دانشگاه پیام نور واحد دزفول
موضوع:
بررسی و مقایسه اختلال خواندن در دختران و پسران دانش آموز شهری و روستایی پایه چهارم مقطع ابتدایی در شهرستان شوشتر
مربوط به درس:
روش تحقیق
نام استاد:
استاد ؟؟؟
تهیه کننده:
؟؟؟
دانشجوی رشته روان شناسی
بهار 94
عناوین مطالب
فصل اول:
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق
بیان هدف های کلی و آرمانی تحقیق
بیان فرضیه ها
تعریف عملیاتی واژه ها
فصل دوم:
پیشینه موضوع
مشکلات حوزه دید
مشکلات زبان
مشکلات بصری – فضایی و حرکتی
بعضی عوامل موثر دیگر در نارساخوانی
خواندن زبانی به عنوان وسیله ای برای یادگیری خواندن
ایجاد محیط مناسب
آموزش خواندن
پیشینه تحقیق
تحقیقات در خارج
تحقیقات در ایران
فصل سوم:
جامعه آماری
روش نمونه گیری
روش جمع آوری اطلاعات
روش آماری
فصل اول
مقدمه
مشکلات خواندن از اساسی ترین مشکلاتی است که کودکان با نارساییهای ویژه، یادگیری با آن مواجه هستند زیرا کودکی که نمی تواند بخواند شانس بسیار کمی جهت موفقیت در مدرسه دارد. تاخیر در رشد سیستم عصبی مرکزی یا آسیب های مغزی اکثراً به عنوان عدم توانایی در خواندن ذکر می شود. صدمه به مراکزی از مغر که کنترل تکلم، شنوایی، بینایی را به عهده دار نیز می تواند نارساخوانی را به وجود آورد. دیس لکس یا نارساخوانی اصطلاحی است که برای کودکان که علی رغم هوش طبیعی قادر به خواندن نیستند بکار می رود این گروه از کودکان ممکن است واژه های بسیاری را بدانند و به راحتی آنها رادر مکالمه بکارگیرند اما قادر به درک و شناسایی نشان های نوشتنی یا چاپی نیستند.
برخی از این کودکان حتی می توانند واژه ها را بخوانند اما مفهوم آنها را نمی فهمند این حالت را اصطلاحاً میرپکسی می نامند معلمان و مسئولان آموزش و پرورش به علت عدم آگاهی از مشکلات ویژه این گروه از کودکان معمولاً آنها را در شمار عقب ماندگان ذهنی رده بندی می کنند و یا به عنوان کودکان تنبلی که کوشش برای یادگیری نمی کنند می شناسند. گاهی دشواری خواندن این کودکان با مشکلات هجی کردن نیز همراه است. توانایی خواندن و هجی کردن یا اینکه با هم ارتباط نزدیک دارد اما یکی نیست و ممکن است هر کدام جداگانه وجود داشته باشد گاهی اوقات به علت فشارهای محیطی و عدم درک اطرافیان از توانایی های خاص این دسته از کودکان مشکلات روانی و عاطفی و رفتاری نیز بر مشکلاتشان افزوده می شود کودکان نارساخوان اکثراً مشکلاتی در جهت یابی فضایی، تشخیص راست و چپ بالا و پایین، توانایی حروف و کلمات ، هماهنگی بین چشم و دست ارتباط بین اعضای بدن خود و دیگران دارند.
بیان مسئله
بررسی و مقایسه اختلال خواندن در دختران و پسران دانش آموز شهری و روستایی پایه چهارم مقطع چهارم ابتدایی شهرستان شوشتر
محقق در این تحقیق به دنبال این است که آیا بین دختران و پسران شهری پایه چهارم مقطع ابتدایی شهرستان شوشتر و همچنین بین دانش آموزان دختر و پسر همان مقطع در روستا تفاوتی وجود دارد و به بیان دیگر آیا بین دختران شهری و دختران روستایی و بین پسران شهری و پسران روستایی و بین پسران روستایی و دختران شهری و بین پسران شهری و دختران روستایی و همچنین بین پسران و دختران شهری و پسران و دختران روستایی با هم تفاوت وجود دارد و در آخر آیا بین پسران پایه چهارم مقطع ابتدایی شهری روستایی و دختران شهری و روستایی همان مقطع در سطح شهرستان شوشتر تفاوتی وجود دارد.
