بسم الله الرحمن الرحیم
شناخت مواد و مصالح
عنوان تحقیق:
وال پست چیست؟
استاد:
گرد آورنده:
سال 99
فهرست
مقدمه 4
وظیفه وال پست چیست؟ 5
ویژگی های وال پست 5
انواع وال پست 5
چگونگی اجرای وال پست 5
نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی 5
نحوه اجرای وال پست فلزی در بلوک سبک 6
نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی 6
ضوابط اجرای وال پست 6
اشتباهات رایج در اجرا وال پست 7
انواع وال پست از نظر نحوه اجرا کدام اند؟ 9
ضوابط اجرای وال پست مطابق با آیین نامه 9
وال پست در چه سازه هایی اجرا می شود؟ 9
نظر آیین نامه ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان 10
طبق مباحث مقررات ملی ساختمان 12
عدم وجود وال پست در نقشه های اجرایی 13
۱۰ نکته ی مهم هنگام انجام محاسبات و تهیه نقشه سازه 13
روش های اجرای وال پست 15
مراحل اجرا 16
اجرای وال پست 16
نقش وال پست در دیوار چیست ؟ 18
عملکرد وال پست در دیوار چیست ؟ 18
انواع اجرای وال پست در دیوار 19
نکته های مهم در اجرای وال پست 19
اهمیت اجرای وال پست 20
دیوارهای غیرسازه ای 21
چندین نکته ی مهم در انجام محاسبات و تهیه نقشه سازه 22
بهترین سیستم برای بادبند : 24
تفاوت سیستم های جانبی همگرا و واگرا : 24
نکات اجرایی 25
حداکثر طول و ارتفاع مجاز دیوار غیر سازه ای یا فاصله بین وال پست های قائم وافقی : 28
لبه قائم تیغه ها : 29
انواع وال پست و مهار دیوار از نظر اجرایی 30
اهمیت استفاده از وال پست 30
بندهای آئین نامه ای اجرای وال پست وادارهای عمودی 31
نوع اتصال وال پست: 31
-لزوم استفاده از وال پست ها 33
مزایای استفاده از وال پست ها: 33
آیین نامه 2800 وال پست 33
مبحث 4 مقررات ملی ساختمان ویرایش 96 34
عدم اجرای وال پست چه عواقب حقوقی میتواند برای ناظر در پی داشته باشد؟ 34
چرا باید دیوارها را نبشی کشی کرد؟ 34
نکات اجرایی و نظارتی نبشی کشی: 35
منابع 36
مقدمه
وال پست یک المان غیر سازه ای می باشد که اجرا و عدم اجرای آن به نظر مهندس طراحی ساختمان بستگی دارد. وال پست یک کلاف می باشد با طول های مشخص، برای اینکه دیوار یکپارچه عمل کند، وال پست را اجرا می کنیم. در اصل برای اینکه دیوار را از اسکلت سازه جدا و نگهداری کنیم، از وال پست استفاده می کنیم. در فرهنگ لغت به معنی نگهدارنده دیوار می باشد. اهمیت استفاده از وال پست در عدم آسیب دیدگی قسمت های اصلی سازه مانند تیر، ستون و سقف ها می باشد. استفاده از وال پست می تواند تضمین کننده عملکرد مناسب سازه شود. به طور کلی وال پست وظیفه انتقال نیرو از دیوار به فریم ساختمان را دارد که به واسطه این انتقال نیرو، دیوار دچار تخریب و آسیب دیدگی نخواهد شد. نیرویی که در این جا از آن نام برده می شود، نیروی حاصل از باد یا زلزله می باشد. با این تعریف ، در ادامه این مطلب به بیان جزئیات اجرای وال پست می پردازیم. کنترل اجرای صحیح وال پست باید به واسطه همکاری مهندس ناظر عمران و ناظر معماری صورت می گیرد. وظیفه مهندس ناظر عمران کنترل اجرای صحیح وال پست و وظیفه مهندس ناظر کنترل اجرای دیوارهای داخل وال پست می باشد. وظیفه ی اصلی آن انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به قاب می باشد که باعث استحکام بیشتر دیوار و جلوگیری از تخریب آن می شود. وال پست یک کلاف می باشد با طول های مشخص، برای اینکه دیوار یکپارچه عمل کند، وال پست را اجرا می کنیم. در اصل برای اینکه دیوار با اسکلت سازه درگیری خوبی داشته باشد و برای مقاوم سازی سازه های بتنی از وال پست استفاده می کنیم. در فرهنگ لغت به معنی نگهدارنده دیوار می باشد.نحوه اجرای وال پست | وال پست جدید
اعضای غیر سازه ای ساختمان مثل دیوار اگر به صورت اصولی با اسکلت سازه ای و مقاوم سازی ساختمان درگیر نباشند در هنگام وقوع زلزله فرو می ریزند و علاوه بر خسارت های مالی، خطرناک نیز می باشد و ممکن است تلفات جانی هم به بار آورد.وال پست ها به روش های مختلفی، اما اکثرا به صورت تیر، ستون طراحی و کاشت میلگرد اجرا می شوند البته وال پست قائم و افقی نیز داریم که وال پست قائم در زمانی که دهانه شما بزرگ باشد از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در دهانه جوش می شود.
اجرای وال پست به صورت درست به دلیل تاثیر زیادی که در کنترل خرابی دیوارها دارد از اهمیت بسیاری برخوردار است. با وجود اهمیت آن در سازه ها، اجرای آن در مقاوم سازی سازه های بتنی شهری در ایران قدمت زیادی ندارد. در کل یا وال پست اجرا نمی شود یا محاسبه آن با نقطه ضعف های اساسی همراه بوده است.
دیوار یک ساختار ممتد، یکپارچه، محکم و استوار که از جنس آجر، سنگ، بتن، چوب یا فلز و غیره است. ضخامت دیوار در مقایسه با طول و ارتفاع نازک بوده و معمولاً به عنوان مجزا کننده فضاها از یکدیگر به صورت اجزا یا اتاق ها عمل می کند یا به عنوان محافظ یک فضا است. علاوه بر این، ساختار های عمودی، انتقال دهنده بار ساختمان به زمین هستند و نقش مهمی را در مقاوم سازی ساختمان ایفا می کند.
وظیفه وال پست چیست؟
وال پست وظیفه انتقال نیرو از دیوار به فریم ساختمان را دارد که به واسطه این انتقال نیرو، دیوار دچار تخریب و آسیب دیدگی نخواهد شد. نیرویی که در این جا از آن نام برده می شود، نیروی حاصل از باد یا زلزله می باشد
ویژگی های وال پست
وال پست می تواند به شکل فلزی یا بتن آرمه باشد. نمونه فلزی وال پست معمولا به شکل پروفیل نبشی، ناودانی و قوطی می باشد. وال پست در فواصل و طول های مشخص و در جهت یکپارچه عمل نمودن دیوار به کار می رود. وال پست به صورت یک تیر یا ستون عمل می کند و محل قرار گیری آن در انتهای فریم با دهانه بالا و محلی که با دیوار پوشش می شود، می باشد.
انواع وال پست
وال پست به دو دسته وال پست قائم و وال پست افقی تقسیم بندی می شود. نحوه عملکرد وال پست قائم و افقی به گونه ای است که باعث ایجاد درگیری دیوار با اسکلت و در نتیجه استحکام بخشیدن به دیوار می شود. انواع وال پست از نظر اجرایی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود. همان گونه که قبلا نیز به این نکته اشاره شد، یکی از روش های اجرای وال پست با استفاده از انکربولت صورت می گیرد. از دیگر روش های اجرای آن می توان به اجرای تسمه دور ستون، اتصال دیوار به ستون به واسطه استفاده از میلگرد، مهار دیوار به واسطه تعبیه میلگرد در داخل ستون ها، استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار، مهار دیوار از طریق عبور میلگرد در داخل سوراخ قالب ها و اجرای وال پست به عنوان جان پناه، اشاره کرد. نوع اتصال وال پست باید به گونه ای باشد که اجزاء قائم در سقف و کف ساختمان مهار شوند. به این منظور قبل از بتن ریزی داخل قالب ها، پلیت جایگزین شده و پس از پایان بتن ریزی از پلیت ها برای نصب وال پست ها استفاده می شود. از دیگر روش های جایگزینی پلیت ها می توان به استفاده از انکر بولت ها اشاره کرد.
