دامپزشکی
دانشجویان دامپزشکی آمریکایی در حال معاینه دندانهای یک اسب
دامپزشکی دانشی تجربی است که به شناخت، درمان و پیشگیری بیماریهای حیوانات اهلی و درمان سایر حیوانات می پردازد. در این رشته همچنین به بیماریهای مشترک انسان و دام پرداخته می شود.
دامپزشک یا جراح دامپزشک در اصل همان پزشک حیوانات است کلمه دامپزشکی (veterinarian) یک کلمه لاتین امریکایی است که به کلمه (vet)خلاصه میشود معنی این کلمه لاتین یعنی کسی که برای حیوانات کار میکند (animal working) کلمه (veterinarian) برای اولین بار در Thomas Brown در سال 1646 چاپ شد . در دوران مختلف دامپزشکی شکل های جدیدی به خود گرفت D.V.M که از کلمه DOCTOR OF Veterinary Medicine گرفته شده است یا B.V.C & A.H که از کلمات Bachelor of veterinary science and animal husbandry گرفته شده است . هر دو اینها دامپزشکان عمومی و کسانی هستند که کنار متخصصان در درمانگاه ها کار میکنند و حیوانات خانگی از قبیل سگ یا گربه یا جوندگان کوچک و پرندگان را درمان میکنند . تخصص دامپروری که به پرورش حیواناتی مانند گاو ،گوسفند ،خوک ،طیور و اسب میپردازد و در تمام مدت به طور تخصصی به درمان انها میپردازد . دامپزشک ها هم همانند پزشک میتواند انتخاب بکند که تخصص بگیرند یا نه ؟ دامپزشکی تخصص های بسیاری دارد که در این مقاله چندی از انها را بررسی میکنیم مثلا دامپزشک میتواند تخصص جراحی یا اسیب های پوستی یا… را بگیرد . برخی دامپزشکان به طور پژوهشی این رشته را ادامه میدهند و به نتایج خوبی دست پیدا میکنند مثلا انها در مورد دارو شناسی یا بیماری های مشترک حیوانات و انسان ها تحقیق میکند . دامپزشک های پژوهش گر میتوانند انواع بیماری ها جدا کنند و برای انها راه حل هایی بیاندیشند . دامپزشی در امریکا بود که در مورد مالاریا و تب زرد تحقیق کرد یا دامپزشکی بود که در باغ وحش نیویورک در مورد ویروسی که از غرب رود نیل امده بود تحقیق کرد و به پیدا کردن راهی برای درمان ان پرداخت بعد از ان دامپزشکان دیگر شروع به پرداختن در مورد بیماری های مشترک انسان ها و حیوان ها و استفاده های درمانی از حیوانات برای انسان و پیوند استخوان و مفصل از حیوانات کردند . دامپزشکان برای اینکه مردم در موردشان تغییر فکر دهند مجبور شدند اقدام کنند . انها در مورد خوبی ها و فواید حیوانات و زیبایی ها و جذابیت حیوانات حرف میزندند و انها به مردم پرورش دام هایشان را نشان میدادند و این گونه بود که دامپزشکان کم کم در جامعه جا افتادند
تحصیل و نظارت
نیاز دامپزشکی در هر کشور با کشور دیگر تفاوت دارد . در برخی کشور ها مدت تحصیل دامپزشکی 4 سال و در برخی دیگر 8 سال است که بعد از گرفتن مدرک دبیرستان درجه رشته ی دامپزشکی درخواست شده معین میگردد که درچه رشته ها هم نیز در هر کشور متفاوت است . در بعضی کشور مدرک دکترا داده میشود و در برخی دیگر همانند امریکا وقتی که دانشجو مدرکش را گرفت باید در مراکزی که کشور برای کسب تجربه مهیا کرده است کلاس بگذراند و امتحان دهد تا مدرک اصلیش را بگیرد .در امریکا نهاد های بسیاری از مراکز تجربی دامپزشکی حمایت میکنند و این باعث شده است که رشته دامپزشکی طرفدار های بسیار داشته باشد به همین دلیل دانشکگاه های دامپزشکی باید پذیرش را بالا ببرند طوری که متقاضی کمتر شود . تعدا درخواست های دانش اموزان با توجه به شریاط مدارس تغییرات زیادی را در بر دارد اما کسانی که این رشته را میخواهند واقعا احترام زیادی برایش قائل هستند . دانشش اموزان باید برای ورود به دانشگاه امتحان MCAT یا VCATرا بدهند و 500 ساعت کاراموزی گذرانده باشند . در کانادا شما با گذرانده 4 سال میتوانید در درمانگاه ها کار کنید . در یکی از دانشگاه ها باید شما بعد از ورود 2 سال برای وارد شدن به دامپزشکی بخوانید که نامش دوره ای قبل از ورورد است . در هندوستان دامپزشکی بسیار قوی است . در این دانشگاه 4.5 درس میخوانید و 6 ماه در مزرعه ای مشغول به کار میشود و اگر موقعیت جور شود میتوانید در کلینیک مشغول به کار شوید . برای ورورد به این رشته باید شرایط لازم را داشته باشید و در امتحان و مصاحبه وروردی قبول شوید و اگر در دانشگاه دیگری هستید و میل به تغییر دانشگاه دارید باید دانشگاه شما شرایط تغییر رشته را داشته باشد
یک دامپزشک چه کار میکند ؟
1. حیوان را چکاب میکند و بیماریش را تشخیص میدهد
2. بیماری های حیوانات را مانند هاری و … درمان میکند
3. دردی که حیوان از دچار شدن به بیماری دارد معالجه میکند
4. زخم ها را شستشو داده و مداوا میکند
5. شکستگی ها را درمان میکند
6. با توجه به جراحی های کوچکی که یاد گرفته حیوان را جراحی میکند
7. به صاحب حیوان درمورد تغذیه و نگهداری مشاوره میدهد .
