مدیریت تولید در صنایع کوچک
یکی از مهمترین نقطه قوتهای صنایع کوچک استعداد بالقوه آنها در برقراری رابطه بین تولیدات بخش کشاورزی و بخش صنعت است. صنایع کوچک در هر دو زمینه فراوردهسازی محصولات کشاورزی و تولید ماشینآلات و وسایل موردنیاز برای استفاده در بخش کشاورزی سهم مهمی را ایفا میکند.
مهمترین مسئله کشورهای جهان سوم، بیکاری و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرهاست. لذا برنامهها و سیاستهای صنعتی باید در راستای کاهش بیکاری و بهبود وضع اکثریت مردم باشد. با توجه به این هدف اولا فرصتهای اشتغال باید در مناطق روستایی و شهرهای کوچک به وجود آید، ثانیا این فرصتها به طور متوسط باید به اندازه کافی ارزان باشد، ثالثا با توجه به این که جمعیت کشورهای در حال توسعه از آموزش کافی برخوردار نیست و نرخ بیسوادی بالاست، روشهای تولید باید نسبتا ساده باشد. رابعا روشهای تولید باید به صورتی باشد که از منابع محلی استفاده کند و در نهایت اهداف فوق از رهگذر ایجاد صنایع کوچک قابل تحقق باشد.
یکی از مهمترین نقطه قوتهای صنایع کوچک استعداد بالقوه آنها در برقراری رابطه بین تولیدات بخش کشاورزی و بخش صنعت است. صنایع کوچک در هر دو زمینه فراوردهسازی محصولات کشاورزی و تولید ماشینآلات و وسایل موردنیاز برای استفاده در بخش کشاورزی سهم مهمی را ایفا میکند.
پیشرفتهای سریع کشورهای در حال توسعه نظیر کره جنوبی، تایوان، مالزی، هندوستان، ترکیه، اندونزی و دهها کشور دیگر نشاندهنده این است که با برنامهریزیهای جامع، اتخاذ سیاستهای اصولی در جهت تقویت کارآفرینی و ایجاد انگیزه در جهت جذب کارآفرینان میتوان خلا موجود در کشور را پر کرد. با مروری بر علل پیشرفت کشورهای صنعتی چون آلمان، ژاپن، امریکا، انگلیس و دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی متوجه میشویم که صنایع کوچک در این کشورها به عنوان پایههای اصلی رشد و توسعه و دستیابی به صنایع فوق مدرن بوده است. به دلیل انعطافپذیری و استفاده از تکنولوژی ساده، صنایع کوچک نقش بسزایی در تولید، اشتغالزایی، صادرات، ارزش افزوده و در یک کلام توسعه اقتصادی کشور دارند. با عنایت به وابستگی شدید صنایع واسطهای و مادر در زمینه تکنولوژی و توان سرمایهگذاری کشورهای صنعتی، امکان هرگونه حرکت اساسی در جهت صنعتی شدن برای کشورهای درحال توسعه کند و مشکل خواهد بود و برای رهایی از این تنگناها و حداکثر بهرهگیری از امکانات و استعدادهای داخلی و افزایش تولید ناخالص داخلی کشور و اشتغال، حمایت از صنایع کوچک یکی از بهترین راهها میتواند باشد. مطابق مطالعات و بررسیهای انجام شده در سطح جهان توسط سازمان جهانی کار (ILO) حدود ۷۰ درصد از نوآوریها و اختراعات در صنعت، توسط کارآفرینانی به وجود آمده که در واحدهای کوچک و متوسط مشغول بودهاند.
در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، سیاستگذاریها در جهت حمایت هرچه بیشتر از صنایع کوچک است و این بنگاههای کوچک به شدت مورد توجه قرار گرفتهاند تا جایی که به عنوان مثال در قانون اساسی کره جنوبی بر حمایت و پشتیبانی هرچه بیشتر از این صنایع تاکید شده است، یا در ژاپن صنایع کوچک با سازماندهی بسیار قوی نقش مهمی در تحولات صنعتی و تکنولوژیک این کشورها ایفا میکنند.