چگونگی اجرای وال پست
اجرای وال پست در قسمت های مختلفی هم چون ساختمان بتنی، اسکلت فلزی و بلوک های سیمانی صورت می گیرد. در ادامه به بیان جزئیات بیش تر در مورد هریک از آن ها می پردازیم.
نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی
در جهت اجرای وال پست در اسکلت بتنی ابتدا باید محل قرار گیری و ساخت وال پست، منطبق با نقشه مشخص شود. سپس نسبت به نصب ورق های اتصال در کف و سقف اقدام می شود. باید توجه داشت که فاصله نصب وال پست در هنگام اجرای دیوار را خالی نگه داشت. در ادامه و در هنگام ردیف کردن بلوک ها در هر دو ردیف باید از یک بست استفاده کرده و دو دیوار مجزا را به یکدیگر متصل کرد. پس از اتمام ساخت دیوار، از چهار میلگرد استفاده کرده و آن ها را به ورق های اجرا شده در کف و سقف جوش می دهیم. پس از انجام این کار با استفاده از سیم آرماتوربندی نسبت به اتصال میلگردها به بست ها اقدام کرده و دو طرف دیوار را قالب می بندیم. در این مرحله داخل قالب ها بتن می ریزیم و در پایان پس از باز کردن قالب ها وال پستی منطبق بر ضخامت دیوار خواهیم داشت.
نحوه اجرای وال پست فلزی در بلوک سبک
در اجرای وال پست فلزی در بلوک های سبک در ابتدا باید مطابق با نقشه محل ورق های اتصال به کف و سقف را بررسی کرده و مکان آن را مشخص کرد. پس از انجام این کار نسبت به نصب ورق های اتصال اقدام کرده و وال پست را به ورق های پایینی و بالایی جوش می دهیم. سپس در یک طرف بلوک را به صورت کامل و در سمت دیگر قسمت وال پست را از داخل بلوک ایجاد نمایید.
نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی
وال پست ها به روش های مختلفی، اما اکثرا به صورت تیر و ستون طراحی و اجرا می شوند البته وال پست قائم و افقی نیز داریم که وال پست قائم در زمانی که دهانه شما بزرگ باشد از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در دهانه جوش می شود. به طور کلی می توان گفت، نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی به گونه ای است که وال پست در اسکلت فلزی به واسطه جوشکاری، به تیر و ستون متصل می شود.
ضوابط اجرای وال پست
ضوابط اجرای وال پست در بند 7-5-3 در آیین نامه 2800 بیان شده است. ضوابط اجرای وال پست با توجه به این بند شامل موارد زیر می باشد:
* در صورتی که طول دیوار بیش تر از 6 متر باشد، به اجرای وال پست نیاز می باشد. در برخی از موارد این اندازه 5 متر نیز عنوان شده است.
* در صورتی که طول دیوار 40 برابر ضخامت دیوار باشد، نیاز به ساخت وال پست می باشد.
* آن چه که در این آیین نامه در مورد وال پست افقی آمده است، اجرای آن برای دیوار بیش از 3.5 متر می باشد.
اشتباهات رایج در اجرا وال پست
در برخی موارد اجرای وال پست توسط پیمانکار دستخوش تغییراتی می شود. از جمله دلایل اعمال این تغییرات می توان به کاهش هزینه های احتمالی ساخت و ساز اشاره کرد. از جمله اشتباهات رایجی که در این زمینه صورت می گیرد، استفاده از میلگرد به جای نبشی در اجرای کلاف های افقی می باشد. یکی دیگر از اشتباهات در این زمینه عدم اجرای پشت به پشت نبشی های افقی و قائم می باشد. عدم رعایت این مورد باعث می شود دیوار تنها در یک سمت، در داخل نبشی ها اجرا شود.
اشتباهات رایج در اجرا وال پست
اشتباهات رایج در اجرا وال پست
اشتباهات رایج در اجرا وال پست
اشتباهات رایج در اجرا وال پست
انواع وال پست از نظر نحوه اجرا کدام اند؟
استفاده از انکربولت، اجرای تسمه دور ستون، اتصال دیوار به ستون به واسطه استفاده از میلگرد، مهار دیوار به واسطه تعبیه میلگرد در داخل ستون ها، استفاده از میلگرد در کف برای مهار دیوار، مهار دیوار از طریق عبور میلگرد در داخل سوراخ قالب ها و اجرای وال پست به عنوان جان پناه
ضوابط اجرای وال پست مطابق با آیین نامه
در صورتی که طول دیوار بیش تر از 6 متر باشد، به اجرای وال پست نیاز می باشد. در برخی از موارد این اندازه 5 متر نیز عنوان شده است.در صورتی که طول دیوار 40 برابر ضخامت دیوار باشد، نیاز به ساخت وال پست می باشد.آن چه که در این آیین نامه در مورد وال پست افقی آمده است، اجرای آن برای دیوار بیش از 3.5 متر می باشد.
وال پست در چه سازه هایی اجرا می شود؟
اجرای وال پست در قسمت های مختلفی هم چون ساختمان بتنی، اسکلت فلزی و بلوک های سیمانی صورت می گیرد.
اعضای غیر سازه ای ساختمان مثل دیوار اگر به صورت اصولی با اسکلت سازه ای ساختمان درگیر نباشند البته نباید به سازه کاملاً متصل باشند و باید یه فاصله ی کمی در حد ۲.۵ ساتی متر داشته باشند. در هنگام وقوع زلزله دیوارها به دلیل اینکه وال پست کاملاً به اسکلت چسبیده است و با نبشی و نگهدارنده ها محکم گیرایی ندارند فرو می ریزند و علاوه بر خسارت های مالی، خطرناک نیز می باشد و ممکن است تلفات جانی هم به بار آورد.
نظر آیین نامه ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان
آیین نامه ۲۸۰۰ برای دیوارهایی با طول بیشتر از ۶ متر، اجرای وال پست را الزامی کرده در صورتی که سازمان نظام مهندسی اجرای آن را برای دیوارهایی با طول بیشتر از ۴ متر الزامی کرده است.
طبق بند ۳-۷ صفحه ۶۴ آیین نامه ۲۸۰۰ ویرایش دوم گفته شده است که اگر طول دیوار غیر سازه ای ما ۴۰ برابر ضخامت دیوار یا تیغه و یا ۶ متر، هر کدام که کمتر باشد و همچنین اگر حداکثر ارتفاع دیوار غیر سازه ای و تیغه ها از تراز کف مجاور ۳.۵ متر باشد در این شرایط نیازی به وال پست نمی باشد اما در صورتی که به این ابعاد گفته شده مقداری اضافه شود، باید وال پست طراحی و اجرا کنیم. در اینجا برای اینکه بهتر متوجه شویم یک مثال میزنیم. اگر فرض کنیم ضخامت دیوار ما ۱۰ سانتی متر باشد ۴۰ برابر این ۱۰ سانتی متر می شود ۴۰۰ سانتی متر یعنی اگر دیواری به ضخامت ۱۰ سانتی متر داشته باشیم و طول این دیوار ۴ متر باشد می توانیم وال پست را اجرا نکنیم البته به جای این ۴ متر اگر هم تا حداکثر ۶ متر شود طبق آیین نامه ۲۸۰۰ اگر ارتفاع این دیوار هم حداکثر ۳.۵ متر باشد، نیازی به اجرای آن نداریم.
