مبانی نظری وپیشینه تحقیق تجارت الکترونیکی

 تجارت الکترونیکی
2-2-1. منافع تجارت الکترونیکی
2-2-1-1. منافع تجارت الکترونیکی برای بنگاهها و سازمانها
توسعه بازار:
کاهش هزینه:
بهبود زنجیره عرضه:
استفاده مناسب از زمان:
بومیسازی:
مدلهای جدید کسب و کار:
افزایش تخصص فروشندگان:
سرعت دسترسی به بازار:
کاهش هزینههای ارتباط:
کاهش هزینههای ارتباط:
بهبود ارتباط با مشتری:
اطلاعات بهروز بنگاهها:
2-2-1-2. منافع تجارت الکترونیک برای مشتریان یا مصرفکنندگان
امکان حضور در همهجا و همهوقت:
دسترسی به کالا و خدمات بیشتر:
دسترسی به کالا و خدمات ارزانتر:
امکان تحویل بهموقع:
امکان دسترسی به اطلاعات بیشتر:
مشارکت در حراجیها:
ایجاد جوامع الکترونیکی:
2-2-1-3. منافع تجارت الکترونیکی برای جامعه
کاهش تردد:
افزایش استاندارد زندگی:
امید برای فقرا:
دسترسی بیشتر به خدمات عمومی:
2-3. بازار الکترونیکی
2-3-1. اجزای تشکیل دهنده بازار الکترونیکی
2-3-2. انواع بازار الکترونیکی
2-4. آمادگی الکترونیکی
2-4-1. لزوم آمادگی الکترونیکی
2-4-2. اهداف آمادگی الکترونیکی
2-4-3. ارزیابی آمادگی الکترونیکی
2-5. بنگاه های کوچک و متوسط:

2-6. بکارگیری بازار الکترونیکی توسط بنگاه های کوچک و متوسط
2-6-1. کسب وکارهای کوچک
2-6-2. کسب وکارهای متوسط
2-7. صنعت فرش
2-7-1. فرش و بازار الکترونیکی
2-8. نمونه ای از بازارهای الکترونیکی عمومی
2-8-1. ebay
2-8-2. علی بابا
2-8-3. بازار الکترونیکی ایران
2-10. پژوهش های پیشین
2-10-1. تحقیقات داخلی
2-10-2. تحقیقات خارجی
جدول 2-3. خلاصه ای از پژوهش های مرتبط و یافته های آن ها
شکل2-1. مدل نهایی پژوهش
منابع فارسی
منابع لاتین

تجارت الکترونیکی
بهکارگیری نوآوریهای فناوری در زمینههای تجاری تاثیرات شگرفی داشته است .بهکارگیری نوآوریهای فناوری نوعی تغییر است که بر فراگردها و اجزای نظام تجاری تاثیرگذار بوده و جهت این تاثیرات نیز معمولا مثبت است. یکی از نوآوریهای مذکور بهکارگیری ابزارهای الکترونیکی و بهویژه اینترنت در نظام تجاری است. این نوآوری و تغییر که تجارت الکترونیکی نام دارد، مزایای متعددی برای سازمانها به همراه دارد، به همین دلیل بسیاری از شرکتها نسبت به استفاده از آن تمایل دارند (حاج کریمی و عزیزی،1387(.
بهکارگیری تجارت الکترونیکی اکنون یک گزینه اختیاری نیست، بلکه نوعی اجبار است و شرکتها ناگزیر از بهکارگیری آن هستند. اگرچه بیشتر مبادلههای تجاری هنوز از طریق مجاری مرسوم انجام می گیرد، شمار مصرفکنندگان و موسسههای بازرگانی که در حال استفاده از اینترنت برای تجارت الکترونیکی هستند، رو به افزایش است. برای شناسایی عوامل موثر بر بهکارگیری تجارت الکترونیکی ابتدا باید مفهوم تجارت الکترونیکی را شناخت (seyal et.al,2004).
منظور از تجارت الکترونیکی، استفاده از اینترنت و وب برای انجام تجارت است. بهعبارت کلیتر، تجارت الکترونیکی یعنی اینکه تبادلات تجاری را بهصورت دیجیتالی بین سازمانها و افراد انجام دهیم. یعنی انجام تبادلات از طریق اینترنت و وب. تجارت الکترونیکی فرایند خرید و فروش کالاها بهصورت الکترونیکی میباشد و از تراکنشهای کسب وکار رایانهای، اینترنت و دیگر فنآوریهای شبکهای دیجیتالی استفاده میکند. تجارت الکترونیکی شامل بازاریابی، پشتیبانی مشتریان، تحویل و پرداخت میشود (Laudon,2010). تجارت الکترونیکی، خرید و فروش از طریق اینترنت است (Chaffy,2002).
OECD1 نیز تجارت الکترونیکی را بدین صورت تعریف می کند: تجارت الکترونیکی مبادله الکترونیکی است که خرید یا فروش کالاها و خدمات بین شرکتها، افراد، دولتها و سایر بخشهای عمومی و خصوصی را شامل شده و از طریق شبکههای کامپیوتری هدایت میشود. یکی از محققان بیان میدارد "تجارت الکترونیکی عبارت است از فناوری ، پردازش و عملیاتی که در زمان مبادلات تجاری بهصورت خودکار در شبکهها و با استفاده اطلاعات صورت می گیرد" (Hiratsu,2002).
2-2-1. منافع تجارت الکترونیکی
تصمیم به استفاده از تجارت الکترونیکی به این موضوع بستگی دارد که مدیران قانع شوند که تجارت الکترونیکی برای شرکت آنها مزایا و منافعی دربردارد (حسینی و دیگران،1385). هر چقدر مدیریت شرکت کوچک احساس کند بهکارگیری تجارت الکترونیکی مزایای بیشتری دارد، انتظار میرود که سطح بالاتری از تجارت الکترونیکی را بهکارگیرد. این عامل تقریبا در اکثر تحقیقات انجام شده در این حوزه مورد بررسی قرار گرفته و تاثیر مثبت آن در بهکارگیری تجارت الکترونیکی تایید شده است. مزایای تجارت الکترونیکی معمولاّ محرک و هدف بهکارگیری تجارت الکترونیکی تلقی میشود. استفاده از تجارت الکترونیکی سبب کاهش هزینهها، افزایش امنیت، تسهیل عملیات تجاری، افزایش اطلاعات برای تصمیمگیری بهتر و بهبود ارتباط با ذینفعان میشود (seyal et.al,2004). تسهیل دسترسی به بازارهای جهانی، کاهش هزینه های تولید، بهبود ارتباطات و کاهش هزینههای مبادله و تقویت رقابت از جمله سایر مزایای تجارت الکترونیکی است (seculley & woods,2001). بطور کلی میتوان منافع تجارت الکترونیکی را در سه سطح سازمان، مشتری و جامعه برشمرد:
2-2-1-1. منافع تجارت الکترونیکی برای بنگاهها و سازمانها
توسعه بازار: تجارت الکترونیکی فضای بازار را برای بنگاه از موقعیت محلی به ملی و جهانی توسعه میدهد. با وجود سرمایهگذاریهای اندک، بنگاهها میتوانند به آسانی و با سرعت به بهترین عرضه کنندگان، حجم عظیمی از مشتریان و طیف گستردهای از شرکای تجاری جهانی دست یابند. افزایش تعداد عرضهکنندگان و مشتریان موجب میشود تا بنگاه ارزانتر خریداری نموده و گرانتر بفروشد.
کاهش هزینه: تجارت الکترونیکی هزینههای تولید، توزیع، انبارداری و بازیافت را کاهش داده است. هر چند با کاربرد تجارت الکترونیکی هزینههای انتشار و ارسال اطلاعات افزایش مییابد، ولی سهم آنها در کل هزینهها بهقدری اندک است که در کل هزینهها با کاهش نسبی هزینهها روبهرو خواهیم بود.
بهبود زنجیره عرضه: عدم کارایی در زنجیره عرضه مثل افزایش موجودی و طولانی شدن زمان تحویل با استفاده از تجارت الکترونیکی به حداقل میرسد.
استفاده مناسب از زمان: با استفاده از وب سایت، کسب وکار همیشه دایر خواهد بود. لذا مفهوم تعطیلی در کسب وکار با کاربرد تجارت الکترونیکی حذف خواهد شد.
بومیسازی: با بهکارگیری تجارت الکترونیکی و به طبع آن تولید مطابق سفارش و یا بهعبارتی بومیسازی کالاها و خدمات مطابق درخواست و سلایق مشتری، امکان استفاده از مزیت رقابتی برای بنگاه فراهم میشود.
مدلهای جدید کسب و کار: تجارت الکترونیکی به مدلهای ابداعی کسب و کار امکان ظهور و بروز داده و بدین ترتیب زمینه را برای افزایش کارایی و سوددهی فراهم می آورد.
افزایش تخصص فروشندگان: استفاده از تجارت الکترونیکی سبب افزایش تخصص که در دنیای فیزیکی با محدودیت در آن مواجه هستیم، خواهد شد. بهعنوان مثال یک فروشگاه ارائهکننده ابزارهای تخصصی که در دنیای واقعی با تعداد محدودی مشتری مواجه است، در فضای سایبری مورد بازدید و توجه میلیونها بازدید کننده و علاقهمند احتمالی قرار خواهد گرفت، بنابراین ضمن توسعه بازار با توسعه امکان گسترش فضاهای تخصصی مواجه خواهیم بود.
سرعت دسترسی به بازار: استفاده از تجارت الکترونیکی فاصله زمانی بین خلق یک ایده و طرح با تجاری سازی آن را از طریق افزایش ارتباطات و زمینههای همکاری بهشدت کاهش میدهد.
کاهش هزینههای ارتباط: با استفاده از شبکه جهانی اینترنت در تجارت الکترونیکی هزینه ارتباط نسبت به کاربرد شبکه اختصاصی بهشدت کاهش مییابد.
کارایی در تامین و تدارک: بهکارگیری تجارت الکترونیکی امکان افزایش کارایی در خریدهای الکترونیکی را از طریق کاهش هزینههای تدارکات تا حدود 80درصد یا بیشتر و کاهش قیمتهای خرید بین 5تا 15 درصد و کاهش زمان کار تا حدود 50درصد و بیشتر را فراهم میآورد.
بهبود ارتباط با مشتری: تجارت الکترونیکی شرکتها و موسسات و بنگاهها را قادر میسازد تا حتی در صورت وجود واسطه، ارتباط متقابل با مشتری افزایش یابد.این افزایش ارتباط از طریق سیستم مدیریت ارتباط با مشتری موجب افزایش اعتماد مشتریان به کالاها و خدمات شرکت میشود.
اطلاعات بهروز بنگاهها: با استفاده از محیط وب و در فضای سایبر، اطلاعات شرکتها در زمینه فنآوری، مواد اولیه، فرایند تولید، قیمتها و …به صورت روزآمد نگه داشته شده و بدین ترتیب امکان تصمیمگیری صحیح میسر میگردد.
سایر مزایا و منافع: علاوه بر منافع مذکور، بهکارگیری تجارت الکترونیکی دارای منافع دیگری شامل افزایش خدمات مشتری، بهبود و افزایش کارایی و بازدهی، افزایش دسترسی به اطلاعات، تسهیل در یافتن شرکای تجاری جدی، سادهسازی فرایندها،کاهش هزینههای حمل و نقل، افزایش انعطافپذیری تجاری و کاهش کاغذبازی خواهد بود (Turban,2010).
2-2-1-2. منافع تجارت الکترونیک برای مشتریان یا مصرفکنندگان
امکان حضور در همهجا و همهوقت: بهکارگیری تجارت الکترونیکی این امکان را برای مصرفکننده فراهم میکند تا در تمامی ساعات روز بتواند خریدهای خود را از هر مکانی انجام دهد. لذا در این حالت محدودیت زمان و مکان از میان برداشته میشود.
دسترسی به کالا و خدمات بیشتر: تجارت الکترونیکی حوزه و قدرت انتخاب مصرف کننده را افزایش داده تا ضمن شناخت فروشندگان بیشتر و به تبع آن کالاها و خدمات متنوعتری آشنا شده و انتخاب خود را بهینه نمایند.
دسترسی به کالا و خدمات ارزانتر: با نگرش به اینکه تجارت الکترونیکی امکان مقایسه را برای مصرفکننده بهصورت برخط و در لحظه فراهم می نماید، لذا آنها میتوانند کالا و خدمات مورد نظر خود را با قیمت مناسبتر و کیفیت بهتر تهیه نمایند.
امکان تحویل بهموقع: در این حالت مصرفکنندگان قادر خواهند بود تا در هر لحظه به این کالاها دسترسی یافته و آن را به محض خریداری، تحویل بگیرند. ضمن آنکه تحویل سایر کالاها نیز در مدت زمان کمتری امکانپذیر میشود.
امکان دسترسی به اطلاعات بیشتر: مصرفکنندگان در هر لحظه قادر خواهند بود به حجم عظیمی از اطلاعات کلی و جزئی در مورد کالاها و خدمات مورد نظرشان دسترسی داشته و با دریافت این اطلاعات، خرید خود را با کیفیت مطلوبتری انجام دهند.
مشارکت در حراجیها: تجارت الکترونیکی این امکان را برای مصرفکنندگان فراهم میکند که بهصورت مجازی در حراجیها شرکت کرده و در برخی مواقع حتی بتوانند کالا را با سایر مصرفکنندگان تهاتر نمایند.
ایجاد جوامع الکترونیکی: با استفاده از تجارتالکترونیکی امکان ارتباط بین مصرفکنندگان جهت تبادل عقاید و ایدههای خود فراهم میگردد (صفی زاده،1385).
2-2-1-3. منافع تجارت الکترونیکی برای جامعه
کاهش تردد: بهکارگیری تجارت الکترونیکی در جامعه این امکان را فراهم میآورد تا افراد در محل سکونت خود مشغول به کار شده و لذا حجم تردد جهت انجام امور تجاری و خرید کاهش یافته و به طبع آن از حجم ترافیک کاسته شده و آلودگی محیط زیست و هوا نیز کاهش میبابد.
افزایش استاندارد زندگی: با توجه به اینکه در محیط تجارت الکترونیکی امکان خرید ارزانتر کالا و خدمات ممکن میشود، مصرفکنندگان میتوانند کالا و خدمات بیشتری را مصرف کرده و بدین ترتیب سطح زندگی مردم ارتقا مییابد.
امید برای فقرا: گسترش تجارت الکترونیکی این امکان را برای محرومین از امکانات اجتماعی در نقاط دور از دسترس مهیا مینماید تا ضمن بهرهمندی از فضای بازارهای الکترونیکی و رفع نیازهای خود با آخرین دستاوردهای بشری، امکان حضور در مبادلات تجاری و سودآوری نیز برای این قشر محقق گردد. در حال حاضر حجم عظیمی از مردم کشورهای در حال توسعه نظیر هندوستان، مالزی و …با استفاده از دستاوردهای شبکه جهانی اینترنت، موفق به افزایش درآمد سرانه خود شدهاند.
دسترسی بیشتر به خدمات عمومی: خدمات عمومی همچون خدمات بهداشتی، تحصیلات و خدمات اجتماعی با استفاده از کاربرد تجارت الکترونیک با هزینه کمتر و کیفیت بالاتر به مردم عرضه میشوند (صفی زاده،1385).

