تحقیق و پژوهش-CHICKPEA-آموزش کاشت نخود دیم و آبی-در 40 صفحه-docx

بسم الله الرحمن الرحیم

عنوان:
آموزش کاشت نخود دیم و آبی
بهار89

فهرست

مقدمه 3
نیازهای اکولوژیکی 4
خاک 5
تناوب 6
داشت 6
مبارزه با بیماریها و آفات: 7
هرس علفهای هرز 7
برداشت 7
صفات مطلوب و موثر در عملکرد نخود 8
تهیه زمین : 9
نیاز کودی : 9
برداشت : 9
نخود پاییزه یک اولویت مهم و ضروری برای منطقه 10
نیازهای اکولوژیکی نخود: 11
مزایای کشت پاییزه مکانیزه نسبت به بهاره : 11
مراحل کاشت نخود پاییزه آماده سازی زمین: 12
ضدعفونی بذر: 14
روشهای کاشت: 14
عملیات داشت نخود: 16
مزایای این روش: 16
روشهای برداشت نخود: 19
نخود پاییزه در شهرستان اسلام آباد غرب : 20
گیاه نخود 21
شناسنامه 21
شرح گیاه 21
نیازهای اکولوژیکی 22
خاک 23
تناوب 24
داشت 25
مبارزه با بیماریها و آفات: 25
هرس علفهای هرز 25
برداشت 26
صفات مطلوب و موثر در عملکرد نخود 26
خط کشت 32
عملیات داشت 32
آبیاری 33
آبیاری جوی و پشته ای 33
عملیات برداشت 34
ب- بذرکاری 36
فواید و مزیت های کشت مکانیزه نخود 38
منابع 41

مقدمه

نخود گیاهی علفی یکساله، کوچک، کرکدار، روز بلند که تقریباً 25 تا 50 سانتی متر ارتفاع دارد. ریشه آن بخوبی منشعب می شود و تا عمق یک الی دو متری خاک نفوذ می کند.
ساقه آن منشعب استوانه ای و پرزدار است. برگهای آن مرکب، متناوب که حدود 5 سانتی متر طول داشته دارای 9 تا 15 جفت برگچه با یک برگچه منفرد در انتهاست. گلهای نخود به صورت منفرد و بر روی دمگل نسبتاً بلندی قرار گرفته است. رنگ گلها سفید یا آبی بنفش است. گلهای نخود دارای کاسه گلی بلند و باریک است که از 5 کاسبرگ به هم پیوسته تشکیل یافته است. دارای یک تخمدان و 10 پرچم به شکل دیادلفوس است.
پرچم ها همزمان با باز شدن جداره غشای بساک بطور دسته جمعی و قبل از بازشدن گل در بالای کلاله قرار می گیرند و لذا امکان دگر کشنی را کاهش می دهند. با توجه به اینکه جدار غشای بساکها قبل از باز شدن غنچه ها از هم جدا و دانه گرده بر روی کلاله پخش می شود نرعقیم کردن مکانیکی آن مشکل است. میوه آن غلافی است متورم و پرزدار که حاوی 1 تا 3 دانه است.
دانه نخود به رنگ سفید، کرمی رنگ، زرد، قرمز قهوه ای و یا سیاه است. سطح دانه در بعضی ارقام صاف و در برخی دیگر چروکیده است. وزن یکصددانه آن بین 9 تا 40 گرم متغیر بوده و هرچه رنگ بذر روشن تر باشد وزن آن بیشتر است.
تثبیتِ ازت:
نخود همچون دیگر حبوبات بازندگی همزیستی با باکتریها قادر به تثبیت ازت اتمسفر است. نژادهایی از ریزوبیوم که درنخود گره سازی میکنند. ( R. Leguminosarum ) بسیار اختصاصی بوده و فقط در گونه های نخود قادر به تولید گره می باشند.
اگر نخود به طور صحیح با باکتری تلقیح شده باشد ریزوبیوم ها حدود 30 درصد ازت مورد نیاز آنرا تامین می کنند و بقیه را هم بایستی از طریق خاک تامین کرد. معمولاً 10 الی 12 روز پس از کاشت گره ها شکل می گیرند. و 15 تا 20 روز پس از کاشت تثبیت ازت شروع می شود. طول دوره تثبیت ازت تحت تاثیر شرایط محیطی مخصوصاً درجه حرارت و رطوبت خاک است.

نیازهای اکولوژیکی

نخود گیاهی است مقاوم به خشکی نیاز به اقلیمی خشک و سرد دارد. و دارای دو تیپ زمستانه و تابستانه است تیپ زمستانی آن دارای دانه های ریز بوده و بیشتر در ممالک شرقی آسیا و ایران کاشته می شود. این دسته از گیاهان کوچک با گلهای صورتی و فوم رویش خوابیده هستند. دانه های آنها به رنگهای مختلف بوده و دارای رنگیزه آنتوسیانین می باشند.
تیپ تابستانه آن دارای دانه های درشت وبه رنگ کرم است. این تیپ نخود را در کشورهای غرب آسیا و همچنین ایران می کارند. این دسته از گیاهان فاقد آنتوسیانین بوده و گلهای آنها سفید است. این نوع نخودها به تیپ مدیترانه ای هم مشهور هستند. نخود نه تنها دمای بالا بلکه دمای پائین را نیز به خوبی تحمل می کند.
جوانه زنی بذرهای آن در دمای 2 تا 5 درجه سانتی گراد آغاز می شود. و شاخ و برگ آن تا دمای
(8- الی 11-) درجه سانتی گراد را تحمل می کند. دمای مطلوب برای رشد آن 20 تا 30 درجه سانتی گراد است. این گیاه در طی دوره گل دهی نیاز به دمایی معتدل دارد و هوای داغ وتنش خشکی باعث کاهش محصول می شود دوره گل دهی آن ممکنست بیش از یک ماه طول بکشد و با توجه به اینکه نخودگیاهی است با رشد نامحدود غلافهای آن به طور همزمان به مرحله بلوغ نمی رسند. هنگامیکه دمای روز 35 درجه سانتی گراد و دمای شب 14 الی 15 درجه سانتی گراد باشد این گیاه بهتر می رسد. رطوبت بالا و هوای ابری اثری نامطلوبی بر روی گل دهی و غلاف دهی آن داشته و مقدار مواد قابل ذخیره در بذر را کاهش می دهد. نخودگیاهی روز بلند است و عمل متقابل درجه حرارت و طول روز تاریخ گل دادن آن را تحت کنترل دارد. بین مقدار شاخه های فرعی گیاه و عملکرد گیاه رابطه مستقیم وجود دارد. تراکم بوته در واحد سطح تعداد شاخه های فرعی گیاه و غلافهای آنرا تحت تاثیر قرار می دهد، با افزایش تراکم و دور شدن از تراکم مطلوب تعداد شاخه های فرعی گیاه در نتیجه غلافهای آنها کاهش می یابد از طرفی دیگر با کاهش تراکم و دور شدن از تراکم مطلوب نیز قادر به جبران کاهش محصول حتی با افزایش تولید بیشتر شاخه های فرعی نمی باشد. با بزرگ شدن غلاف معمولاً تعداد گل و تعداد غلاف در گیاه کاهش پیدا می کند.غلاف نخود با توجه به برداشتن کلروفیل وانجام عمل فتوسنتز در مناطق خشک دارای اهمیت است ریشه های نخود قوی و انبوه هستند ومعمولاً ریشه های واریته های دیررس به مراتب از واریته های زودرس راست تر و انبوه تر هستند.

