مبانی نظری وپیشینه تحقیق عدم تقارن اطلاعات ومفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه

مبانی نظری وپیشینه تحقیق عدم تقارن اطلاعات ومفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- مقدمه : 15
2-2شکل گیری مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی: 16
3-2- ورود مفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه: 18
1-3-2- مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار 18
2-3-2 عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام 21
3-3-2- عدم تقارن اطلاعاتی و بورس اوراق بهادار تهران 25
4-3-2-نظریه بازار کارای سرمایه 25
4-2-اطلاعات جدید و سرعت تعدیل قیمت های سهام 28

5-2- اعلان سودحسابداری و محتوای اطلاعاتی آن 31
1-5-2-تحقیقات بال و بران 31
2-5-2-محققان پیرو بال و براون 33
3-5-2-تحقیقات فوستر 34
3-5-2-تحقیقات بیور 35
4-5-2-سایر مطالعات در ارتباط با تئوری اطلاعات نا متقارن: 36
5-5-2- تحقیقات صورت گرفته در ایران: 37
6-2-خلاصه فصل: 43

مقدمه :
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که هدف از آن تامین نیاز های اطلاعاتی استفاده کنندکان در راستای تصمیم گیری های اقتصادی می باشد.استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری طیف وسیعی از جامعه را تشکیل می دهند.ویلیام بیور در سال 1989 در کتاب گزارشگری مالی خود استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری را به پنج گروه عمده شامل :سرمایه گذاران ،واسطه های مالی ،قانون گذاران، مدیران و حسابرسان تقسیم می کند.
در تقسیم بندی متداول دیگر ،استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری به دو گروه عمده استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی نیز طبقه بندی می شود. استفاده کنندگان برون سازمانی عبارتند از سهامداران ،اعتبار دهندان ،دولت و سایر اشخاصی که به نحوی با سازمان در ارتباط هستند و از اطلاعات حسابداری در تصمیماتی که در ارتباط با سازمان اتخاذ می کنند،بهره مند می گردند.استفاده کنندگان درون سازمانی عبارتند از مدیران و اداره کنندگان سازمان که از اطلاعات اخذ شده توسط سیستم حسابداری در اداره عملیات سازمان استفاده می نمایند.هر یک از دو گروه استفاده کنندگان فوق ،نیاز های اطلاعاتی خاصی دارند که در این میان حسابداری مالی جهت پاسخگویی به نیاز های اطلاعاتی گروه اول و حسابداری مدیریت برای پاسخگویی به نیاز های گروه دوم از هم متمایز می شوند(نوروش و آژیری ،1378،ص89)1.
همان گونه که در بالا اشاره شد اطلاعات حسابداری یکی از منابع مهم اطلاعاتی برای تصمیم گیری های اقتصادی می باشد .در تصمیم گیری های اقتصادی ،اطلاعات حسابداری می تواند با اطلاعاتی که خارج از سیستم حسابداری تهیه می شود ،مورد استفاده قرار گیرد .تقریباً تمامی اطلاعات حسابداری متاثر از یک رشته قواعد و روش هایی است که اصطلاحا ً آنها را اصول پذیرفته شده حسابداری می نامیم.به نظر می رسد حسابداری تامین کننده اطلاعات برای تصمیم گیری در یک موسسه اقتصادی می باشد و همواره بین گزارش حسابداری و (به عبارتی هر نوع اطلاعات مالی ) و تصمیم گیری اقتصادی رابطه مستقیمی برقرار می باشد .
البته برای اینکه ارتباط اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری های مفید اقتصادی به خوبی تبیین شود باید در مفهوم عبارات زیر دقت کافی داشته باشیم (بدری ،1372،ص164)1.
اگر اطلاعات حسابداری در فرایند تصمیم گیری به عنوان اطلاعات مربوط تلقی نشود هر گونه تغییر در این اطلاعات نیز بر تصمیم موثر نخواهد بود.هرگاه اطلاعات غیر حسابداری موجود باشد،آن گاه مفهوم و جایگاه ذهنی اطلاعات غیر حسابداری از نظر تصمیم گیرنده بر ارزش این اطلاعات (اطلاعات حسابداری)در فرایند تصمیم گیری موثر نخواهد بود.وجود اطلاعات غیر حسابداری در ارزش گذاری اطلاعات حسابداری توسط فرد تصمیم گیرنده در فرآیند تصمیم ،عامل تعیین کننده و مهمی خواهد بود.در این فصل پس از مروری چند در سابقه و پیشینه تحقیق، شکل گیری مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی،ورود مفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه،مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار،عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام،عدم تقارن اطلاعاتی و بورس اوراق بهادار تهران،اطلاعات جدید و سرعت تعدیل قیمت های سهام،اعلان سودحسابداری و محتوای اطلاعاتی آن مورد بررسی، تبیین و تشریح قرار گرفته است و در انتهای فصل به تحقیق های گذشته داخلی و خارجی و نتایج آن نیز اشاره گردیده است.

2-2شکل گیری مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی:
در دهه 1970 میلادی سه دانشمند به نام های مایکل اسپنس،جرج اکرلوف و جوزف استیلیتز1 (برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال 2001) در زمینه اقتصاد اطلاعات ،نظریه ای را پایه گذاری کردند که به نظریه عدم تقارن اطلاعاتی موسوم شد.در آن زمان محافل مالی و اقتصادی دنیا همواره سوال هایی به شرح ذیل مطرح بود:
چرا کسانی که قصد خرید اتومبیل دست دوم دارند ترجیح می دهند به واسطه مراجعه کنند تا به فروشنده؟
چرا موسسه ها با وجود اطلاع از وضع مالیات بر سود سهام، بین سهامداران خود سود تقسیم می کنند؟
چرا نرخ بهره در کشورهای جهان سوم اغلب بیش ا زحد بالاست؟
مساله اطلاعات نا متقارن در جایی اتفاق می افتد که یک فرد اطلاعاتی در ارتباط با رویداد های اقتصادی داشته باشد و فرد یا افراد دیگر فاقد آن باشند.تا کنون ما تصور می ردیم که کیفیت کالاهای مورد معامله همیشه برای همه طرفهای مشارکت کننده در یک معامله مشخص است .
مثالهای بی شماری وجود دارد که این فرض و تصور درست نیست .معمولاً یک طرف معامله نسبت به طرف دیگر اطلاعات بیشتری در اختیار دارد .با توجه به اینکه میزان اطلاعاتی که در اختیار یک طرف معامله قرار دارد ،توسط دادگاه یا سایر مراجع قابل تشخیص نیست بنابراین نمی توان برای برابری نمودن اطلاعات قرارداد تنظیم نمود.2
برندگان جایزه نوبل ،پاسخ مشترکی برای سوالات مطرح شده ارائه دادند و با استفاده از فرضیه واقع بینانه عدم تقارن اطلاعاتی به بسط نظریه خود پرداختند و برای سوالات فوق پاسخ هایی به شرح ذیل ارائه نمودند:
فروشندگان اطلاعات بیشتری نسبت به خریداران درباره کیفیت اتومبیل دارند.
مدیران شرکت ،بیش از سهامداران از وضعیت سودآوری موسسه مطلع می باشند.
وام گیرندگان بهتر از وام دهندگان درباره توانایی شان جهت باز پرداخت اقساط در آینده اطلاع دارند.
به طور مشخص ،اکرلوف نشان داد که عدم تقارن اطلاعاتی می تواند موجب افزایش گزینش مغایر در بازار ها شود که این امر قبل از وقوع معامله برای افراد بوجود می آید .اسپنس خاطر نشان کرد که در شرایط خاص ،واسطه های مطلع می توانند با انتقال اطلاعات محرمانه خود به واسطه های کم اطلاع، درآمد بازار خود را بیشتر کنند.به این ترتیب مدیر شرکت با صرف مخارج اضافی برای مالیات سود سهام ،خبر از بالا بردن سود می دهد.
مقاله اکرلوف3 (1970) با عنوان "بازار نابسامان "اولین تحلیل رسمی از بازار هایی را که با مشکل گزینش مغایر رو به رویند،معرفی می نماید .اکرلوف نوعی بازار را به تصویر می کشد که در آن به اصطلاح رایج ،فروشنده نسبت به خریدار اطلاعات بیشتری را در اختیار دارد.البته حسابداران برای کاهش مشکل گزینش مغایر ،سیاست افشای کامل را پذیرفته اند تا میزان اطلاعات در اختیار عموم افزایش یابد.
شرکتهایی که بر اساس اطلاعات نهایی از سودآوری بالای خود مطلع می باشند،سود سهام پرداخت می کنند و بازار آن را علامتی برای خبر خوب تلقی می کند و قیمت بالاتری برای سهام آن شرکت قائل می شود. و از این طریق با بالا رفتن قیمت سهام مالیات پرداختی بر روی سود سهام را جبران می کنند (جلیلی، 1387، ص208)3.

3-2- ورود مفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه:
در ادبیات مربوط به زیر ساخت بازار ،دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از سه بخش تشکیل می شود.هزینه پردازش سفارش ،هزینه نگهداری موجودی و هزینه گزینش مغایر ،هزینه پردازش سفارش مبلغی است که بازار ساز ها برای آماده بودن جهت انجام سفارش های خرید و فروش هزینه می کنند(تینیک،1972)4. بخش هزینه نگهداری موجودی که توسط استال5 (1978) و هوو استال6 (1981) مدل سازی شده است،بیان می کند که هزینه معاملات منجر می شود بازار سازها پرتفوی متنوع نگهداری نمایند تا از این طریق بتوانند هزینه های خود را پوشش دهند.در نهایت ،گزینش مغایر که توسط کاپلند و گالی7 (1983) و گلشتن و میلورام8 (1985) مطرح گردید نمایانگر یک امر جبرانی برای معامله گران جهت پذیرش ریسک معامله با افرادی است که احتمال دادر اطلاعات مهم و محرمانه ای در اختیار داشته باشند.به عبارت دیگر ،اگر بخش عمده ای از بازار افراد غیر مطلع تشکیل دهند ،بازار ساز ها دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را افزایش می دهند تا از این طریق ریسک گزینش مغایر را جبران کنند .

1-3-2- مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار
زمانی که اوراق بهادار انتشار می یابد و به موجودیت خود در بازار ادامه می دهد تا بازخرید شوند یا به سررسید پرداخت برسند اما برخی دیگر از انواع اوراق بهادار را عده ای فروخته و عده ای دیگر آن را خریداری می کنند بنابراین دو نوع بازار خواهیم داشت،نوع اول بازاری است که برای تمامی اوراق بهادار وجود دارد و نوع دوم بازاری است که جریان خرید و فروش همان اوراق بهادار را در طی زمان پیگیری می کنند .در نمودار شماره 1 این بازار نحوه به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا در آنها نشان داده شده است.