2-3. بازار الکترونیکی 2
امروزه پدیده اینترنت و جهانی شدن بهعنوان لازم و ملزوم یکدیگر مطرح شدهاند، بهگونهای که اندیشمندان این دو را از یکدیگر قابل تفکیک نمیدانند و معتقدند اینها تسهیلکننده یکدیگر هستند. دیگر اینترنت یک ابزار قابل چشم پوشی و یا برای سرگرمی نیست، بلکه به یکی از لوازم ضروری زندگی بشر مدرن و رو به توسعه امروزی تبدیل شده است. اینترنت و بهطور کلی دنیای الکترونیکی همه ابعاد زندگی و جوامع بشری را دستخوش تغییر خود کرده است. به تبع آن بازارها نیز دچار تغییرهای ماهیتی و شکلی شدهاند. به این بازارها که در اثر تاثیر و بهکارگیری دنیای الکترونیکی شکل گرفته اند، بازارهای الکترونیکی گفته می شود. روند رو به رشد بهکارگیری فناوری اطلاعات منجر به بروز و ظهور تجارت الکترونیکی در قالب استفاده از بازارهای الکترونیکی در اکثر صنایع شده است. ورود به بازارهای الکترونیکی و تلاش بهمنظور بقا در این بازارها مستلزم بازنگری در کلیه ابعاد، مباحث و استراتژیهای کسب وکار در بنگاههاست (عزیزی،1383).
بازار الکترونیکی اساس تجارت الکترونیک است. امروزه سیستم های اطلاعاتی وجود دارند که شرکتها را به هم پیوند می دهند و این شرکتها با مشتریان و تامینکنندگانشان همانند یک مجموعه واحد تلقی می شوند. بازارهای الکترونیکی، کانونها و محلهای تجاری تعاملی است که در آن شرکتهای مختلف برای انجام تجارت الکترونیکی موسسه با موسسه3 و دیگر فعالیتهای مربوط به تجارت الکترونیکی گرد هم می آیند (warkentin,2002).
اینترنت به شرکتها کمک میکند تا از راههای جدید مانند افزودن ارزش افزوده به محصولات و خدمات به ایجاد و جذب سود بپردازند. آنها محصول یا خدمت جدیدی را به مشتری ارائه میدهند، اطلاعات یا خدمات اضافی را همراه با محصولات یا خدمات سنتی ارائه می دهند و محصول یا خدمتی را با هزینه ای کمتر از مدل سنتی فراهم میکنند. یکی از مدلهای کسب و کار اینترنتی بازار آنلاین است که محیطی دیجیتالی فراهم میکند که خریداران و فروشندگان می توانند از آنجا بازدید کنند، محصولات را جستجو کنند، محصولات خود را به نمایش بگدارند و قیمتهایی برای آن محصولات تعیین کنند. میتواند حراجیها و حراجیهای معکوس ایجاد کند که در آن خریداران پیشنهاد خرید را به چند فروشنده ارائه میدهند تا محصولات را با قیمت پیشنهادی خریدار و همچنین قیمتگذاری ثابت یا مذاکره بخرند. میتواند به مصرفکنندگان یا تجارت الکترونیکی موسسه با موسسه خدمت کند، به این طریق که از کارمزد مبادله درآمد ایجاد کند Laudon,2010)).
حضور بازار در جامعه بشری تاریخ طولانی دارد. از بازار یونان باستان تا بازار های آنلاین قرن 21. بازارهای آنلاین باید امتیازاتی بیش از بازارهای سنتی ارائه دهند تا کاربران به استفاده از آن تمایل پیدا کنند stockdale & standing,2004)).
بازار الکترونیکی سیستم اطلاعاتی بینسازمانی است که به خریداران و فروشندگان شرکتکننده در برخی از بازارها، مستقل از طرف سوم، اجازه میدهد اطلاعات و پیشنهاداتی در مورد قیمت و محصول ارائه دهند (Gottschalk& Abrahamsen,2002). بازار الکترونیکی بازاری است که با استفاده از رسانههای الکترونیکی نظیر کامپیوتر و سیستمهای ارتباطی، فعالیت میکند. موفقیت بازارهای الکترونیکی با فاکتورهایی مانند رشد درآمد، سودآوری، بهبود بازده و بهبود روابط مشتریان سنجیده میشود(oreilly & Finnegan,2005). این بازارها، امکان انجام معاملات مرتبط در محیطهای متعامل و شبکه شده دیجیتالی را فراهم میآورند و زیرساختهایی ایجاد میکنند برای اینکه به تامینکنندگان و خریداران اجازه دهند که در محیط آنلاین تعامل کنند Warkentin,2002)).
در سالهای اخیر تجارت مبتنی بر اینترنت رواج بیشتری یافته است. تجارت آنلاین بهتدریج جایگزین کسب و کارهای متداول میشود. اطلاعات بیشتری بهخصوص هنگام استفاده از بازارهای الکترونیکی از طریق اینترنت مبادله می شود. فرایند تطبیق عرضه و تقاضا در 20سال اخیر پیچیده و مشکل شده است، لذا بازار الکترونیکی نقش حیاتی در مدیریت کسب وکار ایفا میکند. بازارهای الکترونیکی نوید بهبود بازدهی بازار، کاهش هزینه مبادلات و ایجاد درآمد جدید را میدهند (Zolatan alpar,2010).
به طور کلی می توان بازار های داد و ستد اعم از الکترونیکی و غیر الکترونیکی را دارای سه وظیفه اصلی دانست که عبارتند از :
– مرتبط نمودن خریداران و فروشندگان
– تسهیل اطلاعات، کالاها، خدمات و سیستمهای پرداختی همراه با معاملات بازار
– ایجاد زیرساختها از جمله چارچوبهای قانونی که کارکرد بهینه و کارایی بازار را امکان پذیر میکند (Turban,2002).
2-3-1. اجزای تشکیل دهنده بازار الکترونیکی
– مشتریان: افراد و سازمانها مهمترین عناصر تشکیلدهنده این بازار هستند.
– فروشندگان: عرضه کالا از طریق وب بدون محدودیتهای زمانی و مکانی و امکان دسترسی به بازارهای دوردست، فروشندگان کالاها و خدمات را نسبت به استفاده از این فرصت مغتنم کاملا تحریک کرده است.
– محصولات: در این بازارها محصولات به دو صورت فیزیکی و دیجیتالی قابل ارائه است بهطوریکه عواید ناشی از محصولات دیجیتالی بسیار قابل ملاحظهتر است.
– زیر ساختها: شامل سخت افزار، نرم افزار، شبکه و …میباشند.
– بخشهای پشتیبان فعالیت: تامین، خرید، انبار، مالی، بسته بندی، تحویل و …
– واسطهها: نقش آنها با واسطههای عادی متفاوت است. در اینجا بیشتر به ایجاد و مدیریت بازارهای آنلاین و تحت شبکه می پردازند و انجام معاملات را تسهیل میکنند.
– سایر شرکای بازار: غیر از واسطهها عناصر تسهیلکننده و مشکلزای دیگر نیز در تعاملات وجود دارند.
– خدمات پشتیبانی: شامل خدمات تضمینی و اطلاع رسانی (Turban,2010)
2-3-2. انواع بازار الکترونیکی
– بازار الکترونیکی خصوصی:
در این بازار یک شرکت نیازهای خود را از عرضهکنندگان خاص خود خریداری نموده و محصولاتش را به مشتریان ویژه خود عرضه می نماید. این بازارها فقط برای طرفهای تجاری منتخب و از پیشتعیین شده هستند (Stockdale & Standing,2004).
– بازار الکترونیکی عمومی:
عمدتا جهت انجام معاملات B2B تشکیل شده و توسط طرف ثالثی ایجاد شده است و عموم خریداران و فروشندگان در آن حاضر می شوند. این بازارها توسط دولت یا مالک خود کنترل میشوند (Stockdale & Standing,2004).
– بازار الکترونیکی مشارکتی:
بازارهایی هستند که منحصر به یک صنعت خاص هستند و می توانند عمودی یعنی مربوط به یک صنعت و یا افقی یعنی شامل صنایع مختلف باشند و فقط تعدادی عرضه کننده می توانند در آن شرکت نمایند (Stockdale & Standing,2004).
از میان سه نوع بازار الکترونیکی، بازارهای خصوصی کمتر توسط شرکتهای کوچک و متوسط مورد توجه قرار گرفته است، زیرا نیازمند سرمایهگذاری نسبتاً بالایی جهت راهاندازی و نگهداری میباشد. با توجه به دامنه موضوعی پژوهش که ارزیابی آمادگی این بنگاهها برای استفاده از بازار الکترونیکی است، لذا بازارهای الکترنیکی عمومی و مشارکتی در این تحقیق مورد بررسی قرار میگیرد.

