تجربیات مدون معلم دوره ابتدایی



عنوان تحقیق:
تجربیات مدون معلم ؟؟؟

محقق:
مجید شتابی

کدپرسنلی:
——–

پست سازمانی:
دبیر ؟؟؟؟؟؟؟؟؟

اردیبهشت 93

مقدمه
ایمان جز با عمل استوار نمی شود عمل جزء ایمان است . امام صادق (ع)
زگهواره تا گور دانش بجویی( حدیث نبوی )
با سلام و احترام؛
بیست چهارسال خدمت در کسوت معلمی و پست های مختلف سیستم هر روز برگی بر دانش و تجربات من اندوخت، سعی شد هر سال مدرسه ای بنا کنیم از شعر شعور و شاگردانی تربیت نماییم از جنس نور، مدرسه خواستنی ماشالوده ای داشت براساس محبت به معلمان ودانش آموزان، و سعی شد هر کس در جایگاه خود قدر بیند و ارج. و اما در گذر زمان مسیر گاه آسان و زیبا و گاه سخت و جان فرسا ، با یاری خداوند و مدد همکاران و راهنمایی های مسئولان دلسوز در آموزش و پرورش سعی کردیم دخترکان معصومی را که به ما سپرده اند به سر به نام خداوند هستی.
معلم به عنوان راهنما و عنصر کلیدی در تعلیم و تربیت دارای نقشی اساسی در فرآیند یاددهی ـ یادگیری است و این نقش مهم بیشتر از آن جهت مورد توجه است که عمده اهداف نظام آموزشی با پویایی، برنامه ریزی، هدایت، تدبیر و اهتمام وی محقق می شود و موفقیت معلم در تحقق اهداف تعلیم و تربیت به میزان موثر و جذاب بودن شیوه ها و فعالیت های وی بستگی دارد. معلمی عشق درون می خواهد هر که را که هوای سوختن نیست بگویید از این وادی برود. وقتی سخن از تجربه به میان می آید، وجودم را همچون منبعی عمیق تصور می کنم که سرشار از اندوخته ها و گنجینه های عظیم است که حاصل ؟؟؟؟؟ سال سابقه ی مدیریت کلاس ها در مدارس شهر و روستاهای شهرستان ؟؟؟؟؟؟؟ و ارتباط با کودکان محروم می باشد.
زندگی من از بهار جوانی با این تجارب شکل گرفت و تا خزان عمر همچنان به آنها افزوده خواهد شد و پربارتر خواهد گشت چرا که معلمی هر لحظه اش تجربه ای نو و تازه است. حتی هر شکست و ناکامی در آن نیز به تجربه ای جدید خواهد انجامید. من به عنوان یک معلم همیشه به کارم عشق ورزیده، می ورزم و خواهم ورزید و باور دارم که بهتر از این نیز خواهم شد.
آری، یک معلم باید هر لحظه در حال بالندگی و پیشرفت باشد. اندیشه ها وروش های کهن و تکراری و تاریخ مصرف گذشته را کنار گذاشته، افکار نو و بدیع در ذهن خود بپروراند. پس من هم در جهت یافتن اندیشه های تازه تلاش می کنم وتلاش خواهم کرد. ورود به شغل معلمی از آرزوهای دیرین این جانب بوده و بسیار با علاقه و با جدیت وارد این شغل شدم ومشکلات زندگی درروستاهای دور وچندپایه مرا خسته نمی کرد وقتی این نونهالان را که می بینم باشور وشوق به مدرسه ها می آیند هرروز به علاقه ی من زیاد تر می شد اما با خود می گفتم ای کاش مسولان بیشتر به فکر ما بودند که ازنظر مادی ومعنوی بیشتر به ما توجه می کردند .

تجربه
اولین تجربه ی معلمی در روستای —— در بخش درشهرستان ؟؟؟؟؟؟؟؟؟ شروع کردم که این مدرسه ؟؟؟؟؟ نفر دانش آموز و ؟؟؟؟؟ پایه بود که بنده مدیر آموزگار در این روستا بودم و به این روستا برق رسانی نشده بود و یک کلاس کوچک داشت. چون اولین سال تجربه ی معلمی بود مشکلاتی داشتیم که با راهنمایی های راهنما معلم و تجربه های دوستان این مشکلات برطرف شد.
اولین مشکل دو زبانه بودن: ندانستن زبان فارسی مهمترین وسیله برقراری ارتباط معلم و دانش آموز زبان می باشد. در این روستا تلویزیون هم وجود نداشت تا برنامه های وکارتون هایی به زبان فارسی تماشا کنند. برای حل این مشکل، خود معلم باید حتماً در کلاس درس به زبان فارسی یا همان زبان کتاب، صحبت کند. در هر کلاس ماهها در این خصوص تلاش می کردم بعضی از بچه ها نمی توانسـتند به این زبان صحبت کنند و بعضی هم نمی دانستند، حل این مشکل کلید اصلی موفقیت های بعدی در کلاس می باشد.
پس از چند ماه با تکرار و تمرین به حد مطلوب می رسیدیم چرا که برقراری ارتباط در یادگیری دانش آموزان تاثیر بسزایی داشت. غیر از کتاب درسی، قصه های کوچک را می خواندیم آنقدر در تکرار آن پافشاری می کردیم که حتی دانش آموزان ضعیف نیز به مدد حافظه خود آنها را می توانستند بگویند، داستان یا شرح حال میگفتیم، چندین بار تکرار می کردیم، نکات مهم آن را در لوح می نوشتیم تا دانش آموزان در دفتر خود کامل کنند و به عنوان انشا و تکلیف فارسی قبول می کردیم. اسم کردی و فارسی تصویرها را می گفتیم ولی بر روی خواندن فارسی بیشتر توجه می کردیم.
مشکل دوم چندپایه بودن: بیشترین تدریس بنده در کلاس های چند پایه بوده است و در اوایل مشکلات زیادی داشتم اما با برنامه ریزی دقیق این مشکلات برطرف گردید. گروه بندی در کلاس های چند پایه خیلی مهم است. وقتی دانش آموزان در گروهها مشغول فعالیت هستند و فعالیت ها را خود انجام دهند و معلم به عنوان راهنما باشد بهتر می تواند به پایه ها رسیدگی نماید و دانش آموزان بهتر و عمیق تر مطالب یاد می گیرند. در آخر هر گروه می تواند فعالیت های خود را شرح دهد و یا در تابلوی کلاس بچسباند. بنده هم از مطالب دانش آموزان نتیجه گیری می کردیم و فراگیران مطالب اصلی یاد می گرفتند.
مشکل خواندن و نوشتن: کسانی می توانند خوب یاد بگیرند که در خواندن مشکل نداشته باشند. یاددهی خوب الفبا توسط معلم اول تا حدود زیادی این مشکل را حل می کند. اما بعضی ها کندخوان هستند. با تکرار تمرین بیشتر و بالا بردن تند خوانی آنها، طرز قرار دادن صحیح کتاب و مطالب در صندلی خود، رعایت فاصله چشم ها از کتاب، گوش دادن به مطالبی که می خوانند این مشکل تا حدودی حل می گردد.
نوشتن: برآوردی که طی سالها بین دانش آموزان کلیه مقاطع تحصیلی داشتم به وضوح روشن کرد بیش از 95% آنها طرز صحیح نوشتن و طرز صحیح گرفتن مداد را نمی دانند. طرز صحیح گرفتن مداد، صحیح قرار گرفتن در صندلی، رعایت فاصله خود از مطالب نوشتاری، کم یا زیادی نور می تواند در خستگی و عدم خستگی انسان تاثیرگذارد. چون زمان نوشتن را پایین می آورد، کم نوشتن یعنی کم تمرین کردن یعنی باز اخلال در یادگیری. این موضوع شاید کوچک باشد ولی در یاددهی و یاد گیری تاثیر و اهمیت زیادی دارد، چرا که عدم رعایت آن تاثیر روحی روانی نیز در نویسنده دارد. بنده که به عنوان معاون در مدرسه ی ؟؟؟؟؟؟ بودم چندین دانش آموز در پایه های سوم و چهارم و پنجم داشتیم که در تمام درس ها ضعیف بودند که این دانش آموزان در پایه ها ی اول و دوم، نوشتن حروف الفبا یاد نگرفته بودند و نمی توانستند بخوانند. برای این دانش آموزان کلاس های تقویتی برگزار نمودم و فقط درخواندن و نوشتن کار کردیم که این دانش آموزان در دروس دیگر پیشرفت کردند.
بهداشت فردی و نظم در کلاس: تدریس و یادگیری در محیط شلوغ، بی نظم و غیربهداشتی، بسیارمشکل است این است که من بارها توانستم با دقت در تمیزی لباس،کیف و کفش، ظاهر دانش آموزان، مرتب چیدن صندلی های کلاسها، بهداشت خود کلاس و مدرسه، از بی نظمی ها بکاهم.
داشتن برنامه خوب برای درس خواندن در منزل، قرار دادن لباس و لوازم شخصی در منزل در جای خود، رسیدگی به بهداشت خود، خواب به موقع، کمک از اولیاء، با هم تمرین کردن، خوردن غذای مناسب و استراحت کافی نتایج مطلوب در یادگیری دارند.
نکته: در خصوص تغذیه کودکان باید یاد آور شوم که اغلب دانش آموزان به اندازه کافی فرصت پیدا نمی کنند در منزل غذا بخورند و اغلب ترجیح می دهند با آوردن غذا و پول و میوه به جبران گرسنگی بپردازند. دقت در این موضوع مهم باعث شد من بدانم که اغلب کودکانی که در مدرسه از تغذیه استفاده می کنند مورد تعرض و اذیت دانش آموزان دیگر قرار می گیرند به همین خاطر آوردن غذا و پول از خانه تاثیر زیادی ندارد.
به منظور جلو گیری از این مشـکل به تمامی افرادی که غذا با خود می آوردند اجازه می دادم در پایان یا آغاز درس، در کلاس غذای خود را میل کنند. این باعث می شد اکثر افراد با خیال راحت و با آرامـش در کـلاس غذا بخورند و سایرین نیز به تدریج نـاچار به این جمـع می پیوستند. خوردن غذا در مدرسه باعث کسب انرژی در نتیجه شادابی و سر حالی کودکان می شد و توان گوش دادن، خواندن و نشستن آنها را افزایش می داد و در کل موجب توجه بیشتر به معلم و یادگیری بهتر می شد.
البته دراکثر مدارس به بچه ها میان وعده غذا می دهند که ما درمدرسه ی خود این طرح را اجرا کردیم اما چون بیشتر اولیا نمی توانستند ماهانه پول بدهند این طرح با مشکل مواجه شد. ای کاش آموزش وپرورش مانند آوردن شیرمدارس، برای درست کردن میان وعده غذا برای بچه ها در مدارس فکری می کرد.
فعالیت های مکمل وفوق برنامه: در روستاها بیشتر تدریس خودر را در بیرون کلاس انجام می دادم و همان خارج کردن دانش آموزان به بیرون کلاس، دانش آموزان عملاً چیزها را یاد می گیرند و دستکاری می کنند و با خود به کلاس می آورند و با آن ها چیزهای مختلف می سازند.
وقتی دانش آموز با گل رس، کوه ، کوهپایه و … را می سازد این همان فعالیت مکمل می باشد که در درس جغرافیا استفاده می کنیمکه دانش آموز با چشمان باز و عملاً این درس را یاد می گیرد.
در روستای ؟؟؟؟؟ وقتی دانش آموزان را به کنار رودخانه بردم ویکی از دانش آموزان یک ماهی را با قلاب گرفت ودانش آموزان را باخصوصیات ماهی ها وجانوان آشنا کردم من این روز واین درس را هیچ وقت فراموش نمی کنم.
بردن دانش آموزان به گردش های علمی در روستاها وخوردن نهار با دانش آموزان همیشه به یادماندنی هستند وهیچ وقت نه معلم ونه دانش آموزان آن روزها را فراموش نمی کنند. یا در شهر، بردن دانش آموزان به نانوایی ویا مسجد محله وجاهای مختلف، تدریس همیشه ماندگارتر خواهدبود که بنده در هر تدریسی فعالیتهای مکمل یا فوق برنامه را انجام می دادم وانجام خواهم داد.برای تدریس صدای (ن) در درس نانوایی، دانش آموزان را به نانوایی نزدیک مدرسه بردم.وبا چگونگی درست شدن نان، دانش آموزان آشنا شدند.
بازی وخلاقیت: دوران کودکی یعنی دوران بازی است. سعی کنیم در کلاس وبیرون کلاس با بچه ها بازی کنیم درس را بابازی وقصه وداستان شروع کنیم.بنده تدریس را همراه با بازی انجام می دادم که بازی وسیله ای برای کسب موفقیت،افزایش اعتماد به نفس ،سرشار شدن از شادی ونشاط که خلاقیت دانش آموزان را زیاد می کند وبچه های خلاق را می شناسیم. که بنده در دوران سالهای تدریس با بچه ها عموزنجیر باف وچین چین و… زیاد انجام می دادم که هیچ وقت فراموش نخواهم کرد.مثلاً بازی عموزنجیر باف این گونه انجام می دادیم: بچه ها دایره وار در حالیکه دست های هم را گرفته اند می خوانند: عمو زنجیر باف …..بله /زنجیر منو بافتی …..بله /پشت کوه انداختی …..بله بابا اومده …..چی چی آورده / نخود و کشمش ……با صدای چی . اینجاست که معلم باید اهداف درس را پی ریزی نماید .به طور مثال:با صدای مرغ :قد قد قدا منم منم …..مرغ پا کوتاه منم منم ……و به این طریق بازی عموزنجیر باف مقدمه ای برای درس علوم با موضوع غذای حیوانات می شود)

