فصل ششم روش مبتنی برتعیین ارزش از نظر ارائه اطلاعات سودمند برای تصمیم گیری
پیشگفتار
در رویکرد اندازه گیری برای مفید بودن تصمیم گیری:
در تهیه صورتهای مالی بیشتر از ارزش جاری اقلام استفاده میشود.
رویکردی است که حسابداران این مسئولیت را می پذیرند که ارزش های جاری را در صورتهای مالی اعمال کنند به شرط این که این عمل با قابلیت اتکای منطقی انجام شود و همچنین شناسایی افزایش تعهدات برای کمک به سرمایه گذاران برای پیش بینی ارزش و عملکرد شرکت.
هدف این رویکرد قادر ساختن سرمایه گذار برای پیش بینی بهتر به وسیله یک سیستم اطلاعاتی آگاه کننده تر است.
Copyright © 2009 by Pearson Education Canada
6 – 4
حسابداران درباره میزان آگاهی دهندگی حسابداری ارزش جاری با هم توافق ندارند.
اگر رویکرد اندازه گیری برای سرمایه گذاران مفید باشد، میزان افزایش در مربوط بودن باید بیشتر از میزان کاهش در قابلیت اتکا باشد.
هدف این فصل: بیان دلایل افزایش توجه به سمت حسابداری ارزش جاری است.
منطقی بودن سرمایه گذاران و کارایی بازار اوراق بهادار
بازارها به آن اندازه که فکر می شد کارا نیستند.
چرا برای ما مهم است که بازار کارا باشد؟
عدم کارایی بازار موجب مسایلی مهم در حسابداری می شود از جمله
آیا تئوری تصمیم گیری منطقی نشان دهنده متوسط رفتار سرمایه گذاران است؟
اگر بازار کارا نباشد و اگر سرمایه گذاران در تصمیم گیری منطقی نباشند، تکیه بر این تئوری ها و هدایت افشاهای حسابداری خطرآفرین است.
در حالیکه مدل قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای بتا را تنها معیار ریسک می داند ولی شواهدی وجود دارد که سایر متغیرهای حسابداری همچون اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار به طور با اهمیتی پیش بینی بازده سهام را در مقابل بتای تنها بهبود می دهند.
اگر چنین اتفاقاتی رخ دهد ممکن است که رویکرد اندازه گیری توانایی صورتهای مالی برای گزارش ریسک شرکت را بهبود ببخشد.
Copyright © 2009 by Pearson Education Canada
6 – 5
مشخص است که در بعضی مواقع قیمت سهام می تواند از ارزش بنیادی آن به طور بااهمیتی متفوت باشد (بحران 2007-2008).
اما سوال مهم این است که آیا قیمتهای اوراق بهادار منعکس کننده اطلاعات قابل دسترس به طور عمومی است؟ سوال این نیست که آیا قیمتها ارزش بنیادی سهام را منعکس می کنند.
باید بیان شود که بسیاری از اطلاعات مربوط که می توانستیم با توجه به آنها سقوط بازار سهام را در 2007-2008 پیش بینی کنیم مثل استراتژیهای صندوق سرمایه گذاری در دسترس همه نبود. با در نظر گرفتنی این امر می توان از تئوری بازار کارا دفاع کرد.
از سایر دلایل حرکت به سمت رویکرد اندازه گیری می توان به این مورد اشاره کرد که بخش کمی از نوسان قیمت سهام توسط سودخالص مبتنی بر هزینه های تاریخی توضیح داده می شود.
Copyright © 2009 by Pearson Education Canada
6 – 6
آیا بازارهای اوراق بهادار کارا هستند؟
امکان دارد میانگین رفتار سرمایه گذاران با تئوری اتخاذ تصمیمات بخردانه و الگوهای سرمایه گذاری ارائه شده در فصل 3 هیچ رابطه ای نداشته باشند.
Copyright © 2009 by Pearson Education Canada
6 – 7
بازارهای کارا و مدیریت مالی رفتاری
آیا بازارهای اوراق بهادار کارا هستند؟
– اگر بازارهای اوراق بهادار کارا باشند اطلاعات مکمل ارائه شده در یاد داشتهای پیوست به طور کامل اثر بخش نخواهند بود.
– اگر بازارهای اوراق بهادار کارا نباشند باید گزارش های مالی بهتر تهیه و ارائه کرد و عملیات درست بازارهای اوراق بهادار را بهبود بخشید تا سرمایه گذاران بتوانند ارزش بنیادی شرکت را بهتر برآورد کنند.
شواهد روانشناسی بیانگر این است که افراد تمایل دارند بیش از حد اطمینان داشته باشند و بر پایه اطلاعاتی که خودشان جمع آوری میکنند دیدگاه اغراق آمیز دارند . در مجموع اگر سرمایه گذاران این گونه رفتار کنند قیمتها واکنش بیش از حد نشان خواهند داد.
