فرقه:
بهائیت
معرفی
دین بهائی دینی است که توسط میرزا حسین علی نوری، ملقب به بهاءالله در قرن ۱۹ میلادی در امپراتوری ایران بنیانگذاری شد. بهائیان بهاءالله را فرستاده خدا (پیامبر) در این دور می دانند. بهاءالله در سال ۱۸۶۳م این دین جدید را اظهار کرد. شمار پیروانش بیش از ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برآورد شده است. با اینکه این شمار کمتر از %۰٫۲ جمعیت دنیاست ولی از نظر پراکندگی ادیان در عالم بعد از مسیحیت دومین دین جهان شمرده می شود. مرکز جهانی بهائیان در حیفا واقع شده است. بهائیان معتقدند که بهاءالله، بنیانگذار دین بهائی (۱۸۱۷-۱۸۹۲) جدیدترین فرستاده الهی در سلسله پیامبران پیشین چون ابراهیم، موسی و بودا و زردشت و مسیح و محمد است.
مـروری بر پیدایش فـرقه بهـاییت
مکتب شیخیه توسط شخصی به نام شیخ احمد احسائی (1242-1116 هـ ق) از اهالی احساء ، پایه گذاری شد که با ارائه تعبیرات فلسفی و عرفانی جدید درباره مقولاتی مانند ماهیت «روح» ، کیفیت معراج ، مفهوم «هورقلیا» ، «رکن رابع» و «شیعه کامل» و همچنین مقام امام در سلسله مراتب وجودی و نحوه ارتباط با آفریدگار موجبات تغییر و تحول گسترده در اندیشه طیفی از طلاب جوان علوم دینی شد.
پس از شیخ احمد احسائی، شاگرد و جانشین او سید کاظم رشتی (1259 هـ . ق) مکتب شیخیه را وارد دوره تازه ای کرد و مسئله بابیت و ظهور امام زمان را به نحوی به طلاب و شاگردان خود آموزش داد که تمامی آنها در انتظار ظهور قریب الوقوع امام به سر می بردند و برای دستیابی به مقام «بابیت» و «نیابت» و در جستجوی شیعه کامل و تعیین رکن رابع به عبادات سخت مشغول بودند. در چنین فضایی بود که علی محمد شیرازی ـ شاگرد سید کاظم رشتی ـ ادعای بابیت امام زمان کرد و با گردآوردن جمعی زیاد از پیروان شیخیه به دور خود، مسلک جدیدی را پدید آورد که به «بابیه» معروف شد. البته علی محمد باب پس از مدتی دعوی گرانتری نمود و خود را «قائم آل محمد» خواند.
وی سپس خود را «مبشر من یظهره الله» خواند و مانند عیسی ، موسی و محمد بن عبدالله دانست و معتقد شد که با ظهورش دین جدیدی به نام «بیان» تحقق پذیرفته است. بر پایه همین ادعا بود که جنبش اجتماعی در خور توجهی پدید آمد و جنگ های شگفت آوری با قوای دولتی در نقاط مختلف کشور به عمل آمد.
دولت مرکزی در برابر این چالش ها ، علی محمد باب را که در زندان قلعه چهریق به سر می برد به تبریز آورد و طی یک محاکمه در مقابل علما او را محکوم به اعدام کرد. (1266 هـ ق) .
علیمحمد باب که سالهای پایانی عمر را در ماکو زندانی بود و از طریق نامه با یاران خود ارتباط داشت، میرزا یحیی از اهالی نور را که هنوز به بیست سالگی نرسیده بود به جانشینی خود برگزید و به القابی همچون «صبح ازل» و یا «حضرت ثمره» مفتخر کرد.
یحیی صبح ازل یکی از هجده یار اصلی باب بود که به حروف حی معروف بودند و ازقضا برادر بزرگ او میرزا حسینعلی نوری (بها) نیز از این جمله بود. صبح ازل در این زمان که بابیان تحت تعقیب حکومت بودند، در خفا میزیست و سرپرستی امور جاری بابیان را به برادرش که حکم معاونت او را داشت سپرده بود و در واقع بهاء بود که ارتباط مستقیم با پیروان باب داشت.
اعدام علی محمد باب موج شدیدی از اعتراضات بابیان، در شهرهای مختلف را برانگیخت . اما مهم ترین واقعه که منجر به سرکوب شدید بابیان و اخراج آنان از ایران شد، واقعه ترور نافرجام ناصرالدین شاه توسط چند تن از افراد بابی بود. (1268 هـ.ق)
پس از سوءقصد به جان ناصرالدینشاه ، صبح ازل از ایران گریخت و به عراق رفت و برادرش نیز دستگیر و چهارماهی در زندان بود تا اینکه به وساطت سفیر روس از زندان آزاد شد و او نیز در عراق به برادرش پیوست.
