادر و به تبع آن مشکلات رفتاری کودک را کاهش می دهد (برگر، بروکس،گان، پاکسون و فوگل ،007 2).
در پژوهشی که هوسن50 (1967) در انجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در درس ریاضیات انجام داد، یک رابطه مثبت بین پیشرفت تحصیلی با وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانواده دیده شد.
.هالت51 (2008)کودکی که در کنار بزرگسالان تحصیلکرده واهل مطالعه وبا حوصله پرورش یافته و بزرگ می شود مسلما پیشرفت تحصیلی او از سایر کودکانی که ازچنین محیط مساعدی بی بهره اند به مراتب بالاتر است.پاتن52 و گلدنبرگ (1999)در پژوهشی نشان دادکه اضضطراب وافسردگی می توانند موفقیت تحصیلی را تحت تاثیر قرار دهند.سلیگمن ورایدر (2009)از طرف دیگر، نتایج برخی تحقیقات نشان می دهند که کمیت ارتباط والد- فرزند مهم نیست، بلکه کیفیت این رابطه است که در شکل گیری دلبستگی ایمن و مرتفع نمودن نیازهای کودک موثر است.گلد و اندرسون53 (1979، به نقل بیابانگرد، 1376) در پژوهشی دریافتند که نوجوانان دارای مادران شاغل درمقایسه با نوجوانی که مادران آنها خانه دار هستند، از احساس خود ارزشمندی، سازگاری، تعلق خاطر به خانواده و حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار هستند.
منابع فارسی
ـ آزاد ،جلال،(1391)،بررسی تاثیرسطح سوادوالدین برپیشرفت تحصیلی دانش آموزان، دانشگاه فرهنگیان ،زنجان،
ـابوالقاسمی،عباس ،جوانمردی،لیلا(1391)،نقش مطلوبیت اجتماعی،سلامت روانی وخودکآرمدی در پیش بینی پیشرفتت حصیلی دانش آموزان دختر، مجله ی روان شناسی مدرسه،دوره ی1 ،شماره ی 2/20-6،
ـ ابوطالبی،حمیرا،روحانی،عباس،(1388) رابطه رضایت زناشویی و شادکامی با نوع اشتغال زنان، فصلنامه تازه های روان شناسی صنعتی،سازمانی،سال نخست ،شماره اول،
ـاتکینسون ریتا،ل.وهمکاران، (1373)،زمینه روانشناسی. ترجمه محمدتقی براهنی وهمکاران تهران:نتشارات:رشد.
ـ احدی،حسن، محسنی،نیک چهره(1376)،روانشناسی رشد(مفاهیم بنیادی در روانشناسی نوجوانی وجوانی)تهران ،انتشارات بنیاد،
ـ احمدی،علی اضغر ،تقوی،سیدحسن،(1382)تاثیر اشتغال مادر بر عملکرد رفتاری وآموزشی فرزندان،فصلنامه پژوهش زنان دوره 1شماره 5 ص 124-105
ـ احمد خانی،محمدرضا،(1380)مقایسه وبرسی سلامت روان بین سه گروه دانش آموز، پسر مقطع دبیرستان ،داراری پدر،فاقد پدر و شاهد، رساله دکتری ،دانشگاه تربیت معلم.
ـ ادیبی، حسن،انصاری، عبد المعبود،(1383)، نظریه های جامعه شناسی، تهران،نشر دانژه،ص 89
ـ استیپک،دیبورا،جی،(1385)؛انگیزش برای یادگیری(از نظریه تا عمل)،ترجمه دکتر رمضان حسن زاده و دکتر نرجس عمویی،
ـافشاری،م(،1375)،مقایسه عملکرد تحصیلی وسازگاری عاطفی-اجتماعی دانش آموزان دختروپسرپایه اول راهنمایی زنان شاغل وغیر شاغل با منترل هوش درشهر شوشتر،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اهواز
ـآقا محمدیان،حمید رضا،(1384)،بررسی خصوصیات روانی نوجوانان دختردانش آموز شهرستان مشهد، مجله علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه سیستان و بلوچستان ، شماره 2، ص 163-143
ـ امیدوار ،هدایت، امیدوار،خسرو، امیدوار،عظیم،( 1392)،تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای مدیریت زمان برسلامت روانی وانگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان، مجله ی روان شناسی مدرسه،دوره 2 شماره3/22-6
ـ امین خندقی،مقصود؛ پاک مهر،حمیده،(1390)؛ارتباط بین سلامت روان وتفکر انتقادی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، فصلنامه علمی – پژوهش اصول بهداشت روانی ،شماره 50 ،ص123-114
ـ انیسی،جعفر؛ سلیمی،حسن؛ میرزمانی،محبوبه؛رئیسی،فاطمه؛ نیکنام،مژگان،( 1386)بررسی مشکلات رفتاری نوجوانان،مجله علمی -پژوهشی علوم رفتاری، شماره 2 ، ص از 163 تا 170
-ایازی نیا،علی رضا،(1383)،مقایسه بهداشت روانی وپیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی ومهندسی دانشگاه شیراز فارغ تحصیل از مراکز تیز هوشان با مدارس عادی ، پایان نامه منتشرنشده جهت اخذ درجه کار شناسی،
ـ بابایی، غلامرضا،(1381)بررسی و مقایسه عزت نفس ومسوولیت پذری وروحیه همکاری و سلامت عمومی وپیشرفت تحصیلی دانش آموزان راهنمایی ومتوسطه مدارس شبانه روزی با دانش آموزان مدارس عادی استان آذربایجان غربی . پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،. دانشگاه ارومیه.،
ـ بستان، حسین؛(1383)،اسلام وجامعهشناسی خانواده، قم، پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، ص 95-75
ـ بفخم، محمد،(1387)،رابطه هوش هیجانی با انگیزه پیشرفت و خلاقیت در بین دانش آموزان سال سوم راهنمایی شهرستان دزفول،پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی؛ دانشگاه آزاد واحد اهواز.