ویژگی دیگر بسیاری از افراد این است که به دیدگاه تعصب شخصی اعتقاد بیش از حد به دیدگاه خود دارند .در این دیدگاه افراد چنین می پندارند که نتیجه تصمیمات خوب ناشی از توانایی های بالای آنهاست ، در حالی که نتایج بد ناشی از رویدادهای تاسف بار است و گناه آن به گردن آنها نیست که در این حالت سهام دارای قیمت لحظه ای خواهد شد وشاهد شتاب خواهیم بود که این با کارایی بازارهای اوراق بهادارو تئوری تصمیم سازگار نیست.
از دیدگاه الگوی قیمت گذاری داراییهای سرمایه ای تنها زمانی میتوانند به بازده بالاتر دست یافت که سرمایه گذار ریسکی با بتای بالاتر را بپذیرد
مطالعه جنبه های رفتاری بازار کارای اوراق بهادار را مدیریت مالی رفتاری می نامند.
تئوری سودا گری
تئوری سوداگری یک تئوری رفتاری و مغایر با تئوری تصمیم بخردانه است که به وسیله کانمن وتورسکی ارائه شد در این تئوری سرمایه گذار سود وزیان غیر عملیاتی آینده پروژه پر ریسک را جداگانه محاسبه میکند و هنگام محاسبه ارزش مورد انتظار پروژه پر ریسک به احتمالات ضریب میدهد. بر خلاف تئوری تصمیم که سرمایه گذار نتیجه تصمیمات را بر حسب اثری که بر کل ثروت وی میگذارد مورد ارزیابی و محاسبه قرار میدهد.
شیوه تعیین ضریب خود شاخه ای از دیدگاه مبتنی براعتماد بیش از حد به خود است که افراد برای خبر خوب مانند توان بالای کسب سود وزن کمتری میدهند.
برگزتالرو دی چف: سرمایه گذار در برابر زیان گزارش شده اندک واکنش منفی بسیار شدید نشان میدهد و در برابر سود خالص مثبت گزارش شده و اندک واکنش مثبت شدید نشان میدهد
چار چوب محدود : ارزیابی جداگانه از سود و زیان غیر عملیاتی مربوط به یک نقطه از زمان یعنی کاربرد دیدگاه روان شناسناسی است که افراد مسائل را به وسیله آن به روشی کاملا جدا از بقیه بررسی میکند و میکوشد منافع حاصل از تلاش فکری خود را از نظر تصمیم گیری محاسبه نمایند که ناشی از انباشت اطلاعات است (یعنی داشتن اطلاعات بیش از آنچه فرد بتواند پردازش کند)
مطلوبیت فردی در تئوری سوداگری : انحراف از صفر نسبت به پروژه مورد نظر و نسبت به کل ثروت..
فرض بر این است که مطلوبیت سرمایه گذار در مورد سود غیر عملیاتی بیانگر همان الگوی ریسک گریزی شناخته شده باشد که منحنی دارای شکل مقعر شده است ولی در نقطه ای که سرمایه گذار شاهد زیان میشود نرخ زیان مطلوبیت از نرخ افزایش مطلوبیت(از نظر افزایش ارزش ) بیشتر میشود.
در واقع فرض بر این قرار میگیرد که مطلوبیت برای زیان دارای منحی به شکل محدب است که نشان دهنده ریسک پذیری سرمایه گذار خواهد بود.
از نظر زیان اساس فرض مزبور بر پایه گریز از زیان قرار میکیرد یک دیدگاه رفتاری که بر اساس آن فرد حتی با زیان بسیار اندک هم مخالف است.این دیدگاه به نتیجه ای می انجامد که آن را الگوی خلع صلاح خود مینامند زیرا سرمایه گذار سهام زیان ده را نگه میدارد وسهام سود آور را میفروشد .
شفرین استات من: در تحقیقی بر این اساس نمونه ای از سر مایه گذاران را شناسایی کردندکه تصمیمات بخردانه آنها بر این پایه قرار داشت که پیش از پایان سال مالیاتی اوراق بهادار زیان ده را میفروختند.ولی آنها به این نتیجه رسیدند که این سرمایه گذاران تمایل داشتند که سهام خود را نفروشند.