در عراق ده سالی را بابیان با آرامش نسبی زیستند تا اینکه میرزاحسینعلی نوری سر به طغیان برداشته و ادعا کرد که جانشین واقعی باب من هستم. پس از درگیری ها و کشمکش هایی شدید بین دو برادر که در استانبول رخ داد، میرزا حسینعلی نوری معروف به «بهاءالله» ادعای «من یظهره اللهی» نموده و خود را جانشین علی محمد باب و رهبر بابیان خواند و مسلک جدیدی پایه گذاری کرد که به «بهاییت» معروف شد. اختلاف دو برادر و درگیری میان پیروان آنان در استانبول دولت استانبول را مجبور کرد که آنها را ابتدا به ادرنه و سپس از ادرنه بهاییان را به عکا (فلسطین) و ازلیان را به قبرس (ماغوسا) تبعید کند. پس از این واقعه روز به روز از تعداد الزلیان کاسته شد و به واقع با مرگ میرزا یحیی صبح ازل (1330 هـ.ق) ازلیگری هم مرد. در عوض بهائیگری قدرت بیشتری گرفت.
پس از مرگ بهاءالله پسر و جانشین او عباس افندی معروف به عبدالبهاء رهبر فرقه بهاییان شد. از این زمان به بعد تحرک جدی مبلغان بهایی و به تبع آن رشد بهاییت در ایران آغاز شد و در دوران سلطنت رضا شاه و محمدرضا شاه بهاییان از نفوذ و حمایت فراوان در دستگاه دولتی برخوردار شدند. درزمان رهبری عبدالبهاء، حکومت مشروطه در کشور عثمانی پدید آمد. (1910 م) به این طریق بهاییان به آزادی کامل در نشر عقاید و تعالیم خود نایل شدند. و عبدالبهاء جهت تقویت نفوذ بهاییان در سطح جهان در سالهای (1913-1911 م) سفرهایی به کشورهای اروپایی و آمریکایی کرد.
شوقی افندی (نوه دختری عباس افندی) آخرین رهبر یا به تعبیر خود آنها «ولی امر» بهاییان بهحساب میآید؛ در زمان او بود که دولت اسراییل رسما آغاز بهکار کرد و شوقی با حمایت صهیونیسم گامهایی جهت پررنگ شدن فرقه بهایی در دیگر کشورها برداشت.
تصویر سمت راست: عباس افندی پسر ارشد میرزا حسینعلی نوری
تصویر سمت چپ: شوقی افندی نوه دختری عباس افندی
سرپرستی بهائیت
پس از مرگ شوقی افندی (1957م) همسرش روحیه ماکسول با تلاش و جلب نظر سران بهایی پس از شش سال توانست در سال 1962، بیت العدل سراسری بهاییان را برگزار کند تا رهبری بهاییان از این پس توسط اعضای این بیتالعدل صورت گیرد. هم اکنون بهاییان توسط بیتالعدلهایی که هر پنج سال یکبار تشکیل و نه عضو بهعنوان شورای رهبری بهاییان دارند، هدایت میشوند.
محل بیت العدل اعظم (مرکز اداری بهائیت) در شهر حیفای اسرائیل در کوه کرمل است.
نمایی از بیت العدل ، مرکز اداری و روحانی بهاییان
احکام
احکام آئین بهائی از «کتاب اقدس» از آثار بهاءالله استخراج
شده اند. بهائیان معتقدند همان طور که بشر رشد می کند، بنا به مقتضیات زمانی و مکانی و با ظهور دین جدید، احکام دین قبل نیز تکمیل می شود و تغییر می کند. دین بهائی احکامی دارد که متفاوت از احکام اسلامی است، از این رو انتقادهائی به این احکام وارد می شود. در واقع منتقدین احکام دین بهایی را تلفیقی از احکام مسیحیان ، یهودیان و بخصوص مسلمانان می دانند که با اصلاح نقاط ضعف آنها تبدیل به دینی امروزی و عامه پسند شده است.
برخی از احکام دین بهایی
1. تساوی حقوق زن و مرد
2. بهائیان بالغ که ازسلامت برخوردارند هر سال از 2مارچ تا 20 مارچ روزه نوزده روزه به جا می آورند.
3. پس از رسیدن به سن بلوغ در 15 سالگی (برای پسر و دختر یکسان) هر روز نماز واجب بهایی را به جا آورید. سه نماز اصلی وجود دارد که فرد حق انتخاب از میان آنها را دارد.
4. بهائیان از نوشیدن مشروبات الکلی و استفاده از داروهای روانبخش منع شده اند مگر آنکه دکتر استفاده از آنها را تجویز نماید.
5. رابطه جنسی فقط بین زن و شوهر مشروع است و همجنسگرایی حرام است.
6. ربا یا ربح نقود یا بهره پول در دین بهائی اگر به شرط انصاف و اعتدال باشد، بلامانع است.