ـ بیابانگرد، اسماعیل(1373)روش های افزایش عزت نفس کودکان و نوجوانان، تهران، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ اول،
ـ بیابانگرد، اسماعیل(1380)روش های افزایش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان،.
_ بیابانگرد ،اسماعیل(1386)روش های پیشگیری از افت تحصیلی ،فروست تهران : انتشارات انجمن اولیا و مربیان ، شماره انتشار 115، چاپ پنجم،
_ تاجری،بیوک( 1389)تاثیر اشتغال مادران بر عملکردرفتاری وآموزشی فرزندان،
ـ پاول، جی ،تروور، جی، سیمون،(1377)، فشار روانی ، اضطراب و اههای مقابله با آن . ترجمه : عباسی بخشی پور ود سر و صبوری مقدم ، حسن . مشهد . آستان قدس.
ـ پرویزراد،پیمان، یزدانی چراتی ،جمشید، صادقی ،محمد رضا،محمدی،اکبر،حسینی،هادی(1392)ارتباط سلامت روان با پیشرفت تحصیلی و متغیرهای دموگرافیک دانشجویان علوم پزشکی، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران دوره بیست و سوم شماره 109 ص246-241
ـ پور افکار،نصراله(1391)بررسی نقش رابطه سلامت روانی بر رشد تحصیلی دانشجویان، مطالعه موردی دانشجویان دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان،فصلنامه علمی – پژوهشی تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد شوشترسال ششم، شماره 19 ، ص 116-95
– پور شافعی ، هادی،(1370) بررسی رابطه ی عزت نفس با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال سوم دوره ی متوسطه شهرستان قائن ، پایان نامه ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
ـ پور قاز،عبدالوهاب، رقیبی،مهوش( 1384)بررسی مقایسه ای سلامت روان دانش آموزان مقطع متوسطه شهرزاهدان،مجله علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه سیستان وبلوچستان ،سال دوم، ص 84-69
ـ تمنایی فر،محمدرضا.سلامی محمد آبادی،فاطمه، دشتبان زاده،سمیه،(1390)رابطه سلامت روان و شادکامی با موفقیت تحصیلی دانشجویان فصلنامه علمی- ترویجی، مطالعات معرفتی دردانشگاه اسلامی،شماره 47، ص63-46
ـ توکلی، محمدباقر ،( 1376)بررسی رابطه اشتغال مادران بر سازگاری اجتماعی عملکرد تحصیلی فرزندان آنان در مقطع ابتدایی شهرستان سنندج،پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه علامه طباطبایی.
ـ ثنائی،باقر(1375)آسیب شناسی و سلامت روان از نظر مازلو ،فصلنامه علمی -پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، شماره20 ، ص 34-13
ـ حافظی، عشرت،( 1381)رابطه بین انگیزش تحصیلی و شیوههای رویارویی با تنیدگی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سمپاد، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشکد ه ی روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
ـ حدادی، مهدی، کلدی،علیرضا،سجادی، حمیرا، صالحی،م.سعود، (1390)،ارتباط رده شغلی و سلامت روان در زنان شاغل، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شماره 40.
ـ حسن زاده؛رمضان،ایمانی فر ،پریسا(1389)رابطه خلاقیت وعزت نفس با پیشرفت تحصیلی جوانان ونوجوانان،مجله تخصصی ،جامعه شناسی،سال اول پیش شماره سوم،
ـ حسینی،سیدعلی اکبر(، 1376)مقدمه ای بر بهداشت روانی از دیدگاه اسلام ،مجله پژوهشهای تربیتی وروانشناختی دانشگاه اصفهان دوره جدید،سال اول،شماره 1، ص24تا 12
ـ حسینی طباطبایی،فوزیه، قدیمی مقدم،ملک محمد( 1386)بررسی علل پیشرفت تحصیلی دختران در مقایسه با پسران در استانهای خراسان رضوی،شمالی و جنوبی،فصلنامه علمی -پژوهشی، پژوهش در برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحدخوراسگان اصفهان،شماره 15،ص 147-119
ـ حسینی نسب،سیدداود، خضرلوی اقدم،لیدا(1388)بررسی مقایسه ای میزان سازگاری دختران مدارس ابتدایی تبریز دارای مادران شاغل و غیرشاغل، فصلنامه زن و مطالعات خانواده دانشگاه تبریز سال اول- شماره چهارم، ص 114-99
– حیدر نیا، احمد(1383)،مشاور خانواده، مقایسه سلامت روان و عزت نفس پسران تحت حضانت پدر،پسران تحت حضانت مادر و پسران عادی مدرسه راهنمایی اسلام شهر،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.
ـ حیدریان،معصومه،حق نظری،ناهید،صالحی،رضا،(1385)بررسی سطح سلامت روان در دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. مجله پزوهشی دانشگاه آزاد سسندج.
ـ خانجانی،زینب،محمود زاده،رقیه(1392)مقایسه شیوه های فرزند پروری و اختلالات رفتاری کودکان مادران شاغل و غیرشاغل، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ سال چهارم. شماره شانزدهم، ص52 -37
ـخدابخش،روشنک،جعفری،مصطفی(1388)مقایسه سبک های فرزند پروری زنان شاغل وخانه دار،فصلنامه فرهنگی-دفاعی زنان وخانواده سال 5 شماره 15 ،ص42-27
ـخدارحیمی،سیامک(1374)،مفهوم سلامت روان شناختی،چاپ اول،مشهد، انتشارات جاودان خرد .