علاوه بر این معیاری که گفته شد، لبه ی قائم تیغه ها نیز نباید آزاد باشد. این لبه ها باید به یک تیغه دیگر یا یک دیوار عمود بر آن یا ستون کوچکی که برای همین منظور از فولاد، بتن آرمه یا چوب ساخته شده است، متکی باشند. این ستون کوچک می تواند از یک ناودانی حداقل نمره ۶ یا معادل آن از فولاد، بتن آرمه یا چوب ساخته شود. اگر طول تیغه پشت بند کمتر از ۱.۵ متر باشد، لبه ی آن می تواند آزاد باشد. طبق بند ۵-۳-۴ و بند ۴-۵-۴ آیین نامه ۲۸۰۰ در مورد ساختمان های ۸ سقف به بالا اجرای آن الزامی می باشد.
طبق مباحث مقررات ملی ساختمان
در بند ۸-۳-۱-۱۱ صفحه ی ۲۷ مبحث هشتم مقررات ملی ویرایش سال ۹۲ در مورد اتصال اجزای غیر سازه ای به اجزای سازه ای توضیحاتی ارائه شده است.
طبق بند ۴-۹-۱-۳ صفحه ی ۱۰۳ و ۱۰۴ مبحث چهارم مقررات ملی باید کلیه ی دیوارهای پیرامونی برای مقاومت در برابر زلزله توسط وال پست ایمن شوند. همچنین نحوه ی اتصال و الزام به اجرای وال پست عمودی توضیحاتی ارائه شده است.
طبق مبحث ششم مقررات ملی اجرای وال پست برای دیوارهای پیرامونی تحت هر عنوان را لازم الاجرا می داند.
به دلیل اینکه وال پست وظیفه ی ایجاد درگیری دیوار با اسکلت سازه را دارد تا در صورت بروز باد و زلزله از ریزش دیوار جلوگیری کند، اگر طبق نقشه های ساختمانی مهندس ناظر آن را اجرا نکند و بعدا در اثر زلزله و ریزش این دیوار و آسیب رسیدن به فردی، یکی از افرادی که مقصر خواهد بود مهندس ناظر می باشد.
عدم وجود وال پست در نقشه های اجرایی
طبق مبحث دوم مقررات ملی بررسی نقشه ها جز وظایف مهندس ناظر و مجری می باشد، بنابراین اگر در دیوار مورد نظر بایستی وال پست شود اما در نقشه های اجرایی نشان داده نشده است، باید دستور اصلاح نقشه از طرف مهندس ناظر به مجری داده شود.
بنابراین اجرای صحیح وال پست ها وظیفه ی مهندس ناظر سازه و مهندس ناظر معمار می باشد در این حین مهندس ناظر سازه وظیفه ی کنترل اجرای صحیح وال پست از نظر الزامات سازه ای و لرزه ای و مهندس ناظر معمار هم وظیفه ی کنترل اجرای دیوارهای داخلی وال پست ها را دارند.
۱۰ نکته ی مهم هنگام انجام محاسبات و تهیه نقشه سازه
۱. طراحان سازه باید جزئیات المان های نگهدارنده دیوارها (Wall Post) را بر اساس استاندارد ۲۸۰۰ در نقشه های خود درج نمایند. این جزئیات باید شامل موارد زیر باشد:
* جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار دیوارهای بدون بازشو
* جزئیات و اتصالات اعضای قاتم و افقی لازم برای مهار دیوارهای دارای بازشو
* جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار لبه تراس ها و جان پناه ها
* جزئیات اجرایی دیوارهای زیرزمین که بار خاک به آنها وارد می شود
۲. در جزئیات مورد نظر، فواصل عضوهای عمودی برابر حداقل دو مقدار ۵ متر و ۴۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود.
۳. فواصل عضوهای افقی از یکدیگر و از کف تمام شده برابر حداقل دو مقدار ۳.۵ متر و ۳۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود.
۴. ردیف آخر دیوار چینی باید با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای داده (مهر) شود.
۵. در طبقه بام، ستونهای کناری، به اندازه ارتفاع جان پناه بلندتر اجرا شده و از آنها برای مهار جانبی جان پناه استفاده گردد.
۶. دیوارهایی که تا زیر سقف ادامه ندارند، در لبه فوقانی با کلاف افقی متکی به المانهای پایدار مهار شوند.
۷. لبه قائم دیوارها، به صورت آزاد رها نشده و به نیغه دیگر یا دیوار عمود متصل شوند. در غیر اینصورت کلاف قائم در لبه اجرا گردد.
۸. در نمای آجری، آجر نما با آجر پشت هم زمان چیده شود و از ضخامت یکسان برخوردار باشد تا هر رگ روی یک ملات چیده و اتصال مناسب برقرار گردد.
۹. اگر آجر نما پس از احداث آجر پشت چیده شود، باید با تعبیه مفتول فلزی انتظار، داخل ملات پشت کار به فواصل افقی و قائم ۵۰ سانتیمتر، از اتصال دو دیوار اطمینان حاصل شود. در غیر اینصورت نبشی کشی و مهار دیوار نما الزامیست.
۱۰. در صورت استفاده از دیوار ۱۰ و ۲۰ سانتی متری در جان پناه ها حداکثر ارتفاع به ترتیب ۵۰ و ۷۰ سانتی متر می باشد. این جان پناه ها باید در فواصل حداکثر ۵ متر از یکدیگر مهار شوند. در صورتی که ارتفاع جان پناه از ۷۰ سانتی متر افزایش پیدا کرد، کلاف قائم باید تا بالای دیوار ادامه یابد و به کلاف افقی در بالای دیوار متصل گردد.
روش های اجرای وال پست
۱. اجرای تسمه دور ستون
۲. اتصال دیوار به ستون با میلگرد
۳. مهار دیوار از طریق تعبیه میلگرد در داخل کف
۴. اجرای وال پست برای جان پناه بام ساختمان
۵. اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی
۶. مهار دیوار به وسیله ی تعبیه میلگرد در داخل ستون های مجاور
۷. مهار دیوار به دیوارهای برشی از طریق عبور میلگرد در سوراخ قالب ها
مراحل اجرا
۱. در ابتدا جوشکار طبق نقشه های اجرایی شروع به ساختن آن با استفاده از دوبل نبشی ۶ و سپری می کند.
۲. بعد از ساخته شدن وال پست، در مرحله ی بعد اقدام به نصب و جوشکاری آنها در محل های مورد نظر می کنند.
۳. در مرحله ی سوم هم بعد از نصب آنها شروع به اجرای دیوار می کنند. در صورتی که شکستگی زیادی در مسیر دیوار وجود داشته باشد که امکان به وجود آمدن خطا را بالا ببرد، باید با استفاده از یک نقشه بردار اقدام به پیاده سازی نقاط شکستگی های دیوار کنند.
اجرای وال پست
۱. در هنگام اجرای وال پست ها حتما از شاغول بودن آنها مطمعن شویم.
۲. موارد مربوط به وال پست، قبلا توسط دستور کار به سازنده یا مجری ابلاغ شده باشد.
۳. قبل از بتن ریزی تیر بتنی حتما بایستی بیس پلیت در زیر و روی تیر بتنی در محل اجرای آن به کار گذاشته شود.
۴. قبل از اجرا و جوشکاری وال پست ها ابعاد داخلی فضاهای ساختمان اندازه گیری کنیم تا بعد از اجرای دیوار چینی، مشکلی پیش نیاید.
۵. برای گیرداری بیشتر وال پست افقی، در فواصل ۱ تا ۱.۵ متر با استفاده از میلگرد آجدار نمره ۱۴ و یا بالاتر، آنها را به سازه سقف متصل می کنند.
۶. در صورتی که در تیر بتنی بیس پلیت به کار گذاشته نشود، باید میلگرد در تیر مورد نظر کاشته شده و پروفیل وال پست به آن جوش داده شود و یا پلیت ها را توسط رول بولت به تیرها از بالا و پایین متصل کنیم.
۷. در وال پست های عمودی باید در فواصل ۱ متر به ۱ متر با استفاده از میلگرد آجدار نمره ۱۰، شاخک هایی را به قوطی یا نبشی های وال پست جوش دهیم تا گیرداری لازم بین تیغه و وال پست تامین شود و دیوار مورد نظر عملکرد بهتری داشته باشد.