نمودار 1-2 نحوه تعادل در دو بازار (مجله تحقیقات مالی 14و13،ص18(1

نمودار سمت چپ که بازار موجودی را نشان می دهد ،نمایانگر یک عرضه ثابت وتقاضایی به شکل اریب رو به پایین با توجه به قیمت اوراق بهادار می باشد . هر چه قیمت اوراق بهادار کمتر باشد تقاضا برای آن بیشتر خواهد بود.نمودار سمت راست بازار در جریان را در هر واحد نشان می دهد .اگر زمان یک روز باشد این نمودار نمایانگر تقاضایی رو به پایین است .در این نمودار ،عرضه ثابت نخواهد بود و به صورت اریب رو به بالا می باشد.تعادل در نمودار سمت چپ زمانی اتفاق می افتد که قیمت در سطح pe باشد .در نمودار سمت راست جریان عرضه و تقاضا در نقطه ای همدیگر را قطع می کنند . آن نقطه جایی است که عرضه اوراق بهادار یا تقاضا ی آن به تعادل رسیده است که این تعادل در نقطه pe تشکیل شده است.اگر هر دو بازار به تعادل برسد ،تعادل کلی ایجاد خواهد شد .در تعدل کلی قیمت اوراق بهادار در هر دو بازار یکسان خواهد بود .

نمودار شماره 2-2-تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش

در نمودار شماره 1-2-نیز همچنان قیمت تعادلی برقرار می باشد اما در بازار واقعی این قیمتهای معاملاتی است که مورد توجه قرارمی گیرد .این قیمت ها ،تفاوت پیشنهاد خرید و فروش بازار سازها است قیمتی که بازار ساز اوراق بهادار را می خرد"،قیمت پیشنهادی خرید "9 و قیمتی که با آن اوراق بهادار را می فروشد ،"قیمت پیشنهادی فروش10" نامیده می شود.
اختلاف بین دو قیمت" شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش11"خواهد بود .اگربیشتر از یک بازار ساز وجود داشته باشد ،تفاوت بالا ترین قیمت پیشنهادی خرید و پایین ترین قیمت فروش را شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار می نامند و نقطه تعادلی جایی بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار قرار می گیرد.در یک بازار مالی سازمان یافته ،نقش بازار سازان ایجاد جریان دو طرفه قیمت برای پیشنهاد خرید و پیشنهاد فروش در تمام شرایط می باشد.
به طور خلاصه ،بازار سازها مسئولیت تنظیم بازار را به عهده خواهند داشت و برای اجرای این وظیفه آنان باید موجودی مناسبی از اوراق بهادار را داشته باشند تا بتواند نوسانات قیمتها را کنترل نمایند. نگهداری موجودی برای این افراد هزینه هایی در بر خواهد داشت که از طریق اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار، این هزینه ها را جبران می کنند .در نمودار شماره 1-2درآمد بازا ر سازان به صورت هاشور زده نشان داده شده ،در واقع به بیان ریاضی می توان گفت که:
(Pa – Pb ) Q درآمد بازار سازان می باشد.
هزینه ها و ریسک عملیات بازار ساز ها به ویژگی های خاصی از قبیل افت و خیز بازار و یا وسعت بازار12 ،"عمق بازار13"و "انعطاف پذیری بازار14" بستگی دارد .در ضمن ،ریسک عملیات بازار سازی به تعداد افرادی که بر اساس انگیزه اطلاعاتی و نه انگیزه نقدینگی ،اقدام به انجام مبادله می نمایند،بستگی دارد .در نمودار شماره 2-3 به این رابطه پرداخته می شود.
اگر در بازاری به حد کافی برای اوراق بهادار ،حجم خرید و فروش به قیمت تعادلی وجود داشته باشد می توانیم بگوییم که این بازار دارای وسعت کافی می باشد و به عبارت دیگر روان15 است .بازار هایی که تعداد خریداران و فروشندگان در آن کم است به بازار های کم رمق16 معروف می باشند.

نقدینگی اوراق بهادار به درجه روان بودن بازار بستگی دارد .شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار سازها در یک بازار روان کمتر از شکاف قیمت پیشنهادی در بازار کم رمق می باشد.زیرا در بازار های روان ،حجم مبادلات بالاتر و در یک آن کمتر است .
بازاری دارای عمق17 است که قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار ساز نزدیک به قیمت تعادلی باشد که تغییرات قیمت در چنین بازاری غالباً پیوسته می باشد .اما در بازار کم عمق تغییرا ت قیمت به صورت جهشی و نا پیوسته می باشد .تغییر قیمتها در بازار های عمیق پایینتر از تغییر قیمتها در بازار های کم عمق18 می باشد. بنابراین ریسک بازار سازها در بازار های عمیق کمتر از بازار ها ی کم عمق است. اگر بازار عمیق باشد اوراق بهادار نیز دارای قابلیت برگشت19 زیاد خواهد بود.

نمودار شماره 3-2- یک بازار پر افت وخیز

2-3-2 عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
تحقیقات تجربی که اخیراً صورت گرفته است ، تاثیر اعلان سود بر رفتار دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را به صورت کلی مورد توجه قرار داده اند. بر طبق مطالعاتی که اوشمن و مورس20 (1983) بر روی 25 شرکت انجام دادند به تغییر دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در زمان اعلان سود پی بردند.ویکنتاش و چیانگ21 (1986) نیز تغییرات مهمی را در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پس از اعلان سود ،تنها زمانی که هیچ اطلاعات مهمی از جانب شرکت در ظرف 30 روز قبل از اعلان سود منتشر نشده باشد مشاهده نمودند.
پاتل22 (1991) مدعی شد که پس از اعلان سود ، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام افزایش می یابد.لی، مک لاو ردی23 (1993) با استفاده از اطلاعات بین روزی شواهدی را ارائه نمودند که بر مبنای آن دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در دوره پس از اعلان سود به مدت یک روز دارای وسعت بیشتری می باشد و قبل از اعلان سود شاهد کاهش قیمت پیشنهادی بودند.
کرینسکی ولی24 (1996) در یافتند که اعلان سود عدم تقارن اطلاعاتی را در بازار افزایش می دهد.بر طبق مدل عدم تقارن اطلاعاتی که کاپلند و گالی25 (1983) و میلورام و گلشتن26 (1985) ارائه نمودند، در بازار می توان دو نوع معامله گر را متصور شد:
(الف )معامله گران نقد27 (ب)معامله گران مطلع28.
معامله گران مطلع به این خاطر اقدام به انجام معامله می کنند که دارای اطلاعات محرمانه ای هستند که در قیمت ها منعکس نشده است.
در حالی که معامله گران نقد(سرمایه گذارن غیرمطلع) تنها به دلیل دارا بودن نقدینگی به انجام مبادله اقدام می کنند. البته این مدل ها بر روابط بین تفاوت قیمت خرید و فروش و افراد مطلع در بازار اشاره دارند . بازارسازها از انجام معامله با افراد مطلع دچار زیان می شوند و این زیان را از طریق گسترش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام جبران می کنند . بر اساس این مدل عدم تقارن اطلاعاتی در بازار منجر به افزایش دامنه قیمت های پیشنهادی می شود .
در مدل کیم و ورچیا29 ( ١٩٩٤) برخی افراد مطلع در بازار از قبیل سهامداران عمده، اطلاعات عمومی (مانند اعلان سود) را به سمت اطلاعات محرمانه سوق می دهند . بدیهی است که این افراد دارای مزیت اطلاعاتی نسبت به سایرین هستند و از این رو قادرند تا ارزیابی بهتری نسبت به عملکرد موسسه از طریق اعلان سود داشته باشند . البته تمرکز اصلی آن ها بر چگونگی تاثیر عدم تقارن اطلاعاتی در مبادلات افر اد مطلع پیرامون زمان اعلان سود است . از نظر آنان اعلان سود منجر به افزایش حجم مبادله و گسترش عدم تقارن اطلاعاتی می شود. کیم و ورچیا اثرات این اعلان ها را به دو صورت بیان می کنند: اول این که، اعلان های سود زمینه را برای معامله ای برابر و یکسان در بازار فرا هم می کند زیرا منجر به انتشار اطلاعات برای همه افراد حاضر در بازار می شود و بدین ترتیب باید شاهد افزایش عدم تقارن اطلاعاتی در روزهای قبل از اعلان سود باشیم. دوم این که، بازار متشکل از افرادی است که توانایی های متفاوتی در پردازش اطلاعات دارند . طبق این دیدگاه عدم تقارن اطلاعاتی نباید قبل از اعلان سود افزایش یابد بلکه باید در یک سطح صعودی در پی اعلان سود باقی بماند . زیرا، برخی از معامله گران قادر به پردازش بهتر اطلاعات هستند و این پردازش اطلاعات است که موجب افزایش حجم مبادلات در یک محیط دارای نقدینگی کم ترمی شود، نه عدم تقارن اطلاعاتی. در این زمان معامله گران غیر مطلع به دلیل افزایش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از انجام مبادله خودداری می کنند .
کایل30( ١٩٨٥ ) ایزلی و اوهارو31 (١٩٩٢) در یافته های خود پی بردند هنگامی که عدم تقارن اطلاعاتی افزایش یابد شاهد افزایش حجم مبادلات نیز خواهیم بود.
دمسکی و فلتهام32(1994) و مک نیکولاس و ترومن33 ( ١٩٩٤) بر اهمیت تمرکز بر فعالیت بازار اوراق بهادار در دوره قبل از اعلان سود علاوه بر دوره پس از اعلان سود اشاره دارند. به نظر مک نیکولاس و ترومن سرمایه گذارانی که دارای افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی هستند جستجوی اطلاعات محرمانه را قبل از اعلان سود افزایش u1605 می دهند . این امر بدین معناست که قبل از اعلان سود، سطح بالایی از عدم تقارن اطلاعاتی را شاهد خواهیم بود.
اسکینر34 ( ١٩٩١ ) در تحقیق خود افزایش قابل ملاحظه ای را در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پیرامون زمان اعلان سود مشاهد نکرد.. یان35 ( ١٩٩٨ ) به وجود عواملی اشاره می کند که طبق آن، حرکت های مهمی را در قیمت سهام پیرامون زمان اعلان سود مشاهده کرد که می تواند معامله گران را به گردآوری اطلاعات بیشتر ترغیب کند . وی دریافت که هم تغییرپذیری سود و هم واکنش بازار نسبت به سود غیرمنتظره رابطه مثبتی با تغییرات در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلان سود دارد . از این رو دامنه قیمت پیشنهادی در روز قبل، روز اعلان و روز پس از اعلان دارای روندی افزایشی است . اکر36( ٢٠٠٢ ) وجود تفاوت اندک در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و افزایش حجم معاملات را پیرامون زمان اعلان سود گزارش کرده است.
لی بی و همکاران 37 (٢٠٠٣) با بررسی شرکت های فعال در بورس تورنتو دریافتند که قبل از اعلان سود دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سها م افزایش پیدا کرده است. ویل38( ٢٠٠٤ ) با بررسی شرکت های فعال در بورس یورونکست پاریس، وسعت دامنه قیمت . پیشنهادی خرید و فروش سهام را در زمان اعلان سود مشاهده کرد.
در ادامه نیز خلاصه نتایج بدست آمده در نمایه 2-1 نشان داده شده است.