عبادت گاه
در بهائیت معابد مشرق الاذکار نام دارد و هیچ منعی برای ورود غیر بهائیان و دعا و مناجات آن ها به سبک خویش، نیست. بهاءالله بنیانگذار دین بهائی به پیروانش دستور می دهد که در هر شهری ساختمانی به بهترین صورت ممکن به نام خداوند ساخته شود و در آن به ذکر پروردگار پردازند به این بناها مشرق الاذکار گفته می شود. همچنین بهاءالله گذاشتن تصاویر را در مشرق الاذکار نهی کرده است. مشرق الاذکارها در دین بهائی مختص بهائیان نمی باشد و هر کس با هر دین و اعتقادی می تواند در آن به هر نوعی که علاقه و اعتقاد دارد، به دعا با خالق خویش بپردازد.
تصویری از مشرق الاذکار در دهلی نو
تصویری از مشرق الاذکار در فرانکفورت آلمان
اماکن مذهبی و مقدسه بهائی
1- خانه میرزا علی محمد باب در شیراز ( بیت النقطه) – محل تولد و زندگی باب
2- باغ رضوان ( باغ نجیب پاشا در بغداد) – محل اظهار امر علنی میرزا حسینعلی بهاء در بغداد
3- مقام حضرت اعلی – مقبره میرزا علی محمد باب در حاشیه کوه کرمل در شهر حیفای اسرائیل
4- مقبره بهاء الله – محل دفن میرزا حسینعلی بهاء در شهر عکا اسرائیل ( محل قبله بهائیان)
5- مقبره عبدالبهاء – محل دفن عبدالبهاء در کنار قبر سید باب در شهر حیفا اسرائیل
6- مقبره شوقی افندی – محل دفن شوقی در شهر لندن انگلستان
تصویر سمت راست: مقبره بهاء الله (میرزا حسینعلی) در شهر عکا اسرائیل ( محل قبله بهائیان)
تصویر سمت چپ: مقبره میرزا علی محمد باب در حاشیه کوه کرمل در شهر حیفای اسرائیل
نمادها
آرم رسمی آئین بهائیت ستاره ای پنج گوش است اما بیشتر از یک ستاره نه گوش استفاده می شود. همچنین ممکن است با نماد سنگی و اسم اعظم خداوند که با خط نستعلیق نوشته شده اند روبرو شوید. در نماد سنگی دوستاره قرار دارند که در آنها کلمه بهاء به معنای «شکوه » و «عزت » نوشته شده وشکل آن به گونه ای است که وحدت ثلاثه را یادآور می شود. اسم اعظم
( یا بهاء الابهی به معنای « ای عزت همه عزت ها !» ) است.
متون بهائی
آثار بهاءالله
بهائیان معتقدند تمامی آثار بهاالله وحی منزل از سوی خدا بر وی بوده است:
کتاب اقدس (ام الکتاب دین بهائی،کتاب شریعت و احکام)
کتاب ایقان (در حل معضلات و مشکلات کتب آسمانی و استدلال)به فارسی
کلمات مکنونه فارسی
آثار عبدالبهاء
خطابات
رساله مدنیه (به فارسی)
مفاوضات (مشتمل بر رسائل مهمه و فلسفه و روحانی و تفسیر و غیرها)
الواح الوصایای مبارکه (وصیت نامه)
جمعیت شناسی
آئین بهایی با هفت میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت دومین مذهب مستقل جهان از لحاظ تعداد کشورهایی است که در آنها پیروان این آئین زندگی می کنند.پیروان این آئین در 247 کشور و منطقه جهان و در بیش از 2100 گروه قومی و قبیله ای زندگی می کنند. مطابق « سالنامه جهان و کتاب حقایق 2004»: اکثریت بهائیان در آسیا (3/6میلیون) آفریقا ( 1/8 میلیون ) و آمریکای لاتین ( 900000) زندگی می کنند. طبق همین تخمین ها بزرگ ترین جامعه بهائیت در کشور هند با 2/2 میلیون نفر جمعیت زندگی می کنند و پس از آن نوبت به ایران (350 هزار نفر ) و ایالات متحده ( 150هزار نفر) می رسد. این آمار در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است. درحال حاضر هیچ کشوری اکثریت دینی بهایی ندارد. گینه با هفت درصد جمعیت بهایی بیشترین درصد جمعیت این آئین در یک کشور را به خود اختصاص داده است.
بهائیت و جمهوری اسلامی ایران
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران غالب بهاییان، از کشور خارج شدند، برخی نیز اعدام شدند ( بیش از 200 نفر ). اعدام یا اخراج بهاییان عموما به مشهورترین و ثروتمندترین خانواده های بهایی تعلق داشتند که به دلیل تصدی مناصب عالی دولتی و یا دستیابی به ثروت های عظیم از طریق پیوند با حکومت پهلوی مورد تعقیب قرار گرفتند. افرادی مانند امیرعباس هویدا، حبیب ثابت پاسال ، هژبر یزدانی ، عبدالکریم ایادی ، هوشنگ انصاری و غیره به عنوان شاخص ترین چهره های فرقه بهایی در ایران.
در جمهوری اسلامی ایران، دین بهائی، به عنوان یک دین ساختگی به شمار می رود.
پایان