بدون تردید خواندن مهم ترین و پیچیده ترین فعالیت آموزش کودکان در سال های آغازین مدرسه است اغلب دانش آموزان در سال اول دبستان در نوشتن و رونویسی کردن و حساب کردن با چندان مشکل قابل توجهی مواجهه نمی شوند اما زمانی که آموزش خواندن بطور جدی شروع می شود بویژه هنگامی که جملات و عبارات با تصویر و نقاشی های گویا همراه نیستند دیده می شود که بعضی از شاگردان در زمنه خواندن با مشکل مواجه شده نیازمند به کمک و راهنمایی فوق العاده هستند. اما مسئله اختلال در خواندن و یا نارسا خوانی زمانی مطرح است که کودک از نظر شنوایی و بینایی مشکل نداشته، دچار هیچ گونه عقب ماندگی ذهنی نیز نباشد. در این موارد معمولاً کودکی که دچار نارساخوانی است در زمینه های مختلف رشد همانند سایر همسالان خود بوده از نظر هوش در سطح متوسط و یا بالا تر قرار دارد. بطور کلی اصطلاح نارساخوانی به توانایی های کودکان در خواندن اطلاق می شود. روانپزشکان و روان شناسان و متخصصان تعلیم و تربیت هر کدام سعی کرده اند که توصیف خاصی از نارساخوانی ارائه کنند اما از دیدگاه پزشکی نارساخوانی شرایط خاصی است که به دلیل عوامل ژنتیکی نارسایی های مربوط به رشد و یا ضایعات عصبی ایجاد می شود. غالب روان شناسان بدون اینکه بخواهند علت خاصی را برای رساخوانی تعیین نمایند نارساخوانی را صرفاً نشانه ای از وجود یک اختلال ویژه در فرایند آموزش خواندن می دانند. در هر حال همان طوری که اشاره شد نارساخوانی یا اختلال درخواندن زمانی مطرح می شود که کودک علی رغم برخورداری از ظرفیت هوشی متوسط یا بالاتر و حضور در کلاس های درس در مدارس عادی قادر نیست خواندن به طریق صحیح را بیاموزد و این تحقیق با هدف شناسایی فراوان این اختلال و تفاوت آن گروههای مختلف دانش آموزی مانند دختر و پسر شهری و روستایی مطرح شده است.
اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق
یکی از مهمترین مشکلاتی که در عدم یادگیری دانش آموزان مدارس، مخصوصاً در مقطع ابتدایی وجود دارد اختلال در خواندن فارسی یا به اصطلاح نارساخوانی است پیامدهای ناتوانی خواندن در حال حاضر احتمال بیش از هر دوره دیگری در تاریخ به چشم می آید در اجتماعات زمین دار گذشته مهارت خواندن وضعیت اجتماعی، اقتصادی فرد را بالا می برد. در اجتماعات صنعتی امروز خواندن به واقع در تمام زمینه ها اعم از کار، فراغت، مصرف، سیاست و به عبارت دیگر تمام فعالیت های روزانه ضروری اساسی دارد.
محقق در این تحقیق به دنبال مشکل خواندن در دانش آموزان پایه چهارم مقطع ابتدایی شهری و روستایی شهرستان شوشتر می باشد. و به استفاده از متن یک درس از کتاب فارسی پایه چهارم این کار صور گرفته است و محقق در پی آن است که واقعاً بداند که اختلال خواندن در پسران بیشتر رایج است یا دختران همچنین در دانش آموزان روستایی این مسئله بیشتر به چشم می خورد یا دانش آموزان شهری که این تحقیق در آبی صورت می گیرد.