نمایه 2-1 خلاصه نتایج مطالعات در مورد وجود عدم تقارن اطلاعاتی
ردیف
محقق
سال
افزایش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
1
اشمن-مورس
1983
پس از اعلان سود
2
کایل
1985
پس از اعلان سود
3
وکینتاش چیانگ
1986
پس از اعلان سود
4
پاتل
1991
پس از اعلان سود
5
اسکینر
1991
پس از اعلان سود
6
ایزلی-اوهارا
1992
قبل از اعلان سود
7
لی-مک لاو-ردی
1993
پس از اعلان سود
8
مک نیکلاس-ترومن
1994
قبل از اعلان سود
9
دمسکی -فلتهم
1994
قبل از اعلان سود
10
کیم-ورچیا
1994
پس از اعلان سود
11
کرینسکی-لی
1996
قبل از اعلان سود
12
بروک
1996
پس از اعلان سود
13
یان
1998
قبل از اعلان سود
14
گرهاردکلینگ
2000
قبل از اعلان سود
15
اکر
2002
پس از اعلان سود
16
لی بی -متئو-ترومن
2003
قبل از اعلان سود
17
لوئچی ویل
2004
قبل از اعلان سود

3-3-2- عدم تقارن اطلاعاتی و بورس اوراق بهادار تهران
با توجه به بررسی هایی که بعمل آمده ،در مورد عدم تقارن اطلاعاتی و ارتباط آن با داده های حسابداری محمد حسین قائمی و محمد رضا وطن پرست نقش اطلاعات حسابداری را در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس تهران در دوره 1381-1383 مورد برسی قرار دادند .نتایج تحقیق وی نشان می دهد که عدم تقارن اطلاعاتی در قبل از اعلان سود بیش از بعد از اعلان سود است و به تبع حجم و بازده غیر عادی انباشته قبل از اعلان بیشتر پس از اعلان سود می باشد .

4-3-2-نظریه بازار کارای سرمایه
از اوایل قرن بیستم ،اعتقاد گروهی از دست اندارکاران ابزار های اوراق بهادار،بر این بود که مطالعه تاریخی قیمتها حاوی اطلاعات مفیدی برای پیش بینی قیمتها در آینده است ٍ؛لذا،با به دست آوردن روند قیمتها،الگوی تغییرات ،شناخته می شوند و این الگو به ما می گوید که هر چند وقت یکبار ،روند خاصی رخ می دهد.معتقدین به این طرز تفکر را به دلیل اینکه بر نمودار ها تمرکز داشتند چارتیست نامیدند (سینایی،1372،ص50)1.به نظر این مکتب تحلیل بنیادی ضرورتی ندارد ،و حامیان آن بر این باورند که تاریخ تکرار می شود (فیشر و جردن، 1991، ص635)2 .
از دهه 1930 مطالعات دیگری که در نقطه مقابل این دیدگاه قرار داشت،آغاز شد.تمرکز اصلی این تحقیقات ،روی تصادفی بودن رفتار قیمتها بود و اینکه قیمتها از روند خاصی پیروی نمی کنند.نتایج این مطالعات به صورت یک جریان فکری و نظری قوی وارد مباحث اقتصاد و سرمایه گذاری گردید و نظریه رفتار تصادفی قیمتها شکل گرفت (سینایی،1372،ص50)3.
مکتب گشت تصادفی ،از طریق آزمون های تجربی به اثبات رساند که تغییرات متوالی قیمتها در دوره های کوتاه مدت،همانند یک روز ،یک هفته یا یک ماه،مستقل از یکدیگر است (فیشر و جردن، 1991، ص635)4.پس از دهه 1960تحقیقات از شکل آماری مطالعه رفتار قیمتها،به مسئله ویژگی های اقتصادی بازار سهام،که موجب تغییرات تصادفی می شد،سوق پیدا کرد.این مسئله ،موجب پیدایش نظریه بازار کارا شد (سینایی،1372،ص50)5. بنیادگرایان باور دارند که با تجزیه و تحلیل متغیر های مالی و اقتصادی کلیدی ،می توان ارزش واقعی سهم را برآورد نمود (فیشر و جردن، 1991، ص635)6.
بر اساس این نظریه ،هیچ کس نمی تواند در بلند مدت به طور سیستماتیک بیشتر از میزان ریسکی که متحمل شده است،بازده کسب کند.در چنین بازاری ،قیمت سهام انعکاسی از اطلاعات مربوط به آنهاست و تغییرات قیمتها دارای الگوی خاص و قابل پیش بینی نیست(فدایی نژاد ،1375،ص7)1.
کارا بودن بازار از اهمیت زیادی برخوردار است،چرا که در صورت کارا بودن بازار سرمایه ،هم قیمت اوراق بهادار به درستی و عادلانه تعیین می شود و هم تخصیص سرمایه،که مهمترین عامل تولید و توسعه اقتصادی است ،به صورت مطلوب و بهینه انجام می شود(جهانخانی و عبده تبریزی،1372، ص7)2.
در دنیای مالی،سه نوع کارایی در بازار سرمایه وجود دارد (فیشر و جردن، 1991، ص60)3.
* کارایی اطلاعاتی ؛
* کارایی تخصیصی؛
* کارایی عملیاتی؛

* کارایی اطلاعاتی
وچود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس به موقع و سریع آن بر قیمت اوراق بهادار،ارتباط تنگاتنگی با کارایی بازار دارد .در بازار کارا ،اطلاعاتی که در بازار پخش می شود به سرعت بر قیمت تاثیر می گذارد.در چنین بازاری قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آ ن نزدیک است؛به بیان دیگر ،ویژگی مهم بازار کارا این ست که قیمت تعیین شده در بازار ،شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار است.بنابراین بازار کارا به بازاری اطلاق می شود که در آن قیمت اوراق بهادار از قبیل قیم سهام عادی،منعکس کننده تمام اطلاعات موجود در بازار باشد.بازار کارا باید نسبت به اطلاعات جدید حساس باشد .اگر اطلاعات تازه ای به اطلاع عموم برسد،قیمتها،متناسب با جهت اطلاعات یاد شده ،تغییر خواهد کرد.اگر بازار نسبت به اطلاعات جدید بی تاوت باشد و عکس العمل لازم را انجام ندهد ؛یعنی ،تحلیل کننده ای در بازار برای ارزیابی و بررسی اطلاعات جدید برقیمت نباشد ،طبعاٌآن بازار کارایی نخواهد داشت(جهانخانی و عبده تبریزی ،1372،ص8)4. کارایی اطلاعات به نوبه خود به سه شکل ضعیف،نیمه قوی و قوی تقسیم می شود (فیشر و جردن، 1991، ص60)5.در ادامه به تفضیل در باره هر یک از شکلهای کارایی اطلاعاتی خواهیم پرداخت.

* کارایی تخصیصی
یکی از عمده ترین پیامدهای کارایی بازار این است که منابع موجود به بهترین حالت ،و به شکل بهینه و مطلوب ،بهره برداری شود.یکی از وظایف مهم بازار سرمایه ،باید تامین مالی شرکتها و نهادها باشد .بازار سرمایه باید این ویژگی را داشته باشد که شرکتهای نیازمند بتوانند سرمایه لازم خود را تامین کنند و شرکتهایی که پروژه های آنها توازی معقولی از بازده و ریسک ندارد،از دستیابی به نابع جدید در بازار محروم شوند(جهانخانی و عبده تبریزی ،1372،ص11)1.
در این مفهوم ، بازار هایی دارایی کارایی تخصیصی می باشند،که در آن پروژه های سرمایه گذاری با بهره وری نهایی سرمایه ،تامین مالی می شوند (فیشر و جردن، 1991،ص60)2.تخصیص هنگامی بهینه است که بیشترین سرمایه متوجه سودآورترین فعالیت شود.پس تخصیص سرمایه هنگامی درست انجام می شود که شرکتهایی که فرصتهای سرمایه گذاری بهتر دارند ،سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند،و آن بخشهای اقتصاد که بازدهی کمتری دارند (و با محدودیت بیشتر روبرو هستند) از استفاده سرمایه محروم شوند.
* کارایی عملیاتی
کارایی عملیاتی اشاره به تسهیل و سرعت مبادلات در بازار دارد ،که از طریق آن بازار های سرمایه امکان ملاقات خریداران و فروشندگان را ممکن می سازند.این نوع کارایی ،منجر به افزایش سرعت نقد شوندگی دارایها می شود (همان منبع، ص60)3.
بازاری از نظر عملیاتی ،کارا محسوب میشود که هزینه انجام مبادلات در حداقل سطح ممکن باشد.سه مشخصه کارایی بازار را می توان به صورت زیر بیان نمود4:
1.چنانچه کارگزاران و معامله گران ،سودهای عادی و معقولی را (با توجه به سطح ریسک فعالیتشان)به دست آورند ،بازار از نظر عملیاتی کارا است؛
2.کارایی عملیاتی بستگی به درجه رقابت بین کارگزاران و معامله گران (سهولت در ورود و خروج) دارد؛
3.کارایی تخصیصی ،مستقیماً به سطح کارایی عملیاتی در هر بازاری مرتبط است.
گونه های سه گانه کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه:
کارایی اطلاعاتی بازار در سه سطح ،از نظر مفروضات و پیامدهای آن مطرح است که ذیلاً مطرح می شود(سینایی ،1372،ص48)2:
شکل ضعیف :انعکاس اطلاعات بر قیمت سهام می تواند در سطح نازل و به اصطلاح در شکل ضعیف آن مطرح باشد.در این سطح از کارایی ،قیمتها ی اوراق بهادار ،فقط اطلاعاتی که در گذشته قیمتها نهفته است و از توالی تاریخی قیمتها حاصل می شود را منعکس می کنند،که این اطلاعات بلافاصله در قیمتهای جاری منعکس می شوند.در این حالت فذض می شود قیمت اوراق بهادار ،فقط منعکس کننده اطلاعات تاریخی باشد؛
بدین معنی که قیمت سهام روند خاصی نداشته و بازار سهام ،حافظه ای ندارد؛یعنی قیمت سهام در بازار کارا به شکل تصادفی تغییر می کند. این همان نظریه گشت تصادفی یا گردش تصادفی است.
شکل نیمه قوی:این سطح از فرضیه می گوید که قیمت سهام ،منعکس کننده همه اطلاعات عام و منتشر شده است. در این جا ،اطلاعات عام،محدود به قیمت گذشته نیست بلکه در بر گیرنده هر اطلاعاتی درباره عملکرد شرکت و مشخصات صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می کند.
شکل قوی:در این حالت فرض آن است که تمام اطلاعات مربوط و موجود ،اعم از اطلاعات محرمانه و اطلاعات دردسترس عموم ،در قیمت اوراق بهادار انعکاس دارد .مفهوم کارایی بازار را می توان همانند نمودار نشان داد(استرانگ،2000،ص218)1.
شکل قوی شکل نیمه قوی شکل ضعیف
* اطلاعات خصوصی اطلاعات عمومی منتشر شده اطلاعات تاریخی
* اطلاعات عمومی منتشر شده اطلاعات تاریخی
* اطلاعات تاریخی