وبعضی از فعالیت هایی را که برای پرورش خلاقیت کودکان در طول سالهای تدریس انجام می دادم عبارتند از:قصه گویی، نمایش های خلاق و آزاد، تشویق کودکان به سوال کردن، پاسخ مناسب دادن به سوال های آنها، کارهای دستی، کلاژ، استفاده از اسباب بازی هایی که کودک باید با آنها اشیایی را بسازد، فراهم ساختن امکان مشاهده ی نزدیک و مسقیم برای کودکان از طریق آشنایی آن ها با طبیعت ، زیرا هیچ چیز برای کودکان آموزنده تر و جالبتر از تماشای طبیعت نیست، تشویق آنها به جمع آوری مجموعه هایی از گل ها، برگ ها،سنگ ها،تصاویر حیوانات، اشیاء و غیره که مشاهده و دقت کودکان را تقویت می کند، فیلم های مناسب و سایر فعالیت هایی که هر یک از ما می توانیم با اندکی دقت و توجه آنها را مشخص سازیم و امکانش را برای کودکمان فراهم سازیم .
ارتباط عاطفی با دانش آموزان کلید موفقیت بنده دردوران تدریس می باشد بچه ها مرا دوست داشتند چون من همه ی بچه هارا دوست داشتم. بچه ها وقتی مرا می دیدند مرا بغل می کردند مدرسه را از خانه بیشتر دوست داشتند به همه ی دانش آموزان به یک چشم می نگریستم به تفاوت های فردی زیاد توجه می کردم دانش آموزی را تشویق می کردم که پیشرفت می کرد . پس ارتباط عاطفی با دانش آموزان کلید موفقیت معلم در تدریس است وتا زمانی این ارتباط نباشد موفقیت معلم در تدریس غیر ممکن است به همین دلیل پایان نامه ی کارشناسی ارشد را در رابطه بین الگوی ارتباطی معلم وتاثیر آن بر عملکرد دانش آموزان انتخاب نمودم وانشاالله در آینده مقاله ای در این زمینه خواهم نوشت.
امروزه با هوشمند شدن بعضی از کلاس ها می توان بیشتر فعالیت ها در قالب فیلم، عکس، تصاویر گوناکون ونرم افزار ها وپاورپونت متنوع ، در پرده ی متنوع انجام دادوبا قلم سمارت برد نوشت واین وسیله ی کمک آموزشی تاحدی کار معلم را ساده کرده است. امسال بنده در پایه اول ابتدایی در دبستان شهید فهمیده مشغول تدریس هستم که از این رسانه ی کمک آموزشی استفاده می کنم، برای بچه ها پاورپونت های متنوعی درست کرده ام مثلاً جدول صامت ومصوت به صورت پاورپونت درست کرده ام که بچه ها بازدن کلید موس، صامت ومصوت در کنار هم قرار می دهند ویا با صدا ها، کلمه می سازند وهروقت خسته شدند یک موسیقی می گیرند ویا کارتونی را تماشا می کنند ویادرس علوم وریاضی هم به صورت پاورپونت تدریس می کنم.
بنده هم به عنوان مدرس قرآن، در کلاس های قرآنی خدمت کردم وخدمت هم خواهم کرد وآنچه در توانایی بنده بوده در زمینه ی علوم قرآنی به این بچه ها ونوجوانان وجوانان خدمت کرده ام ودوست دارم در آینده برای جوانان خدمت شایسته انجام دهم چون توانایی آن را دارم که به صورت نرم افزار تدریس قرآنی را آغاز کنم وجوانان ونونهالان را جذب کلاس های قرآنی کنیم وبچه ها بیشتر با احکام واحادیث آشنا کنیم. بنده در دوران تدریس در زنگ قرآن، بچه ها را به نماز جماعت مسجد محله می بردم ودر آنجا نماز جماعت می خواندیم وهمچنین درس قرآن را در مسجد تدریس می کردم.
تجارب معلمی آنقدر زیاد است که در یک دفتر نمی گنجد ونمی توان همه ی تجارب را بیان کرد اما گوشه ای از تجارب بنده به صورت چکیده بیان نمودم . امید است مورد توجه ی خوانندگان محترم قرار بگیرد وتمام معلمان با عشق وعلاقه به این نونهالان وآیندگان مملکت خدمت نمایند واز خداون متعال خواستارم که مارا توفیق دهد تا بهتر وبا انگیزه ی بیشتر خدمت خود را به پایان برسانم.
تجربه:
در یکی از سال های مدرسه در مدرسه همکاری داشتم که عجیب اعتقاد داشت که دانش آموز باید از مدیر و معلم و مربی خود بترسد و به قول ایشان باید از آنها سم ببرد. و پیوسته می گفت: (( کلاه معلم باید پشم داشته باشد.)) و یا (( تا نباشد چوب تر فرمان نبرد…)) و حتی این طرز فکر ایشان سبب شده بود که بچه ها بیش از حد از او بترسند و به طریق مختلف (بیماری و …) از کلاس درس او گریزان بودند و کلاس خود را به پادگان تبدیل کرده و ایشان چون یک سرهنگ نظامی بود. او به جای ایجاد انگیزه، ترس و تنبیه را سلاح کار خود قرار داده بود. با استفاده از جلسات شورای دبیران و مطرح کردن اینگونه مشکلات به صورت کلی و عمومی و اینکه معلم ماهر می تواند فضای کلای را برای خود و دانش اموزان بهشت سازد و به جای ترس و تنبیه ایجاد انگیزه کند. و همچنینی در جلسه شورای دبیران مطرح شد که صنودوق انتقادات و پیشنهادات که ماهی یک بار توسط مدیر باز می شد و پیشنهاد و انتقادات دانش آموزان با توجه به صلاحدید و انتخاب برای هر دبیر به صورت جداگانه و محرمانه به دبیر مربوطه ارائه می شود تا خود پیگیر مساله و احیانا تغییر رفتار مطلوب نماید که این دو یعنی جلسات شورای دبیران و صندوق انتقادات و پیشنهادات تغییرات بسیار شگفتی در دبیر مربوطه ایجاد کرد و کلاس او به باغچه و لاو به یک باغبان تبدیل شود.
شاط، تحرک، پویایی، شادابی و… از ویژگی های نسل جوان است و موافق طبع و مقتضیات فطری اوست.
خمودگی، سستی، انزوا، بی تحرکی، غمناکی، پژمردگی، آفت بزرگ و مانع عظیم رشد و شکوفایی و خلاقیت و کارآمدی نسل جوان است. جلوگیری از نشاط و شادابی جوانان و جلوگیری از بروز احساسات و هیجانات عاطفی آنان، موجب سرخوردگی و بروز بیماری حقارت و عقده های روحی و روانی است. اسلام دین زیبایی و نشاط و دینی آسان و منعطف است.
انبساط روحی، بهجت افزایی و خنده رویی از زمینه های رشد و شکوفایی جوان و زمینه ای برای تخلیه عقده های روحی و فشارهای روانی است.
● شاداب سازی محیط مدارس
نشاط، تحرک، پویایی، شادابی و… از ویژگی های نسل جوان است و موافق طبع و مقتضیات فطری اوست.
خمودگی، سستی، انزوا، بی تحرکی، غمناکی، پژمردگی، آفت بزرگ و مانع عظیم رشد و شکوفایی و خلاقیت و کارآمدی نسل جوان است. جلوگیری از نشاط و شادابی جوانان و جلوگیری از بروز احساسات و هیجانات عاطفی آنان، موجب سرخوردگی و بروز بیماری حقارت و عقده های روحی و روانی است. اسلام دین زیبایی و نشاط و دینی آسان و منعطف است.
انبساط روحی، بهجت افزایی و خنده رویی از زمینه های رشد و شکوفایی جوان و زمینه ای برای تخلیه عقده های روحی و فشارهای روانی است.
● تاثیر نشاط روحی بر شکوفایی خرد و اندیشه :
نشاط و انبساط روحی، یکی از متغیرهای موثر در شکل گیری شخصیت مثبت در کودکان و نوجوانان است و بالعکس، اضطراب و تشویش خاطر عامل مهمی در توقف استعدادهاست. روان شناسان حالت شادی را نتیجه عمل هماهنگ و منسجم و سامان یافته همه عواطف یک فرد می دانند و معتقد هستند که نشاط و آرامش روحی زمینه های باروری خرد و اندیشه را به وجود می آورد.
▪ چنانچه فردوسی می گوید:
ـ چو شادی بکاهد، بکاهد روان
ـ خرد گردد اندر میان ناتوان امروز تحقیقات مربوط به اعصاب و روان نشان داده است که یادگیری انسان و ساماندهی رفتار کودک در گرو نشاط و شادابی و هیجانات مثبت اوست و خلاقیت، شکوفایی استعدادها در گرو نشاط و انبساط روحی انجام می شود.
دستورات اسلام منطبق بر فطرت و ماهیت انسان هاست و از ویژگی انسان ها، شور، نشاط، پویایی، تحرک و شادابی است و این ویژگی هاست که به انسان ها امید به زندگی می دهد و انسان ها را برای عبور از مشکلات و سختی ها یاری داده و از دامنه ها به قله می کشاند.
در حالی که انسان افسرده، انسان غمناک، انسان بی تحرک، احساس خستگی و درمانگی و بی پناهی می کند، احساس ناامیدی و یاس و بدبینی دارد و او را در برابر مشکلات ناتوان و عاجز می گرداند و از قله ها به دره ها و سنگلاخ ها می کشاند.
ما نباید جاذبه ها و انگیزه های گرایش به اسلام و معنویت را از نسل جوان بگیریم. نباید نسل جوان احساس کند که دین اسلام فقط شامل یک سری امر و نهی های خشک و غیرمنعطف و حزن انگیز است و با لذت و شادی مخالف است.
اگر ما شرایط و زمینه را برای ابراز هیجانات و تخلیه احساسات به وجود نیاوریم، زمینه برای اختلالات روانی و رنجوری و افسردگی فراهم می شود. نشان دادن چهره خشن و متصلب از اسلام ظلم به اسلام است.
● تجلی ظاهری هیجانات درونی
با توجه به این که نشاط و سرور مانند هر هیجان و احساس دیگر تجلی ظاهری ویژه ای دارد مثلا تظاهر شادی گاهی در خنده، گاهی در دست زدن و گاهی در فریاد و از جا پریدن جلوه می کند. ما نباید از این تجلیات درونی برداشت های منفی و غلط داشته باشیم. ما نباید اگر بچه ها و دانش آموزان ما به خاطر ابراز خوشحالی از یک پیروزی و یا برای انجام تشویق در یک موضوع مورد علاقه خود فریاد زدند یا دست زدند آنها را از این کار منع نماییم.
همان گونه که یکی از تجلیات بروز احساسات و عواطف و علایق مذهبی و دینی ذکر صلوات بر محمد و آل محمد است و این شعار الهی نیز زیبایی خاصی دارد. چون سلام و درود، ارزش گذاری و ارجمندی است که ثمره آن و انعکاس آن به خود انسان برمی گردد و موجب ارتقای معنویت و آرامش و ارضای روحی می شود.
اقدام به این فضیلت بزرگ و مقدس نیز توجه بر اصل تربیتی، الگوسازی و الگوپذیری و الگوگیری و عاطفه ورزی و همانندسازی آگاهانه است. این امر است که فرایند تعلیم و تربیت را غنای ویژه ای می بخشد.
بنابراین به این مهم نیز باید توجه ویژه ای شود و یا مسئله عزاداری و گریه کردن و سینه زنی که یکی دیگر از زمینه های بروز و ظهور احساسات و عواطف دینی است که در سوگ فرزانگان و شهدای راه فضیلت انعکاس عینی و ظاهری می یابد و به صورت گریه یا سینه زدن تجلی می کند.
با این کار، هم یاد و نام و آرمان آنان زنده نگاه داشته می شود و هم موجب تخلیه عقده ها و کینه ها و تجلی خشم علیه ستم پیشگان می شود و هم زمینه هوشیاری و بیداری و دشمن شناسی را فراهم می سازد و این شیوه نیز باید به عنوان یک اصل تربیتی مورد توجه قرار گیرد.
● ممنوعیت سرکوبی غرایز :
پس همان گونه که ملاحظه می شود، هرکدام از مسائل مذکور تجلی نوعی از احساسات و غرایز و عواطف طبیعی و ذاتی کودکان و نوجوانان و جوانان است و جلوگیری و سرکوب هریک از آنها موجب خسارات جبران ناپذیری بر شخصیت و روح و روان آنان خواهد شد.
خداوند هیچ استعدادی را در ذات انسان قرار نداده است، مگر اینکه برای آن علت و فلسفه و فوایدی منظور کرده است و سرکوب استعدادها مغایر اراده خداوند است. بنابراین کار معلم، وظیفه مربی و رسالت تعلیم و تربیت، سرکوب غرایز و استعدادها نیست. بلکه شناسایی استعدادها و سپس هدایت و جهت دادن استعدادها و غرایز در مسیر فلسفه خلقت و اراده و تدبیر خداوند است. البته این کار سختی است اما مهم است و متاسفانه مسئولان تعلیم و تربیت ما در این رابطه دو مشکل بنیادین دارند.
برخی به خاطر نگاه های تک بعدی خود مشکل بینشی و نگرشی نسبت به فلسفه وجودی استعدادها و غرایزی که ذکر شده، دارند و برخی دیگر مشکل روشی دارند یا در کاربرد استعدادها در زمان و مکان و موقعیت های ویژه اشتباه می کنند و نمی توانند دانش آموزان را به نحوی آموزش دهند که در کجا شادی کنند و در کجا صلوات بفرستند و در کجا عزاداری کنند. چگونه و به چه میزان شادی کنند؟ معلوم کنند که دامنه شادی و غم تا کجاست؟ مرزهای مجاز و غیرمجاز آن تا چه حد است؟
باید نظام تعلیم و تربیت درصدد نشان دادن زیبایی ها و جاذبه های دینی به نسل جوان باشد. نباید جوانان فکر کنند هرچه زیبایی است مربوط به نوآوری های جدید است و هرچه امور خشن و زمخت است مربوط به سنت های دینی است.
باید مربیان و معلمان دلسوز پل ارتباطی رنگین و شاداب و پر نشاطی بین گذشته و حال و سنت های دینی با نوآوری ها و نیازهای معقول جدید ایجاد کنند. به نحوی که نه آرمان ها و اصالت ها خدشه دار شود و فراموش شود و نه جوانان و نوجوانان ما از جاذبه های نوآوری و زیبایی های مشروع محروم شوند. امام صادق(ع) در مورد ویژگی شیعیانش چنین می فرمایند: پیروان ما از مازاد سرشت و طینت ما آفریده شده اند.
در خوشحالی ما خوشحال و در اندوه ما غمناکند. باید بچه های ما آموزش ببینند که شادی و غم آنان چگونه متجلی شود و چگونه تعدیل یابد. چون در اسلام نشاط و شادابی تعدیل نشده و یا افسارگسیخته نداریم و توجه به اصل تربیتی نشاط و سرور در جوانان نیز نمی تواند موجب لطمه زدن به شخصیت آنان شود یا محیط اجتماعی را محکوم کند به عزاداری و همان گونه که صلوات نیز با همه محاسن و فوایدی که دارد نباید خلاف عرف و منطق انجام شود که خدای نکرده موجب بیزاری از دین شود.
● با زندگی همراهی کنید :
هر کسی تقدیری در زندگی دارد و با مسئله هایی روبه رو است اما آیا به این معناست که بگذارید زندگی روند خود را طی کند؟ به طور مسلم نه. در عوض می توانید روشی در پیش گیرید که به بهترین شکل ممکن با مسئله ها روبه رو شوید و بیشترین تلاش خود را در این زمینه نشان دهید. در این صورت، متوجه راه های جدیدی شده و با کشف آن، انرژی تازه ای کسب می کنید.
● مثبت بیندیشید و مثبت عمل کنید
برای شاد بودن باید فکرهای خود را عوض کنید، اما منتظر از راه رسیدن احساس ها نباشید. احساس ها پس از عمل کردن، از راه می رسند. اگر می خواهید شادتر باشید، شادمانه تر عمل کنید. اگر می خواهید منش دوستانه تری داشته باشید، دوستانه تر عمل کنید. بنابراین علاوه بر اینکه مثبت می اندیشید، مثبت نیز عمل کنید.
● آنچه را می خواهید، طلب کنید
به جای شکایت کردن و متهم کردن دیگران به دنبال خواسته های خود بروید، انتخاب با شماست. می توانید به همین رویه ادامه دهید و از هرچیز و هر کس شکایت کنید و همچنان چیزی نصیبتان نشود یا می توانید آنچه را می خواهید، طلب کرده و به دنبال تحقق یافتنش باشید.
● لذت از رسیدن به خط پایان
به هدف نرسیدن به معنای شکست نیست، بلکه به این معنی است که شما به تمرین و تجربه بیشتری نیاز دارید. به راحتی تسلیم نشوید و اجازه ندهید یک شکست شما را به گونه ای تحت تاثیر قرار دهد که همه تلاش های خود را از بین ببرید. به راه خود ادامه دهید و لذت به خط پایان رسیدن را تجربه کنید.
● در زمان حال زندگی کنید
به لحظه حال آگاه باشید و در گذر آن منتظر آینده باشید تا بتوانید از فرصت ها سود ببرید. در گذشته سیر کردن و غم آن را خوردن، چشم هایتان را به روی امکانات و فرصت های حال می بندد و در عین حال، آینده را نیز از دست خواهید داد. شادی، محصول زندگی کردن در لحظه حال است که تکیه گاهی برای رسیدن به آینده ای فوق العاده است. فقط با آنچه امروز انجام می دهید می توانید آینده خود را تحت تاثیر قرار دهید.
● ورزش کنید
فعالیت فیزیکی منظم، یکی از موثرترین تکنیک های شاد بودن است. ورزش را برای خود یک عادت کنید. هر روز فقط ۱۰دقیقه پیاده روی کنید. عذر و بهانه نیاورید. اگر هوا به شدت بارانی یا برفی است، دور خانه، تند و چابک قدم بزنید. اگر هوا عالی است، از منزل بیرون بروید و از شگفتی ها و زیبایی های زمستان لذت ببرید. ورزش را به سرگرمی تبدیل کنید. برنامه های ورزشی را آهسته شروع کنید و برای اجتناب از آسیب به تدریج بر زمان و شدت آن بیافزایید.
● برای داشته ها سپاسگزار باشید
یکی از راه های مهمی که تاثیر نگرش مثبت را حفظ می کند، داشتن نگرشی همراه با قدردانی به زندگی است. در این لحظه در هر موقعیتی که هستید هنوز هم چیزهایی وجود دارند که بابت آنها سپاسگزار باشید. مانند سلامت جسمی و روانی، وجود خانواده، دوستان و… به اطرافتان و جایی که در آن زندگی می کنید، نگاه کنید، داشته های خود را در نظر بیاورید، شغل و همه موهبت هایی را که از آن برخوردار هستید.
شکرگزار بودن یکی از عوامل مهم شادمانی است. اگر قدردان داشته های خود باشید، شخصی شاد و خوشحال خواهید بود. از طرف دیگر اگر همواره به نداشته های خود فکر کنید، بیشتر احساس بدبختی و بیچارگی می کنید.
اگر دائم در این مورد فکر کنید که چقدر خوشبخت هستید و بابت آن سپاسگزار باشید، این نگرش به کل زندگی شما سرایت می کند. فهرستی از همه چیزهای با ارزشی که دارید تهیه کنید، هر زمان که احساس افسردگی و کسالت کردید به آن مراجعه کنید و آن را بخوانید.

