رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکتهای جدیدالورود: شواهدی از بازار سرمایه ایران
دکتر مجید زنجیردار
پروین صدری
چکیده:
این پژوهش به بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی شرکتهای تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دو مقطع زمانی سال ورود به بورس و یکسال پس از ورود به بورس می پردازد. بدین منظور ، داده های مربوط به 84 شرکت جدیدالورود در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره زمانی 2008 – 2003 گرد آوری شده است . نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون خطی چند متغیره نشان می دهد ؛ بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکتهای جدیدالورود ،در دو مقطع زمانی مورد مطالعه ، رابطه مثبت معناداری وجود دارد و موید این مطلب است که سود برآوردی هر سهم دارای محتوای اطلاعاتی است و بر تصمیم گیری سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه اثر گذاشته و باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام می گردد، همچنین نوع صنعت نیز بر این رابطه تاثیر گذار است .
واژه های کلیدی: عرضه اولیه اوراق بهادار، بازده غیر عادی ، خطای پیش بینی سود هر سهم ، نوع صنعت
1-مقدمه
امروزه به دلیل گسترش فعالیت های اقتصادی ، توسعه بازارهای مالی و رونق سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار توسط اشخاص حقیقی و حقوقی ، مهم ترین ابزار جهت اتخاذ تصمیمات درست و کسب منفعت مورد انتظار و استفاده بهینه و مطلوب از امکانات مالی ، دسترسی به اطلاعات درست و به موقع و تحلیل دقیق و واقع بینانه آن می باشد .تغییرات قیمت سهام شرکت ها تحت تاثیر عامل مختلفی است . یکی از عوامل موثر بر روند قیمت سهام یک شرکت ، نشانه ها و علایمی است که به صورت اطلاعات مختلف از داخل آن شرکت انعکاس می یابد و در دسترس سرمایه گذاران قرار می گیرد . از جمله اطلاعات منتشره از سوی شرکت ها ، اعلان سود پیش بینی شده هر سهم برای سال مالی آینده است .
پیش بینی سود هر سهم ، تغییرات قیمت سهام و واکنش مستقیم بازار سرمایه را در پی دارد. از طرفی در محیط تجاری کنونی به دلیل تغییرات سریع فناوری و شرایط مالی ، مدیران از دورنمای تجاری شرکت ارزیابی درستی ندارند و از این رو بروز خطاها در برآوردهای حسابداری ،اجتناب ناپذیر است. این مسئله در مورد شرکتهای جدیدالورود به بورس ،به دلیل عدم سابقه معاملاتی و در نتیجه اطلاعات تاریخی اندک ، از اهمیت بیشتری برخوردار است و عدم تقارن اطلاعاتی نیز میان مدیران و سرمایه گذاران بالقوه ، در این شرکت ها بالااست (جاگ و مک کنومی،2003).
بدین ترتیب پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکتهای جدید الورود در بورس اوراق بهادار تهران در دو مقطع زمانی پایان سال ورود به بورس و یکسال پس از ورود به بورس بپردازد. با توجه به نتایج این تحقیق، سود برآوردی هر سهم دارای محتوای اطلاعاتی است و باعث واکنش بازار می گردد و نحوه برخورد افراد با این اطلاعات جدید ، نوسانات قیمت ها را شکل می دهد. این مقاله در ادامه به مرور پیشینه پژوهش وتبیین فرضیات ، روش شناسی، یافته های پژوهش و تجزیه و تحلیل داده ها و در بخش پایانی به نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات می پردازد.
2- پیشینه و فرضیات پژوهش
(i)پیشینه پژوهش :
قابلیت اتکای اطلاعات پیش بینی شده در گزارشهای شرکتهای جدید الورود به بورس توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. فرت تحقیقی در مورد نقش برآورد سود برای 116 شرکت دارای عرضه عمومی اولیه سهام در سنگاپور برای سالهای 1992 تا 1999 انجام داده است. نتایج تحقیق وی نشان میدهد که ارتباط معنیدار مثبت میان خطای برآورد سود و بازده غیر عادی سهام وجود دارد (فرت، 2001)1. یافتههای کلارکسون و همکارش که 267 شرکت جدید الورود به بورس کانادا را بررسی کردند بیانگر این است که برآوردهای داوطلبانه سود افشا شده در گزارشهای شرکتهای دارای عرضه عمومی اولیه با ارزش بوده و بین دقت برآورد سود و بازده سهام رابطه منفی معناداری وجود دارد (کلارکسون و همکارش ، 2002)2.
عمران، عملکرد کوتاه مدت و بلند مدت عرضه اولیه سهام برای نمونهای از 53 مورد انتشار سهام که در بازار سرمایه مصر بین سالهای 1994 تا 1998 عرضه شده بود را بررسی کرد. وی دریافت سهام انتشار یافته دارای بازدههای غیر عادی مثبت از شروع انتشار تا یک سال بعد و سپس بازدههای غیر عادی منفی در دورههای زمانی 3 تا 5 ساله میباشد (عمران، 2004 )3.
