1
به نام خداوند لوح و قلم حقیقت نگارِ وجود و عَدم
به نام خداوند نیکوسرشت که او درجهان بَذرنیکی بِکِشت
خدایی که داننده ی رازهاست نخستین سرآغازِآغازهاست
**********
2
سخن بزرگان:
خداوندا… دستهایم خالی است ودلم غرق در آرزوها
یا به قدرت بیکرانت دستانم را توانا گردان یا دلم را از آرزوهای دست نیافتنی خالی کن…
کوروش کبیر
3
موضوع : تفاوت بانکداری سنتی با مدرن و تفاوت خدمات دستگاهATM ایران با سایر کشورها
نام درس: تجارت الکترونیک
نام استاد:
نام دانشجو:
زمستان 1395
4
بانکداری سنتی قدیمی:
تعریف بانکداری سنتی : تقابل سنت و مدرنیسم از آن مقوله هایی است که مورد علاقه بسیاری از روشنفکران و صاحبان سخن است. بانکداری سنتی همان نوع بانکداری معمول در دنیاست که بر دریافت و پرداخت بهره مبتنی است. در این نوع بانکداری، بانکها سپرده های مردم را دریافت می کنند و در قبال دریافت این سپرده ها به آنها «بهره» می پردازند.
از سویی دیگر، با تجمیع این سپرده ها، آنها را به صورت «وام» در اختیار گروه دیگری به نام «سرمایه گذاران» قرار می دهند. سرمایه گذاران در قبال دریافت وام به بانک بهره می پردازند. بهره دریافتی و پرداختی از سوی بانک نرخ معینی دارد که به «نرخ بهره» مشهور است. مابه التفاوت نرخ بهره دریافتی و پرداختی درآمد بانکها را تشکیل می دهد.
تعریفی دیگر: بانکداری سنتی بانکداری به شیوه متداول در گذشته یعنی استفاده از شعب فیزیکی و انجام عملیات فیزیکی از طریق کاغذ و قلم
می باشد. این نوع بانکداری نقطه مقابل بانکداری الکترونیک قرار دارد.
5
در بانکداری سنتی اساس کار بر روی شماره حساب مشتری است و مکانیزم و کارکرد آن نیز بر اساس نرخ سود است و همچنین تمام عملیات آن به صورت دستی انجام میشود. البته برخی از فرآیندهای این گونه بانکها با استفاده از کامپیوتر و دیگر ابزارهای مدرن است لیکن بطور کلی در سیستم بانکداری سنتی مشتری بر اساس شماره حساب شناخته میشود.
از این رو با نگاهی به بانکهای جهان به این نتیجه میرسیم که ارتقاء ارائه خدمات به مشتریان،اولویت اول سرمایه گذاری برای بانکهای جهان است .
در بازارهای نوظهور و به سرعت در حال توسعه، بانکهای قدیمی و سنتی دارای مهارت و چیرگی کمتری هستند، وجذب استعدادها وحفظ مشتریان موجود با توجه به فضای رقابتی، چالش مهمی به شمار می رود.
6
نحوه سرمایه گذاری بانکهای سنتی
بانک ها ی سنتی تحت شرایطی خاص، در تامین مالی بعضی از پروژه های سرمایه گذاری با ماهیت اجتماعی سهیم بوده اند(مانند مصر دهه ۱۹۶۰و بعد از آن ). اما این مشارکت به خاطر فشار و الزام قدرت های اقتصادی و آموزشِ مستقیمِ آن توسط بانک مرکزی صورت گرفته و پس از آن، این بانکها در تامین منابع مالی مورد نیاز برای پروژه های مربوط به توسعه انسانی و اجتماعی مشارکت نکرده اند.
زیرا معیار فعالیت این بانک ها از روز اول( اواخر قرون وسطی ) معیار اقتصادی صِرف بوده است،که به ابزارهای بازار و توانایی مالی وام گیرندگان بستگی دارد.