هدف های کلی و آرمانی تحقیق
هدف از انجام این تحقیق این است که تفاوت بین دختران و پسران شهری و روستایی پایه چهارم مقطع ابتدایی شهرستان شوشتر در مورد اختلال خواندن درسی فارسی است مورد بررسی قرار گیرد و میزان تفاوت میان دختران و پسران شهری و همچنین دختران و پسران روستایی با هم و تفاوت در بین دانش آموزن شهری و روستایی بررسی شود. و همچنین مقایسه بین کلیه دختران شهری و روستایی با پسران شهری و روستایی مورد توجه می باشد که در آن مشخص شود که آیا اختلال خواندن در پسران بیشتر است یا در دختران؟ و همچنین روشن شود که میزان شیوع اختلال خواندن در بین دان آموزان شهری یا دانش آموزان روستایی که در پایه چهارم مقطع ابتدایی شهرستان شوشتر مشغول به تحصیل می باشد چقدر است و پس از مشخص کردن تفاوت بین دانش آموزان در اختلال خواندن برنامه ریزی دقیق به عمل آید تا در آینده بتوانیم مشکل اختلال خواندن دانش آموزان شهری و روستایی را در منطقه مورد نظر تا حد امکان رفع نماییم. و علت اختلال در خواندن را به اطلاع معلمان مربوطه برسانیم تا درصدد رفع مشکل برآیند.
بیان فرضیه ها :
1- پسران پایه چهارم مقطع ابتدایی شهری شوشتر در خواندن نسبت به دختران همان مقطع در شهر عملکرد متفاوتی دارد .
2- پسران پایه چهارم مقطع ابتدای روستایی شوشتر در خواندن نسبت به دختران همان مقطع در روستا عملکرد متفاوتی دارند.
3- دختران پایه چهارم مقطع ابتدایی روستایی شوشتر در خواندن نسبت به دختران همان مقطع در شهر عملکرد متفاوتی دارند.
4- پسران پایه چهارم مقطع ابتدایی روستایی شوشتر در خواندن نسبت به پسران همان مقطع در شهر عملکرد متفاوتی دارند.
تعریف عملیاتی واژه ها:
1- زبان معیار : لهجه متداول در مدارس به طور کلی لهجه ای که از رادیو و تلویزیون به گوش می رسد.
2- اختلال خواندن (نارساخوانی): اختلالی است که شخص آنچه را می خواند خواه آرام یا بلند نمی فهمد.
3- بی زبانی ، بند آمد زبان: واژه ای است که بطور کلی به اختلال های مربوط به زبان که بر اثر کاستی هوش ایجاد نشده باشد گفته می شود.
4- ناتوانی خواندن: اصطلاح کلی که به ناتوانی خواندن اشاره دارد. دسی لکسی رشدی ، بیانگر مشکلات خواندن در دوران کودکی است.
مشکلات بصری- فضایی و حرکتی
با وجود مشکلاتی که افراد نارساخواندن عموماً در زمینه زبان شنیداری دارند اختلالات بصری فضایی حرکتی در بین 5درصد افرادی که به عنوان نارساخواندن شناسایی شدند دارای نارساییهایی در زمینه ی بصری- فضایی حرکتی بوده به سبب همین اختلالات در تربیت و سازمان کلمات و جملات و درک علائم فضایی با مشکل مواجه هستند.
با این که اختللات بصری- حرکتی در بین نوآموزان خردسالی که آموختن را تازه آغاز کرده اند بیشتر قابل مشاهده است اما باید توجه داشت که این اختلالات از عوامل اصلی ناتوانی در خواندن محسوب نمی گردد مگر اینکه کودک قادر نبوده باشد راهنمایی ها و آموزش های پایدار را در خواندن فر بگیرد. با توجه به نکات فوق الذکر لازم است در تشخیص هر نوع اختلال در زمینه هماهنگی و جهت یابی ، ارزیابی دقیق از مهارت های بصری – فضایی حرکتی افراد به عمل آید(دکتر غلامعل افروز – مجله پیوند شماره 140 چاپ خرداد سال1370)
بعضی عوامل موثر درگیر در نارساخوانی
بدون شک عوامل مهم و تعیین کننده در تواناییهای زبان و خواندن ، هوش عمومی است. به عبارت دیگر همیشه رابطه معناداری بین هوش و توانمندیهای حکومتی و قدرت خواندن وجود دارد. مطالعات انجام شده بیانگر آن است که سلول جانبی، چس دست یا راست دستی، چپ چشمی یا راست چشمی و یا بهره گیری از هر دو طرف تعیین کننده و در نارساخوانی نیست همچنین تحقیقات به عمل آمده بیانگر آن است که عواملی از قبیل کم وزن بودن در هنگام تولد ضایعات یا اختلالات جزئی مغز نقص در توجه ترتیب سنی کودک درتولد، مسمومیت عظلایی، حساسیت های شیمیایی اثرات مختلفی را در پی داشته و به تنهایی موجب نارساخوانی نشده است. آنچه که کاملاً روشن است ذکر این حقیقت می باشدکه مجموعه ای از عوامل مختلف می تواند سبب اختلال در خواندن شود. اما این عوامل تاثیرات متفاوتی را روی کودکان مختلف به جای می گذارد. (دکتر غلامعلی افروز- مجله پیوست شماره 140 چاپ خرداد سال1370)
خواندن زبانی به عنوان وسیله ای برای یادگیری خواندن:
چون خواندن از طریق به کار گرفتن نشانه های بصری- سمعی شروع می شود طبیعتاً به این نتیجه می رسیم که خواندن زبانی (با صدای بلند) اولین خواندن کودک خواهد بود تا زانی که خواندن و نوشتن را بیاموزد. زبان شفاهی برای او برقراری ارتباط است خواندن غیر مسموع (غیرقاب شنیدن) در مراحل اول پس از خواندن زبانی می آید.