-خسروی،زهره،آقاجانی،مریم( 1381)بررسی رابطه بین سلامت روان،منبع کنترل وشیوه های مقابله ای دانش آموزان دختر سال اول متوسطه شهر تهران، فصلنامه مطالعات اجنماعی روانشناختی زنان دانشگاه الزهرا،دوره1،شماره 1
ـ خسروی،زهره،چراغی، ملایی،(1391)،بررسی مقایسه ای تعهداجتماعی،شادکامی وسلامت روان در دانش آموزان ودانشجویان با تاکید بر عامل جنسیت، فصلنامه مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان دانشگاه الزهرا سال 10 شماره 1،ص 36-7
ـ خیر،محمد،( 1365)،رابطه شکست تحصیلی با زمینه ها وشرایط خانوادگی،نشریه علوم اجتماعی وانسانی، دانشگاه شیراز،شماره 2 ص 85-73
– دادستان،پریرخ،منصور،محمد،(1378)روانشناسی ژنتیک،2،ژرف،چاپ5 ،ص 49
ـ دانش پژوه، زهرا،( 1388،)ویژگی دانش آموزان ممتاز و عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی آنان در مناطق نوزده گانه تهران، پژوهشنامه آموزشی شماره 18. فصلنامه خبری آموزش و پرورش.
– درویزه،زهرا(1384) بررسی رفتار هم دلانه ی دختران نوجوان دبیرستانی با مادران شان و رابطه ی آن با مهارت فراشناخت و پیش رفت تحصیلی در شهر تهران،فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، شماره 8 ، ص82-67
– دودانگه، محمد( 1376)بررسی رابطه اضطراب و منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پسر شهر قزوین در سال تحصیلی76-75 ،پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده . دانشکده رواشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
– دیو، جان مارشال(2001) انگیزش و هیجان، ترجمه: سیدمحمدی، یحیی ،1383 ،تهران: موسسه نشر ویرایش، چاپ ششم.
-رحیمی نژاد،عباس، پاک نژاد،محسن( 1383)ارتباط بین سازگاری خانواده باسلامت روانی وسطح ارضاء نیازهای روانشناختی فرزندان ونوجوانان، خلاصه مقالات کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران، تهران، دانشگاه شهیدبهشتی.
– رضوی،عبدالحمید ،محمودی،میترا،رحیمی،محبوبه(1387)بررسی رابطه رضایت زناشویی و سبک های فرزندپروری والدین با مشکلات رفتاری فرزندان در دوره ابتدایی شهر ارسنجان، فصلنامه خانواده و پژوهش سال دوم، شماره 4 ،
– رفعتی ،فوزیه، شمسی، افضل، پیله ورزاده ،مطهره، رفعتی،شیده،( 1391)سلامت روان و عوامل مرتبط با آن در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جیرفت، فصلنامه علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند دوره 9، شماره 2،
– راجرز،کارل،(1369)درآمدی بر انسان شدن،چاپ اول؛ترجمه قاسم قاضی،تهران ،مرکز انتشارات علمی دانشکاه آزاد اسلامی .
ـ روحانی، کاملیا( 1372)بررسی درجه اضطراب جدایی مادری در زنان شاغلی که اولین فرزند خود را به مهد کودک وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی تهران می سپارند. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
-زندی، شا.هپور( 1382)بررسی رابطه خلاقیت، انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر و پسر مرکز آموزش عالی ـ ضمن خدمت فرهنگیان اهواز و مقایسه آن با دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در سال تحصیلی 82- 81، پایان نامه کارشاسی ارشد، روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
ـ ساعتچی،محمود( 1374)مشاوره وروان درمانی-نظریه ها وراهبرد ها،چاپ اول،تهران ،انتشارات ویرایش.
ـ ساموئل ، بال( 1373)انگیزش در آموزش وپرورش ،ترجمه دکتر سید علی اصغر مسدد،، انتشارات دانشگاه شیراز.
ـ سلحلشور،ماندانا(1382)الفبای بهداشت روانی،نشریه پیوند،شماره؛291 ،ص 41-40
ـ سلیمانیان، محمد،(1375)رابطه پیشرفت تحصیلی نوجوانان پسر دبیرستانی و ویژگیهای خانوادگی آنان در شهرستان نهاوند. کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
ـ سگالین،مارتین(1375)جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، چاپ دوم، نشر مرکز، تهران.
ـ سیدی،سید فاطمه،جعفری،فاطمه(1391) آیا اشتغال مادربرپیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره راهنمایی تاثیر دارد؟سایت امید های زندگی.
– سیف؛علی اکبر(1365) اندازه گیری و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی؛ تهران انتشارات آگاه.
ـ سیف،علی اکبر(1379)روانشناسی پرورشی، روانشناسی یادگیری و آموزش، چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه.
ـ سیف؛ علی اکبر(1384)روانشناسی پرورشی روانشناسی یادگیری و آموزش، چاپ سیزدهم،تهران: انتشارات آگاه.
ـ سیف، علی اکبر(1385) روانشناسی پرورشی و روانشناسی یادگیری و آموزش ،تهران، انتشارات آگاه ،
-شاه حسینی،زهره ،سیمبر،معصومه ،رمضانخانی،علی(1391) نیازهای سلامت دختران نوجوان: تبیین نقش واهمیت خانواده،فصلنامه پایش، سال یازدهم شماره سوم ص ٣٥9-351
ـ شکاری، عباس(1386) مسائل آموزش و پرورش و راهکارهای آن،نشر عابد تهران، چاپ اول.
-شعاری نژاد، علی اکبر (1362)روان شناسی یادگیری. تهران: نشر: توس.
ـ شعیری،محمدرضا،چترچی،نوشین( 1383)حرمت خود،ابعاد سلامت روان وموفقیت تحصیلی ، دوماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد سال یادزدهم-دوره جدید شماره 7 .
ـ شعیری، محمدرضا،عطری فرد،مهدیه(1385)بررسی رابطه نستوهی، سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی، مجله علوم شناختی،2 ص106-114
ـ شفیع آبادی ،عبدا….(1368)مبانی روانشناسی رشد،تهران ،انتشارات چهره.