خاک

این گیاه بر روی اکثر خاکها مخصوصاً لومهایی که به اندازه کافی دارای آهک هستند رشد می کند بافتهای سنگین، رسی و مرطوب مناسب گیاه نیستند . استفاده صحیح از کود می تواند افزایش عملکرد نخود را باعث شود. این گیاه اکثراً برای افزایش محصول نیاز به کودهای فسفره پتاس دارو آهک دارد. آهک را بایستی قبل از کاشت استفاده کرد و بطور کامل آنرا با لایه شخم خاک مخلوط می کنند. بهتر است آنرا همراه با شخم پائیزه با خاک مخلوط کرد.
هنگامی که نیاز به منیزیم باشد، سنگ آهک دولومیت، مصرف می شود زیرا دارای کلسیم و منیزیم می باشد.
در موقع کاشت نخود حدود 20 کیلوگرم ازت در هکتار استفاده می شود واکنش نخود به فسفر متغیر است جایی که آب عامل محدود کننده ای برای رشد گیاه باشد معمولاً گیاه به فسفر واکنش نشان می دهد حتی اگر خاک از نظر فسفر در دسترس گیاه فقیر باشد.
نخودهنگامیکه درخاک تنها ppm2 فسفر قابل دسترس وجود داشته، باشد. کمبودی نشان نمی دهد. برای دستیابی به حداکثر عملکرد نخود نیاز به مقدار کافی گوگرد است بدون گوگرد نخود قادر به تثبیت ازت به میزان لازم نخواهد بود.
پس از آزمایش خاک چنانچه مقدار گوگرد آن حدود ppm 10باشد بایستی حدود 20 الی 30 کیلوگرم گوگرد در هکتار مصرف نمود. ا زمصرف آن به شکل گرانول به علت کند آزاد شدن باید خودداری کرد. عنصر گوگرد باعث کاهش pH خاک می شود. واکنش نخود به روی بسیار کم است و در صورتیکه مقدار آن در خاک کمتر از ppm 6/0 باشد بایستی به مقدار 5 کیلوگرم روی در هکتار مصرف نمود. در صورت کمبود منگنز نیز حدود 10 کیلوگرم در هکتار استفاده می شود. چنانچه PH خاک کمتر از 5/5 باشد و یا نخود برای سومین سال در مزرعه کاشته شود ناچاراً باید مولیبدن مصرف کرد. نخود به شوری خاک بسیار حساس است. جوانه زنی ضعیف در خاکهای شور منجر به عدم یکنواختی در سبز شدن آن می شود. دانه های نخود در خاکهای شور پروتئین کمتری داشته و درصد جوانه زنی کاهش می یابد.
کاشت: نخود در فاصله بین ماه های اسفند و اردیبهشت کاشته می شود. شخم خاک درصورتیکه زمین تحت فرسایش نباشد در پائیز انجام می شود، تا ضمن نرم کردن خاک امکان کاشت گیاه در بهار زودتر فراهم شود. عمق شخم خاک بایستی حدود 10 الی 12 سانتی متر باشد.
برای کشت آن نیز به بستری فارغ از علف هرز و حاصلخیز می باشد. معمولاً بذر را در عمق 5/2 تا 6 سانتی متر و در ردیفهای با فاصله 15 سانتی متر در ابتدای بهار هنگامی که دمای خاک کمتر از 5 درجه سانتی گراد نباشد، کشت می کنند. کاشت آن معمولاً با یک بذر کار معمولی انجام پذیر است.

تناوب

نخود را در تناوب پس از ذرت قرار می دهند. ترتیب معمولی مورد استفاده ذرت، نخود، غلات دانه ریز و یک گیاه علوفه ای است. تناوبی که دارای سیب زمینی است برای نخود مفید نیست زیرا برای کنترل جرب Scab سیب زمینی نیاز به PH اسیدی است.
بعد از انواع زودرس نخود گیاهی چون لوبیا سبز یا سویا می کارند و به عبارتی سیستم کاشت مضاعف را به اجرا می گذارند این امراز بعضی لحاظ موفقیت آمیز است اما خطر آفات و بیماری را افزایش می دهند مخصوصاً از این نظر که این گیاهان به برخی از ارگانیسم های مشترکاً حساس هستند.
کشت مداوم نخود باعث افزایش بیماری و مشکل حشرات می شود. لذا در یک مزرعه هر 4 الی 5 سال یکبار بایستی اقدام به کشت نخود کرد.

داشت

آبیاری: آبیاری به موقع و منظم یکی از عملیات لازم داشت نخود است. نخود همچنانچه از کم آبی صدمه می بیند زیادی آب نیز اثر منفی برعملکرد آن دارد. فواصل بین آبیاری گیاه در هر منطقه را بایستی به طور مجرا با در نظر گرفتن وضعیت اقلیمی و شرایط گیاه تعیین کرد. در عین حال آبیاری بیشترین اثر خود را در مرحله گل دهی گیاه نشان می دهد.
بطور کلی نخود بین 110 تا 240 میلی لیتر آب مصرف می کند تا حدود 900 تا 3000 کیلوگرم در هکتار بذر تولید کند. نخود قادر است آب را از اعماق بیشتر از 150 سانتی متر خاک جذب کند. اما بیشترین جذب آن از عمق 60 سانتی متری خاک که بیشتر ریشه ها در آنجا متمرکز شده اند انجام می شود. در کشت دیم در مقایسه با کشت آبی نخود ریشه های عمیق تری تشکیل می دهند.

مبارزه با بیماریها و آفات:

بیماریها: بیماریها نخود شامل :
(1) بیماری برق زدگی نخود عامل آن قارچی بنام Ascochytarabiei))است . بهترین راه مبارزه با آن کشت ارقام مقاوم نخود است ( در ایران بین ارقام داخلی فقط ارقام نخود سیاه زران زنجان و شماره 154 کرج به این بیماری حساس نیستند)
(2) سفیدک دروغین برای کنترل آن بایستی با مشاهده اولین علامت قارچ کاراتان یا میلدکس به فاصله زمانی 10 الی 14 روز به مدت دو نوبت استفاده کرد.
(3) بیماری بوته زردی عامل بیماری قارچ ( Fusarium Lataritum nees ) است که مبارزه با آن مشکل و اقدامات زراعی مانند آیش، تناوب و آبیاری صحیح توصیه می شود.

هرس علفهای هرز

نخود در رقابت با علفهای هرز ضعیف است علفهای هرز با رشد زیاد ضمن تولید اشکال در برداشت محصول آنرا نیز کاهش می دهند مخصوصاًَ خارلته ( Circium arvense) .
مشکل علفهای هرز در صورت کشت نخود در زمینی که قبل از آن چمن کاشته شده بوده بسیار زیاد خواهد بود. هرس کردن در حد فاصل بین کاشت تا سبز شدن، گیاهچه های علف های هرز را از بین می برد. هنگامی که نخود سبز می شود از هرس کردن باید خودداری نمود تا گیاه بخوبی ریشه بگستراند. هرس کردن در مرحله 4 تا 6 برگی نخود امکان پذیر است. اما بدون خسارت نخواهد بود.

برداشت

با زرد شدن برگهای پائینی نخود معمولاً آبیاری را قطع می کنند. علت قطع آبیاری در این مرحله جلوگیری از رشد زایشی گیاه است زیرا نخود دارای رشد نامحدود بوده و ادامه گل دهی یکنواختی تولید و برداشت را از بین می برد. از نظر تجربی بهترین زمان برداشت نخود هنگامی است که در صورت فشرده شدن در زیر دندان بشکند و له نشود. کیفیت نخود به هنگام رسیدن درمقایسه با تعداد از حبوبات سریعتر تغییر می کند. با وجود آنکه در این دوره مقدار قند کاهش می یابد نشاسته افزایش می یابد. اصولاًَ هرچه نخود بزرگتر می شود سخت تر می شود. نخود را می توان با کمباین برداشت نمود برای این کار باید دانه کاملاً رسیده باشد به همین خاطر از مواد شیمیایی برای تسریع در خشک کردن آن استفاده می شود. انبار کردن نخود زمانی انجام می شود که رطوبت آن حدود 16 درصد یا کمتر باشد، بهترین روش برای خشک کردن نخود جریان طبیعی هوا است. مشخصات مطلوب در برداشت نخود با کمباین:
1) فرم بوته ای: بوته های ایستاده در مقایسه با انواع خوابیده قابلیت برداشت با کمباین را داشته و عملیات داشت آنها با کولتیواتور بهتر انجام می شود.
2) ارتفاع بوته، بلندی بوته در نخود صفت مطلوبی برای برداشت مکانیزه است. فاصله اولین غلدف تا سطح خاک هرچه نخود در سطح بالاتری از زمین غلاف تولید کند، بهتر است.

