نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: سوم دبستان
فصل5 : محیط و مساحت
مبحث: خط، نیم خط و پاره خط
مباحث و عناوین این فصل: خط، نیم خط و پاره خط – محیط – اندازه گیری سطح – واحد اندازه گیری سطح
مقدمه فصل5
عنوان فصل5 کتاب ریاضی پایه سوم دبستان محیط و مساحت بوده و شامل چهار درس(خط، نیم خط و پاره خط – محیط – اندازه گیری سطح – واحد اندازه گیری سطح) می باشد. عنوان اولین درس این فصل، خط، نیم خط و پاره خط بوده و در درس مذکور به موضوعات مختلفی از جمله: معرفی خط، معرفی نیم خط، معرفی پاره خط، معرفی دایره، معرفی مرکز دایره، معرفی شعاع، معرفی قطر و معرفی قطر در اشکال هندسی پرداخته شده است.
نکات آموزشی و روش تدریس
* پیشبرد ﺗﺪﺭﻳﺲ
* ﺩﺭ ﻛﻼﺱ ﺩﺭ ﻣﻌﻠﻢ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﻴﺨﻲ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻠﻔﻦ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﻣﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺎ ﻭﺻﻞ ﻛﺮﺩﻥ ﻳﻚ ﺳﺮ ﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻴﺦ ﻫﺎ ﻭ ﺳﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺦ ﺩﻳﮕﺮ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻳﻜﺴﺮ ﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻴﺦ ﻭﺻﻞ ﻭﻟﻲ ﺳﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻥ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺭﺍ ﺑﺪﻫﺪ. (ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻣﻘﺪﺍﺭی ﻛﺎﻣﻮﺍ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﮔﺮﻩ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺳﺮ ﺁﻥ ﻭ ﻭﺳﻂ ﺁﻥ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ. )
* ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻴﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺻﻔﺤﻪ ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﺮﻭﻉ ﻛﻨﻴﺪ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﺪ.
* ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ٧٦ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﻓﻮﻕ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺭﺍ ﺣﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﮎ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺑﺮﺳﻨﺪ. ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﮎ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﻣﻲ ﺭﺳﻨﺪ ﻭﺩﺭﮎ ﺟﺪﻳﺪی ﺍﺯ ﺷﻌﺎﻉ، ﻣﺮﻛﺰ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﻭ ﻗﻄﺮ ﻣﻲ ﺭﺳﻨﺪ.
* ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ٧٧ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮی ﺧﻂ ﻭ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻳﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭی ﺧﻂ ﻭ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﮎ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺿﻠﻊ ﻣﻲ ﺭﺳﻨﺪ.
* در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺍﺯ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﺭﺳﻢ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺷﻌﺎﻉ ﻭ ﻗﻄﺮ ﻣﻲ ﺭﺳﻨﺪ.
* ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ ٧٨ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺿﻠﻌﻲ ﻫﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭی ﻭ ﺭﺳﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﻄﺮ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺿﻠﻌﻲ ﻫﺎ ﭘﻲ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺷﻤﺎﺭﻧﺪ.
* ﻫﺪﻑ آموزشی
ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﻂ، ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ
* ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎى ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ
ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺭﺱ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻢ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﻫﻨﺪ.
– ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺍﺭی ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﻭ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ
– ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮی ﻭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ
– ﺷﻤﺎﺭﺵ ﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﻭ ﭘﺎﺭﻩ ﺧﻂ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ
– ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺩﺍﻳﺮﻩ ( ﺷﻌﺎﻉ، ﻗﻄﺮ )
– ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻗﻄﺮ ﺩﺭ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﻫﻨﺪﺳﻲ
* ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻫﺎ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ، ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮی، ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﺍﺑﺰﺍﺭ، ﺭﺳﻢ ﺷﻜﻞ
* ﭘﻴﺶ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎ
ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﻭﻡ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﺑﺎ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺩﺭﮎ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻫﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ.
* ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻫﺎى ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ
– ﺑﻬﺘﺮ است دانش آموزان ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎی ﻣﺎﻛﺎﺭﺍﻧﻲ، ﻧﻲ، ﻛﺶ ﻭ ﻳﺎ ﻧﺦ اشکال هندسی درست کنند.
– ﺑﺮﺍی ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻗﻄﺮ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﻧﺶ ﺁﻣﻮﺯ ﺑﻪ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺭﺃﺱ ﻫﺎی ﻏﻴﺮﻣﺠﺎﻭﺭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻤﺎﺭﺩ.
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
آشنایی شاگردان با خط، نیم خط، پاره خط و چندضلعی ها
* اهداف جزئی
انتظار می رود فراگیران بعد از تدریس این درس بدانند که…
– خط راست خطی است که می توان آن را از دو جهت ادامه داد.
– نیم خط، خطی است که می توان آن را از یک جهت ادامه داد.
– نقطه ای که نیم خط از آن جا شروع می شود ابتدای نیم خط می باشد.
– به فاصله بین دو نقطه پاره خط می گویند.
– برای تشخیص پاره خط، آن را با دو حرف نام گذاری می کنند.
– در یک چند ضلعی خطی که از گوشه به گوشه غیر مجاور ( روبه رو ) کشیده می شود قطر نام دارد.
– شعاع و قطر دایره چیست و چه ویژگی های دارد؟
– چند ضلعی چیست و چگونه نام گذاری شده و نام هر کدام چیست؟
* اهداف رفتاری
انتظار می رود شاگردان بعد از تدریس این درست بتوانند…
– خط راست را تعریف و ترسیم کنند.