ـ شفیع آبادی، عبدا…، ناصری، غلام رضا(1382) نظریه های مشاوره و روان درمانی،تهران، انتشارات مرکزنشر دانشگاهی.
ـ شفیع آبادی، عبدا…(1383) اشتغال زن،محاسن و محدودیت ها. چکیده مقالات پنجمین سمینار انجمن مشاوره ایران.
ـ شیخ الاسلامی، راضیه(1390)نقش رابطه ای رضایت از زندگی در رابطه بین خودتعیینی و بهداشت روانی؛ مجله روانشناسی،ص 76 – 57
ـ صالحی حسینی،مرتضی(1371)جو آموزشی و پیشرفت تحصیلی،فصلنامه علمی -پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س)، شماره 9 و10 ص 129 -116
ـ طباطبای نفیسه، طباطبایی،سید شهاب الدین،کاکایی،یزدان،محمدی آریا،علی زضا(1391) رابطه سبک های هویت و مسئولیت پذیری باپیشرفت تحصیلی نوجوانان 15 تا 18ساله شهر تهران،فصلنامه علمی-پژوهشیISC/، شماره 44، ص 42-23
– طهرانی، حسین،کرمی ،طیبه،کبیر،ناهید،چراغی،فاطمه،بکائیان،مهدی،یعقوبی،یاسمن(1391)بررسی ارتباط هوش هیجانی با سلامت روان وپیشرفت تحصیلی دردانشجویان پرستاری دانشکده نیشابور،مجله علمی دانشکده پرستاری و مامایی همدان،دوره بیستم ، شماره 3، شماره مسلسل 39 ، ص42-35
– عابدی،احمد،میرزایی،پریوش(1385)مقایسه اثر بخشی روش شناختی-رفتاری فوردایس و روش آموزش مهارت اجتماعی در افزایش میزان شادی دانش آموزان دبیرستان های اصفهان،فصلنامه اندیشه های نوین تربیتی ،دوره 2،شماره 4و3
– عطاریان، مریم( 1388)اثرات مثبت و منفی اشتغال زنان، بازیابی شده در1389 از http://www.banoo.net/thread-29704.html
ـ عظیمی، سیروس(1373) روانشناسی عمومی، تهران؛ انتشارات صفا، چاپ سوم.
ـ عمرانیان،معصومه،شییخ الاسلامی،راضیه(1391)نقش سبکهای دلبستگی در ارضای نیازهای اساسی روانشناختی فرزندان با توجه به وضعیت اشتغال مادر،فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره 4، شماره 2، ص 61-45
ـ عنایت، حلیمه(1367)تاثیر اشتغال مادران بر ابعاد مختلف خانواده. در استان فارس. کمیسیون امور بانوان وزارت کشور.
ـ فدای،ندا(1388)رابطه بین اشتغال مادران و رشد اجتماعی فرزندان،مجله زن و مطالعات خانواده سال دوم- شماره 5 ص86-67
– فرانکل،ویکتور( 1375)انسان در جستجوی معنا،ترجمه،علی اکبر معارفی،تهران انتشارات دانشگاه، تهران.
ـ فروم، ااریک(1362) عشق ورزیدن،چاپ نهم ؛ترجمه ،پور سلطانی،تهران،انتشارات مروارید.
ـ فضل اللهی قمشی،سیف اله،ملکی توانا،منصور( 1391)رابطه بین رشد اعتقادی وسلامت روانی دانشجویان، فصلنامه علمی -پژوهشی،مطالعات اسلام وروانشناختی سری6شماره 10، ص 117-105
ـ فولادفر، فرهاد(1373)میزان سازگاری زناشوی ی در دانشجویان ساکن خوابگاه، فصل نامه اندیشه و رفتار، سال دهم، 1383
ـ فیاض،ایراندخت،کیانی،ژاله(1390)بررسی سلامت روانی نوجوانان پرورشگاه شهید دستغیب و نمازی شهرشیراز،فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، شماره 2، سال اول، ص 48-20
ـ فیدر،اسلون(1377)بار سنگین زنان شاغل ،ترجمه مینا اعظامی،تهران، نشر البرز .
ـ قائدی،محسن،یعقوبی،حمدی،امیدی،عبدا..،ظفر،مسعود،بخشی،شهربانو (1386)مقایسه سلامت روان ،مکانیزم های مقابله ای،حمایت اجنماعی واحتمال خودکشی وسوءمصرف مواد مخدر در دانشجویان ورودی جدید دانشگاه شاهددر،مجموعه مقالات چهارمین سمینار سراسری بهداشت روان دانشجویان، مرکز مشاوره دانشجوی دانشگاه شیراز،1387 ،ص350-347
ـ قرقانی،مریم(1389)خلاقیت د رکوکان،سایت انجمن علمی بخش آموزش وپرورش کودکان استثنائی دانشگاه شیراز.
ـ کار، مهر انگیز(1378)زنان در بازارکار ایران. تهران: روشنگران و مطالعات زنان،
– کافی،طاهر( 1383)بررسی عوامل موثر بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان دختر،پایان نامه کارشناسی ارشد،سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان.
ـ کرمی،ابوالفضل(1384)بررسی و شناسایی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستان،فصلنامه تربیتی پژوهشنامه تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد ،شماره 4 ،ص 118 -103
ـ کرمی نوری , رضا(1372)روان شناسی رشد ،مراکز تربیت معلم،
ـ کیانی،قمر، کاکاوند،علی رضا(1392) اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر سال اول متوسطه شهر زنجان،فصلنامه علمی-پژوهشی/ ISC مطالعات روان شناختی دانشکده علوم تربیتی دانشگان الزهرا(س)دوره 9 شماره 2 ،ص171-153
ـ کیوز، جان پی(1998)دنیای یادگیری در مدرسه. ترجمه لقاء رئیس دانا، فرخ. پژوهشکده تعلیم و تربیت.