2-4. آمادگی الکترونیکی4
در جهان امروز فناوریهای اطلاعات و ارتباطات ماهیت روابط جهانی و منشا مزیتهای رقابتی و نیز فرصتهای توسعه اقتصادی و اجتماعی را بهطور بنیادینی تغییر دادهاند. از سویی دیگر با افزایش توهم شکاف دیجیتالی، رهبران دولتها، شرکتهای تجاری و سازمانهای اجتماعی سعی دارند قدرت فناوریهای اطلاعات و ارتباطات را در جهت توسعه خویش مهار کنند. برای استفاده اثربخش از فناوری اطلاعات و ارتباطات، میبایستی یک کشور از جهت زیرساختها، میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح گسترده جمعیت و اثر چارچوبهای قانونی و حقوقی برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات دارای آمادگی الکترونیکی باشد (یزدانی،1389).
بنابراین اگر قرار است شکاف دیجیتالی محدودتر شود، همه این موضوعات بایستی در یک استراتژی منسجم و دستیافتنی که جهت رفع نیازهای محلی یک کشور خاص توسعه داده شده است، مورد توجه قرار گیرند. رهبران کشورها، شرکتها و سازمانهای در حال توسعه میتوانند از ابزار ارزیابی آمادگی الکترونیکی جهت اندازه گیری و برنامهریزی برای انسجام و یکپارچهسازی کمک گیرند. این امر به آنها کمک میکند تا بر تلاشها و نیازهایی تمرکز کنند و حوزههایی را مورد شناسایی قرار دهند که نیازمند برنامهریزی، پشتیانی و سرمایهگذاری می باشند (یزدانی،1389).
آمادگی کسب وکار الکترونیکی عبارت از آمادگی شرکت برای شراکت در اقتصاد اینترنتی جهت تسهیل ارتباطات و هماهنگی سازمانی و مدیریت دیگر فرآیندهای تجارت الکترونیکی میباشد. موفقیت اینترنتی شرکت تنها به الکترونیکی کردن زنجیره ارزش بستگی ندارد و به عوامل دیگری مانند آمادگی مشتری، تامین کنندگان و شرکای تجاری در تعاملات و تبادلات الکترونیکی مرتبط است (Rizk,2004).
آمادگی الکترونیکی را میتوان آمادگی یک اقتصاد برای استفاده از رایانههای مبتنی بر اینترنت و فناوری اطلاعات به منظور تغییر روشهای سنتی کسبوکار به اقتصاد جدید تعریف کرد، اقتصادی که شامل توانایی انجام مبادلات کسبوکار در زمان واقعی، به هر شکلی، در هر جایی، در هر زمانی و با هر قیمتی است. زمانی آمادگی الکترونیکی به بهترین سطح خود خواهد رسیدکه اقتصاد، توانایی ایجاد فرصتهای کسبوکار جدید را داشته باشد که در غیر اینصورت انجام شدنی نیست (Bui et al.,2002).
اهمیت ارزیابی الکترونیکی ناشی از تفاوت در میزان بهرهگیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای مختلف و ایجاد شکاف دیجیتالی5 است. شکاف دیجیتالی را شکاف میان افراد، کسب و کارها و مناطق جغرافیای مختلف از نظر دسترسی آنها به فناوریهای اطلاعات و ارتباطی بهویژه اینترنت میدانند. میتوان گفت تا اندازهای شکاف دیجیتالی نشانهای از تهدید قدرتهای نیرومندی است که جهان را در قرن بیست و یکم به بخشهایی نابرابر از نظر دسترسی به اطلاعات تقسیم میکنند. به تعبیری دیگر شکاف دیجیتالی نابرابریهای موجود میان کشورهای مختلف جهان است که از چگونگی بهرهگیری آنان از فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی ناشی میشود. با توجه به تعریف شکاف دیجیتالی میتوان آمادگی الکترونیکی را توانایی کشورها در بهرهبرداری از امکاناتی همچون اینترنت و تلفن همراه بهعنوان محور رشد اقتصادی و توسعه انسانی تعریف کرد (یزدانی،1389).
براساس مطالعه رزق6 (2004)، منظور از آمادگی الکترونیکی، توانایی پذیرش، استفاده و بهکارگیری کاربردهای مرتبط با آن در جوامع است. عوامل متعددی بر چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات و سطح آمادگی الکترونیکی جوامع تاثیرگذار است که ضروری است بهدقت مورد مطالعه و شناسایی قرار گیرد.
باید توجه داشت که رسیدن به ارزیابی صحیح در شناسایی جایگاه یک کشور یا سازمان در آمادگی الکترونیکی نیازمند انتخاب الگوی واحد، استاندارد و بررسی آن طی سالهای متوالی است. ارزیابیهای مختلف آمادگی الکترونیکی به اندازهگیری حوزهها و محدودههای متفاوتی میپردازند که از کاربردهای روزمره تا راهبردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات را شامل میشود. هرکدام از ارزیابیها و رتبهبندیها، آمادگی الکترونیکی را با نگاهی متفاوت نشان میدهند و تمرکز اغلب این روشها بر آمادگی تجاری استوار است. این ارزیابیها ما را قادر می سازند تا جوابگویی بهتری داشته باشیم، اعتبارسنجی بین مجموعهای از اهداف را انجام دهیم و سلامت رقابت را حفظ کنیم (Rizk,2004).
2-4-1. لزوم آمادگی الکترونیکی
شناسایی و ارزیابی وضعیت موجود از نظر آمادگی الکترونیکی در هر کشور مقدمه برنامهریزی برای نیل به وضعیت مطلوب بهویژه برای کشورهای درحالتوسعه میباشد .بسیاری از دولتمردان معتقدند که فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند به کشورشان در حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی که با آن مواجه هستند، کمک کند و آماده هستند تا تغییرات لازم را برای بهرهبرداری از این گونه فناوریهای جدید اعمال کنند. آنها نیازمندند تا ارزش واقعی آنچه که میتوانند توسط فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام دهند را بدانند و بایستی اعتماد آنها در این مسیر تقویت شود. ارزیابی آمادگی الکترونیکی اولین گام در راستای تبدیل مقاصد به اقدامات برنامهریزیشده خواهد بود که منجر به تغییرات اساسی در نحوه زندگی مردم خواهد شد (ظفر حیدری،1383).
از اهداف نیل به آمادگی الکترونیکی باتوجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی، فنی و حقوقی میتوان به اهداف اقتصادی همچون حفظ توان رقابت دیجیتال، ایجاد زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای توسعه توان اقتصادی و گسترش سرمایهگذاری خارجی و اهداف اجتماعی چون کاهش شکاف دیجیتالی، بهرهمندی افراد و سازمانها از اطلاعات کیفی و ایجاد اعتماد در مشتریان اشاره کرد. عوامل مختلفی وجود دارند که سازمان ها را ترغیب میکنند تا به این آمادگی دست یابند. این عوامل به طور عمده عبارتند از:
– مزایای هنگفتی که فناوری اطلاعات و ارتباطات با خود به همراه میآورد. این امر سازمان را بهسمت کوچک شدن، رعایت اصول اخلاقی، مسئولیتپذیری و شفاف شدن امور وزندگی راحت هدایت میکند.
– سازمانها با تهدید عقبماندگی مواجه هستند.
– استفاده درست از فناوری، پتانسیلی (توانایی) شگفتآور برای غلبه بر مشکلات توسعه خواهد بود.
سه عامل زیر دولتمردان و مدیران را تشویق میکند تا آمادگی الکترونیکی را بهبود بخشیده و امکان توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در جوامع و سازمانهای خود فراهم آورند:
– فناوری اطلاعات و ارتباطات مزایای زیادی را در جهت رفع مشکلات اقتصادی ایجاد میکند.
– توجه نکردن به شکاف الکترونیکی بهعنوان یک تهدید، خطر عقبماندگی را بهدنبال دارد.
– سازمانهایی که از نقش حمایتی در عرصه جهانی برخوردارند از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای اجرای برنامه های خود بهره میبرند (یزدانی،1389).
2-4-2. اهداف آمادگی الکترونیکی
در نگاه کلی اهداف مشخصی برای نیل به آمادگی الکترونیکی وجود دارد. این اهداف با سه مولفه اصلی آمادگی الکترونیکی شامل افراد، بنگاههای اقتصادی و دولت مرتبط بوده و در دو دسته اهداف اجتماعی و اقتصادی قرار میگیرند (موحدی،1390).
اهداف اقتصادی نیل به آمادگی الکترونیکی عبارتند از:
– حفظ توان رقابت در دنیای دیجیتال
– ایجاد زیرساختهای پایدار فناوری اطلاعات و ارتباطات
– استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و یکپارچگی آن در جهت توسعه توان اقتصادی
– گسترش سرمایهگذاری خارجی
اهداف اجتماعی نیل به آمادگی الکترونیکی عبارتند از:
– بهرهمندی افراد و بنگاهها از اطلاعات کیفی
– کاهش شکاف دیجیتالی
– ایجاد اعتماد در مشتریان
کاتر7 کسب مزایای آمادگی الکترونیکی را به انسجام و یکپارچگی گسترده فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح وسیع جامعه وابسته میداند. چهار مزیت کلان و اساسی زیر حاصل این آمادگی است: Cather,2003)).
– توسعه سطح تعاملات: تجارت آزاد فراتر از محدودیتهای سیاسی، هدایت به سمت جهانی سازی
– حذف مشکلات: دسترس آسان به اطلاعات، غلبه بر انزوای مجازی و فیزیکی
– خلق فرصت های جدید: افزایش راحتی و حق انتخاب برای مشتری، گسترش برد بازارهای کسب وکار، امکان توسعه الگوهای جدید کسب وکار
– افزایش کارایی: تسهیل تحویل محصولات و خدمات، افزایش شفافیت عملیات، کاهش هزینه و زمان
2-4-3. ارزیابی آمادگی الکترونیکی8
از شاخص آمادگی الکترونیکی در مطالعات زیادی به عنوان شاخصی برای سنجش آماده بودن زیرساختها و وجود توانایی پذیرش، استفاده و بهکارگیری کاربردهای مرتبط با آن، استفاده میشود. این شاخص بهویژه در سطح بینالمللی یا منطقهای و برای مقایسه وضعیت جوامع با یکدیگر و رتبهبندی آنها، مورد استفاده قرار میگیرد. الگوهای سنجش آمادگی الکترونیکی کشوری متعددند که موحدی و یاقوتی در پژوهش خود مهمترین الگوها و شاخصهای مورد استفاده آنها را جمعبندی کردهاند که در جدول 2-1نمایش داده شده است (موحدی و یاقوتی،1387).
اما واقعیت این است که تعداد ابزارهای آماده برای استفاده از ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطح سازمانی، بسیار محدود است. در این الگوهای سازمانی معمولاًً از برخی الگوهای مرجع مرتبط با سطح جامعه استفاده میشود. آمادگی الکترونیکی مفهوم نسبتاً جدیدی است که به دلیل نفوذ پرشتاب اینترنت در سراسر جهان و پیشرفت سریع و چشمگیر استفاده از فناوری اطلاعات در صنعت و کسب وکار توسعه یافته است. مفهوم آمادگی الکترونیکی به سبب فراهم آوردن چارچوب یکپارچه برای ارزیابی عمق شکاف دیجیتالی میان کشورهای توسعهیافته، در حال توسعه و توسعه نیافته در اواخر دهه 1990شکل گرفت.
نخستین تلاش ها در این زمینه توسط پروژه خطمشی سیستمهای رایانهای9CSPP صورت گرفت و این پروژه نخستین ابزار سنجش آمادگی الکترونیکی با عنوان "راهنمای آمادگی برای زندگی در جهان شبکهای" را طراحی کرد. واقعیت این است که تعداد ابزارهای آماده برای استفاده از ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطح سازمانی، بسیار محدود است. در اینجا به بررسی آمادگی الکترونیکی از نگاه هر الگو پرداخته میشود (موحدی و یاقوتی،1387).
الگوی CSPP (2005): این الگو را پروژه سیاستگذاری سیستمهای رایانهای منتشر کرد. طبق تعریف، یک جامعه آماده از لحاظ الکترونیکی دارای سرعت بالای دسترسی به شبکه در بازار رقابتی، دسترسی و استفاده پایدار از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس، ادارات دولتی، بنگاههای اقتصادی، خانهها و مراکز بهداشتی است. در چنین جامعهای امنیت و حریم خصوصی افراد هنگام استفاده از روشهای الکترونیکی تامین شده و سیاستهای دولتی از کاربری و اتصال به شبکهها حمایت میکنند.
الگوی CMCID10(2005): مرکز توسعه بینالمللی دانشگاه هاروارد این الگو را منتشر کرد و منشا آن مدل CSPP است. این الگو با استفاده از شیوهای نظاممند به ارزیابی عوامل بسیار، زیادی که در تعیین آمادگی برای پیوستن به شبکه جهانی دخیل هستند، میپردازد. طبق تعریف این مرکز، یک جامعه آماده از حیث الکترونیکی، مجهز به زیرساختهای فیزیکی ضروری فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند شبکه مخابراتی با پهنای باند وسیع، دسترس مطمئن و قیمت مناسب است. فناوری اطلاعات و ارتباطات در جوانب مختلف اجتماعی و فرهنگی چنین جامعهای درآمیخته است. در چنین جامعهای روشهای الکترونیکی در تجارت بهکارگیری شده و دارای بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات مناسبی است.
الگوی 11APEC (2000): این الگو از سوی گروه هدایت تجارت الکترونیکی در سازمان همکاریهای اقتصادی آسیا و اقیانوسیه منتشر گردید. این الگو با توجه به محیط و جو حاکم بر جوامع به دولتها کمک میکند تا به امر توسعه سیاستهای متمرکز به منظور توسعه تجارت الکترونیکی به صورتی سالم و درست در سطح جامعه همت گمارند. طبق تعریف ارائه شده این الگو، کشور آماده است که از نظر تجارت الکترونیکی آمادگی داشته باشد. به بیان دیگر، دارای تجارت آزاد، صنعت قانونمند، سهولت در صادرات و هماهنگ با استانداردهای دولتی و توافقنامههای تجاری باشد.
الگویWITSA12 (1999): ائتلاف جهانی خدمات و فناوری اطلاعات، ارزیابی بین المللی درخصوص تجارت الکترونیکی را در سال 1999 انجام داده است. این الگو با جمعآوری نتایج حاصل از ارزیابی بینالمللی از دیدگاهها در خصوص انجمنهای صنعتی فناوری اطلاعات به دنبال تشویق توسعه تجارت الکترونیکی است. هدف از این کار، ارزیابی میزان آگاهی شرکتها و مصرفکنندگان از تجارت الکترونیکی و تعیین زمینههای بالقوه عملیاتی نمودن آن است. طبق تعریف این الگو یک کشور با آمادگی الکترونیکی به اعتماد مصرف کننده در مورد حفظ حریم خصوصی و امنیت، فناوری امنیتی بهتر، کارگران ماهرتر و هزینه آموزش کمتر، سیاستهای عمومی بهتر و راحتتر، فعالیتهای کاری جدید مطابق با عصر اطلاعات و هزینه کمتر برای فناوری تجارت الکترونیکی نیاز دارد.
الگوی مککانل13 (2005): الگو از سوی شرکت بینالمللی مککانل با همکاری اتحادیه جهانی تهیه و منتشر شد. این الگو به دنبال ارزیابی آمادگی فناوری اطلاعات و خدمات الکترونیکی اقتصاد ملی یا توانایی حضور جوامع در اقتصاد جهانی دیجیتالی است. طبق تعریف، کشوری دارای آمادگی الکترونیکی است که آمادگی در این زمینهها را داشته باشد: استفاده وسیع و گسترده از رایانهها در مدارس، تجارت، حکومت، منازل، دسترس قابل اعتماد با ظرفیت مورد نیاز در بازار رقابتی، تجارت آزاد، نیروی کار ماهر، آموزش در سطح مدارس، دارای فرهنگ خلاقیتزا، مشارکت های دولتی و تجاری، شفافیت و پایداری تصمیمات در دولت و حتی یک سیستم قانونی اجرایی، شبکههای ایمن و کاربران پنهان و قوانینی که امضای دیجیتالی را اجازه میدهند.
الگویCIDCM14 (1998): مرکز توسعه بینالمللی و مدیریت تعارض دانشگاه مریلند این تحقیقات را انجام و در سال 1998 ارائه کرده است. این الگو به دنبال ایجاد سهولت کاربری و توسعه اینترنت است. در این الگو، آمادگی الکترونیکی به میزان استفاده از اینترنت و شرایط تسهیلکننده برای استفادهکنندگان بستگی دارد.
الگوی موزاییک15(2000): گروه موزاییک این الگو را که به عنوان پروژه جهانی انتشار اینترنت نیز شناخته شده، ارائه داده است. با استفاده از این الگو کشورهای مختلفی مورد مطالعه قرار گرفتهاند. فرآیند تهیه، تدریجی بوده و سالهای1998 تا2000 را شامل میشود. این الگو به دنبال سنجش و تحلیل رشد اینترنت در سطح جهان است، به طور مستقیم یک جامعه آماده الکترونیکی را تعریف نمیکند، ولی شرایط رشد زیرساخت و استفاده اینترنت را به عنوان ضروریات یک جامعه الکترونیکی شرح میدهد. گذشته از اهمیت و شهرت هر یک از الگوها، شاخصهای مورد استفاده در هر الگو نیز اهمیت ویژهای دارند.
جدول 2-1. عناوین شاخص های مدل های ارزیابی آمادگی الکترونیکی
عنوان
شاخص ها
CSPP
1.زیر ساخت شبکه 2. مکان های شبکهای(دسترس) 3. برنامه ها و خدمات شبکهای 4. اقتصاد شبکهای 5. توانمند سازیهای دنیای شبکهای
CID
1. محیط 2. آمادگی 3. کاربری
APEC
1.زیر ساخت 2. دسترسی برای خدمات ضروری 3. استفاده از اینترنت(استفاده در تجارت، دولت و خانهها) 4 .تشویق و تسهیل(استانداردهای پیشبرد صنایع) 5. مهارتها و منابع انسانی(آموزش فناوری اطلاعات و ارتباطات نیروی کار) 6. جایگاه اقتصاد دیجیتال(مالیاتها و تعرفهها، قوانین دولتی، اعتماد مصرف کننده)
WITSA
1.موانع فناوری صنعتی 2. اعتماد مصرف کننده 3. مشکلات فناوری تجارت الکترونیکی 4. فعالیتهای تجاری داخلی حامی تجارت الکترونیکی 5. نیروی کار 6. مالیاتها 7. سیاستهای عمومی 8. مقاومت مصرفکنندگان
McConn ell
1. ارتباطات (زیرساخت، دسترس، قیمت) 2. رهبری الکترونیکی(سیاست های دولتی وقوانین)
3. امنیت اطلاعات(حریم شخصی، امضای الکترونیکی) 4. سرمایه انسانی(آموزش فناوری اطلاعات،
وجود نیروی کار ماهر) 5. فضای کسب وکار الکترونیکی(رقابت، ثبات سیاسی و اقتصادی،
سرمایه گذاری خارجی، زیرساخت مالی)
CIDCM
1 . خطوط اجاره 2. تنظیم قیمت 3. دسترس به خطوط اینترنت 4. مالیات بندی 5. آیین نامهها
Mosaic
1. میزان فراگیری یا نفوذ اینترنت(سرانه استفاده از اینترنت) 2. پراکندگی جغرافیایی به کارگیری
اینترنت
3. جذب بخشی یا میزان استفاده از اینترنت توسط هر بخش اقتصادی 4. زیرساخت ارتباطی مورد
نیاز برای اتصال 5. زیرساخت سازمانی(وضعیت بازار خدمات اینترنتی) 6. پیچیدگی استفاده
تخصصی و حرفه ای از اینترنت

جدول 2-2. مقایسه شاخص های الگوهای مذکور با مدل مورد بررسی این تحقیق
Mosaic
CIDCM
McConnell
WITSA
APEC
CID
CSPP
مدل مورد استفاده در این تحقیق
عامل