– نیم خط را تعریف و ترسیم کنند.
– پاره خط را تعریف و ترسیم کنند.
– قطر چند ضلعی ها را رسم کنند.
– در یک دایره دلخواه شعاع و قطر را نشان دهند.
– چند ضلعی های مختلف کشیده و آنها را نام گذاری کرده و قطرشان را رسم کنند.
* وسایل کمک آموزشی
کتاب ریاضی سوم ابتدایی، تابلو، ماژیک، گچ، خط کش چوبی بزرگ، پاورپوینت و لوازم لازم برای نمایش پاورپوینت.
* روش تدریس
بحث گروهی، سخنرانی، همیاری
* مدل کلاس
به صورت ردیفی و گروهی تی
* برقراری ارتباط
بعد از سلام و احوال پرسی معلم کلاس را با نام و یاد خدا آغاز کرده و پس از حضور غیاب به بررسی تکالیف می پردازد. معلم می تواند شخصا تکالیف را بررسی کرده و یا این کار را به سرگروه ها واگذار کند.
* ارزشیابی تشخیصی
سوالات ساده ای در مورد خط ها از دانش آموزان می پرسیم.
مثلا:
– چند نوع خط داریم. آنها را نام ببرید.
– یک خط خمیده و یک خط شکسته بکشید.
– یک خط دارای چند نقطه است.
* ایجاد انگیزه
با ذکر یک داستان در بچه ها ایجاد انگیزه کرده و آنها را برای فراگیری درس جدید آماده می کنیم.
همچنین می توان با نمایش یک کلیپ کوتاه در بچه ها علاقه ایجاد کنیم.
* اجرای تدریس
معلم: بچه ها این جلسه می خواهیم با انواع خط ها بیشتر آشنا شویم. برای این منظور از شما می خواهم دفتر ریاضی و خط کش های خودتان را آماده کنید.
شاگردان دستور کار را اجرا می کنند.
* مبحث خط
معلم: بچه ها حالا به وسیله خط کش بدون آن که آن را جا به جا کنید یک خط بکشید (کنترل و نظارت)
شاگردان دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: بچه ها همه تان درست رسم کردید من هم این خط را بر روی تخته سیاه رسم می کنم. بچه ها به این خط، خط راست می گویند حالا شما به من بگویید خط راست چه نوع خطی است؟
شاگردان: (بعد از مشورت ) خطی است که بدون جا به جا کردن خط کش می توان آن را رسم کرد.
معلم حالا چند خط راست در جهت های مختلف رسم کنید.
شاگردان: دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: بچه ها خوب به خط راست های کشیده شده دقت نمائید و بگویید که ویژگی خط راست چیست؟
شاگردان: می توان آن را از دو جهت کشید.
معلم: ( ضمن تایید ) حالا با همدیگر مشورت کنید و یک تعریف بهتر برای خط راست بگویید.
شاگردان خط راست، خطی است که می توان آن را از دو طرف ادامه داد.
فعالیت صفحه 82 توسط دانش آموزان انجام شود و معلم روی کار آن ها نظارت کرده و پس از انجام فعالیت به طور کامل تر به مبحث نیم خط پرداخته می شود.
* مبحث نیم خط
معلم: بچه ها یک خط راست به اندازه 5 سانتی متر رسم کنید.
شاگردان رسم می کنند.
معلم: حالا یک سر این خط را نقطه بگذارید و آن را پر رنگ کنید.
شاگردان دستور کار را اجرا می کنند.
معلم: بچه ها حالا شما یک نیم خط رسم کردید به من بگویید نیم خط چیست؟
شاگردان: نیم خط خطی است که از یک طرف ادامه داشته باشد.
معلم: آفرین، حالا یک نیم خط دیگر رسم کنید.
شاگردان رسم می کنند.
معلم: برای تشخیص نیم خط ها چه باید کرد؟ ( معلم نحوه نام گذاری نیم خط ها را بیان می کند. )
* مبحث پاره خط
در ادامه معلم به مبحث پاره خط می پردازد و توضیحات لازم را بیان می کند. سپس به دانش آموزان فرصت می دهد که کار در کلاس صفحه مربوطه را انجام دهند.
پس از انجام کار در کلاس و بررسی آن، معلم به دانش آموزان می گوید در دفتر خود پاره خطی کشیده و به دلخواه آن را نام گذاری کنند.
شاگردان بعد از مشورت کردن ( و دریافت راهنمایی معلم ) باید بگویند: به فاصله بین دو نقطه پاره خط می گویند.
معلم ضمن تایید صحبت بچه ها می گوید: پاره خط ها را هم برای آنکه شناسایی کنیم نام گذاری می کنیم هر پاره خط را با دو حرف الفبا نام گذاری می کنیم حالا از شما می خواهم پاره خطی را که کشیده اید نام گذاری کنید.
شاگردان: دستور کار را انجام می دهند.
در ادامه معلم در مورد چند ضلعی ها مطالبی را بیان نموده و چند نمونه چهارضلعی با کمک خط کش روی تخته می کشد.
* ارزشیابی پایانی
نیم خط را تعریف و ترسیم کنند
پاره خط را تعریف و ترسم کنند.
چند خط مختلف بکشید.
یک چهار ضلعی بکشید و آن را نام گذاری کنید.
* جمع بندی
در نهایت معلم درس را با کمک دانش آموزان جمع بندی می کند.
* ارائه تکلیف
تمرین کتاب به عنوان تکلیف ارائه شود.