– گلاسر،ویلیام(1989 )مدارس بدون شکست، ترجمه ساده حمزه ،مژده. حمزه تبریزی ،1384،تهران، انتشارات آشیان.
– گنجی،حمزه(1376)بهداشت روانی،چاپ اول،تهران،انتشارات ارسباران.
ـ لطﯿﻔﯽ،زهره(1377) ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﺎﻏﻞ ﺑﻮدن ﺑﺎﻧﻮان ﺑﺮ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی رواﻧﯽآﻧﺎن در ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪSCL 90 ،ﭘﺎﯾﺎنﻧﺎﻣﻪ دوره ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، رﺷـﺘﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳـﯽ ﻋﻤـﻮﻣﯽ، داﻧﺸـﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن.
ـ مازلو آبراهام(1372)انگیزش وشخصیت،ترجمه احمد رضوانی؛مشهد انتشارات آستان قدس رضوی.
ـ محبی نور الدین وند،محمد حسین،مشتاقی،سعید،شهبازی،مسعود(1390)رابطه بین جو عاطفی خانواده با رشدمهارت های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر و دختر پایه های چهارم و پنجم ابتدایی شهرستان مسجد سلیمان،پژوهش در برنامه ریزی درسی سال هشتم دوره دوم شماره 30
ـ محمدزاده ادملایی، رجبعلی(1384)مقایسه دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز با سبک های یادگیری متفاوت از لحاظ ویژگی های شخصیتی، انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز.
ـ مرادی , علی رضا( 1372)روان شناسی ،مراکز تربیت معلم.
ـ ملایی،علی رضا(1386) بررسی عوامل خانوادگی موثر بر تکرار پایه دانش آموزان دختر پایه سوم راهنمایی آموزش و پرورش منطقه 18 تهران، فصلنامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد فراهان.
ـ موسوی، سیدرفیع(1390)تاثیر اشتغال مادران بر عزت نفس فرزندان دختر ،سایت آفتاب.
ـ موسوی سیدمحمود،عدلی، مهردا، نیکویی، پویه(1377) شیوع افسردگی در دانش آموزان 15 تا 17ساله دبیرستا نهای ناحیه بندر عباس، مجله پزشکی هرمزگان، سال سوم شماره دوم، ص 19-16.
ـ مهرافروز، حجت اله(1378) بررسی رابطه نگرش نسبت به شیوه های فرزندپروری مادر (اقتدار منطقی ، استبدادی، آزادگذار ) با مکان کنترل وپیشرفت تحصیلی در دان ش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده، دانشکده رواشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
-میر کمالی،سیدمحمد(،1375)روابط انسانی در دانشگاه،چاپ دوم ،نشریه یسطرون.
_میشل،آندره (1374)جامعه شناسی خانواده و ازدواج، ترجمه اردلان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران..
-میلانی فر، بهروز(1374) روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، تهران، نشر قومس.
-میلانی فر، بهروز(1382) بهداشت روانی. تهران انتشارات قومس. چاپ هشتم.
ـ ناطقی،فائزه،سیفی،محمد،فیجانی،نفیسه(1391)تاثیر ارزشیابی توصیفی برپیشرفت تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان پسرپایه چهارم ابتدایی، فصلنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی -دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت – سال سوم شماره 4 ، ص146-129
-نجات؛حمید(1378) مفهوم سلامت روان در مکاتب روان شناسی،فصلنامه علمی – پزوهشی، اصول بهداشت روانی ، شماره 3 ،ص 166 تا160
ـ نوابی نژاد،شکوه( 1374)رفتار بهنجار ونابهنجار در کودکان ونوجوانان،تهران انجمن اولیاءومربیان.
ـ وردی، مینا(1380)رابطه کمال گرایی و سرسختی روا نشناختی با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دردانش آموزان دختر مرکز پیش دانشگاهی اهواز، پایان نامه ی کارشناسی ارشد رشته ی روان شناسی،دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روان شناختی .
ـ ویسی،مختار(1392)سلامت روان از دیدگاه اسلام ،سایت رسمی جماعت دعوت واصلاح ایران.
-هترینگتون، ایمیویس، پارک، راس دی(1373)روان شناسی کودک از دیدگاه معاصر،ترجمه ،طهوریـان،جواد و همکـاران جلد دوم ،آستان قدس رضوی.
-هرمزی؛ممعصومه،شهنی ییلاق،منیجه،نجاریان،بهمن(1379)رابطه ساد وچندگانه متغیر های عزت نفس اضطراب-اجتماعی وکمال گرای با ابراز وجود دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز،مجله علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز ، دوره سوم سال هفتم شماره 3و2 ص 50-29
ـ یزدانی،محمد حسین،بررسی دیدگاه زنان شاغل درباره تاثیر اشتغال زنان بر استحکام خانواده،فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات علوم اجتماعی ایران ،دانشگاه آزاد واحد خلخال، پیش شماره 5 ص 150-131
ـ یونسی ، مهرداد(1386)مقایسه بهداشت روانی فرزندان دختر(سال دوم راهنمایی)مادران شاغل در آموزش وپرورش وغیر شاغل در شهر مرودشت ،مقاله منتشر نشده.
Reference
– Adler. A. (1926). The Neurotic Constitution. New york Dood mead Burden. R. L(1980) measuring the effects of sters on the mother of handicapped imfamts: mast depression always follow?
– Alexander, Karl L., Doris R. Entwisle, and Susan L. Dauber. 1993. "First Grade Classroom Behavior: Its Short- and Long-Term Consequences for School Performance." Child Development 64:801-14.
– Bakhshi Surshjani L. [The relationship between emotionalintelligence and mental health and academic performance of male and female students of IslamicAzaduniversityBehbahan].J.KhowledgeResSciEdun curriculum2008;22(19):97-116. (Persian)
-Bandura,A (1982)."Self-efficacy Mechanism IN HumanAgencAmerican .J.Psychologist (37)(2),122-147 Bernett, R. C & Rivers. C (1996). She works he works. Sanfransisco: Harper Ssanfransisco.