صفات مطلوب و موثر در عملکرد نخود

(1) بزرگی بوته (2) تعداد غلاف در بوته (3) درشتی غلاف (4) تعداد دانه در غلاف (5) درشتی دانه (6) مقاومت نسبت به آفات بیماریها، از صفات مطلوب دیگر می توان درصد پروتئین و مواد معدنی، رنگ دانه ( نخود سفیدرنگ بازار پسندتر است) کیفیت پخت ( کاهش زمان لازم برای پخت) را نام برد. نخود در هوای کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باید کشت شود .درجه حرارت متوسط و
مناسب برای جوانه زدن بذور ۷ درجه می باشد و بعد از سبز شدن تا ۹ درجه زیر صفر
را تحمل می کند . اما در گلدهی سرما به آن خسارت می زند .نخود در مناطقی که
دارای زمستان ملایم و نسبتا گرم است در پاییز و در نواحی سردسیر که طول دوره
زمستان و یخبندان طولانی می باشد در بهار و بعد از سپری شدن فصل سرما کشت
می شود . نخود طالب خاکهای شنی و شنی لومی می باشد و خاکهای سنگین
برای آن مناسب نیست .در مزارعی که قبلا نخود کاشته نشده است باید بذور را بتا ب
اکتریهای تثبیت کننده ازت آغشته کنیم .
کشت را زمانی انجام می دهیم که درجه حرارت خاک تا عمق ۵ سانتیمتری صفر یا
کمتر است و هر روز برودت هوا کاهش می یابد که حدود اول آبان تا اوایل دی می
باشد .
تهیه زمین :
پس از برداشت غلات یا محصول زمین را شخم زده و در صورت نیاز دیسک و ماله می
زنیم .در اراضی دیم بهتر است عملیات تهیه زمین با پنجه غازی و چیزل یا هرس انجام
شود .
کاشت :
در کشت بصورت سنتی بذر و کود را بصورت دستپاش پاشیده و هرس و ماله یا دیسک
می زنیم .
در کشت نیمه مکانیزه با استفاده از تراکتور که به آن فاروئر بسته شده جوی و پشته
ها را ایجاد می کنیم . فاصله خطوط ۴۵ – ۲۳ می باشد بعد روی پشته ها را با دست
شیاری به عمق ۱۰ سانتیمتر باز کرده و بذور را با فاطله ۵ تا ۱۰ سانتیمتر درون شیار
می کاریم .
در کشت مکانیزه میزان ۱۸۰ -۱۲۰ کیلوگرم بذر را با ردیفکار در خطئطی به فاصله ۳۵
– ۱۸ سانتیمار می کاریم .بذور باید بوجاری و با سموم کاپتان یا بنومیل ضدعفونی
شوند . در زراعت آبی نخود آبیاری اول بسیار مهم است بهترین زمان وقتی است که
کلیه بوته ها به رنگ سبز تیره باشند زیرا رطوبت زیاد باعث شیوع بیماریهای ریشه می
شود . نخود به ۳ – ۲ دفعه وجین احتیاج دارد حتی الامکان باید از مصرف سموم علف
کش خودداری شود .اولین وجین ۴۵ روز بعد از سبز شدن می باشد.
نیاز کودی :
۲۰ – ۱۵ کیلوگرم در هکتار ازت در مراحل اولیه رشد و نمو ضروری است و یا در زمانی
که بوته به ارتفاع ۱۰ سانتیمتری رسیده کود سرک داده شود .زردی اوایل رشد به
علت کمبود ازت می باشد . قبل از کشت ۵۰ کیلو گرم در هکتار به فسفر خالص و ۵۰
کیلوگرم در هکتار پتاس خالص احتیاج دارد . و عناصر کم مصرف نیز بر اساس آزمایش
خاک داده می شود .
برداشت :
برداشت یک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلافها انجام می شود . بعد از برداشت بئته
ها را در مزرعه جمع آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند . برداشت به موقع در عملکرد
اهمیت بسزایی دارد زیرا تاخیر در برداشت باعث ریزش می شود . برای خرمنکوبی
رطوبت باید ۱۲ -۱۰ ٪ یاشد .
متوسط عملکرد نخود ۴۵۰ کیلوگرم در هکتار است که در کشت بهاره ۵۸۵ و در کشت
انتظاری ۹۰۵ کیلوگرم در هکتار است
. نخود درارای ۲۸ -۱۸ ٪ پروتئین می باشد .

نخود پاییزه یک اولویت مهم و ضروری برای منطقه

نخود
از خانواده حبوبات می باشد و پس از گندم وجو به لحاظ سطح زیر کشت سومین
رتبه رادر سطح دیمزارها استان کرمانشاه به خود اختصاص می دهد. نخود به دلیل
داشتن پروتئین بالا و به خاطر استفاده از آن بصورت سبز (تازه خوری) وهم
بشکل خشک شده حائز اهمیت می باشد. از کاه آن نیز به منظور غنی کردن کاه
گندم در تعلیف دام استفاده می شود.در تناوب با گندم برای کنترل آفات
وبیماری ها وعلف هرز غلات بسیار مفید می باشد.ارقام مورد استفاده در
کرمانشاه : آرمان، آزاد، هاشم و بیونیج می باشد.

نیازهای اکولوژیکی نخود:

نخود گیاهی است روز بلند ومقاوم به خشکی ونیاز به اقلیمی خشک وسرد دارد.دارای
دو تیپ تابستانه و زمستانه است به رطوبت خاک وهوای سرد حساس می باشد وهوای
ابری به مدت طولانی موجب کم شدن تعداد گلها، میوه ها وهمچنین تشدید بیماری
های گیاهی خصوصاً برق زدگی می شود. نخود های پاییزه دماهای بالا و پایین
را بخوبی تحمل می کنند و در دمای ۵-۲ درجه سانتیگراد شروع به جوانه زنی می
نماید و شاخ برگ آن دمای (۸-) درجه زیر صفررا بخوبی تحمل می کند..بهترین
شرایط آب وهوایی برای کشت نخود مناطق معتدل وسرد سیر می باشد.

مزایای کشت پاییزه مکانیزه نسبت به بهاره :
به علت جوانه زنی سریع، کاشت یکنواخت، استحکام بیشتر گیاه و بازده بیشتر آب
افزایش عملکرد در کشت مکانیزه حاصل می گردد. در کشت مکانیزه پاییزه میزان
عملکرد نخود ۱۲۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد اما در کشت بهاره و
سنتی این مقدار به ۳۵۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم می رسد. در کشت مکانیزه بعلت ردیفی
بودن بوته ها مبارزه با علفهای هرز بصورت مکانیکی انجام می شودکه سله شکنی و
خاکدهی پای بوته نیز انجام شده و هزینه کمتری نسبت به مبارزه شیمیایی و
وجین دستی داشته و استفاده از ماشین آلات سم پاش و کود پاش و مبارزه با
آفات در مزارع نخود راحت تر از کشت سنتی است که به صورت درهم و دست پاش
صورت می گیرد. همچنین برداشت در کشت مکانیزه و پاییزه توسط کمباین برداشت
نخود صورت می گیرد اما در کشت بهاره و سنتی به صورت دستی و نیاز به کارگر و
هزینه فراوان دارد.

مراحل کاشت نخود پاییزه
آماده سازی زمین:
برای کشت نخود پاییزه، پس برداشت گندم وجو زمین راپس از اولین بارندگی
موثرپاییزه (پله)شخم می زنند. ابتدا زمین رابا گاو آهن شخم زده وپس از آن
بااستفاده از کلتیواتور یا خاکورزهای مرکب جهت تسطیح زمین واز بین بردن علف
های هرز اقدام می نمایند این کار سبب افزایش عملکرد محصول وصاف شدن سطح
زمین وافزایش راندمان برداشت مکانیزه می شود.