4-2-اطلاعات جدید و سرعت تعدیل قیمت های سهام
از سال 1965 در حوزه امور مالی ،فرضیه ای در مورد کارا بودن بازار سرمایه مطرح شده است. علت انجام این تحقیقات آزمودن این نظریه بود که آیا بازار سهام در کسب و پردازش اطلاعات ورودی به طور معقول عمل می کند یا خیر ؟ و آیا اطلاعات بدون درنگ و گرایش خاصی در قیمت اوراق بهادار منعکس می شود یا خیر ؟
منطقاً سرمایه گذاران برای حداکثر رساندن مطلوبیت مورد نظر خود ، از کل اطلاعاتی که به تعیین ارزش و قیمت گذاری اوراق بهادار مربوط می شود استفاده می کنند.
البته در تعیین قیمت اوراق بهادار، باید هزینه پردازش اطلاعات و نیز هزینه انجام معاملات را در نظر داشت .در سال 1970 برای نخستین بار بود که فاما به صورت رسمی مفهوم کارایی بازار اوراق بهادار را مطرح نمود .وجود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس به موقع و سریع اطلاعات بر روی قیمت اوراق بهادار، ارتباط تنگاتنگی با کارایی بازار دارد .
در بازار کارا ، اطلاعاتی که در بازار منتشر می شود، به سرعت بر روی قیمت ها تاثیر می گذارد. در چنین بازاری ،قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی ، آن نزدیک می گردد؛ به عبارت دیگر ،ویژگی سهم بازار کارا این است که قیمت تعیین شده در بازار ،شاخص مناسبی از ارزش واقعی اوراق بهادار می باشد. از نظر فاما ،بازار کارا به بازاری اطلاق می شود که در آن قیمت اوراق بهادار (مانند سهام عادی) منعکس کننده تمام اطلاعات موجود در بازار باشد. شاید بتوان از دیدگاه فرضیه بازار کارا ، دلیل وجودی حسابداری را عدم تقارن اطلاعاتی بیان نمود که در آن یکی از طرفین مبادله ، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل د راختیار دارد . بازار کارا باید در برابر اطلاعات جدید حساس بوده و نسبت به آن اطلاعات از خود واکنش نشان دهد . فاما برای کارایی بازار ویژگی هایی به شرح ذیل عنوان نمود .
1. شرایط رقابتی در بازار حکمفرما باشد
2. اطلاعات باید به سرعت و با حداقل هزینه در دست تمامی افراد قرار گیرد
3. اطمینان از وجود قیمتی عادلانه برای اوراق مورد مبادله
4. کم هزینه بودن معامله در بازار ،تا حدی که به وضعیت بدون هزینه نزدیک باشد.
5. عدم توانایی معامله گران در تحت نفوذ قرار دادن بازار
6. در این بازار هر کس می تواند به نرخ های رایج بازار مالی قرض بدهد و بگیرد .
7. قیمت بازار طوری تعیین می شود که منعکس کننده ی تمامی اطالاعات خوب و بد می باشد .
8. در بازار کارا ، تعدیل قیمت ها با سرعت انجام می شود .
9. شرط لازم برای کارایی وجود رقابت است
10. بازار کارا در هر مقطعی از زمان ، عده ای در آن خریدار و عده ای در آن فروشنده می باشد.

بازار کارای سرمایه ، بازار پیچیدهای است که ابزارهای پیچیده مالی در آن وجود دارد ، همانگونه که مشاهده می شود یکی از ویژگی های بازار کارا این است که در آن تعدیل قیمت ها به سرعت انجام شود و رفتار بازار تابع گام تصادفی می باشد . آنچه که مسلم است مرکز ثقل آزمون های تجربی ، سرعت تطابق قیمت با اطلاعات جدید است.
برای نخستین بار در سال 1959 هری رابرتز بیان نمود که یک رشته اعداد را به طور تصادفی استخراج نموده و نمودار آن را ترسیم کرده است که شبیه نمودار یک رشته از قیمتها ی سهام می باشد.وی اشاره کرد که اگر تغییرات قیمت سهام را هم محاسبه و این تغییرات بر روی نموداری رسم کنیم ، دو نمودار بسیار شبیه به هم خواهد بود. وی درخواست نمود تحقیقات بیشتری صورت پذیرد تا نتیجه گیری او در مورد تصادفی بودن تغییر قیمت سهام مورد بازبینی قرار گیرد .در سال 1959 فیزیکدانی به نام از بورن که در این سال به بازار سهام علاقه مند شده بود تحقیق دیگری را انجام داد .وی اعدادی از قیمت های سهام را مورد بررسی قرار داد و دریافت که تغییرات قیمتها از یکدیگر مستقل می باشند. هر چند دیدگاه ازبورن با رابرتز فرق می کرد اما نتایج شان مشابه بود.
در پی آزمون های رابرت و ازبورن ،آزمون های مور1(1962)، فاما2 (1965) و گرانجر و مورگن اشتر3 (1963) بر نتایج اولیه آن دو صحه گذاشتند .مور به دنبال همبستگی زمانی تغییرات پی در پی قیمت تک تک سهام بر آمد .وی قیمت های هفتگی سالهای 1951 تا 958 را با قیمت 29 سهمی که به صورت تصادفی انتخاب کرده بود بررسی نمود و ضریب همبستگی 6% را به دست آورد .این رقم بسیار پایین گویای این مطلب بود که مطالعه تغییرات هفتگی قیمت برای پیش بینی قیمتهای آینده بی ارزش می باشد.
فاما رقم های روزانه تغییرات قیمت سهام را برای 5 سال (1958تا1962) مورد بررسی قرار داد و به ضریب همبستگی 3%+ دست یافت.در واقع ،حتی تغییرات قیمت با تاخیر4 هم چندان همبستگی نشان نداد .به طور خلاصه همه شواهد حاصل از آزمون ها ی تجربی دال بر حمایت از فرضیه گام تصادفی بود که نشان می داد تغییرات قیمت سهام تا اندازه زیادی مستقل از یکدیگر می باشند.
بال و براون نیز نوعی دیگر از بررسی ها را انجام دادند آنان برای دوره زمانی 1946 تا 1960 نتایج نرخ های بازده عادی 261 شرکت را مورد بررسی قرار دادند تا اثر اعلان سود سالیانه مشخص شود.
آنان شرکتها را به دو گروه تقسیم کردند گروه اول ،شرکتهایی که بهتر از نرخ عادی بازار سود داشتند و دوم ،شرکتهایی که کمتر از نرخ بازار سود آور بودند .نتایج تحقیق آنان نشان داد که متوسط نرخ های بازده شرکتهای با سود بیشتر افزایش داشته و برای سهام با سود کمتر عکس آن را مشاهده نمودند.به بیان دیگر محتوای اطلاعاتی مربوط به سود را ،بازار پیش بینی کرده بود.(جهان خانی و عبده تبریزی ،1372)5.
در زمینه بررسی سرعت تعدیل قیمتهای سهام پس از اعلان سود نیز مطالعات متعددی صورت گرفته است .
برای مثال افرادی از قبیل پاتل وولفسون1 (1984)،تالر2(1985)، باندت3(1987)، فرانسیس4 (1992) و بروکس5 (2003) در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که تعدیل قیمتها در ارتباط با اعلان سود ،آنی و فوری نمی باشد.
اما گرین و واتس6 (1996)،کا او7(2002)،بیاس8 (1999) به نتیجه ای کاملاً متفاوت دست یافتند .در ادامه مطالعات صورت گرفته لوئیچی ویل9 (2004) واکنش قیمت سهام نسبت به اعلان سود را سریع و فوری ارزیابی نمود.