– Baruch, G.K. (1972). Maternal influence upon College Women's attitudes toward women and work. Developmental Psychology; No.6, 32-37.
.Bowlby,John,1973,Attachmentandloss,Vol,2;Separation:Anxiety,and,Anger. New york:BasicBooks.
– Belfer M: Child and adolescent mental disorders: the magnitude of the problem across the globe. J Child Psychol Psychiatry 2008, 49:226-236.
– Beyer , S .(1995). Maternal employment and children academiachievement: parenting styles as mediating variable. Developmental Reviwe , Volume 15, Issue 2, 212-253.
– Berger, L. Brooks-Gunn, J. Paxson , C .Waldfogel , Jane. (2007). First – year maternal employment and child out comes :Differences across racial and ethnic groups, Children and Youth Services Review
-Brown,J.E. Broom,D.H. Nicholson,J.M . Bittman,M.(2010). Do working mothers raise couch potato kids? Maternal employment and children lifestyle bahaviours and weight in early childhood. Social Science & Medicine. Volume 70, Issue 11,1816-1824.
– Brakett MA, Mayer JD, Warner RM. Emotional intelligence and its relation to everyday behavior. J Personal Individual Diff 2004;36(6):1367-1404
– Caplan, Paula, J. (2000). The new don't blame mother. Rutledge, New York London.-
-Craig, L., and M. Bittman. (2008).The Incremental Time Costs of Children: An Analysis of Children's Impact on Adult Time Use in Australia. Feminist Economics 14(2): 59-88..
– Chauhan,s.s.(2000). Mental Hygiene new Delhi , Alied Publisher-
Chauhan S. Mental Hygiene. New Delhi: Allied; 1991: 35.-
– Corssini,Raymond J,(1999),Dictonary of psycology.-
– Currie C, Zanotti C, Morgan A, et al: Social determinants of health and wellbeing among young people. Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) study: international report from the 2009/2010 survey. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2012
– Datar, A., & Sturm, R. (2006). Childhood overweight and elementary school outcomes.International Journal of Obesity, 30, 1449−1460.
-Dimitra Petanidou, George Giannakopoulos, Chara Tzavara, Christine Dimitrakaki, Gerasimos Kolaitis, and Yannis Tountas, Adolescents' multiple, recurrent subjectivehealth complaints: investigating associations with emotional/behavioural difficulties in across-sectional, school-based study Petanidou et al. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health2014,8:3,
– Debasmita, Dutta and Sanjukta, Das, Impact of Maternal Employment on Well-being, Personality and Parent-child Relationships of Young Adults SIS. J. Proj. Psy. & Ment. Health (2010) 17 : 45-52,
-Ding, W., Lehrer, S.F., Rosenquist, J.N., & Audrain-McGovern, J. (2009). The impact of-poor health on academic performance: New evidence using genetic markers. Journal of Health Economics, 28(3), 578-597.
-Farel,A.M. Effects of preferred maternal roles , maternal employment and sociodemographic status on school adjustment and competence. Child Development.(1990). ,51,1179-1186.
-Frisch.M,(2006).Quality of life therapy,New Jersey,John Wiley.
-Fletcher, Jason M. "Adolescent Depression and Educational Attainment: Results Using Sibling Fixed Effects." Health Economics.(2010). 19:855-71.
– Flaherty, E.M. & G.L. Masters (2000). Positive Adjustment in Parent Rearing
Children with Down Syndrome. Early Education & Development. 11, 4, 407-422.
– Gala & Roberts. Social skills intervention for children behavior modification.(1999) 17, 287-309.
– Gottfried. A. E. Gottfried A. W., (1988). Maternal employment and children's development, Longitudinal research-New York: plenum.
– Gold berg,p.p.(1978).Manual of the eneralhelth questionnaire, Windsor.NFER/NELSON
– Goldberg, W.A & Greeberger. E. (1989). Work, Parenting and the socialization of children. Development psychology, 25. 22-23.
-Goodman. (1985). You and your child. 1st edition, Gallery Press, W.M. Smith, and Son Ltd.
– Gilman, R., Dooley, J., & Florell, D. (2006). Relative levels of hope and their relationship with academic and psychological indicators among adolescents. Journal of Social and Clinical Psychology, 25, 166-178
– Hall-C-S-&Lindzey.G.Theories of personality 2th edition.John Wily&Sons,Inc,New york .Lndon(1970).
– Hall, B.L. & Hursh, D.E.(1982). An Evalution of Effects of a Time Management Trainingprogram on work Efficiency. Journal of organizational Behavior Management ,3,73-96.
– Harvey, E. (1999). Short – term and long – term effects of early parental Employment on children of the national longitudinal survey of youth Development psychology vol. 32. No.2. WHS. Distributors
– Hansell N, Wright M, Medland S, Davenport T, Wray N, Martin N, Hickie I: Genetic comorbidity between neuroticism, anxiety/depression and somatic distress in a population sample of adolescent and young adult twins. Psychol Med 2012, 42:1249-1260
– Haddadi Koohsar AA, Roshan R, Asghar Nejad Farid AA. A Comparative Study of the Relationship Emotional Intelligence with Mental Health and Academic Achievement in Shahed and Non-Shahed Students in University of Tehran. J Psych Educ 2007; 37(1): 73-97 (Persian).
– Hagman, Julie. (1994). Parent-child communication clarity, children's academic achievement, and psychology functioning: A study of inner city African-American families, California school of professional psychology. Berkeley Alameda degree: PhD
– Holling H, Erhar tm, Ravens s, Sch lak R. Behavioral Problems in Children andAdolescence. J Psychol Gesundheitsschutz. 2007 May- Jun; So (S- 6) 784-93.