۸. در قسمت هایی که وال پست در کنار ستون قرار می گیرد باید وال پست با ستون یک فاصله ی حدودا ۴ تا ۵ سانتی متری داشته باشد تا در هنگام وارد شدن بارهای جانبی از جمله زلزله ستون فشار جانبی به دیوار وارد نکند، لازم به ذکر است که این فاصله خالی را باید با مصالح نرم مانند یونولیت پر کنیم.
۹. پروفیل های مورد استفاده برای ساخت وال پست حتما باید ضد زنگ خورده باشند و جهت اتصال بهتر آنها با دیوارهای اطراف و همچنین جهت جلوگیری از ایجاد ترک های ناشی از حرکت های جانبی ساختمان در مرحله ی نازک کاری، روی وال پست ها رابیتس (توری) بکشیم و با سیم مفتول محکم کنیم.
۱۰. حداقل پروفیل مصرفی برای وال پست، نبشی ۵ می باشد اما بهتر است از نبشی ۶ استفاده کنیم. و در صورتی که پروفیل وال پست از طرف طراح سازه دوبل نبشی انتخاب شده باشد، بهتر است که در هنگام ساخت وال پست، دهانه ی آن ۱ سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار مربوه در نظر بگیریم تا تیغه کاملا داخل دیوار قرار بگیرد.
نقش وال پست در دیوار چیست ؟
به عنوان نگهدارنده دیوار است و سبب درگیری دیوار با اسکلت و در نتیجه باعث استحکام دیوار در برابر باد و زلزله می شود و کلافی است که در طول های مشخص برای یکپارچه عمل نمودن دیوار بکار می رود و معمولاً به صورت یک تیر- ستون طراحی می گردد و در انتهای سالن های صنعتی و به طور کل فریم های با دهانه بالا که انتهای آن با دیوار پوشش می گردد، قرار می گیرد. و می تواند فلزی یا بتن آرمه باشد. و نوع فلزی آن معمولاً به صورت پروفیل نبشی، ناودانی و یا قوطی می باشد.
عملکرد وال پست در دیوار چیست ؟
دو سر این اجزای قائم ( که معمولاً قوطی ۶*۶ انتخاب می شوند ) باید به گونه ای مناسب در کف و سقف مهار گردند. برای این کار می توان قبل از بتن ریزی داخل قالب ها پلیت جایگذاری کرد و بعد از اتمام بتن ریزی از این پلیت ها برای جوشکاری از آن ها استفاده کرد و یا می توان با انکر بولت اقدام به جایگذاری پلیت در تیرها و ستون ها نموده و از آن برای اتصالات وال پست استفاده کرد .
لبه قائم تیغه ها نباید آزاد باشد. این لبه ها باید به یک تیغه دیگر یا یک دیوار عمود بر آن، یا یکی از اجزای سازه یا ستونکی که به همین منظور از فولاد، بتن آرمه یا چوب تعبیه می شود، با اتصال کافی داشته باشد. ستونک می تواند از یک ناودانی حداقل نمره ۶ یا معادل آن از فولاد، بتن آرمه یا چوب تشکیل شده باشد. اگر طول تیغه پشت بند کمتر از ۱٫۵ متر باشد، از لبه آن می تواند آزاد باشد.
ابتدا محل ورق های اتصال به کف و سقف را مطابق با محل پیش بینی شده در نقشه ها مشخص می کنیم. پس از نصب ورق های اتصال، نوع فلزی را به ورق پایینی و ورق بالایی جوش می دهیم. در یک طرف، بلوک سبک را به صورت کامل و در طرف دیگر جای آن را از داخل بلوک توسط اره ایجاد می کنیم. در صورتی که وال پست در ضخامت بلوک قرار می گرفت و اگر بلوک کوچکتر از ۱۵ سانتیمتر ضخامت داشت، محل عبور وال پست را ایجاد می کنیم. در حالت دوم روی وال پست را با توری پوشش می دهیم.
جزئیات اجرای وال پست جهت مقاوم سازی ساختمان به وسیله گروه مشاور پروژه طراحی می شود. اما به طور کل برای ساخت آن، دو عدد نبشی 4 یا 5 را به استفاده از یک میلگرد به ضخامت دیوار می دوزند و بعد کل اجزا را ضد زنگ می زنند و توری مرغی می کشند. سپس، دیوارهای غیر سازه ای و تیغه ها را درون آن مهار می کنند. وال پست ها باید به طور مناسب به عناصر سازه ای طرفین مهار شوند. وال پست در اسکلت فلزی با جوشکاری به تیر و ستون و وال پست در اسکلت بتنی با کاشت صفحه فلزی و جوشکاری این صفحه مهار می شود.
انواع اجرای وال پست در دیوار
وال پست از نظر مصالح به دو نوع فلزی و بتنی تقسیم می شود. نوع بتنی در سازه های با مصالح بنایی و نوع فلزی در ساختمان های دارای اسکلت به کار می رود. وال پست در اسکلت فلزی و وال پست در اسکلت بتنی را از پروفیل هایی مانند نبشی، ناودانی، قوطی و تسمه می سازند. وال پست همچنین از لحاظ شکل در دو نوع افقی و عمودی وجود دارد. وال پست عمودی را در دهانه های بزرگ از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در داخل میان قاب جوش می دهند. ضوابط وال پست در مبحث هشت مقررات ملی ساختمان ویرایش 1392 بند 8-5-5-7 و در بند 7-5-3 آئین نامه طراحی ساختمان ها در مقابل زلزله ویرایش چهار آورده شده است.
نکته های مهم در اجرای وال پست
در ساختمان هایی که اسکلت دارند، اجرای وال پست به طور معمول از مصالح فولادی و پروفیل های نبشی، قوطی و ناودانی ساخته می شود. وال پست درست شده از نبشی در انتقال بار جانبی و یکدستی دیوار بهتر از نوع درست شده با قوطی عمل می کند.
اگر پروفیل وال پست دستگاه مشاور دوبل نبشی باشد، دهانه آن در زمان ساخت باید 1 سانتی متر از ضخامت دیوار بیشتر باشد تا تیغه به درستی در آن قرار گیرد. در وال پست قائم، باید در فاصله های یک متر به یک متر با استفاده از میلگرد آجدار نمره 10، شاخک هایی را به نبشی یا قوطی جوش داد تا گیرداری مورد نیاز تیغه و وال پست تامین شود و دیوار در زمان وارد شدن بارهای جانبی رفتار یکدست تری از خود بروز دهد. برای گیرداری بیشتر در وال پست افقی با میلگرد آجدار نمره 14 و بیشتر، در فاصله های 1 تا 1.5 متر به سقف اتصال داده می شوند. تمام پروفیل های مورد استفاده برای تولید وال پست باید ضد زنگ بخورند و برای اتصال بهتر میان وال پست با دیوار طرفین و پیشگیری از ترک خوردن ناشی از حرکت های جانبی ساختمان در مرحله انجام نازک کاری، روی آن را با رابیتس یا توری مرغی می پوشانند و با سیم گالوانیزه محکم می کنند.
اهمیت اجرای وال پست
اجرای وال پست به صورت درست به دلیل تاثیر زیادی که در کنترل خرابی دیوارها دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. با وجود اهمیت آن در سازه ها، اجرای آن در سازه های شهری در ایران قدمت زیادی ندارد. در کل یا وال پست اجرا نمی شود یا محاسبه آن با نقطه ضعف های اساسی همراه بوده است. تا پیش از وقوع زلزله کرمانشاه متخصصان بر این تصور بودند که در زمان زلزله تنها سالم ماندن عناصر اصلی سازه مثل تیرها، ستون ها و سقف ها می تواند عملکرد مناسب سازه را تضمین کند و میزان خسارت را تا حد زیادی کاهش دهد. ولی واقعیت این است که حتی در مواردی که سازه پایدار بماند و به عناصر اصلی آن آسیبی وارد نشود، با وارد آمدن آسیب به عناصر غیر سازه ای مانند دیوارهای پیرامونی، تیغه ها و نمای ساختمان، این احتمال وجود دارد که عملکرد کلی سازه زیر سوال برود و صدمات مالی و جانی جبران ناپذیری رخ دهد.