ضدعفونی بذر:
ضد عفونی بذر قبل از کاشت نخود باقارچ کشهایی نظیر کاربندازیم، مانکوزب، بنومیل، زینب جهت کنترل بیماری برق زدگی الزامی است .
بهترین زمان کاشت نخود پاییزه :
بهترین زمان کاشت نخود پاییزه ۱۵آبان لغایت ۱۵ آذر ماه پس از بارندگیهای موثر
پاییزه می باشد که این امر سبب سبز شدن علفهای هرز شده و با عملیات
مکانیزه کشت نخود کاملا از بین میروند.
روشهای کاشت:
روش سنتی: پس از آماده سازی زمین بذرها را بصورت تصادفی و یکنواخت با دست در
سطح مزرعه پاشیده وآن را با گاوآهن برگردان دار زیرخاک می کنند. میزان بذر
مصرفی در شرایط کشت بهاره حدود (۶۰-۵۰ کیلوگرم در هکتار) می باشد.
روش مکانیزه: بهترین روش کشت برای نخود از جهت تهویه و رطوبت، روش مکانیزه می
باشد. بدین منظور میتوان از دستگاههای کاشت غلات (خطی کار) و پنوماتیک
(دستگاه کاشت ذرت وجغندرقند) می توان استفاده کرد.

ولی مناسب ترین وسیله کاشت نخود، بذر کار پنوماتیک است کشت نخود با این دستگاه
موجب اطمینان از کشت مناسب و تامین شرایط محیطی مناسب برای گیاه نظیر
کنترل عمق کاشت (۸-۶سانتیمتر) و فواصل ردیفها (۵۰سانتیمتر) و فواصل بین
بوته های روی ردیف (۸-۶سانتیمتر) و صرفه جویی در میزان بذر مصرفی
(۶۰-۴۵کیلوگرم در هکتار) و غلبه بر علف های هرز و یکنواختی سطح سبز مزرعه و
نهایتاً افزایش میزان تولید نخود در واحد سطح می شود.

عملیات داشت نخود:
در کاشت مکانیزه نخود خصوصا کاشت بادستگاه پنوماتیک ، عملیات داشت نظیر
مبارزه با آفات و علف های هرز بصورت مکانیکی انجام می شود جهت مبارزه با
علف هرز از فاروئر و دستگاه وجین چغندر که بصورت دنباله بند به تراکتور وصل
میشوند پس از تنظیمات لازم میتوان استفاده کرد.
مزایای این روش:
نسبت به مبارزه شیمیایی هزینه پایین آن است که در نهایت باعث افزایش سود آوری می شود نیازی به کار گر جهت وجین دستی و هزینه های فراوان نداریم. می
توان سطح بیشتری از اراضی دیم را به کشت نخود پاییزه اختصاص داده که این
امرباعث رعایت تناوب و جلوگیری از کاشت متوالی غلات (جار به جار) می شود.

روشهای برداشت نخود:
روش سنتی:
دراین روش برداشت بصورت دستی وبااستفاده از کارگر انجام می گیرد که هزینه
زیادی برای کشاورزان در بر خواهد داشت وبا توجه به این هزینه زیاد کشاورزان
مجبورند که سطح زیر کشت خود را کاهش دهند.
روش مکانیزه: در
برداشت مکانیزه حتماً باید زمین هموار وکاشت بصورت مکانیزه وردیفی انجام
شده باشد. برداشت مکانیزه با کمباین معمولی غلات پس از تنظیمات لازم انجام
میشود در بعضی مواقع از هد مخصوص برداشت نخود نیز استفاده میشود. جهت
برداشت با کمباین استفاده ازارقامی که بوته ایستاده ( پا بلند ) باشد
الزامی است که از این نظر ارقام پاییزه کاملاً مناسب می باشند و این
فاکتور برتری کشت پاییزه را نسبت به کشت بهاره نشان میدهد. در روش مکانیزه
هزینه برداشت نسبت به روش سنتی کاهش چشمگیری دارد.

نخود پاییزه در شهرستان اسلام آباد غرب :
قدمت
کشت نخود پاییزه درشهرستان حدود ۵ سال است وهم اکنون سطح زیرکشت آن حدود
۶۴۰ هکتارمی باشدکه بصورت کاملاٌ مکانیزه کاشت،داشت وبرداشت میگردد و این
کشت با همکاری کارشناسان فنی و مشاوره ای بیشتر در دهستان حمیل رایج می
باشد.
افق آینده نخود پاییزه:
هم اکنون سطح زیر کشت کل مزارع نخود شهرستان ۱۹۰۰۰هکتار می باشد که بصورت
بهاره وسنتی کشت می گرددو امید است در سالهای آتی و با همکاری کشاورزان
عزیز وکارشناسان شاغل در مدیریت جهاد کشاورزی و شرکت های فنی مشاوره ای
بتوان حدود۵۰درصد ازاین مزارع را به زیر کشت نخود پاییزه برده و با این مهم
بتوان تولید نخود شهرستان را به ۳۰هزارتن رساند.

گیاه نخود
* گیاه نخود
* شناسنامه
* شرح گیاه
* نیازهای اکولوژیکی
* خاک
* تناوب
* داشت
o مبارزه با بیماریها و آفات:
o هرس علفهای هرز
* برداشت
* صفات مطلوب و موثر در عملکرد نخود
* دامنه انتشار

شناسنامه

نخود Leguminosae
:تیره
Cicer ariegtinum – C.grossum salisb
:نام لاتین
Chick pea – Chicken pea
:نام انگلیسی
نخود – نخود معمولی
:نام فارسی
حمص
:نام عربی

شرح گیاه

نیازهای اکولوژیکی

خاک

تناوب

داشت

مبارزه با بیماریها و آفات:

هرس علفهای هرز

صفات مطلوب و موثر در عملکرد نخود

نخود در هوای کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باید کشت شود .درجه حرارت متوسط و مناسب برای جوانه زدن بذور ۷ درجه می باشد و بعد از سبز شدن تا ۹ درجه زیر صفر را تحمل می کند .
اما در گلدهی سرما به آن خسارت می زند .
نخود در مناطقی که دارای زمستان ملایم و نسبتا گرم است در پاییز و در نواحی سردسیر که طول دوره زمستان و یخبندان طولانی می باشد در بهار و بعد از سپری شدن فصل سرما کشت می شود .
نخود طالب خاکهای شنی و شنی لومی می باشد و خاکهای سنگین برای آن مناسب نیست .
در مزارعی که قبلا نخود کاشته نشده است باید بذور را با باکتریهای تثبیت کننده ازت آغشته کنیم .
کشت را زمانی انجام می دهیم که درجه حرارت خاک تا عمق ۵ سانتیمتری صفر یا کمتر است و هر روز برودت هوا کاهش می یابد که حدود اول آبان تا اوایل دی می باشد .

تهیه زمین :
پس از برداشت غلات یا محصول زمین را شخم زده و در صورت نیاز دیسک و ماله می نیم .
در اراضی دیم بهتر است عملیات تهیه زمین با پنجه غازی و چیزل یا هرس انجام شود .

کاشت :
در کشت بصورت سنتی بذر و کود را بصورت دستپاش پاشیده و هرس و ماله یا دیسک می زنیم .
در کشت نیمه مکانیزه با استفاده از تراکتور که به آن فاروئر بسته شده جوی و پشته ها را ایجاد می کنیم .
فاصله خطوط ۴۵ – ۲۳ می باشد بعد روی پشته ها را با دست شیاری به عمق ۱۰ سانتیمتر باز کرده و بذور را با فاطله ۵ تا ۱۰ سانتیمتر درون شیار می کاریم .
در کشت مکانیزه میزان ۱۸۰ -۱۲۰ کیلوگرم بذر را با ردیفکار در خطئطی به فاصله ۳۵ – ۱۸ سانتیمار می کاریم .
بذور باید بوجاری و با سموم کاپتان یا بنومیل ضدعفونی شوند .
در زراعت آبی نخود آبیاری اول بسیار مهم است بهترین زمان وقتی است که کلیه بوته ها به رنگ سبز تیره باشند زیرا رطوبت زیاد باعث شیوع بیماریهای ریشه می شود .
نخود به ۳ – ۲ دفعه وجین احتیاج دارد حتی الامکان باید از مصرف سموم علف کش خودداری شود .اولین وجین ۴۵ روز بعد از سبز شدن می باشد.

نیاز کودی :
۲۰ – ۱۵ کیلوگرم در هکتار ازت در مراحل اولیه رشد و نمو ضروری است و یا در زمانی که بوته به ارتفاع ۱۰ سانتیمتری رسیده کود سرک داده شود .زردی اوایل رشد به علت کمبود ازت می باشد .
قبل از کشت۵۰ کیلو گرم در هکتار به فسفر خالص و ۵۰ کیلوگرم در هکتار پتاس خالص احتیاج دارد .
و عناصر کم مصرف نیز بر اساس آزمایش خاک داده می شود .