– Hoffman, L. W.(1974). Fear of success in males and females: 1965 and1971. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 42(3), 353-358
– Hoffman, L.W. (1974). Effects of maternal employment on the child: Areview of the Research. Developmental Psychology, No.10
– Hoffman, L.W. (1989). Effects of maternal employment in the two-parent family.American Psychologist.
– Hoffman, L. and Youngblade, L. (1999). Mothers at work: Effects on children's well-being. New York, NY: Cambridge University Press.
– Hochschild, A. R. (1997). The time bind: when work becomes home and home becomes work. New York. Metropolitan.
– Huebner, E. S., Funk, B. A., & Gilman, R. (2000). Cross-sectional and longitudinal psychosocial correlates of adolescent life satisfaction reports. Canadian Journal of School Psychology, 16, 53-64.
– Huebner, E. S. (2004). Research on assessment of life satisfaction of children and adolescents. Social Indicators Research, 66, 3-33.International Conference on Population and Development. Programme of Action of the
Husent. Nevil. (1992). International encychopaedia of education.-
– International Conference on Population and Development.UNFPA: NewYork,1994.
– Jaskiewicz MG .An integrative review of the health care needs for female adolescent . The Journal for Nurse Practitoners 2009; 5: 274-83
– Jane D. McLeod, Ryotaro Uemura, and Shawna Rohrman, Adolescent Mental Health,Behavior Problems, and Academic Achievement,Journal of Health and Social Behavior,53(4) 482-497(c) American Sociological Association 2012.
– Johnson, W., McGue, M., & Iacono, W. G. (2006). Genetic and environmental influences on academic achievement trajectories during adolescence. Developmental Psychology, 42, 514-532,
– Kalil,A. Dunifon,R.(2007). Maternal, work and welfare use and child well-being: Evidence from 6 years of data from the woman employment study: Children and Youth Services Reviwe, Volume29,Issue 6, 742-761.
– Keeny GB.(2005). Cassatal . MCE Lmury B . Adolescent healt and Midwifery eductim Retrieved November : 25.
– Kaptein, A, &weinman, j.(2004). Health Psycho bgy. Some introductory remarks.InKaptein.A&Weinman,j.(Eds),Health psychology. BPS Blackwell
-Kaplan , R.M. (2000). "Two pathways to prevention " American psychologist 55,382-396
-Keyes,C.L.M.(2005)Mental illness and mental heahlt?investiga ting exioms of the compelet state model of heahlt.Journal of consuliting and clinical psychology ,73(3):539-548
– Kemmelmeier, M., Danielson, C., & Bastten, J. (2005). What's in a grade? Academic success and political orientation. Personality and Social Psychology Bulletin, 31, 1386-1399.
– Knox, C. Miller and Gennetion , L.(2000). Reforming welfare and rewarding work :A summary of the final report on the Minnesota family investment program. Available at http://www.mdrc. Org(2000)
– Kuzma, Kay. (1981). Working mothers. 2nd edition, New York: Standford Press, Los Angles, Harper and Row.
– Kessler, Ronald C., Wai Tat Chiu, Olga Demler, and Ellen E. Walters. 2005. "Prevalence, Severity, and Comorbidity of 12-Month DSM-IV Disorders in the National Comorbidity Survey Replication." Archives of General Psychiatry 62:617-27.
-Klein JD, Wilson KM .Delivering quality care: adolescents discussion ofhealth risks with their providers. Journal of Adolescent Health 2002; 30: 190-5
– Larson, R. W. (2000). Toward a psychology of positive youth development. American Psychologist, 55, 170-183.
– Larsson B, Sund A: Emotional/behavioural, social correlates and one-year predictors of frequent pains among early adolescents: influences of pain characteristics. Eur J Pain 2007, 11:57-65.
-LaGuardia, J. G, Ryan, R. M., Couchman, E., & Deci .E. L. (2002) Within-Person Variation Security of Attachment: A Self Determination Theory Perspective on Attachment, Need in Fulfillment and Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 367-384.
– Lopez, S. J., Rose, S., Robinson, C., Marques, S. C., & Pais-Ribeiro, J. L. (2009). Measuring and promoting hope in school children. In R. Gilman, E. S. Huebner, & M. J. Furlong (Eds.), Handbook of positive psychology in the schools (pp. 37-51). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
– Lucas-Tampson , R,G. , Goldberg .A. Wendy, Prause Jo Ann .(2010). Maternal Work Early in the Lives of Children and Its Distal Associations With Achievement and Behavior Problem: A Meta Analysis, psychological Bulletin, Volume 136, 915-942.
– Lynskey, Michael and Wayne Hall. 2000. "The Effects of Adolescent Cannabis Use on Educational Attainment: A Review." Addiction 95:1621-30.
– Maguin, Eugene and Rolf Loeber. 1996. "Academic Performance and Delinquency." Crime and Justice20:145-264 aviour Research and Thrapy, 38, 243-257.
– Marshal A. State of the World Population 2003: Health and Rights, 2003. http://www.amazon.com/State World-Population-2003-Adolescents/dp/0897146700- reader _ 0897146700
-Matarazzo.j.p.(1982). Behavioral. Health,s challenge to academic, scientific , andprofessional psychology Amerecanpsgchologist 3701-14
– Maslow.A.H.Toward psy Cology of being 2th edition. New Yourk.D.van Nostrand(1968).
– Mc Carthey, K. (1984). Effects of quality of day care environment on children's language development. Developmental psychology, 20, 224
-McLeod, Jane D. 2013. "Social Stratification and Inequality." Pp. 229-53 in Handbook of the Sociology of Mental Health, edited by C. S. Aneshensel, J. C. Phelan, and A. Bierman. New York: Springer.
– McLeod, Jane D. and Karen Kaiser. 2004. "The Relevance of Childhood Emotional and Behaviora .l. American Sociological Review 69:636-58
-McKnight, C. G., Huebner, E. S., & Suldo, S. M. (2002). Relationships among stressfullifeevents,temperament,problembehaviour,andgloballifesatisfaction in adolescents.J. Psychology in the Schools, 39, 677-687
-Needham, Belinda L., Robert Crosnoe, and Chandra Muller. 2004. "Academic Failure in Secondary School: The Inter-Related Role of Health Problems and Educational Context." Social Problems 51:569-86.