Copyright © 2009 by Pearson Education Canada
6 – 10
Figure 6.2 Prospect Theory Utility Function
u(x)
x gain
loss
آیا بتا مرده است؟
اگرالگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای بر رفتار سرمایه گذار خرد گرا حاکم شود بازده سهام در Bi افزایش میابد وتحت تاثیر سایر معیارهای تعیین کننده ریسک خاص آن شرکت قرار نمیگیرد
فاما و فرنچ :با تحقیق بر روی یک نمونه بسیار بزرگ از شرکتها در بورس نیویورک به این نتیجه رسیدند که بتا توان چندان زیادی برای توجیه بازده سهام ندارد ونسبت ارزش دفتری سهام عادی به ارزش بازار و اندازه یا بزرگی شرکت دارای توان بسیار بالایی برای توجیه بازده سهام هستند در نتیجه به جای توجه کردن به بتا به عنوان معیاری برای سنجش ریسک بازار به گونه ای عمل میکند که گویا ریسک شرکت همگام با افزایش نسبت ارزش دفتری به بازار افزایش یابد و همگام با بزرگتر شدن شرکت مقدار آن کاهش مییابد.
دانیل هرش لیفر و سابرامانیا : الگویی ارئه کردند که مبتنی بر وجود دو دسته سرمایه گذار بود :خرد گرا وبیش از حد مطمئن به خود از دیدگاه سرمایه گذار خرد گرا بتای سهم با بازدهی های آن رابطه مستقیم دارد ولی سرمایه گذاری که بیش از حد به خود اعتماد دارد پس از جمع آوری اطلاعات واکنش بیش از حد نشان میدهد.
میزان اثرگذاری اطلاعات موجود در صورت های مالی
نسبت ارزش دفتری به بازار
بجای توجه به بتا (بعنوان معیاری برای سنجش ریسک ) بازار به گونه ای عمل میکند که گویا ریسک شرکت همگام با
افزایش نسبت ارزش دفتری به بازار افزایش می یابد و با بزرگتر شدن شرکت مقدار آن کاهش می یابد
این نتیجه باعث شد برخی فکر کنند بتا مرده است
اندازه وبزرگی
یکی از راههای نجات بتا ← به این واقعیت توجه کنیم بتا با گذشت زمان تغییر میکند
ساختار سرمایه شرکت
نرخ بهره
افزایش تواناییهای شرکت در مدیریت برریسک
رشد وگسترش بازارهای جهانی
بر رابطه بین
بازده سهام شرکت
بازده کل بازار
اثر بگذارد
درنتیجه برمقدار بتای شرکتها اثر خواهد گذاشت
دانیل و هرش لیفر و سابرامانیام : الگویی مبنی بر وجود 2دسته سرمایه گذار :1 خردگرا و 2 بیش از حد مطمئن ارائه کردند 0
از دیدگاه سرمایه گذار خردگرا ← بتای سهم و بازدهی سهام رابطه مستقیم دارد
سرمایه گذار بیش از حد مطمئن ← پس از جمع آوری اطلاعات واکنش بیش از حد نشان میدهد
نوسان بیش از حد بازار سهام :
با توجه به الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای اگر بتا و نرخ بهره بدون ریسک ثابت بماند تغییر در بازده مورد اتظار پرتفوی بازار میتواند تنها دلیلی باشد مویید تغییر در بازده مورد انتظار سهام شرکت
حبابهای بازار سهام :
حباب بازار سهام یعنی جایی که قیمت سهام به بالاتر از ارزش معقول میرسد نمونه ای از حالت پر نوسان بازار است.
شیلر 2001در این باره توجه خود را معطوف به افزایش قیمت سهام شرکتهای فناوری در ایلات متحده آمریکا نمود از دیدگاه این پژوهشگر حباب ناشی از ترکیب دو عامل است:یکسونگری یا تعصباتی که به شخص سرمایه گذار تعلق دارد وشتاب درتغییر قیمت ها ناشی از این ویژگی است واز سوی دیگر باز خورد نتیجه های مثبت مربوط به معامله سهام و سر انجام تقویت رفتار گوسفندوار سرمایه گذاران که به وسیله پیش بینیهای خوش بینانه صاحبنظران بازار تقویت میشود وی بر این باور است که رفتار حباب گونه برای مدتی ادامه دارد و پیش بینی اینکه در چه زمانی پایان خواهد داشت مشکل است ولی سر انجام این حباب میترکد زیرا رکود لجام گسیخته در پی خواهد داشت .
نابسامانی بازار کارای اوراق بهادار
وجود برخی شرایط را که با کارایی بازار اوراق بهادار سازگار نیست را نابسامانی بازار کارای اوراق بهادار می نامند برای مثال گاهی مدت زمانی طول میکشد تا قیمت سهام به طور کامل در برابر اطلاعات ارائه شده به وسیله صورتهای مالی واکنش نشان دهد که درنتیجه بازده غیر عادی سهام تا مدت زمانی پس از اعلام خبر وپخش اطلاعات تداوم پیدا میکند همچنین امکان دارد بازار همیشه نتواند همه محتوای اطلاعاتی را از صورتهای مالی استخراج کند.