●مزایای کلی صنایع کوچک
مزایا و برتریهای صنایع کوچک در دنیای امروز به حدی است که بدون اغراق قابل شمارش نیست و محدودیتی برای این مزایا وجود ندارد. این مزایا از زوایای مختلف قابل بررسی است اما به طور کلی میتوان این مزایا و ویژگیها را برای صنایع کوچک در سطح جهانی به شرح ذیل برشمرد:
۱ – تنوع در مصرف منابع انرژی
با عنایت به رشد نامحدود تکنولوژی در زمینههای مختلف علوم الکترونیک، علوم ژنتیک و… میزان مصرف انرژی در صنایع معدنی بسیار کاهش یافته و در آینده نیز همچنان این کاهش ادامه خواهد یافت و به همت و ابتکار و خلاقیت کارآفرینان واحدهای کوچک، منابع جدید انرژی با قیمتهای بسیار پایینتر جایگزین منابع قبلی شده که از این منابع میتوان به تبدیل انرژی خورشیدی به الکتریسیته و حرارت، انرژی حرارت مرکزی زمین، امواج دریا، انرژی باد، انرژی رعد و برق، هیدروژن و بیوگاز اشاره کرد که واحدهای تحقیقاتی صنایع کوچک پیوسته روی این مسائل مطالعه نموده و آنها را مدنظر قرار دادهاند.
۲ – کاهش اتلاف انرژی مواد
رشد تکنولوژی و طراحی هوشمندانه و بکارگیری ابزارهای نوین سبب کاهش قیمت با؛ توجه به کاهش ضایعات، مصرف کم انرژی، حذف کارهای غیرضروری و مصرف کامل مواد اولیه شده است.
۳ – تمرکززدایی
وجود مراکز متعدد کارگاههای تولیدی در شهرها و روستاهای مختلف کشورها موجب تمرکززدایی از جهات مختلف صنعتی، تولیدی و نیروی انسانی شده و توزیع تقریبا همگونی را از نظر جمعیتی و … در سرتاسر هر کشور سبب شدهاند.
۴ – کارآیی اقتصادی
صنایع کوچک در صورت گسترش مطلوب، محیط رقابتی و سالمی به وجود میآورند که در کارایی اقتصادی کشور نقش بسزایی خواهد داشت. صنایع کوچک میتوانند به عنوان اقمار صنایع بزرگ، سهم بسزایی در تحول صنعتی و به وجود آوردن پیوندهای مستحکم صنعتی ایفا کنند. امروزه در اغلب کشورهای جهان و خصوصا در ژاپن، صنایع بزرگ تدریجا خط تولید خود را کوچکتر کرده و آنرا به صنایع کوچک میسپارند. در کارگاههای کوچک تولیدات بر اساس درخواست مشتری و باب میل و سلیقه آنها ساخته میشود و محصولات بسیار متنوعی با کیفیتهای بسیار بالا و از نظر زیبایی نیز در حد بالایی تولید میکنند. زمان ساخت محصول در این کارگاهها نسبت به کارخانههای بزرگ خیلی کوتاهتر است و لذا مشتریان بیشتر راغب هستند تا کالاهای موردنیاز خود را از اینگونه واحدها تهیه نمایند. این صنایع:
– دارای بالاترین ظرفیت ایجاد اشتغال برای قشر جوان و نیروی فعال هستند
– توانایی لازم در راستای تامین قطعات موردنیاز صنایع مادر بزرگ را دارند
– توانایی انعطافپذیری بالایی در تنوع بخشیدن به نوع فعالیتهای تولیدی را دارند – توان لازم در جهت جذب سرمایههای سرگردان جامعه را دارند
– این صنایع میتوانند سکوی پرتاب مدیران و کارآفرینان اقتصادی باشند و مرکزی برای مدیران و نیروهای متخصص موردنیاز صنایع و تکنولوژی پیشرفته باشند
مدیران این کارگاهها و واحدها دارای مزایا و ویژگیهای خاص هستند که برخی از این ویژگیها عبارتند از:
– در تصمیمگیری برای انجام کار جدید و تغییر و تحول در روند کار قاطع هستند
– خواهان سبک موفقیت و موقعیت اجتماعی ویژه هستند
– حداکثر استفاده را از حداقل امکانات مینمایند
– گرایش شدید به آگاهی یافتن از روشهای جدید و نوین تولیدی و بکارگیری بهینه روشها را دارند
– دارای قدرت سازماندهی موثر و پویا هستند
– صبور بوده و دست به مخاطره میزنند
– برنامهریز دقیق و آیندهنگر هستند
– به سرعت خود را با منابع موجود تولید هماهنگ میکنند
– در زمینه تولیدات نیز دارای ویژگیهای خاصی هستند که اغلب صنایع بزرگ فاقد آن هستند.