-Nelson, D.D. (1971). A study of personality adjustment among adolescent children with working and nonworking mothers. Journal of Educational Research, No.64, 328-331.
– Patton & Goldenberg. (1999). Hardiness and Anxiety as Predictors of Academic Success in First-rate Full-time and Part-time RN Students. The Journal of Continuing Education in Nursing, 30(4), 10-158. _parker,J.D.A.,Hogan,M.J.,Eastabrook,J.M.,Oke,A.,&Wood,L.M.(2006).Emotional intelligence and student retention: Predicting the successful transition from high school to university. Personality and Individual Differences 41( 7), 13291336.
– Pines,A.M.,Nunes,R.(2000)The relarionship between career and couple burnout:Implicationsforcareer&coupel counseling.Journal of Enployment Counseling,74(2).50-64
– Premuzic, T., & Furnham, A. (2003). Personality predicts academic performance: evidence from two longitudinal university samples.
– Rayan ,F.M ,Daci ,EI.. (2001). on human potentials;arr view of research on hedonic and endudaimonic well-being anna.re .psychol 52,141-166
– Rashidi F. Study of the range of depression in students of Zanjan Nursing and Midwifery Faculty. Journal of Zanjan University of Medical Scienc es & Health Services. 2001; 9 (36): 44- 54. [Persian]
– Rich, G. J. (2003). The positive psychology of youth and adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 32, 1-3.
– Salovey, P, etal. (2000) Percived Emotional Intelliyence, Stress Reactivity
– Sigfúsdóttir, I.D., Kristjáansson, Á. L & Allegrante, J. P. (2007). Health behavior andacademic achievement in Icelandic school children. Health Education Research, 22, 70−80.
– Shell, D.F., Bruning, R.H., Murphy, C.C.(1989). Self -efficacy and outcome expectancy mechanisms in reading and writing achievement. Journal of Educational research,81(1), 91-100.
– Sigelman, C. K., Rider, E. A. (2009) Life-span human development, Sixth edition, Wadsworth Cengage Learning, USA.
– Snyder, C. R., Hoza, B., Pelham, W. E., Rapoff, M., Ware, L., Danovsky, M., et al. (1997). The development and validation of the Children's Hope Scale. Journal of Pediatric Psychology, 22, 399-421.
– Skinner.B.F.science and human behaviormacamillan.New york free press paperback.(1965)
– Spernak, S. M., Schottenbauer, M. A., Ramey, S. L., & Ramey, C. T. (2006). Child health and academic achievement among former head start children. Children and Youth Service Review, 28, 1251−1261.
– Suldo, S. M., & Huebner, E. S. (2004a). Does life satisfaction moderate the effects of stressful life events onpsychopathologicalbehaviourinadolescence? School Psychology Quarterly, 19, 93-105.
– Susana C. Marques • J. L. Pais-Ribeiro • Shane J. Lopez The Role of Positive Psychology Constructs in Predicting Mental HealthandAcademicAchievement in Children and Adolescents: A Two-Year Longitudinal Study. J Happiness Stud (2011) 12:1049-1062
– Thoits, Peggy A. 2010. "Stress and Health: Major Findings and Policy Implications." Journal of Health and Social Behavior 51:S41-53. Umberson, Debra, Kristi Williams, and Kristin Anderson.2002. "Violent Behavior: A Measure of EmotionalUpset?'' Journal of Health and Social Behavior43:189-206.
-Teodor K. [Promotion of mental health: Paradigm and programs]. Khajavi M, Dorosti
– Wissing MP, Fourie A. Spirtuality as a component of psychological wellbeing. Proceeding of the27th International Congress of Psychology; 2000; Stockholm, Sweden, 2000
– Wallanderj.l .(2000). Social – emotional competence and physical Health. The collaborative to Advance social oand emotional learning and center for advancement of health.
– Wells, A. Certwright-Hatton, S. (2004). A short form of metacognitons puestionnaire. Behaviour Research and therapy, 42(40): 385-396.
– Wells, A. & Papageorgious, C. (1998). Relationships between worry. Obsessive-compulsive symptomsead meta-cognitive beliefs. Behaviour Research and Therapy, 36(5): 899-913.
– Zahrakar K. [The relationship between components of emotional intelligence and academic performance] . J Appl Psychol 2007;9(2):89-98. (Persian)
1self-consciousness
2HALL&Lindzey
3 Adler Alfred
4Erich fromm
5 carl Rogers
6William Glasser
7Victor Frankl
8فهرست منابع انگلیسی Zahrakar
9Harvey
10 Galineskt
11Fi
12Vladys
13Hagman
14Kvrvglv and Wahlberg
در منابع فارسی 15.Hnrington
16Hochschild
17 Farle
18 Kalil , Dunifon
19 Barner
20noor
21Lucas , Thompson , Goldberg
22 Rapte
23 Cooper Smith
24 sako
25 Beyer
26 Lopez
27Gilman
28Raider
29 Sydnr
30 Gale &Roberts
31Askyta
32 Bursad
33 Joseph
34 Farle
35 Damon
36Ding, Lehrer, Rosenquist & Audrain-McGovern
37 Sigfúsdóttir, Kristjáansson & Allegrante
38 Datar & Sturm
39 Spernak, Schottenbauer & Ramey
40 Radzizzoska
41 Richardson
42 Candl&Davis
43منابع فارسی.cgalin .
44Cartwright and Hutton
45Levinson
46LaGuardia, Ryan, Couchman, & Deci
47Craig , Bittman
48Brown , Broom , Nicholson
49 Knox , Miller , Gennetion
50Husen
51 Halet
52 Paten
53 Gold&Andrsvn
—————
————————————————————
—————
————————————————————