تجارب :
از تجربیات قابل توجه اینجانب درمدارس شهر در امر تدریس زمانی بود که از روش های جدید و نوین هیچ خبری نبود و همه جا به شیوه سنتی درس داده می شد اما بنده در تدریس با شیوه ها و ایده های نوین کاملاً موفق بوده چرا که همیشه سعی می کردم جذابیت تدریس را در کلاس بالا برده و از روش هایی کمک می گرفتم که تا اندازه زیادی، توجه دانش آموزان را به خود جلب می کرد. شیوه هایی مانند گفتگوهای دو طرفانه، پرسش و پاسخ، روش های بارش مغزی، نمایش و عینیت بخشی به تدریس سرلوحه کارم بود. همواره سعی می کردم تدریس را در کلاسهای مختلف، با نوعی بازی همراه کنم تا درسها برای دانش اموزان جذابیت خاصی داشته باشند. نقش های مختلفی که به دانش آموزان داده می شد و دروسی که تکیه صرف بر حافظه داشت با کمک فراگیران به نمایش گذاشته می شد، به همین دلیل ضریب ماندگاری اندوخته ها افزایش می یافت که نتیجه آن صد در صد قبولی در پایه پنجم ابتدایی که سوالات استانی طرح می شد و تصحیح به صورت سر برگ شده انجام می گرفت کار آسانی نبود آن هم در مدارسی که از چند پایه مشابه برخودار بود.
یکی دیگر از کارهایی که برای ارتقاء سطح یادگیری و موفقیت دانش آموزان در آزمونها داشتم این بود که در آزمون ها، سعی می کردم همیشه سوالاتی که به دانش آموزان ارایه می گردید مورد ارزیابی قرار گیرند و به این نکته توجه خاص داشتم که دانش آموزان در کدام یک از حیطه ها مشکل داشتند و سعی بر آن داشتم تا حد امکان مسایل و مشکلاتشان را حل کنم. یعنی همواره هم از خود دانش آموزان می خواستم تا نقاط ضعفشان را بگویند و هم با توجه و دقت در برگه های امتحانی آنها درمی یافتم که آنها در چه مباحثی ضعف دارند و از این رو سعی می کردم تا با بالا بردن تجربه خودم در امر تدریس، در رفع نقاط ضعف دانش آموزان در درسهایی که تدریس می کردم نیز موفق و موثر واقع شوم.
تجربه دیگرم که احساس می کنم در بالا بردن سطح کیفی کارم و نیز در بیشتر شدن موفقیتم در امر تدریس موثر بوده است، برقراری روابط معقول و مناسب با دانش آموزان بود به گونه ای که همه در کلاس احساس امنیت و آرامش کرده و گاهی مهم ترین مسایل خود را به راحتی مطرح و با بنده در میان می گذاشتند. علاوه بر دانش آموزان بعضی از والدین نیز برای رفع مشکلات آموزشی و پرورشی فرزندشان مراجعه نموده و استمداد می کردند. اساساً برقراری ارتباط مناسب و شایسته با دانش آموز، می تواند یکی از مهمترین عوامل موفقیت هم برای معلم و هم برای دانش آموز باشد. این مساله، چیزی است که حتی در تعالیم دینی ما نیز بر آن بسیار تاکید شده و حتی در سیره ی پیامبر اکرم نیز داستان ها و موارد بسیاری نقل شده که پیامبر در هنگام تعلیم امور دینی، پیش از هر چیز سعی می کرد با کسی که می خواهد مطلبی را به او تعلیم دهد، به عنوان فرزند خود برخورد کند و او را در نهایت مهر و محبت مورد تعلیم قرار دهد. امروزه در علم روانشناسی و علم تعلیم و تربیت نیز دانشمندان ثابت کرده اند که برقراری ارتباط مناسب همراه با عطوفت و مهربانی، می تواند بهترین عامل موفقیت معلمان با شاگردان خود و ترغیب آنها برای علم آموزی باشد. از این رو من همیشه سعی می کردم تا با دانش آموزان به گونه ای برخورد کنم که آنها نه آنقدر از من دور شوند که نسبت به من و آموختن درس، بی انگیزه و بی رغبت شوند و نه آنقدر جذب من شوند که با امید به عطوفت و شفقت من نسبت به درس خواندن تنبل شوند، بلکه سعی می کردم با تاسی بر سیره پیامبر و مولای متقیان حضرت علی (ع) هم دافعه داشته باشم و هم جاذبه، تا دانش آموز در شرایطی معقول و منطقی، بتواند هم برای پیشرفت درسی اش تلاش کند و هم مشکلات تحصیلی و حتی خانوادگی اش را با من درمیان بگذارد تا با همفکری و مشورت، مشکلاتش را برطرف کنیم.
از تجارب دیگرم در دوران معلمی این است که همواره بر این اعتقاد بوده ام که آنچه دانش آموز باید بیاموزد می بایست در کلاس اتفاق بیفتد، تکالیف در خانه در قالب فعالیت های خارج از کلاس و مدرسه است. یعنی همیشه به دانش آموزان تاکید می کردم تا سر کلاس به خوبی به درس توجه و دقت کنند تا مطلب را کامل یاد بگیرند و از آنها می خواستم تا پیش از آنکه وارد بحث بعدی شویم هر سوالی از درس و بحث قبلی دارند بپرسند تا هیچ جای ابهام و مساله ی حل نشده ای برایشان باقی نماند. علاوه بر این، سعی می کردم به دانش آموزان تکالیفی بدهم که از انجام آن سر باز نزده و احساس خستگی نکنند بلکه با رغبت به انجام آنها همت گمارند. دانش آموزان پس از ارایه تحقیق و پژوهش در نظر گرفته شده ابراز شخصیت می نمودند و از آن لذت برده و رغبت برای فعالیت های گروهی در آنان افزایش می یافت. به عنوان مثال در پایان کلاس چند سوال مطرح می کردم و از آنان می خواستم در ابتدای جلسه ی بعدی پاسخ های خود را بیان کنند که این کار باعث رقابت بین همکلاسی ها هم می شد. اساساً ایجاد شوق و انگیزه در دانش آموزان برای انجام تحقیقات و مطالعات گروهی، یکی از عوامل مهم و موثر در پیشرفت درسی آنها می باشد، چنانکه در این مورد هم احادیثی از پیامبر و ائمه معصومین داریم و هم دانشمندان علوم روانشناسی و تعلیم و تربیت نیز بر این امر بسیار تاکید کرده اند.
از دیگر تجربیاتی که برای پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته ام این است که در طول ترم فرصت هایی را برای دانش آموزان در نظر می گرفتم تا جبران عقب افتادگی های خود را داشته باشند، و لذا جلساتی را به صورت مشترک با دانش آموزان و حتی گاهاً با والدین آنان برگزار می کردم، این امر باعث می شد تا از موانع و مشکلاتی که احیاناً فراروی دانش آموزان است آگاهی یابم و بتوانم در روند آموزشی به آنان کمک کنم. همیشه آزمون هایی که از دانش آموزان می گرفتم به عنوان یک فرصت قلمداد می شد نه یک تهدید چرا که عیوب کار در عمل مشخص می گردید.
بنده همواره برای ارتقای مستمر کیفیت در آموزش و پروش تلاش می کردم. اساساً در مدیریت کیفیت جامع فقط به تعیین اهداف در برنامه های آموزشی و درسی اکتفا نمی شود چرا که اهداف به تنهایی نمی توانند منجر به نتایج پایدار وقابل اعتماد شوند.
ارتقای مستمر کیفیت، مشارکت همه ی مدیران ، معلمان ، کارشناسان، دانش آموزان و والدین آنها را برای ارتقا برنامه ی درسی وآموزشی مدرسه با تاکید بر رضایت دانش آموزان مورد توجه قرار می دهد. به عبارت دیگر ارتقای مستمر کیفیت، بر مشارکت همه ی عوامل دست اندرکار ، برای جلب رضایت دانش آموزان ، تاکید بر تحول وتغییر در شناخت، نگرش فردی و جمعی همه ی کارکنان مدرسه به طور مستمر و توجه به تکنولوژی در فرایند برنامه های مدرسه، تاکید دارد .
ارزشیابی ونظارت برکار همکاران
نظارت بر تدریس همکاران یکی ازمهمترین وظایف مدیران ومعاونین آموزشگاها می باشد که متاسفانه در طی 15سال سوابق معلمی خود در مدارس مختلف شهرستان شاهدآن بوده ام که این امر البته دلایل گوناگونی دارد که در اینجا مجال صحبت دراین رابطه نمی باشد ولذا فقط روشهای موثر آن ازنظر خودم که به صورت تجربی مفید بوده بیان میدارم. بهتر است درابتدا اهداف برنامه نظارت برای همکاران به صورت خصوصی یا درجلسات دبیران مطرح گردد.برای نمونه این اهداف درآموزشگاه ما به صورت زیر تدوین گردیده و براساس آن نظارت صورت می گیرد .
1-همکاری با دبیران در جهت اصلاح فرایند آموزش.
2-تاکید بر اینکه پیشرفت در امر تدریس نتیجه وحاصل تشریک مساعی معلم ومسئولین آموزشگاه می باشد.
3-احساس مسئولیت مسئولین آموزشگاه در مقابل خداوند وخود وهمکار ودانش آموزان.
4-بررسی وضعیت عملکرد دانش آموزان ضمن تدریس همکاران.
5-کمک به همکاران در ارزشیابی از تدریس خود.
6-مشاهده شیوه تدریس همکاران وارایه شیوه های برترهمکاران به سایر هم رشته ی ها در جلسات شورای دبیران.
7-بیان شیوه تدریس همکاران وانتظارات آنها از دانش آموزان جهت والدینی که پی گیر این امر می باشند.
8-همفکری با همکاران علاقه مند جهت ایجاد شیوه های کنترل نظم در کلاس جهت رسیدن به نتایج مطلوبتر
9 -ثبت نقاط قوت وابتکاری همکاران در پرونده ارزشیابی آنها .
شیوه های تشویق دانش آموزان درمسایل گوناگون آموزشگاه
بهترین وکم هزینه ترین روش تشویق بنده در طی سالهای اخیر در کنار اهداء جوایز مادی گرفتن عکس دانش آموزان مورد تشویق در مراسم ها در مقابل کل دانش آموزان ونصب تصاویر در تابلو اعلانات و وبلاگ آموزشگاه که به این منظور طراحی گردید وهمچنین دادن مسئولیت به این افراد وهمچنین اجازه سخنرانی دانش آموزان مورد تشویق وبیان علتهای موفقیت خود در سر صف برای سایرین می باشد.که از طرف دانش آموزان بسیار زیاد مورد استقبال قرار می گیرد.ضمنا در این مورد بهتر است علاوه بر روشهای ابتکاری از 90روش تشویق دانش آموزان در صفحه 90کتاب معاون یک مدیر است کمک گرفته شود. (90روش تشویق در جلسه معاونین دراختیار کلیه همکاران قرار گرفت)
چند تجربه مفید درباره شیوه برخورد با دانش آموزان خاطی که مقررات آموزشگاه را رعایت نمی کنند.
در این مورد قبل از هر چیز باید گفت وبه آن یقین نمود که ما بایک انسان طرفیم وما معاونین یا سایر معلمین در رابطه با شاگردان خود نباید این حق را به خودمان بدهیم که شاگرد را به دلیل اینکه یک نسل از ما دیرتر به دنیا آمده است یا چند سال ازما کوچکتر است پذیرنده ی همه حرفهایمان بدانییم ما معاونین وسایر همکاران باید به همه دانش آموزان توجه داشته باشییم مخصوصاَ در دوره راهنمایی با توجه به اقتضای سنی خود به توجه بیشتر ما نیاز دارند و دوست دارند که به اظهار نظرهای آنان توجه کنیم و طرف مشورت ما قرار بگیرند.
اگرما به این مسئله توجه نکنیم و شاگردان را در تصمیم گیریها دخالت ندهیم یا همیشه از تعداد خاصی نظر خواهی کنیم یا مسئولیت بدهیم شاگردان برای جلب توجه ما و اثبات وجود دست به کارهایی خواهند زد که نظم مدرسه را به هم بریزند .ولذا داشتن یک فکر مثبت درمورد هر دانش آموزوپرهیز از هرگونه پیشداوری وقضاوت عجولانه درموردمسایل انظباطی دانش آموزان امری ضروری می باشد.

چند نکته :
1-درصورت تذکر ویا نصیحت دانش آموز بهتر است این امر حتما به صورت خصوصی صورت بگیردونتیجه چند دقیقه ای این امر ممکن است با نصیحتهای چندین ساعته که برای جمع در طی سال عنوان می شود برابری کرده وحتی موثر تر باشد.(این جمله در پاسخ سئوال من ازیک همکار در زمان بازنشستگی اش بود که ازوی خواستم یک تجربه مفید کاریش رابه عنوان هدیه برایم بیان نماید)
2-درصورت معرفی دانش آموز خاطی از سوی همکار حتما از وی بخواهیم تا علت آنرا به صورت کتبی برایمان درج نمایید.
4-شیوه برخورد با مسایل انضباطی حتما به تناسب جرم انجام گرفته صورت بگیرد.مثلا در صورت عدم رعایت بهداشت کمک به پاکیزه نمودن محیط ویا در صورت وارد کردن خسارت مجبور نمودن دانش آموز یا اولیاء وی به جبران آن………
5-داشتن یک قانون تنبیه مناسب مشابه ماده 76 آئین نامه انضباطی مدارس بسیار ضروری وموثر می باشد .
6-بهتر است هر موقع که تعهدی از دانش آموزان خاطی گرفته می شود به همان تناسب تعهدی از طرف خود ما معاونین به دانش آموز داده شود که درصورت عدم تکرار موارد کسر انضباط وی جبران خواهد شد.
7- در باره کوتاه بودن بیش ازحد موی سر دانش آموزان بهتر است بدانیم با توجه به مقررات آموزش وپرورش در صورت رعایت بهداشت و شوونات اسلامی چنین امری بی دلیل و فاقد ضرورت است.

شناخت دانش آموزان وثبت سوابق انضباطی ودرسی آنها :
برای این منظور:دفاتری تهیه و تمام اطلاعات دانش آموزان از قبیل مشکل و یا بیماری خاص فیزیولوژیک و یا مشکل ویژه جسمی ،موفقیت ها و کاستی های احتمالی رفتاری و درسی دانش آموزان در آن درج شود .بهتر است در این صفحه قسمتی هم برای چسباندن عکس دانش آموز منظور گردد ضمنا در این دفتر هم ویژگی های مثبت وهم منفی نوشته شود .
کار اداری، تجربه ی خوب وموفق سالهای خدمت :
اینجانب از سال26/7/82 به بعد به عنوان —— مختلف انجام وظیفه نمودم که از سال—— در اداره آموزش و پرورش شهرستان چادران مشغول خدمت هستم ودر این سالها تجارب خوبی از افزایش اطلاعات ،شناخت روحیه و مسائل اداری کسب نمودم که نمونه ای از تجارب موفق بنده به عنوان ——— آموزشی —- – که سعی کردم در سالهای آتی و از تجربیات دیگران هم از آن استفاده نمایم حتی معتقدم بهتر است کلیه ی همکاران فرهنگی برای مدتی هم که شده در اداره کار کنند بدین شرح می باشد:
روزهای اول استخدام همکاران اداری خود را که می دیدم برخی طرز برخوردها را نمی پسندیدم زمانی شد خود در اداره مشغول خدمت شدم ،شاید تعجب کنید که همین روحیه در من نیز شکل گرفت ،البته با بررسیها از زوایای مختلف به این نتیجه رسیدم: که برخی مواقع حجم کاری زیاد برخی از دوایر ،قدرتی که انسان به واسطه ی ارتقای پست پیدا می کند ،تغییر نگرشها نسبت به همکاران فرهنگی وتامین نظر همکاران اداری و فاصله گرفتن از منظر دیگری باعث تغییر روحیه ی افراد می شود و باید گفت تقریبا همه ی افراد کم یا زیاد هم صاحب این روحیه می شوند و کمتر کسی می تواند ادعا کند من قبل وبعداز ارتقای پستم تغییر نکرده ام .

از نقطه نظر فنی: تسلط برکامپیوتر ،انواع گزارش نویسی ،کار با محیطهای مختلف ویندوز و آشنایی با سیستم پرسنل و مجموعه قوانین اداری وحقوقی از برکات خوب کار در اداره است .با همه ی این منظر دید فرد با گذشته تفاوت پیدا کرده ظرفیتهای فکری فرد افزایش پیدا می کند .
آشنا نبودن ارباب رجوع و کارمند با حقوق خود :
در نظام اداری ایران ،ارباب رجوع با حداقل آگاهی از حقوق شهروندی به ادارات مراجعه می کند .جهل افراد نسبت به قوانین و عدم آشنایی با نظام بوروکراسی وسلسله مراتب اداری گاهی انجام کار برای کارمند و ارباب رجوع سخت می کند .
در دستگاههای اداری وسازمانهای مختلف ارباب رجوع تنها برای پیگیری کار خود در مقطعی خاص به سازمان مورد نظر سر می زند وکاملا نسبت به پیگیری اداری در آن سازمان بی اطلاع یا کم اطلاع است بنابراین ممکن است گاه مسیری بیهوده طی کند ازاین اتاق به آن اتاق یا ازاین اداره به آن اداره برود وگاهی به حق مورد نظر خود نرسد .
حال اگر با کمی اطلاع رسانی و آموزش شهروندی ،هم ارباب رجوع وهم کارمند را به حقوق متقابل آشنا کنیم هردو طرف از نحوه ی کار راضی و به هدف خود خواهند رسید .
آموزش شهروندی از طریق رسانه ها ،درقالب نوشتار از طریق پوستر و بروشور ،پیام و نمودار ها و تشکیلات سازمانی و قوانین مدنی میسر است ،یک نفر هم با داشتن روابط عمومی بالا در مدخل ادارات می تواند ارباب رجوع را راهنمایی کند ،نه این که راهنما یک نگهبان بی سواد بد اخلاق باشد که ظاهرش برای فراری دادن ارباب رجوع کفایت می کند .
در ادارات آموزش وپرورش اغلب ارباب رجوعان ،فرهنگیانی هستند که با کمال تاسف باید گفت :

برخی از آنها که خود باید به دنبال حقوق خود باشند از یک ارباب رجوع عادی برای انجام کار اطلاعات کمتری دارند. این افراد بخشنامه هارا به موقع مطالعه نمی کنند ،یا به آنان اطلاع رسانی دقیقی نمی شود ،ووقتی حقی ضایع شد ارباب رجوع طلبکار کارمند است و کارمند ارباب رجوع را زیر سوال می برد .
خلاصه کلام این که ارتباطات درون سازمانی ما باید سازمان یافته تر شود اطلاعات ما از سازمانها شکل کاربردی بگیرد و همه در برابر هم مسئول باشیم .
تقسیم کار قسمتهای مختلف بر اساس لیاقتها و تواناییها
در نظام اداری ما ،در برخی قسمتها هر کسی به درستی سر جای خود ننشسته،شایستگی ها مد نظر نیست ،رشته های تحصیلی مر تبط با پست مورد نظر نیست بیشتر شاغلین ادارات همان کسانی هستند
که مدتی در مدارس بوده اند وبه پست اداری منصوب شده اند این افراد در طول ماهها تجربه باپست مورد نظر آشنا می شوند بعد از اینکه در این پست به تبحر رسیدند با یک ابلاغ دیگر به جایی دیگر می روند یا پستشان عوض میشود ،کسانی می توانند در پست خود باقی بمانند که هدفشان ارتقا نباشد یا مخالفتی با مسئولین مافوق نکنند یا نحوه نگرش مسئولین نسبت به این افراد خنثی با شد،زیرا اگر مثبت باشد این افراد ارتقا رتبه پیدا می کنند و اگر منفی باشد از کار معزول می شوند اگر شایستگی در جایی ثابت شود چه لزومی دارد در پست دیگر ارتقا یابد چنین شخصی مستحق تشویق هست اما در جای خود ،مثلا اگر کار شناس است در همان رشته شغلی ارتقا یابد نه اینکه به پستی دیگر منتقل شود که با آن آشنا نیست یا با ابزار تشویق ،مثل اضافه کار بیشتر استفاده از نظریات وی و…تشویق شود .

ضعیف بودن روحیه تیمی در محیط های کاری :
در کشور ما روحیه تیمی مناسبی بر افراد حاکم نیست ،اغلب موفقیتها به مافوق بر می گردداما اگر نقطه ضعفی پیدا شد همه دنبال مقصر می گردند در اجرا وتصمیم گیری نیز همه ی افراد سازمان به نسبت درجه واعتبارو حیطه ی کاری باید سهیم باشند تادر اجرا با مقاومت کارمندا ن رده ی پایین مواجه نشویم .خلاصه همه باهم برای اهداف سازمان باید بکوشند چون همه یک تیم را تشکیل می دهند.
درپایان باید متذکر شد متاسفانه برخی از پرسنل اداری دید محدودی نسبت به همکار خود دارند ظاهری خوب اما باطنی دغلکار انه دارند که مناسب روحیه ی تیمی نیستکه باید در رفع این نقیصه کوشید.
مدیران موفق، مدیران متخصص ودر عین حال متعهد
یادم می آید سال اول ورود به دبستان مدیر خوبی داشتیم خوش برخورد اما فاقد سازماندهی مناسب آموزگاری بودم تازه وارد وتازه استخدام و همکاران من اکثرا معلمانی بودند که از قبل با مدیر همکاری می کردند .تدریس کلاس پنجم با 40نفر دانش آموز به عهده اینجانب گذاشته شد بعد از چند روز کلاس تفکیک شد و 20نفر از شاگردان نصیب من شد ،شاگردانی که با مهارت خاصی وبراساس معدل جداشده بودند فکر می کنید کدام دسته از شاگردان درکلاس من بودند ،بله شاگردانی که همه معدل متوسط وپایین داشتند وآقای مدیر به جای این که به طور تصادفی دانش آموزان راجداکند تمام شاگردان خوب را به همکار دوست خود داده بود وتازه از این جانب انتظار درصد بالای قبولی هم داشت چرا که کلاس 40نفری نصف شده بود.
اگر آقای مدیر تعهد وتخصص کافی داشت می دانست که اگر کلاس صحیح تقسیم بندی می شد آن همه انرژی و وقت و هزینه بین دانش آموزان به طور مساوی تقسیم می شد وحتی در صد بهتر قبولی هم به دست می آمد .

باز هم ایجاد مدارس متمرکز امکانات بهتر و ظرفیتهای بیشتر
مطمئنا وقتی مدرسه های کوچک داشته باشیم، برای تاسیسات و ساختمان آنها باید هزاران تومان هزینه کنیم، در حالی که تنها چند نفر دانش آموز ، در این مدارس تحصیل می کنند اما اگر دانش آموزان را در یک مدرسه متمرکز کنیم،هزینه های قابل توجهی صرفه جویی می شود وتنها قسمتی از هزینه ها صرفه ایاب وذهاب دانش آموزان میشود وسایرهزینه ها برای تجهیز مدرسه متمرکز صرف میشود.
عدم بر نامه ریزی مناسب برای آینده و حل مشکلات فعلی بدون توجه به نیازهای آینده
اشکال همه ما، ازبرنامه ریزان تا مجریان در این است که برنامه ریزی مناسبی برای آینده نداریم ،در یک کلام تنها می خواهیم مشکل فعلی را به هر قیمتی که هست حل کنیم ،بدون اینکه به جوانب آن و یا مشکلاتی که در آینده پیش می آید فکر کنیم،مثلا در دهه 1360 تا 1370 جمعیت دانش آموزی ایران به شدت رشد یافت ،به همین منظور برای تامین معلم مورد نیاز دوره ابتدایی به هر شیوه ای متوسل شدیم تا آموزگار ابتدایی را تامین کنیم ،دانشسرا ها وتربیت معلم نیرو گرفتند، معلمان حق التدریس گرفتیم ،آموزش یار نهضت جذب کردیم اما از یک نکته غافل بودیم ، ایا همه این نیرو ها استحقاق پذیرش شغل معلمی راداشتند ؟چه میزانی از آنها انگیزه کافی برای این پست را در حود احساس می کردند؟با انبوه این نیروها بعد از کاهش دانش آموزان چه می باید کرد؟
این یک مثال از دهها مثال موجود است و اشکال در همه ما هست، یعنی می خواهیم نقیصه ای را بر طرف کنیم به همه جوانب آن توجه نداریم و تنها می خواهیم مشکل را به هر قیمتی حل کنیم حال اگر با برنامه ریزی وکارشناسی های لازم ویا در نظر گرفتن همهجوانب حتی اگر شده چند صباحی هم با مشکل بیشتر بسازیم لا اقل ما در آینده دچار مشکل نخواهیم شد یا اینکه با فشار کمتری مواجه خواهیم شد.
مثالهای دیگر :ساختمان سازی مدارس،تغییر مرتب چارتهای سازمانی،تغییر مرتب انجام وظایف ادارات،چگونگی تفویض اختیارات وتغییر مرتب آن.
تغییرات نظام آموزشی غیر پایدار
تغییر وتحول لازمه ی هر برنامه ی اجرایی است ،نظام آموزشی ما هم می بایست دچار تغییر می شد مسلما هر برنامه ی اجرایی در هر زمینه ای کامل وبی عیب نیست ومی بایست برنامه ها اصلاح یا تغییر یابد اما مهم این است که برای هر تغییری باید به چند اصل توجه کرد :
– این که همه طرحهای اجرایی توسط کارشناسان برنامه ریزی می شود شکی نیست ؛اما کارشناسان اکثرا از سطح فکری بالای جامعه هستند که با طبقات فکری پایین جامعه تماس چندانی ندارند و مشکلات را از نزدیک لمس نکرده اند بنابراین به ظرفیتهای لازم جامعه برای تغییر توجه چندانی ندارند .
– در ایجاد تغییر باید به ظرفیتها توجه کرد چون افراد در مقابل تغییرات مقاومت نشان می دهند و حاضر نیستند یک مرتبه تمام آن چه که به عنوان رسم وسنت پذیرفته اند ترک کنند بنابراین هر گونه تغییر باید آرام وملایم وبا زمینه سازی و ایجاد ظرفیت انجام شود .
در تغییرات آموزشی هم همین مساله صادق است ؛مثلا ما در تغییر نظام آموزش متوسطه ابتدا آن را به شکل نظام ( ترمی واحدی) در آوردیم اما این ظرفیت در دانش آموز دبیرستانی به وجود نیامد ه ،مقاومت نشان دادند یا از آن موقعیت بهره برداری خوبی نکردند .
– مجریان که خود دست اندر کار هستند می بایست خود برای تغییر آماده شوند تا بتوانند تغییرات را به نحو مطلوب انجام دهند .همچنین باید ابعاد مختلف سطح تغییرات سنجیده شود تا بدانیم آیا جامعه زمینه ی پذیرش طرح رادارد یا خیر ؟
بنابراین می بینیم هر صباحی نظام آموزشی ما باتنشی نو مواجه می شود ،اگر اجرا می شود به نحو مطلوب اجرا نمی شود وتنها اسم تغییر را با خود یدک می کشد .
– اگر برنامه ای با شکست مواجه شد به جای تغییر آن ،اشکالات را رفع کنیم تا هزینه و انرژی ووقت کمتری هزینه کنیم .
دانش آموزان مدرسه گریز:
در طول سالهای خدمت تعدادمحدودی دانش آموز بودند که به علل مختلف از مدرسه فرار می کردنددراین مدت کتابها ومقالات مختصری مطالعه کردم ،تحقیقات مختصری هم انجام دادم ،اغلب دانش آموزان مدرسه گریز در نواحی روستایی همان هایی بودند که مجبور بودند در مزارع به پدر خود کنند که گاهی خسته به مدرسه می آمدند وتوانایی تحصیل رااز دست می دادند و چون تکالیف خودرا انجام نمی دادند ازمدرسه فرار می کردند .
عده ای دیگر از دانش آموزان مدرسه گریز کسانی بودند که به علت وابستگی شدید به خانواده نمی توانستند محیط خانه را ترک کنند.خوشبختانه اکنون مدارس تا حد قابل توجهی از ترسها واسترسهای قدیمی که همان ابزار تنبیه وتهدید بود کاسته اند وبه شکل قابل توجهی مدرسه هراسی کاهش یافته است اما در برخی از روستاهای محروم مدرسه گریزی ممکن است وجود داشته باشد .با افزایش ظر فیت والدین از طریق ارتقای اطلاعات که جز با افزایش رفاه عمومی در روستاها ممکن نیست می توان از کار کردن دانش آموزان ودر نتیجه مدرسه گریزی کاست .
هما هنگی بیشتر اولیا با مدرسه ،ارتقای کیفیت آموزشی :
این که گاهی اوقات بین مدرسه وخانواده هنوز هماهنگی لازم وجود ندارد وگاهی حتی به یک تنش واختلاف بزرگ مبدل می شود شکی نیست ،گاهی اوقات مدرسه وگاهی خانواده به شدت عملکرد طرف مقابل را نقد می کنند وبه طور کامل آن را مخالف با حرکت تربیتی خود می دانند ،در صورتی که اگر هرکس در جای خود بایستد واز منظر خود طرف مقابل را نقد کند کار ی اشتباه است ،نقد موقعی موفق است که خود را به جای طرف دعوی بگذاری و با توجه به شرایط وامکانات شخص مقابل تصمیم درست را اخذ کنی .
گاهی می شود به نزد پزشکی می رویم ،اما برخلاف خواسته ی ما دکتر داروی دیگری می دهد یا در تشخیص بیماری اشتباه می کند ،این به معنی رد صلاحیت پزشک نیست ،بلکه ممکن است شرایط به وجود آمده طوری بوده که پزشک در تشخیص یا درمان بیماری اشتباه کند .اگر ما پزشک را به عنوان یک کارشناس قبول کرده ایم باید نظر اورا هم بپذیریم اما باید در اصلاح حرکت و ادامه ی درمان با پزشک بکوشیم .
کار معلم هم خالی از اشکال نیست اما او یک کارشناس علوم تربیتی است که مدتی را به همین منظور تحصیل کرده تا بتواند صلاحیت لازم برای تدریس را به دست آورد پس نظر او کارشناسی شده است اما در صورت وجود اشتباهی که محرز است وکارشناسان دیگر هم آن را اشتباه می دانند محترمانه باید گوشزد کرد.
بالعکس در مورد خانواده ها همین مطلب صادق است ،دانش آموزان جگر گوشه های خانواده ها هستند و روش تربیتی هرکسی برای خود او ارزشمند است .هیچ کس نمی گوید من فرزندم را درست تربیت نمی کنم .بنابراین در نقد خانواده ها می بایست کمال احتیاط را به کار برد واز طریق آموزشهای غیر مستقیم مانند آموزش خانواده یا کلاسهای تربیتی توان علمی آنان را افزایش داد.
نحوه ی اجرای ما براساس نوع نگرش ماست :
همه ی ما در تصمیم گیری ،نظارت وارزشیابی ،اجرا و برنامه ریزی یک محتوا ونگرش درونی داریم که براساس آن نگرش اجرا می کنیم .
اگر نظرمان نسبت به طرح مورد نظر مثبت باشد ،هر طور که شده با هر روش وامکانات حتی محدود، آن طرح را اجرا می کنیم اما اگر نظرمان نسبت به آن طرح مساعد نباشد صد دلیل و بهانه برای رد طرح یا عدم انجام آن می آوریم نوع نگرش در مورد شخص یا فکر وهر چیز دیگر هم صادق است ،در ارزشیابی اگر از کسی خوشمان بیاید تنها خوبیهای اورا می بینیم اما اگر از کسی خوشمان نیاید این نقاط ضعف اوست که بر قضاوت ما تاثیر می گذارد .با این حساب نوعی افراط وتفریط در کار ما به چشم می خورد.
به عنوان مثال معلمی که فعالیتهای پرورشی را عبث می داند ،بدون در نظر گرفتن نقاط مثبت این فعالتها به دنبال بهانه تراشی برای انجام ندادن این فعالیتهاست اما وای به وقتی که نگرش مثبت باشد آن وقت تمام برنامه های کاری معلم فعالیتهای فوق برنامه است نوع نگرش از مدیرا ن سطح بالای جامعه تا مدیران میانی وپایینی در جامعه ی ما نوعی افراط وتفریط به وجود آورده و کسی نمی تواند به نوعی اعتدال در نوع نگرش خود دست یابد .
مطالب غیر کاربردی معضل آموزش ما :
این که اگر دانش آموز در آموزش سهیم باشد ،مطالب را با وسواس بیشتری دنبال می کند و خود در جستجوی علمی می کوشد .
مشکل برخی از علوم و دانستنیها مخصوصا در مقاطع بالاتر کاربردی نبودن مطالب یا کاربردی نکردن آن است ،همه ی ما در 12سال تحصیل مطالب زیادی می خوانیم اما از این انبوه اطلاعات تنها آن دسته مطالب یادمان می ماند که در زند گی روزمره از آن استفاده کرده ایم ،در قسمتهای قبلی اشاره شد معلمان بی انگیزه ،توانایی کاربردی ساختن مطالب را ندارند پس دانش آموزان در امر آموزش سهیم نیستند و درسها را به زودی فراموش می کنند.
مناطق روستایی ،مناطق پر استعدادبا نیروهایی جوان :
یکی از امتیازات مهم مناطق حاشیه ای و روستایی ،داشتن نیروهای پر استعداد و جوان است ،جوانان تازه استخدام شده حتی اگر هم انگیزه ی کافی برای تصدی شغل خود را نداشته باشند اما سرشار از انرژی هستند ،به خاطر انرژی زیاد سختیها را به جان می خرند .صبر و حوصله ی زیادی دارند و همین انرژی باعث می شود که آموزش با همه ی نواقصی که دارد ،اما شکل قابل قبولی به خود بگیرد بنابراین می بایست به معلمین روستایی بها داد و با دادن امتیازات بیشتر آنان را نسبت به ادامه ی کار در مناطق روستایی وعشیره ای دلگرم نمود .

شرح وظایف معاون اجرایی مدارس
معاون اجرایی : شاغل این پست با رعایت اصول و موازین شرعی و اسلامی تحت نظارت مدیر عهده دار وظایف ذیل می باشد :
همکاری و تعامل با مدیر و سایر معاونین در فراهم سازی زمینه لازم جهت تحقق بخشیدن به اهداف مصوب دوره یا دوره های تحصیلی با همکاری و مشارکت کارکنان ، دانش آموزان و اولیای آنها و با بهره گیری از امکانات و ظرفیت های داخل و خارج از مدرسه .
ایجاد محیطی آموزنده و پرورش دهنده برای شکوفا شدن استعدادهای مختلف دانش آموزان متناسب با تفاوت های فردی آنها .
همکاری در برنامه ریزی به منظور جلب مشارکت معلمان و سایر کارکنان مدرسه برای ایفای نقش تربیتی .
همکاری در ایجاد هماهنگی بین عوامل انسانی مدرسه جهت اجرای صحیح و به موقع برنامه ها و فعالیت های آموزشی بر اساس ضوابط و مقررات .
همکاری در جهت حسن انجام فعالیت ها و وظایف کارکنان مدرسه و ارزشیابی مستمر از عملکرد آنها بر اساس ضوابط ، همچنین شناسایی کارکنان کوشا ، ساعی ، فعال و شایسته با همکاری سایر کارکنان و معرفی به مدیر به منظور تقدیر و تشویق آنها .
همکاری در برنامه ریزی ، نظارت و اجرای فعالیت های عمومی و فراگیر نظیر مراسم آغازین ، مناسبت ها ، ایام ا… ، نماز جماعت ، فعالیت های قرآنی و گروهی و مسابقات فرهنگی ، هنری و ورزشی ، بازدیدها و اردوهای آموزشی و پرورشی .
توسعه مهارت های حرفه ای خود و شرکت در دوره های مربوط ، گردهمایی ها ، جشنواره ها و جلسات مرتبط مطابق ضوابط و مقررات .
همکاری در تهیه ، تنظیم و اجرای برنامه ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و امتحانات و استخراج نتایج آن و اطلاع رسانی به موقع به اولیا و دانش آموزان جهت ارائه به مدیر .
تجزیه و تحلیل نتایج ارزشیابی پیشرفت تحصیلی ، تربیتی و انضباطی و نیز حضور و غیاب دانش آموزان با همکاری سایر کارکنان و معلمان و اطلاع رسانی به موقع به اولیا و دانش آموزان .
همکاری در ایجاد زمینه برای بهبود وضعیت دانش آموزانی که دچار افت تحصیلی ، ناهنجاری های رفتاری – اخلاقی، نارسایی های جسمانی و مشکلات خانوادگی می با شند ، با حفظ اصل رازداری و در صورت لزوم معرفی آنها به مدیر جهت اقدامات مقتضی .
مراقبت و رسیدگی به حضور و غیاب کارکنان اداری و آموزشی و اتخاذ تدابیر لازم برای انجام وظایف آنها در غیاب ایشان با همکاری سایر کارکنان .
حضور فعال در مدرسه قبل از آغاز کار روزانه و مادامی که برنامه ها و فعالیت های آموزشی و پرورشی در جریان است و خارج شدن از آن پس از خروج تمامی دانش آموزان از مدرسه مطابق با ضوابط .
همکاری در برنامه ریزی جهت تشکیل جلسات مرتبط ( گروه های آموزشی و شوراهای مدرسه ، انجمن اولیا و مربیان ، شورای معلمان و شورای دانش آموزی و … ) و زمینه سازی برای حضور فعال اعضا و نیز نگهداری سوابق و صورت جلسات مربوط .

همکاری با مدیر در آماده سازی فضا و تجهیزات قبل از آغاز سال تحصیلی و همچنین برنامه ریزی و نظارت بر تجهیز ، توسعه و حفظ و نگهداری اموال ، فضاها و تجهیزات آموزشی و پرورشی .
برنامه ریزی ، ثبت نام و سازماندهی دانش آموزان مطابق ضوابط و مقررات مربوط .
تهیه و تنظیم دفاتر رسمی مدرسه و مدارک پرسنلی کارکنان برابر مقررات و در زمان مقرر .
اطلاع رسانی و اجرای بخشنامه ها ، دستورالعمل ها ، آیین نامه ها ، شیوه نامه ها و … ارجاعی از سوی مدیر در چارچوب وظایف محوله .
تهیه و تنظیم گزارش های لازم در خصوص فعالیت های مدرسه یا همکاری و مشارکت عوامل مربوط جهت ارائه به مدیر .
تحویل اسناد و دفاتر امتحانات و صورت اموال و وسایل مدرسه در صورت تغییر سمت به مسئول مربوط طبق مقررات .
پاسخگویی و اطلاع رسانی به موقع به والدین ، دانش آموزان ، کارکنان و سایر مراجعین برابر ضوابط و مقررات .
انجام کلیه امور مربوط به کار با سامانه های الکترونیکی ( بکفای تحت وب ، دانش آموزی و … )
انجام سایر امور ارجاعی مربوط در صورت لزوم .

افزایش مطالعاتی همکاران
یکی از مشکلات مهم در آموزش و پرورش عدم اقبال همکاران به مطالعه و به خصوص آموزشی و روانشناسی است که برای علاقمند کردن همکاران به کتاب و ترویج فرهنگ مطالعه در برنامه سالانه فصلی را به این موضوع اختصاص دادیم و برای هر 2 ماه یک کتاب معرفی شد که بعد از مطالعه هر نفر نقد کتاب یا نظر خود را درباره ی کتاب به صورت مکتوب به مدرسه تحویل می دهد و در جلسه ی شورای دبیران زمانی صرف طرح مطالب کتاب و بحث و تبادل نظر پیرامون آن اختصاص می دهیم و در پایان سال تشویقی از طرف مدیر به همکاران فعال داده می شود و هر ماه به بهترین نقد و نظر جوایزی اهداء می گردد و این طرح در 2 سال پیاپی در مدرسه ما اجرا شده است که مورد قبول همکاران واقع شده است. کتاب ها از تنوع موضوع برخودار است.
تجربیات و پیشنهادات مدارس
1- از آنجا که ارتباط بین اولیاء و دانش آموزان با اولیاء مدرسه نقش بسیار زیادی در افزایش راندمان آموزشی و تربیتی آموزش و پرورش دارد به همین دلیل در مدرسه فاطمیه تصمیم گرفته شد که لیست های تهیه شود و در اختیار دبیران محترم قرار گیرد تا بنا به تشخیص خود آنها دانش آموزانی که از نظر انضباطی و درسی مشکل دارند در لیست مربوطه اسامی آنها ثبت شود. تا اولیا آنها به مدرسه دعوت شوند. بدین وسیله اولیا در جریان مسائل درسی و رفتاری فرزند خود قرار می گیرند که بنا به اظهار نظر دبیران این شیوه تاثیر بسیار زیادی در بهبود مسائل و مشکلات دانش آموزان داشته است.
2- استفاده از کارت تشویقی 20 امتیازی و جدول جوایز مربوطه که به صورت شفاف و مشخص جوایز را برای دانش آموزان ملموس نموده است تا انگیزه ی آنها را برای یادگیری افزایش دهد این شیوه نیز شور و شوق فراوانی در بین دانش آموزان ایجاد نموده است و دانش آموزان در صورت تمایل با ارائه کارت تشویقی طبق لیست جدول جوایز می توانند به اختیار خود کارت را تحویل و جایزه را اخذ نمایند.

3- معرفی دانش آموزان برتر: در هر ماه براساس نظرسنجی از همکاران محترم از هر کلاس یک دانش آموز را بعنوان برتر از درسی معرفی نموده و در سر صف علاوه بر تشویق کتبی به منظور بالا بردن انگیزه و یادگیری بهتر مطالب درسی در حضور دیگر دانش آموزان جایزه های نفیس به آنها اهدا می گردد(این علاوه بر مورد شماره2 می باشد)
سپردن وظایف و مسئولیت هایی همچون انتظامات سالن و حیاط، مسئولیت توزیع شیر و غیره به دانش آموزانی که تمایل چندانی به رعایت نظم و انضباط مدرسه ندارند و یا درگیری زیادی با سایر دانش آموزان دارند، چرا که یکی از مشکلات آنان این است که کمتر مورد توجه قرار می گیرند و می خواهند که از طریق انجام کارهای غیر قانونی مورد توجه قرار بگیرند ولی وقتی به آنها مسئولیت داده می شود، باعث می شود که بیشتر مورد توجه قرار بگیرند و مقدار زیادی از انرژی آنها در جهت انجام این مسئولیت ها صرف می شود و در ضمن بیشتر در معرض مشاهده ما هستند و کمتر فرصت خطا و درگیری با دوستانشان را پیدا می کنند.
تجربه دیگری که با موفقیت روبرو شد تهیه لیست انضباطی مخصوص نماینده کلاس می باشد این لیست انضباطی به صورت کلاسی تهیه می شود که در هر ردیف نام دانش آموز و در ستون ها مواردی که دانش آموز باید در کلاس و یا حیاط مدرسه رعایت نمایند ذکر می شود مواردی اعم از ورود و خروج به موقع کلاس، نظافت ناخن ها، همراه داشتن روزانه دفترچه های رابط و کتاب نغمه های نورانی، رعایت نظم در صف رعایت بهداشت و نظافت کلاس و غیره که این لیست در اختیار نماینده کلاس قرار می گیرد و ماهانه توسط معاون آموزشی مورد بررسی قرار می گیرد (در ابتدا سال معاون این فرم را به کلاس می برد و برای دانش آموز راجع به اهمیت آن توضیح می دهد).
با دانش آموزانی که در طی یک ماه موارد بی نظمی آنها بیش از سه بار باشد به صورت فردی صحبت می شود و بی نظمی های آن پیگیری می شود و برای دانش آموزانی که هیچ مورد بی نظمی در طی ماه
نداشته اند مورد تشویق در کلاس و یا صبحگاه قرار می گیرند و در پایان هر ترم هنگام ثبت نمره به لیست ها نیز رجوع می شود و این مسئله باعث شده که دانش آموزان این فرم را بسیار جدی می گیرند و به تذکرات شفاهی نماینده کلاس توجه می کنند که مبادا در این لیست علامت منفی بگیرند و این باعث شده که نظم کلاس بیشتر رعایت شود.
صحبت درباره ی این تجارب بسیار است اما من مطمئنم که تک تک همکاران عزیز در این سمت همه این تجارب را بهتر از من نیز داشته باشند و اجرا نمایند. امید است که تمامی تلاش های ما در جهت تربیت و پرورش دانش آموزان و تغییرات مثبت در شخصیت آنان شوند و در نهایت آنها تبدیل به شهروندان و هم وطنان منظم و با فرهنگ شوند.

عنوان طرح : اتاق فکر چند منظوره
اصول طرح :
الف)تشکیل گروهای فکری با موضوع بندی افراد :
1- گروه درسی
2- کروه تربیتی و پرورشی
3- گروه ورزشی
4- گروه اردویی و تفریحی
5- سایر گروههای مورد تشخیص واحد اموزشی
شرح طرح :
1- اختصاص فضای خاص برای اتاق فکر
2- گروه بندی اعضا براساس علایق و ظرفیت ها
3- تدوین جدول زمانبندی جلسات برای گروهها
4- تشکیل جلسات براساس جدول و مستندسازی صورت جلسات به ویژه مصوبات

ارزیابی و نظارت :
گروه مدیریت و راهبرد که تشکیل شده از دانش آموزان علاقه مند و مدیر واحد آموزشی است این گروه را تشکیل می دهد و برونداد گروههای اتاق فکر را به عنوان مصوبات پیگیری و اجرا می کنند.
ب) ریشه یابی از مشکلات دانش آموزان بدون مشاجره لفظی و حفظ حرمت ها و دادن فرصت کوتاه مدت به آنان جهت پاسخ به سوالات زیر در داخل اتاق فکر :
1. چه عاملی باعث شد از کلاس درس اخراج و شما را به اتاق فکر هدایت کردند؟
2. اگر اخراج از کلاس بخاطر بی نظمی بوده علت آن را با صداقت و تعمق بیان کنید.
3. اگر اخراج از کلاس بخاطر کم کاری درسی بوده علت را به طور شفاف با اندیشیدن بیان کنید.
4. در خصوص بند (2و3) دوست داشتید دبیر با شما چگونه رفتار می کرد؟
5. بیان کنید در اتاق فکر چه تصمیمی در قبال اعمال خویش گرفته اید.
6. دوست دارید برگشت شما از اتاق فکر مجدداً به کلاس درس چگونه باشد.
7. نظر شما درباره اتاق فکر چیست؟

شرح طرح :
پیشنهاد می شود معاونین محترم آموزشی مکان مناسبی را به موضوع اشاره شده با امکانات مطلوب از نظر میز، صندلی و … بطور آزمایشی اختصاص داده و نتایج حاصله را مستندسازی نموده تا شاید از این طریق بتوان ناهنجاریهای موجود را کاهش داد، ضمناً عملکرد و نظارت اتاق فکر به گونه ای باشد که تصور دانش آموزان برای اصلاح رفتار باشد نه مشوق اخراج از کلاس درس.
ارزیابی و نظارت :
مدیریت، معاونین و شورای مدرسه برونداد طرح را با عنایت به مستندات پیگیری کرده تا دانش آموزانی که پس از مشاوره در اتاق فکر مشکلات درسی و انضباطی شان مرتفع می گردد به نحو شایسته در مراسم صبحگاه یا سایر مناسبت ها مورد تشویق قرار گیرند.
جهت نظم بخشیدن هر چه بیشتر به امور جاری مدرسه
جهت نظم بخشیدن هر چه بیشتر به امور جاری مدرسه تصمیم گرفتم از بین دانش آموزان افرادی را به عنوان "دستیار معاون" انتخاب نمایم. پس از انتخاب آنان، براساس تواناییها وعلایق خودشان آنها را در پستهای مختلف سازماندهی نموده و طی جلسه ای به شرح وظایف و مسئولیت هایشان پرداختم و کارتهایی که معرف وظایف آنان بود در اختیارشان قرار دادم که همیشه همراه خود داشته باشند. در سر صف آنها را به سایر دانش آموزان معرفی کرده و خواستار همکاری کلیه دانش آموزان با دستیار معاونان شدم.

خلاصه ای از وظایف آنان به این صورت بود که :
1- یک نفر در هر کلاس وظیفه ی کنترل بهداشت فردی دانش آموزان و بهداشت عمومی کلاس را بر عهده داشت.
2- جهت مدیریت مراسم آغازین، 3 نفر مسئول هماهنگی مراسم و تشکیل منظم صف ها در حیاط مدرسه را عهده دار بودند.
3- جهت مدیریت زنگ های تفریح، 4 نفر در حیاط مدرسه و 3 نفر در سالن مسئولیت حفظ نظم و هدایت دانش آموزان به حیاط و پس از اتمام زنگ تفریح کلاس را به عهده داشتند.
4- یک نفر به عنوان مسئول حضور و غیاب دانش آموزان، که در ساعت مقرر دفتر حضور و غیاب را به کلاسها برده و پس از ثبت غائبین توسط دبیر امضاء و سپس به دفتر مدرسه تحویل می داد.
5- 2 نفر مسئولیت ثبت تاخیر ورود دانش آموزان به مدرسه را به عهده داشتند.
کلیه نقاط قوت و ضعف دانش آموزان که توسط دستیار معاون ثبت می شد را پس از تحویل، در دفتر انضباطی خود ثبت می نمودم به طوری که با مشاهده صفحه مربوط به هر دانش آموزی تمامی موارد مثبت و منفی انضباطی او مشخص می شد.
دانش آموزانی که به عنوان دستیار معاون انتخاب می شدند برای مدت دو ماه به انجام وظایف خود می پرداختند و پس از آن افراد دیگری جایگزین می شدند. پس از پایان دو ماه در صورت انجام صحیح امور محوله در حضور تمامی دانش آموزان مورد تشویق قرار گرفته و جوایزی به آنان اهدا می شد. جهت جایگزینی سعی می کردم از افرادی استفاده کنم که در وضعیت اخلاقی و رفتاری و یا درسی آنان پیشرفت حاصل شده بود، و این طرح مورد تایید مدیر، دبیران و اولیاء نیز بود.
بدین صورت مدرسه با مشارکت فعال دانش آموزان اداره می شد. و رقابت جهت تعیین "دستیار معاون" شور و شوق زیادی را در مدرسه ایجاد می کرد و دانش آموزان سعی می کردند تا با رعایت قوانین و مقررات مدرسه و پیشرفت درسی بتوانند این مسئولیت را بر عهده بگیرند.
امید است که با کسب تجارب و تبادل اندیشه و نظرات بتوانیم به آینده سازان میهن اسلامیمان خدماتی ارزشمندتر ارائه نماییم و قدمی هر چند کوچک در جهت اعتلای دانش و فرهنگ ایران عزیز برداریم.

مقاله :
تولید محتوای الکترونیک و اهمیت آن در آموزش
چکیده :
در طراحی محتوای الکترونیکی تنها به ارائه ی متن اکتفا نمی شود. بلکه تلاش می شود تا با به کارگیری امکانات و ابزارهای پیشرفته ی چند رسانه ای و تعاملی محیط کلاس بازسازی گردد و از فرایند یادگیری اطمینان حاصل شود.
استفاده از صوت، تصویر و پویانمایی از ویژگی های محتوای الکترونیکی است و عبارت اند از: امکان ارتباط سریع و زنده با مربی و راهنمای آموزشی، دسترسی به بانک پرسش ها و پاسخ های احتمالی، امکان نگارش و ذخیره جزوه و یادداشت شخصی، امکان دسترسی کامل به جزوه های هر درس، ارائه ی پرسش و آزمون های متناوب و گزارش نتایج آن، امکان تکرار و بازبینی هر بخشی از درس، هدایت آموزشی فراگیرنده و مشخص کردن وظایف و مراحل کار در طول استفاده از دوره . در محیط الکترونیکی کتاب ها و متن ها به اسلاید، تصاویر، جداول و فیلم تبدیل می شوند. برای رسیدن به این تغییر و تحول درک شعور، به تلاش و پشتکار و سعی فراوان نیاز است. چرا که هنوز به صورت یک روش جا افتاده برای تدریس محسوب نمی شود.
مدت هاست که در ایران، در رسانه ها و کنفرانس ها، دورادور شاهد مباحث مربوط به آموزش الکترونیکی در دانشگاه مجازی بوده ایم. محوریت این جلسات با کلماتی هم چون ایجاد زیر ساخت آموزش الکترونیکی در مدارس و در دانشگاه ها و حتی تاسیس دانشگاه های مجازی با حمایت دولت همراه بوده است.
ساخت محتوای الکترونیکی یا تبدیل کلاس های درسی به یک فضای مجازی و غیر فیزیکی، چیزی است که از دهه نود با جدی شدن اینترنت در فضای آموزشی مطرح شد و در پانزده سال گذشته، شرکت های خصوصی و بسیاری از دانشگاه ها، بر روی تولید محتوای الکترونیکی و هم چنین تولید نرم افزارهای فضای آموزشی مجازی اقدام کردند.
در یک محیط الکترونیکی، کتاب ها و مطالب به فایل ها و اسلایدها تبدیل می شوند. تکالیف یا ایمیل ارسال می شوند یا از طریق سیستم آنلاین در صندوق استاد قرار می گیرند و شما دیگر چهره استاد خود را هر روز نمی بینند و نیازی به سفر فیزیکی به محل کلاس نیست و شاید حتی استاد را با دوربین و از روی وب تماشا کنید …. همه این ها تنها یک تغییر ماهیت از شکل قبلی به شکل جدی است. یک مدل پیشرفته تر و کارآمدتر.
امروزه آموزش الکترونیکی، به ایجاد تحول در سیستم آموزشی به معنای آموزش انتخابی نیازمند است. مراکز تحقیقاتی بر روی تولید محتوای آموزشی کوچک، اتصال محتواها، تولید ترکیبی محتوا، سنجش هوشمند میزان فراگیری دانشجو و دانش آموز، اجازه انتخاب به هر دو در شکل دهی واحدهای درسی و … متمرکز هستند. به طور کلی فرآیند تحقیق به سمت آموزش انتخابی و آموزش هوشمند در حرکت است با این حال در کشور ما به دلیل کمبود محتوای الکترونیکی، نوپا بودن آموزش مجازی و حتی تصور غلط بعضی از مسئولین نسبت به آموزش الکترونیکی ، این مسیر تحقیقاتی ، پیشرفت چندانی نداشته است.
تصور کنید روزی که شما وارد دانشگاه می شوید، خودتان واحدهای درسی دلخواه تان را می سازید، استاد دلخواه خود را بر می گزینید و حتی سرعت آموزشی خود را بر حسب توانمندی و علاقه آموزشی خود تنظیم می کنید.
حجم اطلاعاتی که در جهان امروز تولید و به جهانیان عرضه می شود غیر قابل تصور است و اینترنت و ارائه اطلاعات به صورت دیجیتالی بیش ترین سهم انتقالی را دارد.
برای ایجاد آموزش الکترونیکی باید مفاهیم یک کتاب یا درس با استفاده از ابزارهای الکترونیکی انتقال یابد. به این منظور لازم است محتوای کتاب یا درس از حالت معمولی(کاغذی) به حالت دیجیتالی ( الکترونیکی) تغییر یابد تا با ابزارهای الکترونیکی قابل انتقال شود. برای ایجاد آموزش الکترونیکی(e-learning) به تولید محتوای الکترونیکی (e- content) نیاز است .

مهم ترین ویژگی این محتوا توجه به مولفه مهم تعامل بین فراگیرنده و محیط آموزشی است که سعی می شود به نحو شایسته ای در طراحی محتوای درس، مثا ل ها، تمرینات و آزمون های پایان فصل ها مدنظر قرار گیرد.
برای طراحی محتوای الکترونیکی در اولین قدم باید به تهیه سناریو اقدام شود. در این سناریو فرآیند ارائه مطالب آموزشی کاملا تشریح می شود. پس از آماده شدن سناریوی یک محتوا، با استفاده از تخصص های مختلفی هم چون گرافیک، طراحی عکاسی و نگارش متون، عناصر تشکیل دهنده آن محتوا را می سازند و از به هم پیوستن آن ها بر اساس رهنمودهای سناریوی مربوطه، محتوای مورد نظر به صورت الکترونیکی ساخته می شود. ویراستاری و آماده سازی مرکز آموزش الکترونیکی برای اعتبار بخشی انواع محتوای الکترونیکی چهار سطح کمی و کیفی استاندارد را برای تهیه محتوا در نظر گرفته که تفاوت آن ها نسبت به یکدیگر به طور خلاصه چنین است:
² برنزی:
در طراحی و ساخت این دروس بیش تر از متون درسی از قبل آماده استفاده می شود و اغلب عناصر تصویری، نمودارها و جداول از قبل آماده هستند. هم چنین محتوای درس بیش تر بر پایه ی سه عنصر رسانه ای متن، تصویر و صدای عناوین و سرفصل ها شکل می گیرد.
² نقره ای :
در طراحی و ساخت این محتوا باید سناریونویسی به عمل آید. هم چنین لازم است، بخش مهمی از متون، تصاویر، نمودارها و جداول مورد نیاز طراحی یا بازسازی شوند. در ضمن در طراحی و تولید محتوای این دروس، علاوه بر رسانه های متن، تصویر و صدای عناوین، لازم است به گفتارهای تشریحی در خلال ارائه محتوا و هم چنین پویانمایی ( Animation) برای انتقال اطلاعات و دانش توجه می شود.

² طلایی:
محتوای طلایی کامل ترین محتوای الکترونیکی قابل عرضه در بستر اینترنت است.
در طراحی محتوای طلایی سناریونویسی به طور کامل انجام می شود و علاوه بر کاربرد رسانه های متن، صوت، تصویر و پویانمایی در صورت لزوم از فیلم های آموزشی نیز به طور محدود استفاده می شود.
مهم ترین ویژگی این محتوا توجه به مولفه مهم تعامل بین فراگیرنده و محیط آموزشی است که سعی می شود به نحو شایسته ای در طراحی محتوای درس، مثا ل ها، تمرینات و آزمون های پایان فصل ها مدنظر قرار گیرد.
²پلاتین :
این نوع محتوا ضمن برخورداری از کلیه ی ویژگی های محتوای طلایی، حجم برخورداری آن از رسانه های صدا، پویانمایی و فیلم بیش تر است. هم چنین حجم ترفندهای تعاملی نیز در تولید محتوای پلاتین بیش تر از دیگر انواع محتوای الکترونیکی است.
به طور کلی برای تولی محتوای الکترونیکی(e- content) به مراحل زیر نیاز است:
1. طراحی: آماده سازی محتوا جهت تبدیل به الکترونیکی و تهیه سناریو و مراحل پروژه ( طرح درس)
2. تولید: تولید اجزای مورد استفاده در تولید محتوای الکترونیکی( موزیک – انیمیشن و….)
3. جمع بندی: ساخت محصولی شامل متن، عکس، انیمیشن، فیلم، صوت + تعامل که به ارائه محتوا بپردازد.
4. انتشار: ارائه محتوای الکترونیکی از طریق سی دی یا وب .
اجزای مورداستفاده در تولید محتوای الکترونیکی این اجزاء در کامپیوتر تحت فایل ذخیره می شوند و ما برای تهیه ی یک برنامه ی محتوای الکترونیکی به این فایل ها نیاز داریم.
بنا براین، برای کسی که می خواهد محتوای الکترونیکی تولید کند آشنایی مختصری با انواع فایل ها ضروری است.
نتیجه گیری:
در دنیای امروز اطلاعات کالایی کم یاب و با ارزش است. چرا که دانایی و توانایی را افزایش می دهد. جامعه ی مدرن کنونی را جامعه ی اطلاعات می نامند. حجم اطلاعاتی که در جهان امروز تولید و به جهانیان عرضه می شود غیر قابل تصور است و اینترنت و ارائه ی اطلاعات به صورت دیجیتالی بیش ترین سهم انتقالی را دارد. ایران در رقابت جهانی توسعه ی محتوای الکترونیکی( WSIS- Award) مقام سی و سوم را بین 160 کشور کسب کرد و در شاخه ی "e- Science" به مقام نخست در خاورمیانه و شمال آفریقا دست یافت. در ایران نرم افزار تولید محتوای الکترونیکی(LERSUS) اولین و کامل ترین نرم افزار تولید محتوای الکترونیکی است.
با استفاده از این نرم افزار معلمین و طراحان محتوای الکترونیکی به راحتی قادر خواهند بود درس الکترونیکی، آزمون الکترونیکی، کتاب الکترونیکی و کلیه ی محتویات الکترونیکی مورد نیاز را در بسترهای آموزش الکترونیکی و سیستم های مدیریت آموزش، بدون نیاز به دانش فنی و با برنامه نویسی، تولید نمایند.
در نظام آموزش و پرورش جدید باید چنان تدابیری اتخاذ نمود که تمام معلمان و استادان در استفاده از رایانه تسلط کامل پیدا کنند و طریقه ی استفاده از نرم افزارهای مربوطه را با محتوای الکترونیکی دروس نیز بدانند. دانش آموزان امروز قطعا به کامپیوتر وابسته اند. پس قطعا آموزش دروس از طریق برنامه های کامپیوتری نیز برای آن ها از آموزش سنتی دروس بهتر خواهد بود.
در مدارس متوسطه فنی و حرفه ای و حتی در دروس عملی می توان آموزش را با کامپیوتر شروع نمود، چرا که این دانش آموز، دانشجویان فردا خواهد بود و قطعا برای آموزش دروس دانشگاهی به کامپیوتر متوسل خواهد شد. پس از امروز در سر کلاس درس با تدریس الکترونیکی آشنا شود، قطعا در شغل آینده ی او تاثیر به سزایی خواهد گذاشت.
امروزه اکثر شغل های موجود در جامعه به طریقی به رایانه مربوط می شوند، حال چه مربوط به کارهای ساده باشد و چه مربوط به کارهایی مثل برنامه ریزی یا گرافیکی و طراحی.
به هر حال اگر امروزه معلمان ما با تمام نرم افزارهای مربوطه به تدریس الکترونیکی آشنا شوند این آشنایی بر روی دانش آموز نیز اثر می گذارد و در آینده دانش آموز می تواند با داشتن مدرک خود، بدون استخدام در ارگان های دولتی یا غیر دولتی، به کسب و کار پردازد و زمینه ای برای اشتغال او فراهم گردد.
در مدارس متوسطه فنی و حرفه ای و حتی در دروس عملی می توان آموزش را با کامپیوتر شروع نمود، چرا که این دانش آموز، دانشجوی فردا خواهد بود و قطعا برای آموزش دروس دانشگاهی به کامپیوتر نیازمند خواهد شد.
زمانی که دانش آموز به انواع مهارت های کامپیوتری آشنا شود فرصت های شغلی بیش تری خواهد داشت. امید است مسئولین امکانات لازم را برای معلمان در سراسر کشور فراهم آورند تا معلومات آن ها به دانش آموزان و نسل های آینده منتقل شود. به این امید که بی سوادی رایانه ای در کشورمان وجود نداشته باشد.

یادآوری:
در تولید محتوای الکترونیکی دروس به تولید موارد زیر نیاز است برای هر یک نزم افزار پیشنهاد معرفی می شود:
1. متن: Presenter , Acrobat reader , Power point
2. عکس: Snag It , Photo shop , Photo impact
3. پویانگاری ( انیمشین) : Flash , Swish max , Captivate
4. فیلم : Camtasia , Captivate ,
5. صدا : Captivate , Audition , Sound Fourge , Sound Booth
6. لوگو یا آدم : Flash , 3D Xara
7. اسلاید: Divector , Captivate , Power point
8. آزمون: Elearning builder , Quizbuilder , Camtasia , Captivate
9. صفحه بندی و تولید اتوران: Autorun Enterprise , Captivate , Mutimedia Builder

یادگیری الکترونیکی
اینترنت در عرصه های آموزشی نیز چالش های جدیدی را ایجاد کرده است . استفاده از زیرساخت اینترنت برای آموزش ، در سالیان اخیر مورد توجه کارشناسان و مراکز علمی قرار گرفته است. آموزش الکترونیکی ، آموزش مبتنی بر کامپیوتر (CBT) ، آموزش مبتنی بر اینترنت (IBT) و آموزش مبتنی بر وب (WBT) نمونه اسامی انتخاب شده برای روش های جدید آموزشی می باشند . آموزش ( یاد دادن و یاد گیری ) ، طی سالیان آینده با انقلابی بزرگ روبرو خواهد شد. امکانات سخت افزاری و نرم افراری موجود، بشریت را به سمت یک انقلاب بزرگ آموزشی سوق می دهد.
آموزش های Online از سال 1990 مطرح و همزمان با رشد تجهیزات و امکانات مربوطه در دهه گذشته ، گام های موثری در این زمینه برداشته شده و اینک در نقطه عطفی قرار گرفته است . آشنائی با سیستم های آموزشی جدید برای تمامی دست اندرکاران امر آموزش ، حائز اهمیت است . اگر دانائی را عین توانائی بدانیم ، جوامعی از بشریت به توانائی و خود باوری خواهند رسید که زیر ساخت مناسبی را برای سیستم های آموزشی خود انتخاب و بر همین اساس حرکات هدفمند و سیستماتیک آموزشی را با تاکید بر عناصر متفاوت موجود در یک سیستم آموزشی ، آغاز نمایند. آموزش الکترونیکی فرصت مناسبی را برای تمامی دست اندرکاران سیستم های آموزشی فراهم نموده است تا بتوانند با بهره گیری از آخرین فن آوری های موجود ، مهمترین رسالت خود را که همان آموزش است با سرعت و کیفیتی مطلوب در اختیار متقاضیان قرار دهند .
یادگیری الکترونیکی
اینترنت در عرصه های آموزشی نیز چالش های جدیدی را ایجاد کرده است . استفاده از زیرساخت اینترنت برای آموزش ، در سالیان اخیر مورد توجه کارشناسان و مراکز علمی قرار گرفته است. آموزش الکترونیکی ، آموزش مبتنی بر کامپیوتر (CBT) ، آموزش مبتنی بر اینترنت (IBT) و آموزش مبتنی بر وب (WBT) نمونه اسامی انتخاب شده برای روش های جدید آموزشی می باشند . آموزش ( یاد دادن و یاد گیری ) ، طی سالیان آینده با انقلابی بزرگ روبرو خواهد شد. امکانات سخت افزاری و نرم افراری موجود، بشریت را به سمت یک انقلاب بزرگ آموزشی سوق می دهد.
آموزش های Online از سال 1990 مطرح و همزمان با رشد تجهیزات و امکانات مربوطه در دهه گذشته ، گام های موثری در این زمینه برداشته شده و اینک در نقطه عطفی قرار گرفته است . آشنائی با سیستم های آموزشی جدید برای تمامی دست اندرکاران امر آموزش ، حائز اهمیت است . اگر دانائی را عین توانائی بدانیم ، جوامعی از بشریت به توانائی و خود باوری خواهند رسید که زیر ساخت مناسبی را برای سیستم های آموزشی خود انتخاب و بر همین اساس حرکات هدفمند و سیستماتیک آموزشی را با تاکید بر عناصر متفاوت موجود در یک سیستم آموزشی، آغاز نمایند. آموزش الکترونیکی فرصت مناسبی را برای تمامی دست اندرکاران سیستم های آموزشی فراهم نموده است تا بتوانند با بهره گیری از آخرین فن آوری های موجود ، مهمترین رسالت خود را که همان آموزش است با سرعت و کیفیتی مطلوب در اختیار متقاضیان قرار دهند .
آموزش الکترونیکی چیست ؟
آموزش الکترونیکی ، امکان فراگیری مستقل از زمان و مکان را برای دانش پژوهان فراهم می آورد. جایگاه کامپیوتر در آموزش های الکترونیکی بسیار حائز اهمیت است . با پیکربندی مناسب کامپیوتر ( سخت افزار، نرم افزار و شبکه)، امکان استفاده از آموزش های الکترونیکی برای علاقه مندان فراهم می گردد. عملکرد کامپیوتر در آموزش های الکترونیکی نظیر عملکرد موبایل در ارتباطات است . با استفاده و پیکربندی مناسب موبایل امکان برقراری ارتباط مستقل از زمان و مکان خاص برای افراد بوجود می آید.