7
نفسهای آخر بانکداری سنتی
بنابه دلایل زیر زمان بانکداری به شیوه سنتی سپری شده است :
1- رقابت روز افزون بین بانک ها
2- خواست روزافزون مشتریان
3- تنگناهای خدمات فعلی مانند صف های طولانی و تراکم زیاد
4- ارتباط فیزیکی غیر ضروری بین مشتریان و شعب
5- سرعت و کیفیت نه چندان مطلوب خدمات فعلی نشان دهنده نیاز به ایجاد
تغییردرسیستم های جاری است.
6- ورود بانک های خصوصی، به روز رسانی قوانین ،استفاده از نظرات کارشناسان خبره و ورود به بانکداری الکترونیک،راه هایی است که بانک ها را به سمت تعالی حرکت داده و در آینده نیز پیش تر خواهد رفت…
8
بانکداری الکترونیک ایران و جهان:
بانکداری الکترونیک می تواند ابزاری در خدمت تجارت الکترونیکی باشد.
در ایران تجارت الکترونیک هنوز به اندازه بانکداری الکترونیک موجود در جهان پیشرفت نکرده است.
چیزی فراتر از تجارت الکترونیک در دنیا وجود دارد که به آن «کسب وکار الکترونیکی» می گویند و یکی از بخش های این بیزینس، تجارت الکترونیکی است. ((در بین بانکهای دولتی در ایران،بانک ملی به عنوان یک بانک دولتی مدلهای کسب وکار الکترونیک را شناخته و برای انجام این کار بیش از یک الگو را پیش گرفته است که با مرتفع کردن مشکلات زیر ساختی به زودی به این مهم دست خواهد یافت))
یکی از اهداف اصلی بانکداری الکترونیک حذف اسکناس است
9
تفاوت در اطلاعات یابی مشتری در بانکداری مدرن و سنتی:
سنتی: یک شخص اگر دارای چندین شماره حساب در شعبههای مختلف یک بانک در سراسر کشور باشد، به صورت منحصربهفرد قابل شناسایی نخواهد بود. بانکهای سنتی به صورت جزیرههای جدا از هم هستند که انجام بسیاری از عملیات بانکی با سیستم سنتی، مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است. یک بانک سنتی اطلاعات مشتری خود را به صورت متمرکز در اختیار نداشته و تنها اطلاعات شعبهها آن هم به صورت کلان به دفاتر مرکزی ارسال میگردند. مدرن یا الکترونیکی: در بانکداری مدرن، اساس، خود مشتری است نه شماره حساب. همه چیز بر اساس مشتری محوری است. بطور مثال مشتری در بانک ملی یک شماره منحصربهفرد دارد که اگر چندین حساب و چندین عملیات مختلف داشته باشد تمام اطلاعات مشتری تنها با زدن یک دکمه در کوتاهترین زمان ممکن قابل دسترسی است.
10
بانکداری الکترونیکی (مدرن):
تعریف بانکداری الکترونیکی:
عبارت است از ارائه کلیه خدمات بانکی از طریق اینترنت وسایر شبکه های کامپیوتری. بانکداری الکترونیکی، فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی شامل کلیه عملیات بانکی اعم از دریافت، پرداخت، تسویه، اعتبار و انتقال وجوه میشود. ایجاد ابزارهای لازم برای افزایش نقاط ارتباط مشتری با بانک بدون نیاز به مراجعه به شعبه است.
بانکداری الکترونیکی :
روش های پرداخت روی خط، استفاده از پول نقد را به چالش کشیده و فرآیندها و رویه های سنتی بانکی و بین بانکی را متحول کرده است. پول الکترونیکی، کارت بدهی، کارت اعتباری، کارت هوشمند، حواله، چک الکترونیکی، انتقال الکترونیکی وجوه، سیستمهای تسویه بین بانکی الکترونیکی و همانند آن، فرصت های جدیدی را برای مقامات پولی، بانکداران، فعالان اقتصادی و مردم ایجاد کرده و باعث ارتقاء، رقابت و بهره وری و کاهش هزینه های عملیاتی و خدمات بانکی شده است.
11
بانکداری اینترنتی و الکترونیکی!
صنعت بانکداری، طی چند دهه گذشته جهت مکانیزه کردن عملیات داخلی و ایجاد شبکه های اختصاصی بانکی و بین بانکی اقدام کرده است.