قابلیت تبادل اطلاعات
فنی






زیر ساخت الکترونیکی





استانداردها

سازگاری





زیر ساخت تغییر
سازمانی



رهبری و مدیریت

فرهنگ سازمانی



زیر ساخت مالی

ساختار سازمانی

محصولات/خدمات




مشتریان/تامین کنندگان
بین سازمانی



رقیا






عوامل محیطی

با توجه به شاخصهای بیان شده در جدول 2-1 میتوان نتیجه گرفت که این الگوها بیشتر به جنبه فنی توجه داشتهاند. از طرفی، همانگونه که ذکر شد، این الگوها برای سنجیدن آمادگی در سطح جامعه و ملی مناسب هستند نه سطح سازمانی که مورد تحقیق این پژوهش میباشد. همچنین توجه به جدول 2-2 که نشان دهنده تفاوت شاخصهای مورد استفاده در این پژوهش و الگوهای مذکور است، جامعیت مدل این تحقیق را مشخص میکند. لذا مدل الهی و حسنزاده شامل عوامل فنی، سازمانی و بینسازمانی برای شناسایی عوامل موثر بر آمادگی سازمان در استفاده از بازار الکترونیکی مناسبتر از الگوهای ذکر شده میباشند.
2-5. بنگاه های کوچک و متوسط16:
سازمانهای کوچک و متوسط نیروی تاثیرگذاری در فرآیند توسعه اقتصادی کشورها میباشند که به علت نداشتن متولی و سازمانی که بصورت جدی، مطالبهگر توجه به جایگاه این سازمانها در برنامهریزی کلان کشور گردد، از ایفای رسالت خود در توسعه اقتصادی کشور بازماندهاند. شرکتها و سازمانهای کوچک و متوسط بر اساس معیارهای مختلفی تعریف میشوند. برخی از این معیارها عبارتند از: حجم اشتغال، حجم سرمایه، حجم تولید، نوع تکنولوژی و صادراتی بودن تولیدات، میزان گردش مالی و… (سمیع زاده و چهارسوقی،1387).
تحولات پیچیده و سریع تکنولوژی و فناوری اطلاعات17 چند دهه اخیر و نیز شتابگیری روند جهانی شدن موجب شده است تا جوامع تلاش کنند تا بیش از پیش خود را برای پذیرش تغییرات و تحول آماده کنند. آنچه که تا چند دهه پیش به عنوان یک امتیاز اقتصادی تلقی میشد عبارت بود از برپایی و فعال نگه داشتن شرکتهای بزرگ و چنین استدلال میشد که هر چه این شرکتها بزرگتر باشند اقتصاد پویاتر و قدرتمندتر میگردد. اگر چه این تفکر طی چندین دهه رونق گرفت و بر پایه آن شرکتهای غول پیکری هم پدیدار شدند، ولی تحولات اخیر و به ویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات پیچیدهتر شدن فرایندهای مدیریتی و تصمیمگیری، نیاز به تصمیمگیریهای آنی و ضروری و تجارب حاصل از فعالیتهای بنگاههای کوچک و متوسط اهمیت این بنگاهها را نمایان ساخته است (لعلی،1382).
واژه "سازمانهای کوچک و متوسط" در تعداد کمی از کشورها به صورت استاندارد تعریف شده است. به عنوان مثال، قبلاًً هریک از اعضای اتحادیه اروپا به طور سنتی، تعریفی از آن را ارائه می کرد. مثلاً آلمان سازمانهایی که تعداد کارکنان آن500 نفر و بلژیک سازمانهایی که تعداد کارکنان آن 100نفر باشد را کوچک و متوسط میدانست. پس از ارائه یک تعریف اولیه در سال 1996میلادی، اتحادیه اروپا در سال2003 این مفهوم را استاندارد کرد و در تعریفی که هماکنون در اتحادیه اروپا مورد اجراست. کمیسیون اروپا در سال 2003ترکیبی از تعداد کارکنان، گردش مالی سالانه و یا ترازنامه سالانه را مبنا قرار داد. در تعریف ارائه شده، سازمانهایی با تعداد کارکنان کمتر از 50نفر را "کوچک" و سازمانهای با کمتر از 250نفر را "متوسط" نامیده اند، ضمن آنکه بنگاههایی با تعداد کارکنان کمتر از 10 نفر را خیلی کوچک (میکرو) مینامند. اکثر کشورها همین تعریف را مورد اجرا قرار میدهند (معاونت برنامهریزی و امور اقتصادی،1388).
گردش مالی سالانه 50، 10و2 میلیون یورو و تراز سالانه 43 ،10 و2 میلیون یورو نیز به عنوان حدود تعریف شده برای سه نوع بنگاه متوسط، کوچک و خیلی کوچک پیش بینی شده است. آلمان از سال 2005میلادی از تعریف اتحادیه اروپا استفاده کرد. در مقابل امریکا، صنایع با کمتر از 100نفر را کوچک و صنایع با کمتر از 500 نفر را متوسط می نامد. شایان ذکر است که به گزارش کمیسیون اروپا (2005)، میزان اشتغال متوسط کل بنگاهها در اتحادیه اروپا 6 نفر است و 99درصد شرکتهای اتحادیه اروپا را بنگاههای کوچک و متوسط تشکیل می دهند که تعداد کارکنان آن در مجموع حدود 75 میلیون نفر است (موحدی،1390). به نقل از ویکی پدیا18، در برخی کشورهای اروپایی و نیز آمریکا، بنگاههای با تعداد کمتر از 10 نفر را دفاتر کوچک نامیده و برای آنها محدوده خاصی در حوزه بنگاههای کوچک و متوسط در نظر میگیرند.
در اتحادیه اروپا، بنگاههای با تعداد کمتر از10 نفر را بنگاههای خیلی کوچک (میکرو) مینامند. در برخی از کشورها، بنگاههای با تعداد کارکنان 30 تا 199 نفر را کوچک و 200تا 999 نفر را متوسط نامیدهاند. در خصوص تعریف و توصیف بنگاههای کوچک و متوسط در ایران اتفاق نظر قطعی وجود ندارد. وزارتخانهها و موسسات مختلف دسته بندیهای متفاوتی برای این بنگاهها دارند. با توجه به تعریف برخی وزارتخانهها (چون جهاد کشاورزی)، بنگاههای کوچک و متوسط روستایی، بنگاههای صنعتی و خدماتی با کمتر از 50 نفر تلقی میشود، درحالیکه برخی وزارتخانههای دیگر(چون تعاون)، تعریف دیگری دارند. تقسیمبندی کارگاههای صنعتی در ایران حاوی نوعی شباهت با توصیف اتحادیه اروپاست (مرکز آمار ایران، 1387).
با توجه به اهمیت بنگاههای کوچک و متوسط و نقشی که در توسعه صنعتی کشور و واکنش سریع به تغییرات و نیازهای متنوع بازار جهانی و توسعه صادرات ایفا میکنند، هماهنگی آنها با شرایط و خواستههای بازار، ازجمله بهکارگیری امکانات تجارت الکترونیکی، یک ضرورت ناگزیر است (موحدی،1390). بنگاههای کوچک و متوسط، در اکثر کشورها به عنوان عناصر مهم در پیشرفتهای اقتصادی-اجتماعی شناخته شدهاند. این بنگاهها خصوصاً در ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایهگذاریهای پائین، توسعههای منطقهای، توسعههای سازمانی شرکتهای متکی بر اصول تکنولوژی، نوآوری محصولات و ایجاد روشهای نوین، اهمیت بسزایی دارند (تولایی و علیرضایی،1387).
نگاهی به نظام اقتصادی-اجتماعی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و نو توسعه یافتهی جهان نشان میدهد که ایجاد و حمایت از بنگاههای کوچک و متوسط یکی از اولویتهای اساسی در برنامههای توسعه اقتصادی این کشورها است. این بنگاه های اقتصادی علی رغم آنکه به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارند، بازدهی بیشتری داشته و درایجاد اشتغال، ایجاد بستر مناسب برای نوآوری و اختراعات و افزایش صادرات این کشورها، نقش مهمی دارند. در بسیاری از کشورها این بنگاهها، تامینکنندگان اصلی اشتغال جدید، مهد تحول و نوآوری و پیشرو در ابداع فناوریهای جدید بودهاند. از سوی دیگر این صنایع به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود می تواند از جاذبههای فراوانی برای بخش خصوصی برخوردار باشد، که این امر بسته به شرایط داخلی اقتصادی کشورها قوانین و سیاستهای حمایتی در کشورهای مختلف به عنوان الگویی موفق برای توانمندسازی علمی و صنعتی معرفی شده است (تولایی و علیرضایی،1387).
شرکتهای متوسط و کوچک در بیشتر کشورهای توسعه یافته به دلایل مختلف مورد توجه و حمایت ویژه دولتها قرار دارند. که از جمله آنها میتوان به تواناییهای لازم جهت جذب سرمایههای محدود و پراکنده موجود در جامعه و هدایت آنها در فعالی های تولیدی و صنعتی اشاره نمود. با توجه به توضیحات فوق ارائه راهکارهایی به منظور تسهیل حضور فعال سازمانهای کوچک و متوسط در چرخه اقتصادی کشور میتواند به توسعه و شکوفایی این سازمانها منجر شود. در این میان با توجه به رشد روزافزون کسبوکارهای الکترونیکی که موج عظیم آن در سالهای اخیر اقتصاد جهان را متحول نموده است، بررسی این پدیده نوظهور در سازمانهای متوسط و کوچک میتواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد (سمیع زاده و چهارسوقی،1387).
2-6. بکارگیری بازار الکترونیکی توسط بنگاه های کوچک و متوسط
2-6-1. کسب وکارهای کوچک
در حالی که بیش از یکسوم بنگاههای کوچک، تجارت الکترونیکی را عامل توسعه فروش میدانند، استفاده آنها از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای عملیات فروش محدود به فروش و تولید الکترونیکی در سطح 7 تا 14درصد است. هیچکدام از این سازمانها از این فناوری برای کنترل کیفیت، جست وجوی سفارش یا نگهداری و تعمیرات استفاده نمی کنند. آگاهی محدود (عدم نیاز به فناوری توسط 30درصد از سازمانها)، نیروی غیرکیفی و محدودیت بودجه از مشکلات این بنگاههاست. در این سازمانهای کوچک بیشترین درک نسبت به فناوری در نقشهای مدیریتی تبلور یافته است. در حدود 40درصد، بنگاهها از فناوری در یکی از حوزههای خود بهخصوص در منابع انسانی، مالی و فعالیتهای مدیریتی بهره بردهاند (موحدی و یاقوتی، 1388).
2-6-2. کسب وکارهای متوسط
سازمان با ابعاد متوسط در مقایسه با سازمان کوچک همتای خود فناوری اطلاعات و ارتباطات را در عملیات فروش (کنترل کیفیت، ارزیابی سفارش، نگهداری و تعمیرات و فروش) استفاده میکنند. حداکثر 45درصد بنگاههای متوسط از این فناوری برای بازار استفاده میکنند و فقط 10 درصد از این بنگاهها مالک نرمافزارهای بازار هستند. سطح درک استفاده از فناوری در مدیریت برای سازمانهای متوسط نسبت به سازمانهای کوچک یک گام جلوتر است. تقریباً به میزان حداقل 90 درصد بر اهمیت آن در سازمانهای متوسط تاکید میشود. در عمل سازمانهای متوسط، فناوری را بیشتر در اهداف مالی و مدیریتی و به همان اندازه در منابع انسانی به کار میگیرند (موحدی و یاقوتی،1388).
همانند سازمانهای کوچک این نیاز وجود دارد که استفاده از فناوری در دیگر مولفههای مدیریت توسعه یابد. در مواردی همچون فرآیند سفارش و پیگیری، ارتباطات داخلی و بیرونی در این سازمانها نیز مانع اصلی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت "نیروهای غیرکیفی" است (تقریباً 35درصد از این بنگاهها). بر اساس آنچه ذکر شد، بنگاههای متوسط نسبت به بنگاههای کوچک در سطح آگاهی و اجرای فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدیریت و تولید یک گام جلوتر هستند. آگاهی و کاربرد فناوری در بازار، هنوز در سطح متوسطی قرار دارد، این امر برای زیرساخت الکترونیکی و ارتباطات نیز صادق است (موحدی و یاقوتی،1388).
عمده استفاده از بازارهای الکترونیکی توسط شرکتها و سازمانهای بزرگ میباشد، ولی در سالهای اخیر توجه برخی شرکتهای با مقیاس کوچکتر نیز به سوی این نوع بازارها و مبادلات از طریق آنها جلب شده است. بنگاههای کوچک و متوسط نقش چشمگیری را در اقتصاد بینالمللی ایفا میکنند. بنگاههای کوچک و متوسط در برقراری اقتصاد پویا و سالم با ملل صاحب صنعت و معرفی ابداعات و نوآوریها نقش موثری دارند. به همین دلیل موضوعات و پدیدههایی که بر عملکرد این نوع سازمانها اثرگذار است، اثرات زیادی بر وضعیت کسب وکار در کشورها و ایجاد تغییرات در عوامل اقتصادی محیطهای جهانی دارد Al-qirim,2004)).
موانع اجرایی کردن فناوری اطلاعات و ارتباطات در این سازمانها، فقدان نیروهای کیفی و فقدان آگاهی است. درحالیکه زمینههای بالقوه برای بهکارگیری تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران وجود دارد، اما در حال حاضر تمایل این بنگاهها به استفاده از تجارت الکترونیکی کمتر از متوسط، کاربرد امکانات عادی ارتباطات در آ نها بیش از متوسط، کاربرد رایانه و ارتباطات شبکهای در حد کم، و استقرار اطلاعاتی، عملیاتی و راهبردی تجارت الکترونیکی در آنها خیلیکم است (موحدی،1390).
بر این اساس لازم است اینگونه سازمانها در بکارگیری فناوریها جدید به بررسی شرایط خود و میزان مهیا بودن پیششرطهای لازم در این زمینه بپردازند تا بتوانند استفاده موثری از آنها داشته باشند. این موضوع در خصوص بهکارگیری بازارهای الکترونیکی بهعنوان یک ابزار فناوری نوظهور در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. اما استفاده از بازارهای الکترونیکی بیشتر بوسیله شرکتهای کوچکتر و جدیدتر یا شرکتهایی که تنها فعالیتهای بینالمللی دارند بهتر است، زیرا این شرکتها کمتر در بازار هدف شناخته شدهاند و یا منابع کافی برای فعالیتهای بازاریابی ندارند یا اینکه نمی خواهند منابع زیادی مصرف کنند. بنابراین بازارسازان باید بیشتر به این شرکتها تمرکز کنند (Rui & Yunjie,2006).
تعیین موانع مشارکت در بازارهای الکترونیکی مانند کمبود استانداردها، یکپارچگی زنجیره تامین و تجارت جهانی، به فهمیدن اینکه چگونه بنگاههای کوچک و متوسط میتوانند استراتژی مناسبی را بهکارگیرند تا از مزایای بازارهای الکترونیکی بهرهمند شوند، کمک میکند. شرکتهایی که به دنبال استفاده از بازارهای الکترونیکی هستند، اگر محیطی که در آن فعالیت می کنند را درک کنند و شایستگیهای خود را برای شرکت در فعالیتهایی که بازار الکترونیکی به آنها پیشنهاد میکند، بهکار گیرند، میتوانند مزایای زیادی کسب کنند (Stockdale,2004).
2-7. صنعت فرش
صنعت فرش از جمله صنایعی است که در بخش کالاهای غیرنفتی ظرفیت بالقوه و زیادی را برای کسب ارز دارد. فرش دستبافت ایران متاثر از ویژگیهای برجسته فرهنگی و هنری آن در صدهها و دهههای گذشته، همواره به عنوان یکی از کالاهای برجسته در سبد صادرات غیرنفتی ایران مطرح بوده و میباشد. از طرفی با توجه به اینکه این صنعت افراد زیادی را به خود مشغول کرده است میتواند عاملی مهم در ایجاد اشتغالهای دائمی و فصلی برای افراد جامعه باشد. به عبارت دیگر مهمترین جنبههای اقتصادی فرش دستبافت را میتوان در اشتغالزایی ، تحصیل ارز و کمک به بهبود اقتصاد دانست (صبوری خسروشاهی،1382).