این اولین گام در خواندن بی صداست. کودک همان عضلات حلقوی و صوتی را بکار می گیرد که در خواندن زبانی اما بدون صدا. در این مرحله کودکان را غالباً (لب خوانی) می نامند. این دوره خواندن غیر مسموع درصد کودک عقب مانده ذهنی طولانی تر از کودک عادی خواهد بود. به تدریج کودک کمتر از لب و حرکات صوتی استفاده می کند و سرانجام حرکت های صوتی بسیار ناچیز یا محو خواهند شد. کودک برای توجیه خواندن مداوم در مورد کودک عقب مانده ذهنی شواهد و مدارکی را که در اثر تحقیقی به دست آمده است. بدین ترتیب ارایه می کند طی مراحل اولیه خواندن در هر سطر خواندن بی صدا نسبت به خواندن زبانی مکثهای بیشتری وجود دارد. خواندن زبانی اولین گام منطقی در یادگیری خواندن است و هنگامی که کودک شمرده شمره می خوانند سریعتر می آموزند امتیازات دیگر خواندن زبانی مداوم به این قرار است.
1) از آن جا که در مورد کودکان عقب مانده ذهنبی بر دقت بیش از سرعت تاکید می شود وقتی کودک با صدای بلند می خواند معلم می تواند مراقب دقت کودک باشد.
2) از طریق خواندن زبانی کودک تلفظ و ادای کلمات را می آموزد. (نویسنده بساموئل کرک واردیل جانسون ترجمه مجید مهدی زاده کتاب آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی چاپ 1369)
ایجاد محیط مناسب خواندن
محیط خواندن برای هر دانش آموز جدیدی که در کلاس خواندن حضور دارد باید دلپسند و اطمینان بخش باشد. این محیط باید جایی راحت گرم و نرم باشد که دانش آموز جدید کلاس خواندن در آن احساس آسایش کند. اگر محیط خواندن راحت باشد دانش آموزانتان ممکن است نگرش ذهنی مثبتی نسبت به خواندن پیدا کنند اگر در کلاستان جای آرامی را برای خواندن برگزینید کار بسیار خوبی است در صورت امکان می توانید اطراف آن را با قالی یا پتو بپوشانید بالشها، صندلیهای راحتی دالانهای داخلی یا صندلیهای مخصوص کنار دریا ، محل خواندن را دلپذیر می سازد. کودکان دوست دارند در اتاقهای نزدیک به سقف به خواندن بپردازند. شما ممکن است بخواهید یکی از این اتاقها را در کلاستان بسازید چرا که در چنین اتاقی کودک احساس می کندکه بقیه کلاس کاری به او ندارند. با استفاده از یک وان قدیمی می توان محل بسیار راحت دیگری برای خوندن فراهم ساخت اگر شما توفیق آن را بیابید که یکی از آنها را در اختیار داشته باشید با قالیچه خزدار یا پتویی آنرا بیارایید و در این صورت دانش آموزانتان از ساعات خواندن دلپذیر اتفاده خواهند کرد. محیط خواندن در خانه باید شبیه محیط خواندن کلاس باشد. این محیط باید از نظر محیط مناسبی برای دلپذیر باشد این محیط باید نقطه ای باشد که کودک در آن احساس آسایش کند در حین حال باید چنان جای وسیعی باشد که کودک بتواند دوستان خود را به منظور خواندن دسته جمعی بدان چه دعوت کند. (نویسنده جیم فلود- گینز اج سالوس- ترجمه علی آخشینی کتاب زبان و مهارت های زبانی چاپ 1369)
آموزش خواندن
کشاورز محمد حسین چکیده تحقیقات انجام شده در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی انجام شده در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی در ایران
در میان مهارت های چهارگانه معینی گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن، خواندن به ترتیب اولویت در مرتبه سوم قرار می گیرد. خواندن را با اختصار می توان به مهارت کسب معنا و آگاهی از مطالب نوشته شده یا چاپ شده 1)تعریف نمود که در واقع از شناختن حروف و شناختن خود آغاز می گردد و به مرحله خواندن و استفاده از مطالب گسترده تری می انجامد. فزون بر این افزایش این مهارت و سرعت در خواندن موجب می گردد که دانش آموز از مطالب متنوع و علمی و ادبی بهره ببرد و بدون خستگی و همراه با شور و اشتیاق به مطالعه آثار مشهور ادبیات جهان بپردازد. در آموزش خواندن می توان هدف های زیر را در نظر گرفت.