عوامل بازدارنده در رشد صنایع کوچک و راهکارهای رفع آن
حتی کمی صنایع کوچک در ساختار صنعتی کشور ما قابل توجه است ولی به دلیل آن که در سیاستگذاریها به واحدهای تولیدی یکسان و فارغ از مقیاس آنها نگریسته شود، صنایع کوچک و متوسط با معضلات متعددی روبهرو شدهاند. این معضلات به حدی است که این صنایع از ایفای نقش مورد انتظار از آنها؛ همچنین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ناتوان ماندهاند.
از عوامل بازدارنده و موانع رشد صنایع کوچک در کشور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ – داشتن ساختار سنتی از جنبههای مختلف مدیریتی، نیروی انسانی و ماشینآلات ۲ – محدود بودن به بازارهای کوچک
۳ – در اختیار نداشتن منابع مالی لازم و کافی
۴ – پایین بودن نرخ سرمایهگذاریهای جدید
۵ – وجود قوانین انعطافپذیر کار و تامین اجتماعی و مالیاتی
۶ – آسیبپذیر بودن این صنایع در مشکلات و بحرانهای اقتصادی در رویارویی با تورم، مشکلات تامین مواد اولیه و غیره
۷ – نبود نظام منسجم پشتیبانی از صنایع کوچک
۸ – پایین بودن نرخ ورود صنایع کوچک به بازار و مشخص نبودن نرخ واقعی خروج از آن
۹ – نبود نظام پشتیبانی از کارآفرینان و نوآوران
اگر تجربه کشورهای پیشرو در این عرصه را؛ که در سازماندهی صنایع کوچک به موفقیتهای قابل ملاحظهای دست یافتهاند مورد توجه قرار دهیم، درخواهیم یافت که ما نیز ملزم به کار و کوشش همگانی و اقدامات اساسی در نظریهپردازی و ارائه راهکارهای مناسب و منطقی برای سازماندهی صنایع کشور خود هستیم. از دیدگاه ما صنعت کشورمان نیاز به تحول در عوامل زیر را دارد تا فضای مناسب برای تنفس در رشد صنایع کوچک فراهم آید:
●راهکارها:
۱ – رقابتپذیر کردن صنایع
با توجه به جهانی شدن اقتصاد، صنایع کوچک و متوسط برای رقابتپذیر شدن نیاز به تحول در موارد زیر را دارند:
– افزایش کیفیت کالا و کاهش قیمت محصولات
– افزایش مقیاس
– نوآوری
– تنوع
– نو کردن ماشینآلات
– آموزش
البته این تحول باید "فرایند گونه" و از نوع پویای آن باشد در غیر این صورت ممکن است در کوتاه مدت به موفقیتهایی دست یابیم، ولی در درازمدت به طور حتم با مشکلات دوچندانی مواجه خواهیم بود.
۲ – تقویت ارتباط صنایع کوچک با صنایع بزرگتر
تقویت ارتباط صنایع کوچک و بزرگ، باید در راستای سیاست بومی کردن هرچه بیشتر زنجیره ارزش افزوده صنایع از طریق تشویق آنها به "پیمانکاری" باشد همچنین ارائه برخی تسهیلات و تخفیفهای مالیاتی و نظارت بر حسن انجام اینگونه قراردادها و تشویق صنایع به ورود به سیستمهای پیمانکاری بینالمللی، با هدف تسهیل راهیابی آنها به بازارهای جهانی از دیگر راهکارهای قابل پیگیری است.
۳ – راهاندازی خوشههای صنعتی
راهاندازی خوشههای صنعتی و ایجاد شبکههای همکاری بین صنایع کوچک با هدف رسیدن به مقیاسهای قابل رقابت، راهکار دیگری برای سازماندهی آنهاست. در این راستا ارتقای کیفیت محصولات از طریق ایجاد زمینههای همکاری بین تشکلهای صنایع با تشکلهای دیگر چون مهندسین مشاور، دانشگاهها و نهادهای تحقیقاتی امکانپذیر خواهد بود.