5-2- اعلان سودحسابداری و محتوای اطلاعاتی آن
1-5-2-تحقیقات بال و بران
نخستین تحقیقی که در زمینه اعلان سود و پیامد های ناشی از آن در حرفه حسابداری به صورت تجربی انجام شده است مربوط به پژوهشی می باشد که آقایان بال و براون در دهه 1960 میلادی انجام دادند .در آن زمان باور حسابداری عموماً بر این بود که مدیران قادرند با استفاده از سود حسابداری10 بازار را تحت تاثیر قرار دهند و به عبارت دیگر آن را گمراه نمایند. اما پس از چندی با ظهور فرضیه بازار کارا11 که معتقد به تاثیرگذاری سود بر قیمت سهام بود این دو دیدگاه در تقابل با یکدیگر قرار گرفتند.
بال و براون با در نظر گرفتن فرضیه بازار های کارا بر ان شدند تا از نظر تجربی به بررسی ارتباط بین قیمت سهام و سود بپردازند واز سوی دیگر پاسخی نیز برای این سوال مهم بیابند که آیا اعلان سود حسابداری حاوی اطلاعات تازه و بیشتری هست یا خیر ؟ودر صورت تایید این سوال توانایی آن را در جهت انتقال اطلاعات به بازار،مورد بررسی قرار دهند .بال و براون برای بررسی این امر در صدد بر آمدند تا پارانتر هایی از قبیل :
میانگین نرخ بازده غیر عادی1 ،بازده غیر عادی2 و سود غیر منتظره3 را مرود محاسبه قرار دهند.
بال و براون در بررسی های خود به این نتیجه رسیدند که سود و بازده غیر عادی با یکدیگر در ارتباط می باشند و همچنین اعلان های سود منجر به ورود اطلاعات بیشتر به بازار می شوند. بال و براون اصطلاح محتوای اطلاعاتی را برای نشان دادن ارتباط بین سود سالیانه و نرخ بازده غیر عادی سالیانه ارائه کردند و این سوال را مطرح نمودند که آیا تغییرات قیمت سهام در تاریخ اعلان سود ، یک موضوع قابل توجه است یا خیر ؟البته مفهوم محتوای اطلاعاتی بدین معنی است که یک حادثه مانند اعلان سود بر قیمت سهام تاثیر گذار می باشد و این تاثیر دقیقاً در همان زمانی رخ می دهد که آن حادثه (مانند اعلان سود) اتفاق افتاده باشد .چرا که از نظر آنان مقصود از اطلاعات آن چیزی ست که از قبل شناخته شده نباشد .زیرا در غیر این صورت عوامل موثر بر قیمت سهام مربوط به رویدادهایی
می باشند که از قبل شناخته شده بودند.آنها دریافتند که در صورت مشاهده ارتباط بین تغییرات سود و نرخ بازده غیر عادی می توان نتیجه گرفت که سود عامل موثری بر قیمت سهام می باشد . البته این بدان معنی نیست که سود ،واقعاً اطلاعاتی را به بازار منتقل می کنند. در این خصوص بال و براون در اولین تحقیقات انجام شده در سال 1968 دلایل و شواهدی را نسبت به وسعت اطلاعاتی که سوی منابع مختلف از قبیل مشاوران ،تحلیل گران مالی و . . . ارائه می شود مطرح کرده اند.
بال و براون4 (1968) ارتباط بین جهت حرکت سود غیر منتظره و میانگین بازده غیر عادی را مورد محاسبه قرار دادند و پیش بینی کردند که افرایش در سود غیر منتظره معمولا ً همواره با نرخ مثبت بازده غیر عادی و کاهش در آن نیز با نرخ بازده غیر عادی منفی توام می باشد .فرض بال و براون بر این بود که اعلان سود ،اطلاعات را به بازار منتقل می کند. آنها این مساله را با بررسی میانگین بازده غیر عادی در ماه های اعلان سود مورد مطالعه قرار دادند .اگر سود دارای جهت غیر عادی مثبت و برای نمونه های با سود غیر منتظره منفی باید میانگین نرخ بازده غیر عادی منفی وجود داشته باشد .به هر حال زمانی که آنها تحقیق می کردند کوتاه ترین دوره در دسترس برای محاسبه بازده ،دوره های ماهانه بود و این یکی از محدودیت های آن دوره به شمار می آمد چرا که ،میانگین نرخ بازده غیر عادی در ما اعلان سود صفر نخواهد بود.بال و براون اندازه گیری سود ها ی غیر منتظره را از دو راه پیش بینی کردند .اولین راه استفاده از تغییر سود آوری بود .
اگر سود ها جایگزین مناسبی برای جریانات نقدی باشند ،این مسئله بر وجود ارتباط بین نرخ بازده غیر عادی و تغییرات در جریان نقدینگی صحه می گذارد و البته فرض بر این است که جریان سود یک جریان شزطی است یعنی انتظار این است که سود سال آینده همانند سود سال جاری خواهد بود .دومین بر آورد در خصوص سود های غیر منتظره مساوی با تغییر در سود پس از کنار گذاشتن اثر تغییر در شاخص بازار سود است.
بال و براون ارتباط با اهمیتی در خصوص رابطه بین جهت تغییر سود سالیانه و میانگین بازده غیر عادی گزارش ننمودند امکا واتس1 (1978) دریافت که میانگین نرخ بازده غیر عادی مربوط به اعلامیه های سود به طور قابل ملاحظه ای با صفر اختلاف دارد و نتیجه گرفت که تغییرات سود سالیانه و تغییرات ارزش سهام با یکدیگر مرتبط می باشند.

2-5-2-محققان پیرو بال و براون
محققین دیگر نیز به پیروی از بال و براون مطالعاتی در خصوص اعلان سود سالیانه انجام دادند.برای مثال می توان به بررسی های بال و براون در کشور استرالیا ،فوستر2 (1975) در آمریکا ،فورس گاردو و هرتزن3 (1975) در سوئد ،فرتس4 (1981) در بریتانیا و تایت5 (1983) در آفریقای شمالی اشاره نمود .تفاوت مطالعات بال و براون (در بورس نیویورک) با براون (در بورس استرالیا) در این بود که تعدیل قیمت ها در طی سال در بازار نیویورک کمتر تکرار شده بود و دیگر اینکه بیشتر تعدیل قیمت ها در بورس استرالیا در ماه اعلان سود به وقوع پیوسته بود.البته تفاوت دیگر را می توان در اندازه شرکتها ی امریکایی در قیاس با شرکتهای استرالیایی بیان نمود که به دلیل کوچک بودن آنها انتظار می رفت که منابع اطلاعاتی کمتری در خصوص آنها وجود داشته باشد .فوستر نیز در بررسی های خود از سود دوره های سه ماهه و نرخ بازده روزانه استفاده نمود.

3-5-2-تحقیقات فوستر
وجود اعلان سودهای میان دوره ای از طریق انتشار صورتهای مالی سه ماهه ،برخی مشکلات را در تفسیر نتایج بال و براون بوجود می آورد .مطابق بررسی های انجام شده به طور مشخص تنها 10 تا 15 درصد از اطلاعات بالقوه در اعلان سود سالیانه گزارش می شود و در حقیقت این گزارشات مالی میان دوره ای بودند که برخی تعدیلات در قیمت سهام را قبل از اعلان سود منجر شده بودند.دیگر اینکه نرخ بازده غیر بازده غیر عادی در ماه اعلان سودهای غیر منتظره مثبت و منفی ممکن است کمتر نشان داده شود.زیرا هنگامی که سودهای میان دوره ای گزارش می شوند بازار انتظارات خود را از سودهای سالیانه تغییر داده و در نتیجه محتوای اطلاعاتی اعلان سود های سالیانه دست کم گرفته می شود.
به کار گیری سودهای میان دوره ای ،عدم افشای وقایع را کاهش می دهد.همچنین باید توجه داشت که برآورد 10تا 15 درصدی بال و براون در خصوص محتوای اطلاعاتی سود حسابداری اغراق آمیز بوده است .زیرا تعدیل قیمت سهام در ماه اعلان سود قبل از روز اعلان سود رخ داده است.برای مثال اگر تعدیل قیمت سهام ناشی از سود غیر منتظره در یک هفته قبل از اعلان سود انجام شده باشد،رابطه مهم و معنی داری بین نرخ بازده روزانه به جای نرخ بازده ماهیانه این نا همگونی را کاهش می دهد. برای گسترش مطالعات ،فوستر1 (1977) تحقیقات خود را مشابه بال و براون انجام داداما وی در بررسی های خود از سود های دوره های سه ماهه و نرخ بازده روزانه استفاده نمود. فوستر از تجزیه و تحلیل سری های زمانی برای ایجاد مدل انتظارات در سود های فصلی استفاده نمود . ویژگی مدل وی این بود که نشان می داد اشتباهات پیش بینی ،مستقل از یکدیگر بوده و در نتیجه تغییرات قیمت نیز مستقل از یکدیگر به نظر می رسند .وی نرخ بازده غیر عادی با اختلاف جزئی با روش بال و براون محاسبه نمود.فوستر بازده غیر عادی تجمعی2 را برای دوره های مختلف با دوره زمانی 20روز قبل و 20روز بعد از اعلان سود محاسبه کرد. منظور از بازده غیر عادی تجمعی عبارتست از متوسط بازده غیر عادی تجمعی برای سودهای غیر منتظره مثبت و منفی ،که سود منفی غیر عادی تجمعی در 1-ضرب می شود.نتیجه تحقیق این بود که اعلان سود فصلی توسط گزارشات میان دوره ای اطلاعاتی را به بازار منتقل می کند و همانند سود سالیانه عاملی تاثیر گذار بر ارزش سهام می باشد .در تحقیق وی ،روز اعلان سود همان روزی بود که سودهای فصلی در وال استریت ژورنال3 گزارش می شود.
در حالیکه اعلان سود های فصلی به طور واقع ،اغلب دو روز قبل صورت می گیرد یعنی در طی مهلت انتشار نشریه وال استریت ژورنال فوستر در یافت که 32% از اطلاعات بالقوه در اعلامیه های سود های فصلی، در زمان اعلان سود در قیمت سهام وجود نداشته است که این رقم حاکی از افزایش اساسی نسبت به پیش بینی بال براون (یعنی 10 تا 15 در صد) در خصوص محتوای اطلاعاتی سود سالیانه می باشد که دلالت بر این نکته دارد که سود گزارش شده توسط صورتهای مالی میان دوره ای حجم قابل قبولی از اطلاعات را به بازار منتقل می کند.

3-5-2-تحقیقات بیور
بیور1 (1968) نشان داد که تغییرات در حجم معاملات با تغییرات در سود ارتباط دارد.نمونه وی شامل اعلامیه های سود سالیانه 143 شرکت در دوره زمانی 5 ساله (1961تا 1965) می باشد. که دارای شرایط زیر بودند:
1-اطلاعات این شرکتها در بانک اطلاعاتی آمریکا به ثبت رسیده باشند.
2- شرکت های موردمطالعه در بورس نیویورک پذیرفته باشند
3- سال مالی آنها غیر از 31 دسامبر باشد.
4- در هفته اعلان سود، تقسیم سود نداشته باشند.
5- در دوره گزارش تجزیه سهام نداشته باشند.
6- کمتر از 20 اعلامیه خبری در وال استریت ژورنال داشته باشند.
این گونه دسته بندی ها احتمال اینکه متغیر های غیر از سود ،تاثیر غیر عادی بر قیمت سهام داشته باشند را افزایش می دهد. تقسیم سود و تجزیه سهام نیز محدودیت هایی هستند که اثر بالوه متغیر های غیر از سود را کاهش می دهد و محدودیت در اعلامیه خبری نیز برای مقایسه نسبت به هفته هایی که اعلان سود در آن وجود دارد به تعداد هفته هایی که سایر اعلان ها به تعداد کمی در آن دیده می شود وضع شده است. ولی این موضوع ممکن است باعث انتخاب شرکتهای کوچک که نسبتاً منابع اطلاعاتی کمتری دارند شده و سبب اغراق آمیز ودن متوسط محتوای اطلاعاتی اعلامیه های سود شوند. نتایج بدست آمده توسط بیور نشان داد که انحراف طی هفته ای که اعلان سود در آن صورت گرفته 67در صد بیشتر از حد معمول می باشد و بیانگر این نکته است که متوسط انحراف بازده غیر عادی در هفته اعلان سود سالیانه بیشتر است.
وی همچنین افزایش حجم مبادلات را به عنوان شاهدی برای وجود محتوای اطلاعاتی در نظر گرفت .بیور در تحقیق خود از همان اعلامیه های سودی که برای بررسی انحراف بازده در زمان اعلان سود استفاده کرده بود ،بهره برد.
وی نتیجه گرفت که مشاهده حجم مبادلات در هفته اعلان دلیلی بر وجود محتوای اطلاعاتی اعلامیه های سودی می باشد.معیار انحراف محتوای اطلاعاتی برای اعلامیه های سود در سایر بازار های معاملاتی غیر از بورس نیویورک با نتایج مشابهی مورد بررسی قرار گرفت.می1 (1971) این موضوع را برای اعلان سود فصلی شرکتهای امریکایی پذیرفته شده در بورس را برای سال های 1964 تا 1968 مورد بررسی قرار داد. هاگرمن2 (1982)روش بیور را برای اعلامیه های سود سهام بانکها در بازار های خارج از بورس3 به کار برد .باید خاطر نشان کرد که نتایج می و هاگرمن همانند نتایج بیور بود.
به طور کلی نتایج حاصل از آزمونهای انجام شده روی انحراف بازده غیر عادی محتوای اطلاعاتی سود ،با نتایج آزمون هایی که در مورد جهت سود غیر منتظره و میانگین نرخ بازده غیر عادی بدست آمده ،هماهنگ می باشد .به عبارت دیگر ،هر دو روش این نتیجه واحد را تصدیق می کنند که اعلان سود، اطلاعات تازه ای را به بازار منتقل می نمایند و گزارشات مالی میان دوره ای یا اعلامیه های فصلی سود ، دارای محتوای اطلاعاتی می باشند.آزمون هایی که در صآزآز