قسمت اعظمی از فرش ایران با ابعاد و ارزشهای برجسته اقتصادی، فرهنگی و ملی آن برای صادرات در سطح بینالمللی، تولید و عرضه میشود. لکن بخاطر نارساییها و تنگناهای موجود در داخل کشور و شرایط رقابتی برای صادرات آن در بازارهای هدف، صادرات این کالا با مشکلات جدی مواجه میباشد، بهطوریکه این هنر- صنعت از سالها قبل از افول قهقرایی پیموده است. جایگاه و نقش تعیین کننده و هدایتگر بازاریابی صادراتی و بینالملل برای ارتقاء کیفیت و انطباق آن بر خواستها، نیازها و ترجیحات مشتریان و خریداران، امری است که از آن غفلت شده است (صبوری خسروشاهی،1382). متاسفانه به دلیل فقدان اساسی در ابعاد سازمانی، ساختاری، مدیریتی، تولیدی و بهویژه تجاری و بازرگانی، فرش ایران دوران افول و رکورد شکنندهای را در عرصه رقابتهای جهانی پیموده و اکنون در شرایط بحرانی خاصی به سر میبرد. از طرفی، بیتوجهی به اصول و مبانی بازاریابی و تجارت که دربرگیرنده فرآیند تولید آن نیز می شود، مزیتهای رقابتی فرش را در داخل و بهویژه در سطح جهانی با مخاطرات جدی مواجه نموده است. تجربه موفق دیگر کشورها حاکی از توجه آنها به واقعیتهای محیط تجارت و دیگر عوامل تاثیرگذار است (شم آبادی و خداداد حسینی، 1386).
متوسط سهم صادرات فرش از 27/21 درصد طی سالهای 1338-57 به 87/36 در دهه بعد از انقلاب رسید. طی برنامه اول و دوم توسعه حدود 5/22تا 38درصدارزش صادرات غیرنفتی از صدور فرش دستباف تامین شده است . اما در سالهای بعد از برنامه اول توسعه سهم آن از صادرات غیرنفتی رو به نقصان گذاشته، بنحوی که از 2/44 درصد در سال 1373 به 09/13 در سال 1380 کاهش یافته است. بهطور کلی چند دهه اخیر صادرات غیرنفتی کشور از صادرات فرش دستباف تاثیر چشمگیری پذیرفته است (حسینی و پرمه،1383).
صادرات غیرنفتی با افزایش یا کاهش صادرات فرش دستباف نوسانهای شدیدی را تجربه نموده است و اما توسعه کمی و کیفی صادرات غیرنفتی، ظهور کالاهای جدید در صادرات غیرنفتی، رکود بازار فرش ایران و جهان سبب شد که سهم فرش دستباف از صادرات غیرنفتی رو به کاهش گذارد .بدین ترتیب صادر ات غیرنفتی از شرایط تک محصولی صدور فرش رهایی یافته و صادرات غیرنفتی از تنوع کمی و کیفی کالاهای مختلف برخوردار شده است (حسینی و پرمه،1383).
وزارت بازرگانی و وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولیان امر توسعه روستایی در کشور، سازماندهی تعاونیهای تولید فرش و فعال نمودن بخش صادرات و بازرگانی آن را در اولویتهای برنامههای خود قرار دادهاند (صابری،1382).
در شرایط کنونی اقتصاد، ایجاد اشتغال یکی از محورهای مهم سیاستهای دولت محسوب میشود. صنعت فرش دستباف یکی از صنایع کاربر است که با هزینه های ثابت اندک و با استفاده از تجهیزات ساده در کارگاههای خانگی موجب اشتغالزائی قابل ملاحظهای دراقتصاد کشور میشود این صنعت علاوه بر قالیبافی فعالیتها و مشاغل جانبی دیگری را نیز در بر میگیرد که نرخ اشتغالزائی این صنعت را افزایش می دهد. از جمله مشاغل جانبی میتوان به کار نخریس، نختاب، رنگ فروش، رنگرز، طراح ، چلهکش، گرهزن، صادرکننده، بازرگانان اشاره کرد. به طورکلی مشاغل جانبی صنعت فرش حدود 26 شغل میشود (شاکری،1383).
عوامل فرهنگی، فردی، اجتماعی، شخصیتی و روانی به اضافه شناخت فرصتهای نویدبخش و شناخت چالشهای مهم بازاریابی فرش، زمینه مناسبی در تعیین اهداف کوتاهمدت و بلندمدت فرش دارد. شبکههای بازرگانی فرش ایران در توانایی پوشش و گسترش تمایل مردم در داخل و رونق بازار خارجی درکنار مسائل مرتبط با روابط بینالمللی میتوانند زمینه مناسبی برای بازاریابی فرش دستباف ایجاد کنند.
توجه به مسائل مرتبط با بازاریابی فرش مانند
– تقاضاهای متفاوت
– انواع محیط بازاریابی
– تقسیم و تعیین بازار هدف
– نیازها و رفتار خریداران
– اندازهگیری کمی بازار و پیشبینی فروش
– اهداف بازرگانی و سازمان بازاریابی
– برنامهریزی بازاریابی عمومی و بازاریابی مخصوص و تصمیمگیری در این زمینهها به همراه سیستم بازاریابی و خلاقیتهای موجود، پروسه ضروری فرش دستباف است. جایگاه بازاریابی که رسالت واقعی خود را در جلب رضایت مشتری قرار دهد در عصر رقابت کنونی که تنوع محصولات ارائه شده و رقابت نزدیک وجود دارد، جهت شناخت بهتر فرصتها و استفاده بهینه از آنها در کنار شناخت عوامل تهدیدکننده، طلبکننده کنار نهادن نگرش درون به بیرون و جایگزین نمودن نگاه بیرون به درون است (الوداری،1384).
گزینش نامناسب استراتژی بازاریابی یا صریحتر اینکه عدم وجود بازاریابی، تولیدات فرش ایران را با مشکلات عدیده ای همراه ساخته که علاوه بر معین نبودن شاخصهای تولید فرش، بالا بودن هرینه تمام شده مواد اولیه که توانایی تولید را کاهش میدهد. تنها با گسترش دانش و تاکید بر کهن بودن فرش دستباف معضل این کالای غیرنفتی کاسته نخواهد شد. تغییر متغیرهای اقتصادی مانند درآمد، هزینه زندگی، نرخ بهره و الگوی استقراض و پس انداز، تاثیر زیادی در بازار دارد. لزوم دقت توجه شرکتهای تولیدکننده فرش در آیندهنگری اقتصادی به متغیرهای فوق و استفاده از نوسانات موجود برای بهبود محیط اقتصادی فرش امری گریزناپذیر است (الوداری،1384).
2-7-1. فرش و بازار الکترونیکی
با گسترش روزافزون تجارت الکترونیک، خریدهای اینترنتی به میزان چشمگیری رواج یافته است. آگاهی و استفاده از تجارت الکترونیکی برای همه شرکتها و ارگانهایی که سعی در ارضای نیازهای مشتریانشان در اسرع وقت و تامین برنامه ها و اهداف خود دارند، امری ضروری به نظر میرسد. یکی از کالاهایی که با سفارش و خرید اینترنتی می تواند بازار خود را پررونق کند فرش دستباف ایرانی است.
این کالا از دیرباز به عنوان اصلی ترین کالاهای صادراتی ایران به شمار می رود و به نظر می رسد فروش اینترنتی آن می تواند تاثیر چشمگیری در میزان فروش این کالا داشته باشد. ارتباط مستقیم میان خریدار و فروشنده بدون محدودیت زمانی و مکانی، دستیابی سریع به اطلاعات در حجم وسیع، صرفه جویی های زمانی و مکانی، کاهش هزینههای بازاریابی نسبت به بازاریابی سنتی، دسترسی جهانی و مشتری گرایی، بهطوریکه استفاده از فنآوری اینترنت باعث تسهیل در قیمتگذاری و طراحی تعیین مشخصات کالاها به صورت برخط سبب افزایش فروش و صادرات فرش و در نتیجه افزایش سرمایهگذاری و اشتغالزایی خواهد شد (Kotler & Armstrong,2003).
2-8. نمونه ای از بازارهای الکترونیکی عمومی
نقش تجارت الکترونیک در جهان امروز غیر قابل انکار است. همچنین باید نسبت به نقش آن در سالهای آینده با دقت نگریست و از قدرت آن به خوبی استفاده کرد. در راه استفاده موثر از ابزارهای تجارت الکترونیکی از مهمترین عوامل داشتن اطلاعات کافی در مورد قابلیت ها و سناریو های مختلف آن است. در میان برنامه های تجاری ای که بر پایه تجارت الکترونیکی بنا شده اند می توان موارد مختلفی را یافت که هر کدام نشاندهنده یکی از قابلیت های تجارت به صورت الکترونیکی هستند. در این میان وب گاه هایی که خدمات فروشگاه های الکترونیکی را ارائه می دهند نقش برجسته ای در تجارت الکترونیکی پیدا کرده اند. به طوری که آمارهای خیره کننده ای در این زمینه تا کنون به انتشار رسیده است (صباحپور،1389).
2-8-1. ebay
در میان وبگاههای فروشگاهی، یک نوع خاص از فروش الکترونیکی به نام حراجی الکترونیکی بسیار پرقابلیت و موفق نشان داد. به طوری که سایت eBay به عنوان یکی از نمونه های موفق حراجی الکترونیکی توانست در سال ۲۰۰۶ حدود ۵۰ میلیارد دلار مبادلات مختلف را امکان پذیر کند که در صورتی که این سایت وجود نمی داشت تقریبا هیچ یک از این معاملات انجام نمی شدند. تاسیس این شرکت توسط آقای پیرامیدیار در سال 1996 انجام شده است که یک ایرانی الاصل است و در کشور آمریکا زندگی می کند (Wiki,2008).
این شرکت که حدود ده سال از فعالیت آن می گذرد به موفقیت های بسیار گسترده جهانی دست پیدا کرده است که باعث شده است بتواند شرکت های بسیار بزرگ دیگری را در زمینه تجارت الکترونیک خریداری کند. مثل شرکت PayPal، Skype و Gumtree که هر کدام از نمونه های بسیار موفق تجارت الکترونیکی هستند (Wiki,2008). تعداد ثبتنام کنندگان در وب گاه این شرکت در سال ۲۰۰۶ به ۱۸۰ میلیون نفر می رسیدند و از این تعداد ۷۲ میلیون کاربر فعال وجود داشته اند که به طور قطع این تعداد تا کنون افزایش فراوانی داشته است (Miller,2006). شعار این شرکت بسیار مرتبط با یکی از فواید اصلی تجارت الکترونیک است. پیروزمندانه خرید کنید و هر چیزی که وجود دارد را می توانید از eBay بگیرید ! (Wiki,2008)
وجود سیستم های شهرت و اعتبار مشتریان و همچنین استفاده از سیستم های پرداخت امن اینترنتی و سریع در آن از جمله سیستم PayPal از دلایل دیگر موفقیت گسترده eBay بوده اند. در مورد شعار دوم هم قابل ذکر است که موارد بسیار عجیبی بر روی این وب گاه تا کنون قرار گرفته اند. از جمله چندین جت جنگنده و حتی یک دانه معمولی ذرت بو داده که به قیمتی حدود5/1 دلار به فروش رفت. در طول این سال ها تنها فعالیتی که این وب گاه به آن پرداخته است حراجی الکترونیکی نبوده است. بلکه در این وب گاه سرویس های بسیار زیادی وجود دارند از جمله امکان فروش با قیمت ثابت که تجارتی در حال رشد در eBay است (PayP, 2008).
2-8-2. علی بابا
سایت علی بابا بر خلاف اسم فارسی که دارد یک سایت خارجی است که وابسته به شرکت Alibaba.com واقع در هنگکنگ چین است اما سرور آن در آمریکا قرار دارد. مجموعه کامل از شرکتها و محصولات آنها را در بردارد که قابلیت جستجو و تحقیق راجع به یک شرکت خاص و یا محصول خاص را به کاربران خود می دهد. جک ما19 بنیانگذار سایت مشهور"علی بابا دات کام" این وب سایت را به عنوان جاده ابریشم دیجیتالی کشور چین در دهکده جهانی وب، به جهانیان شناسانده است. جک ما فعالیت خود را در این عرصه با طراحی و ایجاد وبسایتهایی برای شرکتهای بزرگ چینی آغاز کرد و نخستین فردی بود که در این کشور، ایده ایجاد سایتهای اینترنتی برای عرضه کالاها و خدمات را مطرح کرد و از آنجا که متوجه شد کاربران زیادی از این سایتها بازدید می کنند، سال 1999 شرکت علی بابا را با هدف توسعه خرید و فروش الکترونیکی در کشور چین و با راه اندازی سایت اینترنتی Alibaba.com بنیانگذاری کرد که در حال حاضر از طریق بیش از 76 میلیون عضو از 240 کشور در سطح دنیا به نیازهای کاربران پاسخ میگوید (میرنظامی، 1384).
این سایت هم مثل اکثر سایتهای اینترنتی، دارای دو نوع سرویس پولی و رایگان می باشد که سرویس پولی آن که مبلغی در حدود ۳۵۰ دلار بابت عضویت یکساله در یافت می کند خدمات بسیار عالی را در اختیار قرار می دهد از جمله این خدمات ایجاد یک صفحه رایگان در روی سایت علی بابا است که در تمامی موتور های جستجو هم معرفی می شود و می تواند همانند یک کاتالوگ تا ۳۰ محصول و تصویر آنها را در بربگیرد. همچنین آگهی Trade Lead خریداران را بصورت نامحدود در اختیار قرار می دهد. این سرویس برای فروشندگان کارآیی بسیار بالایی برخودار است و محصولات تولیدی و عرضه شده توسط شرکت را در صدر نتایج جستجوها قرار می دهد. اما سرویس رایگان این سایت بهترین سرویس را به خریداران ارائه می دهد. کاربران رایگان این سایت می توانند نام و مشخصات شرکت خود را و حتی محصولات تولیدی خود را در این سایت معرفی کنند و تا تعدادی محدود از محصولات خود را همراه با عکس آنها در این سایت منتشر نمایند. آگهی فروش بدهند و یا آگهی خرید ارسال کنند (پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه،1392).
اما همانطور که گفته شد بهترین سرویس برای کاربران رایگان این سایت برای خرید است. وقتی یک آگهی برای خرید وارد این سایت می کنید آگهی شما در صفحات این سایت درج می شود و حتی در موتورهای جستجو نیز قابل جستجو است. این آگهی برای سایر اعضا که در زمینه کاری و صنعت مورد نظر شما فعالیت می کنند فرستاده می شود و چندی نمی گذرد که میل باکس شما پر از پیامهایی می شود که فروشندگان برای شما فرستاده اند. خاصیت این پیامها این است که فرستندگان آن به آدرس پست الکترونیکی شما دسترسی ندارند و از طریق سایت علی بابا باید با شما تماس بگیرند بنابر این میل باکس شما از پیامهای ناخواسته و اسپام دور خواهد ماند. اما اگر شما بخواهید با آن فروشنده خاص تماس بگیرید این کار به راحتی امکان پذیر است زیرا اطلاعات کامل او از قبیل آدرس، شماره تلفن و فاکس و آدرس پست الکترونیکی او هم همراه پیغام برای شما ارسال می شود (میرنظامی، 1384).
2-8-3. بازار الکترونیکی ایران
بازار الکترونیکی ایران در عرض چند سال متوالی بهدلیل ایجاد بازارهای تخصصی موفق به دریافت چندین تقدیر نامه از سازمان بازرگانی گردیده است. طرح اولیه این بازار به عنوان یک طرح ابتکاری در سال 1381پی ریزی و دنبال شد و در نتیجه تلاشهای انجام شده در سال 1385تحت نظارت و حمایت سازمان بازرگانی اولین بازار الکترونیکی ایران در فاز اول خود با 18بازار تخصصی فعالیت خود را آغاز نمود و هم اکنون به فعالیت خود ادامه می دهد و نیز چندین بازار تخصصی به آن اضافه شده که صنعت فرش نیز یکی از این بازارها میباشد. بدیهی است پیوستن به بازار الکترونیکی ایران امکان تجارت پیشرفته را برای تاجران و صاحبان صنفهای مختلف و واردکنندگان و صادر کنندگان و ارائه کنندگان خدمات فنی و مهندسی موقعیتهای خوب و زیادی را فراهم نموده و مینماید.
آموزش دوره های تجارت الکتریکی یکی از بنیادیترین کارهاست که اگر در کنار سیستمها و سیاستگذاری های تجاری جاگذاری نشود میتواند صدمات زیادی را بر پیکر تجارت در دنیای جدید دیجیتالی و جهانی شدن وارد کند و این سایت آموزشهای لازم بیش از 300 نفر ارائه داده و در پایان دوره موفق به کسب مدرک تجارت سبز شده اند. بازار الکترونیکی ایران در سال 1387 بعنوان کارآفرین برتر در بخش خدمات وزازت کار و امور اجتماعی نائل آمد (iranebazar.com .www).