سه نمونه از نابسامانی های بازار کارای اوراق بهادار
آهنگ کند تغییرات پس ازاعلام سود خالص
کارایی بازار ونسبتهای مالی
واکنش بازار در برابر تعهدات
آهنگ کند تغییرات پس ازاعلام سود خالص
پس از اینکه سود خالص شرکت برای سال جاری اعلام شود سرمایه گذاران باید به سرعت این محتوای اطلاعاتی را هضم نمایند و آن را به صورت بخشی از قیمت بازارکارادرآورند که در واقعیت چنین نیست . در مورد شرکتهایی که برای سود خالص سه ماهه خبر های خوب گزارش مینمایند دست کم 60 روز پس از اعلام خبرسود خالص بازده غیر عادی آنها سیرصعودی خواهد پیمود .به همین شیوه شرکتهایی که در مورد سود خالص خبر بد اعلام میکنند همین مدت طول میکشد تا اینکه بازده غیر عادی این سهام سیر نزولی را با آهنگی کند طی کند این پدیده را آهنگ تغییرات پس از اعلام سود خالص می نامند.
نتایج تحقیق بال و براونن نشان میدهد آهنگ کند سیر صعودی نزولی بازده غیر عادی شرکتها تا چند ماه پس ازاعلام خبر خوب و خبر بد ادامه می یابد.
بر خی پژوهشگران معتقدند هنگامی که سود خالص بین دو دوره سه ماهه کنونی و سال قبل را جایگزین سود خالص غیر منتظره کنند در مورد آهنگ کند سیر صعودی و نزولی بازده غیرعادی سهام پس از اعلام سود خالص به شواهد قوی دست یافتند ولی هنگامی که عوامل دیگر را جایگزین سود خالص غیر منتظره کنند آهنگ کند تغییر در جهت بالا یا در جهت پایین بازده غیر عادی پس از اعلام سود خالص وجود ندارد از آنجا که مشخص نیست کدام الگوی انتظار درست است آهنگ کند تغییر بازده غیر عادی پس از اعلام سود خالص مورد تردید است.
بازار فقط در برابر آن بخش از خبر اعلام سود خالص جاری که انتظار آن را نداشتند واکنش نشان خواهند داد
اثرات بد ناشی از آهنگ کند تغییرات بازده غیر عادی پس از اعلام خبر سود خالص را میتوان با روش آربیتراژ از بین برد.
برنارد و توماس: سرمایه گذاری که یک استراتژی خاص دارد و سهام شرکتهایی را که در مورد سودخالص خبر خوب اعلام میکنند خریداری مینمایدو سهام شرکتهایی که خبربداعلام میکنند می فروشد اگر سهام خریداری شده را برای 60 روز نگه دارد بازده ناشی ازاین معاملات 18درصد بیش از بازده رایج بازار خواهد بود.
بارتوف ، رادها کریشنان و کرینزکی :بازار در برگیرنده سرمایه گذاران بسیار متخصص و نیز گروههای نا آگاه و بدون تخصص است از آنجا که سازمانهای سرمایه گذار جایگزین خوبی برای سرمایه گذاران متخصص و آگاه هستند نتیجه اقدامات انان نشان میدهد که این تغییرات ناشی از وجود سرمایه گذاران ناآگاه است بنابر این اگر درصد بیشتری از سهام شرکتی در دست سازمانهای سرمایه گذار باشد اثر این پدیده کم خواهد شد.
کارایی بازار و نسبتهای مالی
نتیجه تحقیقات متعدد بیانگر این است که بازار در برابر برخی از اطلاعات ارائه شده به وسیله ترازنامه واکنش کامل نشان نمی دهد بلکه بازار منتظر می ماند تا اینکه اطلاعات ارائه شده در ترازنامه خود را در سود خالص یا جریانهای نقدی نشان دهند و آن گاه واکنش نشان خواهد داد.
او و پنمن(1989)پس از تحقیق شواهدی ارائه کردند مبنی براینکه بازارمنتظر می ماند و شرح تفصیلی استراتژی پیشنهاد کردند که به نظر میرسد بتوان بدان وسیله بربازار پیروز شد.
واکنش بازار در برابر تعهدات
اسلون نمونه بزرگی متشکل از 40769 اعلامیه سود خالص سالانه متعلق به سالهای 1962 تا 1991 را انتخاب کرد و در این نمونه سود خالص عملیاتی را به دو بخش جریان نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی تفکیک کرد
خالص تعهدات +- جریان نقدی عملیاتی = سود خالص
در این رابطه خالص تعهدات میتواند مثبت یا منفی باشد . هزینه استهلاک و خالص تغییر در اقلام غیر نقدی تشکیل دهنده سرمایه در گردش مانند : مطالبات , ذخیره مطالبات مشکوک الوصول , موجودی کالا , بستانکاران و . . .