برداشت :
برداشت یک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلافها انجام می شود .
بعد از برداشت بوته ها را در مزرعه جمع آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند .
برداشت به موقع در عملکرد اهمیت بسزایی دارد زیرا تاخیر در برداشت باعث ریزش می شود .
برای خرمنکوبی رطوبت باید ۱۲ -۱۰ ٪ یاشد . متوسط عملکرد نخود ۴۵۰ کیلوگرم در هکتار است که در کشت بهاره ۵۸۵ و در کشت انتظاری ۹۰۵ کیلوگرم در هکتار است .
نخود درارای ۲۸ -۱۸ ٪ پروتئین می باشد .

حبوبات از منابع مهم پروتئین گیاهی بوده و در اکثر غذاهای مردم بخصوص اقشار کم درآمد مورد استفاده قرار می گیرد.

نزدیک به 90 درصد سطح زیر کشت حبوبات در کشور متعلق به دو گیاه نخود وعدس است. حدود 95 درصد سطح زیرکشت نخود و 92 درصد سطح زیرکشت عدس در ایران در شرایط دیم کشت می شود. عملکرد هکتاری نخود در شرایط دیم 385 و عدس دیم 442 کیلوگرم است که اینها کمتر از نصف میانگین عملکرد جهانی وکشورهای مهم تولید کننده است عوامل مختلفی در پایین بودن عملکرد گیاه نخود و عدس درشرایط دیم دخیل هستند که از جمله می توان به مدیریت ضعیف عملیات زراعی شامل آماده سازی زمین، روش کاشت، میزان بذر، زمان کاشت، کنترل آفات و علف های هرز و روش برداشت اشاره نمود، همچنین تنش خشکی، تنش سرما و بیماری ها را نیز نباید از نظر دور داشت. به طور کلی می توان گفت که کشاورزان، حبوبات را به طور بسیار سنتی کشت می کنند و کمترمی توان آثاری از یافته های تحقیقاتی را مزارع آنان مشاهده کرد. دراین مجموعه به عوامل موثر در کاهش عملکرد عدس و نخود دیم به همراه راهکارهای عملی افزایش عملکرد آنها می پردازیم:

1آماده سازی بستر بذر:
رعایت اصول آماده سازی بستر بذر در شرایط دیم می تواند نقش مهمی در حفظ رطوبت خاک برای استفاده بهینه گیاه از رطوبت داشته باشد. تحقیقات دراین زمینه نشان می دهد در زمین هایی که بافت خاک آنها سبک بوده و علف های هرز زیادی ندارد، استفاده از گاوآهن قلمی در پاییز بجای گاوآهن برگردان دار توصیه می شود ولی خاک هایی با بافت سنگین و پوشیده از علف هرز را بهتراست با گاو آهن برگردان دار قبل از بارندگی پاییزه برای کنترل علف های هرز شخم زده و عملیات خاکورزی را انجام داد.

2روش کاشت:
روش کاشت دست پاش بذر موجب غیر یکنواختی در توزیع بذر، عدم استقرار بذر درعمق مناسب، دشواری مبارزه با علف های هرز و تلفات زیاد بذر می گردد. <br روش جایگزین کشت مکانیزه است که درآن با استفاده از بذر کارها عملکرد به طور محسوسی افزایش می یابد. لذا می توان از انواع ردیف کارها و خطی کارها برای این کار استفاده نمود.</br

3میزان بذر:
کشاورزان با پاشیدن حدود 30 تا 50 کیلوگرم بذر ارقام محلی نخود و عدس با دست و پوشاندن آن با گاوآهن برگرداندار و یا دیسک به عملیات کشت پایان می دهند.

تعداد بوته حاصله از این بذور برای نخود کمتر از 10 بوته و برای عدس کمتر 100 بوته می شود.

4 تاریخ کاشت:
کشاورزان عدس ونخود را درمناطق معتدل سرد در اسفند ماه و در مناطق سردسیر در اوایل اردیبهشت ماه کشت می کنند. به بیان دیگر کشاورزان برای کاهش علف های هرز مزارع نخود و عدس، این دو محصول را با تاخیر در بهار کشت می نمایند. این در حالی است که دراکثر سال ها پس از کشت بهاره دیم، بارندگی های موثر به ندرت اتفاق می افتد و چون برخورد گلدهی و غلاف دهی نخود و عدس به خشکی آخر فصل قطعی است ،این امر باعث افت وکاهش شدید عملکرد محصول می شود.
تحقیقات در این زمینه نشان می دهد انجام کشت انتظاری به جای کشت بهاره دیم به دلیل فراهم بودن بارش های زمستانه و طول دوره رویشی بیشتر، بسیار مناسبتر بوده و حاکی از افزایش عملکرد محصول از حداقل 50 تا حداکثر 70 درصد می گردد.
کشت را زمانی انجام می دهیم که احساس کنیم بعد از کشت سرما از راه می رسد. بذور نخود و عدس در این روش در خاک به صورت انتظار(زندانی) باقی می مانند و پس از گرم شدن هوا در اواخر زمستان جوانه می زنند وبه رشد خود ادامه می دهند. استفاده از بذور ارقام محلی نخود و عدس در کشت انتظاری(زندانی) توصیه نمی شود زیرا بذور مذکور حساس به بیماری برق زدگی و حساس به سرما وخشکی آخر فصل هستند همچنین دیررس نیز می باشند.
در مقابل ارقام اصلاح شده نخود وعدس ضمن داشتن مقاومت به بیماری برق زدگی ، در برابر تنش های ذکر شده نیز متحمل می باشند و لذا استفاده از آنها توصیه می گردد.
تراکم بالای علف های هرز درکشت انتظاری از مشکلات این روش کشت می باشد. برای مبارزه با علف های هرز باید یا به روش مکانیکی و یا به صورت شیمیایی اقدام به کنترل آنها نمود.
اصولاً اجرای این روش در زمین هایی که علف های هرز کمتری دارند، هزینه کمتری را صرف کنترل علف های هرز می نماید.
دربرخی از سال ها تغییرات دمایی و گرم شدن هوا به طور مقطعی در زمستان موجب جوانه زدن بذور نخود و عدس در زیر خاک می شود و می تواند آنها را به سرما حساس نماید. استفاده از ارقام اصلاح شده مقاوم به سرما می تواند تا حد زیادی جبران این حساسیت را بنماید.

دربهار پس از اینکه گیاهچه ها ظاهر شدند مقاومت بیشتری به آفت کرم طوقه برکه از آفات مهم نخود وعدس بشمار می رود خواهند داشت زیرا دارای ضخامت طوقه بیشتری هستند.
گیاهچه ها از نظر مرحله رشدی نیز نسبت به گیاهچه های حاصل از کشت بهاره دیم جلوتر هستند و لذا زمان برداشت آنان بعد از برداشت جو خواهد بود. این در حالیست که مزارع کشت بهاره دیم نخود و عدس هنوز سبز بوده و حدود یک ماه بعد برداشت می شوند.

