تحقیق روسپیگری و انحرافات جنسی

چکیده
بزه کاری ریشه در جامعه، فرهنگ و شخصیت فرد دارد و سلامت جامعه را تهدید می کند. روسپی گری (1) به معنای عرضه کردن خود برای خدمات جنسی در مقابل دریافت اجرت (اجتهادی، 1382)، یکی از نگران کننده ترین بزه کاری ها و ناهنجاری های اخلاقی است که تحت ساخت اجتماعی، فرهنگی و فرد شکل می گیرد و فراتر از ناامنی و انحرافی که در فضای عمومی جامعه ایجاد می کند، آثار مخربی هم بر مهم ترین نهاد اجتماعی یعنی خانواده دارد. روسپی گری پدیده ای مربوط به امروز نیست، از دوران کهن در جوامع مختلف وجود داشته و به نظام اجتماعی و اقتصادی وابسته بوده و پیوسته با آن تغییر شکل داده است. در سال های اخیر هم با دخالت نظام سرمایه داری، رشد تمایلات مادی و غیراخلاقی و شیوع عقاید سهل گرایانه نسبت به روابط جنسی، به یک بازار تبدیل شده است. از سویی برداشت های مختلفی از روسپی گری در مناطق مختلف وجود دارد. در برخی مناطق به شکل یک قرارداد، معامله و تجارت است و در برخی مناطق، شکلی از روابط اجبار، زور و محرومیت دارد. علل گرایش به روسپی گری نیز می تواند از منطقه ای تا منطقه ای دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد که در ادامه به آن ها اشاره می شود. به ویژه علل گرایش به روسپی گری در جامعه ای مانند ایران که قوانین و محدودیت های اسلامی دارد، حایز توجه بیشتر است.
مقدمه
روسپیگری و انحرافات جنسی از تاریخی ترین و باسابقه ترین انحرافات و کجروی های بشر است که آثار آن را می توان در طول تاریخ دنبال کرد؛ چرا که از دیرباز جوامع مختلف با چهره کریه و منحوس این پدیده ضداخلاقی و اجتماعی آشنایی کامل داشته اند، اما در سال های اخیر به موازات تحولات صنعتی و تکنولوژی پیشرفته این پدیده اشکال و ابعاد تازه ای را در کشورهای اروپایی و حتی کشورهای بلوک شرقی به خود گرفته است. در دنیای غرب جاذبه اصلی روسپیگری <نیازمالی> است و بیشتر روسپیان به علت ناتوانی در به دست آوردن پول زیاد در مشاغل مشروع، مجبور به تغییر کار شرافتمندانه هستند. به علاوه برخی از آنها معتاد به موادمخدر بوده و برای تامین مواد، نیاز بیشتری به پول دارند.از سوی دیگر کارشناسان مسائل اجتماعی، فقر و بیکاری، جمعیت رو به رشد کشورهای فقیر، عدم تامین نیازهای اولیه اعضای خانواده در برخی از کشورها، گذار جوامع از سنتی به مدرنیسم، تحولات اجتماعی و انقلابات، جاذبه های شهری و توریستی، مهاجرت، تجربه خانواده، آداب و رسوم خرافی را از دیگر عوامل گرایش به فحشا و روسپیگری ذکر کرده اند. سعید خراطها، طی تحقیقی بیان کرده که از مهمترین دلایل و عوامل روسپیگری در ایران فقر، بیکاری، عدم حمایت از زنان، طلاق، افزایش سن ازدواج، وجود درآمد فعال در روسپیگری، وجود تقاضای بالقوه در جامعه و… رامی توان نام برد. تحقیق صورت گرفته توسط روانشناسان نیز ضمن تایید عوامل اجتماعی مو ثر و دخیل در روسپیگری نشان می دهد که علت فحشا محدود به پدیده های اجتماعی نمی شود، بلکه عوامل روانی از جمله گرایش به تنوع طلبی، ضعف هویت اخلاقی و اختلال در هویت نیز می تواند در بروز آن دخیل باشد.نتایج تحقیق روانشناسان کاظم رسول زاده طباطبایی، عباس اللهیاری و شهربانو کامرانی فکور بر روی ۶۰ زن ویژه ۱۵ تا ۳۵ ساله و مقایسه آن با ۶۰ زن عادی واقع در این سن بیانگر آن است که <احساس بی ارزشی> و <پایین بودن عزت نفس> یکی از نشانه های آشکار شده در این زنان است که این تحقیق یکی از دلایل پایین بودن عزت نفس زنان ویژه و گرایش آنها به فحشا را ناشی از تجربه های زندگی گذشته بیان می کند؛ به گونه ای که احساس بی ارزشی و عزت نفس پایین به دنبال یک واقعه تروماتیک (سوءاستفاده جنسی) از جمله عوامل روان شناختی مستعدکننده فرد در گرایش به فحشا عنوان شده است. شرایط حاکم بر خانواده مانند بدسرپرستی یا بی سرپرستی، اعتیاد به مواد مخدر، اعتیاد شوهر، داشتن نقص عضو، فرهنگ فاسد حاکم بر خانواده (بی بند و باری و لامذهبی)، طلاق و جدایی از خانواده و شکست در اهداف و برنامه های زندگی مانند تحصیل، ازدواج تحمیلی و غیره از جمله عوامل مو ثر در گرایش به فحشا عنوان شده اند. این تحقیق همچنین نشان دهنده آن است که زنان ویژه به دلیل نابسامانی خانواده، اعتیاد والدین، فقدان والدین، خشونت آنها، سردی رابطه عاطفی با والدین، ترک تحصیل، فقر فرهنگی، نداشتن مهارت برقراری روابط اجتماعی، قرار گرفتن در معرض سوءاستفاده جنسی به وسیله اعضای خانواده یا دیگران احساس کمبود کرده و عزت نفس پایینی دارند.<بهره هوشی> یکی دیگر از عوامل مورد بررسی در گرایش زنان به فحشا بوده که براساس یافته های این تحقیق، این زنان به دلیل برخورداری از بهره هوشی پایین، قوه تشخیص ضعیف و درنتیجه مهارت های مقابله ای کمتر، در مواجهه با مسائل و مشکلات به فحشا و انحراف گرفتار شده اند؛ به گونه ای که نتایج این تحقیق نشان داد ۴۰ درصد زنان ویژه دارای بهره هوشی درحد <عقب ماندگی خفیف> و مرزی هستند.