اسلون یاد آور میشود اگر سایر عوامل تغییر نکند یک بازار کارا در برابر هر دلار موجود در سود خالص شرکتی که خبر خوب اعلام میکند باید واکنش شدید نشان دهد مشروط بر این که دلار مربوطه از محل جریان نقدی عملیاتی و نه از محل تعهدات به دست آمده باشد. وی معتقد است سود خالص گزارش شده برای سال بعد آن بخش ازسود جاری که ناشی از جریان نقدی عملیاتی است نسبت به آن بخش که متعلق به رویدادهای مالی تعهد شده است رابطه محکم تری دارد که با معکوس نمودن رویدادهای مالی تعهدی سازگار است اگر وضع بدین گونه باشد می توانیم انتظار داشته باشیم که هر قدر آن بخش از سود سال جاری متعلق به جریان نقدی عملیاتی باشد بازار کارا در برابر اعلام خبر خوب یا خبر بد مربوط به سود خالص واکنش شدید تری نشان دهد در مقایسه با اعلام خبر خوب یا خبر بد مربوط به آن بخش از سود خالص که مربوط به رویدادهای مالی تعهدی باشد وعکس قضیه هم درست است ولی به نظر می رسد بازار در واکنش نسبت به بخشهای تشکیل دهنده سود خالص آهنگی موزون نداشت.
بحث در باره نابسامانی های بازار کارای اوراق بهادار
یکی از عواملی که موجب ناهنجاری در بازار کارای اوراق بهادار می شود ریسک است
اگر استراتژی های سرمایه گذاری که انتظار میرود بتوان با اجرای آنها به بازدهی های غیر عادی دست یافت در مورد شرکتهایی به اجرا در آید که دارای بتاهای بالا هستند در آن صورت سودی که به صورت ظاهر ناشی از کاربرد پدیده آربیتراژ هستند به کسی تعلق میگیرد که در سهام پر ریسک سرمایه گذاری کرده باشد وآنها را نگه دارد.
او و پنمن :بازدهی های اضافی ناشی از اثری است که اندازه یا بزرگی شرکت بر بازده مورد انتظار می گذارد و ناشی از ناتوانی بازار در ارزیابی اطلاعات نمی باشد.
فاما و فرنچ : میتوان بازده سهم بیش از بتا را به حساب اندازه یا بزرگی شرکت گذاشت.
گرگ : بازده اضافی مربوط به تحقیق او و پنمن زمانی از بین می رود که بتوان اندازه یا بزرگی شرکت را به طور کامل به حساب آورد.
استابر : بازده اضافی برای یک دوره 6 ساله پس از اعلام خبر ارائه شده در صورتهای مالی ادامه میابد.
مفهوم ناکارایی بازار اوراق بهادار از دیدگاه ارائه گزارش مالی :
اگر بازارکاملا کارا نباشد ← اهمیت شیوه گزارشگری ↑ می یابد
منظور از معامله گران جنجال آفرین ← سرمایه گذارانی است که دارای یک سونگری رفتار گرایانه هستند
معامله گران جنجال آفرین : شامل سرمایه گذارانی است که دارای یک سو نگری های رفتار گرایانه هستند.
نتیجه آنی ← جنجال آفرینی نمی تواند دارای انتظاراتی برابر صفر باشد یعنی قیمت سهم دارای افت وخیز نسبت به ارزش بنیادی میشود (باتوجه به تعصب سرمایه گذار منحنی دارای چولگی میشود ) اما با گذشت زمان و آگاهی سرمایه گذار خردگرا با کشف قیمت نادرست سهام با سود جستن از این موقعیت قیمتها درمسیر ارزش بنیادی خود حرکت میکند0
دلیل های دیگری در تایید روش مبتنی بر تعیین ارزش
با توجه به بحث پیشین امکان دارد بازارهای اوراق بهادار بدان گونه که پیشینیان اعتقاد داشتند کارا نباشد بنابر این سرمایه گذاران برای تعیین اقدامات سودهای خالص آینده و جریانهای نقدی نیاز به اطلاعات بیش از چیزی دارند که می توانند از صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای هزینه تاریخی به دست آورند.
از دیدگاه نظری ( تئوریک) تئوری بازار خالص ( الگوی سود باقی مانده) بیانگر این است که می توان ارزش بازار شرکت را بر حسب متغیرهای تشکیل دهنده صورت سود و زیان و ترازنامه بیان کرد. اگر چه الگوی سود باقی مانده ( تئوری مازاد خالص) در مورد هر یک از روشهای حسابداری کاربر دارد.
اگر استانداردهای حسابداری به گونه ای باشند که مقرر کنند قیمت اقلام تشکیل دهنده صورتهای مالی بر مبنای ارزش بازار تعیین شوند آزمون هایی برای تایید ارزش آنها به اجرا در آید و از سایر روشهای مبتنی بر ارزش منصفانه ( بازار) استفاده شود احتمالاً بتوان بدین وسیله مسئولیت موسسات حسابرسی راه کاهش داد.