برداشت :

برداشت یک هفته بعد از زرد شدن ۹۰٪ غلاف ها انجام می شود. بعد از برداشت بوته ها را در مزرعه جمع آوری و مقابل آفتاب قرار می دهند . برداشت به موقع در عملکرد اهمیت بسزایی دارد زیرا تاخیر در برداشت باعث ریزش می شود . برای خرمنکوبی رطوبت باید ۱۲ -۱۰ ٪ باشد .
در روش کشت انتظاری امکان برداشت مکانیزه ارقام اصلاح شده نخود و عدس به دلیل ایستا بودن آنها بوسیله کمباین غلات با اندک تنظیماتی نیز وجود دارد و کشاورز با صرف هزینه کمتر برداشت محصول بمراتب بیشتری خواهد داشت.
آماده سازی زمین
بعد از شخم زدن زمین توسط تراکتور باید زمین را به کرت ها و بلوک هایی تقسیم کرد. وسائلی که برای کرتبندی زمین استفاده می شود عبارتند از: دو عدد طناب بلند و فوکا.
طناب را به دور میله ای می پیچیم و یک سر آن را در یک سمت زمین و سر دیگر آن را در سمت دیگر در داخل خاک محکم می کنیم. طناب دیگری را به موازات آن(طناب اول) به فاصله 5/1 متر در زمین محکم می کنیم و توسط فوکا بر روی پشته ها خطوط کشت را در می آوریم. هنگامی که کرت بندی هر بلوک تمام شد طناب ها را به همان صورت به بلوک بعدی انتقال می دهیم.
هر کرت از دو خط کشت تشکیل شده است و طول آن 5/1 متر می باشد که جداکننده کرت ها پشته می باشد. فاصله ی هر کرت با کرت بعدی 60 سانتیمتر است. به مجموعه چندین کرت یک بلوک گفته می شودکه فاصله ی هر بلوک با بلوک بعدی 75 سانتیمترمی باشد. زمینی که ما بر روی آن کار می کردیم دارای 9 بلوک بود که هر بلوک آن 42 کرت داشت که هر کرت یک نمونه محسوب می شود. در ابتدا و انتهای هر بلوک 1 اتکت گذاشته می شودکه آدرس نمونه های آن بلوک را به ما نشان می دهد. بعد از رویش گیاه تعداد این اتکت ها بیشتر می شود مثلاً در هر 10 کرت 1 اتکت گذاشته می شود. این کار باعث می شود هنگام جمع آوری داده ها از روی نمونه آدرس نمونه فراموش نشود. بعد از این که زمین بلوک و کرت بندی شد نوبت به کاشت بذر نخود می رسد.

خط کشت

پشته میان کرت ها
 کاشت بذر ها برروی خطوط کشت
بعد از این که زمین بلوک و کرت بندی شد نوبت به کاشت بذر نخود می رسد. بذرها را داخل بسته هایی که حاوی 50 بذر نخود بود قرار دادند و بر روی بسته ها شماره گذاری کرده بودند تا هنگام توضیع بسته ها اشتباهی صورت نگیرد. هر بسته برای یک کرت استفاده می شود، باید بذرها طوری کاشته شود تا برای هر دو خط کافی باشد.
 مخفی کردن بذرها در داخل خاک
پس از انجام این کار خاک های اطراف هر خط را توسط فوکا روی آن ریختیم.
عملیات داشت
در مرحله اول وجین و مبارزه با علف های هرز در مزرعه نخود انجام می شود. خاک دادن پای بوته ها به علت پرشاخ و برگ بودن گیاه به ویژه در ارقام پا بلند ضروری است و در کشت سطحی نخود پس از خروج گیاهچه وقتی ارتفاع بوته به Cm 25-20 رسید مقداری خاک پای بوته ها می ریزند. عملیات وجین و سله شکنی در مزارع نخود لازم و معمولاً تواماً انجام می گیرد و 4-3 هفته پس از کاشت، وجین سطحی بین ردیف ها در بالا بردن محصول موثر واقع خواهد شد و در صورت لزوم 4-3 هفته بعد این کار تکرار خواهد شد.
کنترل شیمیایی علف های هرز در مزارع نخود نیز مقرون به صرفه می باشد. علف کش هایی همچون Prometryne 2 – 3 kg/he و Simasin 2 kg/he مورد استفاده قرار می گیرد.

آبیاری
در کشت این گیاه آبیاری محصول را ضمانت می کند اما به اشباع بیش از حد خاک، باید دقت داشت زیرا تجمع آب، پژمردگی در گیاه را تسریع می بخشد. آبیاری های مکرر، موجب کاهش محصول، افزایش رشد رویشی و تاخیر در رسیدگی فیزیولوژیکی می شود.
طبق بررسی ها در شرایط رطوبت کم هر 14 روز یکبار. آبیاری در ازدیاد محصول واریته های دانه درشت موثر خواهد بود.
در مشاهداتی که توسط گروه ما در مورد آبیاری زمین های زراعی انجام گرفت آبیاری جوی و پشته ای مشاهده شد. در زیر توضیحاتی در مورد این نوع آبیاری آورده شده است.