1) آشنا ساختن فراگیرندگان با موقعیت های فرهنگی و اجتماعی که در متون مطرح می شوند.
2) آموزش آوها، ترکیبات آنها و عانی واژه ها و اصطلاحات جدید.
3) آموزش قواعد مربوط به ارتباط حاکم میان آواهای زبانی نشانه های خطی آنها
4) آموزش ساختمان جدید دستوری که در دروس مطرح شده است.
5) آموزش درک مطلب و اصول آن
6) آموزش مربوط به سرعت در خواندن و افزایش متناسب آن با مطالب متفاوت در مجله رشد آموزش راهنمایی چاپ بهار1372 )
افروز غلامعلی مجله پیوند شماره 140 نشریه ماهنامه آموزشی و تربیتی – خرداد 70
پیشینه تحقیق : خارجی
یکی از مهمترین تحقیقات درباره عوامل موجود در نارسایی خواندن تحقیقی است که توسط رابین سون روی 22 نفر مبتلا به نقایص خواندن انجام شده است او دریافت که در 5415 درصد افراد مبتلا به نارساخوانی ناسازگاری های خانوادگی یا روابط نامطلوب خانوادگی وجود داشته است. در 73درصد آنها اختلالات بینایی وجود داشته که فقط 50درصد منجر به نارسایی در خواندن گردیده است. مسائل هیجانی معنی دار 41درصد افراد مورد مطالعه وجود داشته که 22درصد آنها منجر به نارساخوانی شده است یکی از معتبرترین تحقیقاتی که در زمینه تولد کودک و مشکلات خواندن صورت گرفته تحقیقی است که توسط کاوی و پاساماتیک انجام شده است این دو محقق دریافتند که شرایطی که موجب عقب ماندگی خوانده می شود عبارتند از : تولد زودتر از موقع، مسمومیت مادر در دوران باداری، خونریزی در اثناء بارداری قبل از سه ما هر دوم حاملگی و جدا شدن پیش از موقع جفت (به نقل از دکتر حسین آزاد سال1368)
در بررسی مالگران در سوئد22درصد افراد نارساخوان دارای اختلال تکلمی بوده اند زنگئویل معتقد است که تعداد زیادی از کودکان مبتلا به دسیل لکسی که از لحاظ رشد برتری جانبی دچار اشکال بوده و در تکلم در آنها کند است و همچنین مالگران در تحقیقی وسیعی دریافت که در افراد نارساخون 18درصد چپ برتری وجود دارد ولی در گروه چپ برتری فقط در 7درصد است. آمار کودکان مبتلا به دسیل لکسی در تحقیقات مختلف متفاوت است. ارتون در ابتدا در آمریکا نارساخوان را در کودکان 4 درصدی دانست ولی بعداً آماری متعدد این نسبت را در حدود10درصد گزارش دادند تحقیقات اخیر در آمریکا این نسبت را 8 تا 14 درصد مالگون در سوئد آشکار ساخت که حداقل درصد کودکان گزارش دسیل لکسی دارند(به نقل از دکتر حسین آزاد در سال1368)
در سال 1877 برای نخستین بار اصطلاح کوری لغت برای توصیف بیمارانی که گر چه کور نیستند معذالک قادر به خواندن حروف یا کلمات نمی باشند. توسط کوسمائول بکار رفت سپس باوال در پاریس و چندین از پزشکان انگلیسی از جمله منشیل علاقه مند به شناختن نشانه های فرضی آن گردیدند. اولین بار در سال 1896 جیمز که تعریف نارساخوانی را به عنوان یک اختلال خاص بدست داد. مورگان در همان سال آن را کوری کلامی نامید.