میزان اثرگذاری اطلاعات موجود در صورت های مالی
لو (1989) : واکنش بازار در برابر خبر خوب یا خبر بد نسبت به سود خالص بسیار ضعیف است حتی پس از آشکار شدن اثر رویدادهای کل سیستم اقتصادی .درواقع تنها 2 تا 5 درصد تغییر بازده غیر عادی مربوط به تاریخ اعلام خبر سود خالص را میتوان به حساب سود خالص گذاشت .برای دوره های زمانی بلند مدت تر این درصد افزایش می یابد .
برای درک دیدگاه لو باید به تفاوت بین معنی دار بودن از دیدگاه آماری و معنی دار بودن از دیدگاه عملی توجه کرد.
لو : از طریق کاربرد روش مبتنی بر تعیین ارزش میتوان کیفیت سود را بهبود بخشید.
تحقیقاتی که در مورد ضریب واکنش در برابر سود خالص انجام شده بیانگر این است که بازار از توانایهای فوق العاده برخوردار است و می تواند بر اساس اطلاعات گنجانده شده در صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای هزینه تاریخی ارزش اقلام را استخراج کند.
روشهای آماری که بدان وسیله مقدار اثر گذاری را مانند R2 و ضریب واکنش در برابر سود خالص محاسبه می کنند از دیدگاه آماری تفاوت زیادی با صفر دارد، ولی مقدار آن بسیار اندک است.
لو و زاروین: کاهش یافتن ضریب واکنش در برابر سود خالص خبری است مربوط به کاهش یافتن R2 به سبب افزایش اثر منابع اطلاعاتی درگیر که در طول زمان قیمت سهام وارد آمده است وناشی از کاهش میزان اثر گذاری اطلاعات مندرج در صورت های مالی نمی باشد
ما هیچ گاه انتظار نداریم که سود خالص بتواند همه بازده غیر عادی یک سهم را توجیه کند به جز در موردی که شرایط آرمانی وجود داشته باشد .
تئوری مازاد خالص(سود باقی مانده) اولسان
سه فرمول برای محاسبه ارزش شرکت :
در این الگو شیوه ای ارائه می شود که می توان ارزش شرکت را بر حسب اقلام تشکیل دهنده تراز نامه و صورت سود و زیان بیان کرد.
در این تئوری فرض می شود در بازارهای سرمایه شرایط آرمانی وجود دارد و اطلاعات ارائه شده در سود تقسیمی هم اثر گذار نمی باشد بنابر این میتوان ارزش واقعی شرکت را پیش بینی نمود.
فلتام و اولسان: جریان سود تقسیمی عامل اصلی تعیین کنند ارزش شرکت است.
رابطه ارزش بازارفلتام و اولسان:
t و bv : نشان دهنده خالص ارزش دفتری داراییهای شرکت ارئه شده در ترازنامه.
g : ارزش فعلی مورد انتظار سودهای خالص غیر عادی آینده که آن را سرقفلی هم می نامند.
برای اینکه چنین رابطه ای برقرار بماند لازم است تمام اقلام مربوط به سود و زیان غیر عملیاتی در صورت سود و زیان گزارش شود و آن منبعی است که عبارت مازاد خالص مورد استفاده در این تئوری را ارائه می نماید.
سود خالص غیر عادی برابر است با تفاوت بین سود خالص مورد انتظار و سود خالص واقعی.
سرقفلی صفر نشان دهنده حالت خاصی از الگوی فلتام و اولسان است که آن را حسابداری بدون تعصب می نامند.یعنی ارزش همه دارایی ها بدهی ها بر مبنای ارزش منصفانه بازار تعیین می شود.
هنگامی که روش حسابداری بدون تعصب باشد و سود خالص غیر عادی هم تداوم نداشته باشد تمام ارزش شرکت در تراز نامه نشان داده خواهد شد و صورت سود و زیان حاوی هیچ گونه محتوای اطلاعاتی نیست.
تداوم سود خالص
سود خالص عملیاتی (پویایی سود خالص ) بر اساس فرمول زیر محاسبه می شود.
نشان دهنده اثر رویدادی است که در دوره t بر سود خالص غیر عملیاتی اثر می گذارد و در این رابطه «~» نشان دهنده این است که در آغاز دوره اثرات حالت تصادفی دارند یا قابل پیش بینی نمی باشند.
نماد یک پارامتر تداوم است. است هنگامی که مساوی با صفر باشد یعنی سود خالص غیر عادی تداوم ندارد. اما بزرگتر از صفر غیر معقول نیست. اغلب اثر رویداد یا حالت موجود در یک سال برای سالهای آینده هم تداوم می یابد.