4-5-2-سایر مطالعات در ارتباط با تئوری اطلاعات نا متقارن:
* استیگ لیتز و ویس اثرت اعتبار سهمیه بندی را برای بازار بررسی کردند.در واقع آنان دلایل سودآور بودن اعتبار سهمیه ای را برای بانکها بصورت تئوریک بیان نمودند.
* ساموئل سان اثرات اطلاعات نا متقارن را در فرآیند چانه زنی بررسی کرد. وی متوجه شد که خریداران نا مطلع فقط وقتی می توانند به حداکثر سود مورد انتظار دست یابند که بتوانند اولین و آخرین پیشنهاد دهنده قیمت باشند که فروشنده آن را می پذیرد یا رد می کند.
* هنسن این تئوری را برای بحث ادغام و تملک بکار برد و انتخاب رسانه مبادله را در موفقیت ادغام موثر می داند.
* جوهاماتسون1 در سال 2002بازار سرمایه گذاری مشترک را از منظر تئوری اطلاعات نا متقارن مورد بررسی قرار داد و نتیجه گرفت که می توان از مفاهیم اطلاعات نا متقارن و علامت دهی برای توصیف مشکلات پیش روی موسسان و سرمایه گذاران در سرمایه گذاری مشترک استفاده کرد.

5-5-2- تحقیقات صورت گرفته در ایران:
بر اساس اطلاعات موجود رد مراجع کتابخانه ای تحقیقاتی که به صورت غیر مستقیم با موضوع تحقیق مرتبط می باشند به شرح زیر است:
حسین فخاری (1373) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود "بررسی تاثیر انتشار گزارشات میان دوره ای بر قیمت و حجم مبادلات سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ار مورد مطالعه قرار داد.وی در تحقیق خود تاثیر انتشار 46 گزارش میا دور ای را بر قیمت و حجم مبادلات سهام در فاصله سال های 1370الی 1373 مربوط به 22 شرکت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار داد .این تحقیق گرچه با استفاده از روش تجربی و فلسفی تئوری اثباتی در حسابداری درصدد اثبات فرضیات مربوط بود ولی فرض اساسی این تحقیق بر این امر مبتنی بود کهفرضیه بازار کارا یک فرضیه قابل تبیین است و می توان آن را از طریق تجربی تست کرد.
طبق نتایج بدست آمده از این تحقیق می توان به این نکته رسید که اگر چه کانالای اطلاعاتی بازار سرمایه ایران متفاوت بوده و سرمایه گذارها از روند منطقی برای خرید و فروش سهام استفاده نمی کنند ،وی هنوز هم گزارشات مالی از محتوای اطلاعاتی که موثر بر بازار باشد برخوردار است.اگر چه ،اندازه گیری میزان تاثیر گزارشات مالی به تحقیقات بیشتری نیازمند است. لذا می توان بیان نمود که بازار سرمایه ایران ،بازاری کارا از شکل نیمه قوی نیست و هنوز هم همان گفته قدیمی که حسابداران می توانند بازار را گمراه کند در مورد این بازار مصداق خواهد داشت .گرچه صحت این مدعا نیازمند تحقیقات بیشتری است .وی با محاسبه بازده غیر عادی با استفاده از قیمت و شاخص های هفتگی و محاسبه متوسط گردش و دفعات سهام با استفاده از روش بیور اثر انتشار گزارشات میان دوره ای را بر قیمت و حجم مبادلات بررسی نمود .وی در تحقیق خود به وجود نرخ بازده غیر عادی (+یا -)در هفته های اعلان و افزایش مبادلات در این هفته ها اشاره کرده است .