تعریف روسپیگری
روسپی در لغت به معنی زن بزهکار و فاحشه آمده است و معرب آن روسپی میباشد.
روسپی در واقع مخفف رو سپید است.که بر زنان هرزه و رو سیاه به عنوان طعنه و تمسخر اطلاق شده است. روسپیگری را میتوان تن دادن به رابطه جنسی در ازای دریافت پول تعریف کرد.
واژه روسپی در اواخر سده هجدهم رایج شده است.روسپی یک تن فروش است. او فردی است که از طریق ایجاد روابط جنسیِ نامشروع و بی بندو باری جنسی و اخلاقی، تامینِ معاش می کند. رابطه ی بین روسپی و مشتری نوعی تحقیر متقابل است دراین رابطه محبتی وجود ندارد و اگر رابطه ی عاطفی برقرار شود فَحشا نامیده نمی شود و روسپیگری معمولا با دیگر آسیب های اجتماعی مثلِ اعتیاد، جرم، جنایت، قاچاق همراه است.
سعید مدنی، پژوهشگر آسیب های اجتماعی معتقد است که کلمه ی "روسپی" واجد بار معنایی منفی برای این زنان است و بنا به دغدغه های اخلاقی باید از کاربرد این کلمه خودداری کنیم. مدنی، کلمه ی تن فروش را اصطلاح مناسب تری می داند. (مدنی ،1389: ۱۱۳)
(تن فروشی) روسپیگری بیش از چهار هزار سال در تمامی صفحات تاریخ حضوری ملموس دارد، علاوه بر روسپیگری زنان، روسپیگریِ مردان و کودکان نیزقابل مشاهده بوده است اما تا این لحظه از تاریخ تن فروشیِ زنان حضوری به مراتب ملموس تر و عیان تر داشته است. زایش و فرزندپروری و بنابراین تحرک کمتر زن در پهنه ی اجتماعی همواره او را به لحاظ اقتصادی وابسته و دست نشانده ی مرد کرده و زمینه را برای گسترش فرهنگ مردسالار فراهم آورده است، در سایه ی گسترش فرهنگ مردسالارانه، ضایع شدن حقوق اجتماعیِ زنان از بدیهیات است .حاکمان و صاحب منصبان به صورت نهان و یا عیان بالاترین بهره ی اقتصادی و سیاسی را از روسپیگری زنان برده اند. امروزه نیز همانند گذشته بهره گیری روزافزون از جمعِ زنان و کودکان در قالب گسترش "سیاحت جنسی" راه کسب درآمد برای متنفذان و حاکمان است.
با عنایت به رابطه ی بین عرضه و تقاضا حضور عیان و چشمگیر پدیده ی روسپیگری زنان در طول تاریخ چند هزار ساله نشانگر وجود گسترده ی متقاضیان مرد است. اوج مظلومیت زن بدانجا رسید که حتی در زمان هایی که در برخی از جوامع روسپیگری لااقل به ظاهر مذ مت شده است تنها زن روسپی را به محاکمه کشانید ه اند و از مرد همخوابه ی او، تنها به عنوان یک شاهد استفاده کرده اند. سازمان ملل طی بیانیه ای که در سال 1951 تصویب کرد، کسانی را که روسپیگری را سازماندهی می کنند یا از فعالیت های روسپیان نفع می برند محکوم می کند، اما خود روسپیگری را منع نمی کند. جمعا پنجاه و سه دولت عضو سازمان ملل، از جمله بریتانیا، به صورت رسمی این بیانیه را پذیرفته اند هر چند که قوانین آن ها درباره ی روسپیگری تفاوت های زیادی با هم دارند. سایر کشورها نیز همانند بریتانیا، فقط برخی از انواع روسپیگری مثلِ ولگردی در خیابان یا روسپیگری کودکان را ممنوع کرد ه اند.
برخی از حکومت های محلی و یا ملی به عشرتکده ها یا افرادی که حائز شرایط قانونی باشند مجوز رسمیمی دهند، مثل آلمان یا هلند. در اکتبر 1999 پارلمان آلمان، روسپیگری را به عنوان حرفه ی رسمیِ بیش از 30000 زن که در صنعت سکس کار می کردند به رسمیت شناخت.
همه ی اماکن و مجراهای عرضه ی خدمات جنسی اکنون تحت نظارت و مراقبت حکومت های محلی قرار دارند. کشورهای اندکی هستندکه به روسپیان مرد نیز مجوز کار می دهند.قوانین ضد فحشا معمولا مجازاتی برای مشتریان در نظر نمی گیرند، کسانی که خریدار خدمات جنسی هستند دستگیر یا تعقیب نمی شوند، و در جریان رسیدگی قضایی نیز هویت آنها مخفی می ماند. درباره ی مشتریان بسیار کمتر از روسپیان مطالعه شده است و کمتر کسی هست که معتقد باشد مشتریان روسپی ها دچار اختلالِ روانی هستند، چیزی که درباره ی روسپیان غالبا به صراحت یا به طورضمنی گفته می شود. این عدمِ توازن و تناسب در تحقیق یقینا بیانگر پذیرش غیر انتقادی باورهای کلیشه ای مرسوم درباره ی گرایش جنسی است که طبق آن مردان "طبیعی" است که فعالانه در پی انواع و اقسام ارضا های جنسی باشند اما کسانی که این نیا زها را بر طرف می کنند محکوم می شوند.
تاریخچه روسپیگری
روسپیگری درجهان باستان
بسیاری از تاریخ نویسان روسپیگری را قدیمی ترین شغلِ جهان معرفی کرده اند. اما در مقابل عده ی دیگری معتقدند که تا قبل از اختراع پول، روسپیگری اساسا نمی توانسته وجود داشته باشد. این گروه از تاریخ نویسان، مشاغلی همچون کشاورزی و آموزش را اولین مشاغل جهان بشریت می دانند. دسته ی اول استدلال می کنند که ارائه ی خدمات جنسی در ازای کالا و به خصوص مواد غذایی بوده است؛ شیوه ای که می تواند تا هزاران سال رایج بوده باشد به هر حال گذشته از این اختلاف نظرها، همگان متفق القول هستند که روسپیگری عمری به درازای آفرینشِ انسان و وجود جوامع بشری دارد. کارشناسان روسپیگری را با نوعی رفتار در گونه های خاصی از جانداران مثل پنگوئن ها مقایسه می کنند؛ پنگوئن ها در ازای به دست آوردن سنگ های مناسب برای ساختن لانه ای امن حاضر به برقراری رابطه ی جنسی با پنگوئن نری هستند که این سنگها را در اختیار آنها قرار دهد.