برای آشنایی بیشتر با مطلب کاشت میلگرد بر روی لینک کلیک نمایید. وال پست را در کارگاه از نبشی یا قوطی درست می کنند. وال پست یک کلاف است که برای یکدست کردن دیوار در طول های معین استفاده می شود. بیشترین طول مجاز دیوار غیر سازه ای یا تیغه ای میان دو پشت بند 40 برابر ضخامت دیوار یا تیغه و یا 6 متر کمتر است. همچنین، حداکثر بلندای مجاز دیوارهای غیر سازه ای یا تیغه ها از تراز کف مجاور 5.3 متر است. در این شرایط به اجرای وال پست عمودی یا افقی نیاز نخواهد بود. اما در صورت افزودن دهانه ها یا ارتفاع به استفاده از وال پست نیاز است. لبه عمودی تیغه ها نباید آزاد باشند. آن ها باید به یک تیغه دیگر یا دیوار قائم بر آن و یا یکی از اجزای سازه یا ستونکی که برای همین کار از فولاد، بتن آرمه و چوب درست می شود، اتصال کافی برقرار کنند. ستونک ممکن است از یک ناودانی با نمره 6 یا معادل آن از فولاد، بتن آرمه و چوب درست شود. در صورتی که طول تیغه پشت بند از 5.1 متر کمتر باشد، از لبه آن می تواند آزاد باشد. دو طرف وال پست عمودی باید به شکل مناسب در کف و سقف مهار شوند. برای آن می توان پیش از بتن ریزی درون قالب ها پلیت گذاشت و پس از تمام شدن بتن ریزی از آن ها برای جوشکاری وال پست ها استفاده کرد. همچنین می توان با انکر بولت تیرها و ستون ها را در پلیت جایگذاری کرد و از آن برای اتصالات وال پست بهره برد.
زلزله های اخیر به وقوع پیوسته در کشور موجب شده است که مهندسان به فکر تغییراتی در ساختار ساختمان ها باشند. یکی از شیوه هایی که برای مهار اجزای غیر سازه ای در ساختمان مطرح شده است، استفاده از وال پست یا کلاف های عمودی و افقی است. مهم ترین هدف برای استفاده از وال پست جلوگیری از تغییر شکل خارج از صفحه دیوارهای غیر سازه ای است. وال پست نقشی برای تحمل بارهای جانبی ناشی از زلزله ندارد. وال پست ها شامل وال پست عمودی و افقی می شوند.
در واقع وال پست ها کلافه هایی هستند که در طول های معین برای یکپارچه کردن عملکرد دیوار استفاده می شوند. اجرای وال پست موجب درگیری دیوار با اسکلت و استحکام دیوار می شود. وال پست به طور معمول به شکل یک تیر ستون طراحی می شود، در انتهای سالن های صنعتی و همچنین فریم های با دهانه بالا که انتهای آن با دیوار پوشش می شود، قرار می گیرد.
نقش وال پست انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به فریم است که خرابی دیوار جلوگیری می کند. به طور کل، اتصال آن در انتهای متصل به فریم به شکل لوبیایی برای مراحل نصب و روی فونداسیون به شکل مفصل است. وال پست از اجزای غیرسازه ای است که اجرای صحیح آن تاثیر زیادی در کنترل خرابی دیوارها دارد. با وجود اهمیتی که اجرای وال پست در سازه های شهری دارد، اما در سازه های بسیاری از وال پست استفاده نمی شود و اجرای آن با نقطه ضعف هایی همراه است تا پیش از زلزله های اخیر تصور بر این بود که در زمان زلزله فقط سالم ماندن اجزای اصلی سازه مانند تیرها، ستون ها و سقف ها ضامن عملکرد مناسب سازه است و به این شکل میزان خسارت ناشی از زلزله کم خواهد بود. اما حتی در مواقعی که سازه پایدار باشد و به اجزای اصلی آسیبی نرسد، آسیب اجزای غیر سازه ای ممکن است عملکرد سازه را با مشکل مواجه کند و آسیب های مالی و جانی جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد.
دیوارهای غیرسازه ای
دیوارهای غیر سازه ای که در همه ارتفاع طبقه ادامه یافته است، باید به طور کامل در زیر پوشش سقف مهار شود، یعنی رگ آخر تیغه با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای گیرد. منظور کردن این نکات موجب می شود که تا حد امکان از تغییر شکل دیوارها در اثر زلزله جلوگیری به عمل آید.
همه دیوارهای پیرامونی باید طبق بند 4-9-1-3 مبحث چهارم مقررات ملی برای مقاومت در مقابل زلزله به وسیله وال پست عمودی ایمن شوند. طبق همین بند درباره نحوه اتصال و الزام به اجرای وال پست عمودی توضیح داده شده است. رعایت ضوابط مبحث ششم مقررات ملی درباره وال پست الزامی است و بندهای 5-3-4 و 4-5-4 که به ساختمان هشت سقف به بالا مربوط است نیز الزامی است.
در بند 8-3-1-11، مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان درباره اجزای سازه ای و غیر سازه ای آورده شده است. کنترل هشتی گیر دیوارها و اجرای وال پست های عمودی و افقی در انطباق با نقشه ها و مطابق بند 7-5-3 و بند ۴-۹-۱ مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان است. اجرای وال پست در ساختمان در سازه های بتنی و فولادی قابل استفاده است. جهت گیرداری بیشتر وال پست افقی در فاصله های 1 تا 1.5 متر و با استفاده از آجدار شماره 14 و بالاتر به سازه سقف اتصال می یابند. تمام پروفیل های قابل استفاده برای تولید وال پست عمودی و افقی باید ضد زنگ بخورند و برای اتصال بهتر میان وال پست با دیوارهای دو جهت و جلوگیری از ترک های ناشی از حرکت های جانبی ساختمان در مرحله نازک کاری، در روی آن توری مرغی یا رابیتس به کار رود و با سیم گالوانیزه محکم شود. از آن جا که در اجرای وال پست، دیوار در همه جهت های داخل نبشی های افقی و عمودی اجرا می شود، این امکان وجود دارد که تغییر شکل خارج از صفحه دیوار کم شود. در بسیاری از مواقع، جزئیات اجرایی وال پست به وسیله پیمانکار یا کارفرما به علت های گوناگون مثل مسائل مالی عوض می شود که در بیشتر موارد موجب کاهش عملکرد وال پست می شود. این اشتباهات عبارتند از:
* به کار بردن میلگرد در اجرای کلاف های افقی به جای نبشی
* اجرا نکردن پشت به پشت نبشی های افقی و عمودی که موجب می شود دیوار فقط در یک جهت در داخل نبشی ها به اجرا درآید.
بادبند به اتصالاتی اطلاق می شود که می تواند نیروی زلزله که بصورت دو محور X و Y به سازه وارد می شود را خنثی و به زمین برگرداند. بادبندها باعث مقاوم سازی سازه و در پی آن مقاوم سازی ساختمان می شوند. بادبندها ساختمان ها را در برابر باد هم مقاوم می کنند. در بسیاری از ساختمان ها از فریم های دارای بادبند و ستون های CFT بهره گیری شده است. گویا این استفاده ( برای نخستین بار ) در آمریکا اعمال شد. اما طراحی مناسب بادبندها نقش مهمی را در این زمینه ایفا میکند و استفاده از آن ها در سازه ها در صورت عدم طراحی مناسب و اجرای نکاتی خاص اعتبار سیستم را براحتی مخدوش می کند. اما در صورت طراحی و اجرای صحیح دارای قابلیت بسیار خوب جذب انرژی و نیز شکل پذیری و سختی مناسب در درگیری با زلزله های قوی هستند و در تمامی آیین نامه های معتبر خارجی نیز به عنوان یکی از سیستم های مناسب لرزه ای شناخته شده اند.