در اینجا تذکر دو نکته حائز اهمیت است: اول این که از مشخصات صنایع کوچک مدرن "انعطافپذیر بودن" آنهاست و انعطافپذیر شدن این صنایع، مستلزم منعطف بودن قوانین کار و تامین اجتماعی، مالیات و حقوق و دستمزد است که مختص آنها تدوین شده باشد. نکته دوم "توجه به آموزش" است. در دیدگاه مدرن، آموزش پویا، هدفمند و بروننگر، لازمه نظامهایی است که میل به رشد، نوآوری تعامل و توسعه دارند. درواقع پس از شناخت کامل از وضعیت صنایع داخلی و آگاهی از تجربیات جهان توسعه یافته است که میتوان با طراحی نظامی کارآمد و همه گیر و اعمال سیاستهای توسعهای، این بخش از صنعت کشور را فعال و پویا نمود. نگرش یکسان به صنایع کشور، بدون توجه به کوچکی و بزرگی این صنایع یکی از عمدهترین معضلات صنایع کوچک در کشور ما شمرده میشود.
در حال حاضر ۳۶۴ هزار کارگاه صنعتی کوچک در کشور وجود دارد که ۹۶ درصد از کل صنعت کشور را شامل میشود اما در مجموعه قوانین کشور در شاخصهایی همچون قوانین تجاری، قوانین پولی و مالی، قوانین گمرکی و مالیاتها، هیچ قانونی که به صورت مستقیم اشاره به بخش صنعت کوچک و متوسط بکند، وجود ندارد و اگر هم به صورت غیرمستقیم اشاره کند، هیچ تفاوتی با بخش بزرگ صنعت ندارد. این معضل یکی از مشکلات عمده صنعت کوچک است که جز با تغییر نگاه کلان دولت به صنعت کوچک، حلشدنی نیست.
اشتغال و لزوم توجه به صنایع کوچک
امروزه از اشتغال به عنوان یکی از متغیرهای اصلی اقتصاد نام برده میشود. تبعات بیکاری علاوه بر مشکلاتی که برای فرد ایجاد میکند به جامعه نیز زیان میرساند و درواقع همیشه افرادی ناخواسته و به اجبار بیکارند. از این جهت برای رفع معضل بیکاری راهکارهای متعددی از سوی اقتصاددانان پیشنهاد شده است که از آن جمله میتوان به صدور نیروی کار به خارج از مرزها، استخدام اجباری و خارج از تخصص توسط دولت، ایجاد و رشد صنایع خانگی باتکیه بر خوداشتغالی و… اشاره کرد. اما همواره به طور مشترک اقتصاددانان به نقش صنایع کوچک در رشد اقتصادی و درجه کاربردی بالای آنها؛ (اشتغالزایی بالا) اذعان دارند.
آنچه که اهمیت و نقش صنایع کوچک و توسعه آن را در کشور ما بیش از همه جلوه میدهد دو مزیت اساسی این صنایع است که در ادامه به بررسی آن میپردازیم. از ویژگیهای مهم این صنایع سرمایهگذاری اندک موردنیاز و اثرات حاصل از کاربری (یا به عبارتی قدرت اشتغالزایی) بالای این صنایع میباشد. زیرا امروزه یکی از مشکلات اساسی در جامعه ما معضل اشتغال و بالا بودن نرخ بیکاری است و لذا ازجمله اهداف کلیدی و مهم برنامههای آتی کشور رفع عدم تعادلهای موجود در این عرصه میباشد. از طرف دیگر پرواضح است که منابع مالی جهت انجام پروژههای سرمایهگذاری به منظور ایجاد اشتغال پایدار و مولد بسیار محدود و اندک است. لذا تدابیری که در جهت رفع معضل بیکاری اتخاذ میگردد باید از این ویژگی خاص برخوردار باشند که ضمن این که ایجاد اشتغال پایدار و مولد را هدفگذاری مینمایند، باید با کمترین سرمایه بیشترین اشتغال را ایجاد کنند که این اهداف با توجه به ویژگیهایی که برای صنایع کوچک برشمردیم، از رهگذر توسعه و ایجاد صنایع کوچک قابل تحقق است زیرا همانطور که گفته شد در این صنایع با کمترین سرمایه بیشترین اشتغال ایجاد میشود چرا که سرمایهگذاری اندک و کاربری بالا ویژگی خاص این صنایع است. این موضوع از آمار و اطلاعات مربوط به صنایع کوچک به خوبی قابل درک است.