محمد علی مرادی (1373) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود موضوعی با عنوان "اعلام سود حسابداری از طریق انتشار صورتهای مالی و رفتار قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران "را مورد بررسی قرار داد تا ازاین طریق رفتار تغییر قیمت سهام در قبال اعلان سود حسابداری را از طریق انتشار صورتهای مالی اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار دهد.فرضیه اصلی این تحقیق بیان می دارد که بورس وراق بهادار تهران در قبال انتشار صورتهای مالی و اعلان سود حسادباری واکنش نشان می دهد به منظور تحلیل این فرضیه ،هفته انتشار گزارش به عنوان هفته صفر تلقی و تغییرات قیمت طی 7 هفته پیرامون آن آزمون میانگین ها و آزمون واریانس ها مورد استفاده قرار گرفت.
نتایج تجزیه و تحلیل های انجام شده و آزمون های آماری اعمال شده در هر سطح احتمالی از این فرضیه که مدعی به واکنش بازار و تغییر رفتار قیمتها در نتیجه انتشار گزارشات مالی بود به طور قوی تایید شد اما مهمترین نتیجه ای که از آزمون این فرضیه بدست آمد این بود که بنا به دلایلی چند از جمله کوچک بودن وسعت و اندازه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و محدود بودن منابع اطلاعاتی غیر حسابداری در مورد آنها ،کماکان صورتهای مالی میان دوره ای مهمترین منبع اطلاعاتی برای سهامداران ،اعتبار دهندگان ،سرمایه گذاران و به طور کلی عموم دست اندر کاران بازار سرمایه محسوب شده و بازار از انتشار آن تاثیر می پذیرد و تغییر در رفتار پارامتر های بازار ،بویژه تغییرات در مکانیزم عرضه و تقاضای سهام منجر به تغییر قیمتها می گردد .از سوی دیگر نتایج این تحقیق ، بر عدم وجود کارایی نسبی و انطباق بورس تهران با شکل سوم از سطوح کارایی بازار سرمایه دلالت دارد چرا که در غیر این صور انتظار می رفت بازار جهت سودهای مورد گزارش را از طریق کانالهای غیر رسمی و قبل از انتشار صورتهای مالی میان دوره ای پیش بینی کرده و تغییراتی متناسب با آن در رفتار قیمتها صورت پذیرد.
رضوان حجازی (1375)موضوع رساله دکتری خود را به بررسی "اثر اعلان سود حسابداری (سود واقعی سالیانه) بر قیمت و حجم مبادلات شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران "اختصاص داد.
به عبارت دیگر تاثیر اعلان سود حسابداری در قیمت و حجم معاملات سهام مورد مطالعه قرار گرفت . دراین تحقیق 3 فرضیه به شرح ذیل مورد بررسی قرار گرفت :
1. اعلان سود حسابداری بر قیمت سهام در بورس اوراق بهادرار تهران موثر است.
2. اعلان سود حسابداری برحجم مبادلات سهام در بورس اوراق بهادار تهران موثر است .
3. سود ، عامل تعیین کننده قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران است.
وی برای آزمون این فرضیات 50 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران را از سال 1368 تا 1373 مورد بررسی قرار داد .در این بررسی به این نکته نیز توجه شد که آیا سهامداران و یا سرمایه گذاران اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق اعلان سود به دست می اورند و این رقم می تواند مبنای مناسبی برای تصمیم گیری این دسته از استفاده کنندگان از گزارش های مالی باشد ؟وی این موضوع را با استفاده از مدل بازار مورد بررسی قرار داد و ضرورت بررسی کارایی بورس اوراق بهادار را مطرح ساخت.
بررسی آزمون فرضیه ها در سطح نیمه قوی نیز ضعف و یا فقدان کارایی را نشان می دهند .زیرا میانگین بازده غیر عادی یک هفته پس از برگزاری مجمع نه تنها صفر نبوده بلکه ،رقم قابل ملاحظه ای می باشد .به نظر ایشان سود حسابداری از این جهت که می تواند در پیش بینی قیمت سهام یا جریان سود مورد انتظار ابزار با اهمیتی باشد ،برای سرمایه گذاران از جایگاه ویژه ای برخوردار است .بنابراین ،از نظر وی اگر بین سود حسابداری و توزیع یا اعلان سود که مورد علاقه سهامدار است ارتباطی برقرار باشد،سود مورد انتظار آینده برای سهام از جذابیت بیشتری بر خوردار خواهد بود .وی همچنین در تحقیق خود حداکثر میزان مبادلات را در دو هفه قبل از برگزاری مجمع شرکتها بیان می کند و دلیل این امر را نیز نشت اطلاعاتی ذکر نموده است .
علی عمارلو (1377) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود موضوعی را با عنوان "بررسی تاثیر تغییر Eps پیش بینی شده شرکتها توسط مدیریت بر قیمت سهام "مورد مطالعه قرار داد. فرضیه اصلی این تحقیق بیان می دارد که انتشار اعلامیه های سود پیش بینی شده در بردارنده محتوای اطلاعاتی مفیدی بوده و در تصمیم گیری استفاده کنندگان موثر است.وی برای تحلیل این فرضیه ،هفته انتشار اعلامیه را به عنوان هفته صفر تلقی نموده و تغییرات قیمت طی 10هفته پیرامون آن را مورد مطالعه قرار داد. بر اساس یافته های علمی و نتایج تجربی و تحلیل های آماری (طبق فرآیند های آزمون فرضیه )،در هفته مورد گزارش نسبت به سایر هفته ها تغییر قیمت چشم گیری ملاحظه نشده است .
نمونه های مورد استفاده در این تحقیق شرکتهایی می باشند که دارای اعلامیه های تعدیل سود پیش بینی شده در مقطع سالهای 1370تا 31/05/1377مشاهداتی که دارای شرایط خاصی بودند .(مانند عدم تشکیل مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر افزایش سرمایه در هفته های مورد بررسی و . . . ) انتخاب و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند .به منظور آزمون فرضیه فوق از روش نرخ بازده غیر عادی تجمعی1 استفاده شده است .،آزمون های استفاده شده برای این منظور ،آزمون های علامت و رتبه می باشند. آماره مورد استفاده نیز تقریب نرمال توزیع دو جمله ای (Z)می باشد. نتایج تجزیه و تحلیل های انجام شده نشانگر این است که گزارش های سود پیش بینی شده دارای محتوای اطلاعاتی نمی باشد و در نتیجه اطلاعاتی را به بازار سرمایه انتقال نمی دهد.
عزت اله جمشیدی (1377) مطالعه رابطه درآمد و قیمت سهام را در بورس اوراق بهادار تهران را موضوع تحقیق خود د رپایان نامه کرشناسی ارشد خود قرار داده است.پرسش اصلی در پژوهش وی این است که بین درآمد و قیمت سهام در بورس ارواق بهادار تهران ،چه رابطه ای وجود دارد؟آیا رابطه مشاهده شده می تواند نا به هنجاری نسبت E/Pرا توضیح دهد ؟
بررسی این موضوع،از میان 209 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران تا پایان سا 1375 بر حسب تاریخ پذیرش قبل از سال 1374 و عدم درامد منفی در سال 1374 و 1375 ،تعداد 124 شرکت را به عنوان نمونه انتخاب نمود.
نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین درآمد و قیمت سهام در بازار سهام تهران یک رابطه خطی وجود دارد.یعنی رابطه بین اجزا نسبت E/P،یک رابطه خطی با ضریب ثابت صفر به شکل در صد یا مرتبه نیست در بررسی نابهنجاری نسبت مذکور ،نتیجه تحقیق نشان داد که بین بازدهی و نسبت E/Pیک اربطه مشخص وجود دارد .یعنی سهامی که دارای نسبت E/Pبالاتری هستند بازدهی بالاتری به دست می آورند در توضیح نابهنجاری با استفاده از رابطه مشاهده شده ،نتایج آزمون رابطه بین بازدهی و قسمت نامعین مدل مذکور را تائید نمی کند .علاوه بر این آزمون گردید که آیا نا بهنجاری مذکور ناشی از قیمت هر سهم و اندازه بنگاه آن طوری که در ادبیات مالی یافت می شود هست یا نه؟در نهایت نابهنجاری نسبت E/Pکه ناشی از قیمت هر سهم و اندازه بنگاه تائید نشد.
علی حسامی نیز (1378) پایانامه ای را به عنوان "بررسی تحلیل ارتباط بین سود با بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران "د رمقطع کارشناسی ارشد به رشته تحریر در اورد.وی هدف اصلی تحقیق را تجزیه و تحلیل اطلاعات واقعمی استخراج معیارهایی می داند تا از این طریق سرمایه گذاران را قادر نمایند سهام شرکتها را با یکدیگر مقایسه کرده و سهم مورد نظرشان را با اطمینان بیشتری خریداری نمایند .شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معنی دارری وجود دارد یا خیر ؟وی برای بررسی موضوع ،فرضیه ای با عنوان بین سود حسابداری و بازده سهام ،رابطه وجود دارد "تنظیم نمود .قلمرو زمانی تحقیق از ابتدای سال 1371تا پایان سا 1375 می باشد وی در این دوره زمانی تعداد 46شرکت را به عنوان نمونه انتخاب کرد .وی پس از بررسی دریافت که بین سود حسابداری و بازده سهام رابطه معنی داری وجود دارد .
حسن بیاتی (1378)در پایانامه کارشناسی ارشد خود "بررسی ارتباط بین سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"را مورد مطالعه قرار داد. این تحقیق فرضیه ای را با عنوان "تغییر د رقیمت سهام با تغییر در سود مورد گزارش ،ارتباط دارد ."مورد بررسی قرار داد . به این منظور از داده های مربوط به سود حسابداری سالهای 75و76و اطلاعات قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در سالهای 76و77بهره گرفت. وی در یافت که سود و قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران با یکدیگر رابطه دارند.
مصطفی امید قائمی (1379)بررسی رابطه قیمت سهام و حجم مبادلات سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را موضوع پایانامه کارشناسی ارشد خود قرار داده اند.فرض اصلی این تحقیق بیان می دارد که تعداد سهام معامله شده روزانه با تغییر قیمت سهام درآن روز دارای رابطه معنی دار و هم جهت می باشد یا نه و به عبارت دیگر با افزایش میزان معاملات انجام گرفته بر روی سهام یک شرکت خاص ،میزان تغییر قیمت سهام آن چقدر خواهد بود .
جامعه آماری در این پژوهش ، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند که 24 شرکت پر معامله به عنوان نمونه انتخاب شدند.مقطع زمانی مورد نظر نیز مرداد سال 1374 تا پایان آذر سال 1378 در نظر گرفته شد که به طور متناوب دوره های رکود و رونق معاملات را شامل می شود وی برای آزمون فرضیات از آزمون ضریب همبستگی رتبه ای استفاده کرد .آماره آزمون مورد استفاده نیز در اغلب موارد از توزیع نرمال تبعیت نکرده اند . وی نتایج تجزیه و تحلیل انجام شده را به شرح زیر خلاصه نمود:
الف)برای ایجاد تغییرات مهم در قیمت سهام لازم است تا هم تعداد معاملات و هم تعداد سهام بیشتری مورد مطالعه قرار گیرد .
ب)تعداد سهام مبادله شده در روز گذشته تاثیری بر حجم مبادلات روز جاری ندارد.
ج)در اکثر معاملات سهام در بورس تهران تعداد اندکی سهام مورد معامله قرار می گیرد.
د)قیمت سهام در بورس تهران به صورت یک روند زمانی صعود یا نزول می کند به عبارت دیگر زمان که قیمت سهام در یک روز افزایش (کاهش )می یابد می توان پیش بینی نمود که در روزهای بعد نیز احتمالاًقیمت سهام افزایش (کاهش )خواهد یافت.وی همچنین نتایجی درباره رابطه بین میزان واریانس قیمت و میانگین تعداد سهام معامله شده و میانگین تعداد دفعات معامله روزانه و مقدار عددی قیمت سهام به عنوان نتایج جانبی ارائه نمود. به نظر وی هر چند یافته های این تحقیق بسیاری سوالات وابهامات موجود در خصوص مکانیزم تغییر رفتار و روحیات بازار سرمایه در بورس تهران را پاسخ داده و مطالعات و یافته های موجود را توسعه داده است اما در عمل نیزنشان داد که اطلاعاتی نظیر تعداد سهام معامله شده و تعداد دفعات معامله در فاصله زمانی یک روز ،دارای ارزش اطلاعاتی چندان قابل ملاحظه ای نیست نتایج این تحقیق در مواردی با نتایج تحقیقات انجام شده در بورس نیویورک موافق و در مواردی نیز مغایر بوده است .به عنوان مثال در بورس نیویورک رابطه بین تغییر قیمت سهام روز بعد و حجم مبادلات هر روز وجود دراد حال آنکه در بورس تهران این طور نیست .در هر دو بورس همبستگی مثبت بین تغییرات قیمت سهام یک روز و تعدادسهام معامله شده همان روز وجود دارد.آاآ

علی جهان خانی و امیر صفاریان نیز در پژوهشی مشترک با عنوان "واکنش بازار سهام نسبت به اعلان سود برآوردی هر سهم در بورس اوراق بهادار تهران "به بررسی موضوع پرداختند .آنها برای این تحقیق تغییرات قیمت و حجم مبادلات سهام 37 شرکت را که برای دوره تحقیق (سالهای 1374 الی 1376) سود برآوردی هر سهم اعلام نموده بودند 4هفته قبل و 4هفته بعد از اعلان سود مورد بررسی قرار دادند نتایج تحقیق نشان می دهند که سود برآوردی هر سهم دارای محتوای اطلاعاتی بوده و باعث تغییر قیمت سهام و حجم مبادلات در بین شرکتها گردیده است.خلاصه تحقیقات فوق در ذیل نمایش داده شده است.

ردیف
سال
محقق
موضوع
نتیجه
1
1373
حسین فخاری
تاثیر گزارش های میان دوره ای بر قیمت و حجم مبادلات سهام
وجود بازده غیر عادی و افزایش حجم در هفته های اعلان
2
1373
محمد علی مرادی
اعلان سود و رفتار قیمت سهام
واکنش بازده و تغییر رفتار قیمت سهام در نتیجه اعلان
3
1375
رضوان حجازی
تاثیر اعلان سود حسابداری بر قیمت و حجم مبادلات سهام
حداکثر میزان مبادلات در دو هفته قبل از اعلان سود
4
1377
علی عمارلو
تاثیر تغییر EPS بر قیمت سهام
در هفته گزارش تغییر مهمی در قیمت روی نداد
5
1378
عزت اله جمشیدی
رابطه درآمد و قیمت سهام
وجود رابطه معنی دار
6
1378
علی حسامی
ارتباط سود حسابداری با بازده سهام
وجود رابطه معنی دار
7
1379
حسن بیانی
ارتباط بین سود و قیمت سهام
وجود رابطه معنی دار
8
1379
مصطفی امید قائمی
رابطه بین قیمت سهام و حجم مبادلات
عدم وجود رابطه معنی دار

منبع:نگارنده

6-2-خلاصه فصل:
مطالبی که در این فصل مورد بحث قرار گرفتند عمدتاً مربوط به سوابق و پیشینه تحقیق بود در ابتدا بیان گردید که در دهه 1970برای نخستین بار مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی پا به عرصه وجود نهاد و افرادی مانند اسپنس ،اکرلف ، جوزف استیگلیتز پایه گذاران این مفهوم بودند .