2-10. پژوهش های پیشین
محقق در بررسیهای خود پژوهشی که بهطور کامل به بررسی پیشنیازها و وضعیت آمادگی سازمانهای کوچک و متوسط در بهکارگیری بازارهای الکترونیکی بپردازد، پیدا نکرد. اکثر تحقیقات به بررسی لزوم کاربرد و مزایای استفاده از تجارت الکترونیک پرداختهاند. در اینجا برخی از این پژوهشهای داخلی و خارجی که در آن به بخشهایی از موضوع و یا موضوعات مشابه پرداخته شده، را توضیح میدهیم و در ادامه خلاصهای از تحقیقات را در جدول 2-3 ارایه میکنیم.
2-10-1. تحقیقات داخلی
– مسعود موحدی (1390) در مقالهای با عنوان "تعیین وضعیت استقرار تجارت الکترونیکی در بنگاههای صنعتی کوچک و متوسط ایران" با توجه به اهمیت و نقش فزاینده صنایع کوچک و متوسط و نقشی که گسترش تجارت الکترونیکی در کاهش هزینه و بسط فعالیت این بنگاهها دارد، به بررسی وضعیت استقرار تجارت الکترونیکی در بنگاههای صنعتی کوچک و متوسط ایران پرداخته است. در این مقاله، نخست درباره مفهوم استقرار تجارت الکترونیکی از جنبههای گوناگون و با رویکردهای مختلف بحث میشود و شاخصهای متنوعی که در کشورها و مقالات مختلف برای اندازه گیری این استقرار مورد استفاده واقع شده، بررسی میشود. سپس، با تاکید بر استقرار نرم افزاری و با تکیه بر مطالعات و نظریههای رفتاری، مدل استقرار تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران معرفی شده و بر مبنای این مدل، با طبقه بندی بنگاههای صنعتی کوچک و متوسط ایران براساس پراکندگی جغرافیایی، نوع فعالیت بنگاه و تعداد کارکنان، نمونهگیری وضعیت استقرار در بنگاههای صنعتی 10 تا 99 نفره در سرتاسر ایران با استفاده از پرسشنامه انجام شده و داده های حاصله با استفاده از روشهای آماری تحلیل شده است. سرانجام، نیمرخ وضعیت استقرار تجارت الکترونیکی در این بنگاهها در مباحث قصد بهکارگیری تجارت الکترونیکی، کاربردهای پایهای، کاربرد رایانه و ارتباطات شبکهای، استقرار اطلاعاتی، استقرار عملیاتی و استقرار اطلاعاتی هم به طور کلی و هم به طورتفضیلی ارائه شده و مقایسهای میان بنگاههای متعلق به حوزههای صنعتی گوناگون و نیز مناطق جغرافیایی مختلف از این بابت انجام پذیرفته است.
نتیجه بررسی نشان میدهد درحالیکه زمینههای بالقوه برای بهکارگیری تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران وجود دارد، اما در حال حاضر تمایل این بنگاهها به استفاده از تجارت الکترونیکی کمتر از متوسط، کاربرد امکانات عادی ارتباطات در آنها بیش از متوسط، کاربرد رایانه و ارتباطات شبکهای در حد کم، و استقرار اطلاعاتی، عملیاتی و راهبردی تجارت الکترونیکی در آنها خیلی کم است.
– در پژوهش "عوامل موثر بر به کارگیری تجارت الکترونیکی در شرکتهای کوچک" که توسط حاج کریمی و عزیزی (1387) انجام شده است، آمادگی سازمانی ترکیبی از عوامل خودکارآمدی تجارت الکترونیکی سازمانی، انعطاف پذیری سازمانی، تمایل سازمانی و سرعت تغییر سازمان در نظر گرفته شده است. حاج کریمی و عزیزی از مدل بلوغ شش مرحلهای برای تعیین آمادگی شرکتهای کوچک ایرانی برای استقرار تجارت الکترونیکی استفاده کردهاند. شش مرحله این مدل عبارتند از: سطح صفر(عدم استفاده)، سطح تمایل(عدم استفاده همراه با وجود تمایل)، سطح بکارگیری اولیه (استفاده از پست الکترونیکی و جستوجوی الکترونیکی)، سطح وب سایت اطلاعاتی ساده، سطح وب سایت اطلاعاتی پویا (مبادله اطاعات)، و سطح وب سایت مبادلاتی.
– در مقاله "ارائه مدلی به منظور ارزیابی عملکرد سازمانهای کوچک و متوسط در اتخاذ تجارت الکترونیکی" که توسط سمیعزاده و چهارسوقی (1387) انجام شد، عواملی مانند الزامات فنی که نماینده طبیعت تکنولوژی میباشد شامل: فعال بودن بخش انفورماتیک سازمان، امکان تبادل اطلاعات صوتی و تصویری از طریق شبکه داخلی(اینترانت)، استفاده از ارتباطات بیسیم در سازمان، یکپارچگی واحدهای مختلف سازمان از طریق شبکههای موجود، بالا بودن سرعت سیستمهای اطلاعاتی سازمان، پیچیدگی فنی سیستم تجارت الکترونیکی (عوامل متنوع فنی مورد نیاز)، وجود استاندارد و مستندات برای سیستمهای اطلاعاتی سازمان، سهولت یکپارچه کردن سیستمهای کامپیوتری فعلی با تجارت الکترونیک وجود تحلیلگر سیستمها در سازمان، بالا بودن امنیت شبکه، وجود آدرس اینترنتی (وب سایت سازمان)، وجود تعداد کافی کامپیوتر، وجود امکان خدماترسانی از طریق وبسایت، سرعت مناسب شبکه و عرض باند اینترنت، دسترسی به پست الکترونیکی در سازمان، قابلیت اتصال زیرساختار فنی موجود به سیستمهای دیگر، اتصال به شبکه اینترنت، امکان اجرای آزمایشی تجارت الکترونیکی در سازمان، فعال بودن شبکه کامپیوتری، بالا بودن کیفیت خدمات ISPها، وجود سیستم برق اضطراری برای شبکه، وجود سیستم مدیریت دانش در سازمان سیستمهای اطلاعات بینسازمانی که نماینده عوامل بینسازمانی است شامل: مشتریان، رقبا، تامینکنندگان و نیز عوامل سازمانی شامل: رهبری و مدیریت سازمان، زیر ساختار مالی، فرهنگ سازمانی، منابع انسانی، اندازه سازمان، حوزه سازمان، ساختار سازمان، محصول/خدمات، به عنوان نماینده قابلیتهای سازمانی در نظر گرفته شده و تعیین کننده در میزان آمادگی سازمانهای کوچک و متوسط برای ورود به تجارت الکترونیکی می باشند.
– موحدی و یاقوتی (1387) در الگویی که برای "سنجش آمادگی الکترونیکی درکسب وکارهای کوچک و متوسط دفاعی کشور" ارائه کردهاند، از مدلی نُه بخشی استفاده کردهاند که بخشهای آن به ترتیب اولویت به دست آمده در مطالعه مذکور عبارت اند از:
برنامهها و خدمات شبکهای بنگاه، مهارتها و منابع انسانی، وضعیت بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و کارکردهای آن، توانمندسازهای جهان شبکهای، فرهنگ و اخلاق در محیط الکترونیکی، خط مشی و راهبرد فناوری اطلاعات و ارتباطات بنگاه، رهبری الکترونیکی، زیرساختهای الکترونیکی و امنیت اطلاعات و ارتباطات. این مقاله منجر به دستیابی، دسته بندی و ارائه شاخصهای ارزیابی سطح آمادگی بنگاههای کوچک و متوسط در قالب یک الگوی سنجش برای صنایع دفاعی گردید که می تواند با مطالعه و اصلاح، برای سایر صنایع نیز قابل استفاده باشد.
– نوری (1386) برای تعیین آمادگی شرکتهای صنعتی صادرکننده ایرانی برای تجارت الکترونیکی از یک مدل بلوغ شش مرحلهای استفاده کرده است. مرحله اول، مرحله بسته است و در مرحله بعد دسترسی بنگاه به اینترنت آغاز می شود. در مرحله سوم، حضور اولیه از طریق ارسال و دریافت محدود اطلاعات فراهم میشود و در مرحله چهارم (تحقق یافته) مبادله اطلاعات به شکل قابل قبول انجام میگیرد. در مرحله پنجم (نهادی شده) مبادله اطلاعات به صورت کامل و فعال صورت گرفته و مرحله ششم مرحله بهینه سازی است که امکان مبادله فراهم می شود.
– دهقانی فیروزآبادی (1377) در تحقیقی مشکلات صنعت فرش را از نظر بازاریابی جهانی مورد بررسی و مطالعه قرار داده است. نتایج مطالعه وی نشان میدهد که صادرکنندگان به آمیخته تشویق و ترفیع توجه کافی مبذول نمیدارند. آنها به شیوههای سنتی وارد بازار هدف میشوند و قبل از ورود، توجه چندانی به محدودیتهای بازرگانی، وضعیت اقتصادی بازارهای هدف، وضعیت رقبا و غیره نداشتهاند و نیز توجهی هم به اختلافات بین کانالهای توزیع در کشورهای مختلف ندارند.
– فتحیان و همکاران (2008) در مطالعهای که روی ارزیابی آمادگی الکترونیکی بنگاههای کوچک و متوسط فاوای غیرانتفاعی ایران داشته اند، به تحلیل عاملی متغیرهای مربوط به سطح کلان آمادگی الکترونیکی برای این سطح پرداخته و در نهایت چهار عامل اصلی به ترتیب زیر شناسایی کردهاند:
1. مشخصههای سازمانی
2. زیرساخت های فاوا
3. محیط قانونی و امنیتی
4. قابلیت دسترسی به فاوا در بنگاه
2-10-2. تحقیقات خارجی
– گوناسکاران و نگای20 (2008) در مطالعه خود روی پذیرش تدارکات الکترونیکی که خود آن را نوعی تجارت الکترونیکی میانبنگاهی (B2B) معرفی کردهاند در بنگاههای هنگکنگ از مدلی استفاده کردند که شامل ارزیابی عوامل اساسی موفقیت برای پذیرش(حمایت مالی، قابلیت عمل متقابل، استانداردهای سیستم ارتباطات، حمایت و تعهد مدیریت ارشد، درک اولویتهای شرکت و سیستمهای امنیت مناسب)، اهمیت تدارکات الکترونیکی و موضوعهای مرتبط با پذیرش آن است.
– گوناسکاران21 و همکاران (2009) در ادامه همین مطالعه و در بررسی پذیرش تدارکات الکترونیکی در بنگاههای کوچک و متوسط منطقهای در آمریکا از مدلی با پنج سازه استفاده کردهاند. این پنج سازه عبارت اند از: ادراک از مزیتهای تدارکات الکترونیکی، عوامل اساسی موفقیت در آن، ادراک از عملکرد سازمانی آینده با تدارکات الکترونیکی، ادراک از موانع استقرار و وضعیت فعلی و میزان آمادگی بنگاه برای تدارکات الکترونیکی. درمورد سازه اخیر، پژوهشگران بر عوامل فناورانه، رفتاری و سازمانی تاکید کردهاند و آمادگی بنگاه را در کارکنان آن، فرایند تدارکاتش و فناوریاش متبلور دیدهاند.
– الکریم22(2007) در مدلی که برای "مطالعه آمادگی پذیرش و کاربرد فناوریهای تجارت الکترونیکی در بنگاههای کوچک زلاندنو" طراحی کرده است، به مطالعه چهار گروه عوامل فناورانه، سازمانی، محیطی و کارآفرینی پرداخته است. در مدل وی پذیرش تجارت الکترونیکی درنهایت با رویکرد به: پست الکترونیکی داخلی و اینترنت، پست الکترونیکی با خارج از سازمان، اینترنت، اکسترانت و وی پی ان، مبادله الکترونیکی داده ها از طریق اینترنت و وب سایت اندازه گیری می شود.
– عالم و همکاران23(2007) با بررسی 194شرکت تولید لوازم الکترونیکی در مالزی به روش رگرسیون چندگانه دریافتند که مزیتنسبی و سازگاری بر بهکارگیری تجارت الکترونیکی اثر مثبت و پیچیدگی و امنیت، اثر منفی دارد.
– در مطالعهای تحت عنوان "آمادگی الکترونیکی" که رامایا24 و همکاران (2004) در شرکتهای متوسط و کوچک بخش شمالی مالزی انجام دادند، تحلیل عاملی اکتشافی دادههای به دست آمده نشان داد که آمادگی الکترونیکی در این بنگاهها چندبعدی بوده و شامل سه بعد زیر است:
•آمادگی تکنولوژی که پاراسورامان25 (2000) به تفصیل به آن پرداخته است
•آمادگی کسب وکار الکترونیکی
•آمادگی تجارت الکترونیکی
موفقیت اینترنتی شرکت تنها به الکترونیکی کردن زنجیره ارزش شرکت بستگی ندارد و به عوامل دیگری مانند آمادگی مشتری، تامینکنندگان و شرکای تجاری در تعاملات و تبادلات الکترونیکی مرتبط است. آمادگی الکترونیکی موفق، مستلزم آمادگی همه اجزای زنجیره ارزش است و شرکتهایی که کسب وکار الکترونیکی و تجارت الکترونیکی را می پذیرند، میبایست برای افزایش آمادگی شرکای تجاری سرمایهگذاری کنند. آمادگی تکنولوژی شامل آمادگی استفاده از تکنولوژی دیجیتالی برای مدیریت برنامه تولید، کنترل موجودی، مشارکت، برنامهریزی و برای برونسپاری فعالیتهاست. آمادگی تجارت الکترونیکی، آمادگی دریافت سفارش، آمادگی فروش برخط و آمادگی پیشنهاد خدمات به مشتری از طریق اینترنت است و آمادگی کسب وکار الکترونیکی نیز به فراهم آوردن امکانات استفاده از فناوری اطلاعات در زنجیره کسب وکار اشاره میکند.
– ملا و لیکر26(2005) در مطالعه خود درمورد "پذیرش تجارت الکترونیکی در کشورهای درحال توسعه" بر ادراک مدیران از آمادگی سازمانی و آمادگی محیط تمرکز کردهاند. بعد اول به ادراک مدیران از آگاهیها، منابع، تعهد و قابلیت هدایت سازمانی برای پذیرش تجارت الکترونیکی میپردازد. بعد دوم به برداشت مدیران از آمادگی نیروهای بازار، دولت و صنایع پشتیبان برای حمایت از استقرار تجارت الکترونیکی در سازمان اختصاص دارد.
– نجلا رزق27 (2004) در مطالعهای که بر روی 32 نمونه از بنگا ههای کشور مصر 14شرکت کوچک، 17 سازمان متوسط و 5 کمپانی بزرگ با تعاریف خاص خود در سال 2003 انجام داده، متغیرهای گوناگونی را در سه مولفه اتصال زیرساخت الکترونیکی، آگاهی از فاوا و استفاده از فاوا اندازهگیری کرده است. بنگاههای کوچک در مطالعه وی شامل 30 تا 199 کارمند دارند که در آنها متغیرهایی همچون زیرساخت الکترونیکی، سرمایهگذاری نیروی انسانی، استفاده واقعی و همراه با ملاحظات فاوا و موانع اجرای فاوا مطالعه شده است. به عنوان نمونه، همه بنگاههای کوچک مطالعه شده ارتباط تلفنی، کامپیوترهای شخصی و ارتباطات اینترنتی دارند. سازمانهای کوچک با بیش از 10 کارمند، به اینترنت متصل بوده، حداقل 5 کامپیوتر دارند و اغلب از طریق شمارهگیری خط تلفن 5 به اینترنت متصلند. بنگاههای کوچک کمترین درصد از مالکیت نرم افزار را دارا هستند.
– در مطالعهای دیگر، بانک جهانی28 (2004) با توجه به توسعه فناوریهای اطلاعات وارتباطات در سالهای اخیر و توسعه استفاده از فناوریهای نوین ارتباطی، ارزیابی آمادگی الکترونیکی در شرکتهای متوسط و کوچک در کره جنوبی را با شاخصهای زیر انجام داده است:
•اطلاعات پایه شرکت
•وضعیت سیستمهای فناوری اطلاعات
•نرم افزارهای کاربردی فناوری اطلاعات
•توانمندسازیهای شبکهای فرایندهای تجاری (دسترسی، وب سایت و یکپارچه سازی)
•درصد فروش از طریق تجارت الکترونیکی
•بهکارگیری فناوری اطلاعات (هزینه ها و برون سپاری)
•موانع بهکارگیری فناوری اطلاعات و سرویسهای توانمندسازی شبکه
– داماسکوپولوس و اوگنیو29(2003) در مطالعه خود روی "آمادگی پذیرش عملیات مرتبط با اقتصاد نوین در بنگاههای کوچک و متوسط کشورهای شرق اروپا و قبرس"، مدلی سه سطحی به کار برده اند:
1. سطح سازمان که شامل ادراکات مدیریتی، آمادگی فناورانه، وضعیت و اهداف استراتژیهای کسبوکار الکترونیکی و قابلیت دستیابی به مهارتهای پذیرش کسب وکار الکترونیکی است.
2. سطح بازار و صنعت که شامل زیرساختهای فنی و نفوذ اینترنت، وضعیت پرداخت الکترونیکی و اعتماد و امنیت، محیط مالی برای سرمایهگذاری و نگرشهای اجتماعی به تجارت الکترونیکی است.
3. سطح نهادی و تنظیمی که شامل پشتیبانیهای قانونی از تبادلات کسب وکار الکترونیکی و مالکیت معنوی، اصلاحات تنظیمی و آزادسازی مخابرات راه دور و حمایت از کارآفرینی و خوشههای نوآوری است.
– به اعتقاد رائو و همکاران30 (2003) راه اندازی و استقرار تجارت الکترونیکی در بنگاههای کوچک و متوسط، در چهار مرحله پیاپی اتفاق میافتد: حضور که در آن، بنگاه محصولات و خدمات خود را در اینترنت معرفی میکند، بهکارگیری درگاه (پورتال) توسط بنگاه که ارتباط دوطرفه بین ذینفعان و بنگاه ایجاد میکند، یکپارچهسازی تراکنشها که امکان تراکنشهای مالی بین شرکای درونبنگاهی توسط آن فراهم میشود و یکپارچهسازی بنگاهها که در آن یکپارچگی کامل فرایندهای تجاری به گونهای اتفاق میافتد که کسب وکار به سادگی و بیمساله به صورت برخط قابل انجام میشود.
– بک و همکاران31(2003) در مطالعهای که بر بنگاههای توزیع کننده کوچک و متوسط چهار کشور آلمان، آمریکا، دانمارک و فرانسه انجام دادهاند، میزان کاربرد مولفههای تجارت الکترونیکی را در یک نمونه 151 سازمانی بررسی کردهاند. مولفههای بهکارگرفتهشده در این مطالعه عبارت بودند از: استفاده از پست الکترونیکی، راه اندازی وب سایت عمومی، استفاده از اینترانت، استفاده از اکسترانت، استفاده از ای دی آی ، استفاده از انتقال وجه الکترونیکی، و استفاده از مرکز پیام. تحلیل اطلاعات در این مطالعه بر مبنای دادههای جمع آوری شده گروه بینالمللی داده صورت گرفته است. نتایج این بررسی نشان میدهد که خرید الکترونیکی (خرید بر خط) بیش از فروش الکترویکی (فروش بر خط) در همه این کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین، در این مطالعه برای تعیین وضعیت استفاده تجارت الکترونیکی در این بنگاهها، از مولفههای تبلیغات برخط، فروش برخط، خدمات پس از فروش، تدارکات برخط، مبادله الکترونیکی دادهها با تامینکنندگان، مبادله الکترونیکی دادهها با مشتریان، و مدیریت زنجیره تامین بر پایه اینترنت استفاده شده است.
– در مطالعهای دیگر، جولتا و همکاران32(2002) برای "بررسی پذیرش ملی کسب وکار الکترونیکی در شرکتهای کوچک و متوسط کشور کانادا" از یک مدل مفهومی استفاده کردند که شش بعد دانش و نوآوری تکنیکی/ تجاری/ اجتماعی، زیرساخت ودسترسی ارتباطات و اطلاعات، زیرساخت مالی، مهارتهای انسانی و شبکهای، رهبری دولت الکترونیک، و دسترسی به محتوی در آن استفاده شده بود.
– از دید وانگ وتیسای33(2002) عوامل موثر بر بهکارگیری تجارت الکترونیک شامل منافع و هزینهها، سازمان و محیط است. آمادگی سازمانی شامل آمادگی سازمان و تنوع محصول بوده و منعکس کننده قابلیتهای فناورانه شرکت و یا سطح دانش موجود در شرکت می باشد .
– ژو و دیگران34(2002) برای بهکارگیری کسب و کار الکترونیکی مدلی را طراحی نمودند که شامل زیرساخت فناوری اطلاعات، تخصص فناوری اطلاعات، دانش کسب و کار الکترونیکی، حوزه سازمان، اندازه سازمان و آمادگی مصرفکننده است.
– لینگ35 در سال(2001) آمادگی سازمانی را با متغیرهایی مانند: اندازه سازمان ، حمایت مدیریت عالی ، آمادگی سازمانی ، ساختار سازمانی و فرهنگ سازمان به عنوان عوامل موثر در تصمیمگیری بهکارگیری تجارت الکترونیکی معرفی نمود.
– در تحقیق رشید و کریم36(2001) عوامل موثر بر بهکارگیری تجارت الکترونیک به عوامل سازمانی، عوامل فناوری، عوامل فردی و عوامل محیطی تقسیم می شوند.
– آکرن و کاوائی37(2000) عوامل موثر بر بهکارگیری تجارت الکترونیک را در شرکتهای کوچک بررسی نموده و این عوامل را به ویژگیهای مدیر، نرخ بازگشت سرمایه، و ویژگیهای سازمان تقسیمبندی نمودند.
جدول 2-3. خلاصه ای از پژوهش های مرتبط و یافته های آن ها
ردیف
سال
نویسنده
عنوان
نتایج
1
1390
موحدی، مسعود
تعیین وضعیت استقرار تجارت الکترونیکی در بنگاههای صنعتی کوچک و متوسط
درحالیکه زمینههای بالقوه برای به کارگیری تجارت الکترونیکی در صنایع کوچک و متوسط ایران وجود دارد، اما در حال حاضر تمایل این بنگاه ها به استفاده از تجارت الکترونیکی کمتر از متوسط، کاربرد امکانات عادی ارتباطات در آ نها بیش از متوسط، کاربرد رایانه و ارتباطات شبکه ای در حد کم، و استقرار اطلاعاتی، عملیاتی و راهبردی تجارت الکترونیکی در آ نها خیلی کم است.
2
1389
یزدانی، پویا
ارزیابی آمادگی الکترونیکی معرفی مدل متناسب با صنایع تولیدی و خدماتی کشور
در زمینه صنعت مورد مطالعه(بانکداری)،به نظر میرسد بجز تفاوت ناچیزی که بین زیر ساختهای فنی، منابع انسانی و اقتصادی وجود دارد،آمادگی زیر ساخت مدیریتی این صنعت بیش از بقیه میباشد، اما در عین حال کسب امتیاز 2.19 از مجموع 5 امتیاز قابل کسب در این مدل، نشانگر وضعیت متوسط صنعت بانکداری از نظر آمادگی الکترونیکی یا همان دسترسی به زیرساخت های مورد نیازجهت گسترش بکارگیری و بهره گیری از مزایای فناوری ارتباطات و اطلاعات می باشد و بایستی جهت توسعه متوازن فناوری اطلاعات و ارتباطات در این صنعت به سایر زیر ساخت ها نیز توجه بیشتری کرد.
3
1387
حاج کریمی، عباسعلی عزیزی، شهریار