هرودت، از شیوه ی خاصی از روسپیگری که موسوم به "روسپیگریِ مذهبی" است نام می برد که هزاران دختر جوان در معابد آیینی به ارائه ی خدمات جنسی مشغول بوده اند. هرودت تمدن فنیقی را خاستگاه این نوع از روسپیگری می داند که در تمامی تمدن های دریای مدیترانه رایج بوده است. دراسرائیل باستان نیز، روسپیگری علی رغم منع صریح دین یهود از دیر باز رایج بوده است و عده ای از پیامبران این قوم نیز شدیدا علیه روسپیگری موضع منفی داشته و با آن مبارزه می کردند. در مصر باستان نیز دختران در ده سالگی آماده ی ازدواج می شدند و دختران و پسران پیش از ازدواج آزادانه با یکدیگرمعاشرت می کردند. ویل دورانت در جلد اول تاریخ تمدن از دختران رقاصی در مصر باستان می نویسد که در مجامع مردان رده بالای کشور به ارائه ی خدمات جنسی و رقصندگی می پرداخته اند؛ این دختران غالبا لباسی نیز بر تن نداشته و خود را تنها با دستبند و گوشواره و خلخال می آراسته اند. هرودت نیزمی گوید که بر هر زن بابلی واجب بوده است که لا اقل یک بار در عمر در معبد ونوس بنشیند و با مردی بیگانه ارتباط جنسی برقرار کند.اما مهم ترین مورد مذهبی روسپیگری به هند بر می گردد، در جنوب هند نیازهای جنسی مردان را موسسه ی خدایی برآورده می کرد که زنانِ این موسسه"چاکرانِ خداوند" نامیده می شدند. هر معبد "تامیل" نیز یک گروه "زنان مقدس" داشت که علاوه بر این که در برابر بت ها می رقصیدند و آواز می خواندند،نیازهای جسمانی مردان را هم برآورده می کردند. در یونان باستان اما روسپیان زنان مستقلی بودند که لباس هایی متفاوت از سایر زنان بر تن می کردند وسالیانه به دولت مالیات می پرداختند. این زنها معمولا در آمدهای قابل توجهی نیز داشتند، یکی از معروف ترین روسپی های مصر باستان با درآمد خود معبدی را ساخت که به یکی از خدایان یونانی تقدیم کرد. در یونان باستان روسپی ها را "پورن" خطاب می کردند، لغت پورنوگرافی نیز از این ریشه ی یونانی آمده است. در روم باستان، دستگاه امپراتوری خود بزرگ ترین متولی روسپیگری بود؛ آنها برد ه ها را از دوران طفولیت تحت آموزش قرار می دادند تا بعد ازبلوغ به روسپیگری گمارده شوند. در ژاپن نیز گیشاها علاوه بر رقصندگی و آوازه خوانی به ارائه ی خدمات جنسی نیز می پرداختند، هرچند گروه دیگری نیزوجود داشتند که کار آنها صرفا روسپیگری بود. این دسته از زنان پاپیونِ کیمونوهای خود را در جلوی لباس گره می زدند که نشان دهنده شغل آنها بود..
قرون وسطی؛ محدودیت روسپیگری
با شکل گیریِ هرچه بیشتر نظام شهر نشینی، روسپیگری نیز بیشتر در بافت شهری متمرکز شده و مشاهده می شد. در این دوران، با اینکه کلیسای کاتولیک هرگونه رابطه ی جنسیِ خارج از چارچوب ازدواج را گناه و مستحقق مجازات معرفی می کرد، به وضوح با مساله ی روسپیگری مدارا می شد؛ چرا که کشیش های کلیسا معتقد بودند که وجود روسپی ها از گناهان بزرگتری چون تجاوز و زنا و وسوسه ی شیطان جلوگیری می کند. کلیسا روسپیگری را "شیطانِ واجب" می نامید و برای توصیف آن مثال می آورد که زیباترین قصرهای دنیا نیز نیاز به توالت دارند، پس یک جامعه ی شهری متمدن نیز نیازبه روسپی خانه ها و روسپیان دارد ! در اواخر قرون وسطی بود که آرام آرام کشورهایی همچون فرانسه دست به تاسیس خیابا ن های خاصی برای احداث روسپی خانه ها و سکونت روسپیان زدند.
در اواخر قرن پانزدهم، برخورد با روسپی خانه ها شدت گرفت و بعد از رفرم های کلیسای پروتستان در جنوب آلمان روسپی خانه ها یکی پس از دیگری بسته شدند. در این دوره سیاستی اتخاذ شده بود که روسپیان باید ظاهری متفاوت از سایر زنان داشته باشند تا در جامعه قابلِ شناسایی باشند؛ برایمثال عده ای از زنان روسپی موهای خود را یا از ته می زدند یا بسیار کوتاه نگه می داشتند. حتی در برخی از جوامع از حضور این زنان در عرصه های عمومی ممانعت می شد.
قرن هجدهم، آغاز تحول روسپیگری
شاید بتوان استفاده از کاندوم در روسپی خانه های شهر ونیز را نقطه ی عطفی در بررسی تاریخ روسپیگری دانست. در این قرن رفته رفته به مساله ی بیماری های واگیرداری که روسپیان به آن مبتلا می شوند توجه صورت گرفت و اولین کاندوم ها که معمولا از چرم نازک شده ی گاو ساخته شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. از اواخر این قرن، رفته رفته زنانی که به عنوان مدل نقاشی ها یا تصویرهای اروتیک ظاهر می شدند نیز به روسپیگری مشغول شدند در قرن نوزدهم بود که بحث قانونی شدن روسپیگری باب شد و فرانسه اولین کشوری بود که قانون معاینه ی بهداشتی روسپیان را تصویب و به اجرا در آورد. فرانسه و انگلستان که پیشگامان قانونی کردن روسپیگری هستند، این قانون را در کشورهای مستعمره ی خود نیز اعمال کردند. اما در دهه ی ۱۹۱۰و ۱۹۲۰ ، روسپیگری در ایالت های آمریکا ممنوع اعلام شد، مهم ترین دلیل این ممنوعیت فعالیت های گسترده ی " اتحادیه ی زنان مسیحی" بود که علیه روسپیگری و مصرف الکل حضوری بسیار فعال داشتند. هرچند که این ممنوعیت ها به تدریج کمرنگ تر شد.