این بستر در تعامل با اینترنت، بانکداری جدیدی را به وجود آورده که به بانکداری اینترنتی موسوم است و بانکداری الکترونیکی را متحول کرده است. تا پیش از اینترنت، روی روش غالب سنتی بانکی بود، ولی با ظهور اینترنت، بانکها راهبردهای کسب و کار خود را با به کارگیری اینترنت و فناوری های مربوط متحول کردند و روش بانکداری مجازی را به وجود آوردند. این روش، تلفیقی از فرآیندهای بانکی سنتی و اینترنتی است.
12
ابزارها و روش هایی که امروزه یک بانک برای برپایی بانکداری الکترونیکی نیاز دارد:
عبارت اند از:
1-سوئیفت (همان جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی است که با تفاهم و توافق ۲۳۹ بانک از پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی در ماه مه سال 1973 میلادی راه اندازی گردید)
2- اینترانت
3- اینترنت
4- موبایل بنکینگ
5- بانکداری تلفنی
6- کارت اعتباری
7-کامپیوترهای شخصی برای سرویس دهی به مشتریان از راه دور
8- دستگاه های ATM-Pinpad-pos
13
مزایای بانکداری الکترونیکی:
1- بانک ها، مردم و حاکمیت از رشد بانکداری الکترونیکی بهره مند می شوند. کاهش هزینه پردازش معاملات، ارائه خدمات به مشتریان و ایجاد بازار هدف مزیت های بانکداری الکترونیکی برای نظام بانکداری الکترونیکی می باشد. از طرف دیگر کم شدن هزینه های مبادله و تنوع در شیوه های آن، همچنین کاهش زمان برای مراجعه به بانک منافع این شیوه از بانکداری برای مردم است.
2- افزایش امنیت، تسهیل معاملات، افزایش شفافیت، کم شدن هزینه چاپ اسکناس و کاهش سرایت امراض مختلف به وسیله اسکناس از دیگر مزایایی است که دولتها را به آن علاقمند می سازد.
3- از دیگر فوائد بانکداری الکترونیکی کاهش نرخ بهره و افزایش رشد اقتصادی است.
14
مزایای استفاده از بانکداری الکترونیک:
1- ارتقاء سلامت اداری
2- افزایش ضریب امنیت و اطمینان با به کارگیری سخت افزارهای OTP
3 – انتقال امور اجرائی به سیستم هوشمند
4- مبارزه با کاغذ بازی و بروکراسی اداری و بهترین روش
(Paper less)
5-کاهش ازدحام جمعیت در شعب
6- مزایای استفاده در سطح موسسه مالی
7- مزایای استفاده در سطح کاربری
8- در سطح ملی
15
مدلهای بانکداری الکترونیکی
1 -بانکهای مجازی :
• فقط روی اینترنت موجود است شعبه ندارد
• در عصر مجازی پسوند الکترونیکی به مجازی تبدیل می شود
• دربعضی از کشورها این گونه بانک ها سهم زیادی در بانکداری
دارند
• بانک هلندی ING یک نمونه از این بانک ها می باشد
2 -شعبات الکترونیکی:
• بانکهای معمولی که خدمات بانک الکترونیکی را به کاربران خود
ارائه می دهند
16
ابزار بانکداری الکترونیک
1- تلفن بانک
2- اینترنت بانک
3- همراه بانک
4- همبانک
5- صورتحساب اینترنتی
6- درگاه پرداخت الکترونیکی
7- پرداخت از طریق خودپرداز
8- کارت مجازی
9- POS
17
(شتاب )شبکه تبادل اطلاعات بانکی
یک شبکه الکترونیکی بانکی فراگیر که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1381 با هدف ایجاد، راه اندازی و راهبری سوئیچ ملی به منظور اتصال شبکه پرداخت بانکها به یکدیگر و نهایتاً ایجاد زمینه برای انجام مبادلات بین بانکی به صورت الکترونیکی ایجاد شده است.