مدل عوامل موثر بهکارگیری تجارت الکترونیکی در شرکتهای کوچک

نتایج این تحقیق نشان داد که بر اساس انتظارمحققین، سطح به کارگیری تجارت الکترونیکی در شرکتهای کوچک ایرانی پایین است و سطوح بالای تجارت الکترونیکی یعنی سطح مبادله ای که منشاء مزایای متعدد تجارت الکترونیکی است تنها در دو شرکت مشاهده میشود. این موضوع برای سیاست گذاران متذکر این نکته است که باید کمکها وحمایتهای لازم برای سوق دادن شرکتهای کوچک به سمت سطوح بالای تجارت الکترونیکی مد نظر قرار گیرد. تقریباً حدود ۲۰ ٪ از شرکتهای مورد بررسی نه تنها از تجارت الکترونیکی استفاده نمیکنند، بلکه تمایلی نیز به به کارگیری تجارت الکترونیکی در آینده نزدیک ندارند . از سوی دیگرآزمون تی استیودنت نشان داد که شرکتهای کوچک در کل معتقدند که تجار ت الکترونیکی برای آنها مزایای متعددی به ارمغان می آورد. بنابر این می توان گفت که این شرکتها به اهمیت و مزایای تجارت الکترونیکی واقفند اما نیازمند کمکهای سخت افزاری و نرم افزاری برای استقرار تجارت الکترونیکی هستند.
4
1387
آقازاده، هاشم
مهرنوش، مینا
استیری، مهرداد

شناسایی بسترهای به کارگیری بازاریابی الکترونیکی در بنگاههای ایران از دیدگاه خبرگان

از نظرخبرگان بازاریابی کلیه ی بسترهای درونی(مربوط به بنگاه) و بیرونی(مربوط به دولت) به کارگیری بازاریابی الکترونیکی در فضای کسب و کار ایران از وضعیت نا مساعد و اهمیت زیادی برخوردار هستند.
5
2009
Elahi,Shaaban Hassanzadeh, Alireza

ارائه چهارچوبی جهت ارزیابی پذیرش تجارت الکترونیکی در شرکتهای ایرانی

سازمانها باید برای ارزیابی بعد فنی تجارت الکترونیکی، به میزان سازگاری، امنیت اینترنت، میزان کافی از کامپیوتر، سرعت شبکه اینترنت، توانایی تبادل اطلاعات و کنترل خدمات ارتباطی توجه کنند. مهمترین شاخصهای سازمانی برای پذیرفتن تجارت الکترونیکی، درک مثبت اجرایی درباره تجارت الکترونیک، حمایت اجرایی برای برنامههای تجارت الکترونیکی، توانایی مالی برای هزینههای ایجاد تجارت الکترونیکی، توانایی مالی برای آموزش کارکنان، توانایی برای اتصال به اینترنت، باور ایجاد فرصتهای جدید توسط تجارت الکترونیک و…و مهمترین شاخصهای بین سازمانی برای بکارگیری تجارت الکترونیک، نرخ بالای دسترسی مشتری به اینترنت، درجه بالای ارتباط مشتری با شرکت به منظور ردیابی، استفاده از نرم افراز مدیریت ارتباط با مشتری، اهمیت مراکز رسیدگی 24ساعته به مشتری و…
6
2009
Fu,Hsin-pin Ho,Yung-ching Chen,Roger Chein,PeiHsinang

فاکتورهای تاثیر گذار در پذیرفتن بازار الکترونیکی

نتایج این مطالعه مسیری را برای مشاغل در جهت افزایش پذیرش موفق بازار الکترونیکی و راهنمایی طراحان بازارهای الکترونیکی در ایجاد مدلهای خدماتی مناسب که با نیازهای متفاوت صنایع گوناگون و شرکتها مناسب هستند، ایجاد کرده است.
7
2006
Rui,Guo
Yunjie,Xu
مزایای پذیرفتن بازارهای الکترونیکی مبتنی بر وب در بازاریابی بین المللی توسط SMEها

نتایج این مطالعه این بود که:به نظر می رسد استفاده از بازارهای الکترونیکی بیشتر بوسیله شرکتهای کوچکتر و جدیدتر خوشایند است یا شرکتهایی که تنها فعالیتهای بین المللی دارند، زیرا این شرکتها کمتر در بازار هدف شناخته شده اند و یا منابع کافی برای فعالیتهای بازاریابی ندارند یا اینکه نمی خواهند منابع زیادی مصرف کنند. بنابراین بازارسازان باید بیشتر به این شرکتها تمرکز کنند. بازارسازان باید سهولت استفاده از وب سایتها را افزایش دهند، خدمات آموزشی برای مشتریان ایجاد کنند و منابع مورد نیاز برای پذیرفتن بازار الکترونیکی و به کارگیری آن را کاهش دهند.

8
2004
Stockdale,Rosemary Standing, Craig
مزایا و موانع مشارکت SMEها در بازارهای الکترونیکی
تعیین موانع مشارکت در بازارهای الکترونیکی مانند کمبود استانداردها،یکپارچگی زنجیره تامین و تجارت جهانی، به فهمیدن اینکه چگونهSMEها میتوانند استراتژی مناسبی را به کارگیرند تا از مزایای بازارهای الکترونیکی بهره مند شوند،کمک میکند. شرکتهایی که به دنبال استفاده از بازار های الکترونیکی هستند، اگر محیطی که در آن فعالیت می کنند را درک کنند و شایستگیهای خود را برای شرکت در فعالیتهایی که بازار الکترونیکی به آنها پیشنهاد می کند،به کار گیرند، میتوانند مزایای زیادی کسب کنند.
9
2002
Stockdale,Rosemary
Standing, Craig
ارائه چهارچوبی جهت انتخاب بازارهای الکترونیکی
محیط به سرعت در حال رشد بازارهای الکترونیکی مسائلی را ایجاد میکند که روی توانایی شرکتها برای کسب مزایا اثر می گذارد.چندین فاکتور باید توسط شرکتها قبل از انتخاب بازار برای شرکت در آن مورد ملاحظه قرار گیرد. این فاکتورها بستگی به شرایط داخلی،محیط بازار و قابلیت تطبیق بازار فردی با نیازهای شرکای آینده است.

در اکثر تحقیقات انجام شده به بررسی تمامی شاخصها و مولفههای لازم برای سنجش آمادگی سازمان در استفاده از تجارت الکترونیک پرداخته نشده است. مثلا در تحقیق "ارائه الگویی برای سنجش آمادگی الکترونیکی در کسب و کار کوچک و متوسط صنایع دفاعی کشور" که توسط موحدی و یاقوتی انجام شده، عوامل بینسازمانی به عنوان مورد نیاز برای سنجش آمادگی الکترونیکی سازمان، در نظر گرفته نشده است. .همچنین در مقالهای تحت عنوان "مدلی برای ارزیابی آمادگی الکترنیکی بنگاههای کوچک و متوسط در ایران" توسط هورعلی و دیگران38 نیزاز عوامل بینسازمانی فقط رقبا در نظر گرفته شدهاند و به مشتریان و تامینکنندگان توجهی نشده است، در صورتیکه مشتریان، تامینکنندگان و رقبا هر سه نقش مهمی در آمادگی شرکت ایفا میکنند و یا در تحقیق "چهارچوب پذیرش تجارت الکترونیک توسط بنگاههای کوچک و متوسط زلاندنو" توسط رشید و کریم، توانایی مالی سازمان و یا وجود دانش لازم و تمایل کارکنان که در پذیرش تجارت الکترونیک بسیار موثر است درنظر گرفته نشده است. همچنین در مقاله "چهارچوبی برای ارزیابی پذیرش تجارت الکترونیک در شرکتهای ایرانی" که توسط الهی و حسن زاده انجام شده و تقریبا تمامی شاخصهای بیان شده در سایر تحقیقات مرتبط در آن یافت میشود، عامل حمایت دولت برای سنجش آمادگی شرکت در نظرگرفته نشده است. ما در این پژوهش تلاش کردهایم تا عواملی که در تحقیقات گوناگون به عوامل موثر در ارزیابی آمادگی سازمان در استفاده از بازار الکترونیک به آنها پرداخته شده است را جمع آوری کرده و توسط تمام آنها آمادگی سازمان را بسنجیم. با توجه به مطالعات انجام شده و بررسیهای صورت گرفته در مورد انواع مدلهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمانهای کوچک و متوسط و عوامل مورد توجه در هر یک از مدلها و مطالعات در این بخش مدل پیشنهادی تحقیق ارائه می شود، مدل مفهومی که توسط شعبان الهی و علیرضا حسن زاده برای ارزیابی انطباق تجارت الکترونیکی در سازمانهای ایرانی، به دلیل سازگاری شاخصهای اصلی آن با هدف پژوهش حاضر، به عنوان مبنای کار در این تحقیق، مورد استفاده قرار گرفت. در اکثر تحقیقات مرتبط نیز،3 دسته عوامل فنی، سازمانی و بین سازمانی بهعنوان عوامل اصلی تاثیرگذار شناسایی شده بودند و از آنجا که این عوامل در مقالات مربوط به تجارت الکترونیکی، آمادگی الکترونیکی و بازار الکترونیکی به طور مشترک یافت میشدند و به این دلیل که بازار الکترونیکی جدا از تجارت الکترونیکی نیست و در واقع اساس تجارت الکترونیکی میباشد، ما نیز از این مدل در تحقیق حاضر استفاده کردیم. همچنین با بررسی پژوهش های پیشین مرتبط با موضوع تحقیق، در بعد فنی مولفههایی شامل قابلیت تبادل اطلاعات، زیرساختالکترونیکی، استانداردها و سازگاری، در بعد سازمانی مولفههای زیر ساخت تغییر، رهبری و مدیریت، زیر ساخت مالی، فرهنگسازمانی، ساختار سازمانی، محصولات/خدمات و در بعد بینسازمانی مولفههای رقبا، مشتریان/تامینکنندگان و عواملمحیطی شناسایی شدند که برای سنجش هر یک از این مولفهها نیز شاخصهایی در نظر گرفته شد.