در الگوی فلتام و اولسان کوچکتر از 1 است یعنی سود خالص غیر عادی یک سال خاص با گذشت زمان منتفی میشود.
پدیده تداوم به عامل ضریب واکنش در برابر سود خالص بستگی دارد که در تحقیقات تجربی مشاهده میشود . هر قدر بیشتر باشد اثر افلام تشکیل دهنده صورت سودو زیان بر ارزش شرکت بیشتر است
در تئوری مزبور چنین فرض میشود که مجموعه ای از مقادیر محتمل واحتمالات مربوط را که سرمایه گذاران از آنها آگاه هستند با حالتی که شرایط آرمانی وجود داشته باشدسازگار است همچنین فرض می شود سرمایه گذاران مقدار را میدانند. اگر این مفروضات نقض شود سرمایه گذاران خردگرا در مورد و اطلاعاتی درخواست مینمایند وبرای به روز کردن احتمالاتی را که بر مبنای قضاوتهای ذهنی درنظر میگیرند از نظریه بیز استفاده خواهند کرد بنابراین در این تئوری هیچ تضادی با نقش تئوری تصمیم مشاهده نمی شود.
الگوی ارزش فعلی در شرایط نامطمئن و تداوم سود خالص
حال این فرض را اضافه می نمایم که 0/4= از انجا که ما فرض می کنیم در شرایط آرمانی قرار دارید ut-1=0 در این حالت به اثر تداوم سود خالص توجه نمایید 40% سود خالص غیر عادی سال 1 تداوم می یابد تا جریانهای نقدی سال 2 را کاهش دهد.
حال پس از مشاهده فرمول محاسبه سودهای خالص به فرمول مازاد خالص روی می اوریم و بدان وسیله ارزش شرکت را محاسبه می نماییم. فلتام و اولسان با استفاده از معادله پویایی سود خالص ثابت کردند که می توان سرقفلی شرکت gt بر حسب سود خالص غیر عادی سال جاری نشان داد که ارزش بازار آن را به صورت زیر محاسبه کردند.
که در این رابطه عاملی است برای منظور کردن هزینه ها به حساب دارایی هر قدر پارامتر تداوم بزرگتر باشد اثر اطلاعات موجود در سود خالص جاری بر قیمت سهم بیشتر خواهد شد.
الگوی فلتام و اولسان در مورد تداوم سود خالص دو نوع کاربرد دارد
نخست حتی در شرایط آرمانی همه اقدامات در ترازنامه مشاهده نمی شوند. صورت سود و زیان هم اهمیت پیدا می کند زیرا آن نشان دهنده سود خالص غیر عادی سال جاری است.
دوم فرمول بیانگر این است که سرمایه گذاران خواستار اطلاعاتی هستند که بتواند تداوم سود خالص را برآورد کنند زیرا برای عملکرد اینده شرکت سودها هم اهمیت دارند.
نتیجه این الگو با تحقیقات تجربی مربوط به اثر تداوم سود خالص بر ضریب واکنش در برابر سود خالص سازگار است.
محاسبه ارزش شرکت
برای برآورد محاسبه ارزش سهام شرکت می توان از الگوی فلتام و اولسان استفاده کرد سپس عدد به دست آمده را با ارزش واقعی بازار سهم مقایسه می کنیم تا ببینیم آیا بازار سهم مزبور را بیشتر یا کمتر از مبلغ واقعی تعیین کرده است و بدین وسیله به سرمایه گذاران کمک می شود تا تصمیماتی آگاهانه تر اتخاذ نمایند.
فرانکل و لی تحقیق جامعی درمورد محاسبه ارزش سهام عادی شرکت سهامی بمباردیر انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که نسبت ارزش برآورد با ارزش واقعی بازار توانست بازده سهام را برای دوره های 2 تا 3 سال آینده پیش بینی کند.
در حالی که روشی را که برای قیمت هر سهم شرکت بمباردیر به کار بردیم کماکان کارساز واقع می شود در حالی که در این محاسبه از همه اطلاعات موجود در صورتهای مالی و اطلاعات ارائه شده به وسیله تحلیلگران استفاده نمی شود .همین امر باعث می شود برای تعیین توان روش مبتنی بر مازاد خالص برای پیش بینی سود خالص و قیمت سهم از تحقیقات تجربی استفاده نماییم.
تحقیقات تجربی در حدود الگوی مازاد خالص
اغلب چنین استدلال می شود که الگوی مازاد خالص دارای نوعی مزیت یا نقطه قوت است زیرا در این الگو از اطلاعات گنجانده شده در ترازنامه استفاده می شود و در نتیجه با استفاده از این الگو فقط سود باقی مانده یا غیر عادی پیش بینی خواهد شد با استفاده از الگوهای جریان نقدی و سود تقسیمی باید کل جریان های آینده را پیش بینی کرد. بنابر این الگوی مازاد خالص موارد کمتری برای پیش بینی دارد وکمتر دستخوش خطا میشود.