18
(ساتنا)سامانه تسویه ناخالص آنی ، (پایا )پایاپای الکترونیکی
سامانه های انتقال وجه بین بانکی ساتنا و پایا
19
(چکاوک )سامانه چک و اسناد وصولی کاغذی
1- "چک" قرار بود مشکل گشا باشد و به بهبود مبادلات تجاری کمک کند اما طی سالهای اخیر تبدیل به معضلی شده. بانک ها می کوشند از حجم چک های برگشتی بکاهند و یا هر طور شده خود را از معضلات آن نجات دهند.
2-"چکاوک" سیستمی است که بانک مرکزی طراحی کرده و قرار است مشکلات چک های برگشتی و زندانیان مالی را تا حدودی سامان بدهد.
3-در خصوص چک به عنوان ابزار پرداخت مقبول درجامعه، بانک مرکزی در تلاش است با نظام مند نمودن فرایند از نقطه آغازین که درخواست مشتری برای دریافت دسته چک است تا نقطه پایانی که در واقع تسویه بین بانک و مشتری انجام می شود، امکان سوء استفاده را به حداقل میزان ممکن برساند.
20
روند (چکاوک )سامانه چک و اسناد وصولی کاغذی
21
مشکلات احتمالی در بانکداری الکترونیک
1- قفل شدن دستگاه
2- تولید رمز اشتباه
3- فراموش نمودن کد کاربری
در انجام عملیات انتقال وجه کارتی، خرید شارژ، پرداخت قبض و انواع خریدهای اینترنتی، از طریق درگاه های بانکداری نوین (اینترنت بانک، آنی بانک، تلفن بانک، همراه بانک) بیشترین خطایی که از سوی مشتریان رخ می دهد، ورود نادرست اطلاعات می باشد.
اگر مشتری رمز دوم کارت (خرید اینترنتی) را بیش از سه مرتبه اشتباه وارد کند سرویس دهی بانک غیر فعال می شود.
22
مقایسه بانکداری سنتی با بانکداری مدرن
23
دلایل عدم پیشرفت بانکداری الکترونیکی در ایران
1- نبود بستر مخابراتی کارآمد در ایران
2- نبود ساختار مناسب نیروی انسانی در بخش IT
3- نبود مدیران حرفه ای تصمیم ساز در بخش IT
4- نبود متخصصان IT در ترکیب اعضای هیات مدیره بانک ها
5- عدم جذب، حفظ و نگهداری متخصصان کیفی و حرفه ای IT در بخش دولتی (به دلیل پایین بودن دستمزدها)
24
بانکداری الکترونیک ایران :
1- بانکداری الکترونیک در کشورمان به ابزاری برای پرداخت قبض آب و برق، تلفن و… یا به دستگاه های خودپرداز برای دریافت و پرداخت یا انتقال وجه محدود شده است و در مقایسه با سایر کشورها ابتدای راه هستیم.
2- انجام مبادلات بانکی از طریق اینترنت نیز به دلیل محدودیت های شبکه مخابراتی کشور یا برخی دغدغه های تامین ایمنی کاربران هنوز ابتدای راه قرارداشته و برخلاف بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا که اغلب خرید و فروش کالاها و خدمات آنها از طریق شبکه اینترنتی انجام می شود می باشد.
3- در کشور ما هنوز هم سهم خرید اینترنتی در نظام عرضه کالا بسیار ناچیز بوده و علاوه بر عدم آشنایی اغلب مصرف کنندگان با این شیوه، دغدغه هایی در زمینه دریافت و پرداخت از طریق اینترنت وجود دارد.
25
(Automated Teller Machine)ATM چیست و مخترع آن کیست:
ATM: ماشینی خودکار، بسیار دقیق و کارآمد جهت ارائه خدماتی همچون دریافت، پرداخت و انتقال وجوه به صورت اتوماتیک درهرساعت ازشبانه روزبه مشتریان میباشد.
تاریخچه:
طراح لوترجورج سیمجیان 77 سال پیش در سال ۱۹۳۹ با نام بانکوگراف در امریکا این خودپردازها در ابتدا، با قبض های کاغذی کار می کردند ودرهر بار استفاده نهایت ده پوند میتوانستند دریافت کنند.