برخی از روان شناسان مانند مالگران و دبری این اختلال ارثی و طبق تحقیقات خود نشان دادن که والدین کودکان نارساخواندن بیش از والدین کودکان بنهجار دچار نارساخوانی بودند. بقراط اولین کسی است که اعصاب مرکزی را مقطع دانست و گفت شخص مبتلا به فلج راست توانایی قرائت و خواندن را از دست می دهد از آن زمان تا این اواخر تحقیقی در خور توجهی در این مورد معمول نشده بود به موازی اشکالات یادگیری قرائت و خواندن بین دان آموزان مدارس نقاط مختلف جهان عده ای از دانش مندان در صدد جست و جوی علل پیدایش این اشکالات برآمدند. مالگون در سوئد در نتیجه مطاله روی 276 کودک مبتلا به ناتوانی قرائت تصور کرد که ناتوانی در خواندن از یک ژن غالب منتقل گشته و بعلاوه تولد زودرس بچه در حدود سه هفته یا بیشتر باعث این اختلال نیز می شود. اختلال در خواندن اغلب منجر به اختلال ضد اجتماعی دارند 23درصد و حد اختلال رفتاری ضد اجتماعی در کودکانی که اختلال خواندن دارند نیز 33درصد است(نتیجه یک سری مطالعه روی کودکان مدرسه در انگلستان) اسمیت در سال 1978 می گوید کودک به منزله یک نارساخوان دارد مدرسه نمی شود بلکه در خلال آموزش خواندن است که نارساخوان می گردد. نارساخوان معمولاً مشکلاتی در قلم نوشتن همراه است به همین علت از نارساخوانی به نادرست نویسی به میان آورده می شود(به نقل از دبره، در سال 1979)
دبره توانسته است در 26 درصد از 200 کودک نارساخوانی که مورد بررسی قرار داده است وجود آسیب دیدگی کمینه را بیابد. معهذا باید خاطرنشان کرد که این آسیب ها الزاماً به نارساخوانی منتهی نمی شود.
تحقیقات در ایران
آقای علیرضا خدادوستان با همکاری 5 نفر از اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در اسفند سال 1370 به مدت سه ماه درباره ی دوزبانگی در استان اصفهان تحقیقی انجام داده اند که چکیده آن به شرح زیر است.
مسئله دوزبانگی و وجود یک زبان رسمی و چندین زبان قومی در داخل بسیاری از کشورها است و اندیشمندان تعلیم و تربیت آن کشورها را بر آن داشته تا برای رسیدن به عدالت آموزشی و فراهم ساختن فرصت های مساوی یادگیری برای همگان تلاش نمایند تا بوانند از این فرصت ها در جهت رشد و شکوفایی استعداد نونهالان و رشد تعالی جامعه ملی و جهانی استفاده کند. استان اصفهان دارای 6 زبان گرجی، ترکی، لری، محلی، آسونس، ارمنی می باشد 7درصد دانش آموزان دوره ابتدایی 9 درصد دانش آموزان دوران راهنمایی و 8 درصد دانش آموزان در دوره ی متوسطه غیر فارسی زبان هستند. بررسی نشان می دهد درصد قبولی دانش آموزان فارسی زبان بیش از دانش آموزان غیر فارسی زبان هستند. و میزان مردودی دانش آموزان غیر فارسی زبان از دروس فارسی بیشتر است عموم بچه ها در فهمیدن صحبت های معلم که به فارسی صحبت می کند دچار مشکل هستند(به نقل از خدا دوستان ، علیرضا، اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان- کتاب چکیده تحقیقات دوره 2 شماره 1 بهار73)
آقای محمد حسین کشاورز با همکاری دانشگاه تربیت معلم معاونت پژوهشی علوم انسانی در سال 1371 به مدت 7 ماه تحقیقی تحت عنوان مطالعه رشد یادگیری زبان فارسی در کودکان در تهران انجام داد که چکیده آن به شرح زیر است:
ساخت جملات سئوالی و منفی در زبان کودک چگونه است. آیا کودک برای یادگیری جملات منفی و سئوالی از مراحل مختلف زبان آموزی می گذرد این ساختارهای گرامری چه نقش های ارتباطی در زبان کودک ایفا می کند (به نقل از محمدحسین کشاورز- کتاب چکیده تحقیقات انجام شده دوره2 شماره 2 سال1373).