مطابق آمار و اطلاعات موجود در کشور در سال ۱۳۷۵، سهم کارگاههای صنعتی کوچک (کمتر از ۱۰ نفر کارکن) از کل اشتغال بخش صنعت ۴۷/۵ درصد میباشد. این گروه از کارگاههای صنعتی نسبت به سایر گروهها بیشترین سهم از اشتغال را به خود اختصاص داده است. همچنین بالغ بر ۹۵/۸ درصد از کل کارگاههای صنعتی کشور درگروه صنایع کوچک قرار دارند. این درحالی است که با این سهم بالا از کارگاههای صنعتی از اشتغال صنعتی، تنها ۹/۳ درصد از کل سرمایهگذاری بخش صنعت مربوط به صنایع کوچک میباشد.
از طرف دیگر به طور متوسط به ازای هر شغل ۸۱۶/۸ هزار ریال در صنایع کوچک صرف شده است. در حالی که در صنایع بزرگ علیرغم صرف سرمایه زیاد و سرانه سرمایهگذاری بالا به ازای هر نفر اشتغال چندانی ایجاد نشده است.
به طور کلی ۲ ویژگی اساسی صنایع کوچک در کشورمان یعنی کاربری بالا و سرمایهبری اندک به ازای هر شغل میباشد. بنابراین آنچه که در شرایط فعلی اقتصاد ایران مسلم است حرکت به سمت توسعه کارگاههای صنایع کوچک به منظور توسعه اشتغال و کاهش بیکاری است. البته در فرایند شکلگیری و توسعه صنایع کوچک، مزیتهای نسبی کشور، استانداردهای بینالمللی و تحقیقات و مطالعات اقتصادی و بازاریابی عرضه محصولات به طور کامل باید مورد توجه ویژه قرار گیرند. زیرا همواره صرف توسعه واحدهای تولیدی کوچک منجر به توسعه اشتغال پایدار نخواهد شد بلکه تنها واحدهایی که در بخشهای مزیتدار فعالیت میکنند موفق خواهند بود. اعلام آمادگی ژاپن و ایتالیا برای سرمایهگذاری در صنایع کوچک
ژاپن و ایتالیا برای سرمایهگذاری، فعالیت و همکاری با صنایع کوچک ما اعلام آمادگی کردهاند و حدود ۱۰۰ واحد کوچک شناسایی و به کشور ژاپن معرفی شده است که در این رابطه مذاکرات اولیه به عمل آمده و همکاری این کشورها با واحدهای کوچک به مذاکرات نهایی این واحدها با کشورهای خارجی بستگی دارد. مرتضی شریف النسبی مشاور وزیر صنایع و معادن و رئیس سازمان صنایع کوچک با بیان این مطلب گفت: با تخصیص اعتبار از طریق دولت به سازمان صنایع کوچک، این سازمان آمادگی خود را برای پرداخت وام به واحدهایی که کمتر از ۵۰ نفر کارکن دارند اعلام کرد.
او ادامه داد: در سال جاری دولت وجوهی را تحت عنوان وجوه اداره شده به این سازمان اختصاص داد و این سازمان از منبع وجوه اداره شده به کلیه واحدهای کوچک موجود که خواهان توسعه خود بوده و یا برای ارتقای کیفیت و ایجاد اشتغال نیاز مالی داشته باشند وام پرداخت میکند.
وی افزود: این اعتبارات در سالجاری با اولویت به واحدهای موجود تخصیص مییابد، چرا که این واحدها در بازار حضور دارند. ولی از سال آینده برای تاسیس واحدهای جدید نیز تسهیلات پرداخت خواهد شد.
شریف النسبی میزان وام پرداختی به هر واحد را مبتنی بر میزان اقتصادی بودن طرح اعلام کرد و افزود: این واحدها برای دریافت وام و تسهیلات میتوانند با مراجعه به سازمان صنایع و معادن استانها با پر کردن پرسشنامه اقدام نمایند.