احمد زالوکی و همکارانش عملکرد بلند مدت عرضه اولیه سهام را در مالزی بین سالهای 1990-2000 بررسی کردند. آنها دریافتند که عملکرد بلند مدت عرضه اولیه سهام از یک سال به سال دیگر متغیر است و برای سالهای مختلف مرتبط با مدلهای منظمی نمی باشد. همچنین عملکرد بلند مدت در صنایع مختلف متفاوت است (زالوکی و همکاران،2004)4.
راوی لونکانی و مایکل فرت به بررسی عوامل موثر بر خطای پیش بینی سود شرکت های جدیدالورود به بورس تایلند پرداختند . تعداد 175 شرکت به عنوان نمونه در طی سالهای 1991-1996 انتخاب شده بود . متغیرهای مورد بررسی آنها شامل اندازه شرکت ، عمر شرکت ، ضریب پراکندگی سود (انحراف معیار بر میانگین سود سه سال قبل) در افق زمانی پیش بینی سود بوده است . با به کار گیری رگرسیون چند متغیره مقطعی نتایج آنها نشان داد که بین متغیرهایی همچون اندازه شرکت و افق زمانی پیش بینی سود و خطای پیش بینی سود رابطه مثبت وجود دارد و سایر متغیرها از نظر آماری معنی دار نبودند (لونکانی و فرت،2005)5. کامران احمد به بررسی عوامل موثر بر خطای پیشبینی سود شرکتهای دارای عرضه اولیه سهام در بازار بورس داکا (بنگلادش) پرداخته است. نمونه مورد بررسی وی شامل 202 شرکت پذیرفته شده در بورس داکا برای سال های 1990-2006 بود. متغیرهای مورد بررسی این پژوهش که به نظر میرسید بر خطای پیشبینی سود موثر باشند شامل نسبت سود خالص به فروش، اهرم مالی، افق زمانی پیشبینی، سهام تحت تملک مدیران، اعتبار حسابرس و عمر شرکت بوده است: نتایج وی بیان کننده این بود که بین شرایط رونق اقتصادی و خطای پیشبینی سود رابطه معکوس و بین عمر شرکت و خطای پیشبینی سود رابطه مثبت وجود داشت. سایر متغیرهای مورد بررسی معنادار نبودند (احمد ، 2007)6 . پژوهشهای انجام شده توسط لیوتان و همکارش در مورد ارتباط پیشبینی سود و بازده غیرعادی شرکتهای دارای عرضه عمومی اولیه سهام در بورس سنگاپور ارتباط منفی معناداری میان دقت برآورد سود و بازده غیرعادی سهام را تایید میکند (لیوتان،2008)7. یانتی و فلورنس به بررسی رابطه بین اندازه شرکت، طول دوره پیش بینی، نوع صنعت، خطای پیش بینی سود و بازده سهام در بورس اندونزی پرداختند.آن ها دریافتند که متغیرهای اندازه شرکت، طول دوره پیش بینی، نوع صنعت و رتبه تجاری شرکت از عوامل تعیین کننده خطای پیش بینی سود هستند و خطای پیش بینی سود روی عملکرد کوتاه مدت سهام در عرضه های اولیه اثر می گذارد (یانتی و فلورانس، 2009)8.
(ii ) فرضیه های پژوهش :
1- بین خطای پیشبینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام شرکت ها در سال ورود به بازارسرمایه رابطه وجود دارد.
2- بین خطای پیشبینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام شرکت ها پس ازگذشت یک سال از ورود به بازارسرمایه رابطه وجود دارد.
3- نوع صنعت بر رابطه بین خطای پیشبینی سود هر سهم و بازده غیرعادی سهام تاثیر میگذارد.
3- روش شناسی پژوهش
این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی است و ازحیث روش و ماهیت ، توصیفی- همبستگی است . هدف این پژوهش بررسی رابطه بین خطای پیش بینی سود (متغیر مستقل) و بازده غیر عادی سهام ( متغیر وابسته) در دو مقطع زمانی سال ورود به بورس اوراق بهادار و یکسال پس از ورود به بورس اوراق بهادار است و از مدل رگرسیون خطی برای بررسی رابطه بین این دو متغیر استفاده شده است . فرضیه های پژوهش در سطح اطمینان 95% بررسی شده اند. لازم به ذکر است که آزمون رابطه غیر خطی بین متغیرهای تحقیق نیز انجام شده و با توجه به مقدار آماره F وسطح معنی داری ، مشخص شد رگرسیون خطی بهترین برازش را از متغیرها ارائه می نماید .
(i ) گردآوری داده ها و انتخاب نمونه
در این پژوهش، برای جمع آوری داده های مورد نیاز، از روش کتابخانه ای و مراجعه به آرشیوها استفاده شده است. ابزار تحقیق، شامل صورت های مالی، یادداشت های همراه و گزارش های مالی شرکت های مورد مطالعه می باشد که از طریق نرم افزار ره آورد نوین و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران گرد آوری شده و پس از طبقه بندی و محاسبه متغیرها در نرم افزار اکسل ، در نهایت اطلاعات حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .
جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکت های تازه پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 2003 تا 2008 بوده که تعداد آنها 109شرکت است و نمونه پژوهش با در نظر گرفتن ویژگی های زیر انتخاب شده است :
1- اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه متغیرهای تحقیق برای شرکتهای مربوط، در طول دوره تحقیق وجود داشته باشد.
2-شرکتهایی که در دوره تحقیق و در سال پذیرش در بازار سرمایه ایران ، سهامشان مورد معامله قرار گرفته و دچار وقفه معاملاتی نشده باشند.
3-در طول یک سال (12 ماه) پس از عرضه اولیه هیچگونه اطلاعیهای در خصوص افزایش سرمایه و تجزیه سهام از سوی شرکت (مجمع فوق العاده) منتشر نشده باشد، زیرا بر میزان بازده سهام و سود واقعی هر سهم و در نتیجه بر خطای پیشبینی سود موثر هستند.
در نهایت با توجه به معیارهای فوق تعداد 84 شرکت به عنوان نمونه هدفمند (سیستماتیک) تحقیق انتخاب گردیده است .
(ii ) مدل پژوهش و شیوه اندازه گیری متغیرها
مدل زیر برای آزمون فرضیه ها برآورد شده است ؛ در مدل ارائه شده تمام متغیرها به صورت سالانه محاسبه گردیده اند :
〖ABR〗_it = α 0 + α 1 〖FE〗_it + α 2 SIZe_it + α 3 Fl_it + α 4 ROA_it + α5〖 LAR〗_it+ α6 〖CFo〗_it + α7 〖Li /EQ 〗_it + α8 I_it + α9 〖( DPS/ EPS ) 〗_it+ 〖ε 〗_it (1)
تعریف متغیرها:
ABR : بازده غیر عادی سهام (متغیر وابسته)
FE : خطای برآورد سود هر سهم (متغیر مستقل)
SIZe : اندازه شرکت (متغیر کنترل)
Fl : اهرم مالی (متغیر کنترل)
ROA : بازده دارایی (متغیر کنترل)
LAR : بازده داراییهای ثابت (متغیر کنترل)
CFo : وجوه نقد عملیاتی (متغیر کنترل)
Li / EQ : نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (متغیر کنترل)
I : هزینه بهره (متغیر کنترل)
DPS/ EPS : توزیع سود نقدی (متغیر کنترل)
ε : خطای برآورد
α 0 : عرض از مبدا رگرسیون
α 1 تا α 9 : برآورد کننده شیب خط رگرسیون
(a) متغیر وابسته :
متغیر وابسته در این پژوهش بازده غیر عادی سهام میباشد. برای تعیین بازده غیر عادی سهام در دوره زمانی پژوهش در هر سال مالی از مدل تعدیل شده بازار استفاده شده است . در این مدل فرض شده است ، بازده بازار نتیجه فرآیند مورد انتظار بازده سهام شرکت ها در هر دوره زمانی به شمار می رود . بنابراین تفاضل بازده واقعی سهام و بازده بازار در دوره زمانیt نشان دهنده بازده غیر عادی سهام در دوره t است :
ABRit = Rit – Rmt ( 2)
Rit=(Pit+Dit-Pi0)/Pi0 (3)
Rmt=(Imt-Im0)/Im0 (4)
: ABRitبازده غیر عادی سالانه سهامi درزمان t
Rit : نرخ بازده سالانه سهام i در زمان t
Rmt : نرخ بازده سالانه بازار در زمان t
Pit : قیمت سهام i در انتهای زمان t
Pio : قیمت سهام i در ابتدای زمان t
Dit : سود سهام پرداختی توسط شرکت i در زمان t
Imt : شاخص کل بورس در پایان زمان t
Imo : شاخص کل بورس در ابتدای زمان t
((b متغیرمستقل :
در این پژوهش خطای پیش بینی سود هرسهم به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده است. برای اندازهگیری خطای پیشبینی سود هر سهم از شاخص زیر استفاده میشود:
FE=(At-Ft)/Ft×100 (5)
At : سود واقعی شرکت در زمان t
Ft: سود پیشبینی شده شرکت در زمان t
( (cمتغیرهای کنترل :
*اندازه شرکت(SIZE) :
(6) (قیمت بازار سهام × تعداد سهام) LOG SIZE
* اهرم مالی( (FL:
(7) FL (ها بدهی کل)/(ها دارایی کل)
*بازده دارایی ( : (ROA
(8) ROA=(مالیات کسر از پس زیان و سود)/(ها دارایی کل ) *بازده دارایی ثابت ( : (LAR
(9) LAR=(ها درآمد جمع)/(ثابت ی ها دارایی خالص)
*وجوه نقد عملیاتی( : (CFO
(10)
CFO=(عملیاتی نقد وجوه)/(سهام تعداد)
* نسبت بدهی به حقوق صاحبات سهام (LI/EQ) :
(11) LI/EQ=(بدهی کل)/(سهام صاحبان حقوق)
* هزینه بهره ( I ) :
(12) I=(بهره هزینه)/(سهام تعداد)
* توزیع سود نقدی (DPS / EPS) :
(13) DPS / EPS=(شده تقسیم نفدی سود)/(سهم هر سود)
4-یافته های پژوهش و تحلیل داده ها
جداول 1و2 بیانگر اطلاعاتی در مورد شاخص های توصیفی متغیرهای پژوهش در دو مقطع زمانی است. مقایسه دو جدول میزان تغییر در شاخصها را در دو مقطع زمانی A و B نمایش میدهد که به عنوان مثال میانگین بازده غیر عادی سالانه شرکتها در سال ورود به بازار سرمایه ایران (مقطع زمانی A ) 545/33 – و پس از یک سال از ورود به بازار سرمایه (مقطع زمانی B ) 90/16 میباشد و نشان دهنده افزایش میانگین بازده غیر عادی است.