پس از ارائه این نظریه، محققان حسابداری تلاش نمودند تا به صورت تجربی آن را در بازار های مالی مورد بررسی قرار دهند و از این طریق بتوانند سطح عدم تقارن اطلاعات موجود را در بین سرمایه گذاران تعیین نمایند. نخستین تحقیقات صورت گرفته در زمینه عدم تقارن اطلاعاتی مربوط به دهه 1970میلادی می باشد .اما افرادی همچون کاپلند و گالی در دهه 1980 میلادی نقش مهمی را در گسترش تحقیقات ایفا نمودند.
پس از چندی محققان بر آن شدند تا ارتباط این مفهوم را با بازده غیر عادی و حجم مبادلات نیز مورد بررسی قرار دهند .به این منظور تغییرات قیمت سهام و حجم مبادلات را در دوره های قبل و بعد از اعلان سود مورد بررسی قرار دادند و با توجه به شرایط مکانی و زمانی تحقیق نتایج متفاوتی درباره وجود یا عدم وجود عدم تقارن اطلاعاتی در دوره قبل و بعد از اعلان سود مشاهده کردند .در زمینه بررسی عدم تقارن اطلاعاتی ،تحقیق پیش رو پژوهشی می باشد که به طور تجربی در ایران صورت گرفته است تحقیقاتی که به طورمستقیم یا غیر مستقیم با موضوع مرتبط بودند به طور خلاصه ارائه شده است.
منابع فارسی:
1- آذر،ع و محمد مومنی ، 1385، "آماروکاربرد آن درمدیریت" ، تهران ، انتشارات سمت ،جلد دوم.
2- امید قائمیٍ،م ،1379، "بررسی رابطه بین قیمت سهام و حجم مادلات سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایانامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه شهید بهشتی ،دانشکده علوم اداری.
3- بدری،الف،1372،"اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری چند فرضیه رفتاری"، بررسی های حسابداری ،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،سال اول،شماره 4،ص 83-63 .
4- بهرامفر، ن و شمس عالم، 1383 ، "بررسی تاثیر متغیرهای حسابداری بربازده غیرعادی آتی سهام شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران" ، بررسی های حسابداری وحسابرسی ، شماره 37 ، ص 50-23 .
5- بیاتی ،ح،1378،"بررسی ارتباط بین سود و سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی،دانشکده علوم اداری.
6- جمشیدی،ع،1377،"مطالعه رابطه درآمد و قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
7- جهان خانی،ع و امیر صفاریان،1382،"واکنش بازار سهام نسبت به اعلان سود برآوردی هر سهم در بورس اوراق بهادار تهران" ،تحقیقات مالی ،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران ،سال پنجم، شماره 16 ،ص 81-61.
8- جلیلی،م،1378،"گزارشگری امتیاز دهی و رتبه بندی اعتباری در بانک و بیمه"،انتشارات ترمه
9- حجازی ،ر،1375،"اثر اعلان سود حسابداری بر قیمت و حجم مبادلات شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران"،رساله دکتری ،دانشگاه تهران،دانشکده مدیریت .
10- حسامی ،ع،1378،"بررسی تحلیلی ارتباط بین سود حسابداری با بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ،پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی،دانشکده علوم اداری.
11- خاکی ، غ ، 1378 ،" روش تحقیق بارویکردی به پایان نامه نویسیگ ، تهران ، انتشارات وزارت علوم .
12- دلاور،ع،1382،"مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی"،چاپ دوم،تهران،انتشارات رشد.
13- راعی ،ر. و احمد تلنگی،1383،"مدیریت سرمایه گذاری پشرفته"تهران،انتشارات سمت.
14- سینایی،ح. ع.،1373،"سنجش کارایی در بورس اوراق بهادار تهران"تحقیقات مالی ،سال اول شماره 270-46.
15- سازمان حسابرسی،1381،"استانداردهای حسابداری ،کمیته فنی سازمان حسابرسی" ،نشریه 160
16- عمارلو،ع،1377،"بررسی تاثیر تغییر epsپیش بینی شده شرکتها توسط مدیریت بر قیمت سهام" ، پایانامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه شهید بهشتی ،دانشکده علوم اداری.
17- فخاری ،ح،1373،"بررسی تاثیر انتشار گزارشات میان دوره ای بر قیمت و حجم مبادلات سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران،دانشکده مدیریت .
18- فدائی نژاد ،م،1378،"شناخت ابعاد نظام مالی در انگلستان"،تحقیقات مالی،دانشکده مدیریت دانشاه تهران،سال چهارم،شماره 13و14، ص 96-72.
19- کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، 1384،"استانداردهای حسابداری" ، تهران ، سازمان حسابرسی .
20- مکرمی ،ی،1381،"نظریه اطلاعات نا متقارن،حسابرس"،سازمان حسابرسی،سال چهارم،شماره 16،ص،44-42.
21- نوروش ،الف و قادرصادق آژیری،1377-1378،"تحقیق پیرامون محتوای اطلاعاتی اعداد. حسابداری در گزارشگری درون سازمانی" ،بررسی های حسابداری و حسابرسی ،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران،سال هفتم،شماره 27و26،زمستان( 77و بهار78)، ص 144-134.
22- مرادی ،م،1373،"اعلام سود حسابداری از طریق انتشار صورتهای مالی و رفتار قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران" ،پایانامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه تربیت مدرس.
23- وطن پرست،م،1384،"بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس تهران"پایانامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه بین المللی امام خمینی.

منابع لاتین:

1. Acker,d.,m.Stalker,and I.Tonks(2002).Daily closing inside Spreads and trading volumes around earnings announcements .journal of Business Finance and Accounting .No,29,pp.1149-1179
2. Acker, D., M. Stalker, and I. Tonks (2002). Daily closing insidespreads and trading volumes around earnings announcements.Journal of Business Finance and Accounting, No, 29 (10), pp.1149-1179.
3. Akerlof,G., Michael Spence and Joseph Stiglitz (1970). "Marketswith Asymmetric information. At URL:http://www. Nobelprize.org Economist.
4. Copeland, T. And D. Galai (1983). "Information effects on the bidask spread". The Journal of Finance , No. 38(5), PP. 1457-1469.
5. Demski, J. and G. A. Feltman (1994). Market response to financialreports. Journal of Accounting and Economics, No, 17(2), PP. 3-40
6. Diamond, D., & Verrecchia R. (1991). Disclosure, liquidity and the cost of equity capital. The journal of finance, September, PP.1335-1360.
7. Easley, D. And M. O'Hara (1992). "Time and the process of security price adjustment". The Journal of Finance, No. 47(2),PP. 577-605.
8. Glosten, L. and P. Milgrom (1985). Bid-ask spread and transactions prices in a specialist market. Journal of Financial Economics, No. 14(1), PP. 70-100.
9. Ho, T. and H. R. Stoll (1981). Optimal dealer pricing under transactions and return uncertainty. Journal of Financial Economics, No. 9(1), PP. 47-73.
10. Kim, O. and R. Verrecchia (1994). Market liquidity and volume around earnings announcements. Journal of Accounting andEconomics, No.17 (2), PP.41-67.
11. Krinsky, I. and J. Lee (1996). " Earnings announcements and the components of the bid-ask spread" . The Journal of Finance , No.
12. Karpoff, J.M. (1986) A theory of Trading Volume, Journal of Finance, 41, 1096-1087.
13. Karpoff, J.M. (1987) The Relation Between Price Changes and Trading Volume: a Survey, Journal of Financial and Quantitative Analysis, 22, 109-162.
14. Moosa, I.A. and Korczak, M. (1999) Is the Price-Volume Relationship Symmetric in the Futures Markets?, Journal of Financial Studies, 7, 1-15.
15. Moosa, I.A. Silvapulle, P. and Silvapulle, M. (2003) Testing for Temporal Asymmetry in the Price-Volume Relationship, Bulletin of Economic Research, 55, 373-389.
16. Morgan, I.G. (1976) Stock Prices and Heteroskedasticity, Journal of Business, 49, 496-508.
17. Orosel, G.O. (1998) Participation Costs, Trend Chasing, and Volatility of Stock Prices, Review of Financial Studies, 11, 521-557.
18. Osborne, M.F.M. (1959) Brownian Motion in the Stock Market, Operations Research, 7, 145-173.
19. Rogalski, R.J. (1978) The Dependence of Prices and Volume. The Review of Economics and Statistics, 36, 268-274.
20. Rutledge, D.J.S. (1984) Trading Volume and Price Variability: New Evidence on the Price Effects of Speculation, in Selected Writings on Futures Markets: Research Directions in Commodity Markets, 1970-1980, A. E. Peck, ed. Chicago: Chicago Board of Trade, 237-251.
21. Smirlock, M. and Starks L. (1985) A Further Examination of Stock Price Changes and Transactipms Volume, Journal of Financial research, 8, 217-225.
22. Talla M.Al-Deehani 2007 .Modeling Asymmetry in The Price-Volume Relation: Evidence From nine Stock Markets

1 Akerlof, Spence & Stiglitz,2001
1 Akerlof, Spence & Stiglitz,2001
2-Ackrelof,1970,p208
4 Tinik,1972
5 Stall,1978
6 Hevo stall,1981
7 Kapland & galli,1983
8 Glosten, L. & P. Milgrom ,1985
1-Bid price
10-Ask price
11-Bid – Ask spresd
12-Breadth of market
13-Depth of market
14-Resilience
15-Breadth
16-Thin
17 Depth
18 Shallow
19 Reversibility
20 Oshman & mors,1983
21 Vikintash & chiang,1986
22 Pattel,1991
23 Lee & redy,1993
24 Krinski& lee,1996
25 Kapland & gall,1983
26 Glosten, L. & P. Milgrom,1985
27 wired
28 liquidity Dealers
29 Kimm & verchiya,1994
30 Kayel,1985
31 Easley, D. & M. O'Hara (1992)
32 Demski, J. & G. A. Feltman (1994).
33 Nikolas & troman,1994
34 Skinner,1991
35 Yann,1998
36 Acker,2002
37 Lee & et all,2003
38 Vill,2004
2 Fischer &Jordan ,1991,p,635
4- Fischer &Jordan ,1991,p,635
6- Fischer &Jordan ,1991,p,635
3. Fischer &Jordan ,1991,p,60
5. Fischer &Jordan ,1991,p,60
2. Fischer &Jordan ,1991,p,60
4. http://hubcap.Clemson.edu/1381/7/8
1. Strong ,2000,p.218
1-Moor,1962
2-fama,1965
3-Morgen,1963
4- Lagged
1-Pateel,1984
2-taller,1985
3-bandet,1987
4-francis,1992
5-Brooks,2003
6-Grin & wats,1996
7-kave,2007
8-biyass,1999
9-vill,2004
10- Accounting Earning
11- Efficient Market Hypothesis
1- Mean abnormal return
2- Abnormal return
3- Unexpected earning
4-Ball & Brown,1986
1-Watts,1978
2-Foster,1983
3- Grado & hertzen,1975
4-Forts,1981
5-Tayt,1983
1-Foster,1977
2- Cumulative abnormal return
3-WSJ) wall street journal)
1-Botoor,1968
1- May,1971
2-Hagreman,1982
3- over the counter (otc)
1.Johamatson,2002
1- CAR
—————

————————————————————

—————

————————————————————