وی در زمینه تعریف صنایع کوچک گفت: با اتفاق نظر موجود بین سازمان مدیریت و برنامهریزی و وزارت صنایع و معادن تمامی واحدهایی که در اساسنامه سازمان صنایع کوچک تعریف شدهاند، واحدهایی که در آنها بین یک تا ۵۰ نفر مشغول به کار باشند "صنایع کوچک" نامیده میشوند. این تعریف در سازمان توسعه صنعتی ملل متحد نیز تایید شده است، البته این تعریف برای کشورهای مختلف متفاوت است. در برخی از کشورها صنایع کوچک و متوسط را با هم در نظر میگیرند و تا ۱۰۰ نفر شاغل را جزو صنایع کوچک به حساب میآورند. در برخی کشورها تا ۵۰۰ نفر شاغل هم جزو صنایع کوچک محسوب میشوند.
شریفالنسبی در ادامه به روند رو به گسترش جهتگیری به طرف ایجاد و حمایت از واحدهای کوچک بعداز سال ۲۰۰۰ اشاره نمود وگفت: با توسعه تکنولوژی و رشد اینترنت و تجارت الکترونیک بعد از سال ۲۰۰۰ میلادی، کشورها به سمت ایجاد و حمایت بیشتر از صنایع کوچک جهتگیری کردهاند. چون در حال حاضر رقابت در دنیا بسیار شدید شده است و مزیت واحدهای کوچک در این رابطه این است که هزینه کالای تمام شده در این واحدها بسیار پایینتر از واحدهای بزرگ است. بنابراین به جای این که تمام قسمتهای کالا در یک واحد بزرگ با هزینههای بالا تولید شود، کشورهابه این سمت جهتگیری کردهاند که با ایجاد واحدهای کوچک قطعات یک کالا را در واحدهای مختلف کوچک با هزینه پایین تولید کنند تا قیمت تمام شده کالا پایین آمده و قابل رقابت در بازارهای جهانی شود. به طور مثال، در سال ۱۹۹۲ میلادی، زمانی که امریکا دچار رکود شد، توصیه متخصصان صادرات صنعتی این بود که واحدهای صنعتی کوچک را بیشتر حمایت کنند و در این کشور تسهیلات بانکی از واحدهای بزرگ قطع شدو به واحدهای کوچک توجه بیشتری به عمل آمد. این امر موجب ایجاد یک میلیون و ۷۰۰ هزار شغل شده و امریکا از رکود اقتصادی خارج شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر ساز و کار لازم برای این حرکت در کشور ما وجود ندارد و توسعه این واحدها با موانع متعدد مواجه است. این مشکلات باعث شده که ما نتوانیم از این مزیت نسبی کشور استفاده کنیم.
شریفالنسبی ضرورت ایجاد سازمان صنایع کوچک را برای حمایت از واحدهای کوچک موجود و حمایت از تاسیس واحدهای جدید ذکر کرد و گفت: صنایع کوچک تعداد کمی نیروی انسانی دارند و بعد از ایجاد، نیازمند حمایت هستند تا بتوانند خود را در بازار طرح کرده و بعد از شناخته شدن و به صورت رقابتی با سایر صنایع فعالیت کنند.
اگر این واحدها در آغاز فعالیت مورد حمایت قرار نگیرند ورشکسته شده و تعدیل میشوند. در کشورهای دیگر نام دیگری برای این صنایع در نظر گرفتهاند و به آنها اصطلاحا آنکوباتوری(نوزاد نارس) میگویند و دلیلش هم این است که آنکوباتوری بعد از تولد نیازمند این است که در یک محیط بسته مورد پرستاری قرار گیرد تا توان لازم را برای زندگی در شرایط عادی پیدا کند. بر این اساس، لازم است که این صنایع مورد حمایت قرار گیرند و سازمان صنایع کوچک بر اساس اختیارات خود از این صنایع حمایت میکند.
منابع :
1- سایت اطلاع رسانی دانشنامه رشد :
www.daneshnameh.roshd.ir
2- سایت اطلاع رسانی کشاورز تنها
www.alonefarmer.blogfa.ir
3- سایت اطلاع رسانی آفتاب
www.aftab.ir
13