(i ) آزمون فرضیه اول
برای بررسی رابطه بین متغیر مستقل (خطای پیش بینی سود هر سهم)،متغیر وابسته (بازده غیر عادی سهام) و متغیرهای کنترل در سال ورود به بازار سرمایه ، مدل رگرسیون چند متغیره خطی برآورد شده است . نتایج برآورد مدل و ماتریس ضرایب همبستگی بین کلیه متغیرهای پژوهش در جداول 3 و4 ارائه شده است. همانطور که در جدول شماره (3 ) مشاهده می شود ، با توجه به مقدار آماره فیشر و سطح معنی داری آن که به ترتیب 154/2 و 041/0 هستند ، مدل کفایت لازم را دارد . از طرف دیگر آماره دوربین واتسون نیز به مقدار 594/1 محاسبه شده و بیانگر استقلال باقی مانده ها است . آماره t برابر با 563/2 و سطح اهمیت برابر با 014/0 با ضریب مثبت 941/0 رابطه مثبت معناداری را بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام در حضور متغیرهای کنترل تایید می کند . همچنین مقدار ضریب تعیین (254/0) بدین معنی است که مدل رگرسیون چند متغیره حدود 4/25 درصد از کل تغییرات بازده غیر عادی سهام را در سال ورود به بازار سرمایه تبیین می کند و 6/74 درصد از تغییرات آن تحت تاثیر سایر عوامل است . لازم به ذکر است که هیچ یک از متغیرهای کنترل در مدل معنی دار نیستند. در نهایت ، فرضیه اول پذیرفته شده و مدل رگرسیون به صورت زیر ارائه می گردد:
y=-19/034+./941 FE_it +ε_it
نتایج این پژوهش با یافته های کلارکسون (2002) ، فرت(2001) ،لیوتان (2008)، یانتی و فلورانس(2009)، جرجیا(2003) مطابقت دارد . در جدول 4، ماتریس ضرایب همبستگی بین متغیرهای مورد بررسی نشان داده شده است . نکته قابل ذکر در مورد ماتریس ضرایب همبستگی ، محاسبه سطح خطای قابل قبول اصلاح شده برای کمترین فرصت ایجاد خطای نوع اول(α) ، به منظور بررسی وجود هم خطی بین متغیرهای کنترل است. یک روش استفاده از روش بن فرنی است که در آن سطح معنا داری (5%) تقسیم بر تعداد همبستگی های محاسبه شده می شود (0011/0= 45 / 05/0). یک ضریب همبستگی زمانی معنا دار است که سطح اهمیت آن کمتر از سطح قابل قبول اصلاح شده (0011/0)باشد.چون سطح اهمیت ضرایب همبستگی محاسبه شده بین متغیرهای کنترل ، بیشتر از سطح قابل قبول اصلاح شده است، بنابراین ضرایب همبستگی محاسبه شده معنی دار نیستندو هم خطی بین متغیرهای کنترل وجود ندارد.
((ii آزمون فرضیه دوم
همانند فرضیه اول ، رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام پس از یکسال از ورود به بازار سرمایه در حضور متغیرهای کنترل آزمون شده است .نتایج برآورد مدل و ماتریس ضرایب همبستگی بین کلیه متغیرهای پژوهش در جداول 5 و 6 ارائه شده است. با توجه به نتایج حاصل از جدول شماره (5 ) ،آماره t برابر با 917/3 و سطح اهمیت برابر با 000/0 با ضریب مثبت 470/0 رابطه مثبت معناداری را بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام در حضور متغیرهای کنترل تایید می کند . هم چنین با توجه به مقدار آماره فیشر و سطح معنی داری آن که به ترتیب 877/2 و 006/0 هستند ، مدل کفایت لازم را دارد . از طرف دیگر آماره دوربین واتسون نیز به مقدار 831/1 محاسبه شده و بیانگر استقلال باقی مانده ها است . مقدار ضریب تعیین محاسبه شده (282/0) بدین معنی است که مدل رگرسیون چند متغیره حدود 2/28 درصد از تغییرات بازده غیر عادی سهام را پس از گذشت یکسال از ورود به بازار سرمایه تبیین می کند و8/71 درصد از تغییرات بازده غیر عادی سهام تحت تاثیر سایر عوامل است .در این مقطع زمانی نیز هیچ یک از متغیرهای کنترل در مدل معنی دار نیستند.در نهایت، فرضیه دوم پذیرفته شده و مدل رگرسیون به صورت زیر ارائه می گردد:
y=-5/596+./470〖FE〗_it+ε_it
در جدول 6 ، ماتریس ضرایب همبستگی بین متغیرهای مورد بررسی نشان داده شده است . در این مقطع زمانی نیز،چون سطح اهمیت ضرایب همبستگی محاسبه شده بین متغیرهای کنترل ، بیشتر از سطح قابل قبول اصلاح شده (0011/0 )است، بنابراین ضرایب همبستگی محاسبه شده معنی دار نیستند و هم خطی بین متغیر های کنترل وجود ندارد.