تحقیقی روی کودکان ایرانی نشان داده است که 14درصد افراد مبتلا به دلیل کسی چپ برترند و 15درصد آنها دارای نقایصی از قبیل لکنت زبان و اختلالات حسی و حرکتی هستند در ایران درصد مبتلایان به دلیل کسی حدود 11درصد بوده است (به نقل از دکتر حسین آزاد سال1368).
تحقیقی روی کودکان ایران نشان دهنده تاثیر شرایط تربیتی و اقتصادی در نارساخوانی است درصد مبتلایان به دلیل کسی در دبستانهای ملی و دولتی متفاوت بوده است و این تفاوت در سطح یک درصد معتبر بوده است.(به نقل از دکتر حسین آزاد سال1368).
دکتر غلامعلی افروز در بررسی های که انجام داده درباره دانش آموزانی که دارای اختلال خواندن می باشد می گوید در واقع این دسته از دانش آموزان که عمدتاً از نظر هوشی در سطح طبیعی هستند گروه ناهمگن و غیر یکنواختی تشکیل می دهند که به هیچ وجه در قالب گروه بندی های معمول کودکان استثنایی نمی گنجد ولی از نظر رشد زبان ، ادراک بینایی و شنوایی و یادگیری، خواندن، صحبت کردن، هجی کردن، نوشتن ، حساب کردن دچار اشکال هستند به علت ناهمگن بودن این گروه از کودکان مشکل است که ناتواناییهای خاص آنان را در یادگیری به وضوح توصیف کرد در این مورد از عناوینی همچون اختلال جزئی در کار مغز و اختلال در درک و بهره برداری از اطلاعات کسب ناتوانی در ادراک و نظایر آن استفاده شده است عموماً در ناتواناییهای خاص یادگیری برای ناتوانی شدید در خواندن اصطلاح(دسلکیا) یا نارساخوانی و برای اختلال در زبان آموزی از اصطلاح (آغازی) استفاده می شود کسانی که از نظر خواندن و هجی کردن دچار اشکال هستند عمدتاً دشواری های زیر مواجه هستند.
1- اشکال در درک و یادگیری لغات
2- وارونه دیدن حروف یا کلمات و یا درک نامرتب حروف
3- اشتباه در هجی کردن کلمات
4- داشتن دستخط ناخوانا
5- داشتن انشاء ضعیف
آفازی یا اختلال رفتار سمبولیک(نمادین) از متداولترین مشکلات درصد قابل توجهی از دانش آموزان در یادگیری مفاهیم است. کودکان مبتلا به آفازی عمدتاً دچار اختلال شدیدی در یادآوری، بازشناسی و استفاده از علائم یادگیری هستند در حال حاضر با در نظر گرفتن تحقیقاتی که در این زمینه در مدارس مختلف کشورهای غربی انجام پذیرفته است می توان تخمین زد که بین یک تا سه و حداکثر تا هفت درصد از کودکان سنین دبستانی به نحوی از انحاء نیاز به آموزش خاص درمانی برای اصلاح و یا بهبود، توانی خاص یادگیری دارند (به نقل از دکتر غلامعلی افروز)
فصل سوم
جامعه آماری
جامعه آماری مورد پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه چهارم مقطع ابتدایی روزانه شهری و دانش آموزان دختر و پسر پایه چهارم مقطع ابتدایی روزانه روستایی شهرستان شوشتر.