برف 17 اینچی(48 (cmباعث نجات خودپردازها و رواج آنها شد :
تا دهه ۷۰ میلادی سیاست گذاران بانکی با جلب اعتماد مردم به دستگاه های اتوماتیک مشکل داشتند اما یک برف ۱۷ اینچی در نیویورک که موجب تعطیلی چند روزه بانک ها شد، تولیدکنندگان خودپردازها و صنعت بانکداری را نجات داد.
رواج خودپردازها:
از سال 1978 به بعد بود که استفاده از دستگاه های خودپرداز رواج بیشتری پیدا کرد
26
وضعیت دستگاههای ATM در کشورهای اروپایی و ایران
تحقیقات بانکداری خرد:
تعداد خودپردازهای جهان تا سال 2011 بیش از دو میلیون دستگاه بود. در پایان سال ۲۰۰۰ بیش از یک میلیون دستگاه وجود داشت و بیست سال قبل تعداد آنها به ۲۰۰هزار دستگاه بالغ می شد.
درحالیکه درکشور ایران تا پایان سال 90 تعداد دستگاههای خودپرداز 23هزار دستگاه بود.کشور ایران جهت همگام شدن با جهان به حدود ۴۲ هزار خودپرداز نیازدارد.
طبق آمار جدید Retail Banking Research(تحقیقات بانکداری خرده فروشی) :
تعداد ۲.۶م دستگاه خودپرداز در سرتاسر دنیا نصب و در حال سرویس دهی به مردم هستند. همچنین RBR پیش بینی کرده است که تا سال ۲۰۱۸ میلادی ۱.۱ م دستگاه دیگر نیز بر این تعداد اضافه خواهد شد.
دنیا: هر ۲۷۷۰ نفر، یک خودپرداز
با در نظر داشتن این آمار و با توجه به اینکه جمعیت در حال حاضر جمعیت دنیا حدود ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر است در نتیجه به ازای هر ۲۷۷۰ نفر در دنیا یک دستگاه خودپرداز وجود دارد.
ایران: هر ۲۳۷۰ نفر، یک خودپرداز:
در حال حاضر ایران نیز ۷۸ میلیون نفر است و طبق آخرین آمار بانک مرکزی ایران تا پایان دی ماه ۱۳۹۲ تعداد۳۲۹۰۰ دستگاه خودپرداز در شبکه بانکی ایران در حال سرویس دهی به مردم هستند
آمریکا: هر ۷۵۷ نفر، یک خودپرداز
طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی The National ATM Council, Inc تعداد دستگاه های خودپرداز فعال در ایالت متحده آمریکا بیش از ۴۲۵ هزار دستگاه است که با وجود جمعیت ۳۲۲ میلیونی این کشور، برای هر ۷۵۷ نفر یک دستگاه خودپرداز وجود دارد.
27
مقایسه خدمات ATM در ایران و سایر کشورها:
ترکیه :
سهم ترکیه از حوزه بانکی در خصوص توسعه دستگاه خودپرداز 6 درصد است. به ازای هر 100 شعبه بانکی 244 دستگاه خودپرداز است که این عدد، رکورد پنجم را در اروپا برای ترکیه به همراه داشته است. میانگین تعداد خودپرداز به ازای هر 100 شعبه بانک در اروپا 190 است.
فرانسه :
فرانسه سهمی معادل 14درصد از کل دستگاه های خود پرداز در اروپا را دارا است. مانده حساب، چک های الکترونیکی، انتقال وجه و تبلیغات بانکی از جمله خدمات این دستگاه هاست.تا ابتدای سال 2009، 103میلیون کارت در فرانسه به صورت فعال در شبکه بانکی موجود داشت. از این لحاظ فرانسه در جایگاه سوم اروپای غربی قرار دارد.کارت های اعتباری سهم بیشتری در بازار بانکی فرانسه دارند و حدود 48درصد را شامل می شوند. سهم کارت های دبیت و کارت های شارژ به ترتیب 36 و 16درصد می باشد.
