تجربیات معلم دوره ابتدایی برای ارشد و خبره

تجربیات دبیر دوره ابتدایی و پیشنهاد هایی برای بهبود شرایط

فهرست
مقدمه
اصول ، ارزشها و رویکردها
چشم انداز
اهداف
گرد آوری اطلاعات
تجزیه و تحلیل اطلاعات
تجدیدنظر در روش های انجام گرفته
روش تدریس بحث گروهی
روش تدریس مبتنی برهمیاری
ثبت تجربیات آموزشی
بیان شیوه و الگوی تدریس در تفهیم مطالب
مدیریت در کلاس
پیشنهادهایی برای توجه به داشتن به دانش آموزان
هنر معلمی – هماهنگی بین خانه و مدرسه
تشویق
انضباط اولین هدف تربیتی
روش تدریس بحث گروهی
مدیریت در کلاس
محدودیتها، موانع و مشکلات
چالش های اساسی
راهکارها
منابع و ماخذ

مقدمه
دغدغه معلم همیشه این است که حیات بشر، برمدارارزش ها وکرامت انسانی بچرخد و شناخت خداومکتب ودین همت اساسی آدمی باشد وهیچ بیگانه ای رامجال تجاوز به فرهنگ ارزشی دین و میهن فراهم نیاید. دراین مسیر خطیر بزرگانی گام نهاده اند که نامشان همیشه برتارک زمان می درخشد. درصدر اسلام بزرگانی چون پیامبر عظیم الشان اسلام که در دوران جاهلیت بزرگترین معلم برای آنان، وبرای تمامی بشریت درطول تاریخ بوده وهست وبعدازایشان حضرت علی (ع) ویازده فرزند بزرگوارش بزرگترین معلمان علم واخلاق ومعنویت در طول تاریخ هستند ومی باشند ، آنان مانندچراغی نور افشانی می کنند وجامعه بشریرابه سوی سعادت وکمال سوق می دهند وبه مثابه این حدیث شریف مولاء علی (ع) که می فرمایند: علم گنجینه هایی داردکه کلید آن پرسش است . انسان به عنوان موجودی که دارای قوه تفکر واندیشه وبه عنوان اشرف مخلوقات، خلیفه وجانشین خدواند در زمین ، ارزشمندترین وبزرگترین ثروت جامعه محسوب می شود. برای تعلیم وتربیت انسان جهت نیل به حیات طیبه وسعادت مادی ومعنوی ، آموزش باکیفیت، به ویژه درسالهای نخستین زندگی امری الزامی وحیاتی است. سوق دادن انسان به سوی نهادینه کردن تفکر وپرسشگری ، پرورش انسانهای متخلق به اخلاق اسلامی ، سالم وبانشاط، خلاق ومولد ، انتخاب گر، پاکدامن وباحیا، مسولیت پذیر و وظیفه شناس، خداجو ودین باور به طور کلی پایبند به تمامی ارزشهای والای انسانی واسلامی درگرو آموزش وپرورش ابتدایی با کیفیت می باشد. پس آموزش ابتدایی باید به منظور توسعه ی همه جانبه وپایدار واعتلای فرهنگ عمومی وزمینه سازی برای تکوین تمدن ایرانی ، اسلامی باتاکید برتعمیق معرفت وبصیرت دینی وسیاسی والتزام به ارزشهای اخلاقی – عدالت آموزشی وپرورشی ( بامحوریت دسترسی وکیفیت ) به ویژه درمناطق کمترتوسعه یافتهروستایی وعشایررابه عنوان محوراصلی فعالیت های خود قراردهد وآموزش ابتدایی باید با استناد به اسنادبالادستی ازجمله سندچشم انداز بیست ساله، وسند تحول بنیادین درآموزش وپرورش براساس منوی یات مقام عظمای ولایت ومقام عالی وزارت برای توسعه جامع علمی کشو وبخصوص درمناطق کمتر توسعه یافته ومحروم، نقشه عملیاتی راتهیه وبرای اجرای برنامه ها وطرح ها وفعالیت های خود درمدارس گامی بلند وموثر بردارد وبرای عملیاتی نمودن برنامه ی راهبردی وارزیابی میزان تحقق اهداف پیش بینی شده ی خود چاره ی جز توافق وهمیاری حوزه های مختلف وارتباط نزدیک وکارشناسانه ی نیروهای ستادی وآنهایی که درصف مقدم ( یعنی درکلاس ومدرسه ) قراردارند، ندارد.
آموزش ابتدایی باید باتوجه ویژه به نقش سرمایه هایی انسانی وبا انسجام بخشی ومدیریت عوامل وعناصر تعلیم وتربیت، استلزام اجرای برنامه راهبردی رافراهم نماید وبراساس ارزشیابی مستمر میزان تحقق اهداف خود رابازبینی واصلاح برنامه نماید وبا آرزوی روزی که بتوانیم به این گفته امام راحل عظیم وشان جامع عمل پوشانیم که فرمودند: " به دبستانها برسید که دانشگاه دیراست" شاهد آموزش ابتدایی پر رونق در راستای تعلیم وتربیت انسانی واسلامی، ومدارس پویا وسرشار راز بالندگی وعلم نوین همراه با اخلاق ایرانی واسلامی .

اصول ، ارزشها و رویکردها
محوریت سرمایه های انسانی به عنوان مهمترین عنصر در آموزش وپرورش ابتدایی محوریت مدرسه به عنوان خاستگاه اصلی ، تحقق بخشیدن به اهداف تعلیم وتربیت رسمی دوره ی ابتدایی – تحول اساسی درنظام ارزشیابی تحصیلی در دوره ی ابتدایی مبتنی بر ارزشیابی به مثابه یادگیری ، هم گرایی با شیوه های آموزشی نوین.
– توجه به فرهنگ تفکر فلسفی به منظور دستیابی به هدفهای والای تربیتی متناسب با ویژگیهای دانش آموزان پیش دبستانی ودبستان
– بازتعریف مولفه های نظلام آموزش ابتدایی با تاکید بر پرورش تفکر خلاق وفلسفی وتبیین نقش وجایگاه هریک از عوامل تاثیرگذار در فرایند یاددهی، یادگیری به ویژه حاکمیت روشهای فعال دریادگیری .
– بهبود نظام ارزشیابی با رویکرد ارزشیابی فرایند محور ( تدریجی -کیفی ) در ارتقای پایه و رویکرد ارزشیابی نتیجه محور در ارتقای دوره .
– تحکیم مبانی اعتقادی ومعنوی رشد فضائل اخلاقی وانسانی در دانش آموزان براساس آموزه های قرآن وسیره اهل بیت وبزرگان دین با الویت کرامت نفس – صداقت ونظم .
– عدالت کمی وکیفی آموزشی وپرورشی به ویژه درمناطق روستایی وعشایری
– توجه ویژه ومتعادل به تذهیب، تحصیل ورزش با تاکید بر آموزش مهارت وتربیت وحاکمیت فضای نشاط وشادابی در مدارس.
– توجه ویژه به نقش والدین درفرایند تکمیلی آموزش معلم درمنزل
– توجه ویژه به نقش معلم به عنوان عنصر اصلی واساسی در فرایند یاد دهی ویادگیری
– توجه واهتمام ویژه به فضای مناسب کلاس درس ومدرسه.
– توجه واهتمام ویژه به ارج نهادن به مقام معلم ابتدایی درتمامی ادوارنه فقط در روزمعلم
– توجه واهتمام ویژه به دانش آموزان نخبه ودارای تفکر خلاق درتمامی زمینه ها ی پرورشی
وآموزشی، نه فقط در روز خاصی از آنها تجلیل شود وآن هم درحدیک تقدیر نامه باید با برنامه ریزی دقیق واین دانش آموزان شناخته شده رابه عنوان استعداد برتر وسرمایه اصلی آموزش وپرورش ابتدایی تحت پوشش همه جانبه وفراگیر قرار داد تادرآینده شاهد شکوفایی آنها در زمینه های مختلف علمی وآموزشی باشیم.
توجه واهتمام ویژه به آموزش خانواده ها به عنوان اولین معلمان دانش آموزان که کودکان بیشترین اوقات خود را درمنزل سپری می کنند. اگربایک برنامه دقیق ومدون وهمیشگی نه فقط به صورت مقطعی وجسته گریخته، آموزش خانواده ها در سرلوحه کار آموزش ابتدایی قراربگیرد این مولفه می کند کمک بسیاربزرگی در رشد وتحویل پویایی دانش آموزان باشد وزحمات معلمان ابتدایی بیشتر مثرثمرمی شد ونتیجه بهتری میداد، جادارد همه به این مولفه بپردازیم . در دورانی که ما دانش آموز بودیم ارزش گذاری معلم ها به دانش آموزان با برخورد امر وز مادرجایگاه معلم با دانش آموزان امروزی بسیارفرق داشت. درآن دوران مادرها وپدرها به مدرسه می آمدند وباشنیدن مشکلات فرزندانشان وتربیت آنهابایک ضرب المثل که می گفت : پوست وگوشتش ازشما که البته به قولی افتادن از آن طرف بام برای خیلیازهمکاران ماوآسیب دیدگی شخصیتی وروحی برای دانش آموزان رادرپی داشت.
این ضرب المثل که برای مامثل خاطره ای هر روز تکرار می شود ودقیقاً نقطه مقابل رفتار والدین امروزی بامشکلات درسی واخلاقی دانش آموزان است. مخصوصاً که بیشترین دانش آموزان امروزه تک اولاد خانواده هستند ودر رفاه نسبی بزرگ شده اند وازدید والدین، معلم فقط مسول بازپرسی درس ومرقوم کردن نمره های مدنظر آنهاست،بسیارتعجب آور است که برخی والدین ازبی خوابی فرزندشان به خاطر توبیخ لفظی معلم شکایت دارند.گویا فراموش کرده اند که معلم دلسوزانه توبیخ می کند نه برای اینکه دانش آموزفارغ الخیال شب رابه صبح برساندوباردیگر کاراشتباه خود راتکرارکند. شایداین خاطره هرروزماباشد. کاری نکنیم تادانش آموزو والدین آن ازدست مادلگیر شوند. باتوجه به این مولفه حالابیشترمی توانیم به اهمیت آموزش خانواده ها پی ببریم مخصوصاً درمناطق روستایی وعشایری که والدین آنهایابی سواد ویاکم سواد هستند. به دلیل همین موضوع آنهاارتباط زیادی بامدرسه ندارند ولی گاهاً که به مدرسه سر می زنند توقعات آنها خیلی بالا وانتظارات خاصی ازمعلمش دارند، آنها به معلم به چشم طلب کاران نگاه می کنند وتوقع دارند معلم بیچاره درمدت 4 الی 5 ماه معجزه کند که این غیر قابل دسترسی است .

چشم انداز
آموزش وپروش ابتدایی به عنوان بخش بنایی نظام تربیت رسمی وعمومی، تجلی بخش فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی وزمینه سازتوسعه ی توانمندیهای تربیت ممتاز در سطح منطقه وتوانا در زمینه سازی برای شکوفایی استعدادهاوشکل گیری هویت یکپارچه ایرانی – اسلامی – انقلابی کودکان با تاکید برهویت فردی آنان است. برپایه ای این چشم اندازمدارس ابتدایی درمناطق شهری وروستایی وعشایری مراکزی کار آمد، اثربخش ویادگیرنده اند که بابرخورداری ازمدیران آینده نگرو تحول آفرین، مربیانی فکور با انگیزه ودارای سعه صدر، باتوسعه فضایی تربیتی ( کمی – کیفی ) وارایه آموزشه های پیش دبستانی ودبستانی باکیفیت به پرورش یادگیرندگانی در فرایند چشم اندازبیست ساله وشایسته ی ایران اسلامی ( مومن ومتخلف به اخلاق اسلامی) پرسشگر وفکور، سالم وبانشاط ودارای روحیه جهادی وسرشار ازامید وبالندگی و… می پردازند.
مدارس ابتدایی به عنوان خاستگاه اصلی، تحقق اهداف عالیه ی نظام تربیت رسمی وعمومی جمهوری اسلامی ایران تامین کننده ی محیطی امن، سالم وبانشاط برخوردار ازفن آوری آموزشی وبهره مند ازمشارکت ذینفعان ودارای تعامل اثربخش بانهادها وکانونهای محلی خواهدبود. آنچه درمدارس ابتدایی باید آموخته شود باموضوع ها ومسائل جامعه ودرمقیاس محلی ومنطقه ای وملی وحضور فعال درجلسات اجتماعی پیوند می خورد.
بنده به عنوان یک آموزگار درسرکلاس درس باروحیه پرنشاط وسرشار از امید واردمی شوم وبه دانش آموزانم عشق می ورزم وبه آنها به عنوان فرزندانم می نگرم ودرس عشق وآزادگی وبالندگی توام با اخلاق نیکو وحسنه می دهم . من به آنهاچگونه زندگی کردن رامی آموزم ونه چگونه زیستن را، من به آنها یادمی دهم که درزندگی درسایه توکل به خداوند منان وتوسل به ائمه اطهار درس آزادی و آزادگی رابیاموزندوتاسی از سرور وآقا ومولایمان آقا ابا عبدالله الحسین ( ع) درس عشقو آزادگی ودلدادگی به خالق بیاموزند و دراین وادی ومسیر حرکت وقله های کمال وانسانیت رایکی پس از دیگری درنوردند وبه سعادت دنیوی واخروی دست یابند، خالی ازلطف نیست که همین جا ازتجربیات خودبگویم، خیلی ازما هنوز نام معلم کلاس اول وچهره اش رابه یاد داریم ویامحبت وکلام تحول برانگیز یکی از معلمان دوره ی ابتدایی خودرانقش بند ذهن خودکرده ایم وباتاسی از آن کلام وحرف درزندگی خودمان رابه آن سمت وسومی بریم پس گزاف نیست که بگویم معلم جایگاه پدرومادری دارد وحفظ احترام ورضایت او ازواجبات ا ست.
چنین جایگاه ومنزلتی باید دربین خانواده ها وجامعه از طریق فرهنگ سازی نهادینه شود . بدون شک جایگاه معلم از این که هست رفیع تر می گردد ومعلم درمتن جامعه می آید وحرمت معلم آنطور که شاید وباید حفظ می شود وبازهم تاکید می کنم اگر آموزش خانوداهها بطور اصولی درسرلوحه کارآموزش ابتدایی وبطور کلی آموزش وپرورش قرارنگیرد قدر ومنزلت معلم ازهمین که هست پائین ترمی آید وبدون شک چه ضربه ای جزدل شکستن وازیادبردن حرمت هانمی شود وبرای وجود نازنین معلم تلخ وگزنده نمی شود. هرکدام ازماهابایدهم شاگرد باشیم وهم معلم، حضرت امام جعفر صادق (ع) می فرمایند: هنگامی که روزقیامت شود خداوندتمام انسانها راجمع می کند وچون تراژدی اعمال نهاده شود وخون شهیدان رابا مرکب قلم عالمان ومعلمان بسنجند ارزش مرکب آنان برخون شهیدان فزونی خواهد داشت. این ارزش بدان جهت است که شهیدان درسایه علم وتربیت معلمان وتعلیم وتعلم شایسته ی آنان به خداوند راه یافته ولیاقت شهادت نصیبشان شده است .

اهداف
درآموزش ابتدایی ماباید به این اهداف برسیم تابتوانیم درمسیر تحویل بنیادین وچشم انداز بیست ساله کشور پیش برویم .یکی از مهم ترین اهداف ایجادفرصت های برابر آموزشی برای همه ی کودکان لازم التعلیم دوره ی دبستان وپیش دبستانی بامتدهایی که امروزه درمدارس اجرا می شود بلکه با اصول ومعیارهای دقیق، البته ناگفته نماند مابرنامه ها را خوب پیش بینی می کنیم وآنهاراخوب برروی کاغذمی نویسیم ولی دراجرا می لنگیم. اگر این اهداف ومتدهای تعریف شده ازسوی آموزش وپرورش امروزه بطورجدی ومطابق با آن اهداف درمدارس ایجاد می شد. ما الان دیگرهیچ مشکلی نداشتیم یکی دیگرازاهداف آموزش ابتدایی افزایش کیفیت فرآیندها وبرون داده های نظام آموزشی پرورشی ابتدایی که متاسفانه امروزه مسولین تاکید برکمیت ها رادارند تاکیفیت بخشی ارتقاء کمی وکیفی آموزش ها ی پیش دبستانی ودبستانی یکی دیگرازاهداف می باشد.
– رشد فضائل اخلاقی وتزکیه دانش آموزان برپایه مفاهیم عالیه اسلام وتقویت بصیرت دینی، توسعه ی یادگیری مشارکتی وروشهای نوین وفعال تدریس
بایدمعلمان سرکلاس درس این زمینه رافرآهم آورند ودانش آموزان درقالب گروه های مختلف علمی – پرورشی – ورزشی – اخلاقی وغیره گروه بندی کنند
وزمینه ی هم فکری وهمیاری درمسائل درسی وخصوصاً مسائل آزمایشگاهی وپژوهشی فراهم آورند.
– ایجادمحیط یادگیرنده درمدارس بامحوریت فعالیت های یادگیری واستفاده ازکتابهای دسی به عنوان یکی از ابزارهای آموزشی، این بندیکی ازاهداف زمانهای قدیم آموزش وپرورش بوده وهست وباتغییر وتحول که درنظام آموزشی کشور
بوجودآمده وتکنولوژی به کمک آموزش آمده کتاب هنوزبه عنوان یک منبع اصلی واثرگذار درفرآیند یاد دهی ویادگیری موثر است وازآن به عنوان یارهمیشه مهربان دانش آموزان ومعلمان درفرهنگ ایران وایرانی جای دارد.
– تعامل موثر باخانواده ها، سازمان ها ونهادهای دولتی ومردم نهاد مرتبط واستفاده ازفرصتهای موجود درجامعه و بخصوص استفاده از توان ظرفیت های حوزوی واستفاده ازطلاب متدین وپرهیزکار برای بالابردن باورهای دینی دانش آموزان .
– بهره گیری فعال از فن آوریهای نوپدید ارتباطی و اطلاعاتی درآموزش ابتدایی ودسترسی آسان معلمان ودانش آموزان به آنها، این پدیده اگر درجای خود وبه موقع از آن استفاده بهینه شود تاثیر بسیارشگرفی در روند آموزشی وفرایند یاد دهی ویادگیری می گذارد. ولی متاسفانه امروزه درهمه ی مدارس کامپیوتروجود دارد وکارگاه it راه اندازی شده ولی نه معلمان علماستفاده ازآن را دارند ونه آموزش وپرورش دراین زمینه آموزشهای لازم رابرای معلمان می گذارد. لذا این مقوله باعث می شود که از این ابزار به طورصحیح استفاده نشود وباعث به هدررفت سرمایه واتلاف وقت معلم ودانش آموزان می شود.
– توسعه ی دانش وارتقاء سطح مهارتهای حرفه ای وتوانمندسازی نیروها
– کیفیت بخشی به آموزش مدارس کوچک وکلاسهای چندپایهازآنجاکه بنده چندسالی است درحوزه معاونت پرورشی مشغول به انجام وظیفه می باشم می خواهم بخشی ازمقاله خودرا درباره تعلیم وتربیت ومسائل پرورشی بنویسم ازآن جایی که ازشخصیت های کم نظیر قرن حاضر درکشور ماکه درعرصه ی تعلیم وتربیت کارکرده اند استادشهید مرتضی مطهری می باشد که می خواهم متن خودراباایشان مزین نمایم.
تعلیم وتربیت بحث ساختن افراد وانسانها است یک مکتب که دارای هدف مشخص است و مقررات همه جانبه دارد وبه اصطلاح سیستم حقوقی وسیستم اقتصادی وسیاسی دارد نمی تواند یک سیستم خاص اخلاقی، اقتصادی وسیاسی راپیاده کند، بلاخره اینها رابرای انسانها می خواهد اعم از اینکه هدف، فردباشد یاجامعه که این خود مساله ای است که درهمین جا بایدبحث شود. اگرهدف ، جامعه باشد، بالاخره این افرادهستند که به وسیله آنها باید این طرحها پیاده شود . افراد باید آموزش ببینند وطوری پرورش پیداکنند که همین طرحها را دراجتماع پیاده کنند واگرهدف فردباشد نیز (بدیهی است که آموزش وپرورش افرادضروری است ) دراسلام ، هم اصالت فردمحفوظ است وهم اصالت اجتماع، یعنی فرد خودش خالی ازاصالت نیست. پس بالاخره طرحی وبرنامه ای برای ساختن فردوجود دارد.اعم از اینکه فرد رابایدساخت برای طرحهایی که برای اجتماع وجامعه است . واین طرح وبرنامه رابه عنوان مقدمه ساختن اجتماع درنظر بگیریم.یافرد راباید ساخت از این نظر که هدف ساختن افراد است ویاازیک نظر اینکهخودش هدف است .
باتوجه به این سخن استادمطهری ساختن انسانها براساس تعالیم اسلامی وقرآنی است اگر فرد ساخته شود جامعه خودبه خود ساخته می شود پس وظیفه مامعلمان ایجاب می کندبارویکردی اسلامی وباتوجه به مبانی قرآنی آموزش خودراشروع کنیم که این مقوله یکی از اهداف عالی وزارت آموزش وپرورش نیز می باشد که درهمین راستا اداره آموزش وپرورش استان طرحهایی دراین زمینه ارائه نموده است. یکی از این طرح ها نورالبیت می باشد.نورالبیت یکی ازآن طرح های ماندگاراست که دانش آموزان راباکلام وحی آشنا می سازد، در راستای اجرایی این طرح بنده دانش آ موزان رادرآموزشگاه گروه بندی نمودم وگروه را روزی یکبار به مسجد می بردمودر
آنجاباتشکیل جلسه قرآن، ابتدابه اختیار خود دانش آموزهرسوره که بلدبودند قرائت می کردند وسپس جلسه راهدایت می کردم وازدانش آموزان می خواستم که جزء سی قرآن رابیاورند وبرای اینکه قرائت آنها نظم خاصی داشته باشد. ازسوره نباء دانش آموزان 5 آیه ، قرائت می کردند وبدین ترتیب به قرائت دانش آموزان نظم خاصی داده می شد ودرپایان باسلام وصلوات جلسه رابه پایان می بردیم وباپخش شکلات بین آنها که مشوقی برای آمدن آنها به جلسات بعدی باشد، این طرح را ادامه دادیم تاپایان سوره ناس، بدین ترتیب بچه ها یکدوره کاملجزءرا قرائت کردند.
– یکی دیگر از طرح های دیگری که درسطح مدارس درحوزه ی پرورشی ایجادمی شود صبح قرآنی می باشد، صبح قرآنی رابنده در روزهای زوج درآموزشگاه اجرامی کردم. اجرای این طرحبدین ترتیب صورت می گرفت که درمراسم صبحگاه رحل ها را دایره واری چیدیم سپس بچه ها قرآن ها را برروی رحل ها قرارمی دادند وسپس دانش آموزانی که ازپیش آیه هایی برای آنهامشخص شده وآمادگی دارند، هردانش آموز آیات مربوط به خود را قرائت می کند واین روندهنچنان ادامه می یابد تاپایان سال یک بخش ازقرآن مجید قرائت می شود وبدین ترتیب دانش آموزان با آیات الهی آشنا می شوند..
– یکی دیگر از طرح هایی کهدر راستای تعلیم وتربیت قرآن وفرهنگ ومعارف آن درمدارس برگزار می شود، مسابقه درسهایی از قرآن می باشد، این طرح بدین صورت درمدارس اجرامی شود که دانش آموزان درمراسم صبحگاهی توجیه می شوند که درسهای قرآن که از رسانه ملی شبکه یک سیما عصر های پنج شنبه ( یعنی شب های جمعه) توسط استاد قرائتی پخش می شود گوش کنید وسپس به سوالاتی که درپایان برنامه پخش می شود جواب دهید وآنها را به مدرسه بیاورد وبدین ترتیب به دانش آموزانی که به تمامی سوالات پاسخ صحیح داده اند هدیه داده می شد.
مسابقات قرآنی ومعارف اسلامی
مسابقات قرآنی ومعارف اسلامی که هرساله درسراسر کشور اجرا می شود. یکی از طرح های بسیارمهم است که در راستای تعمیق معارف قرآن ومفاهیم برنامه ریزی شده که شامل چندبخش وچند مرحله می باشد که اجمال به شرح آنها می پردازیم.
مسابقات قرآن ومعارف اسلامی که خودشان شامل دوقسمت قرآن ومعارف می باشد که هرقسمت آن نیز دارای رشته های خاص خودش می باشد.
الف) قرآن : شامل رشته های قرائت – حفظ – مفاهیم ب) معارف اسلامی : شامل رشته های نهج البلاغه – نماز انشای نماز- احکام – اذان که هریک از این رشته ها درسه مرحله اجرامی شوند. الف) مرحله آموزشگاهی که مهم ترین وگسترده ترین عرصه آن می باشد. بدین صورت که ابتدا مربیان درهمان ابتدای سال با تست های خاص اولیه استعداد های دانش آموزان رادر رشته های فوق می سنجند وسپس براساس علاقه واستعداد آنها در رشته موردنظرثبت نام می کنند ، بعداز مرحله ثبت درآموزشگاه اسامی یا آمار آنهاراطبق جدولی به اداره آموزش وپرورش قسمت معاونت پرورشی جهت تهیه کتاب وبرنامه ریزی برای مرحله بعدی مسابقه ارسال می کنند.. بعداز آن کارثبت نام وارسال آماربه اداره تمام شد مربیان ومعاونین پرورشی درصددتهیه کتب احکام ونهج البلاغه ودستورالعمل های ابلاغی ازسوی اداره کل آموزش وپرورش می پردازند پس از تهیه کتب موردنظر ودستورالعمل وشیوه نامه اجرای مسابقات، کتب رابین دانش آموزان توزیع می کنند وشیوه نامه ودستورالعمل رایک نسخه در برد آموزشگاه می زنند ویک نسخه ی آن رادرپوشه نامه های اداری بایگانی می کنند ودرمراسم صبحگاه به توجیه دانش آموزان درباره ی اجرای چگونگی مسابقات می پردازند ودر شورای معلمان نیز طرح رامطرح می کنند وهمکاران رادر جریان روند مسابقات قرارمی دهند واز آنها می خواهند درطول سال تحصیلی بامربی ومعاون پرورشی همکاری وهمیاری داشته باشند تابتوانند مسابقات رابه نحو احسن اجراکنند ونتیجه بهتری ازآن بگیرند.
بعدازتهیه وتوزیع کتب وتوجیه دانش آموزان درمورد مسابقات نوبت به برگزاری مسابقات می رسد. برگزاری مسابقات نیز در مرحله اول به عهده خود آموزشگاه می باشد که هرآموزشگاه باتوجه به امکانات وبراساس استعدادهای دانش آموزان خودمسابقات رابرگزارمی کند. لازم بهذکر است که مسابقات قرآن در رشته های قرائت – مفاهیم وحفظ همگی بصورت شفاهی برگزارمی شود. بدین صورت که ازدانش آموزان خواسته می شودآیات وسوره ای که قبلاً به آنهاطبق دستورالعمل ابلاغی به آنها اعلام شده قرائت کنند وبدین صورت که ازقبل جایگاهی آماده می شود ومعمولاً 2یاسه داور که ازبین معلمان قرآن می باشند برای داوری مسابقات دررشته های سه گانه فوق دعوت بعمل می آید. دانش آموز درجایگاه قرارمی گیردوآیات موردنظررا قرائت می کند وداوران هم براساس فرمهایی که ازپیش تهیه شده به دانش آموزان امتیازمی دهند ودرپایان پس ازجمع بندی امتیازات نفرات برتراعلام می شود که این نفرات برتر برای مرحله بعدکه مرحله ی منطقه ای می باشد آماده می شوند.
مسابقات معارف اسلامی که شامل رشته های احکام – انشای نماز- اذان ونهج البلاغه می باشد درمرحله آموزشگاهی ازجزوه هایی که بین آنهاتوزیع شده بصورت کتبی آزمون بعمل می آید که پس از آزمون نفراتی که حائز رتبه های برترشده انداعلام می شود ، آنهانیز برای مرحله بعدی که مرحله ی منطقه ای می باشد آماده می شوند.
مرحله منطقه ای : درمرحله منطقه ای که دومین مرحله مسابقات می باشد دانش آموزانی که درمرحله اول حائز رتبه های برترشده شرکت می کنند. دراین مرحله تاریخ برگزاری مسابقات وبرنامه ریزی آن برعهده آموزش وپرورش منطقه(حوزه معاونت پرورشی)می باشد، دراین مرحله نیز دررشته های قرآن مسابقات بصورت شفاهی وباداوری، داوران برگزارمی شود ودر رشته های معارف اسلامی بصورت کتبی برگزارمی شود. دراین مرحله پس از برگزاری مسابقات درتمامی رشته ها رقابت براساس جنسیت وپایه ای می باشد که هرنفر دانش آموز می تواند فقط دریک رشته ودرپایه تحصیلی خودش شرکت کند. فقط دانش آموزانی که به عنوان نفر اول شناختهشده اندبه مرحله بعدی یعنی مرحله استانی راه پیدامی کنندودرمرحله استانی نیز روندمسابقات برهمین گونه می باشد. درآن جا رقابت دربین شهرستانها می باشد .درآنجاهم فقط دانش آموزانی که حائز رتبه اول رشته به مسابقات کشوری که آخرین مرحله مسابقات می باشد راه پیدا می کنند که معمولاً درتابستان این مرحله برگزارمی شود.
یکی دیگر از طرح هایی که درآموزشگاهها درراستای تعمیق معارف اسلامی برگزارمی شودکه آن هم یکی دیگر ازوظایف مربیان ومعاونین پرورشی مدارس می باشد، اجرای طرح آموزش عملی نماز درمدارس می باشد. که این طرح بدین صورت اجرامی شود. درهمان ابتدای سال تحصیلی براساس فرمهای مخصوص ازدانش آموزان بصورت کلاس به کلاس وفردبه فردتست اولیه اذکارنماز بعمل می آید. این فرمهاشامل دوبخش می باشند، یک بخش فرم کلی است که اسامی تمام دانش آموزان آن کلاس وپایه نوشته می شود وبخش دیگر آن بدین صورت می باشدکه فقط مشخصات دانش آموزان به طور جداگانه روی آن نوشته می شود که این فرم شامل تمامی اذکارنماز می باشد وجلو هرذکر نماز عبارت ضعیف – متوسط – خوب – عالی قراردارد که باتوجه به آن تست اولیه که مشخص شده دانش آموز درقسمتی که مشکل دارد بااوبصورت عملی دروطل سال تحصیلی کارمی شودوهدف مربی ومعاون پرورشی آن است که این دانش آموز درپایان سال تحصیلی بتواند حداقل یک نماز چهار رکعتی راصحیح بخواند.

چگونگی اداره کـردن کـلاس ها بـا تـوجـه بـه کـم بـودن ظـرفیـت گوش دادن دانش آموز در مقطع ابتدایی بعد از دقایقی موجب سر و صدا و عدم تحمل شنیدن متن ها توسط کودکان می گردد ,چون مطالب در خصوص موضوع واحد است و اکثر مطالب مشابه هست و هیچ جذابیت و تفنن تهیج خاصی نیست , بسیار خسته کننده و ملال آور می شود , به طوری که از طرف دانش آموزان فقط رفع تکلیف تلقی می گردد , به مثابه ای که اگر در پایان این زنگ در خصوص متن های خواندن شده دانش آموزان از خود آنها بپرسیم مطلبی قابل توجه و یا پیام قابل بیان برای ما و خودشان نداشته باشند, دانش آموزان نوشتن انشا را , پر کردن یک صفحه از دفتر خود از مطالب به هر نحو که باشد می دانند طوری که دانش آموزی در روستای اجیرلو داشتم در توصیف بهار , 14 سطر را پر کرده بود . در نوشته او من جز این چند جمله مطلبی قابل فهم ندیدم که این جملات را به کرات در فاصله های معین تکرار کرده بود (( فصل بهار خوب است , چون که خوب است و رای این که زیبا است , چون که خوب است و … )) www.zibaweb.com
آموزگاری در مدرسه خود در هفته اول مهرماه موضوع انشا را در روی تخته سیاه کلاس نوشت و توضیحات مختصری نیز در خصوص موضوع داده , تا برای جلسه آینده نوشته های خود را به کلاس ارائه دهند , در جلسه بعدی از روی دفتر نمره به طور اتفاقی چندین نفر در پای تخته برای خواندن نوشته های خود حاضر شدند. تعدادی اصلاً ننوشته بودند و ادعا می کردند که یا اولیای آنها سواد ندارند که برای آنها انشا بگوید ؛ بعضی نیز عدم همکاری اولیا را علت مطرح کردند و بعضی نیز جایی یا کسی را برای نوشتن اصلاً پیدا نکرده بودند ؛ اما چند نفر که نوشته بودند , یا خط خودشان نبود که بتوانند روان بخوانند و بعضی هم که خواندند از کلمات سطح بالا و واژه های ناملموس برای این پایه استفاده کرده بودند که خودشان نیز معنای آن کلمات را نمی دانستند ؛ چند نفر نیز که خودشان انشا را نوشته بودند یا جمله بندی ناقص و مطالب نوشته شده از توالی منطقی برخوردار نبود و نوشته ی آنها از 4 الی 5 سطر فراتر نمی رفت.
فضای کلاس آن قدر شلوغ و بی روح بوده که با تاکیدهای او کسی حاضر به گوش دادن این مطالب نبود. این وضع کلاس با این کیفیت و شرایط , وی را مجبور کرد که در پی چاره جویی باشد تا این مسئله را از میان بردارد , با هم شب ها در منزل در این خصوص و مطالب مشابه درسی بحث و بررسی می کردیم , در دفتر آموزشگاه ها نیز مسایل مطرح می شد هر کسی نیز یک نظری داشت که در نوع خود به تصمیمات و پیشنهادشان , کمک می کرد. حتی در جلسه شورای آموزگاران را به طور گذرا این مطلب را مطرح کردیم چون به صورت موردی بود چندان مورد بحث و تبادل نظر قرار نگرفت.
ما در یک جمع بندی که انجام دادیم این امر را به چندین علت بیان کردند که مهمترین آنها عبارت بودند از
1- عدم توجه و دقت ه جمله بندی و جمله نویسی در پایه دوم ابتدایی.
2- بی سوادی یا کم بودن سطح آگاهی و تحصیلات اولیا دانش آموزان.
3- عدم مطالعه کتاب توسط دانش آموزان و عدم امکانات و کتابخانه با توجه به دور دست بودن منطقه .
4- عـدم اشتیـاق بچه ها به زبان فارسی با توجه مغایر بودن با زبان مادری دانش آموزان.
5- عـدم پیگیـری و دقـت نظـر معلـمان و راهنمایان و خود اولیا در انشای دانش آموزان.
6- کلیشه بودن موضوعات برای معلمان و روند اجرایی تکراری باعث عدم رغبت آن ها می شود.

گرد آوری اطلاعات ( شواهد یک )
در یک تقسیم بندی کاری در مرحله اول , نحوه تدریس زنگ انشای چند نفر از همکاران را جویا شدم که آیا نگارش ها باید در منزل یا در کلاس باید صورت بگیرد , نظر اولیای دانش آموزان که در مدرسه حاضر می شدند پرس و جو کرده و یادداشت می کردیم که نظرات متفاوتی ایراد می شد در یک نمونه آماری که بدست آوردیم معلوم شد که اکثر انشاها در منزل نوشته می شود که این روش با توجه به تحقیقات و نظر اکثر علمای تعلیم و تربیت کاملاً منسوخ است و اکثر اولیا از این امر ناراضی بودند و دانش آموزان نیز در کلاس تمایل به شنیدن نوشته های هم کلاسی خود نشان نمی دادند.
برای اکثر معلمان نیز ساعت انشا کسل کننده و خسته کننده می باشد , در یک نظر سنجی از بچه ها , آنها نیز بیان کردند که نمی دانند چگونه انشا بنویسند , موضوعات برای آن ها قابل فهم نیست , مورد علاقه آنها نیست و با توجه به دو زبانه بودن در جمله بندی و پیدا کردن کلمات معادل با زبان مادری مشکل دارند.
در نوشته هایی که در خصوص نگارش و مخصوصاً نگارش خلاق , مقطع ابتدایی لازم بود جمع آوری کردیم که در پایان به طور مختصر گوشه هایی از مطالب یادداشت می گردد . در ساعت انشا می توان با ایفای نقش , قصه گویی و نمایش خلاق به عالی ترین اهداف زبان آموزی دست یافت که نوشتن نیز یکی از این اهداف است ایجاد برقراری ارتباط انسانی و عاطفی , نظم بخشی به افکار گفتار پرورش قوه تفکر استدلال , استنتاج و به طور کلی رشد و شکوفایی خلاقیت و استعدادهای زبانی در دانش آموزان می انجامد.
تجزیه و تحلیل اطلاعات

پس از تجزیه و بررسی و تحقیق و مطالعه منابع موجود خلاصه یافته های حاصل از این تجزیه و تحلیل ( علل ناتوانی دانش آموزان در نگارش انشا بدین شرح می باشد)
1- عدم آشنایی دانش آموزان با طرز و چگونگی انشا که دلایل آن در وضعیت موجود نوشته شد , که در دوم ابتدایی آشنایی دانش آموزان فقط با جمله بندی بوده است.
2- دانش آموزان نمی دانند که در مورد چه بنویسند , کدام موضوعات و مطالب در نوشتن آنها کمک خواهد کرد.
3- انشا در سر کلاس نوشته نمی شود , محول کردن نگارش به محوطه خارج از کلاس که لاجرم دانش آموزان از اولیای دانش آموزان استفاده نماید.
4- عدم علاقه و رغبت معلمان و همچنین عدم آشنایی با قواعد موضوعات مناسب هر پایه مطابق با اصول روان شناسی , و توانایی ذهنی , حدود سنی 10 الی 11 سال.
5- تقویت نکردن مهارت گوش دادن دانش آموزان به انشاهای خوانده شده در کلاس درس.
6- عـدم فضـای آزاد , و فضـای پـرسـش و پـاسـخ و نقـد و بـررسـی نوشته های دانش آموزان در کلاس .
7- مناسب نبودن موضوعات انتخاب شده با توجه به گروه سنی و همچنین تکراری بودن موضوعات.
8- عدم مطالب کتاب های قصه و داستان پروری ذهن های دانش آموزان در مدرسه و بیرون از مدرسه.
9- معلمان معیارهای مشخص در ارزشیابی انشا در دست ندارند.

گردآوری اطلاعات شواهد2
با این که استقبال و علاقه و رغبت دانش آموزان به وضوح نشانگر موفقیت این روش بود برای بالا بردن ضریب اطمینان , اطلاعات و شواهد ذیل را جمع آوری نمودیم.
1- مقایسه انشاهای جلسات اول با جلسات بعد , از نظر کمیت و کیفیت یا خلاقیت تنوع و دستوری
2- نظر خواهی از اولیا در خصوص توانایی نوشتاری فرزندش
3- سکوت و توجه دقیق به انشاهای خوانده شده دانش آموزان در کلاس و خلاصه گویی آنها.

تجدیدنظر در روش های انجام گرفته
پس از بحث و بررسی , نقد روش های انجام شده بدین نتیجه رسیدیم که دانش آموزان موضوعات داستانی , داستان هایی را می توانند بهتر بنویسند که خود قهرمان شوند مانند این نمونه (( اگر من پادشاه تمام جهان بودم … . )) با این شیوه می توان از منظر روان شناسی و روانکاوی نیز نگریست و به علایق و زمینه های روانی آنها پی برد , در جهت تنوع بخشی ساعت انشا مقرر شد از کارت تصویری نیز استفاده گردد, تصویر خوانی و از تصاویر عنوانی برای نوشته ها استفاده گردد به کیفیت ها بیشتر از کمیت ها مورد توجه قرار گیرد و در خصوص موضوع فهرستی از واژه ها قبلاً تهیه کرده و در اختیار آنان قرار داد که بر گنجینه ی لغات آنها افزود. با این روش ها با پیگیری و تدوین برنامه های جدید , مهارت های گوش دادن و نوشتن تقویت خواهد شد.

وقتی سخن از تجربه تدریس و بهترین تجربه تدریس به میان می آید اولین چیزی که به ذهن خطورمی کند آن روش یا روشهایی است (خود ابداعی )که در کار تدریس به کار گرفته وبهترین نتیجه رادر امرتعلیم وتربیت دانش آموزان گرفته اید .
باید بگویم که در طی این چند سال تدریس آشنایی کم و بیش نسبی با روشهای ابتدا سنتی و بعد روشهای فعال و سپس نوین شخصا به این نتیجه رسیدم که هیچکدام از این روشها نمی تواند روش کامل و جامع و بدون نقصی باشد و به نظر این حقیر بهترین روش را معلم هنرمندی می تواند بیابد که ضمن آشنایی با تمامی روشها و الگوهای تدریس با توجه به خلاقیتی که دارد با درک زمان ، مکان ، شرایط و محتوایی که می خواهد تدریس نماید بهترین روش را بکار گیرد که به نظر من بهترین نمی تواند یکی از آن روشها و الگوها به تنهایی باشد و همیشه بهترین روش ترکیب روشها و بکارگیری چند روش استکه با توجه به مزایا و معایت هر کدام از روشها بتوان به کمک دیگری معایب و نواقص روش قبلی را از میان برداشت .به این ترتیب که می توان برای تدریس یک موضوع درسی برای هرکدام از مراحل تدریس یک یا چند روش را بکار گرفت . مثلا برای ارزشیابی ورودی می توان از روش دریافت مفهوم و یا بارش مغزی استفاده کرد و در ادامه ارائه درس از روشهای دیگر و همچنین برای ارزشیابی پایانی و جمعبندی و حتی تعیین تکلیف … حتی می توان با ترکیب چندین روش به یک روش جدید دست یافت !
سخن دیگر در رابطه با تثبیت یادگیری و ایجاد انگیزه در فراگیران ؛ بهترین انگیزه ایجاد حس نیازاست زیرا دانش آموز تا نداند مطلبی که می آموزد به چه کار می آید و چرا باید آن را یادبگیرد این حس در او بوجود نمی آید و علاقه ای برای یادگیری آن ندارد . شاید اگر مطالب را بصورت کاربردی به دانش آموزان آموخت به گونه ای که از او بخواهیم مطالب یادگرفته شده را در زندگی روزمره بکار گیرد یا حد اقل بصورت مساله ای کاربردی مطرح شود ، این مشکل تا حدودی حل شود. به عنوان مثال در درس علوم دانش آموز انقباض و انبساط را می آموزد ؛ ولی نمی تواند مشکل لیوانی که درون لیوان دیگر گیر کرده را بر طرف نماید و یا …
با این روش هم علاقه بوجود می آید و هم یادگیری تثبیت می شود و هم هدف اصلی یادگیری علوم که همانا کاربرد آن در زندگی روزمره است را بصورت کاربردی می آموزد !
حال در مورد کلاسداری و رمز و رموز آن بگویم . مطمئنا هر معلمی دوست دارد کلاسی داشته باشد که بدون هرگونه شیطنت و سر و صدا ، دانش آموزان مرتب و منظم نشسته وبه درس گوش دهند . ولی بایدگفت که همیشه کلاس ساکت وآرام کلاس خوبی نیست وبالعکس . کلاس شلوغ یکهدانش آموزان سروصدایشان دررابطه بادرس واه دافدرساستبطورحتم ازیک کلاس ساکت وآرام وفقط مستمع بهتر است . اگر شلوغی بخاطر تعامل و گفتگوی دانش آموزان پیرامون موضوع درسی باشد ، مطلوب و اگر شلوغی ربطی به درس نداشته باشد و علت آن ضعف معلم در کنترل کلاس باشد ، مسلما نا مطلوب است . البته این نکته گفته شده از بدیهیات روشهای فعال تدریس است . نکته ای که می خواهم بگویم یکی از روشهای کنترل کلاس یا همان فن کلاسداری است که معلم چگونگی رفتار دانش آموزان و کلاس را در همان جلسه اول و برخورد اول تعیین می کند ، به بیان دیگر این جلسه اول و برخورد اول معلم با دانش آموزان است که تعیین می کند در آینده دانش آموزان چگونه رفتار کنندو کلاس چه وضعی داشته باشد! به این ترتیب که اگر معلم در همان جلسه اول انتظارات و قوانینی که می خواهد دانش آموزان رعایت کنند را برای دانش آموزان بیان کند و در رفتار هایش نشان دهد که این خواسته ها فقط شعار نبوده و مصرانه رعایت آن نکات را خواستار است ، قطعا دانش آموزان ، خود را ملزم به رعایت آنها می کنند . دیگر اینکه تجربه نشان داده که معلمی که خود با وقار و متانت و آرامش در کلاس درس حاضر شود و از صدای بلند و داد و بیدادهای بیجا پرهیز نماید این آرامش و متانت بر دانش آموزان نیز تاثیر خواهد گذاشت و باعث خواهد شد که آنها نیز در کلاس آرامش داشته و از سر و صدای بیجا و بی انضباطی پرهیز نمایند! تن صدا ی معلم در آرامش فراگیران بسیارموثر است !!!
از دیگر عوامل شلوغی و سروصدای بی مورد دانش آموزان بیکاری آنها و بلاتکلیفی آنهاست . دیگر ی خستگی است . به همین دلیل زنگهای آخر معمولا این مشکل حادتر است و …

روش تدریس بحث گروهی
ازروشهای تدریس دانش آموزمحوراست . دراین روش دانش آموزان تلاش زیادی برای فراگیری دانش ومهارتهاونگرشهامی کنند.
دانش آموزان به نحوی فعال درتدارک زمینه های لازم برای یادگیری تلاش میکنندیادگیرندگان ازاینکه میتواننداعلام نظرکنندوبه چالش ومناظره دستیابندلذت میبرند.
آماده سازی دانش آموزان برای شرکت دریادگیری وایجادتحریک وانگیزشدراین دانش آموزان وترغیب دانش آموزان به تحلیل انتقادی مفاهیم و مهارت ها و نگرش ها و پرورش مهارت همیاری و مشارکت ارایه راه حلهای خلاقانه برای مسایل توسط فراگیران ازاهداف این روش میباشد.

روش تدریس پرسش وپاسخ :
هدف اساسی این روش تشخیص وتحریک تفکروتوانایی هاوعلایق وتقویت استدلال و سنجش و قضاوت و استفاده از تجارب ودانسته های گذشته وایجاداعتمادبه نفس درفراگیراناست .درکلاسهای چندپایه پرسش ازدانش آموزان پایه های بالاتروجلب توجه سایردانش آموزان به پاسخهای ارایه شده میتواندضمن ارزشیابی ازدانستهای قبلی زمینه ساز تدریس و حتی جایگزین تدریس مستقیم به دانش آموزان پایه های پایین ترشود . سوالات مطرح شده بایدبرانگیزنده باشد.

روش تدریس (بارش مغزی):
به معنی بهرهگیری ازمغزبرای یورش بردن به یک مسئله یاپرداختن به یک موضوع است .استفاده از این روش در کلاس های چندپایه فرصت اظهارنظروابرازوجودرابه دانش آموزان پایه های مختلف میدهدوزمینهای فراهم میسازدتادانش آموزان پایه های مختلف باهم به رقابت گروهی پرداخت هوازهمدیگربیاموزند.

روش تدریس مبتنی بربازی:
بازی صورت تجربی یادگیری است و به میزان زیادی بخشی ازواقعیت رابه تصویرمیکشدوارزش انگیزه آفرینی دارد.راهی آسان برای یادگیری است وفرصت مشارکت برایدانش آموزان رادرفعالیت یادگیری بهم یزان مساوی فراهم مینماید.بازی یادگیری ازهم شاگردی را ترغیب میکند وفراگیران ازطریق تعامل بایکدیگرمی آموزند.آموخت ههاوتجارب خودرابه یکدیگرانتقال میدهند .
فرصت اینم هم درکلاسهای چندپایه بیش ازکلاسهای تک پایه مهیا است.

روش تدریس مبتنی برایفای نقش:
ایفای نقش به اجرا درآوردن نقش نیست بلکه در جریان آن دانش آموزان موقعیتهاوایدههاومهارتهایی رابررسی کرده وبه کسب وفهم آنها اقدام میکنند. این روش سبب سبک فراگیری مهارتهای نوین وتحریک خلاقیت وبهبودارتباطات و… میشود.

روش تدریس مبتنی برکاوشگری:
رویاروساختن مستقیم دانش آموزان بافرآیندهای علمی است.دراین روش فرآیندطولانی یک پژوهش علمی خلاصه تروبامحدوده زمانی کوتاه ترموردتوجه قرارمیگیرد.
دانش آموزان حق دارنداشتباه کنندمسلم منصوری آموزگار کلاس چند پایه شهید کریمی امیران
ثبت تجربیات آموزشی
تکلیف شب مسئله همیشگی دانش آموزان و اولیای آنان
تکالیف شب تعلق به دوران خاصی ندارد، برخی تکالیف شب را مخصوصاً در سطح ابتدایی کاری بیهوده می دانند و تکالیف شب زمانی می تواند وسیله ای برای نزدیک کردن و ایجاد صمیمیت بیشتر بین کودکان و اولیا شود، که اکراه در انجام تکالیف گاه ناشی از جذابیت محیط اطراف بخصوصی بازی با دوستان یا تماشای تلویزیون می باشد و از طرفی شاید اولیا کودکان تصویر مثبتی از کار و فعالیت جدی به او ارائه نداده اند، در این صورت چگونه می توان از کودکی انتظار اشت که از کار کردن لذت ببرد، در حالیکه هرگز چنین الگویی را در اطراف خود ندیده است و هرگز به او نشان نداده اند که انجام یک کار جدی و حل یک مشکل تا چه حد می تواند لذت بخش باشد و ارزش این را دارد که انسان به خاطر آن لذتهای زودگذر را فرا می کند.

بیان شیوه و الگوی تدریس در تفهیم مطالب
زنگ انشاء : به عنوان مهارت شروع نوشتن و نگارش در درس انشاء می توان این روشها را اجرا کرد.
1- به دانش آموزان بگویید که برای هفته ی بعد، تصویری را که مورد علاقه شان است را به کلاس بیاورند و سپس هرچه درباره ی آن می دانند بنویسند.
2- تصویر بزرگی را به کلاس بیاورید و به دانش آموزان بگویید خوب به آن نگاه کنند و درباره اش بنویسند.
3- کاغذهای کادویی طرح داری را که فقط در آن ها فرم و رنگ به کار رفته است به کلاس بیاورید، به دانش آموزان بگویید به آن ها نگاه کنند و درباره اش بنویسند.
4- به دانش آموزان بگویید، به تصویر روی جلد یکی از کتاب های درسی نگاه کنند و درباره ی آن بنویسند (یا دوست داشتند چه تصویری داشت؟)
5- از هنرمندان کشورمان ، پوستر نقاشی به آن ها نشان دهید تا درباره ی آن بنویسند.
6- درباره ی یکی از کارهای هنری شان بنویسید.
7- بیرون از کلاس را نگاه کنند و بنویسند
8- درباره ی بازدیدهایی که خارج از مدرسه داشته اند بنویسید.
9- درباره ی درسی که بیشتر دوست دارند و دلیل آن، بنویسید.
10- درباره ی یکی از موضوعات زیر فکر کنند و داستان بنویسند:
1- نانوایی،میوهفروشی ، اسبب بازی فروشی، پارچه فروشی، چهار فصل
2- یک روز بارانی -ایستگاهاتوبوس-پارچهفروشی-نمازجماعت-سینه زنی
3- بیان تجربیات مدیریتی در اداره هرچه بهتر کلاس یا مدرسه

مدیریت در کلاس
مشکلات آموزشی به گونه ای غیرمنتظره به وجود نمی آیند، بلکه عواملی باعث ایجاد آنها می شوند. خانه و محیط های خارج از مدرسه تاثیر عمده ای روی کودکان و در نتیجه آمادگی آنها برای امتناع از ورود به مدرسه اعمال می کنند. ما به عنوان معلم در مورد این عوامل کار زیادی نمی توانیم انجام دهیم.
ما می توانیم آن سلسله عوامل درون مدرسه را که سبب تمایل به یادگیری می شوند، مورد بحث قرار دهیم.
این پیشنهادها، در صورتی که به طور منظم، با قاعده و آگاهانه به کار گرفته شوند، مدیریت کلاس درس را بهبود خواهند بخشید.

پیشنهادهایی برای توجه به داشتن به دانش آموزان
· توجه به دانش آموزان و نشان دادن این توجه
· تادیب انفرادی یا شخصی
· تحکیم احترام با دست دادن
· به سخنان دانش آموزان گوش دادن
· خانم یا آقا گفتن به دانش آموزان (با احترام صدا زدن آنها)
· نام دانش آموزان را به خاطر سپردن
· از دانش آموزان تشکر کردن

پیشنهادهایی برای جلوگیری از مشکلات انضباطی
· از مدرسه محیطی خوب ساختن
· به رفتارهای طبیعی جنبه قانونی دادن
· امور متداخل را سازمان دادن
· آمادگی زیاد و فوق العاده داشتن
· توجه به قوانین و رویه های رفتاری

پیشنهادهایی برای تغییر و تعدیل رفتار
· در نظر گرفتن رفتارهای خوب و مطلوب دانش آموزان
· توجه به پیامدهای منطقی ، طبیعی و تدبیری رفتارها
· اساس و ریشه رفتارهای نامطلوب را از بین بردن
· محیط کلاس را به نحو مطلوبی سازماندهی کردن
· در صورت امکان برخی از رفتارهای ناشایست را نادیده گرفتن
· توجه به قانون "مادربزرگ"
· چه کسی طرفدار و موافق تنبیه است؟
· به دنبال جانشین های بهتری برای تنبیه بودن

پیشنهادهایی برای روشهای گوناگون واکنش در برابر مشکلات دانش آموزان
· پیام های عادی از سرزنش را به کار بردن
· نپرسید چرا؟
· به دانش آموزان راه حل مشکلاتشان کمک کردن

پیشنهادهایی برای نشان دادن نگرش حرفه ای
· آرام، خونسرد و حرفه ای برخورد کردن
· از تجارب همکاران بهره گرفتن
· کینه توزی نکردن
· سرحال و خوشرو بودن
· همه چیز را به خود منحصر نکردن
· سمبلی از رفتار مطلوب بودن، و یا کار و متظاهر نبودن

پیشنهادهایی برای فنون ویژه مربوط به کلاس درس
· به جای واکنش نشان دادن، عمل کردن
· مسئولیتها را واگذار کردن
· عقب ایستادن و به دیگران فرصت دادن
· ترغیب و تشویق عمل انجام شده به جای ستایش و تمجید از فرد انجام دهنده
· ارتباط چشمی را دست کم نگرفتن
· وقت شناس بودن
· نتایج تکالیف و امتحانات را زود اعلام کردن
· پیش از شروع درس، حواس دانش آموزان را متمرکز کردن
· توجه به گروهی کار کردن و ایجاد حس در گروه بودن
· قابل رویت (و گاهی غیر قابل رویت) بودن
· فرصت تفکر به دانش آموزان دادن
· استفاده از واژه "ما" به جای "تو"

پیشنهادهایی برای حفظ نظم در نقش یک معلم
· به جای دوست بودن با دانش آموزان دوستانه رفتار کردن
· عادلانه برخورد کردن
· از قدرت خود سوء استفاده نکردن
· در موقع لازم هشدار دادن

پیشنهادهایی برای رفتار به موقع
· دانش آموزان مشکل آفرین کلاس را با یکی از همکاران خود جا به جا کردن
· برنامه ریزی برای موقعیت های اضطراری و غیر مترقبه

پیشنهادهایی برای شناخت دانش آموزان
· توجه به تفاوتهای فردی و ویژگی های خاص دانش آموزان
· متعجب و غافلگیر کردن دانش آموزا
· در نظر گرفتن تجارب فنی و حرفه ای دانش آموزان

رفتارهای خوب و مطلوب دانش آموزان را در نظر بگیرید
به دانش آموزان بفهمانید که رفتارشان را در نظر می گیرید. سعی کنید یک "پیام من" حاکی از قدرشناسی برای دانش آموزانی که رفتارشان خوب است را فهمانده اند، داشته باشید. می توانید بگویید "بچه ها، وقتی مه شما سر جایتان آرام می نشینید و تکلیفتان را انجام می دهید، به من کمک کنید تا به دانش آموزانی که احتیاج به مساعدت دارند، یاری کنم، و من واقعاً از این کار متشکرم."
یا می توانید بگوئید "بچه ها ، وقتی شما وسایلتان را بعد از زنگ هنر جمع می کنید، باعث می شوید در وقت و انرژی من صرفه جویی شود. من می خواهم واقعاً از شما تشکر کنم."
در هریک از این مثالها، بنابراین است که معلم همان گونه که احساس می کند، صحبت کند. آخر چرا به این احساس ها و حقایق یاری کننده اعتراف نکنیم؟ خوبیهای دانش آموزان را بفهمید و اجازه دهید که بدانند شما می فهمید!"
گاهی اوقات درک خوبیهای دانش آموزان به عنوان تلاشی برای افزایش رفتارهای مثبت آنها می تواند برای کاهش رفتارهای نامطلوب نیز به کار رود. این کار با سعی در مشاهده و تشویق دانش آموزان به هنگام انجام رفتاری شایسته انجام می گیرد.
دانش آموزان مشکل آفرین کلاس خود را با دانش آموزان یکی از همکاران خود جا به جا کنید
برای کاربرد موثر اصول یادگیری شرطی کنش گر باید از چهار پیامد قابل دسترسی که از سوی معلم تدارک دیده شده است، آگاه بود. این چهار پیامد عبارتند از : تقویت مثبت، تقویت منفی ، اخراج از کلاس و تنبیهدانش آموزان مساله ساز خود را با دانش آموزان یکی از همکاران خود جا به جا کنید ، کسی که بهدانش آموزانی در سطح متفاوت از کلاس شما درس می دهد. او کودک مشکل آفرین شما رامی پذیرد، شما نیز دانش آموز مساله ساز او را می پذیرید. این شیوه مدیریت کلاس به همان میزانکه بیشتر حالت آموزشی دارد، از حالت تنبیهی کمتری نسبت به زمانی که دانش آموز را در سالننگه داریم و یا به دفتر مدرسه بفرستیم، برخوردار است. توجه داشته باشید که هدف از این معاوضهدانش آموز با همکار، ایجاد تشویش برای کودک یا تبیه او نیست. تنبیه پیامدی که کاملاً مجزا دریادگیری عملی است. هدف صرفاً قراردادن کودک در محیطی متفاوت است، جایی که اومی تواند دوباره به انجام وظیفه اش مشغول شود. انتقال دانش آموز از کلاسی به کلاس دیگر، بایدبی سر و صدا و بدون هیاهو و نیز حتی الامکان با ملایمت و آرامش صورت بگیرد. کارهایی ازقبیل تهدید با تکان دادن انگشت، زخم زبان .

تجربیات تدریس مهارتهای زندگی
تجربیات
1- بچه ها چون داستان را دوست دارند نکات و مهارت ها و چیزهای زیادی را می توانند از داستان یادبگیرند و در ذهنشان همیشه بماند.
2- بچه ها با استفاده از بازی- شعر- نمایش خیلی با لذت و انگیزه ی بیشتری یاد می گیرند.
3- نادیده گرفتن خطاهای کوچک بچه ها در جلوگیری از لجبازی مفید است.
4- بوجود آوردن موقعیت هایی برای موفقیت در بالا بردن اعتماد به نفس بچه های کم رو و خجالتی مفیداست.
5- گروه بندی و استفاده از بچه های قوی در گروههای ضعیف همکاری و همفکری با بچه ها در پیشرفت و تغییر رفتار بچه ها نقش مهمی دارد.
6- تماس مستمر با اولیاء و مشاوره و همفکری و بیان مشکلات ما را در حل ان ها بهتر یاری می کند.
7- معرفی الگوهای خوب مانند پیامبران- امامان- پهلوانان- و انسان های خوب و فداکار به بچه ها بسیار مفید است.
8- برگزاری نمایشگاهی از نقاشی- کاردستی و کارهای بچه ها برای تشویق.
9- تشویق و تنبیه در مورد کارهای فردی و اجتماعی بلافاصله و متناسب با آن در قوت ها و یا ضعیف کردن رفتار نقش زیادی دارد.
10- استفاده از راههای مختلف و با زبان های مختلف برای آموزش مهارت و درون سازی ان چون افراد متفاوت و دارای توان های متفاوتی هستند.
11- تمرین و تکرار برای رفتارهای مناسب مثل سلام- تشکر و … و تشویق بچه هایی که یک رفتار مناسبی را از قبل نداشتند ولی شروع کردند بزرگ جلوه دادن نکات + برای تشویق بهتر
12- تشویق و تنبیه خودکار نه شخصیت فرد این کارت خیلی خوب بود و یا این کار خوبی نبود.
13- انتخاب مامورین کلاسی برای کلاس پنجم از پایه ی چهارم برای تقویت اعتماد به نفس و کم شدن غرور پنجمی ها
آنچه که یک معلم و مربی خوب و با تجربه باید بداند ، این است که هفت سال دوم زندگی مهم ترین دوران آموزش و پرورش است . آدابی که در این دوران باید توسط معلمان در مدرسه آموزش داده شود ف بتدریج در طول این هفت سال در وجود و شخصیّت نوجوان جایگزین گروه در تکوین اساس شخصیّت نقش مهمی ایفا کنند.
آداب و اخلاق اسلامی که در احادیث و روایات آمده است ، باید معلم با بیانی شیوا در قالب داستانهایی زیبا به نوجوان بیاموزد تا نوجوان و کودک هم به طور طبعی ان را یاد بگیرند. برای حفظ احادیث می توان دانش اموزان را موظف کرد که پس از آموزش یک حدیث هر روز هنگام ورود معلم به کلاس آن را تکرار نمایند. این روش سبب می گردد در طول یک تا دو هفته دانش تموزان بطور کامل حدیث را حفظ نمایند و خاطراتی که پیرامون موضوع ان حدیث گفته می شود ، به خاطر سپارند و در رفتار حال و آینده آنان موثر باشد. بعضی از آداب اسلامی مهم ، که معلم و مربی می توانند در این مرحله از رشد کودک و نوجوان به صورت جدی به آنان آموزش غیر مستقیم بدهند به ترتیب عبارتند از :
1- سلام کردن 2- نظم و تنظباط 3- شروع هر کار با نام خدا 4- آداب خوردن و آشامیدن 5- نظافت و تطهیر 6- احترام به والدین 7- آدای معاشرت با دیگران 8- آداب خوابیدن 9- آداب سخن گفتن 10- رعایت حقوق دیگران 11- آشنایی با غسل و وضو گرفتن 12- آشنایی با نماز و طریقه ی دعا کردن 13- آشنایی با روزه گرفتن و قرآن خواندن 14- آداب دوست یابی و رفاقت
البته یک معلم با تجربه باید توجّه داشته باشد که آموزش آداب و اخلاق باید هماهنگ و همزمان بصورت عملی انجام گیرد ، به طوری که دانش آموزان و نوجوانان آنها را در فتار و کردار مربیان و معلمان خود مشاهده نمایند. در غیر اینصورت هیچ تاثیری بر شخصیت دانش آموزان نخواهند داشت.
معلم علاوه بر آموزش آداب و اخلاق می تواند بعضی از فضایل و رذایل اخلاقی را نیز در برخی از دانش آموزان تقویت یا اصلاح کند مانند:
1- صداقت و راستگویی 2- پرهیز از دروغ گویی 3- حسادت 4- غیبت کر دن 5- کمک به دیگران 6- پرهیز از تهمت و خبر چینی 7-د دوری از اسراف کردن 7- عفو گذشت 8- بذل و بخشش 9- ذکر ویاد خداوند در همه حال
با توجه به این که دانش آموزان در این مرحله از دوران زندگی ، یعنی هفت سال دوم تحت تاثیر معلملنشان قرار می گیرند و از آنان الگو می گیرند ، معلمان باید در حفظ حریم و شخصیت خودشان بعنوان یک الگو و نمونه در نزد دانش آموزان بکوشند.
یک معلم دلسوز باید توجّه داشته باشد که موفقیتش در امر تدریس بستگی به میزان مهارت او در درس و علم و آگاهی او در مسائل تربیتی و روان شناسدارد و باید بتواند با ایجاد انگیزه و ایجاد ارتباط قوی و عاطفی با دانش آموزان نقش خود را به عنوان یک معلم نمونه ایفا کند. در این صورت بدون هیچ مشکلی مساله تعلیم و تربیت و تعلّم خود به خود صورت می گیرد ؛ چرا که دانش آموز بطور طبیعی جویای درک و فهم یادگیری مسائل مختلف هستند.

هنر معلمی – هماهنگی بین خانه و مدرسه
همانطور که می دانیم مسئولیت تربیت کودک تنها بر عهده ی پدرو مادر یا معلم و مدرسه نیست ، بلکه مسئولیتی است مشترک بین معلم و والدین ، و زمانی کودکان و فرزندان ما به اهداف عالی تربیتی می رسند که هر دو نهاد یعنی ، خانه و مدرسه احساس مسئولیت کنند و به وظایف خود هماهنگ عمل کنند ، و در تربیت کودکان روشهای یکسانی به کار گیرند.
حال اگر این هماهنگی بین خانه و مدرسه نباشد ، کودکان ما دچار سر درگمی می گردند ، پس مدرسه زمانی موفق خواهد بود که از یاری و هماهنگی خانواده ها برخوردار باشد. و این میسر نمی شود جز باهنر معلمی که بتواند یک ارتباط دوستانه و صمیمانه با پدر یامادر کودک در بین خانه و مدرسه ایجاد نماید تا بتواند از این راه به اهداف خود برسد .
معلم می تواند با بر پا یی جلسات آموزش خانواده . مثلا" در هرماه یک جلسه ، برگزار نماید و آموزش های لازم را در اختیار مادران ( یا در صورت نیاز پدران ) قرار دهد وخانواده ها نیز می توانند با هماهنگ ساختن رفتار خوذ با برنامه ها و آموزش های معلم مدرسه ، نمونه عملی برای رشد و جهت دهی به فرزندانشان باشند ، در غیر اینصورت دانش آموز دچار سردرگمی خواهد شد.
اگر هر دو نهاد با هم هماهنگ عمل کنند ، و در مسائل درسی و تربیتی با هم همکاری مستمر داشته باشند ، در اصطلاح رفتارهای ناهنجار و تقویت خصلتهای نیک دانش اموزان موفق خواهند شد ، و تعلیم و تربیت به طور صحیح به نتیجه خواهد رسید.
چند نکته مهم در امر تنبیه و تشویق دانش اموزان :
1- تنبیه اغلب سازنده نمی باشد. بلکه یک عامل بازدارنده در تربیت محسوب می شود.
2- دانش آموز نسبت به معلم حس بدبینی پیدا می کند و سرکش می شود.
3- دانش آموز ترسو بار می آید و شخصیتش در هم می شکند.
4- تنبیه لازم نیست همیشه زبانی باشد ، گاهی یک نگاه ملامت بار می تواند آموزنده و سازنده باشد.
5- تنبیه باید به عنوان آخرین روش تربیتی مورد استفاده قرار گیرد.
6- تنبیه نباید در حضور جمع انجام گیرد.، خصوصا در جمع همکلاسی و دوستان دانش آمز ،زیرا موجب دنجش او می شود و سبب گستاخی دانش آموز می گردد.
7- در هنگام تنبیه کردن ، باید عمل بد دانش آموز نکوهش شود نه شخصیّت او ؛ مثل باید گفته شود ، این کاری که انجام دادی بد بود.
8- تنبیه اگر بیش از حد به کارگرفته شود ، اثرش از بین می رود.
9- هر خطا و اشتباهی قابل تنبیه نیست ، پس مواظب اخلاق و رفتار خود باشیم .
10- تنبیه نباید وسیله ی انتقام باشد.

تشویق:
یکی ز روش های بسیار مفید در تربیت کودک تشویق است .
تشویق کودک را به سوی انجام کارهای خوب ترغیب می کند . و از کارهای بد و ناشایست باز می دارد . نکاتی در مورد تشویق:
1- کارخوب دانش آموز مورد تحسین واقع شود ، نه خود دانش اموز.
2- تشویق برای دلخوش کردن موقت دانش آموز به کار نرود.
3- تشویق صورت رشوه به خود نگیرد.
4- علت تشویق حتما" مشخص گردد تا دانش آموز بداند به خاطر کدام کار شایسته تشویق شده است .
5- تشویق در حضور جمع انجام شود ، چون اثر بیشتری دارد.
6- در تشویق هدف مورد تاکید قرار گیرد چنان نشود که وسیله جای هدف را بگیرد.

انضباط اولین هدف تربیتی
همانطور که می دانیم نظم و انظباط یکی از مسائلی مهمی است که دانش آموز علاوه در خانه باید ، در مدرسه نیز بیاموزد . واین آموزش جز با هدایت و راهنمایی معلم و مربی امکان پذیر نمی باشد ، لذا یک معلم خوب باید بتواند با ترفندهای خوب و جذاب دانش آموزانش را با درست ترین روش آموزشی آشنا سازد ، مانند ؛انضباط در حرف زدن ، کارکردن ، خوابیدن ، خوردن ، لباس پوشیدن ، رفت و امد به مدرسه ، حفظ وسایل مدرسه ، انجام تکالیف و …
نظم و انظباط به قدری اهمیّت دارد که حضزت علی (ع) در وصیّت خود نیز به آن اشاره و سفارش کرده اند : (( اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم )) ( نهج البلاغه ))
ما آموزگاران به خوبی می دانیم که ، دانش آموز نباید نظم و انضباط را از روی ترس و یا فقط به خاطر فرمانبرداری از معلم یا والدین و بزرگ ترها رعایت کند ، بلکه باید با آموزش مودبانه عملا" او را به سمت نظم و انضباط هدایت نمود . بطوری که برایش تفهیم شود که ، هر چه در کارها نظم بیشتری داشته باشد از آرامش و بهر ی افزونتری در زندگی برخوردار خواهد بود.
نشان دادن آثار نظم و بی نظمی و مقایسه افراد منظم و نامنظم در این زمینه بسیار موثر است. همچنین خود معلم نیز باید نظم و انضباط را در کارها رعایت نماید و به آنچه که می گوید عمل کند ، ت دانش آموز نیز از معلم الگو بگیرد. چون کدک بخشی از آموخته های خود را از راه مشاهده ی نمونه ها و الگوها یاد می گیرد . پس مداومت بر رفتارهای مثبت در مقابل دانش اموزان بهترین وسیله ی آموزش نظم است . مثلا" در سر کلاس ، گاهی جابه جا کردن کتا ب های کتابخانه ، مرتب کردن روی میز علم ، قرار دادن وسایل کمک اموزشی در سر جای خود و …. به دانش آموز نظم و سازماندهی را می اموزد.
گاهی در مدارس مشاهده می شود که برخی از دانش اموزان دیر به مدرسه می آیند و این دیر آمدن به صورت عادت بدی برایشان شده است ، لذا در این مواقع که دیگر تذکر و تنبیه اثر نداشت ، بهتر است ناظم یا معلم کلاس مسئولیتی به این گونه دانش آموزان بدهند تا آنها به وجد آمده و زودتر در مدرسه حاضر شوند،مثلا" معلم می تواند با همکاری ناظم اجرای بخشی از برنامه های صبحگاهی و یا برنامه های دیگر ، که در روحیه او تاثیر گذاشته و او را زودتر به مدرسه بکشاند.
همچنین دادن تشویقی و تحسین ، امتیاز به عنوان پاداش برای نظم و انضباط بسیار موثر است .
آموزش خواندن برای درک بهتر مطالب، به طور منظمی باید از سالهای اول مدرسه شروع شود و تا پایان مدرسه ادامه یابد.
دانش آموز باید با نظارت معلم و والدین به طور منظم تکالیفش را در دفتر بنویسند و در حل مسائلی دقت نماید . چون هر قدر دانش آموز برای یافتن پاسخ تلاش نماید توانایی ذهنی و فکر او افزایش می یابد و به تفکر مداوم و منظم عادت می کند.

ارتقای کیفییت یادگیری و اموزش اثر بخش
می دانیم که یکی از وظایف اصلی معلمان تسهیل یادگیری است . برای تامین این نیاز دانش اموزان باید راهنمایی شوند ؛ تاخود به درک عمیق واقعیت ها و مفاهیم و کسب مهارتها پردازند و به هر اندازه معلم در فرایند آموزشی به تلاش دانش آموزان توجه نماید ، کیفییت یادگیری ارتقاء می یابد.

شیوه های رفتار با دانش آموزان در تیپ و شخصیت های مختلف
1- شیوه مهرورزی :
مهرورزی ، اگر در ان صداقت ، انتقاد و آزادی وجود داشته باشد ، زمینه ی مساعدی را در تعدیل رفتارهای نابهنجار فراهم می سازد. ابراز محبت به دانش آموزانی که نوعا" در یکی از شخصیتهای مختلف قرار می گیرند ، در اصلاح رفتار آنان نقش فوق العاده ای دارد. بسیاری از روان شناسان منشا و علت بسیاری از رفتارهای نابهنجار ، اعم از سرکشی و بیش فعالی ، گوشه گیر ی ، افسردگی ، ترس و اضطراب را ، فقر عاطفی و فقدان توجه محبت آمیز به دانش آموزان می دانند.
از این رو باید روابط عاطفی بین شاگرد و معلم برقرار باشد و این ارتباطات روز به روز محکم و تقویت شوند. تا تعاملات تربیتی فعال در کلاس مسیر شود.
2- شیوه ی معنی آفرینی :
بسیاری ارز ناامیدی ها و نداشتن انگیزه برای پیشرفت در نزد دانش آموزان ، ناشی از معنادار نبودن زندگی آنان است . یک معلم با تجربه می تواند از طریق ایجاد الگوی ارتباطی مناسب و اطمینان بخش ، زمینه را برای تعامل بیشتر با دانش اموزان فراهم سازد. همچنین ، معلم از این طریق می تواند دانش آموزان را به هدف گزینی و تصمیم گیری اثر بخش تشویق و ترغیب کند ، که در معنادار کردن زندگی نقش مهمی ایفا می کند.
3- شیوه ی خود آگاهی :
اگر معلم بتواند فرصت های مناسبی برای خودشناسی دانش آموزان فراهم کند ، کمک ارزشمندی جهت شناساندن نقاط قوت و ضعف ، تمایلات واقعی و کشف استعدادهای ذاتی آنان می نماید . بسیاری از دانش آموزان بدلیل عدم درک صحیح از ویژگی های عاطفی و عقلانی خود نمی توانند تصویر روشنی از توانمند ی هایشان داشته باشند ، بنابراین پیوسته در انتخاب ها ، تصمیم گیری ها و ارتباطاتشان دچار اشتباه می شوند . انباشت تجربه های منفی ، نقش ویرانگری را در سرنوشت و آینده آنان خواهد داشت .
بنابراین یک معلم دلسوزی می تواند با تجربیاتی که دارد دانش آموزانش را به سوی خود آگاهی کامل سوق دهد.
4- شیوه ی فعالیت گروهی :
گروه ، محل شکیل گیری ارتباطات است . مشاهده رخدادهایی اجتماعی در گروه فهرستی از ویژگی های دانش آموزان را بدست می دهد که هرکدام در شناخت بیشتر آنان نقش مهمی دارد. برای مثال شخصیت واقعی بعضی از دانش آموزان را هنگام طرح یک شوخی به وضوح می توان مشاهده کرد در بازی ها و کارهایی که مستلزم مشارکت می باشد ، تسلط طلب ها خود را نشان می دهند و با تحمیل نقطه نظرات خود ، عرصه را برای دیگران تنگ می کنند.
در این میان کناره گیرها و تسلط پذیرها با گذشتن از حق خود و فقدان ابراز وجود ، عدم کفایت خود را به نمایش می گذارند. برای در افتادن با این موقعیت ها راهبردهای متفاوتی وجود دارد، گاه باید به شکلی مستقیم و بدون مقدمه ، به موضوع اشاره کرد و با کنار زدن پرده ها ، هدفهای پنهان را آشکار کردو گاهی باید به گونه ای غیر مستقیم ولی به شکلی کاملا" محرمانه و در تنهایی به حل مساله پرداخت.
وقتی سخن از تجربه تدریس و بهترین تجربه تدریس به میان می آید اولین چیزی که به ذهن خطورمی کند آن روش یا روشهایی است (خود ابداعی )که در کار تدریس به کار گرفته وبهتریننتیجهرادر امرتعلیموتربیتدانشآموزانگرفتهاید .
باید بگویم که در طی این چند سال تدریس آشنایی کم و بیش نسبی با روشهای ابتدا سنتی و بعد روشهای فعال و سپس نوین شخصا به این نتیجه رسیدم که هیچکدام از این روشها نمی تواند روش کامل و جامع و بدون نقصی باشد و به نظر این حقیر بهترین روش را معلم هنرمندی می تواند بیابد که ضمن آشنایی با تمامی روشها و الگوهای تدریس با توجه به خلاقیتی که دارد با درک زمان ، مکان ، شرایط و محتوایی که می خواهد تدریس نماید بهترین روش را بکار گیرد که به نظر من بهترین نمی تواند یکی از آن روشها و الگوها به تنهایی باشد و همیشه بهترین روش ترکیب روشها و بکارگیری چند روش استکهباتوجهبهمزایاومعایتهرکدامازروشهابتوانبهکمکدیگریمعایبونواقص روش قبلی را از میان برداشت .به این ترتیب که می توان برای تدریس یک موضوع درسی برای هرکدام از مراحل تدریس یک یا چند روش را بکار گرفت . مثلا برای ارزشیابی ورودی می توان از روش دریافت مفهوم و یا بارش مغزی استفاده کرد و در ادامه ارائه درس از روشهای دیگر و همچنین برای ارزشیابی پایانی و جمعبندی و حتی تعیین تکلیف … حتی می توان با ترکیب چندین روش به یک روش جدید دست یافت !
سخن دیگر در رابطه با تثبیت یادگیری و ایجاد انگیزه در فراگیران ؛ بهترین انگیزه ایجاد حس نیازاست زیرا دانش آموز تا نداند مطلبی که می آموزد به چه کار می آید و چرا باید آن را یادبگیرد این حس در او بوجود نمی آید و علاقه ای برای یادگیری آن ندارد . شاید اگر مطالب را بصورت کاربردی به دانش آموزان آموخت به گونه ای که از او بخواهیم مطالب یادگرفته شده را در زندگی روزمره بکار گیرد یا حد اقل بصورت مساله ای کاربردی مطرح شود ، این مشکل تا حدودی حل شود. به عنوان مثال در درس علوم دانش آموز انقباض و انبساط را می آموزد ؛ ولی نمی تواند مشکل لیوانی که درون لیوان دیگر گیر کرده را بر طرف نماید و یا …
با این روش هم علاقه بوجود می آید و هم یادگیری تثبیت می شود و هم هدف اصلی یادگیری علوم که همانا کاربرد آن در زندگی روزمره است را بصورت کاربردی می آموزد !
حال در مورد کلاسداری و رمز و رموز آن بگویم . مطمئنا هر معلمی دوست دارد کلاسی داشته باشد که بدون هرگونه شیطنت و سر و صدا ، دانش آموزان مرتب و منظم نشسته وبه درس گوش دهند . ولی باید گفت که همیشه کلاس ساکت و آرام کلاس خوبی نیست و بالعکس . کلاس شلوغی که دانش آموزان سرو صدایشان در رابطه با درس و اهداف درس است بطور حتم از یک کلاس ساکت و آرام و فقط مستمع بهتر است . اگر شلوغی بخاطر تعامل و گفتگوی دانش آموزان پیرامون موضوع درسی باشد ، مطلوب و اگر شلوغی ربطی به درس نداشته باشد و علت آن ضعف معلم در کنترل کلاس باشد ، مسلما نا مطلوب است . البته این نکته گفته شده از بدیهیات روشهای فعال تدریس است . نکته ای که می خواهم بگویم یکی از روشهای کنترل کلاس یا همان فن کلاسداری است که معلم چگونگی رفتار دانش آموزان و کلاس را در همان جلسه اول و برخورد اول تعیین می کند ، به بیان دیگر این جلسه اول و برخورد اول معلم با دانش آموزان است که تعیین می کند در آینده دانش آموزان چگونه رفتار کنندو کلاس چه وضعی داشته باشد! به این ترتیب که اگر معلم در همان جلسه اول انتظارات و قوانینی که می خواهد دانش آموزان رعایت کنند را برای دانش آموزان بیان کند و در رفتار هایش نشان دهد که این خواسته ها فقط شعار نبوده و مصرانه رعایت آن نکات را خواستار است ، قطعا دانش آموزان ، خود را ملزم به رعایت آنها می کنند . دیگر اینکه تجربه نشان داده که معلمی که خود با وقار و متانت و آرامش در کلاس درس حاضر شود و از صدای بلند و داد و بیدادهای بیجا پرهیز نماید این آرامش و متانت بر دانش آموزان نیز تاثیر خواهد گذاشت و باعث خواهد شد که آنها نیز در کلاس آرامش داشته و از سر و صدای بیجا و بی انضباطی پرهیز نمایند! تن صدا ی معلم در آرامش فراگیران بسیارموثر است !!!
از دیگر عوامل شلوغی و سروصدای بی مورد دانش آموزان بیکاری آنها و بلاتکلیفی آنهاست . دیگر ی خستگی است . به همین دلیل زنگ های آخر معمولا این مشکل حادتر است و …

روش تدریس بحث گروهی :
ازروش های تدریس دانش آموزمحوراست . دراین روش دانش آموزان تلاش زیادی برای فراگیری دانش ومهارتهاونگرشهامی کنند.
دانش آموزان به نحویف عالدرتدارک زمینه های لازم برای یادگیری تلاش میکنند . یادگیرندگان ازاینکه میتواننداعلام نظرکنندوبه چالش مناظره دستیازندلذت می برند.
آماده سازی دانش آموزانبرایشرکتدریادگیریوایجادتحریکوانگیزشدرایندانشآموزانوترغیبدانشآموزان به تحلیل انتقادیمفاهیمومهارتهاونگرشهاوپرورشمهارتهمیاریومشارکتارایهراهحلهایخلاقانهبرایمسایلتوسطفراگیرانازاهداف اینروشمیباشد.

روش تدریس پرسش و پاسخ :
هدفاساسیاینروشتشخیصوتحریکتفکروتواناییهاوعلایق وتقویتاستدلالوسنجشوقضاوتواستفادهازتجاربودانستههای
گذشتهوایجاداعتمادبهنفسدرفراگیراناست .درکلاسهایچندپایه پرسشازدانشآموزانپایههایبالاتروجلبتوجهسایردانشاموزانبهپاسخهایارایهشدهمیتواندضمنارزشیابیازدانستههایقبلیزمینهسازتدریسوحتیجایگزینتدریسمستقیمبهدانشآموزان
پایههایپایینترشود . سوالاتمطرحشدهبایدبرانگیزندهباشد.

روش تدریس (بارش مغزی):
به معنی بهرهگیری از مغز برای یورش بردن به یک مسئله یا پرداختن بهیکموضوعاست .استفادهازاینروشدرکلاسهایچندپایهفرصتاظهارنظروابرازوجودرابهدانشآموزانپایههایمختلف میدهدوزمینهایفراهممیسازدتادانشآموزانپایههایمختلفباهمبهرقابتگروهی پرداخته و از هم دیگر بیاموزند.

روش تدریس مبتنی بربازی:
بازیصورتتجربییادگیریاستوبهمیزانزیادیبخشیازواقعیت رابهتصویرمیکشدوارزشانگیزهآفرینیدارد.راهیآسانبراییادگیری استوفرصتمشارکتبرایدانشآموزانرادرفعالیت یادگیری به میزانمساویفراهممینماید.بازییادگیریازهمشاگردیراترغیبمیکند وفراگیرانازطریقتعاملبایکدیگرمیآموزند.آموختههاو تجاربخودرابهیکدیگرانتقالمیدهند .
فرصتاینمهمدرکلاسهایچندپایهبیشازکلاسهایتکپایهمهیااست.

روش تدریس مبتنی بر همیاری:
یکیازموثرترینوموفقترینروشهایقابلاستفادهدرکلاسها روشتدریسمبتنیبرهمیاریمیباشد.اینروشبرایآموزشدروسگوناگون و موضوعات درسی متفاوت مناسب است. معلم قبل از شروع
کلاسابزاریادگیریازجملهتقسیممتنبهاعضایگروهوآزمونراآمادهمیکند.انتخابگروههایناهمگن (تندآموز – دیرآموز – متوسط) برعهدهمعلماست .
مرحله ی اجرا :هردانش آموزبخش مربوط به خود را می
خواند.هرفراگیر میتواندبهاعضایگروهخوددرسبدهد.دانشآموزانیکهیکبخش موردنظرراخواندهدرکنارهمدیگرجمعشدهوباهمتبادلنظرنموده ونتیجهرابهگروهخودانتقالمیدهند. معلمنقشراهنمارابازی
میکندودرپایانآزمون مورد نظر را ارایه می نماید تا افراد براساسآموختههایگروهیشانپاسخبدهند.
– روش تدریس مبتنی برایفای نقش:
ایفاینقشبهاجرادرآوردننقشنیستبلکهدرجریانآندانشآموزان موقعیتهاوایدههاومهارتهاییرابررسیکردهوبهکسبوفهم آنهااقداممیکنند. اینروشسببسبکفراگیریمهارتهاینوینوتحریکخلاقیتوبهبودارتباطاتو… میشود.
– روش تدریس مبتنی بر کاوشگری:
رویاروساختنمستقیمدانشآموزانبافرآیندهایعلمیاست.دراینروشفرآیندطولانییکپژوهشعلمیخلاصه تر وبا محدوده زمانی کوتاهترموردتوجهقرارمیگیرد.

1- ثبت تجربیات آموزشی
تکلیف شب مسئله همیشگی دانش آموزان و اولیای آنان
تکالیف شب تعلق به دوران خاصی ندارد، برخی تکالیف شب را مخصوصاً در سطح ابتدایی کاری بیهوده می دانند و تکالیف شب زمانی می تواند وسیله ای برای نزدیک کردن و ایجاد صمیمیت بیشتر بین کودکان و اولیا شود، که اکراه در انجام تکالیف گاه ناشی از جذابیت محیط اطراف بخصوصی بازی با دوستان یا تماشای تلویزیون می باشد و از طرفی شاید اولیا کودکان تصویر مثبتی از کار و فعالیت جدی به او ارائه نداده اند، در این صورت چگونه می توان از کودکی انتظار اشت که از کار کردن لذت ببرد، در حالیکه هرگز چنین الگویی را در اطراف خود ندیده است و هرگز به او نشان نداده اند که انجام یک کار جدی و حل یک مشکل تا چه حد می تواند لذت بخش باشد و ارزش این را دارد که انسان به خاطر آن لذتهای زودگذر را فرا می کند.
3- بیان شیوه و الگوی تدریس در تفهیم مطالب
زنگ انشاء : به عنوان مهارت شروع نوشتن و نگارش در درس انشاء می توان این روشها را اجرا کرد.
1- به دانش آموزان بگویید که برای هفته ی بعد، تصویری را که مورد علاقه شان است را به کلاس بیاورند و سپس هرچه درباره ی آن می دانند بنویسند.
2- تصویر بزرگی را به کلاس بیاورید و به دانش آموزان بگویید خوب به آن نگاه کنند و درباره اش بنویسند.
3- کاغذهای کادویی طرح داری را که فقط در آن ها فرم و رنگ به کار رفته است به کلاس بیاورید، به دانش آموزان بگویید به آن ها نگاه کنند و درباره اش بنویسند.
4- به دانش آموزان بگویید، به تصویر روی جلد یکی از کتاب های درسی نگاه کنند و درباره ی آن بنویسند (یا دوست داشتند چه تصویری داشت؟)
5- از هنرمندان کشورمان ، پوستر نقاشی به آن ها نشان دهید تا درباره ی آن بنویسند.
6- درباره ی یکی از کارهای هنری شان بنویسید.
7- بیرون از کلاس را نگاه کنند و بنویسند
8- درباره ی بازدیدهایی که خارج از مدرسه داشته اند بنویسید.
9- درباره ی درسی که بیشتر دوست دارند و دلیل آن، بنویسید.
10- درباره ی یکی از موضوعات زیر فکر کنند و داستان بنویسند:
1- نانوایی،میوهفروشی،اسبب بازیفروشی،پارچهفروشی،چهارفصل
2- یک روز بارانی -ایستگاهاتوبوس-پارچهفروشی-نمازجماعت-سینه زنی
4- بیان تجربیات مدیریتی در اداره هرچه بهتر کلاس یا مدرسه

پیشنهادهایی برای شناخت دانش آموزان
· توجه به تفاوتهای فردی و ویژگی های خاص دانش آموزان
· متعجب و غافلگیر کردن دانش آموزان
· در نظر گرفتن تجارب فنی و حرفه ای دانش آموزان
.رفتارهای خوب و مطلوب دانش آموزان را در نظر بگیرید
به دانش آموزان بفهمانید که رفتارشان را در نظر می گیرید. سعی کنید یک "پیام من" حاکی از قدرشناسی برای دانش آموزانی که رفتارشان خوب است را فهمانده اند، داشته باشید. می توانید بگویید "بچه ها، وقتی مه شما سر جایتان آرام می نشینید و تکلیفتان را انجام می دهید، به من کمک کنید تا به دانش آموزانی که احتیاج به مساعدت دارند، یاری کنم، و من واقعاً از این کار متشکرم."
یا می توانید بگوئید "بچه ها ، وقتی شما وسایلتان را بعد از زنگ هنر جمع می کنید، باعث می شوید در وقت و انرژی من صرفه جویی شود. من می خواهم واقعاً از شما تشکر کنم."
در هریک از این مثالها، بنابراین است که معلم همان گونه که احساس می کند، صحبت کند. آخر چرا به این احساس ها و حقایق یاری کننده اعتراف نکنیم؟ خوبیهای دانش آموزان را بفهمید و اجازه دهید که بدانند شما می فهمید!"
گاهی اوقات درک خوبیهای دانش آموزان به عنوان تلاشی برای افزایش رفتارهای مثبت آنها می تواند برای کاهش رفتارهای نامطلوب نیز به کار رود. این کار با سعی در مشاهده و تشویق دانش آموزان به هنگام انجام رفتاری شایسته انجام می گیرد.
دانش آموزان مشکل آفرین کلاس خود را با دانش آموزان یکی از همکاران خود جا به جا کنید
برای کاربرد موثر اصول یادگیری شرطی کنش گر باید از چهار پیامد قابل دسترسی که از سوی معلم تدارک دیده شده است، آگاه بود. این چهار پیامد عبارتند از : تقویت مثبت، تقویت منفی ، اخراج از کلاس و تنبیهدانش آموزان مساله ساز خود را با دانش آموزان یکی از همکاران خود جا به جا کنید ، کسی که بهدانش آموزانی در سطح متفاوت از کلاس شما درس می دهد. او کودک مشکل آفرین شما رامی پذیرد، شما نیز دانش آموز مساله ساز او را می پذیرید. این شیوه مدیریت کلاس به همان میزانکه بیشتر حالت آموزشی دارد، از حالت تنبیهی کمتری نسبت به زمانی که دانش آموز را در سالننگه داریم و یا به دفتر مدرسه بفرستیم، برخوردار است. توجه داشته باشید که هدف از این معاوضهدانش آموز با همکار، ایجاد تشویش برای کودک یا تبیه او نیست. تنبیه پیامدی که کاملاً مجزا در یادگیری عملی است. هدف صرفاً قراردادن کودک در محیطی متفاوت است، جایی که او می تواند دوباره به انجام وظیفه اش مشغول شود. انتقال دانش آموز از کلاسی به کلاس دیگر، باید بی سر و صدا و بدون هیاهو و نیز حتی الامکان با ملایمت و آرامش صورت بگیرد. کارهایی از قبیل تهدید با تکان دادن انگشت، زخم زبان .