شکل2-1. مدل نهایی پژوهش

منابع
منابع فارسی
1. آقازاده، هاشم.، مهرنوش، مینا. و استیری، مهرداد. (1387). شناسایی بسترهای به کارگیری بازاریابی الکترونیکی در بنگاههای ایران از دیدگاه خبرگان. پایگاه نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره3، شماره8.
2. الوداری، حسن. (1384). بازاریابی صنعت نساجی در جهان: بررسی موردی ژاپن، تایوان، کره، چین. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
3. بازرگان، عباس.، سرمد، زهره. و حجازی، الهه. (1385). روشهای تحقیق در علوم رفتاری، چاپ دوازدهم، تهران، موسسه انتشارات آگاه.
4. تولایی، روحا… و علیرضایی، ابوتراب. (1387). بررسی نقش بنگاههای کوچک و متوسط در توسعه فعالیتهای اقتصادی. پایگاه مقالات علمی مدیریت.
5. جونز، ملانی. و جونز، راویجین. (2004). چالشهای انتقال فناوری در شرکتهای کوچک و متوسط. مترجم گروه مدیریت فناوری سازمان مدیریت صنعتی، پایگاه مقالات علمی مدیریت.
6. حاج کریمی، عباسعلی. و عزیزی، شهریار. (1387). مدل عوامل موثر بهکارگیری تجارت الکترونیکی در شرکتهای کوچک. فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره48، صص 229-191.
7. حسینی، م. و پرمه، ز. (1383). ساختار بازار جهانی فرش دستباف. پژوهشنامهی بازرگانی، صص132-114.
8. خاکی، غلامرضا. (1384). روش تحقیق با رویکرد به پایان نامه نویسی. انتشارات بازتاب، چاپ دوم.
9. داناییفرد، حسن.، الوانی، سید مهدی. و آذر، عادل. (1386). روششناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع. انتشارات صفار، چاپ دو.
10. سرمد، زهره.، بازرگان، عباس.و حجازی، الهه. (1385). روش های تحقیق در علوم رفتاری. انتشارات آگاه.
11. سکاران، اوما. (1381). روش های تحقیق در مدیریت. ترجمه: محمد صائبی و شیرازی. چاپ دوم. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی.
12. سمیعزاده، رضا. و چهارسوقی، کمال. (1386). ارائه مدلی به منظور ارزیابی عملکرد سازمانهای کوچک و متوسط در اتخاذ تجارت الکترونیکی.
13. سی.لاودن، کنث.و پی.لاودن، جین. (2010). سیتمهای اطلاعات مدیریت. مترجمان: محمدنبی، سینا. و بهروز، امیرحسین. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
14. سی.لاودن،کنث.و پی،لاودن، جین. (2011). سیستمهای اطلاعاتی مدیریت. مترجمان: مستفوی، سید اکبر. و حسینی،سید مجتبی. تهران: انتشارات فدک ایساتیک.
15. شاکری، عباس. (1383). عوامل تعیین کننده صادرات غیر نفتی ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 21.
16. شم آبادی، محمدعلی. و خداداد حسینی، سید حمید. (1386). بازاریابی صادراتی فرش دستبافت ایران: بررسی عوامل موثر و آسیب شناسی. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 43.
17. شیولسون، م. (1383). استدلال آماری در علوم رفتاری، ترجمه کیامنش، تهران، جهاد دانشگاهی، ج اول، ص 35.
18. صابری، ابراهیم. (1382). جایگاه فرش دستباف در اشتغال شهری و روستایی. مجموعه مقالات اولین سمینار ملی تحقیقات فرش دستباف، مرکز تحقیقات فرش دستباف ایران، تهران.
19. صباحپور، م. (1389). نقش اینترنت بر بازاریابی سنتی. مدیریت بازاریابی: تجارت الکترونیک و بازاریابی سنتی.
20. صبوری خسروشاهی، حبیب. (1382). تحقیق پیرامون راههای جلب اعتماد خریداران خارجی فرش دستبافت ایران. مرکز تحقیقات فرش دستبافت ایران.
21. صنایعی، علی. و میرلوحی، فرحناز. (1382). روشهای نوین تجارت و تجارت الکترونیکی فرش دستباف. مجموعه چکیده مقالات سمینار ملی تحقیقات فرش دستباف، مرکز تحقیقات فرش دستباف ایران، وزارت بازرگانی.
22. ظفر حیدری، فرید. (1383). ارائه مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی صنایع ایران، نشریه فرهنگ مدیریت.
23. عزیزی، فیروزه. (1382). مقایسه تطیبقی سیاستهای تجاری ایران و سایر تولید کنندگان فرش
24. دستباف. مرکز تحقیقات فرش دستباف ایران.
25. فرزام نیا، عطا. (1387). بازارهای الکترونیکی: راهکاری مناسب برای خروج از بحران. روزنامه فناوران.
26. قزآنی قمصری، ایمان.، قدرتی، حسن.و رضایی، حسین. (1389). عوامل موثر بر صادرات فرش دستباف در قالب ماتریس سوات مطالعه موردی تعاونیهای فرش در استان اصفهان، تعاون، شماره 21، دوره جدید(2)، 61-49.
27. گلریز، جک دی. روش های اساسی پژوهش برای کتابداران. (1379). مترجم: حریری، نجلا. تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز انتشارات علمی، ص 345.
28. گال، مردیت. و همکاران. (1382). روش های تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی. مترجمان: نصر، احمدرضا. و دیگران، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی و سمت، چاپ اول، ج1.
29. موحدی، مسعود.(1390). تعیین وضعیت استقرار تجارت الکترونیکی در بنگاههای صنعتی کوچک و متوسط ایران. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره58، صص57-33.
30. موحدی، مسعود. و یاقوتی، محسن. (1387). ارایه الگویی برای سنجش آمادگی الکترونیکی در کسب و کارهای کوچک و متوسط دفاعی کشور. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 12، صص 27-50.
31. ملکی نژاد، امیر. (1386). تحلیلی بر نقش صنایع کوچک و متوسط در توسعه اقتصادی. فصلنامه راهبرد یاس، شماره8.
32. نوری، روحا… (1386). بررسی میزان بلوغ الکترونیکی شرکتهای صنعتی صادرکننده، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 42 ، صص165 – 147 .
33. هومن، حیدرعلی. (1387). استنباط آماری در پژوهش رفتاری، تهران، سمت، ص 32.
34. یدالهی فارسی، جهانگیر.، آقاجانی، حسنعلی.و آقاجانی، علی اکبر. (1388). شناسایی عوامل داخلی موثر بر عملکرد شرکت های کوچک و متوسط و ارایه مدلی اثربخش. شماره 14، صص28-12.
35. یزدانی،پویا. (1389). ارزیابی آمادگی الکترونیکی معرفی مدل متناسب با صنایع تولیدی و خدماتی کشور.
36. یونیدو. (2003). استراتژی افزایش مشارکت موثر و رقابتی بخش صنایع کوچک ومتوسط در اقتصادی وصنعتی جمهوری اسلامی ایران. مترجمان: شقاقی، عبدالرضا. و تعاون، مسعود. سال بیست و یکم، دوره جدید، شماره2.

منابع لاتین
1. Akkeren, J.K.V. & Cavaye, A.L.M. (2000). Factors Influence on Entry-level Electronic Commerce Adoption in the Automobile Industry in Australi. Working Paper.
2. Alam, S.S., Khatibi, A., Ahmad, M.I.S. & Ismail, H.B. (2007). Factors affecting e-commerce adoption in the electronic manufacturing companies in Malaysia. International Journal of Commerce & Management, Vol 17, No.1/2, pp.125-139.
3. Al-Qirim, Nabeel.(2004). Electronic commerce in small and medium-sized enterprises: frameworks, issues and implications. Idea Group Publishing.
4. Beck, R., Koenig, W. & Wigand, R. T. (2003). The Efficient Usage of e-Commerce Applications by SMEs in the Retail/Wholesale Industry: A Four-Nation Comparison. Ninth Americas Conference on Information Systems, pp.697-706.
5. Bui, T., Sebastian, I., Jones, W., & Naklada,S. (2002). E-Commerce Readiness in East Asian APEC Economies- A Precursor to Determine HRD Requirements and Capacity Building. The APEC Study Center, Bangok, Thailand, pp.1-80.
6. Damaskopoulos, P. & Evgeniou, T.(2003). Adoption of New Economy Practices by SMEs in eastern Eurpe. European Management Journal, vol. 21, no.2, pp. 133-145.
7. Elahi, Shaaban. & Hassanzadeh, Alireza.(2009). A framework for evaluating electronic commerce adoption inIranian companies. International journal of information management. pp 27-36.
8. Fawzy, Lara. & Dowrski, Lucas. (2011). Emerging business online: global markets and the power of B2B internetmarking. published by Pearson education,Inc.
9. Fu, Hsin-pin., Ho, Yung-ching., Chen, Roger. & Chein, PeiHsinang. (2006). Factor affecting the adoption of electronic marketplaces. international journals of operation and production management.vol 26,no 12. pp.1301-1324.
10. Gottschalk, Petter. & Abrahamsen, Anne foss.(2002). Plans to utilize electronic marketplaces: case of B2B procurement markets in Norway.industrial management and data system. Pp. 325-331.
11. Gunasekaran, A. & Ngai, E.W.T. (2008). Adoption of E-procurement in Hong Kong: an empirical research. International Journal of Production Economics, 113, pp.159-175.
12. Hourali, M., Fathian, M., Montazeri, A. & Hourali, M. (2008). A Model for E-Readiness Assessment of Iranian Small and Medium Enterprises. Journal of faculty of engineering, vol.41, no.7.
13. Julta, D., Bodorik, P. & Dhaliwal, J. (2002). Government Support for the E-Readiness of Small and Medium Sized Enterprises. Proceeding of the 35th Annual Hawaii International Conference on System Sciences.
14. Ling .C.y. (2001). Model of Factors Influences on Electronic Commerce Adoption Diffusion in Small &Medium Sized Enterprise. Curtin University of Technology, Working Paper.
15. Molla, A. & Licker, P.S. (2005). E-Commerce Adoption in Developing Countries: A model and Instrument, Information & Management, no. 42, pp. 877-899.
16. OECD. (2002). Measuring the Information Economy. access at: www.oecd.org/dataoecd/16/14/1835738.pdf.
17. Rashid, M.A. & Al-Qirim, N.A. (2001). E-Commerce Technology Adoption Framework by New Zealand Small to Medium Size Enterprises.pp 63-70.
18. Ramayah, T., Sulaiman, M., Lim, C. Y. & Jasmine, Y. A. L. (2004). SME E-Readiness: Is It Unidimensional or Multidimensional? The Proceedings of the 3rd International Conference on Small and Medium Sized Enterprises in a Global Economy, Economic Resilience in East Asia, Selangor, Malaysia.
19. Rao, s.s., Metts, G. & Monge, C.M. (2003). Electronic Commerce Development in SMEs: A Stage Model and Its Implication. Business Process Management Journal, 9-1, pp. 11-32.
20. Raymond, L. (2001). Determinants of Web Site Implementation in Small Businesses. Internet Research, Electronic Networking Applications and Policy, vol.11, no.5, pp.411- 424.
21. Rizk. N. (2004). E-Readiness Assessment of Small and Medium Enterprises in Egypt: A Micro Study. Topics in Middle Eastern and North African Economies, Electronic Journal, vol. 6, Middle East Economic Association and Loyola University of Chicago.
22. Robbins, S.P & Coulter, M. (2005). Management. 8th edition, Pearson PrenticeHall.
23. Rogers, E. M. (1995). Diffusion of Innovations, NY: Free Press.
24. Rui, Guo. & Yunjie, Xu. (2006). The adoption of internet-based Business-to-Business E-marketplacess among small and medium enterprisesin their international marketing practices.
25. Runes, Dagobert. Dictionary of Philosophy. S.V. Methodology.
26. Sadowsky, G. (2005); E-Readiness Guides, http://www.ereadinessguide.org (retrieved on 2009-02-02).
27. Seyal, A.H. & Rahman, N.M.A. (2006). Predictive indicators of electronic commerce adoption in regional small and medium enterprises. this chapter appear in the book, Global Electronic Business Research: Opportunities and Directions edited by Nabeel Al-Qirim, Idea Group Inc.
28. Seyal, A.H., Awais, M.M., Shamail, S. and Abbas, A. (2004). Determinants of Electronic Commerce in Pakistan: Preliminary Evidence from Small and Medium Enterprises. Electronic Markets, Vol 14, No 4, pp. 372-387.
29. Stockdale, Rosemary. & Standing, Craig. (2004). Benefits and barriers ofelectronic marketplace participation: an SME perspective. The journal of enterprise information management. vol. 17, no 4. pp.301-311.
30. Stockdale, Rosemary. & Standing, Craig. (2002). A framework for the selection of electronic marketplaces: a content analysis approach.Electronic networking applications and policy.vol 12, no 3. pp.221-234.
31. Turban, E., Dave, K.J. & Kyu, L.D. (2002). Electronic Commerce: A Managerial Perspective, Prentice Hall.
32. Warkentin, Merril. (2002). Business to Business electronic commerce: challenges and solutions. Idea Group Publishing.
33. Wang, J.C. & Tsai, K.H. (2002). Factors in Taiwanese firm's Decision to Adopt Electronic Commerce: An Empirical Study. The World Economy, Vol.25, November & August, PP. 1145-1167.
34. Zhu, K., Kraemer, K.L. & Xu, S. (2002). A Cross-Country study of Electronic Business Adoption Using the Technology – Organization – Environment Framework. Proceedings of 32nd International Conference on Information Systems, pp. 337-348.
35. Zoltan Alpar, Fekete. (2010). Matchmaking framework for B2B E-marketplaces. Informatica Economica. Vol. 14, no. 4, pp. 164-170.

1 Organization for Economic Cooperation and Development(OECD)
2 Electronic marketplace(E-marketplace)
3 .Business-to-Business(B2B)
4 Electronic readiness(E-readiness)
5 Digital Gap
6 Rizk (2004)
7 Cather
8 Electronic readiness assessment
9 Computer Systems Policy Project
10 The Center for International Development at Harvard University
11 Asian Pacific Economic Corporation
12 World Information Technology and Services Alliance
13 McConnell
14 Center for International Development Conflict Management
15 Mosaic
16 Small & Medium Enterprises
17 InformationTechnology
18 Wikipedia
19 Jack Ma
20 Gunasekaran & Ngai
21 Gunasekaran
22 Al-Qirim(2007)
23 Alam
24 Ramaya
25 Parasuraman
26 Mollah & Licker
27 Nagla Rizk(2004)
28 World Bank
29 Damaskopoulos & Evgeniou
30 Rao
31 Beck
32 Julta et.al(2002)
33 Wang & Tsai
34 Zhu
35 Ling (2001)
36 Rashid &Qirim(2001)
37 Akkeren & Cavaye
38 Hourali et.al
—————

————————————————————

—————

————————————————————