((iii آزمون فرضیه سوم
نتایج آزمون فرضیه سوم در جدول 7 ارائه شده است. همانطور که در جدول 7 مشاهده می شود ، از بین صنایعی که بر اساس بیشترین فراوانی در جامعه آماری پژوهش ، مورد آزمون قرار گرفته اند ؛ ضریب تعیین تعدیل شده ، سطح معنی داری ، آمارهF مربوط به ارتباط بین متغیر مستقل و متغیرهای کنترل با متغیر وابسته و فرضیه تایید شده در صنایع مختلف ،متفاوت می باشد .بنابراین فرضیه فرعی تایید می شود و بیانگر این است که نوع صنعت بر رابطه بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام تاثیر می گذارد.لازم به توضیح است که بالاترین همبستگی بین متغیر های مورد مطالعه در دو مقطع زمانی مورد مطالعه در صنعت ساخت فلزات اساسی مشاهده می شود.
5- نتیجه گیری
یافته های پژوهش بیانگر رابطه مثبت معنادار بین خطای پیش بینی سود هر سهم و بازده غیر عادی سهام شرکتهای جدیدالورود به بازار سرمایه ایران در دو مقطع زمانی مورد مطالعه است که بیانگر محتوای اطلاعاتی متغیر سود است . به عبارت دیگر انحراف سود پیش بینی شده باعث انحراف در نرخ بازده غیر عادی سهام می شود . با مقایسه دو مقطع زمانی مورد مطالعه مشخص می شود ،شرکتهایی که در سال ورود به بازار سرمایه خطای بیشتری در پیش بینی سود داشته اند در سال بعد بازده غیرعادی بیشتری نیز داشته اند و این امر می تواند ناشی از افزایش یا کاهش تقاضا برای خرید یا فروش سهام شرکت باشد.در نهایت می توان بیان کرد که شرکتها، یکسال پس از ورود به بازار سرمایه (مقطع زمانی B ) جایگاه خود رادربازار سهام پیدا کرده و مدیران شرکت نیز ارزیابی دقیق تری از دور نمای تجاری شرکت داشته و این باعث افزایش دقت پیش بینی سود و کاهش نوسانات قیمت سهام شده است . همچنین متغیرهای کنترل در نظر گرفته شده در مدل رگرسیون معنی دار نبودند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها به تفکیک نوع صنعت نیز ، نشان دهنده تاثیر نوع صنعت بر روابط بین متغیرها بوده و در صنعت ساخت فلزات اساسی بالاترین ارتباط بین دو متغیر خطای پیش بینی سود و بازده غیر عادی در هردو مقطع زمانی مشاهده شد. همچنین پیشنهاداتی بر اساس یافته های تحقیق به شرح زیر ارائه می شود :
1 ـ فراهم آوردن بستری مناسب جهت اطلاع رسانی سریع، دقیق و صحیح
2 ـ تاکید بورس اوراق بهادار ، مبنی بر این که شرکتهای جدید الورود با دقت بیشتری سود هر سهم را پیشبینی کنند؛ زیرا سرمایهگذاران معمولاً با استفاده از این معیار اقدام به تعیین قیمت سهام میکنند. عدم دقت در پیش بینی سود هر سهم، میتواند منجر به کسب بازده غیرعادی برای عدهای از سرمایهگذاران و زیان غیرعادی برای عده دیگری شود.