آبیاری جوی و پشته ای
در روش آبیاری جوی و پشته ای آب به طور مستقیم در تماس با طوقه گیاه قرار نمی گیرد، بلکه به طور نفوذی به این ناحیه می رسد. این نوع آبیاری برای گیاهانی که نسبت به مرطوب ماندن طوقه و سله و تهویه خاک حساس هستند و همچنین در مواردی که نمک آب یا خاک زیاد است استفاده می شود.
برای انجام این نوع آبیاری گیاه را روی پشته می کاریم و آب را در جویچه های حد فاصل پشته ها به جریان می اندازیم. آب به پشته ها نشت می کند و آنها را مرطوب می سازد. آبرسانی به جویچه های بین پشته ها توسط سیفون و یا لوله های دریچه دار انجام می شود. در حالتی که آب آبیاری کافی باشد، ممکن است ابتدای چند ردیف را به هم وصل کرد و سپس با شکستن جوی اصلی در یک نقطه آب را به طور همزمان وارد چند ردیف کاشت نمود.
مقدار آب ورودی به داخل هر جویچه به طول و عرض جوی، بافت خاک و شیب زمین بستگی داشته و معمولا بین 1 تا 3 لیتر در ثانیه می باشد. سرعت و مقدار آب ورودی می بایستی به گونه ای باشد که خاک شسته نشده و از طرف دیگر زمان زیادی برای رسیدن آب به آخر هر جویچه لازم نباشد. وجود علفهای هرز و کلوخه در داخل جویچه از سرعت حرکت خاک می کاهد. طول هر جویچه نیز به میزان آب موجود، بافت خاک و شیب مزرعه بستگی دارد. هر چه شیب زمین بیشتر باشد آب کمتری را می توان به هر جویچه وارد نمود، ولی طول مسیر آبیاری را می توان زیادتر گرفت. طول مسیر را 100 تا 300 متر انتخاب کرده بودیم. لازم است دقت شود که آب به مدت کافی در جویچه ها باقی بماند تا فرصت نفوذ به پشته ها را داشته باشد.
عملیات برداشت
به طور کلی بسته به رقم رشد کامل نخود از 95-150روز به طول می انجامد از آنجایی که نیام های نخود از هم باز نشده و ریزش نمی کنند لذا مشکلی در برداشت آن وجود ندارد و این فرآیند را تا رسیدگی کامل و خشک شدن تمامی گیاه می توان به تاخیر انداخت.
برداشت با دست و یا با کمباین امکان پذیر است. در برداشت سنتی ساقه ها را با داس از نزدیکی سطح خاک درو کرده و یا بوته ها را از ریشه در می آورند و مدتی برای خشک شدن در محلی نگهداری کرده و سپس جهت دانه و کلش اقدام به خرمن کوبی می نمایند.
توده های بوته نخود که برداشت شده باید طوری روی هم انباشته شوند که قسمت های ریشه رو به بالا قرار گرفته تا نیام های موجود در بخش زیرین نیز به خوبی خشک شوند.
ارقامی از نخود را که مناسب برداشت مکانیزه می باشند باید دارای خصوصیات مطلوبی نظیر فرم بوته ایستاده، ارتفاع بلند بوته و زیاد بودن فاصله اولین نیام از سطح خاک باشند.
راندمان نخود در شرایط دیم 419 و در شرایط آبی 1125کیلوگرم در هکتار است.
با افزایش روزافزون جمعیت نیاز به مواد غذایی نیز بیشتر می شود و از آنجا که بیشترین قسمت این غذا از راه کشاورزی به دست می آید تنها راه جلوگیری از فقر و گرسنگی مردم توسعه کشاورزی و افزایش تولید محصولات کشاورزی است و این امر فقط به دو روش امکان پذیر است :
1- افزایش سطح زیر کشت : اگر چه در برخی کشورهای پیشرفته مانند هلند با پرکردن دریا ها و تبدیل آن به زمین کشاورزی و یا به زیر کشت بردن کویر ها در برخی کشورها مانند امریکا این امر انکار ناپذیر است اما به دلیل هزینه های گزاف ، امری معقول و یا حداقل مقرون به صرفه به نظر نمی رسد و به همین دلیل همواره فرض بر این است که سطوح زیر کشت ثابت است و بر این اساس هم تغییر در سطوح زیر کشت محصولات برای افزایش تولید یک محصول راهکار مناسبی نیست چرا که این کار کاهش تولید محصول دیگری را در پی خواهد داشت .
2- افزایش عملکرد درواحد سطح : این مساله با پیشرفت روزافزون علوم و فنون و کشف روشهای جدید و با بهره گیری از بذور اصلاح شده و ادوات و وسایل مدرن کشاورزی و تغییر و اصلاح الگوی کشت بهترین راه ممکن برای حل مشکل غذای مردم می باشد .
بر این اساس و در راستای افزایش عملکرد در واحد سطح محصولات و در جهت تشویق و ترغیب کشاورزان به رعایت تناوب و جلوگیری از کشتهای جاکار، کارشناسان …….. اقدام به کشت مکانیزه نخود دیم نمودند و سه رقم نخود تیپ سفید یا کابلی ( هاشم ، بیونیج و 482ilc ) و یک رقم تیپ رنگی یا لپه ای ( پیروز ) را در منطقه …….. به صورت پاییزه و انتظاری و زودهنگام بهاره کشت نمودند .
آنچه که در زیر در زمینه روش کشت مکانیزه نخود ارائه می گردد تجربیات میدانی و چند ساله این کارشناسان است که امید است مورد استفاده خوانندگان عزیز قرارگیرد .
کاشت
الف – آماده سازی بستر زمین
1- شخم : برای شخم زمین از گاوآهن استفاده می شود . تنظیمات طولی و عرضی گاوآهن باید به دقت انجام شود تا ضمن عمق مناسب شخم ، لایه های شخم نیز همپوشانی مناسب داشته باشد. البته درجاهایی که ادوات خاک ورزی جدید موجود باشد ترجیحاً از خاک ورزهای مرکب استفاده شود و این کار باید بلافاصله بعد از برداشت گندم صورت گیرد تا ضمن حفظ رطوبت خاک بقایای گیاهی نیز با خاک مخلوط گردد و به این ترتیب مواد آلی خاک افزایش یابد .
2- دیسک : بعد از عملیات شخم دیسک زنی انجام می گیرد تا کلوخه های ایجاد شده در زمین خرد شود و به عملیات تسطیح هم کمک شود . اگر در مزرعه ای از خاک ورزهای مرکب استفاده شود و بعد از انجام کار بقایای گیاهی بزرگ و درشت مشاهده شود برای تبدیل بقایا به قطعات کوچکتر و ریزتر بهتر است دیسک زنی نیز انجام گردد چرا که این امرباعث تسریع در پوسیده شدن و بازگرداندن بقایا به خاک می شود .
3- لولر : اگر چه روشهای جدید و مدرن کشاورزی بر کاهش دفعات ورود ادوات کشاورزی به داخل مزرعه و زمین کشاورزی تاکید دارد و یکی از مزیت های ادوات خاک ورزی جدید هم همین است اما در صورت ناهمواری زمین عمیات ماله زنی ( لولر ) نیز باید انجام گیرد چرا که در زمین مسطح و هموار عملیات برداشت با کمباین راحت تر و مقدار ریزش دستگاه نیز کم است .
ب- بذرکاری
1- بذرکار : برای بذرکاری بهتر است از بذرکار پنوماتیک که دارای صفحات 36 سوراخه مخصوص کشت نخود می باشد استفاده شود . اما برای تنظیمات بذرکار باید به شرح زیر عمل کرد :
الف- فاصله ردیف های کارنده ها از هم باید 50 سانتی متر باشد . برای این کار، کارنده وسط را در جای خود ثابت می گذاریم و بقیه کارنده ها را به فاصله 50 سانتی متری آن از هر طرف قرار می دهیم .
ب- فاصله دانه در روی ردیف را با کمک کاتالوگ دستگاه در نخود تیپ رنگی 6-5 سانتی متری و در تیپ سفید 7-6 سانتی متری تنظیم می کنیم .
ج- عمق کاشت را با توجه به بافت زمینهای مختلف در 8-6 سانتی متری تنظیم می کنیم .
2- نوع بذر : نوع بذر باید با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه انتخاب شود اما باید دقت شود که از بذور اصلاح شده و بوجاری شده و ضدعفونی شده استفاده شود .
3- ضدعفونی بذر : در صورتی که از بذور خودمصرفی استفاده می شود برای ضدعفونی بذور می توان از سموم قارچکش مانندکاربوکسین تیرام + کاپتان و یا بنومیل استفاده شودکه برای این کار و برای چسبیدن بهتر سم بر روی بذر مقداری شکر را در آب حل می کنند و با یک آبفشان یا سمپاش آرام آرام بر روی بذر پاشیده می شود و بعد با سم مخلوط می گردد.
4- مقدار بذر : مقدار بذر مصرفی با توجه به بافت خاک ، فقر و حاصلخیزی خاک ، شکل هندسی زمین و آماده سازی بستر زمین در تیپ رنگی از 70- 60 و در تیپ سفید از 60 – 50 کیلوگرم در هکتار متغییر است .
آنچه که در نگاه اول از این موضوع پیداست این است که مقدار بذر مصرفی با توصیه های مراکز تحقیقات کمی متفات است و آن هم به دلیل بازار مصرف این محصول می باشد که بازار مصرف نخود رنگی بیشتر خواهان دانه ریز و در نخود سفید بیشتر خواستار دانه درشت می باشد .
5- کود : اگر چه نخود گیاهی است که به مقدار کمتری به کود نیازمند است اما می توان مقدار 50-25 کیلوگرم کود ازته و فسفاته در هکتار به عنوان استارتر مصرف کرد .
6- زمان کشت : بهترین زمان کشت نخود از اواخر مهر ماه تا پایان آذر ماه می باشد .البته باید توجه داشت که این زمان کشت هر دو کشت پاییزه و انتظاری را در بر می گیرد .