8. به صاحب حیوان روش های پیشکیری از بیماری حیوان را می اموزد
9. برای تشخیص بیماری ها ازمایش میکند
10. آزمایش های مانند نوار قلب ،ادار و مدفوع ،سونو گرافی و… را انجام میدهد
دامپزشکان میتوانند زیر دست پزشکان متخصص کار کنند و یکی از راه های ادامه اموزش دادن به دنشجوان جوان دامپزشکی است که در امریکا ۳٬۸۰۰ نفر به اینکار مشغول هستند . برخی دیگر میتوانند به ناحیه های شهر روند و به کار دامپزشکی مشغول شوندیک دامپزشک میتواند 24 ساعته در یک مزرعه استخدام شود و برنامه غذایی،اصلاح نژاد و سلامت حیوانات را تضمین کند در حال حاضر در امریکا و اروپا به دامپزشکانی که بر روی دام های بزرگ کار کنند نیاز دارند و میدانند که اگر این رشته کسی را به عنوان علاقه مند نداشته باشند در چند ده اینده با مشکل بزرگی روبه رو خواهند شد . انها با تشویق و بورسیه این رشته را میخواند مطرح کنند .
اهمیت دامپزشکی
دامپزشکی خط اول مبارزه با بیماریهایی بسیاری چون تب مالت(بروسلوزیس) و کیست هیداتیک است. اقدامات پیشگیری و کنترلی که با کمک دامپزشکی اتخاذ می شود ارزش اقتصادی قابل توجهی به خصوص در صنعت دام زنده دارد.
آموزش دامپزشکی
آموزش پایه دامپزشکی باید شامل دوره های آناتومی، بافت شناسی، فیزیولوژی، میکروب شناسی و آسیب شناسی باشد. موضوعات بالینی شامل حیطه های اصلی طب داخلی، جراحی، طب پیشگیری و کارآموزی بالینی می باشد. تکنیکهای به کار رفته در درمانهای دارویی و جراحی این رشته همان تکنینکهای به کار رفته در پزشکی می باشد. بسیاری از دامپزشکان در رشته خاصی همچون مراقبت از حیوانات کوچک( حیوانات خانگی) و یا دام تخصص دارند. تعداد کمی از دامپزشکان در زمینه درمان حیوانات وحشی (دامپزشک باغ وحش) تخصص دارند. در بسیاری از کشورها دامپزشکان باید دوره ای دانشگاهی به مدت پنج تا هفت سال را طی کنند تا مدرک دامپرشکی (.D.V.M) را دریافت کنند.
وضعیت دامپزشکی در ایران
دانشجویان دامپزشکی دانشگاه فلوریدا در حال بررسی تصاویر سونوگرافی بر روی یک اسب
در سالهای اخیر دانشکده های متعددی با ایجاد رشته های تخصصی دامپزشکی به توسعه این رشته کمک فراوانی کرده اند. همچنین بخش خصوصی سرمایه گذاری مناسبی در زمینه امور درمانی به انجام رسانده است.از آن جمله می توان به تاسیس بیمارستان دامپزشکی تهران به عنوان اولین بیمارستان حیوانات خانگی ایران در خیابان کامرانیه نامبرد .
معضلات دامپزشکان در ایران
از آن زمان که سعدی به تمسخر دامپزشکی و این حرفه در اشعار خویش پرداخت "مردکی را چشم درد خاست. پیش بیطار رفت که دواکن. بیطار از آنچه در چشم چارپای می کند در دیده او کشید و کور شد. حکومت به داور بردند، گفت: برو هیچ تاوان نیست. اگر این خر نبودی پیش بیطار نرفتی" تا به امروز این حرفه و شغل در نظر ایرانیان بسیار کم اهمیت و ناچیز نشان داده شده است. آنچه خاطر طیف کثیری از دامپزشکان را مکدر می سازد برخورد نادرست و رویه اشتباهی است که رسانه های فراگیری چون رادیو تلویزیون و جراید در برخورد با رشته دامپزشکی در پیش گرفته اند. شناسایی رشته دامپزشکی نیاز به تلاش جمعی دامپزشکان و دفاع از حقوق ازدست رفتهٔ آنان دارد. کدام قشر از جامعه را می توان یافت که این گونه مستوجب اجر باشد. این قشر با کمک به واحدهای دامپروری (اعم از مرغداری، گاوداری، آبزی پروری،زنبورداری و …)نقش بسزایی در کمک به تولیدکنندگان و اقتصاد کشور ایفا می کند.
8