فرض اول اینکه عدد پایان دوره اگر برابر صفر باشد برای سود خالص غیر عادی این یک فرض بدون ضابطه است در فرض دیگر اینکه مقدار سود غیر عادی را پس از دوره زمانی مورد نظر ( یعنی عدد پایان دوره) را بر مبنای پیش بینی های بلند مدت تحلیلگران مالی قرار دهیم در نتیجه آن که مشاهده شد قیمت بازار سهم به مقدار زیادی کمتر از مقدار واقعی تعیین نمایند.
کورتو کاوا و ریچارد : پیش بینی های مبتنی بر مفروضات بی ضابطه در مورد عدد پایان دوره توانستند بازار سهم را به مقدار زیادی کمتر از مقدار واقعی تعیین نمایند بنابر این پیش بینی ها دقیق تر شد
در دومین نوع تحقیق تجربی درباره مازاد خالص درباره پیش بینی سود خالص آینده تحقیق می شود و بررسی میشود که اطلاعات میتوانند پش بینی های مربوط به سود خالص و قیمت سهام را بهبود بخشد نتایج این تحقیق بیانگر این است که علاوه براطلاعات موجود در سود خالص دوره جاری میتوان با استفاده از اطلاعات ارائه شده در محتوای صورتهای مالی بر توان پیش ببینی قیمت سهام شرکت و سودهای خالص دوره های بعد افزود.
سومین نوع تحقیق مربوط به ماهیت پویایی سود خالص می شود .دیچاو هاتن و اسلون : به این نتیجه رسیدند که یک پیش بینی ( آینده نگری) ساده از سود خالص غیر عادی مبتنی بر پیش بینی های سود خالص یک سال بعد متعلق به تحلیلگران توانست قیمت سهام را برای یک سال بعد پیش بینی کند.
نتیجه آن که تئوری مازاد خالص یا الگوی سود باقی مانده منجر به ارائه روش مبتنی بر تعیین ارزش شد زیرا هر قدر ارزش منصفانه بازار اقلام در ترازنامه بیشتر گزارش شود درصد کمتری از ارزش شرکت در عدد متعلق به سود خالص گزارش نشده گنجانده می شود و در نتیجه سرمایه گذار هنگام محاسبه اجزای تشکیل دهنده ارزش شرکت کمتر مرتکب خطا در بالقوه می گردد این وضع می تواند فرایند تصمیم گیری سرمایه گذار در را بهبود بخشد و عملیات بازار اوراق بازار اصلاح نماید به ویژه اگر بر این باور باشد که بازارهای اوراق بهادار به طور کامل کارا نیستند.
مسئولیت قانونی حسابرسی
شاید واکنشی را که سرمایه گذاران در برابر ورشکستگی های شرکت های بزرگ بورس باز به ویژه موسسات مالی نشان دادند تنها منبعی باشد که فشار وارد آورد تا روش مبتنی بر تعیین ارزش مطرح شود و بیشتر این ورشکستگی ها در ایلالت متحده آمریکا صورت گرفت.
در اجرای حسابداری مبتنی بر هزینه های تاریخی از این دیدگاه که ترازنامه و صورت سود و زیان شرکتها نشان می دهند که تداوم فعالیت خواهند داشت پس از اندک زمانی آنها به زندگی خود پایان می دهند در حالیکه حسابداران و حسابرسان مدعی شوند اطلاعات مربوط به بحران یا ضعف مالی این شرکت ها در یادداشتهای پیوست صورتهای مالی یا از طریق منابع دیگری ارائه شدند و این مسائل هنگام اقامه شدن دعوا علیه آنها باعث می شود که حسابرسان برای دفاع دچار مشکلات زیادی می شوند.
یکی از راههایی که حسابداران و حسابرسان می توانند بدان وسیله خود را در برابر فشارها حفظ نمایند این است که از روش مبتنی بر تعیین ارزش استفاده نمایند یعنی اقلام بیشتری بر مبنای ارزش منصفانه بازار در صورتهای مالی گزارش کنند آنگاه انها می توانند ابراز نمایند که در صورتهای مالی تغییر مقادیر که منجر به ورشکستگی، اغدام به کاهش نیروی انسانی یا بدهی مربوط به حفظ محیط می شود پیش بینی شده است و با توجه به مسئولیت قانونی امکان دارد حسابداران بیشتر تمایل داشته باشند دست کم اقلام را بر حسب ارزش منصفانه ( بازار) ارائه کنند، تا ناگزیر نشوند مقدار زیادی قابل اتکا بودن اطلاعات را از دست بدهند.