از دهه ی ۱۹۸۰ ، بسیاری از کشورها و به ویژه ایالت های امریکا قانونی را تصویب کردند که هر روسپی که بازداشت می شود باید تست اچ آی وی بدهد و اگر جواب آزمایش مثبت بود، روسپی مرتبه ی بعدی که بازداشت شود با جریمه های سنگین رو برو می شود. بالاترین مجازاتی که برای این امر در نظرگرفته شد، ده تا پانزده سال حبس بود .امروزه، روسپیگری یکی از سودآورترین صنعت های جهان است که در کشورهای بسیاری رسمی یا نیمه رسمی محسوب می شود و روسپی ها همچونسایر شاغلین به دولت مالیات می پردازند. روسپیگری در گذر تاریخ، به تدریج از جنبه ی اساطیری، عاشقی و جنبه های مذهبی فاصله گرفته و هرچه بیشتر به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح شد.
روسپیگری در ایران، از آغاز تا امروز
در ایران باستان نیز، روسپیگری ابتدا با آب و تاب های مذهبی درآمیخته بود.دخترانِ بسیاری در معابد آناهیتا در خدمت معبد بودند، گستره ی این خدمات از رقص و آوازتا برآورده کردن میل جنسی مردان را شامل می شد. به گواهی اسناد تاریخی، در دوره های تسلط قوم مغول در ایران نیز روسپیگری یکی از پر رونق ترین مشاغل بوده است و در مجالس بزم سران مغول همواره تعداد بسیاری از زنان جوان به رقص، پذیرایی و برآورده کردن نیازهای جنسی مردانِ حاضر مشغول بوده اند.یکی از معدود منابعی که به مساله ی روسپیگری در جامعه ی ایرانی نسبتا مفصل پرداخته است، سفرنامه ی شاردن جهانگرد غربی بوده است که در دوران صفویه راهی ایران شده بود. شاردن در سفرنامه ی خود می گوید : " دختران روسپی خانه ها بیشتر از ایرانی، گرجی و سخت خوش قد و قامت و زیبا بودند. محله ی روسپی های اصفهان از سه کوچه و هفت باب کاروانسرای بزرگ به نام کاروانسرای لختی ها تشکیل شده و دوازده هزار روسپی رسمی، یعنی پرداخت کننده مالیات وجود دارد، و این ها غیر از پنهانی ها و معاف شدگان از مالیات هستند. " تنها شهری که در دوران تسلط صفویه از روسپیگری به دور بود، شهر اردبیل بود که دلیل این امر وجود آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در این شهر بود. تاریخ می گوید شاه عباس صفوی در سال ۱۰۱۷ هجری همه ی روسپی ها را به دربار فرا خواند و به آنها سه روز مهلت داد که از کار خود دست بکشند و توبه کنند. اما کسی نمی داند سرنوشت این زنان بعد توبه چه شد و یا آن دسته که توبه نکردند به چه سرنوشتی دچار شدند.
حمله ی محمود افغان به ایران، حاصلی جز قحطی، فقر، در به دری و بی خانمانی مردم نداشت. بعد از آن که نادر شاه افشار زمام کشور را به دست گرفت،در دشت مغان تاج گذاری کرد و در این مراسم به مهمانان دختران و زنان گرجی که به اسارت و بردگی گرفته شده بودند به عنوان هدیه پیشکش شد.تعداد بسیاری از این زنان در خانه ی شوهرهای خود باردار شده بودند و در دشت مغان فرزندان خود را به دنیا آوردند.
در دوران قاجاریه، روسپیگری در حقیقت از خود دربار شروع می شده است. بعد از مرگ ناصرالدین شاه نیز ۱۸۸ تن از زنان او را فردی به نام "زال محمد خان" به روسپیگری کشانده و به محله ی "چاله آبی" می برده است؛ این محله همان جایی است که بعدها محله ی "شهر نو" آن جا بنا شد. در دوران پهلوی بود که قلعه ی شهر نو رسمیت یافت. حدود چهار هزار زن در این محله به روسپیگری مشغول بودند، این زنان تقریبا به گونه ای رسمی روسپیگری می کردند و کارت بهداشت نیز داشتند. در دوران پهلوی به طور کلی با سه گروه دیگر زنان روسپی نیز رو برو هستیم : ۱. روسپیان خیابانی ۲. روسپیان خانه های تلفنی ۳. روسپیان کافه ها و کاباره ها. در سال پنجاه و هفت، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی حدود چهارصد خانه ی این محله به آتش کشیده شد. کمی بعدتر دو خیابان اصلی قلعه و کوچه پس کوچه ی آن تخریب شد و زن های این محله ناگزیر به خیابان های اطراف رفته و ساکن شدند. تاسال هزار و سیصد و شصت و هفت نیز این زنان در مناطق همجوار شهر نو زندگی کرده و به کار مشغول بودند، اما در سال ۱۳۶۷ کوچه ها و خیابان های اطراف منطقه ی جمشید تخریب و حدود چهار هزار زن که تعداد بسیاری از آنها نیز روسپی نبودند دستگیر شدند.
وضعیت روسپیگری بعد از انقلاب
١.اتصال روسپیگری در اوایل انقلاب به دوران گذشته ی قلعه ی شهر نوبر می گردد.شهر نو در دو مرحله در زمان انقلاب تخریب شد مرحله ی اول در سال ٥٨ بوده که ١٤ هکتار و مرحله ی دوم در سال ٦٧ به وسعت ٤٠ هکتار که در این میان تعدادی به حبس های کوتاه مدت و میان مدت محکوم و ٨ نفر ( ٤مرد و ٤ زن) که زن ها در شفق و مردها در شورآباد به دار آویخته شدند.
وضعیت زنانی که بعد از انقلاب به روسپیگری مشغول شده اند
وجود و اشاعه ی روسپیگری در دوران گذشته پدید ه ای فرهنگی اقتصادی و اجتماعی بود لیکن امروز علاوه بر علل قبلی فقر، بیکاری و تورم بر آن دامن زده و می توان گفت که روسپیگری در حال حاضر پدیده ای اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی است، به عبارت دیگر می توان گفت مشکلات اقتصادی مقدم بر سایر مسائل است، امروز تعدادی از روسپیان زنانِ شوهرداری هستند که به علت فقر، دامن خویش را آلوده کرده اند.
زنان روسپی از سال ٥٧ به بعد به دو دسته ی سنی قابل تقسیم اند.
1- زنان روسپی زیر ٣٠ سال
2- زنان روسپی بالای ٣٠ سال
زنان روسپی زیر ٣٠ سال در سال ٥٧ ٧یا ٨ ساله بوده اند و قطعا روسپی نبوده اند متاسفانه در وضع موجود روسپیانی مشاهده شده اند که سن آنها حدود ١٥ سال می باشد.
اما روسپیان بالای ٣٠ سال، گروهی هستند که برخی از ایشان روسپیان دوران گذشته هستند و برخی نیز در دوران انقلاب روسپی شده اند.
طبقه بندی زنان روسپی از نظر اجتماعی
زنان روسپی از نظر دسته بندی موقعیت اجتماعی و خانوادگی به گروه های زیر قابل تقسیم اند :
١. زنان روسپی بی خانمان
٢- زنان روسپی مطَلقه یا متارکه کرده
٣- زنان روسپی دارای خانواده
زنان روسپی بی خانمان، این دسته از زنان یا از روسپیان دوران گذشته اند و یا به عللی اقوام و خانواده ی خویش را از دست داده اند اغلب آنها سنی بالای ٣٥ سال دارند و از مهمترین عللی که می توان پیرامون ایشان برشمرد عبارتند از : اعتیاد زن ، اعتیاد شوهر در گذشته و منحرف نمودن وی
ازدست دادن والدین و شوهر، طرد از خانواده به علت مسائل اجتماعی.
زنان روسپی طلاق یا متارکه
این دسته از زنان که در بین آن ها زنان جوان هم به وفور مشاهده می شود اغلب مطلقه هستند و یا خانه و کاشانه را ترک کرده اند و در جامعه دچارمشکلی شده اند که قادر به بازگشت به خانواده نمی باشند و خانواده آنها را نمی پذیرد بیکاری و سایر مشکلات اجتماعی و نیاز به رفع مشکلات فردی باعثانحراف و ادامه ی فعالیت روسپیگری شده اند.
زنانِ روسپی دارای خانواده
این دسته از زنان که متاسفانه تعداشان کم نیست به علل زیر به جرگه ی روسپیان پیوسته اند
اعتیاد شوهر یاخودش، فقر و بیکاری شوهر،
تورم بیش از حد که تاثیر بسیار عمیقی در اقتصاد خانواده گذاشته است
تقسیم بندی روسپیان از نظر درآمد
1 – روسپیان با درآمد کم
٢- روسپیان با درآمد متوسط
٣- روسپیان با درآمد زیاد
روسپیان با درآمد کم : روسپیانی هستند که ظاهری ناخوش آیند دارند، سن ایشان بالا است و مشتریان کمتری دارند، این افراد در حد بخور و نمیرپول به دست می آورند، درآمد ایشان بیشتر خرج اعتیاد می شود . اما نکته ی قابلِ ذکر این که این دسته از روسپیان بدون مشتری نیستند ، اغلب ایشان بیمارو حتی در بین این افراد ایدز هم مشاهده شده است.
روسپیان با درآمد متوسط : این دسته از روسپیان اغلب زنان خانه دار و شوهردار می باشند که گاهی بدون اطلاع شوهر دست به عمل فحشا می زنند تا پولی کسب کنند تا چرخ اقتصاد خانواده را بچرخانند و گاهی هم با اطلاع شوهر دست به اعمال منافی عفت می زنند و متاسفانه در برخی موارد
شوهر وی را وادار به روسپیگری می نماید و فعالیت این گروه بیشتر ناشی از اعتیاد شوهران است.
روسپیان با درآمد بالا : این دسته از روسپیان جز روسپیان خیابانی و تلفنی هستند، اغلب آنها جوان و زیبا هستند و تشکیلات آنها در حال شکل گیری است محلی برای این کار دارند، خانم رئیس دارند، بیا دارند، و حتی رفیق شخصی که رفته رفته می رود تا مفهوم باج خوار به خود بگیرد.
اطلاعات کسب شده نمایانگر آن است که اینگونه زنان برای هر بار مراجعه بین ٥٠ الی ٣٠ هزار تومان دریافت می نمایند که قسمت اعظم آن را سردسته یا قواد برای خود نگه می دارد.
ابعاد آسیب: (ابعاد مساله)
1- بعد اجتماعی: تحقیر و به انزوا کشانده شدن زنان و دوری از گروه ها و سازمانهای تصمیم ساز و خلاصه شدن جایگاه زنان در حد کالای مصرفی.
2- بعد فرهنگی: توسعه و گسترش فحشا و آثار فرهنگی با نمود بارز آن تعیین افزایش محصولات دیداری و شنیداری جنسی و هرزه نگاری مطرح است.
3- بعد اقتصادی: قاچاق زنان و کودکان به عنوان یک امر تجاری سازمان یافته یا سودآوری های کلان اقتصادی طرح می گردد.
انواع روسپیگری
1- روسپیگری موقتی 2- اتفاقی 3- فاحشه ها، آزار جنسی 5 ـ سادیسم
اهمیت مساله:
از طریق کارکرد موضوع:
مساله روسپیگری بطور کلی از آنجایی که بنیان خانواده و تولید مثل ها را دچار مشکل می کند و کارکرد مادر بودن و همسر بودن را دچار اختلال می کند بررسی این آسیب اهمیت پیدا می نماید .
اهمیت مساله از طریق پیامدهای فقدان موضوع
اگر روی این آسیب اجتماعی بررسی و اقدامی صورت نگیرد بجز پیامدهای قید شده در ادامه مطلب ممکن است این موضوع و ناهنجاری تبدیل به هنجار شده و قبح مسئله از بین برود و در این صورت است که در جامعه اینگونه ناهنجاری را بسیار زیاد خواهیم دید .
اثبات مساله
از طریق آمار
آمارهای اعلامی از سوی مراکز مربوط به جلوگیری از فعالیت این مشکل مانند بهزیستی نشانگر وجود این آسیب می باشد .
از طریق استدلال
در سطح جامعه وجود روسپیان معمولاً کنار برخی پارکها نشانگر وجود این معضل اجتماعی است.
عوامل روسپیگری
باید گفت در دریافت تحلیل، علل، عوامل بروز مشکلات اجتماعی از قبیل روسپیگری اصولاً الگوی سه سطحی وجود دارد. که توضیح دهنده بروز و شیوع مشکلات اجتماعی است. نخست عوامل در سطح کلان که در این سطح ما با ساختارهای موجود و تاثیر آنها در بروز و ظهور مشکلات اجتماعی سر و کار داریم مثلاً در ساختارهای جامعه اینگونه جا میافتد که برای برطرف نمودن فقر یا یکی از راه های برطرف نمودن فقر عمل روسپیگری است. دوم: در سطح میانی در این سطح نهادهای اجتماعی هستند که فاقد کارایی و اثربخشی لازم هستند و نمیتوانند کارکرد مناسبی داشته باشند. به همین دلیل هم وضعیت موجود را از جهت شیوع و بروز مشکلات اجتماعی نمیتوانند کنترل کنند. مثلاً خانواده به عنوان مهمترین نهاد میانی میباشد. یا مدرسه در درجه دوم و غیره که هر کدام اگر ندانند یا مهارت کافی را نداشته باشند، باعث بروز مشکلات از جمله روسپیگری میشوند. سوم: سطح خرد میباشد که با ویژگیهای فردی مرتبط بوده است و در برگیرنده عوامل فردی است. مانند کمبود روانی یا ذهنی فرد یا فقر و نداری فرد.
بنابراین در مشکلات اجتماعی ما با الگوی سه سطحی سر و کار داریم. و مهم این است که تحلیل سطح خرد، میانی بدون توجه به سطح کلان ما را دچار خطا خواهد نمود. حتی مداخلات برای کنترل مشکلات اجتماعی بدون اصلاح در هر سه سطح اثربخشی نخواهد بود و نمیتواند وضعیت موجود را بهبود بخشد. از این رو هم در تحلیل علت شناختی و هم در تحلیل نتایج آثار و در ارائه راه کارها باید به این الگوی سه سطحی توجه داشت.
خرد: فرد بصورت ژنتیکی بی قید و بند بوده و در اجدادشان کسانی بوده اند که به روسپیگری میپرداختهاند.
میانی: خانواده شان از هم گسسته بوده و خواهر بزرگ وی نیز سابقه فرار از منزل و انحراف اخلاقی نیز دارد.
کلان: در محله ای بوده اند که همیشه در آن حداقل چند روسپی وجود داشته است نظارت سازمانها به آن مناطق ضعیف می باشد.
1- سرکشی و انتقامجویی از پدر و مادر و شوهر یا کینه توزی نسبت به اجتماع و نظامهای تربیتی و اخلاقی 2- جاه طلبی و داشتن رویاهای شهرت و ثروت و قدرت و عشق به تجمل 3- جنون یا عقده روسپیگری (فردی) 4- خشونت والدین و بدرفتاری آنان و دارا بودن خانوادهای از هم پاشیده و عدم توانایی به پرداختن به یک زندگی عادی 5- قرارگرفتن در معرض تجاوز جنسی در دوران کودکی (خانواده) 6- سرکوبی شدید و غیرعادی میل جنسی و نیز محرومیتهای احتمالی برای ارضای نیازها 7- وجود محلهای فساد و افراد فاسد در جامعه 8- فقر و بیکاری و نداشتن درآمد ثابت

قوانین مرتبط با تن فروشی
سازمان ملل در سال ۱۹۵۱ با تصویب بیانیه ای اعلام کرد که کسانی که روسپی گری را سازماندهی می کنند و یا از فعالیت های روسپیان نفع می برند را محکوم می کند اما خود روسپی گری را جرم نمی انگارد. جمعا ۵۳ دولت عضو سازمان ملل، به صورت رسمی این بیانیه را پذیرفته اند؛ هرچند که قوانین هر یک از این کشورها درباره روسپی گری تفاوت های بسیاری با هم دارد. پیمان نامه سازمان ملل علیه جرایم سازمان یافته ی داد و ستد انسان، به ویژه زنان و کودکان. (ایتالیا، پالرمو، ۱۲- ۱۵ دسامبر ۲۰۰۰)
قوانین در ایران
در قوانین کیفری ایران قبل از انقلاب (مبتنی بر قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ و اصلاحات بعدی آن در سال ۱۳۱۲)، روسپی گری رسما جرم محسوب نمی گردید اما معاونت و همدستی با یک زن برای وارد کردنش به این عرصه و راه اندازی فاحشه خانه جرم محسوب می شد(که البته از ضمانت اجرایی چندانی برخوردار نبود .از سال ۱۳۵۷، پس از انقلاب اسلامی، قوانین کیفری ایران در حیطه جرایم جنسی با تغییرات بنیادینی روبرو گردید. روابط جنسی خارج از ضوابط شرعی و ازدواج، تحت عنوان جرم مطرح شد. قانون گذار، رابطه جنسی بین مرد و زن (بدون جاری شدن صیغه ازدواج دایم یا موقت) را جرم انگاشته و هیچ تعریفی از تن فروشی(روسپی گری) ارایه نمی دهد. در این قوانین، مجازات زنان تن فروش در صورت اثبات جرم، با مجازات زنا یکسان است و نقش دریافت پول و دیگر زمینه ها و شرایط متفاوت کننده ی تن فروشی با زنا، نادیده گرفته شده است. به دلیل خلا قانونی و نیز یکسان گرفتن شرایط و احکام تن فروشی و زنا، در قوانین فعلی مجازات زن روسپی متاهل، سنگسار و مجازات شوهر قوّادش که خود دست همسرش را در دست مشتریان می گذارد، ۷۵ ضربه شلاق خواهد بود.!
قوانین سایر کشورها
تقریباً تمام کشورها، روسپی گری اطفال را ممنوع و غیرقانونی اعلام کرده اند. اما در مورد تن فروشی زنان و دختران، در کشورهای مختلف، قوانین متفاوتی وجود دارند. نمونه هایی از قوانین کشورهای مختلف بدین شرح اند:
جهانگردی جنسی
به سفرهای تفریحی و توریستی ای که علاوه بر سرگرمی و وقت گذرانی های مرسوم، با هدف ارضای جنسی توریست ها و بهره برداری آن ها از روسپیان مقصد، صورت می گیرد، "جهانگردی جنسی" می گویند. در بسیاری موارد، چنین هدفی به طور غیر صریح وجود دارد و اغلب از بیان علنی و رسمی آن، خودداری می شود.
جهانگردی جنسی (توریسم جنسی) در نقاط مختلف جهان وجود دارد؛ برای مثال در تایلند و فیلیپین. تورهای دربست، که هدف شان معطوف به فحشاست، مردان را از اروپا، امریکا، ژاپن و سایر نقاط دنیا به این نواحی می کشانند. اعضای جنبش های زنان آسیایی، اعتراضاتی عمومی علیه این تورها سازمان داده اند، ولی این گونه تورها هم چنان ادامه دارند.
منشا توریسم جنسی در شرق آسیا به تدارک روسپی برای سربازان امریکایی در طی جنگ های کره و ویتنام بر می گردد. به این منظور، مراکز موسوم به "استراحت و تفریح" در تایلند، فیلیپین، ویتنام، کره و تایوان ایجاد گردیدند. در سال ۱۹۷۴، پلیس تایلند تخمین زد که ۴۰۰ هزار زن روسپی در تایلند، در خدمت ارتش نظامی امریکا در جنگ علیه ویتنام به خدمت گرفته شده اند. در سال ۱۹۹۳، یک مقام غیررسمی اعلام کرد که در تایلند، درآمد بومی و ملّی دو میلیون روسپی، وابسته به توریسم جنسی است.
هر ساله، ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار توریست با عنوان توریست جنسی (Sex Tourist) وارد تایلند می شوند. واژه ی واقعی برای توریسم جنسی، توریسم روسپی گری است.
از این رو باید گفت که یک بخش بسیار مهمِ مسئله ی تن فروشی، مشتریان آن هستند. در حقیقت بازار روسپی گری را مشتریانی که متقاضی روابط جنسی هستند به وجود می آورند.
آرژانتین
در آرژانتین، تن فروشی به لحاظ قانونی جرم محسوب نمی شود. مطابق با اصل ۱۹ قانون اساسی آرژانتین:
"اعمال خصوصی ای که به هیچ وجه تجاوز به نظم و اخلاقیات عمومی محسوب نمی گردند یا خسارتی به شخص ثالثی وارد نمی کنند، کنار گذاشته می شوند تا خداوند در مورد آن ها قضاوت کند. اما درخواست تن فروشی، معاونت یا همدستی با یک تن فروش و استفاده از درآمد او و راه اندازی روسپی خانه غیر قانونی است.(قوانین در نیوزلند، و سنگال نیز تقریباً به همین شکل اند.
مصر
تن فروشی غیر قانونی و مجازات آن زندان است. اما طبق قوانین مصر، اگر مردی به همراه یک زن تن فروش دستگیر شود، زندانی نمی گردد و حتی می توان از شهادت او برای محکومیت و زندانی نمودن زن تن فروش استفاده کرد!
ترکیه
تن فروشی در ترکیه، قانونی است و روسپی خانه های دولتی در نقاط معینی از شهر وجود دارند. روسپی گری برای صاحبان روسپی خانه ها، بسیار پر سود است و در سه سال گذشته، بیشترین پرداخت کننده ی مالیات در ترکیه، صاحبان روسپی خانه های استانبول بوده اند!
پرو
در پرو، تن فروشی در روسپی خانه های دارای مجوز، قانونی است. این مراکز تن فروشی، به وسیله وزیر کشور اداره و کنترل می شوند. روسپیان باید به وسیله ی دولت ثبت شده و کارت شناسایی داشته باشند و هر پانزده روز، کارت کنترل سلامت خود را ارائه دهند. دولت از راه دادن مجوز به روسپی خانه ها، کسب درآمد می کند.
سوئد
سوئد؛ تجربه مبارزه با تن فروشی :برای قرن ها این کلیشه گفته شده است که "تن فروشی همیشه بوده و خواهد بود"؛ اما سوئد کشوری است که تنها در طول پنج سال توانسته است با تصویب برخی قوانین و اجرای طرح های جامع، شمار زنان تن فروش را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
پیش از تصویب مجموعه قوانین جدید، رویه ی جاری به این شکل بود که پلیس شماری از زنان تن فروش را دستگیر می کرد و به نظام قضائی کشور تحویل می داد. اما علی رغم این گونه اقدامات، کماکان همان اوضاع پیشین ادامه داشت.
پس از سال ها تحقیق و مطالعه، سوئد در سال ۱۹۹۹ قانون فعلی راتصویب کرد که بر پایه آن، "خرید سکس" جرم محسوب می شود، اما فروش آن به هیچ وجه جرم نیست. در نگاه دولتمردان سوئد، پدیده ی تن فروشی در حقیقت "خشونت و بهره کشی از زنان و کودکان" است (نه صرفا گناه شخص تن فروش و فساد اخلاقی او)و در واقع مردی که از زنی سکس می خرد، مرتکب جرم می شود. به همین خاطر در سوئد با بیشتر زنان تن فروش به مثابه "قربانی" رفتار می شود؛قربانیانی که نیاز به کمک و یاری دارند.
علاوه بر تصویب قوانین جدید، دولت سوئد به منظور تغییر ذهنیت نسبت به مساله ی تن فروشی، به آموزش عموم مردم پرداخت. هم چنین، نیروهای پلیس، دادستان و کارکنان نظام قضائی، افسران درجه پایین و تمامی افراد مرتبط با این مساله، برای درک بهتر این قوانین، آموزش های گسترده ای دیدند.
دولت سوئد بودجه قابل ملاحظه ای به منظور حمایت از این طرح اختصاص داد تا علاوه بر راهکارهای مشخصاًقانونی و آموزش جامعه، تمهیدات مهم دیگری نیز در این زمینه فراهم شود. به موجب این تمهیدات، خدماتی اجتماعی و امکاناتی مالی به منظور کمک به تن فروشان در نظر گرفته شد.
در نتیجه ی اجرای این طرح، تن فروشی در استکهلم، پایتخت این کشور، دو سوم کاهش یافته است و در دیگرشهرهای بزرگ نیز به طور کامل حذف شده است. این در حالی است که در سه دهه گذشته، به سبب قانونی بودن تن فروشی، روسپی خانه ها در سوئد رشد زیادی کرده بودند.
هم اکنون شمار زنان خارجی ای که برای تن فروشی به سوئد قاچاق می شوند، بسیار کاهش یافته است. مقامات دولتی در سوئد تخمین می زنند که در ظرف سال های گذشته، تنها ۲۰۰ تا ۴۰۰ زن و دختر در هر سال، به این کشور قاچاق شده اند. این آمار در مقایسه با ۱۵ تا ۱۷ هزار زن و دختری که به کشور همسایه، فنلاند قاچاق شده اند، رقم ناچیزی است.در حال حاضر بر اساس نظرسنجی های موجود ، ۸۰ درصد مردم مدافع عملکرد دولت در این زمینه هستندو علاوه بر آن خود نیروهای پلیس و مجریان قانون که به طور مستقیم با این طرح درگیر هستند نیز از آن حمایت می کنند.
2- بارها این کلیشه گفته شده است که "روسپیگری همیشه بوده و خواهد بود"، اما اینک، موفقیت یک کشور در از میان برداشتن روسپیگری همانند فانوسی است که راه را روشن کرده است. سوئد تنها در طول پنج سال توانسته است شمار زنان روس – پ – ی در این کشور را به طرز چشمگیری کاهش دهد
3- روسپیگری در استکهلم، پایتخت این کشور، دوسوم کاهش یافته است و در دیگر شهرهای بزرگ نیز به طور کامل حذف شده است. این در حالی است که در سه دهه گذشته، به سبب قانونی بودن روسپیگری، فاحشه خانه ها و مراکز ماساژ در سوئد رشد زیادی داشتند.
4- این نکته جالب است که هم اکنون شمار زنان خارجی که برای روسپیگری به سوئد قاچاق می شوند بسیار کم است. مقامات دولتی در سوئد تخمین می زنند که در ظرف سال های گذشته، تنها ۲۰۰ تا ۴۰۰ زن و دختر در هر سال، به این کشور قاچاق شده اند. این آمار در مقایسه با ۱۵ تا ۱۷ هزار زن و دختری که به کشور همسایه، فنلاند قاچاق شده اند، رقم ناچیزی است.
5- سوئد چگونه این مسئله پیچیده را مدیریت کرده است؟ نکته جالب اینجاست که راهکار اجرایی، به هیچ وجه "پیچیده" هم نبوده است. اصولش آنقدر ساده است که این پرسش مطرح می شود: چرا تا حالا کسی آن را امتحان نکرده بود؟

راهکار
با توجه به گسترش روز افزون این پدیده (بخصوص بصورت کارهای شبکه ای و گروهی و پیدا کردن مشتریان در فضای مجازی) باید راهکارهای ارائه شود که حداقل در برخی از کشورها نتایج موفقی را در کاهش و مدیریت این آسیب اجتماعی در پی داشته اند. مثلاً در کشور سوئد بعد ازسالها تحقیق متوجه شدند که اگر در قوانین خود برخلاف سالیان گذشته خرید سکس را جُرم محسوب کنند و توجه را از عرضه به تقاضا (از زنان روسپی به مردان خریدار) معطوف کنند می توانند این آسیب اجتماعی را کاهش دهند. البته بکار بردن این راهکار در کشور ما باید همراه با گسترش سیاست های رفاهی مختص افراد در معرض آسیب و آسیب دیدگان و ارائه راهکار برای پیشگیری از دور زدن این قانون توسط آقایان با بکار بردن راهکارههای مانند صیغه و … باشد تا بتواند با موفقیت چشمگیر همانند کشور سوئد همراه باشد.
براساس تحقیقات انجام شده در ایران، علت اصلی این پدیده در میان زنان فقر و بیکاری است. بنابراین مددکاران اجتماعی بعنوان نیروی های متخصص در زمینه پیشگیری و مدیریت آسیب های اجتماعی می توانند با تدوین برنامه های رفاهی بخصوص در زمینه رفاه اجتماعی متناسب با نیاز جامعه و پشنهاد آن به دولت و پیگیری برای اجرای آن در پیشگیری و مدیریت این آسیب اجتماعی می توانند نقش بسزایی ایفا کنند. از طرفی نباید جامعه هدف تقاضا کننده (مردان خریدارسکس) رو نادیده گرفت چرا که اگر به فکر راهکاری برای ارضای خواسته های جنسی آنها نباشیم و عرضه را کاهش بدهیم ولی همچنان تقاضا بالا باشد ممکن است شاهد افزایش آسیب های دیگری در جامعه مانند زنا با محارم، سوءاستفاده جنسی از کودکان و … باشیم. بنابراین بهتر است به دنبال راهکاری جامع و مانع برای مدیریت همه جانبه این آسیب اجتماعی باشیم.

منابع و مآخذ
1 – آسیب شناسی اجتماعی و جامعه شناسی انحرافات ، دکتر محمد حسین فرجاد
2- لبافیان عبدالحمید" آسیب اجتماعی ،انحرافات ، جامعه http://madadkaran.javanpersianblog.ipost/13.
3- لبافیان عبدالحمید آسیب اجتماعی روسپیگری http://madadkaran.javanpersianblog.ipost/10.
4 – پایگاه تحلیلی خبری خانواده و زنان" زنان آسیب دیده اجتماعی اولویت چندم مسئولان هستند؟ "
5- فرهمند شاهد،در باب تن فروشی(۲): ما، پنجره و رنج های آن طرف خیابان Error! Hyperlink reference not valid.
6 – ازدواج نامناسب؛ بستری زمینه ساز برای روسپی گری"، شهین علیایی زند، فصل نامه رفاه اجتماعی، ۱۳۸۵، سال دوم، شماره ی ۵، ص ۱۲۸.
7-"روسپی گری، کودکان خیابانی و تکدی؛ مقالات اولین همایش ملی آسیب های اجتماعی در ایران"، انجمن جامعه شناسی