جدول 1 . آمار توصیفی متغیرها در سال ورود به بازار سرمایه ایران
متغیرها
میانگین
واریانس
انحراف معیار
حداکثر
حداقل
دامنه تغییرات
بازده غیرعادی
54/33-
88/4551
46/67
128
137-
265
خطای پیش بینی سود
15/5
61/552
50/23
82
77-
159
اندازه شرکت
05/11
05/8
83/2
8/13
11/1
69/12
اهرم مالی
60/0
04/0
21/0
30/1
04/0
26/1
بازده دارایی
91/15
64/100
03/10
60/42
42/3-
02/46
بازده دارایی ثابت
40/651
1137695
62/1066
8/8267
2/39
6/8228
وجوه نقد عملیاتی
82/611
3/548722
75/740
2849
718-
3567
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
88/2
39/18
28/4
2/27
05/0
15/27
نسبت هزینه بهره
63/93
5/18166
78/134
07/804
0
07/804
توزیع سود نقدی
73/0
192/0
43/0
33/3
0
33/3
جدول 2. آمار توصیفی متغیرها یکسال پس از ورود به بازار سرمایه ایران
متغیرها
میانگین
واریانس
انحراف معیار
حداکثر
حداقل
دامنه تغییرات
بازده غیرعادی
90/16
95/2128
14/46
164
53-
217
خطای پیش بینی سود
75/0
42/2529
29/50
179
139-
318
اندازه شرکت
68/11
90/1
38/1
93/13
60/1
33/12
اهرم مالی
60/0
04/0
22/0
04/1
0
04/1
بازده دارایی
49/14
03/137
70/11
50/41
14/35-
64/76
بازده دارایی ثابت
66/996
1/6543176
96/2557
15654
0
15654
وجوه نقد عملیاتی
88/823
2156775
5/1468
4802
6068-
10870
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
48/2
89/26
18/5
2/26
29-
2/55
نسبت هزینه بهره
80/0
09/0
31/0
87/1
0
87/1
توزیع سود نقدی
74/131
98/63811
61/252
3/1972
0
3/1972
جدول3. نتایج آزمون فرضیه اول
سطح معنی داری
آماره آزمون(t)
ضرایب رگرسیون
متغیرها
712/0
291/0-
034/19-
مقدار ثابت
014/0
563/2
941/0
خطای پیش بینی سود
926/0
093/0
346/0
اندازه شرکت
450/0
761/0-
384/45-
اهرم مالی
669/0
431/0-
603/0-
بازده دارایی
170/0
394/1
017/0
بازده دارایی ثابت
904/0
122/0-
002/0-
وجوه نقد عملیاتی
425/0
805/0
911/1
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
270/0
116/1-
072/0-
نسبت هزینه بهره
583/0
552/0
139/12
توزیع سود نقدی
504/0
ضریب همبستگی
254/0
ضریب تعیین
121/0
ضریب تعیین تعدیل شده
594/1
آماره دوربین – واتسون
154/2
آماره F
041/0
سطح معنی داری آمارهF
توزیع سود نقدی
نسبت هزینه بهره
نسبت بدهی به حقوق صاحبان
وجوه نقد عملیاتی
بازده دارایی ثابت
بازده دارایی
اهرم مالی
اندازه شرکت
خطای پیش بینی سود هر سهم
بازده غیر عادی سهام
146/0
271/0
193/0-
141/0
007/0-
959/0
142/0-
282/0
190/0
148/0
005/0
970/0
245/0-
061/0
097/0
467/0
404/0
001/0
1
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده غیر عادی سهام
171/0
195/0
096/0-
472/0
119/0-
371/0
093/0-
484/0
045/0
736/0
168/0
203/0
321/0-
013/0
172/0
192/0
1
404/0
001/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
خطای پیش بینی سود
205/0
120/0
044/0
739/0
119/0
370/0
077/0
563/0
003/0-
984/0
038/0
775/0
029/0-
826/0
1
172/0
192/0
097/0
467/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
اندازه شرکت
201/0-
126/0
396/0
002/0
577/0
011/0
007/0
957/0
144/0-
277/0
448/0-
002/0
1
029/0-
826/0
321/0-
013/0
245/0-
061/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
اهرم مالی
164/0-
215/0
220/0-
094/0
473/0-
006/0
448/0
004/0
065/0
627/0
1
448/0-
002/0
038/0
775/0
168/0
203/0
005/0
970/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده دارایی
197/0-
134/0
007/0-
957/0
062/0-
642/0
121/0-
363/0
1
065/0
627/0
144/0-
277/0
003/0-
984/0
045/0
736/0
190/0
148/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده دارایی ثابت
120/0
367/0
124/0
187/0-
157/0
1
121/0-
363/0
448/0
004/0
007/0
957/0
077/0
563/0
093/0-
484/0
142/0-
282/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
وجوه نقد عملیاتی
349/0
031/0-
818/0
285/0
029/0
1
187/0-
157/0
062/0-
642/0
473/0-
006/0
577/0
011/0
119/0
370/0
119/0-
371/0
007/0-
959/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
019/0-
888/0
1
285/0
029/0
124/0
349/0
007/0-
957/0
220/0-
094/0
396/0
002/0
044/0
739/0
096/0-
472/0
193/0-
143/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
نسبت هزینه بهره
1
019/0-
888/0
031/0-
818/0
120/0
367/0
197/0-
134/0
164/0-
215/0
201/0-
126/0
205/0
120/0
171/0
195/0
146/0