تجربیات
1- بچه ها چون داستان را دوست دارند نکات و مهارت ها و چیزهای زیادی را می توانند از داستان یادبگیرند و در ذهنشان همیشه بماند.
2- بچه ها با استفاده از بازی- شعر- نمایش خیلی با لذت و انگیزه ی بیشتری یاد می گیرند.
3- نادیده گرفتن خطاهای کوچک بچه ها در جلوگیری از لجبازی مفید است.
4- بوجود آوردن موقعیت هایی برای موفقیت در بالا بردن اعتماد به نفس بچه های کم رو و خجالتی مفیداست.
5- گروه بندی و استفاده از بچه های قوی در گروههای ضعیف همکاری و همفکری با بچه ها در پیشرفت و تغییر رفتار بچه ها نقش مهمی دارد.
6- تماس مستمر با اولیاء و مشاوره و همفکری و بیان مشکلات ما را در حل ان ها بهتر یاری می کند.
7- معرفی الگوهای خوب مانند پیامبران- امامان- پهلوانان- و انسان های خوب و فداکار به بچه ها بسیار مفید است.
8- برگزاری نمایشگاهی از نقاشی- کاردستی و کارهای بچه ها برای تشویق.
9- تشویق و تنبیه در مورد کارهای فردی و اجتماعی بلافاصله و متناسب با آن در قوت ها و یا ضعیف کردن رفتار نقش زیادی دارد.
10- استفاده از راههای مختلف و با زبان های مختلف برای آموزش مهارت و درون سازی ان چون افراد متفاوت و دارای توان های متفاوتی هستند.
11- تمرین و تکرار برای رفتارهای مناسب مثل سلام- تشکر و … و تشویق بچه هایی که یک رفتار مناسبی را از قبل نداشتند ولی شروع کردند بزرگ جلوه دادن نکات + برای تشویق بهتر
12- تشویق و تنبیه خودکار نه شخصیت فرد این کارت خیلی خوب بود و یا این کار خوبی نبود.
13- انتخاب مامورین کلاسی برای کلاس پنجم از پایه ی چهارم برای تقویت اعتماد به نفس و کم شدن غرور پنجمی ها
چند نکته ساده و مهم در مورد معلم موفق و روش تدریس
مرحله اول: در یک تدریس موفق : آن که عاشق باش و علاقه ای زیاد به این شغل داشته باشد .
مرحله دوم :از آموختن لذت ببری و ثابت نمایی.
مرحله سوم : چشم امید به اهداف بلند ، شما را نجات خواهد داد.
مرحله چهارم : همیشه مسئول و منظم باش.
مرحله پنجم : بجوی تا بیابی ، تقاضا کن حتما" دریافت خواهی کرد.
مرحله ششم : در امر تدریس آمادگی کامل داشته باش و با انصاف عمل کن .
مرحله هفتم :از غفلت در امر تدریس ، استفاده بنما ، عقل سلیم ، لازمه ی تدریس است .
مرحله هشتم : در کارت بی تعصب و انعطاف پذیر باش .
مرحله نهم : با شجاعت کارت را انجام بده ، با ترس و لرز کار میسر نمی شود.
مرحله دهم : با تلاش و همتی بلند به کار خود ادامه بده.
– خاطراتی که موجب پیشبرد اهداف آموزشی و پرورشی شده است .
چگونه توانستم ضعف املا را در علی کاهش دهم ؟
علی دانش آموز کلاس پنجم ابتدایی است . او دانش آموزی در حد متوسط بود. چون که وضعیت تحصیلی اش در تمام درسه به جز املا ء خوب بود و مشکل خاصی نداشت .
رابطه عاطفی خوبی با والدین و خواهر و برادرانش داشت . همیشه با ظاهر ی آراسته و مرتب در کلاس حاضر می شد.
اغلب مداد و یا خودکارش را که در دست داشت می جوید.
در جلسات اول املا متوجه شدم که علی می ترسد و رنگش می پرد ، و خودکارش را می جود ، و در جلسات بعد از اضطراب شدید ، دچار سر درد می شد.
علت این مشکل علی برایم جای سوال بود ، با خود فکر حکردم چگونه می توان اضطراب او را کاهش داد؟

محدودیتها، موانع و مشکلات
1- یکی ازمحدودیت های پیش روی هرمربی ومعاون پرورشی مدرسه نداشتن وقت وزمان کافی برای اجرای طرح های پرورشی درمدرسه است . یک مربی یامعاون پرورشی در ده دقیقه زنگ تفریح هرچند هم خلاق ومهربان ودارای طرح وبرنامه منسجم باشد نمی تواند به اهداف موردنظر خودبرسد.
2- نداشتن ویانبودن امکانات وتجهیزات لازم برای اجرای طرح های موردنظر
3- جدی نگرفتن واستقبال نکردن والدین از طرح های پرورشی
4- جدی نگرفتن وهمراهی نکردن بعضی ازمدیران ومعاونین آموزشی مدارس
5- جدی نگرفتن وهمراهی وهمیاری نکردن آموزگاران هرکلاس
6- بی رغبتی وبی میلی دانش آموزان نسبت به طرح های پرورشی
7- بی مهری مسولین ادارات نسبت به دانش آموزان حائزرتبه های برتر
8- نداشتن برنامه ای خاص برای دانش آموزان حائز رتبه های برتر
9- نداشتن مربیان قرآنی متبحر
10- نداشتن مربیان واستادان مجرب در زمینه رشته معارف اسلامی
11- کمبود امکانات ونداشتن برنامه منسجم برای اوقات فراغت دانش آموزان
12- نبودن فضاهای خاص برای آموزش دانش آموزان
چالش های پیش روی گسترش ارزشیابی کیفی ، توصیفی
ارزشیابی کیفی ، توصیفی یکی ازنوآوری های آموزشی است که در دهه هشتاد
هجری شمسی موردعنایت سیاست گذاران نظام آموزشی وگروهی ازمعلمان دوره دبستانی قرارگرفت، علی رغم استقبال خوب ازاین ارزشیابی باچالش هاوکژتابی های ذهنی روبروست که از آغازازآن در رنج بوده است. به عبارت دیگر، این رویکرد از آغازتدوین طرح واجرای آموزشی آن گرفتار این سوء تدبیرها بوده است وهم اکنون وجود دارد. برخی از کژتابی های ذهنی عبارتند از:
1- یکی از این سوء برداشت هاکه هم زمان باطرح این الگودرمحافل مختلف شایع گشت، معادل گرفتن آن با ارتقاء خودبه خود باشیوه حذف مردودی است . بسیاری تصورمی کنند وهم اکنون تصور می کنند که دراین الگو تکرارپایه وجود ندارد واز این منظر به این طرح استفاده می کردند، درحالی که چنین نیست ، دراین الگو تکرارپایه وجود دارد، دراین شیوه بنابر برخی دلایل علمی ، قانون مردودی برای ارتقاء حذف می شود وارتقاء براساس سن دانش آموز انجام می گیرد. یعنی دانش آموزیک کلاس به شرط حضورفعال درکلاس وانجام فعالیت هاییادگیری همگی درسال بعد به پایه بالاتر ارتقاء می یابد، دیگر نیازی نیست که آزمون پایانی بعمل آید.
2- کژتابی ذهنی دیگری که در حاشیه ارزشیابی کیفی، توصیفی رخ داده است دارای سابقه تاریخی است . به همین سبب امکان رسانی آن بیشتر است. درنظام ارزشیابی تحصیلی گذشته ، خطای ذهنی مهمی صورت گرفت، این خطا عبارت بود از برابرگرفتن امتحان با ارزشیابی تحصیلی، به عبارت دیگر ، ابزار به مثابه کل فرآیند وجریان تلقی می شد وحتی بخش هایی از ادارات آموزش وپرورش که مسولیت ارزش یابی تحصیلی را داشتند ودایره امتحانات نام گرفتند ، وآئین نامه به آن کژتابی ذهنی ادامه می زد.
3) کژتابی ذهنی دیگری درجریان گسترش ارزشیابی مستمر نیزپدیدآمد.ارزشیابی مستمردیدگاه جدیدی بودکه به نظرتصمیم گیرندگان وصاحب نظران می توانست موجب بهبودکیفیت یادگیری درمدارس کشورگردد. اما وقتی که این رویکرد ارزشیابی درفضای کمیت گراوامتحان محور آن زمان قرارگرفت به آئین نامه تبدیل شد ودرنظام آموزش ودرکلاس درس به مدد جریان یادگیری بشتابد ازماهیت اصلی خودبه شدت دور شدو ارزشیابی مستمر باماهیت یاری کننده جریان یادگیری به (امتحان مکرر) تبدیل مفهومی یافت .یعنی این رویکرد درفضای کمیت زده آئین نامه ی قبلی منحل شدوازاینجا ماهیت ارزشیابی مستمر به(نمره مستمر) تبدیل شد.یعنی جلوه یاری دهنده ارزشیابی به فرآیند یادگیری ،به ( نمره) تبدیل شد.
4) کژتابی ذهنی رایج درخصوص این الگوی ارزشیابی، به حذف نمره مربوط می شود. بعضیا تصور می کنند باحذف نمره بساط ارزشیابی ازکلاس برچیده می شود ولذا درجریان یادگیری دانش آموزنظارتی وجود ندارد ودانش اموز به حال خود رها می شود. درنتیجه حذف نمره امر درستی نیست.علت این کژتابی یادگیری را مساومی با نمره گرفتن می دانند.

چالش های اساسی
1- داشتن برنامه راهبردی درحوزه ی آموزش وپرورش ابتدایی دربرابر برخوردهای سلیقه ای
2- ضرورت داشتن الگوی مناسب عالی درتعیین سهم هریک از بخش های آموزش وپرورش براساس حیطه وظایف واهداف
3- برنامه ریزی جامع ودقیق جهت شناسایی، جذب ونگهداشت کلیه کودکان لازم التعلیم
4- انجام مدیریت عوامل وعناصرآموزش وپرورش در دوره های ابتدایی باتاکیدبرارتقاء کیفیت
5- استفاده کافی ومناسب از روش های فعال تدریس واستفاده ازفن آوری اطلاعات در کلاسهای درس دوره ابتدایی
6- استانداردنبودن فضاهای آموزشی وپرورشی موجود وعدم دسترسی دانش آموزان به آشامیدنی سالم وبهداشتی
7- استاندارد نبودن سرویسهای بهداشتی
8- کمبود نمازخانه های استاندارد، بخصوص درمناطق روستایی وعشایری
9- نبودن انگیزه کافی جهت حضور نیروی انسانی ماهر ومتخصص دردوره ابتدایی درمناطق روستایی وعشایری
10- کم توجهی به کلاس های اول وخصوصاً کلاسهای چندپایه
11- یکپارچه سازی مدیریت وبرنامه ریزی آموزشهای پیش دبستانی
12- گسترش سیستم های آموزشی هوشمند( سخت افزاری ونرم افزاری) درسطح تمام مدارس ابتدایی روستایی وعشایری .

راهکارها
1- تولید واجرای برنامه های آموزش الکترونیکی متناسب بانیازمربیان باهمکاری سازمان پژوهش وبرنامه ریزی
2- تهیه شیوه نامه بهره گیری حداکثری از محیط های یادگیری خارج از مدرسه
3- تهیه الگوی مناسب برای تامین وتجهیز مدارس ابتدایی به امکانات فن آوری اطلاعات وارتباطات ورسانه های آموزشی متناسب بانیاز دانش آموزان
4- فراهم سازی زمینه های لازم جهت استفاده ازتوانمندیها وامکانات نهادها وسازمانهای دولتی ازقبیل سپاه پاسداران – اداره فرهنگ وارشاد اسلامی -بنیادشهید- فرمانداریها
5- کیفیت بخشی آموزشهای دوره ی ابتدایی با تاکیدبریادگیرندگان محیط، فضا ومحتوای آموزشی در راستای فرآیند یاد دهی – یادگیری
6- ارائه برنامه مناسب برای علمیاتی نمودن برنامه راهبردی معاونت آموزش ابتدایی ومعاونت پرورشی

منابع و ماخذ

– رشد معلم شماره ی 237 دی ماه 87
– رشدمعلم شماره 236 آذرماه 87
– رشدمعلم دوره ی بیست وهفتم شماره1 پاییز 87
– ره توشه – ویژه مدارس ابتدایی
– کتاب تعلیم وتربیت استاد شهید مطهـــری
تکنولوژی آموزشی، شماره 19، اسفند ماه 1382
– تکنولوژی آموزشی شماره 19، فروردین 1383
– معلم خوب من، آیت اله مظاهری، 1370
– سایت آموزش و پرورش www.Amoozeshvaparvaresh. Org

تعداد صفحات : 60 | فرمت فایل : WORD

بلافاصله بعد از پرداخت لینک دانلود فعال می شود