آموزش الکترونیکی می تواند مبتنی بر CD-ROM ، شبکه ، اینترانت و یا اینترنت باشد. آموزش الکترونیکی برای ارائه محتوی از عناصر اطلاعاتی با فرمت های متفاوت نظیر: متن ، ویدئو ، صدا، انیمیشن ، گرافیک و محیط های مجازی و یا شبیه سازی شده استفاده می نماید. تجارب بدست آمده از آموزش های الکترونیکی بمراتب گسترده تر از تجارب آموزشی بدست آمده در یک کلاس درس سنتی است . آهنگ فراگیری در سیستم های آموزشی الکترونیکی از یک روند مشخص و سیستماتیک تبعیت کرده و مخاطبان خود را با هر نوع سلیقه و گرایش بسرعت جذب می نماید.
آموزش های الکترونیکی رمز موفقیت خود را در شیوه ارائه ، نوع محتویات و توزیع ( عرضه ) مناسب می دانند. در آموزش های الکترونیکی از اغلب مسائل موجود در آموزش های سنتی نظیر : سخنرانی های یکطرفه ، تعامل و ارتباط ضعیف با فراگیران ، اجتناب می گردد. با استفاده از نرم افزارهای مربوط به سیستم های آموزش الکترونیکی می توان بسرعت محیط های آموزشی موثر و کارآ را با بهره گیری از عناصر متفاوت آموزشی ایجاد کرد.
سطوح آموزش الکترونیکی
آموزش الکترونیکی در چهار گروه عمده طبقه بندی می گردد. گروه های فوق سطوح متفاوت آموزشی از ابتدائی تا سطوح پیشرفته را تضمین می نمایند :
پایگاه های دانش . پایگاه های دانش و اطلاعات خود بعنوان یک آموزش واقعی در نظر گرفته نمی شوند. بانک های اطلاعاتی شکل اولیه ای از آموزش الکترونیکی می باشند. بانک های اطلاعاتی فوق را می توان در سایت های نرم افزاری متعدد، در اینترنت مشاهده نمود. بانک های اطلاعاتی با یک روش سیستماتیک قادر به ارائه توضیحات و راهنمائی های ضروری در ارتباط با سوالات مطرح شده در رابطه با نرم افزار می باشند. در این راستا دستورالعمل های لازم به منظور انجام عملیات خاص توسط یک نرم افزار بصورت مرحله به مرحله در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.بانک های اطلاعاتی فوق ، اغلب بصورت متعامل با کاربران خود ارتباط برقرار می نمایند. مثلا" کاربران می توانند کلمات مورد نظر خود را در بخش مربوطه تایپ تا زمینه جستجو در بانک اطلاعاتی فراهم گردد. در این راستا امکان انتخاب موضوع مورد علاقه بر اساس لیست های مرتب شده ( موضوعی و یا الفبائی ) نیز وجود دارد.
حمایت فنی online . حمایت online نیز نوع خاصی از آموزش الکترونیکی بوده که در مواردی شباهت هائی با پایگاه های دانش ، دارد. برای پیاده سازی حمایت های فنی online ، از روش های متعددی نظیر : تالارهای مباحثه ، اتاق های گفتگو ، سیستم های BBS ، پست الکترونیکی و یا ارسال پیام فوری و زنده ، استفاده می شود. سیستم های فوق تعامل بمراتب بیشتری را نسبت به پایگاه های دانش با مخاطب ، برقرار می نمایند.
آموزش نامتقارن . سیستم فوق در آموزش های اولیه الکترونیکی استفاده می گردید. در روش فوق امکان خود آموزی با محوریت فراگیران فراهم می گردد. برای پیاده سازی و اجرای سیستم فوق از امکانات و روش های متعددی نظیر : آموزش های مبتنی بر CD-ROM ، اینترانت و یا اینترنت استفاده می گردد. دستیابی به مجموعه ای از دستورالعمل ها به منظور انجام یک عملیات خاص از طریق سیستم های BBS ، گروه ها و تالارهای متفاوت مباحثه و پست الکترونیکی نمونه هائی از امکانات ارائه شده توسط سیستم های فوق می باشند. در برخی موارد سیستم های فوق ، بصورت کاملا" خود آموز بوده و از لینک های خاصی برای مراجعه به منابع متفاوت استفاده می گردد. دراین نوع سیستم ها، از مربیان آموزشی که بصورت زنده فعالیت های آموزشی فراگیران را مدیریت می نمایند ، استفاده نمی گردد. چارچوب و ساختار ارائه موضوع و محتوی اغلب بصورت خودآموز با هدایت لینک های تعریف شده در موضوعات متفاوت است .
آموزش همزمان . آموزش همزمان بصورت بلادرنگ با کمک یک مربی آموزشی که بصورت زنده ناظر تمام فعالیت های آموزشی فراگیران است انجام می گیرد. در سیستم فوق ، فراگیران با ورود به کلاس مجازی ، قادر به برقراری ارتباط مستقیم با مربی و سایر فراگیران موجود در کلاس خواهند بود. در این نوع آموزش الکترونیکی، تمام ویژگی های یک کلاس درس بصورت مجازی شبیه سازی و در اختیار مربی و فراگیران قرار می گیرد . مثلا" می توان بصورت مجازی دست خود را برای سوال کردن بالا برده و یا حتی از یک تخته سیاه مجازی استفاده و محتویات نوشته شده بر روی آن را مشاهده نمود. جلسات آموزشی ممکن است صرفا" در حد و اندازه یک جلسه بوده و یا هفته ها ، ماه ها و یا حتی سال ها ، بطول انجامد. این نوع آموزش ها معمولا" از طریق وب سایت های اینترنت ، کنفرانس های صوتی و یا تصویری ، اینترنت تلفنی انجام می گیرد.
روانشناسی یادگیری
چه نوع تحولات و یا اتفاقاتی در مغز انسان در زمان فراگیری ، بوجود می آید؟ آموزش در ابتدا نیازمند محرک های لازم است .به منظور فراگیری موثر و کارآ ، محرک های موجود می بایست نگهداری گردند. متاسفانه سیستم های نرونی ( عصبی ) موجود در مغز که مسئول کنترل محرک ها و ذخیره سازی اطلاعات در حافظه می باشد ، بسرعت دچار خستگی می گردند ( پس از گذشت چند دقیقه ). بدین ترتیب آنها نیازمند بازسازی در فواصل بین سه تا پنج دقیقه می باشند ، در غیر اینصورت میزان پاسخگوئی و فراگیری آنها دچار افت می گردبازسازی می گردند ،سیستم آموزشی می بایست بسرعت با خستگی و دلزدگی بوجود آمده برای فراگیران برخورد مناسب را داشته ، تا امکان یادگیری موثرتر بوجود آید.
یادگیری بر اساس الگو ها ، موثرترین مدل یادگیری محسوب می گردد. در این روش، الگوها از مجموعه ای به مجموعه دیگر جابجا می گردند. الگوهائی که نرون های مربوط بخود را مسئول پاسخگوئی خواهند کرد ، از اطلاعات متفاوت در محل های متفاوت مغز استفاده می نمایند . مثلا" گوش دادن به یک حقیقت . زمانیک آرد با تخم مرغ ترکیب می گردد ، خمیری بوجود می آید که می توان آن را به قطعاتی به منظور ایجاد ماکارونی برش داد.
ارتباط یک مفهوم با یک حقیقت . غذا که دارای کربوهیدرات بالائی است ، برای تولید انرژی بدن لازم است .
تجسم دو چیز بایکدیگر . تیم های ورزشی به انرژی سریع نیاز داشته و آن را از طریق کربوهیدرات تامین می نمایند، بنابراینن قبل از بازی یک وعده غذا مناسب خواهند داشت .
سیستم های فوق با یکدیگر مرتبط بوده و از طریق همکاری بایکدیگر حافظه را شکل خواهند داد ( یادگیری ) هدف شکل دهی حافظه ، در هریک از سیستم های نرونی مربوطه است . بنابراین اطلاعاتی که بگونه ای طراحی می گردند تا از یک سیستم نرونی به سیستم نرونی دیگر حرکت نمایند، دارای کارآئی بیشتری در رابطه با یادگیری می باشند.
یادگیری الکترونیکی به چه صورت نگهداشت اطلاعات را بهبود می بخشد ؟
آموزش علاوه بر استفاده از سیستم های نرونی مورد نیاز ، مستلزم استفاده از عناصر دیگر نظیر : ارتباط متقابل ، تخیل و فیدبک است . یادگیری الکترونیکی با استفاده از عناصر متفاوت ، که باعث ایجاد عناصر جدید آموزشی می گردد ، فرآیند فراگیری را حذاب تر خواهد کرد. ایجاد جذابیت در یادگیری یکی از دلایل موفقیت آموزش های الکترونیکی است . در صورتیکه از عناصر جدید در سیستم های آموزش الکترونیکی استفاده نگردد ، عملا" جذابیت های لازم برای آموزش را از دست داده ایم . برای موفقیت در آموزش های الکترونیکی نکات زیر می بایست مورد توجه قرار گیرد.
بررسی نوع محتویات . استفاده از تصاویر ، صدا و متن و ترکیب مناسب آنها با یکدیگر پیامدهای مثبتی را بدنبال خواهد داشت .
ارتباط متفابل با فراگیران بگونه ای که ایجاد محرک های لازم را تضمین نماید. استفاده از بازیها ، امتحانات کوتاه مدت برای اخذ فیدبک سریع از فراگیران مناسب ترین روش برای سنجش میزان موفقیت در آموزش است .
ایجاد فیدبک های سریع . دوره های آموزش الکترونیکی می بایست از روش هائی به منظور اخذ فید بک سریع استفاده تا در صورت اشکال و یا عدم موفقیت ، سریعا" نسبت به برطرف نمودن آن اقدام نمایند. فیدبک های مربوطه می بایست در سریعترین زمان ممکن اخذ گردند. آموزش در هر مرحله بر اساس آموزش در مرحله قبل ایجاد می گردد. بنابراین تشخیص و اخذ فیدبک های سریع ، مراحل متفاوت آموزشی را بدرستی تبین خواهد کرد. در صورتیکه در یک مرحله موفقیتی حاصل نشده باشد ، مرحله بعد که بر اساس مرحله قبل ایجاد شده است ، د توفیق چندانی ایجاد نخواهد کرد.
ارتباطات صمیمی با سایر فراگیران و مربیان الکترونیکی . استفاده از اتاق های گفتگو ، تالارهای مباحثه ، پیام های فوری و پست الکترونیکی در ایجاد ارتباط متقابل با فراگیران الکترونیکی بسیار موثر و کارساز خواهد بود.ایجاد کمیته های Online بطرز چشمگیری در عملکرد برنامه های آموزشی تاثیر خواهد داشت .
آموزش های الکترونیکی به فراگیران این امکان را خواهد داد تا هر فرد با توجه به مسایل و توانائی خود ، آهنگ یادگیری را خود مشخص نماید. در چنین مواردی ، فراگیران در صورتیکه به دلایلی ، چند روزی از سیستم استفاده ننمایند و از آموزش دور باشند ، پس از برطرف شدن مشکلات ، مجددا" قادر به ادامه آموزش خواهند بود. دوره های آموزشی مبتنی بر آموزش الکترونیکی دارای عناصر قابل کنترلی بوده که توسط کاربران استفاده می گردند. عناصر کنترلی فوق در کلاس ها ی آموزش معمولی استفاده نشده و با استفاده از آنان در آموزش های الکترونیکی ، فراگیران قادر به کنترل فرآیند آموزش ، خواهند بود. قابلیت تنظیم آهنگ آموزش توسط فراگیران یکی از دلایل مهم در رابطه با موثر بودن آموزش های الکترونیکی است .
یکی دیگر از عناصری که آموزش های الکترونیکی از آن استفاده می نمایند ، برقراری ارتباط و تعامل متقابل با فراگیران است . میزان و نحوه ارتباط متقابل با فراگیران از حالات ساده که صرفا" کلیک کردن بر روی یک سوال است ، شروع و تا اجرای یک فایل انیمیشن و یا اجرای یک پردازه ادامه خواهد یافت. استفاده از بازیهای محاوره ای که پیام های آموزشی را بر اساس محتویات دوره آموزشی در اختیار فراگیران قرار می دهند ، نیز از جمله روش های موجود برای ارتقاء سطح کیفیی آموزش های الکترونیکی است .
آموزش الکترونیکی ، از تجارب و تحقیقات بعمل آمده طی سی سال گذشته در امر آموزش استفاده نموده است . در تحقیقات بعمل آمده، به منظور ارتقای سطح کیفی آموزش و سرعت در انتقال آموزش ، راهکارهای زیر توصیه شده است :
استفاده از رنگ ها و ترکیبات خاص رنگ
ترکیب تصاویر و کلمات
ترکیب صدا ، صوت ، موزیک با تصاویر
استفاده از چندین نوع عناصر اطلاعاتی آموزشی
استفاده از لی اوت های ( چارچوپ ) مناسب که براحتی با حرکت طبیعی چشم بتوان آنها را مشاهده نمود.
مزایای آموزش الکترونیکی
آموزش الکترونیکی نسبت به آموزش های سنتی دارای مزایای عمده ای است . انعطاف پذیری و حذف تردد های بی مورد و پر هزینه برای شرکت در دوره های آموزشی ، از مهمترین مزایای آموزش های الکترونیکی است . آموزش الکترونیکی دارای مزایای متعدد دیگری نیز می باشد :
هزینه تولید دوره های آموزش الکترونیکی گران نبوده و با استفاده از نرم افزارها و ابزارهای موجود می توان پس از تهیه نرم افزار مربوطه ، اقدام به تولید دوره های آموزش الکترونیکی کرد.
فراگیران قادر به تنظیم آهنگ یادگیری خواهند بود. اکثر برنامه های آموزش الکترونیکی را می توان در زمان نیاز به آنها ، استفاده کرد .

سرعت فراگیری آموزش الکترونیکی نسبت به آموزش های سنتی بمراتب بیشتر بوده و حداقل 50 در صد بهبود و سرعت را بدنبال خواهد داشت . فراگیران دوره های آموزش الکترونیکی می توانند موضوعات و مطالبی را که نسبت به آنها آنشائی دارند ، مطالعه نکرده و صرفا" بر روی موضوعاتی متمرکز گردند که نسبت به آنها آشنائی وجود ندارد.
آموزش های الکترونیکی از پیام های یکنواخت به منظور ارتباط با مخاطب استفاده می نمایند. ( حذف سلایق و تجارب فردی در مقایسه با آموزش های سنتی )
آموزش های الکترونیکی مستقل از پارامترهای زمان و مکان بوده و در هر زمان و هر محل می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
بهنگام سازی دوره های مبتنی بر آموزش الکترونیکی بسرعت و بسادگی انجام می گیرد. موضوعات و محتویات تغییر یافته بسرعت بر روی سرویس دهنده مربوطه قرار گرفته و فراگیران بلافاصله از نتایج آن بهره مند خواهند شد. آموزش های الکترونیکی مبتنی بر CD-ROM در زمان بهنگام سازی و توزیع هزینه های بالائی را بر سازمان و یا موسسه آموزش دهنده و فراگیران تحمیل خواهد کرد. روش فوق در مقایسه با آموزش های مکاتبه ای مقرون بصرفه خواهد بود.
آموزش های الکترونیکی باعث افزایش قدرت نگهداشت اطلاعات در فراگیران می گردد. در این راستا از عناصر متفاوتی نظیر : صوت ، تصویر ، امتحانات کوتاه مدت ، ارتباط متقابل با فراگیر و سایر موارد برای تاکید مجدد در فراگیری هدفمند استفاده می گردد. در صورتیکه فراگیران بخش هائی از یک دوره آموزشی را بدرستی فرا نگرفته باشند ، می توانند در زمان دلخواه مجددا" بخش مربوطه را مطالعه نمایند.