داشت
عملیات داشت این محصول بیشتر شامل مراحل زیر می باشد :
1- کودپاشی : با توجه به وجود باکتریهای ریزوبیومی ریشه نخود نیازی به کودپاشی نیست اما می توان برای بالا بردن کیفیت محصول اقدام به حداقل دو بار محلولپاشی نمود . به این ترتیب که یک بار قبل از گلدهی و یک بار بعد از تشکیل غلاف ها در نخود از کودهای مایع کامل استفاده کرد . باید یادآوری نمود که مرحله اول بعد از مبارزه با علفهای هرز مزرعه و قبل از یک روز بارانی باشد .
2-مبارزه با علفهای هرز : برای مبارزه با علفهای هرز به دو روش مکانیکی و شیمیایی می توان عمل کرد :
الف – روش مکانیکی : در این روش از کولتیواتور پنجه غازی استفاده می شود به این ترتیب که قلم های دستگاه را در فاصله بین ردیف های کاشت تنظیم می کنند و زمانی که علفهای هرز در مرحله چند برگی هستند و همچنین زمین مزرعه دارای رطوبت بالا نمی باشد از آن استفاده می کنند و البته بهتر است از تراکتور چرخ باریک نیز استفاده شود تا آسیبی به ردیف های کشت وارد نشود . در این روش باید توجه گردد که استفاده از فاروئر در مزرعه به جای کولتیواتور پنجه غازی اصولاً صحیح نمی باشد چرا که هم به ردیفهای کشت آسیب وارد می کند و هم اینکه با زیر ورو کردن خاک ، مزرعه رطوبت بیشتری از دست می دهد .
ب- روش شیمیایی : در این روش از سم پیریدات ( لنتاگران ) به میزان 2 لیتر در هکتار استفاده می شود و باید در زمان مناسب یعنی زمان دو تا چهار برگی علفهای هرز این کار صورت گیرد .
3- مبارزه با آفات و بیماریها : نخود دارای بیماریها و آفات مختلفی می باشد که شایع ترین آنها عبارتند از :
الف – بیماریها : مهمترین بیماریهای نخود بیماریهای قارچی از جمله برق زدگی و پژمردگی فوزاریومی و پوسیدگی ریشه و ساقه می باشد . که اولین و موثرترین راه مبارزه ضدعفونی بذر می باشد اما در صورت مشاهده علائم بیماری در بوته های جوان در فصل بهار ، مزرعه با یکی از سموم توصیه شده مانند کاپتان و یا بنومیل سمپاشی می شود .
ب- آفات : مهمترین و شایع ترین آفت نخود کرم پیله خوار نخود است که در صورت رعایت فصل کشت به دلیل پیش رس شدن محصول آسیب این آت به مزرعه در بیشتر اوقات ناچیز است وسمپاشی توصیه نمی شود اما در صورت نیاز سم سوین توصیه می شود.
برداشت
در این روش کاشت ، برداشت نخود با استفاده از کمباین و هد مخصوص برداشت صورت می گیرد . رعایت زمان رسیدن فیزیولوژیکی دانه ، سرعت مناسب حرکت دستگاه ، تنظیمات خرمنکوب و سینی ها در کمباین و همچنین هموار بودن زمین مزرعه از جمله عواملی هستند که ریزش دانه را به حداقل می رساند . باید توجه کرد که وجود چند غلاف نکوبیده و پاک نشده بهتر از دانه های خرد شده و لپه شده است و این امر افت محصول را به حداقل می رساند .
فواید و مزیت های کشت مکانیزه نخود
مهمترین فواید و مزیت های کشت مکانیزه نخود پاییزه و انتظاری عبارتند از :
1- به علت پیش رس شدن مزرعه و عدم همزمانی مرحله لاروی آفات با مراحل رشد گیاه معمولاً نیازی به سمپاشی علیه آفات نیست .
2- با کولتیواتور زدن مزرعه هم علفهای هرز کنترل می شود و هم رطوبت خاک حفظ می گردد و به این ترتیب از مصرف بی رویه سموم هم جلوگیری می شود .
3- با برداشت مکانیزه هزینه های بالای برداشت دستی و سنتی حذف می شود .
4- حداقل یک تن افزایش عملکرد در واحد سطح نسبت به کشت بهاره وجود دارد واین امردرآمد بالاتری را نصیب کشاورزان می کند
5- با برداشت مکانیزه و باقی ماندن بقایای ریشه و ساقه گیاه در خاک به حاصلخیزی مزرعه کمک می شود .
6- با این روش می توان به تولید محصولات ارگانیک و حفظ سلامتی مصرف کنندگان امیدوار بود
( ارقام اصلاح شده پابلند هاشم و آرمان
فنولوژی
ارتفاع بوته : 90-70 سانت
متوسط تعداد غلاف در بوته : 50-20 عدد
تعداد دانه درهرغلاف : 2-1 عدد ( عمدتاً یک عدد
وزن صد دانه : 42-40 گرم
تعداد شاخه های جانبی : 6-3 شاخه
رنگ دانه : کرم متمایل به سفید درآرمان و کرم درهاشم
توجه : فرم بوته دررقم هاشم ایستاتر و یکنواخت تر می باشد .
میانگین تثبیت بیولوژیک ازت : 70 کیلوگرم درهکتار
عملیات خاکورزی
شخم عمیق ترجیحاً با گاوآهن قلمی درپاییز و درصورت نیاز بعلاوه یک دیسک
به منظوربرداشت مکانیزه لازم است قبل از کاشت ، زمین مورد نظر تسطیح گردد.
مناسبترین PH : 9-6
آستانه تحمل شوری : 5 میلی موس برسانتی متر
تاریخ کاشت
کشت پاییزه دردشت : اواسط آبان تا اواسط دی ماه
کشت پاییزه درکوهستان : اوایل مهر ماه تا واسط آبان یا قبل از بارش اولین برف
وعمتاً کشت بهاره درکوهستان : اواخر اسفند تا اواسط اردیبهشت
توجه : تاریخ کاشت را طوری تنظیم نمایید که زمان گلدهی با گرما مواجه نشود .
روش کاشت :
با استفاده از خطی کارغلات ، ردیفکارسویا یا ذرت و ترجیحاً ردیفکارنیوماتیک ( پنوماتیک
فاصله ردیف و بوته درردیف :
1. 30-25 سانت بین دو ردیف و 15-10 سانت بین دو بوته درهرردیف
2. پس از هر دو ردیف 30-25 سانتی یک ردیف 60-40 سانتی جهت مبارزه مکانیکی با علفهای هرز و10سانت بین دو بوته در یک ردیف
تراکم بوته : 30 بوته در متر مربع
میزان بذر مصرفی : 120-90 کیلوگرم درهکتار
ضدعفونی بذر :
با سم رورال تی اس به نسبت یک درهزار و مشورت کارشناس مربوطه
نکته : استفاده از مایه تلقیح مخصوص نخود همراه با کودهای آلی و زیستی غنی شده ازعناصر ریز مغذی ، سبب افزایش گره بندی ، تثبیت نیتروژن وعملکرد خواهد شد .
میزان کودهای مصرفی ( توصیه عمومی
ازته : قبل از کاشت به عنوان استارتر50-25 کیلوگرم درهکتار
پس ازسبزشدن درصورت نیاز و بروزعلائم کمبود و عدم تشکیل گره ، بسته به جنس خاک وشرایط آب وهوایی ازکود سرک ازته نیز استفاده شود .
فسفاته : 100-50 ، پتاسه : 150-100 و سولفات روی 25 کیلوگرم در هکتار
در صورت مساعدت شرایط آب و هوایی و مناسب بودن رطوبت خاک میتوانید ازعناصر ریز مغذی بویژه کلات آهن و روی بصورت محلولپاشی تحت نظرکارشناس مربوطه استفاده نمایید .
نکته : وقتی ارتفاع بوته ها به 30-25 سانتی متر رسید خاک دادن پای بوته ها موجب افزایش محصول خواهد شد .
مهمترین آفات ، بیماریها و روشهای مبارزه :
آگروتیس یا کرم طوقه بر
1- مبارزه زراعی : شخم پاییزه و کاشت زودهنگام ، مبارزه شیمیایی : طعمه پاشی با استفاده از سموم لاروین یا سوین یا محلولپاشی با حجم زیاد پای بوته ها با لاروین به نسبت 5/0کیلو درهکتار یا سوین به نسبت 3 کیلو درهکتار
کرم های غلاف خوار
مبارزه زراعی : شخم تابستانه وپاییزه ، مبارزه بیولوژیک : استفاده از زنبورهای تریکوگراما و براکون ، مبارزه شیمیایی : استفاده ازلاروین به نسبت 5/0کیلوگرم در هکتار، آوانت به میزان 300-250 سی سی درهکتار و یا سوین به میزان 3 کیلوگرم درهکتار
ارقام هاشم و آرمان به بیماری برق زدگی مقاوم می باشند . در صورت بارندگی های مداوم بهاره و مشاهده بیماری میتوانید ضمن مشورت با کارشناسان از سموم قارچ کش مناسب و مجاز نظیر رورال تی اس بصورت محلولپاشی استفاده نمایید .
مبارزه با علفهای هرز:
1. مکانیکی : استفاده از کولتیواتور قبل از گلدهی ( با استفاده از تراکتورچرخ باریک وفاصله ردیف 40 سانت
2. شیمیایی : باریک برگها : سوپرگالانت به میزان 1-6/0 لیتر درهکتار و یا فوزیلید به میزان 5/2 لیتر درهکتار و پهن برگها : لنتاگران به میزان 2 لیتر در هکتار از زمانیکه ارتفاع نخود به 25 سانت برسد تا قبل از زمان گلدهی
آبیاری:
درصورت کمبود نزولات جوی و دسترسی به منابع آبی ، یک تا دومرحله آبیاری در شروع گلدهی موجب افزایش عملکرد می شود .
برداشت :
. دستی یا سنتی
. مکانیزه : مخصوص ارقام ایستا و پابلند هاشم وآرمان
توجه : برداشت دیرهنگام موجب درشت شدن دانه، سخت شدن ودیرپزی درآن می گردد .
به امید سالی پر از برکت و سلامتی

منابع

: http://nasseryaa.persianblog.ir
متانت دماوندی -کارشناس مسئول حبوبات مدیریت زراعت

آموزش کشت نخود دیم و آبی

تعداد صفحات : 40 | فرمت فایل : WORD

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود