کارآفرین کیست؟
زمان زیادی نیست که کلمات کارآفرین و کارآفرینی در رسانه های مختلف تکرار می شود و هر کس به سلیقه خود از این واژه جدید برای اشاره به مدیران، افراد موفق، سرمایه داران، سرمایه گذاران، صادرکنندگان، دلال ها و تاجران استفاده می کند. هرچند هر کدام از این افراد ممکن است کارآفرین باشند ولی هیچکدام مصداق کاملی برای این مفهوم نیستند.
به راستی کار آفرین کیست؟ آیا کارآفرینان ویژگیهای متمایزی از دیگر بازیگران صحنه اقتصاد دارند؟ نگاهی به مسیر حرکت فعالیت های کارآفرینان، مبدا و منشا و حرکت و انرژی که در طول مسیر آنان را تغذیه می نماید در تصویری اجمالی از شخصیت کارآفرین ارائه شده است.
چه چیز باعث می شود که نشاط حرکت به لختی و سکون غلبه کند؟ آرزوی آن چیزی که امروز نیست ولی فردا می تواند باشد، اولین چیزی است که جمود کارآفرین را در هم می شکند. یعنی کارآفرین آرزومند است.
آن چه جهت و مسیر کارآفرین را برای رسیدن به آرزوهایش تعیین می کند از درون او برمی خیزد. عزم او برای حرکت یا توقف و اقدام یا عدم اقدام، چیزی نیست که مولود شرایط، محیط یا اطرافیان باشد. یعنی کارآفرین کنترل درونی دارد.
او برای اینکه بتواند درست آن چه را که می اندیشد عینیت بخشد و عزم خود را عملی کند باید رئیس و کار فرمای خود باشد. یعنی کار آفرین نیاز به استقلال دارد.
وقتی که خلاقیت از ذهن به عمل منتقل می شود، نو آوری صورت می گیرد. نو آوری یعنی پیمودن راه نارفته، کسی که اولین بار راهی را می پیماید، اولین کسی است که می تواند خبر مخاطرات راه را برای دیگران بیاورد. یعنی کارآفرین خطرپذیر است.
او به جای آن که منتظر ضمانت یک پایان موفق بماند، به فکر و تلاش خود تکیه می زند، به مشکلات حمله می کند و پیش می رود. یعنی کار آفرین منفعل نیست و برای استقبال از آینده روحیه ای تهاجمی دارد.
ذهن پویای او مرزهای از پیش تعیین شده و قالب های رایج را درهم می شکند و با وجودی که همان چیزی را می بیند که دیگران بینند، اما چیزی را می اندیشد که دیگران نمی اندیشند. یعنی کارآفرین خلاق است.
به استقبال فردا رفتن، آخر ماجرا نیست. کسی که آگاهانه و پیشاپیش خود را در میدان مواجهه با مسائل می اندازد، باید توان سخت کار کردن در شرایط پرتنش را هم داشته باشد. یعنی کار آفرین با وجود فشار زیاد ، کارآیی خود را حفظ می کند.
لحظه تصمیم آغاز، تنها زمانی نیست که او با ریسک مخاطره مواجه می شود. ابهام یک پایان نامعلوم، برهر قدم این راه سایه می اندازد. یعنی کار آفرین قدرت تحمل ابهام دارد.
باید گفت که تعریف مجموعه ای از صفات که کارآفرین ایده آل را به تصویر کشد ، امکان پذیر نیست و از طرفی هر کارآفرینی تمام ویژگیهای ذکر شده در ادبیات را ندارد. برخی دیگر از ویژگیهایی که محققین بسیاری آنها را به عنوان ویژگیهای کارآفرین برشمرده اند عبارتند از:
آینده نگربودن و داشتن چشم انداز : چشم انداز برای شخص کار آفرین کاملاً شفاف و خالی از هرگونه ابهام بوده و لذا قابل انتقال به دیگران می باشد. داشتن چنین چشم اندازی به کارآفرین کمک می کند تا حرکتی مستمر و بدون سردرگمی و مستقیم به سمت هدف داشته باشد. علاوه بر این چشم انداز قابل انتقال دیگران را نیز در طی مسیر همراه و مددیار او می نماید.
مصمم بودن : عزم راسخ کارآفرینان یکی دیگر از ویژگیهای بارز آنهاست که انرژی و تعهد لازم برای کسب موفقیت را ایجاد می کند. کار آفرینان مصمم از ایده های جدید و فرصت ها و پیشنهادات شغلی دیگر چشم پوشی کرده و در مقابل به کاری که برای خود برگزیده اند پایبند می ماند. این قطعیت کارآفرین را در طی فرایند راه اندازی از هر گونه شک و تردید و دودلی مصون نگاه می دارد تا حدی که مخالفت نزدیکان و آشنایان نیز نمی تواند در اراده آنان خللی وارد نموده بلکه دودلی دیگران نیز تحت تاثیر این قطعیت برطرف می شود.
انگیزش: نیاز خود شکوفایی یکی از مهمترین انگیزه های کار آفرینان در محقق کردن چشم انداز خود است. نتیجه این نیاز قوی این است که در مسیر حرکت به سوی هدف، هرچیز دیگری از اولویت پایین برخوردار می گردد. در روابط شخصی، علایق خارج از این چشم انداز و یا پروژه های باسود مالی زیاد، همه از مواردی هستند که در مقایسه با هدف، اولویت پایین تری خواهند داشت. البته سود مالی بندرت انگیزه کار آفرینان قرار می گیرد چرا که پول به تنهایی نمی تواند انگیزه انجام تمام زحماتی باشد که در شروع یک فعالیت کار آفرینانه لازم است، هرچند که معیار خوبی برای اندازه گیری موفقیت فعالیت کارآفرینان است.
تمرکز: برای اینکه کارآفرین از انجام موفقیت آمیز تمام طرح و برنامه ها و جزئیات کار مطمئن باشد، لازم است که همانند یک فوتبالیست خوب که لحظه ای چشم از توپ بر نمی دارد در تمام لحظات با تمرکز برچشم انداز، همه انرژی، وقت و سایر منابع را حول این هدف مصروف نماید.
وقف و از خودگذشتگی: کار آفرینان همه زندگی خود را وقف کار نموده اند. بسیار سخت کوش هستند و پشتکار آنان مثال زدنی است در حقیقت آنان از کار در راستای هدف خود لذت می برند. داشتن چشم انداز روشن و ترکیب آن با خوش بینی و ریسک پذیری کارآفرینان، سخت کوشی وتعلق خاطر به کار را در آنان پدید می آورد.
تعاریف و نظریات مختلفی در مورد کارآفرینان شده که برخی از آنها عبارتند از :
ـ کارآفرین کسی است که فرصتی را کشف و برای پیگیری و تحقق آن ، سازمان مناسبی را ب نا می کند.
ـ کارآفرین کسی است که عمدتاً به منظور کسب سود و رشد، کسب و کاری را تاسیس و اداره می کند که مشخصات اصلی آن نوآوری و مدیریت استراتژیک است .
ـ کارآفرین کسی است که سیاستگذاری کسب و کار با اوست و به حساب خود ریسک مالی آن را به عهده می گیرد.
ـ کارآفرین کسی است که فرصتهای بازار را درک و جهت استفاده از آن فرصتها، سرمایه و دارایی لازم رافراهم می سازد.
ـ کارآفرین فردی است که تقاضا را پیش بینی می کند و خطر ناشی از نوسانات آن را به عهده می گیرد، درفراآیند تولید عامل سازماندهی و مسوول تصمیماتی است از این قبیل : چه تولید شود ـ چقدر تولید شود ـ باچه روشی تولید شود.
ـ کارآفرین کسی است که فرصتها را تشخیص می دهد، منابع مورد نیاز را جمع آوری می کند، طراحی واجرای نقشه ای عملی را به عهده می گیرد، نتایج بدست آمده را به موقع و با روش منعطف جمع آوری می کند.
ـ کارآفرین کسی است که توانایی آن را دارد که فرصتهای کسب و کار را ببیند و آنها را ارزیابی کند، منابع لازم را جمع آوری و از آنها بهره برداری نماید، و سپس عملیات مناسبی را برای رسیدن به موفقیت پی ریزی نماید.
ـ کارآفرین کسی است که تولید را سازماندهی می کند.
ـ کارآفرین کسی است که شرکتی را تاسیس یا قسمتی از کار را که باید انجام شود، مرتب می کند و به امیدکسب سود، ریسکهای کسب و کار را می پذیرد.
ـ کارآفرین کارفرمایی است که ریسک و مدیریت کسب و کاری را به عهده می گیرد.
ـ کارآفرین کسی است که ترکیب جدیدی از وسائل تولید و اعتبار بنگاه اقتصادی را به عهده می گیرد.
ـ کارآفرین کسی است که با معرفی محصولات و خدمات جدید، ایجاد شکلهای جدیدی از سازمان ، یابهره برداری از مواد اولیه جدید، نظر یا موضع اقتصادی موجود را به هم می ریزد.
یک کارآفرین به منظور تحقق ایده اش عوامل مورد نیاز مانند: زمین ، نیروی کار، مواد مصرفی و سرمایه را فراهم آورده و بااستفاده از قدرت تصمیم گیری ، مهارتها و استعدادهای فردی اش در طراحی ، سازماندهی ، راه اندازی و مدیریت واحد جدید، ایده اش را تحقق می سازد و از این راه به کسب درآمدمی پردازد. همچنین در این راه یک عدم موفقیت را به دلیل فعالیت درمحیط غیر قابل کنترل و مبهم و باموانع پیش بینی نشده می پذیرد. ازنظر علم اقتصاد، کارآفرین فردی است که با صرف زمان و انرژی لازم ،منابع ، نیروی کار، مواد اولیه و سایردارائیها را به گونه ای هماهنگ می سازد که ارزش آنها و یا محصولات حاصل از آنها نسبت به حالت اولیه اش افزایش یابد (ایجاد ارزش افزوده کند).
کارآفرین سرمایه دارنیست ولی قادر است از سرمایه های راکد به خوبی استفاده کند. همچنین او ممکن است مخترع ، عالم ، متخصص و هنرمند نباشد، ولی توان بهره برداری مناسب از علم ، تخصص و هنر دیگران را دارد.
تعاریفی که از کارآفرینی ارائه شد ه ، مبین آن است که ، کارآفرین منتظر سرمایه گذاری و ایجاد شغل ازطرف دولت و دیگران نیست . او خود با شناخت صحیح از فرصتها و استفاده ازسرمایه های راکد، امکاناتی را فراهم نموده و با سازماندهی و مدیریت مناسب منابع ، ایده خویش را عملی می نماید. او تنها خودش شاغل نمی شود، بلکه بدون اتکاء به دولت ،در بخش غیردولتی برای تعداددیگری نیز شغل می آفریند و علاوه برآن نقش مهمی در تولید و"اشتغال مولد" دارد. این امر سبب کاهش نرخ بیکاری بدون نیاز به سرمایه گذاری دولت برای ایجاد اشتغال می گردد. البته دولت می تواند با ارائه تسهیلات و پیگیری سیاستهای مناسب ، حرکت کارآفرینان را شدت و شتاب بخشد.
هر کارآفرین بالقوه یا بالفعل ، به یک نسبت از این ویژگیها و قابلیتها برخوردار نیست . لذاکارآفرینان طیف متنوعی را شامل می شوند که همین باعث تنوع در تعریف کارآفرینی و کارآفرین شده است .
ویژگیهای کارآفرینان :
چنانچه گفته شد کارآفرینان طیف متنوعی را شامل می شوندکه این موضوع موجب شده صاحبنظران و محققین کارآفرینی ویژگیهای مختلفی برای کارآفرینان ذکر کرده اند که در زیر به مهمترین آنها اشاره می شود:
ـ نوآوری ( Innovation )
ـ خلاقیت ( Creativity )
ـ مخاطره پذیری ( Riskbearing )
ـ اعتماد به نفس ( self-confidence )
ـ دانش فنی ( Technical Knowledge )
ـ استقلال ( Independent )
ـ هدف گرا ( Goal- Oriented )
ـ مرکزکنترل داخلی ( Enternal locus of control )
ـ عکس العمل مثبت نسبت به مشکلات و موانع ( Positive reaction to set back )
ـ توانایی به ایجادارتباطات ( Communication Ability )
ـ توفیق طلبی ( need for Achievement )
ـ تمایل به مسوولیت پذیری ( Desir for Responsibility )
پیامدهای کارآفرینی
دامنه تاثیرات کارآفرینی بر جامعه بسیار وسیع است. از تغییر در ارزشهای اجتماعی تا رشد شتابان اقتصادی. محققین تغییرات مختلفی را که کارآفرینی در یک جامعه ایجاد می کند ، بررسی کرده و آثار آن را از دیدگاه های متفاوت مورد بحث قرار داده اند . برخی از این تاثیرات عبارتند از:
• اشتغال زایی
• انتقال تکنولوژی
• ترغیب و تشویق سرمایهگذاری
• شناخت، ایجاد و گسترش بازارهای جدید
• افزایش رفاه
• ساماندهی و استفاده اثربخش از منابع
پیامدهای مثبتی که توسعه کارآفرینی در اقتصاد کشور ایجاد می کند، غیر قابل انکار است. بسیاری از محققان معتقدند که ، کارآفرینان از رسیدن نظام اقتصادی به تعادل ایستا جلوگیری کرده و بواسطه رفتارهای فرصتجویانه خود، اقدام به فرصت سازی برای کلیت نظام اقتصادی می نمایند.
کارآفرینی، پایه های شکلگیری اقتصاد نوین:
اقتصاد در ابتدای هزاره سوم میلادی شاهد دگرگونیهای شگرفی بوده است. انقلاب فنآوری اطلاعات و تغییر ترکیب نیروی کار به نفع نیروهای دانش- محور از زمره این تغییرات است.
شاید مهمترین روندی که در اقتصاد دیده می شود حرکت به سوی یک نظام اقتصادی با ماهیت شبکهای است. در چنین اقتصادی ، کنترل و تخصیص منابع به صورت توزیع شده صورت می گیرد و نقش شبکه های اجتماعی در رشد و توسعه اقتصادی به مراتب بیش از نظام متمرکز برنامه ریزی دولتی خواهد بود.