مدیریت برنامه های آموزش الکترونیکی برای گروه های زیادی از دانشجویان ، بسادگی انجام خواهد شد. دنبال نمودن وضعیت آموزشی دانشجویان و میزان پیشرفت بوجود آمده ، زمانبندی و اختصاص دوره های آموزشی برای پرسنل و کارمندان یک اداره و دنبال نمودن وضعیت پیشرفت آنها و سایر موارد مربوط به مدیریت آموزشی بسرعت و بسادگی محقق می گردد.
برنامه ریزی دوره های آموزشی
برنامه ریزی ، مهمترین مرحله ایجاد هر نوع برنامه آموزشی است . انتقال محتویات استفاده شده در آموزش های سنتی بر روی صفحات نمایشگر کامپیوتر ، بزرگترین پیامدهای منفی و نتایج اشتباه را بدنبال خواهد داشت. محتویات دوره های آموزش الکترونیکی می بایست با استفاده از عناصر مربوطه بدرستی انتخاب و طراحی شده و در محیط مورد نظر نصب گردند. ماهیت و نوع ارائه موضوع و محتوی در آموزش های الکترونیکی با آموزش های سنتی با یکدیگر کاملا" متفاوت بوده و می بایست دقت گردد که همان آموزش های سنتی بنام آموزش الکترونیکی استفاده نگردد.
اولین مرحله …
قبل از اینکه چیزی روی کاغذ قرار گیرد ، می بایست مخاطبان آموزشی مشخص گردند. طراحان و پیاده کنندگاه دوره های آموزش الکترونیکی با آشنائی با مخاطبان و میزان توانائی های آنان ، قادر به ارائه برنامه آمورشی مناسب برای آنها خواهند بود. ( یک پزشک قبل از ملاقات بیمار و بررسی بیماری وی ، قادر به تجویز نسخه داروئی مناسب نخواهند بود. ) . پس از مشخص نمودن موارد فوق می بایست عناصر و آیتم های دوره های آموزشی مشخص گردند. مخاطبان آموزشی می بایست نسبت به عناصر و آیتم های انتخابی آشنائی لازم را داشته باشند ، چراکه عناصر فوق بعنوان ابزار در یک سیستم آموزش الکترونیکی استفاده می گردند نه هدف ! . استفاده از ابزارهای ناشناخته برای آموزش قطعا" نتایج مثبتی را برای فراگیران الکترونیکی بدنبال نخواهد داشت .
برنامه های آموزشی طراحی شده می بایست در ابتدا ، روش و یا روش های ارائه ( توزیع ) اطلاعات را برای مخاطبان مشخص نماید.( آموزش مبتنی بر وب ، آموزش مبتی بر شبکه ، آموزش مبنتی بر CD-ROM ). در این راستا لازم است به محدودیت های سخت افزاری فراگیران نیز توجه گردد. پهنای باند موجود دارای نقش بسیار مهمی در میزان موفقیت دوره های آموزش الکترونیکی است که از برنامه های چند رسانه ای ( مالتی مدیا ) استفاده می نمایند.
سازماندهی ، سازماندهی ، سازماندهی
محتویات و موضوعات مورد نظر جهت آموزش را می بایست به بخش ها و ماژول های مجزا تقسیم تا بتوان آنها را با استفاده از عناصر و آیتم های مورد نظر ، نمایش داد . مثلا" با استفاده از نرم افزارهای موجود برای طراحی دوره های مبتنی بر آموزش الکترونیکی می توان برنامه آموزشی خود را به چندین کتاب تقسیم و هر کتاب شامل فصل ها و صفحاتی باشد. کتاب ، فصل و صفحه نمونه ای از سازماندهی محتویات برای ارائه به فراگیران الکترونیکی می باشد. بهرحال محتویات مورد نظر جهت ارائه را می بایست به بخش های مفهوم دار تقسیم و در ادامه تمام بخش های فوق را در یک دوره آموزشی الکترونیکی با توجه به جایگاه مربوطه استفاده کرد. ماژول های ایجاد شده ، نباید زمانی بیش از بیست دقیقه را دارا بوده تا فراگیران بتوانند با علاقه و رغبت بیشتر و بدون خستگی مطالب دوره آموزشی را دنبال نمایند.
روش حرکت بین محتویات یک دوره آموزش الکترونیکی ، یکی دیگر از نکات مهم در زمان سازماندهی یک دوره آموزشی است . در صورتیکه حرکت بین محتویات یکد دوره به سختی انجام گیرد ، فراگیران تمایلی به ادامه دادن نداشته و با فشردن صرفا" یک کلید از دوره خارج خواهند شد. طراحی مکانیزم مناسب برای حرکت بین محتویات و تست و بررسی آن از ابعاد متفاوت ، یکی از مهمترین مراحل در سازماندهی یک دوره آموزشی است . ( ما دوره آموزشی را برای استفاده دیگران طراحی خواهیم کرد ، توجه به خواست فراگیران و پیش بینی تسهیلات و امکانات مربوطه نتایج مثبتی را بدنبال خواهد داشت) .
ارتباط متقابل با فراگیران و استفاده مناسب از رسانه های اطلاعاتی
پس از برنامه ریزی و سازماندهی یک دوره آموزشی می بایست در ادامه نحوه ایجاد تعامل با فراگیران ، انیمیشن ، صوت و ویدیو را در یک برنامه آموزشی مشخص کرد. در این راستا لازم است ، برای بیان یک حقیقت از روش های متفاوت ارائه مطلب استفاده تا هر یک با توجه به جایگاه خود ، سهمی در آموزش داشته باشند. مثلا" می توان موضوع و یا آیتم مورد نظر را بصورت یک متن ساده بر روی صفحه نشان داده و در ادامه از فایل های صوتی و تصویری مرتبط با موضوع فوق برای ایجاد ارتباط با موضوع و کمک به درک و شناخت حقیقت و یا موضوع مورد نظر استفاده کرد. در ادامه می بایست شرایطی را فراهم نمود که فراگیران ، استنباط و برداشت خود را از موضوع ، ایجاد و ارائه نمایند. در این راستا می توان از امتحانات کوتاه مدت استفاده و از فراگیران درخواست کرد که استنباط و برداشت خود را از ترکیب دو حقیقت به دو شکل متفاوت ( موضوع یکبار بصورت متن ارائه و از صوت و تصویر برای ارائه همان موضوع و از ابعاد دیگر استفاده شده است ) را بیان نمایند. در سیستم فوق در زمان آموزش از دو مکانیزم متفاوت با توجه به میزان مفید بودن هر یک استفاده شده است . در ابتدا سعی شده است که اصل حقیقت و یا موضوع در ذهن محاطب قرار گیرد ( موج اول یادگیری و استقرار در سیستم نرونی مغز) ، در ادامه با استفاده از امکانات صوتی و تصویری سعی شده است که یک ارتباط منطقی با اصل موضوع برای فراگیران ایجاد و از این طریق موارد جدیدی در ذهن آنها قرار گیرد ( موج دوم یادگیری و استقرار در سیستم نرونی مغز ) ، در نهایت می بایست با ایجاد محرک های لازم ، موج اول و دوم ایجاد شده را به یک جریان موجی همگن در مغز تبدیل تا با فعال شدن موج جدید ، اطلاعات فراگرفته شده و مستقر در بخش های متفاوت مغز باعث فراگیری موارد جدید و ترکیبی خواهد شد. بازیابی اطلاعات فراگرفته شده بر اساس سیستم فوق ، بسرعت و با دقت و صحت بالا انجام خواهد شد.

استفاده از متن
استفاده از متن در دوره های مبتنی بر آموزش الکترونیکی دارای جایگاه خاص و مهمی است . یکی از مشکلات موجود در این زمینه استفاده اغلب پیاده کنندگان دوره های آموزش الکترونیکی از محتویات موجود آموزشی و استقرار آنها بر روی صفحات نمایشگر کامپیوتر است . حداکثر میزان ارتباط متقابل با فراگیران ، مطالعه و خواند ن متن بر روی صفحه نمایشگر و کلیک نمودن برای رفتن به صفحه بعد است . در دوره های آموزش الکترونیکی می بایست از متن استفاده کرد .در این راستا لازم است مسئولیت بیشتری ( دارای مفهوم بیشتر ) به متن ها سپرده شود. متن های موجود در هر صفحه نباید بیش از شش خط بر روی صفحه بوده و به منظور فراگیری مناسب آنان می بایست از سایر عناصر و امکانات ارائه موضوع و محتوی استفاده کرد. متن های ارائه شده نباید بصورت انیمیشن بر روی صفحه ظاهر گردند. نمایش و یا عدم نمایش متن ها در فواصل زمانی و با توجه به اخذ فیدبک های لازم از فراگیران و یا استقرار متن در بخش دیگری از صفحه با توجه به شرایط آموزشی بوجود آمده می تواند نتایج مثبتی را در امر آموزش بدنبال داشته باشد . در صورتیکه فراگیران پاسخ های نادرست به سوالات ارائه شده را ارائه دهند ، می توان با نمایش متن و یا توصیحات کمکی آنها را از نوع اشتباه انجام شده در سریعترین زمان ممکن آگاه ساخت . برای تمام متن های استفاده شده در یک دوره آمورشی می بایست ایندکس مناسبی ایجاد تا در صورت تمایل و یا ضرورت توسط فراگیران با استفاده از روش های جستجو مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از صوت
استفاده از صوت در جایگاه مناسب ، اثرات مثبت آموزشی را بدنبال خواهد داشت . با ترکیب بهینه کلمات نوشتاری و صوتی قابلیت نگهداشت و بازیابی اطلاعات ذخیره شده در حافظه بیشتر خواهد شد. در یک دوره آموزش الکترونیکی می بایست محل و میزان ( حجم ) اطلاعات صوتی مورد نظر برای ترکیب با سایر عناصر اطلاعاتی را بدقت مشخص کرد. در صورتیکه برنامه آموزشی مبتی بر وب باشد ، می بایست برای ارائه محتویات صوتی از پهنای باند قابل قبولی استفاده گردد. استفاده از منابع اطلاعاتی بصورت صوت همواره بصورت مکمل آموزشی می بایست استفاده گردد. در صورت استفاده نامناسب از منابع اطلاعاتی صوتی ( هم از بعد جایگاه و هم از بعد حجم) پیامدهای منفی در امر آموزش را بدنبال داشته و اصل فدای فرع خواهد گردید.
استفاده از ویدئو
بر اساس تحقیقات و مطالعات انجام شده ، استفاده از تصاویر ویدئویی در امر آموزش بسیار مثبت و مفید خواهدد بود. با توجه به ماژول های طراحی شده برای ارائه موضوعات و محتویات متفاوت یک دوره آموزش الکترونیکی می توان از تصاویر ویدئویی در جایگاه واقعی خود استفاده کرد . در صورتیکه برنامه آموزشی ارائه شده مبتی بر محیط و بستر وب می باشد ، می بایست از پهنای باند قابل قبولی استفاده گردد. حجم قطعات ویدئویی می بایست بدرستی انتخاب و موضوعات مربوطه نیز می بایست دارای یک ارتباط منطقی و سیستماتیک با سایر عناصر اطلاعاتی یک دوره آموزشی باشند.
استفاده از انیمیشن
استفاده از عناصر گرافیکی و انیمیشن دارای جایگاهی خاص در آموزش است . مشاهده انیمیشن های آموزشی همواره برای فراگیران دوره های آموزش الکترونیکی جذاب و سرگرم کننده است . در صورتیکه برنامه آموزشی از طریق وب ارائه می گردد ، استفاده از پهنای باند مناسب لازم و ضروری است .
استفاده از امتحانات کوتاه مدت
استفاده از آزمون های کوتاه مدت بهمراه دوره های آموزش الکترونیکی به منظور اخذ فیدبک های مناسب بسیار مفید و لازم است . با اخذ فیدبک های لازم در سریعترین زمان می توان در صورت عدم موفقیت در ارائه یک موضوع و یا محتویات خاص ، اقدام به اعمال تغییرات لازم نموده تا در روند آموزش فراگیران خللی ایجاد نگردد. با برگزاری آزمون های کوتاه مدت ، می توان از روند یادگیری فراگیران نیز سریعا" آگاه و در صورت ازوم مشاوره های آموزشی و هدایت شده ای را برای آنها پیشنهاد کرد.
برخی نکات نهائی
برای ایجاد یک دوره آموزش الکترونیکی ، موارد زیر پیشنهاد می گردد :
انتخاب راهکارهای مناسب به منظور استفاده بهینه و مناسب از تجهیزات سخت افزاری ، نرم افزاری و پهنای باند قبل از برنامه ریزی اندازه صفحات وب بیش از 40 کیلو بایت نبوده و حداکثر زمان باز شدن یک صفحه در مرورگر کاربر حدودا" 15 ثانیه باشد.
استفاده مناسب از امکانات و راهنمائی های لازم در خصوص حرکت بین منابع اطلاعاتی سازماندهی شده دوره آموزشی می بایست بصورت کاملا" ماژولار طراحی و هر ماژول برای استفاده زمانی بیش از 20 دقیقه را بخود اختصاص ندهد. فونت های استفاده شده می بایست ساده باشند. استفاده از فونت هائی که دارای کیفیت بالای نمایشی باشند ، توصیه می گردد.
استفاده از رنگ های مناسب برای زمینه و رویه ( نوشته ها )
استفاده از تصاویر گرافیکی ، ویدئویی و صوتی با کیفیت مطلوب
استفاده مناسب و بهینه از مثال و سایر امکانات مرتبط در یک دوره آموزشی
اخذ فیدبک های لازم در سریعترین زمان از طریق برگزاری آزمون های کوتاه مدت
عدم استفاده محض از اطلاعات مبتنی بر مالتی مدیا، همواره می بایست یک ارتباط منطقی با محتویات دوره وجود داشته باشد.
در صورت ضرورت و تشخیص می توان بهمراه آموزش های الکترونیکی از برخی روش های سنتی نیز استفاده کرد
ارائه راهکارها
1- محبت به موقع و متناسب به فرزندان ودانش آموزان ، موجب کاهش اختلالات رفتاری می شود.
2- توجه به موقع، محبت ، تقویت نکات مثبت ، پرورش اعتماد به نفس ، موجب نگرش مثبت فرد نسبت به خود و دیگران می شود.
3- ایجاد انگیزه و ایجاد نگرش مثبت فرد نسبت به خود ومعلم و دیگران موجب بهبود وضعیت تحصیلی و رفتاری فرد می شود.
4- بین فرزندان نباید تبعیض قائل شد .
5- بهتر است برای شناسایی و رفع مشکل از راهنمایی های صاحب نظران استفاده گردد .
6- بهتر است برای رفع مشکل ، نظریه های علمی و تحقیقات گذشته مورد توجّه قرارگیرد . تا دارای اعتبار می باشد.

نتیجه گیری:
نتیجه ای که از این تجارب می توان گرفت این است که معلم در کلاس درس بر اساس موقعیت به نحو مقتضی می کوشد با شاگردان به تعامل و هم فکری به فرایند یادگیری بپردازد. شکل های تعامل در کلاس همانند پرسیدن، سوال کردن، پاسخ دادن به یک پرسش باعث ترغیب دانش آموزان به تفکر و بازخورد اطلاعاتی می شود که دانش آموزان نسبت به دانش اموزان دیگربا مشکلات رفتاری و هوشی که دارند این تعامل را در کلاس درس می توانند به خوبی اجرا کنند . در نتیجه معلم خود را در کلاس بر آن داشته که با تمرین و تکرار زیاد و اقدامات و راهبردهای مطلوب بتواند این تعاملات را در کلاس به جریان اندازد و رفتارهای ناخوشایند و نامطلوب را حذف و رفتارهای درست و مفاهیم اساسی و آموزشی صحیح را جایگزین آن کند.
پشنهادات و توصیه ها
1- سعی کنیم مسئولیت پذیری را به کودکان بیاموزیم تا آنان برای زندگی آینده آماده شوند.
2- از تبعیض بین شاگردان بپرهیزیم زیرا این عمل باعث آزار روان شاگردان میشود.
3- با دانش آموزان ارتباط نزدیک و دوستانه برقرار کنیم.
4- از موضوعات و فعالیت هایی که خوش آیند کودکان هستند در برنامه های صبحگاهی با ظهرگاهی به وفور استفاده کنیم.
5- برای برقراری نظم و برنامه ریزی بهتر در شروع سال تحصیلی انتظارات خود را به طور مشخص و دقیق با دانش آموزان مطرح کنیم .
6- کودکان بیش از گفتار از رفتار ما تاثیر می پذیرند بنابراین سعی کنیم با رفتارهای صحیح و مناسب ، الگوی شایسته ای برای دانش آموزان باشیم.
7- در مقابل ناسازگاری کودکان باید صبور و برد بار باشیم.
8- تا آنجایی که توانایی داریم ، ناکامی ها و محرومیت های کودکان را از بین ببریم.
9- رفتارتان با دانش آموزان همراه با گذشت ، حوصله و متانت باشم.
10- از داد زدن بر سر شاگردان جدا" پرهیز کنیم زیرا این عمل باعث تقویت رفتارهای خشونت آمیز در آنان میشویم.
11- شخصیت شاگردان را محترم شماریم.
12- شاگردان ممتاز و مسئولیت پذیر را در برنامه های صبحگاهی مورد تشویق قرار دهیم تا حس خود باوری و توانمندی در آنان تقویت شود و در نتیجه آنان تشویق شوند تا وظایف محوله را با احساس بیشتر انجام دهند.
13- یادگیرندگان را در استفاده از کتابخانه تشویق نماییم.
14- از بعضی اشتباهات دانش آموزان چشم پوشی کنیم و آنها را مورد راهنمایی قرار دهید از انتقام جویی یا تمسخر شاگردان بپرهیزیم و آرام و قاطع برخورد کنیم.
15 -از وضع خانوادگی مالی ، فرهنگی ، توانایی ها ، حالات روحی و روانی ، عاطفی و بهداشتی شاگردان اطلاعات کافی داشته باشیم .
16- در کارها و در همه شرایط به نظم و از روی علم و آگاهی عمل کنیم.
17- با دانش آموزان و همکاران و اولیا دانش آموزان همدلی کنیم.
18- از حسادت و بد گمانی نسبت به همکاران خود پرهیز کنیم.

منابع:
1- اکبری ، ابوالقاسم .( 1381). مشکلات نوجوانان و جوانان. تهران : چاپ دوم نشر ساوالان.fa.wikipedia.com.
2- احدی ، حسن و محسنی ، نیک چهر .(1373). روانشناسی رشد . تهران : نشر بنیاد .
3- ریتاویکس، نلسون والن سی، ایزراائبل.(1372).اختلالات رفتاری کودکان . (مترجم : تقی منشی طوسی). مشهد : انتشارات قدس رضوی.
4- شعاری نژاد، علی اکبر.(1362). روانشناسی یادگیری . تهران: انتشارات توس
5- شفیع آبادی، عبداله.(1374).راهنمایی ومشاوره کودک. تهران: انتشارات سمت.
6- قاسمی پویا، اقبال. (1381). راهنمای عملی پژوهش در عمل. تهران: چاپ افست.
7- کریمی، یوسف.(1379). روانشناسی اجتماعی . تهران: نشر ارسباران.
8- میر کمالی.سید محمد.(1379). روابط انسانی در آموزشگاه. تهران: یسطرون.
9- میلانی فر، بهروز.(1370). روانشناسی کودکان ونوجوانان استثتایی. تهران: قوس.
10- نلسون ، ریتاولکس ، الن سی ، ایزارائل. ( 1369). اختلالات رفتاری کودکان.( مترجم: محمد تقی منشی طوسی). مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی . fa.wikipedia.com
11- نوابی نژاد ، شکوه .( 1372) . رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و راههای پیشگیری و درمان.تهران : انتشارات انجمن اولیاء و مربیان fa.wikipedia.com
12- چرا کودکان حسادت می کنند . ( 17-6-82 ) . www.tebyan.net
13- اختلال بیش فعالی ( 25-10-85 ). fa.wikipedia.com

1