اما نکته ی اصلی که باید به آن توجه داشته باشیم این مورد است که در طراحی قاب هایی که از سیستم مهاربندی جانبی واگرا استفاده شده باشد باید مقدار نیروی برشی و لنگر خمشی در تیر پیوند به دقت محاسبه شود. عملکرد این تیرها مشابه عملکرد یک تیر ساده با دو نیروی متمرکز که نماینده های اعضای مهاربند می باشند است. البته واضح است که فقط مولفه های قایم اعضای مهاربند در برش وارد به تیر از طرف آن ها موثر است، و مولفه های افقی فقط تولید نیروی محوری می کنند. بادبندها از نظر ایجاد محدودیت از نظر معماری برای ایجاد بازشو و سختی زیادشان برای شکل پذیری دارای معایبی نیز هستند.
از آنجایی که وال پست وظیفه ی ایجاد درگیری دیوار با اسکلت سازه را دارد تا در صورت بروز باد و زلزله از ریزش دیوار جلوگیری کند، اگر طبق نقشه های ساختمانی مهندس ناظر آن را اجرا نکند و بعدا در اثر زلزله و ریزش این دیوار و آسیب رسیدن به فردی، یکی از افرادی که مقصر خواهد بود مهندس ناظر می باشد.
چندین نکته ی مهم در انجام محاسبات و تهیه نقشه سازه
1.طراحان سازه باید جزئیات المان های نگهدارنده دیوارها (Wall Post) را بر اساس استاندارد ۲۸۰۰ در نقشه های خود درج نمایند. این جزئیات باید شامل موارد زیر باشد:
* جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار دیوارهای بدون بازشو
* جزئیات و اتصالات اعضای قاتم و افقی لازم برای مهار دیوارهای دارای بازشو
* جزئیات و اتصالات اعضای قائم و افقی لازم برای مهار لبه تراس ها و جان پناه ها
* جزئیات اجرایی دیوارهای زیرزمین که بار خاک به آن ها وارد می شود
۲. در جزئیات مورد نظر، فواصل عضوهای عمودی برابر حداقل دو مقدار ۵ متر و ۴۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود.
۳. فواصل عضوهای افقی از یکدیگر و از کف تمام شده برابر حداقل دو مقدار ۳.۵ متر و ۳۰ برابر ضخامت دیوار در نظر گرفته شود.
۴. ردیف آخر دیوار چینی باید با فشار و ملات کافی در زیر سقف جای داده (مهر) شود.
۵. در طبقه بام، ستون های کناری، به اندازه ارتفاع جان پناه بلندتر اجرا شده و از آن ها برای مهار جانبی جان پناه استفاده گردد.
۶. دیوارهایی که تا زیر سقف ادامه ندارند، در لبه فوقانی با کلاف افقی متکی به المان های پایدار مهار شوند.
۷. لبه قائم دیوارها، به صورت آزاد رها نشده و به نیغه دیگر یا دیوار عمود متصل شوند. در غیر این صورت کلاف قائم در لبه اجرا گردد.
۸. در نمای آجری، آجر نما با آجر پشت هم زمان چیده شود و از ضخامت یکسان برخوردار باشد تا هر رگ روی یک ملات چیده و اتصال مناسب برقرار گردد.
۹. اگر آجر نما پس از احداث آجر پشت چیده شود، باید با تعبیه مفتول فلزی انتظار، داخل ملات پشت کار به فواصل افقی و قائم ۵۰ سانتیمتر، از اتصال دو دیوار اطمینان حاصل شود. در غیر این صورت نبشی کشی و مهار دیوار نما الزامیست.
۱۰. در صورت استفاده از دیوار ۱۰ و ۲۰ سانتی متری در جان پناه ها حداکثر ارتفاع به ترتیب ۵۰ و ۷۰ سانتی متر می باشد. این جان پناه ها باید در فواصل حداکثر ۵ متر از یکدیگر مهار شوند. در صورتی که ارتفاع جان پناه از ۷۰ سانتی متر افزایش پیدا کرد، کلاف قائم باید تا بالای دیوار ادامه یابد و به کلاف افقی در بالای دیوار متصل گردد.
بهترین سیستم برای بادبند :
سیستم مهاربندی زانویی این سیستم مشهورترین سیستم مهاربندی معرفی شده در سطح دنیا است. المان های قطری کششی با اتصالات ساده به نقطه وسطی المان زانویی شیبدار وصل می شوند و این المان زانویی طوری طراحی می شود که در طی بارگذاری جانبی شدید، بدون آنکه کاهش قابل ملاحظه ای را در سختی و مقاومت کل سیستم ایجاد کند.
تفاوت سیستم های جانبی همگرا و واگرا :
* مهاربند واگرا
بادبندهای واگرا باید حداقل در یک انتهای بادبند به تیر متصل باشند و حداقل یک انتهای بادبند به گره تقاطع تیر و ستون متصل نباشد.
* مهاربند همگرا
در بادبندهای همگرا امتداد اعضا شامل تیر، ستون و مهاربند همگرا از یک نقطه عبور می کنند. حال اگر بخواهیم فرق بین دو سیستم مهارجانبی همگرا و واگرا را بدانیم باید بگوییم که دو تفاوت عمده بین این دو سیستم وجود دارد، اول از نقطه نظر طراحی معماری ساختمان است که سیستم مهار جانبی واگرا دارای انعطاف پذیری بیشتری در این زمینه نسبت به سیستم مهار جانبی همگرا دارد، و تفاوت بعدی از لحاظ عملکرد سازه ای می باشد. سیستم مهار جانبی همگرا سختی بیشتری از خود نشان می دهد، اما در سیستم مهار جانبی واگرا این امر به طول تیرهای پیوند ارتباط دارد بطوریکه هر چه طول تیرهای پیوندی افزایش یابد سختی جانبی قاب کاهش می یابد اما انعطاف پذیری بیشتری خواهد داشت.
شرکت های مقاوم سازی از صفر تا صد ساخت و سازها پیگیر مسائل مختلف هستند تا کوچک ترین اشتباه و یا سهل انگاری در مقاوم سازی بناها وجود نداشته باشد. شرکت مشاور مقاوم سازی با کسب اطلاعات و فناوری ها در زمینه های مختلف و گسترش و ترویج منابع ایمنی مقاومت را تا مقدار قابل توجهی بالا خواهند برد. شرکت مقاوم سازی با عملیات اجرایی بالا در طی چند سال اخیر اثبات کرده است، که ساختمان ها از مقاومت زیادی برخوردار هستند و کمتر موجب تخریب، بحران و یا آوار خواهند شد.
در زمانی که دهانه ی شما بزرگ باشد از روی تیر طبقه ی پایین به تیر طبقه ی بالا در دهانه نصب می گردد.
وظیفه وال پست ها انتقال نیروی های حاصل از باد و زلزله از دیوار به اسکلت می باشد تا از تخریب دیوارها جلوگیری بعمل آورد.
نکات اجرایی
1. اجرای بیس پلیت در زیر وروی تیر بتنی و در محل اجرای وال پست، قبل از بتن ریزی سقف.
2. حتماً قبل از جوشکاری وال پست ها، ابعاد داخلی ساختمان اندازه گیری شوند تا بعد از دیوارچینی، این مورد دردسرساز نشود.
3. حداقل پروفیل مصرفی برای وال پست، نبشی 5 باشد.
4. حتماً شاغول بودن وال پست، کنترل شود.
5. حتماً جوشکاری وال پست توسط فرد صاحب صلاحیت جوشکاری، انجام شود.
6. عدم اتصال وال پست به ستون جهت جلوگیری از تغییر سختی ستون.
وال پست (Wall post) : کلافی است که در طولهای مشخص برای یکپارچه عمل نمودن دیوار بکار می رود.