271/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
توزیع سود نقدی
جدول 4. ماتریس ضرایب همبستگی بین کلیه متغیرهای تحقیق در سال ورود به بازار سرمایه ایران
جدول 5. نتایج آزمون فرضیه دوم
سطح معنی داری
آماره آزمونt
ضرایب رگرسیون
متغیرها
908/0
116/0-
596/5-
مقدار ثابت
000/0
917/3
470/0
خطای پیش بینی سود
682/0
412/0
474/1
اندازه شرکت
52/0
641/0
217/24
اهرم مالی
591/0
539/0-
344/0-
بازده دارایی
712/0
371/0
001/0
بازده دارایی ثابت
641/0
469/0-
002/0-
وجوه نقد عملیاتی
506/0
669/0
295/2
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
421/0
81/0-
017/0-
نسبت هزینه بهره
626/0
490/0-
966/7-
توزیع سود نقدی
531/0
ضریب همبستگی
282/0
ضریب تعیین
185/0
ضریب تعیین تعدیل شده
831/1
آماره دوربین واتسون
877/2
آماره F
006/0
سطح معنی داری آماره F
توزیع سود نقدی
نسبت هزینه بهره
نسبت بدهی به حقوق صاحبان
وجوه نقد عملیاتی
بازده دارایی ثابت
بازده دارایی
اهرم مالی
اندازه شرکت
خطای پیش بینی سود هر سهم
بازده غیر عادی سهام
025/0
830/0
088/0-
449/0
153/0
188/0
067/0
564/0
175/0
132/0
073/0
532/0
095/0
415/0
124/0
287/0
469/0
000/0
1
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده غیر عادی سهام
159/0
171/0
207/0-
073/0
068/0-
559/0
222/0
054/0
284/0
013/0
455/0
002/0
173/0-
134/0
174/0
132/0
1
469/0
000/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
خطای پیش بینی سود
056/0
632/0
056/0-
631/0
050/0
668/0
129/0
266/0
087/0
455/0
105/0
369/0
065/0-
579/0
1
174/0
132/0
124/0
287/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
اندازه شرکت
065/0
577/0
386/0
004/0
767/0
003/0
111/0
341/0
053/0-
651/0
329/0-
004/0
1
065/0-
579/0
173/0-
134/0
095/0
415/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
اهرم مالی
151/0
193/0
274/0-
031/0
393/0-
021/0
292/0
010/0
007/0
952/0
1
329/0-
004/0
105/0
369/0
455/0
002/0
073/0
532/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده دارایی
013/0
912/0
062/0-
594/0
092/0-
429/0
068/0
562/0
1
007/0
952/0
053/0-
651/0
087/0
455/0
284/0
013/0
175/0
132/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
بازده دارایی ثابت
184/0
112/0
094/0
418/0
240/0
037/0
1
068/0
562/0
292/0
010/0
111/0
341/0
129/0
266/0
222/0
054/0
067/0
564/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
وجوه نقد عملیاتی
010/0-
932/0
444/0
007/0
1
240/0
037/0
092/0-
429/0
393/0-
021/0
767/0
003/0
050/0
668/0
068/0-
559/0
153/0
188/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام
108/0-
355/0
1
444/0
007/0
094/0
418/0
062/0-
594/0
274/0-
031/0
386/0
004/0
056/0-
631/0
207/0-
073/0
088/0-
449/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
نسبت هزینه بهره
1
108/0-
355/0
010/0-
932/0
184/0
112/0
013/0
912/0
151/0
193/0
065/0
577/0
056/0
632/0
159/0
171/0
025/0
830/0
ضریب همبستگی سطح معنی داری
توزیع سود نقدی
جدول 6. ماتریس ضرایب همبستگی بین کلیه متغیرهای تحقیق یکسال پس از ورود به بازارسرمایه ایران
جدول 7. یافتههای حاصل از بررسی فرضیههای تحقیق به تفکیک نوع صنعت
صنعت
ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی
واسطهگریهای مالی
آمارهها
فرضیهها
ضریب
تعیین
تعدیل
شده
تعداد
آماره
F
سطح
معنی
داری
فرضیه
تایید
شده
ضریب
تعیین
تعدیل
شده
تعداد
آماره F
سطح
معنی
داری
فرضیه
تایید
شده
فرضیه
اول
07/0
17
083/1
638/0
H0
133/0
13
842/2
12/0
H0
فرضیه
دوم
573/0
17
388/3
061/0
H0
098/0
13
304/2
15/0
H0
صنعت
ساخت فلزات اساسی
وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم تریلر
آمارهها
فرضیهها
ضریب
تعیین
تعدیل
شده
تعداد
آماره
F
سطح
معنی
داری
فرضیه
تایید
شده
ضریب
تعیین
تعدیل
شده
تعداد
آماره
F
سطح
معنی
داری
فرضیه
تایید
شده
فرضیه
اول
698/0
7
9/14
012/0
H1
06/0
7
631/0
463/0
H0
فرضیه
دوم
631/0
7
247/11
02/0
H1
176/0
7
100/0
764/0
H0
صنعت
انبوه سازی، املاک و مستغلات
آماره
فرضیه ها
ضریب تعیین تعدیل شده
تعداد
آماره F
سطح معنی
داری
فرضیه تایید
شده
فرضیه اول
120/0
6
464/0
533/0
H0
فرضیه دوم
102/0
6
565/1
279/0
H0
منابع :
1. Ahmed Kamran, Hasan Tanweer, Karim Waves. (2007) Reliability of Management
Earnings forecasts in IPO prospectuses: Evidence from an Emerging Market.