ایران:
هدف اول در بانکداری و پرداخت الکترونیک در ایران، کاهش مراجعات حضوری مردم به شعب بانک ها و تبدیل آن به مراجعات نیمه حضوری و در نتیجه روان سازی فعالیت های مردم است. اما برخی عملکردهای ضعیف، بر بی اعتمادی مردم نسبت به این خدمات جدید دامن می زند. خرابی دستگاه های خودپرداز، عدم وجود نقدینگی، مشکلات و نارسایی های استفاده از پایانه فروش، ایجاد مشکل کرده است. افراد اکثرا بعد از برداشت پول نقد از دستگاه خودپرداز به خرید می روند. کارت های موجود فعلا در حد ابزار دریافت اسکناس از بانک هاست. تازه ترین امار بانک مرکزی نشان می دهد به ازای حدودا هر چهار هزار کارت بانکی فقط یک دستگاه خود پرداز وجود دارد(90میلیون کارت در قبال 23000 دستگاه خود پرداز). در حالیکه بر اساس استانداردهای جهانی به ازای هر 200 کارت باید یک دستگاه خودپرداز نصب شود.
28
خدمات خودپردازهای کشورمان ایران:
این خدمات صرفا از طریق کارت انجام میگیرد.
1- پخش پول نقد
2- انتقال وجه به حساب یا کارت دیگران
3- خرید شارژ سیم کارتهای اعتباری
4- پرداخت قبوض(آب و گاز و برگه ی جریمه و مالیات و عوارض و…)
5- واریز به حسابهای سازمان خیریه(ستاد دیه-بهزیستی-محک-کمیته امداد امام خمینی(ره))
6- پرداخت اقساط
7- دریافت وجه نقد(همه گیر نشده است)
29
خدمات خودپردازهای سایر کشورها :
1- خرید انواع بلیتها (بلیط مسابقات ورزشی-قطار-هواپیما-کنسرت و سینما)
2- تبدیل پول خرد و اسکناس به مبالغ موجودی در کارت (خود دریافت)
3- بازی های کامپیوتری با دستگاه خودپرداز
4- فناوری بیومتریک (اثر انگشت-تصویر چهره و عنبیه چشم) در کشور هایی چون چین و ژاپن در حال استفاده می باشد.
5- پذیرفتن کاغذ چک( نقد کردن چک از طریق ATM)
6- چاپ کردن لیستی از قیمت اجناس مختلف موجود در بازار
7- خودپرداز طلا (قیمت لحظه به لحظه طلا هر ده دقیقه به روز می شود-خرید طلا از طریق ATM)
30
نتیجه گیری
* صنعت بانکداری الکترونیکی در دنیا در مدار رشد و پیشرفت و تغییرات تکنولوژیکی قرار گرفته و همچنان با سرعت از سیستم بانکی ایران فاصله می گیرد که متولیان و مسئولان نظام بانکی کشور با رفع نقایص و موانعی که در کنترل و اراده آنها قرار دارند، از تشدید این فاصله ها جلوگیری کنند.
* اکثر کارشناسان مالی معتقدند اصلی ترین رقیب این دستگاه ها،اینترنت است به همین دلیل باید بیشتر به مزیت های خودپرداز، نسبت به اینترنت پرداخت و آن هم عبارت است از به کارگیری هرچه بیشتر این دستگاه ها در مراکز تفریحی و خرید، امکان بهره وری از خدمات گروه دوم مثل قرار دادن بازی های رایانه ای یا حتی ایجاد امکانی که افراد بتوانند به وسیله این دستگا ها فیلم های کوتاه تماشا کنند.
31
منابع استفاده شده در تحقیق:
1- مدیریت فن آوری اطلاعات بانک سپه
2- ماهنامه بانک ملی ایران
3- سایت اطلاع رسانی و پرداخت الکترونیک(راه پرداخت)
4- آرشیو مدیریت ریسک بانک ملی ایران
5- ماهنامه بانک اقتصاد نوین
6- اداره ی نظامهای پرداخت بانک مرکزی
32
(( شُکر و سپاس خدای را که دادارِ غِیب دانُ نِگهدارِآسمان است… ))
از توجه شما بی نهایت سپاسگذاریم
درپناه ایزد منّان باشید