دو سر این اجزای قائم ( که معمولا" قوطی 6*6 انتخاب می شوند ) باید به گونه ای مناسب در کف و سقف مهار گردند. برای این کار میتوان قبل از بتن ریزی داخل قالب ها پلیت جایگذاری کرد و بعد از اتمام بتن ریزی از این پلیت ها برای جوشکاری وال پست ها استفاده کرد و یا میتوان با انکر بولت اقدام به جایگذاری پلیت در تیرها و ستون ها نموده و از ان برای اتصالات وال پست استفاده کرد .
حداکثر طول و ارتفاع مجاز دیوار غیر سازه ای یا فاصله بین وال پست های قائم وافقی :
طبق تعریف بند 3-7 صفحه 64 آئین نامه 2800 ویرایش دوم ، حداکثر طول مجاز دیوار غیر سازه ای یا تیغه ای بین دو پشت بند عبارتست از 40 برابر ضخامت دیوار یا تیغه و یا 6 متر هر کدام کمتر باشد. حداکثر ارتفاع مجاز دیوارهای غیر سازه ای و تیغه ها از تراز کف مجاور 3.5 متر می باشد . در شرایط فوق نیازی به اجرای وال پست قائم یا افقی نیست ولی در صورت اضافه شدن دهنه ها یا ارتفاع نیاز به استفاده از وال پست می باشد.
لبه قائم تیغه ها :
لبه قائم تیغه ها نباید آزاد باشد . این لبه ها باید به یک تیغه دیگر یا یک دیوار عمود بر آن ، یا یکی از اجزای سازه یا ستونکی که به همین منظور از فولاد ، بتن آرمه یا چوب تعبیه می شود، با اتصال کافی داشته باشد. ستونک می تواند از یک ناودانی حداقل نمره 6 یا معادل آن از فولاد ،بتن آرمه یا چوب تشکیل شده باشد . اگر طول تیغه پشت بند کمتر از 1.5 متر باشد ، از لبه آن می تواند آزاد باشد.
انواع وال پست و مهار دیوار از نظر اجرایی
1. اجرای وال پست با انکر بولت و نبشی کشی؛
2. اتصال دیوار به ستون با میلگرد؛
3. اجرای تسمه دور ستون؛
4. مهار دیوار به وسیله تعبیه میلگرد در داخل ستونهای مجاور؛
5. مهار دیوار از طریق تعبیه میلگرد در داخل کف؛
6. مهار دیوار به دیوارهای برشی از طریق عبور میلگرد در سوراخ قالب ها؛
7. اجرای وال پست برای جان پناه بام (وال پست جان پناه
همانطور که میدانید وال پست یک المان غیر سازه ایست که بسته به نظر مهندس طراح ممکن است در ساختمان اجرا شود که با توجه به اجرا شدن یا نشدن آن، سختی میان قاب ها در طراحی سازه تغییر پیدا خواهد کرد. اما باید توجه داشت که اجرای درست آن باعث کنترل خرابی دیوار ما در سازه به خصوص به هنگام زلزله می شود.
اهمیت استفاده از وال پست
علیرغم اهمیت اجرای این المان در سازه ها، اجرای وال پست در سازه های شهری در ایران پیشینه چندانی نداشته و تقریباً محدود به یک دهه ی اخیر می گردد، اما با این حال همچنان در بسیاری از سازه هایی که در کشورمان ساخته می شوند اجرای وال پست یا انجام نمی شود و یا محاسبه و اجرای آن همراه با نقاط ضعف اساسی صورت می گیرد.
تفکری که در بین مهندسان طراح وجود دارد لزوم بر سالم ماندن المان های اصلی سازه یعنی تیر، ستون و سقف ها می باشد و سالم بودن این بخش ها ضامن عملکرد مناسب سازه است. اما زلزله های اخیر به خصوص زلزله کرمانشاه نشان داد حتی در شرایطی که سازه پایدار بماند و به اعضای اصلی آن آسیبی وارد نشود آسیب در اعضای غیر سازه ای، (دیوارهای پیرامونی، تیغه ها، نماهای ساختمان، تاسیسات و …) ممکن است عملکرد کلی سازه را زیر سوال برده و آسیب های اقتصادی و حتی جانی جبران ناپذیری پدید آورد. چرا که سختی میان قاب ها تاثیری مستقیمی در سازه دارد از این رو می توان به اهمیت استفاده از وال پست را پی برد.
بندهای آئین نامه ای اجرای وال پست وادارهای عمودی
طبق بند 4-9-1-3 مبحث چهارم مقررات ملی، می بایست کلیه دیوارهای پیرامونی جهت مقاومت در برابر زلزله توسط وادارهای عمودی یا وال پست ایمن گردند. طبق بند 4-9-1-3 مبحث چهارم مقررات ملی در صفحات 103 و 104 ویرایش چهارم نحوه اتصال و الزام به اجرای وادار عمودی وال پست توضیح داده شده است. رعایت ضوابط مبحث ششم مقررات ملی در مورد وال پست الزامی است همچنین بند 5-3-4 و بند 4-5-4 ویرایش چهارم آیین نامه 2800 که البته مربوط به ساختمان هشت سقف به بالا می باشد الزامی است.
همچنین در مورد مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان بند 8-3-1-11 ص 27 ویرایش 92 رجوع کرده که در مورد اتصال اجزای غیرسازه ای به اجزای سازه ای توضیح داده شده است. کنترل هشتی گیر دیوارها و اجرای صحیح وادارهای عمودی( وال پست ها ) و وادارهای افقی دیوارها در انطباق با نقشه ها و مطابق بند 7-5-3 آیین نامه 2800 و بند 4-9-1 مبحث چهارم مقررات ملی.
نوع اتصال وال پست:
دو سر این اجزای قائم ( که معمولا" قوطی ۶×۶ انتخاب می شوند ) باید به گونه ای مناسب در کف و سقف مهار شوند. برای این کار می توان قبل از بتن ریزی داخل قالب ها پلیت جایگذاری کرد و بعد از اتمام بتن ریزی از این پلیت ها برای جوشکاری وال پست ها استفاده کرد و یا می توان با انکر بولت اقدام به جایگذاری پلیت در تیرها و ستون ها نموده و از آن برای اتصالات وال پست استفاده کرد .
* . برای ساخت وال پست با پروفیل دوبل نبشی، بهتر است که دهانه ی آن ۱ سانتی متر بیشتر از ضخامت دیوار مربوطه در نظر گرفته شود، بدین منظور تیغه کاملا داخل آن قرار می گیرد.
* . در وال پست های عمودی در فواصل ۱ متر به ۱ متر برای ایجاد گیرداری لازم بین تیغه و وال پست باید از میلگرد های آجدار نمره ۱۰ شاخک هایی را به قوطی یا نبشی های وال پست جوش داد .
* .در وال پست های افقی در فواصل ۱ تا ۵ متر به منظور تامین گیرداری بیشتر، وال پست افقی با میلگرد های آجدار نمره ۱۴ و بالاتر به سقف متصل می شود .
* . به منظور جلوگیری از اعمال فشار جانبی به دیوار به هنگام وارد شدن بار هایی مانند زلزله برای اجرای وال پست در مجاورت ستون، باید فاصله حدود ۴ الی ۵ سانتی متر رعایت شود.
این فاصله باید با مصالح نرمی چون یونولیت یا پلاستوفوم پر شود .
همه ی پروفیل های مورد استفاده در ساخت وال پست باید ضد زنگ خورده و روی آن ها با توری مرغی یا رابیتس کشیده شود و با سیم گالوانیزه محکم گردد. بدین صورت اتصال بهتری بین وال پست و دیوار های دو طرف آن ایجاد می شود و از ترک های ناشی از حرکت جانبی ساختمان در مرحله نازک کاری جلوگیری به عمل می آید .
از جمله اشتباهات رایجی که در اجرای وال پست صورت می گیرد، استفاده از میلگرد به جای نبشی در اجرای کلاف های افقی می باشد و یا عدم اجرای پشت به پشت نبشی افقی و عمودی که عدم رعایت این نکات موجب اجرای دیوار تنها در یک سمت نبشی ها می شود.