روش نمونه گیری
روش نمونه گیری به کار گرفته شده در این تحقیق از نوع تصادفی مرحله ای بود و به این منظور در مدارس شهری بصورت تصادفی از شمال و جنوب شهر انتخاب شدند. به این منظور از شمال شهر دومدرسه دخترانه و دو مدرسه پسرانه و از هر مدرسه یک کلاس و از هر کلاس بصورت تصادفی و از روی دختر کلاس 8 نفر دانش آموز انتخاب شدند و از جنوب شهر هم دو مدرسه پسرانه و دو مدرسه دخترانه به صورت تصادفی و از هر مدرسه یک کلاس و از هر کلاس 8 نفر دان آموز انتخاب شدند. و این عمل در مورد تمامی مدارس شهری اجرا شد و از مدارس شمال 32 دانش آموز که شامل 16 پسر و 16 دختر و از مدرسه جنوب هم 32 دانش آموز که شامل 16 پسر و 16 دختر می باشند انتخاب شدند و جمعاً 64 نفر دانش آموز که شامل 32دختر و 32 پسر استاد در مدارس شهری که در سال تحصیلی 89- 1388 مشغول به تحصیل بدند انتخاب شدند و در مدارس روستایی بصورت تصادفی در روستاهای غرب و شرق شهرستان دهلران مدارس انتخاب شدند. در روستاهای غرب به صورت تصادفی و از روی دختر کلاس 16نفر پسر و 16 نفر دختر انتخاب شدند که شامل 32 نفر دانش آموز شدند و در روستاهای شرق هم به صورت تصادفی و از روی دختر کلاس16 نفر پسر و 16 نفر دختر انتخاب شدند که شامل 32نفر دانش آموز شدند.
روش جمع آوری اطلاعات
برای جمع آوری اطلاعات در این پژوهش با همکاری تعدادی از معلمان مجرب پایه چهارم مقطع ابتدایی شهرستان شوشتر متنی از کتاب فارسی انتخاب شد که این متن می تواند معرف واقعی کتاب فارسی پایه چهارم بوده و از کلماتی که اهمیت بیشتری دارند استفاده شده است. بطوری که نمره دانش آموزان در متن قرائت شده تا حدود زیادی با نمره واقعی و در کل کتاب همبستگی دارد و خطای متن را در چهار قسمت تلفظ غلط کلمه، حذف کلمه، اضافه کردن، جابه جاخوانی در نظر گرفته شده و این متن را در اختیار هر کدام از دانش آموز قرار دادیم که با صدای بلند و رسا بخوانند و در حین قرائت متن توسط هر دانش آموز تعداد خطاهای آن دانش آموز با توجه به کلید متن توسط آزمونگر شمارش شد و به این ترتیب برای هر اشتباهی که هر دانش آموز در حین قرائت مرتکب می شد یک نمره منفی به او تعلق می گرفت و بدین صورت تعداد خطاها بعنوان ناتوانی خواندن او در نظر گرفته می شد. تعداد این خطاها در چهار بخش تلفظ غلط کلمه، حذف حرف، اضافه کردن، جابه جاخوانی، به تفکیک محاسبه و مجموع آنها به عنوان نمره نارساخوانی دانش آموزان در نظر گرفته شد می پردازیم.
روش آماری
روش آماری بکار گرفته شده دراین پژوهش در دو قسمت ارائه می شود.
الف) آمار توصیفی
ب) آمار استنباطی
در قسمت توصیف محاسبه فراوانی نارساخوانی در بین دختران و پسران شهری و روستایی در اجزاء مختلف نارساخوانی مانند تلفظ غلط کلمه، حذف حروف، اضافه کردن، جابه جاخوانی به توصیف اطلاعات پرداخته شد.
در قسمت آمار استنباطی با استفاده از مجذور فی با مقایسه فراوانی های بدست آمده در رابطه با فرضیه های تحقیق درباره نارساخوانی دانش آموزان با درجه آزادی یک وسطح 5% به درسی پرداخته شد.
بعد از جمع آوری اطلاعات برای تجزیه و تحلیل داده ها ازنرم افزارSPSS استفاده گردید.
منابع:
– محمدحسین کشاورز: چکیده تحقیقات انجام شده در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی
– غلامعلی افروز: مجله پیوند شماره 140 نشریه ماهنامه آموزشی و تربیتی خرداد 1370
– علیرضا خدادوستان: چکیده تحقیقات انجام شده در دانشگاه و مراکز تحقیقاتی در ایران بهار 1373