نقش کارآفرینان در رویکرد شبکه مدار به مراتب پررنگتر از رویکرد اقتصاد کلاسیک است. در اقتصاد نوین، کارآفرینان در شبکه های اجتماعی نقش عناصر فعالی را ایفا می کنند که ارتقای بازده سرمایه های مادی و انسانی را فراهم می آورند.
رشد اقتصادی:
ویژگی بارز اقتصاد امروز ، تغییرات سریع است. لذا کشورهایی می توانند در چنین اقتصادی موفق باشند که قابلیت تطبیق با این تغییرات را داشته باشند. کشورهایی که در آنها ، میزان فعالیتهای کارآفرینانه بالاتر است، قادرند تا در اقتصاد جهان موقعیت بهتری کسب کنند.
تحقیقات انجام شده نشان داده که رشد اقتصادی با فعالیتهای کارآفرینانه ارتباط مستقیم دارد. در تحقیق – که به صورت ، سالیانه فعالیتهای کارآفرینی و تاثیرات آن در کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار می دهد و در حال حاضر در بیش از 20 کشور جهان صورت می گیرد- این نتیجه بدست آمده که نرخ رشد اقتصادی یک کشور رابطه معنی داری با سطح فعالیتهای کارآفرینی آن دارد.
اشتغال زایی:
کارآفرینان در ایجاد اشتغال نیز نقش مهمی ایفا می نمایند. در حدود نیمی از کارکنان کشورهای توسعه یافته در کسب و کارهای کوچک مشغول فعالیت هستند. بیشتر مشاغل جدید را کسب و کارهای کوچک ایجاد می کنند و سهم این کسب و کارها در بازار کار در حال افزایش است.
از سال1980 تا کنون ، کسب و کارهای کوچک در اقتصاد آمریکا بیش از 34 میلیون شغل ایجاد کرده اند. این در حالی است که از تعداد کارکنان شرکت های بزرگ در این کشورها کاسته شده است. در ایالات متحده آمریکا، 5/81 درصد از مشاغل جدید از طریق شرکت های تازه تاسیس به وجود آمده و 5% از شرکت های تازه تاسیس، 77% از مشاغل جدید را ایجاد کرده اند.
ایجاد و رشد تکنولوژی:
بیش از 67 درصد از نوآوریهای تکنولوژیک و حدود 95 درصد از نوآوریهای منجر به تحولات بنیادی را کسب و کارهای کارآفرینانه پدید آورده اند.
کارآفرینان از طریق ایجاد فنآوری . ارائه محصولات و خدمات جدید ، قدرت انتخاب مصرف کنندگان را افزایش داده و با افزایش بهره وری، سرگرمیهای نو، بهبود بهداشت و سلامتی، تسهیل ارتباطات و … موجب افزایش کیفیت زندگی می شوند.
در واقع بخش اعظم صنایع جدیدی که یک نسل پیشتر موجود نبود را کارآفرینان ایجاد کرده اند که می توان از کامپیوترهای شخصی، تلفنهای همراه، خرید از طریق اینترنت و سرگرمیهای دیجیتال به عنوان نمونه هایی از آن ذکر نمود.
ایجاد صنایع نو:
بسیاری از صنایع جدید از پیامدهای کارآفرینی می باشند. صنایع نظیر، کامپیوترهای شخصی، بیوتکنولوژی، تلویزیون های کابلی، نرم افزارهای شامل محصولات جدید نفتی، ارتباطات بی سیم، خدمات پستی صوتی، تلفن های همراه، فروشگاه های اینترنتی، رسانه های دیجیتالی و …
ایجاد تحرک اقتصادی و اجتماعی:
از پیامدهای کارآفرینی می توان به بهبود وضعیت اقتصادی، فقرا و وارد شدن زنان به عرصه های کسب و کار و افزایش مالکیت آنها در کسب کارها، اشاره کرد (در ایالات متحده، سهم مالکیت زنان در کسب کارها از 4% در سال 1970، 35% در سال 1999 افزایش یافته است.)
ایجاد مساوات از طریق مالکیت شخصی:کارآفرینی از طریق افزایش ثروت جامعه، منجربه ایجاد سهم بیشتری از درآمدها، برای افراد جامعه می شود. مطالعات در آمریکا نشان داده که بیشتر از 95% از ثروت ها از سال 1980 به بعد ایجاد شده اند.
بازگشت به ارزش های اجتماعی:
کـارآفـریـنـی مـوجـب تـوسـعـه آمـوزشـی، افـزایـش مـوسـسـات نـیـکـوکاری و خیریه شود. ( کارآفرینی اجتماعی)
16