* در وال پست قائم بایستی در فاصله های یک متر به یک متر توسط میلگرد آجدار نمره 10 ، شاخک هایی را به نبشی یا قوطی جوش داد تا گیرداری مورد نیاز تیغه و وال پست تامین گردد و دیوار در زمان وارد شدن بارهای جانبی رفتار یکدست تری از خود نشان دهد.
* جهت گیرداری بیشتر در وال پست افقی با میلگرد نمره 14 و بیشتر در فاصله های 1.5-1 متر به سقف اتصال داده می شوند.
* مقاطع فولادی مورد استفاده برای ساخت وال پست بایستی از جنس فولاد ضد زنگ باشند.
* جهت اتصال بهتر میان وال پست و دیوار طرفین و جلوگیری از ترک خوردن ناشی از حرکت های جانبی ساختمان در مرحله انجام نازک کاری، روی آن را با رابیتس و یا توری مرغی می پوشانند و با سیم گالوانیزه محکم می کنند.
* اجرای وال پست قائم بایستی به سازه متصل گردد و چنانچه روی تیغه قرار گیرد لبه پایینی آن را به شکل نبشی دو طرفه به تیر جوش می دهند.
* اگر وال پست قائم روی کف باشد ابتدا بایستی یک عدد پلیت به کف رول بوت کرد و بعد وال پست را روی آن به وسیله دو عدد نبشی جوش داد تا خوب گیردار شود.
* چنانچه طول دیوار از 6 بیشتر باشد و طول آن از 40 برابر ضخامت دیوار بیشتر باشد به وال پست عمودی نیاز داریم.
* چنانچه ارتفاع دیوار بیشتر از 3.5 متر باشد وال پست افقی قابلیت اجر دارد.
* علاوه بر دستورالعمل ذکر شده برای استفاده از وال پست افقی محدودیت 30 برابر ضخامت دیوار نیز در نظر گرفته شده است.
بنابراین لازم است که در هنگام اجرای نبشی کشی ساختمان به نکات ذکر شده در بالا دقت نمایید. علاوه بر این کیفیت مقاطع فولادی استفاده شده در وال پست نیز مهم بوده و لازم است از مراکز معتبر خرید آهن تهیه شوند.
-لزوم استفاده از وال پست ها
با توجه به اینکه دیوار های غیر سازه ای حجم قابل توجهی در پروسه ساخت دارند، هر چند به نظر می آید که این دیوار ها در آیین نامه از اهمیت کمتری برخوردارند، اما تاثیر به سزایی در رفتار سازه دارند و جزء ارکان مهم در ساخت و ساز می باشند.
تحقیقات صورت گرفته بر روی یک قاب ۳ طبقه ی بتنی دارای میان قاب بنایی و میان قابی که با استفاده از وال پست فولادی که در برابر زلزله تقویت شده است، نشان می دهد که مقدار جابجایی میان قاب ها در مدل تقویت شده نسبت به مدل تقویت نشده تحت اثر نیروی خارج از صفحه ی زلزله تا ۷۹٫۲٪ کاهش یافته و هم چنین استهلاک انرژی تا ۷٫۴۴٪ افزایش یافته است .
زلزله های اخیر به خصوص زلزله ی کرمانشاه نشان داد حتی در شرایطی که سازه پایدار بماند و به اعضای اصلی آن آسیبی وارد نشود، آسیب در اعضای غیر سازه ای ممکن است عملکرد کل سازه را زیر سوال ببرد.
از آنجا که سختی میان قاب ها تاثیر مستقیم بر سازه دارد، می توان به اهمیت وال پست ها در افزایش این سختی پی برد.
مزایای استفاده از وال پست ها:
1. استفاده از وال پست ها جهت جلوگیری از آسیب به اعضای اصلی سازه می تواند تضمین کننده عملکرد مناسب تر سازه باشد.
2. استفاده از سیستم فولادی موجب افزایش ظرفیت استهلاک در سازه می گردد که این کار موجب افزایش پایداری در میان قاب ها می شود.
آیین نامه 2800 وال پست
1. بند 4-5-4: دیوارهای داخلی یا تیغه های با ارتفاع بیش از 1/8 متر، باید به نحو مناسبی مانند استفاده از وادارها و . . . از نظر جانبی به سازه مهار شوند.
2. بند 7-5-3:
o حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه ای بین دو کلاف قائم، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت آن بیشتر باشد.
o حداکثر ارتفاع دیوار غیر سازه ای از تراز کف 3/5 متر است.
o لبه های قائم تمام دیوارهای غیر سازه ای باید مهار شوند.
o لبه های فوقانی (افقی) دیوار غیر سازه ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه ای یا کلاف های احاطه کننده دیوار غیر سازه ای متصل باشد، مقید گردد.
مبحث 4 مقررات ملی ساختمان ویرایش 96
بند 4-9-1-3: در تمام دیوار های ساختمان، بویژه در دیوارهای نما، جهت مقاومت در برابر زلزله، ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه طراحی ساختمان در برابر زلزله (استاندارد 2800) باید رعایت گردد.
عدم اجرای وال پست چه عواقب حقوقی میتواند برای ناظر در پی داشته باشد؟
از آنجا که عملکرد وال پست، حفظ تعادل دیوار در اثر وارد شدن نیروی زلزله و باد می باشد، در صورتی که وال پست اجرا نشده و در زمان زلزله یا باد دیوار تخریب شود و به جان و مال افراد آسیب برساند، یکی از مقصرین حادثه، مهندس ناظر مربوطه خواهد بود.
چرا باید دیوارها را نبشی کشی کرد؟
مطابق با آیین نامه 2800، لبه آزاد دیوارها باید مهار گردد. به همین دلیل یکی از وظایف مهندس ناظر سازه و معمار، الزام مالک به اجرای نبشی کشی، جهت مهار لبه های آزاد دیوارهای پیرامونی، در بازشوها و در قسمت هایی که دیوار ادامه ندارد و نیز در دیوار جانپناه مهار نمایند. این مورد بهتر است توسط هر دو ناظر در زمان شروع سفت کاری به مالک دستور کار شود.
در ساختمانهایی که مهندس طراح ساختمان، در زمان طراحی سختی دیوار را در محاسبات خود وارد کرده باشد، می توان دیوارها را به ستون و سقف به صورت مستقیم متصل نمود . اما در صورتی که این سختی در محاسبات وارد نشده باشد، مجری اجازه ندارد دیوار را در میانقاب به سازه به صورت مستقیم متصل نماید. جهت جدا کردن دیوار از سازه باید وال پست با فاصله 5 سانتیمتر از ستون اجرا شده و در زمان دیوار چینی، میلگردهای عصایی خم شده، در ارتفاع دیوار و با فاصله 70 سانت از هم به داخل نبشی جوش شوند و این فاصله 5 سانتی نبشی با ستون هم توسط پلاستوفوم پُر شود.
نکات اجرایی و نظارتی نبشی کشی:
1. حتماً کنترل شود که نبشی کشی در تمام طبقات، در یک راستا هستند. این کنترل توسط قپان انجام می شود.
2. نبشی ها حتماً شاغول باشند.
3. نبشی های نصب شده مساحت ساختمان را کم یا زیاد نکرده باشند.
4. جوشکاری نبشی ها به صفحات اتصال درست کنترل شود.
منابع
1- مبحث هشتم (8) مقررات ملی ساختمان ویرایش 1392 بند 8-5-5-7 و همچنین در بند 7-5-3 آئین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 2800) ویرایش چهارم ضوابط مربوط به وال پست
2- مبحث 4 مقررات ملی ساختمان ویرایش 96
3- مبحث ششم (6) مقررات ملی ساختمان ویرایش 1392
https://sabzsaze.com/wall-post
https://fs-avijeh.com/wall-post
https://engineerplus.ir
http://ppt90.ir
http://www.sakhtemanchi.com
وال پست چیست؟
2 | Page