2. Beaver W. and Cornell B. and Landsman W. and Stubben R. S. (2008) "The Impact of Analysts: Forecast Errors and Forecast Revisions on Stock Prices", Journal of Business Finance & Accounting, 35(5), pp.709-740.
3. Brown, L. D. (1993). "Earnings forecasting research: Its implications for capital markets research", International Journal of Forecasting, 9, pp.295-320.
4. Chan, K., Chan, L., Jegadeesh, N., Lakonishok, J. (2006). Earnings quality and stock returns.Journal of Business, 79, 1041-108
5. Cheng, T.Y., & Firth, M. (2000). "An Empirical Analysis of the Bias and Rationality ofProfit Forecasts Publised in New Issue Prospectuses". Journal of BusinessFinance & Accounting. 27 (3) & (4) April/May 2000. pp : 423 – 446.
6. Clarkson P.P. et al. (1992). "The Voluntary Inclusion of Earnings Forecasts in IPO Prospectuses". Comtemporery Accounting Research Vol 8 No. 2 Spring 1992.
7. Clarkson, P.M., Dontoh, A.(2002). Richardson, G and Sefeik, S. The voluntary
inclusion of earnings forecasts in IPO prospectuses. Journal of Contemporary Accounting Research. 14: 601-626.
8. C.N.V.Krishnan.(2007). Does Venture Capital Reputation Matter?. Evidence from subsequent IPOs. 25:702-780.
9. Cooper , Guti and Macrum,.(2001). On the predictability of stock returns in real
time, Journal of Business,47: 250-247.
10. Eckbo, E Masulis, R., Norli, O. (2000). Seasoned public offerings: resolution of the 'new issues puzzle'. Journal of Financial Economics, 56, 251-291.
11. E.F. Fama and K.R. French. The cross-section of expected stock returns.(1992). Journal of Finance, 47(2):427-465 .
12. Fama, E., French, K. (1993). Common risk factors in the returns on stocks and bonds. Journl of Financial Economics, 33, 3-56
13. Fama, E., French, K. (2008). Dissecting anomalies. Journal of Finance, 63, 1653-1678.
14. Fama, E.F and French , K.R.(1992). Cross-sectional of expected stock returns,
Journal of Finance. 36 : 427-465.
15. Firth , M. and Liau-Tan, C.K.(2008). Signalling models and the valuation of
new issues : An examination of IPOs in Singapore, Pacific- Basin Finance Journal. 27: 511-526.
16. Firth, M.(1998). IPO profit forecasts and their role in signalling firm value and
explaining post-listing returns, Applied Financial Economics, 41:29-39.
17. Georgia, Siougle. Information Content of Earnings Forecast Disclosures.(2003); 1-53.
18. Hartnett, N., & J. Romcke. (2000). "The Predictability of Management Forecast Error: A Study of Australian IPO Disclosures". Multinational Finance Journal, 2000, vol. 4, no. 1&2, pp. 101-1
19. Husnan, S. (1993). The First Issues Market: The Case of the Indonesian Bull Market. Indonesian Economic Journal. Vol 2. No 1. hal.16-32
20. Hutagaol Y, Siauw F.(2009).the determinates of managemant forecasts error and the IPO under pricing : A case study of indonesian IPO ,electronic copy availbale at: http//ssrn.com/abstract =1513727
21.Jog, V and Mc Conomy, B.J.(2003). Voluntary disclosures of management earning forecasts in IPO prospectuses. Journal of Business, Finance & Accounting.; 30:125-167.
22. Lonkani Ravi and Michael Firth .(2005) , "The accuracy of IPO earnings forecasts in Thailand and their relationships with stock market valuation" , Journal of Accounting and Business Research , Vol.35, No.3.p 269-286,2005.
23. Mc Conomy, B.J. (1998). "Bias and Accuracy of Management Earnings Forecast: An Evaluation of the Impact of Auditing". Contemporarry Accounting Research. Vol 15, No. 2 (Sumber) pp: 167 – 195
24. McGuinness, P. (1992). An Examination of the Underpricing of Initial Public Offerings in Hongkong: 1980 – 1990. Journal of Business Finance and Accounting. Vol. 19. pp: 165 – 186
25. Mukhtar, A., & Jogiyanto Hartono. (2001). " The Accuracy of Voluntary Earning Management Forecasts in IPO Prospectuses on the Jakarta Stock Exchange"> Simposium Nasional Akuntansi IV. Bandung. Pp: 881 – 904
26. S.P, Baginski., & Hassel, J.M. (1997). "Determinants of Management Forecast Precision". Accounting Review. Vol. 72. No. 2. April 1997. pp: 303 – 312.
استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، دانشکده مدیریت Email: m – zanjirdar@iau – arak.ac.ir
دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک (نویسنده مسئول) Email: p_sadri@yahoo.com
.Firth , 20001
.Clarkson p ,et al ,2002 2
.Omran ,20043
.Zaluki et al, 20044
Lonkani and firth,2005.5
. ahmed ,20076
.Liau tan,20087
.Yanthi and Florens , 20098
—————
————————————————————
—————
————————————————————
1