بیان مسئله
هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین منابع مختلف قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی می باشد سوال پژوهش این است که :
ایا منابع مختلف قدرت مدیران با اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد؟
در جهت تحقق هدف پژوهش حاضر و رسیدن به پاسخ سوال پژوهشی، فعالیتهای میدانی با استفاده از پرسشنامه و در جامعه آماری مورد نظر انجام گرفت.
سپس تجزیه و تحلیلهای آماری بر روی داده ها انجام شد و بر اساس این تجزیه و تحلیلها ، نتایج پژوهشی حاصل شد.
تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش
در تجزیه و تحلیل داده ها یا بررسی فرضیات به وسیله روشهای آمار استنباطی ارتباط معنادار بین منابع مختلف مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی مورد تایید قرار گرفت. در واقع رابطه تمامی منابع مختلف مدیران بر اساس تقسیم بندی فرنچ وراون شامل منابع قدرت پاداش، اجبار، مرجعیت ، تخصص و قانونی با اثربخشی ارتباطات سازمانی تایید شد.
گرچه علی رغم بررسیهای متعدد، تحقیقی مطابق تحقیق حاضر یافت نشد اما شواهد و مدارکی از تحقیقات پیشین در اختیار است که یافته های پژوهش حاضر را تایید و یا تکمیل می نماید.
به نقل از فخیمی (1379) قدرت به عنوان مهمترین و نافذترین پدیده اجتماعی جوامع انسانی شناخته شده است. وی قدرت را بخشی مهم و تاثیر گذار در حیات سازمانی و موثر در سطوح سازمانی و روابط بین افراد سازمان می داند.
پارسائیان و اعرابی (1376) قدرت، رهبری و تصمیم گیری (علنی و یا غیر علنی) را به فرآیند ارتباطات وابسته می دانند زیر به نظر آنان بدون وجود اطلاعات این فرآیندها بی معنی خواهند شد.
فخیمی (1379) ارتباطات در سازمان را موجد قدرت و وسیله ای برای به کارگرفتن بهینه اختیارات قانونی و اداری و اعمال آن در طول سلسله مراتب سازمانی می داند. به وی نظر ارتباطات اغلب به صورت موازی در کناری مجاری اختیارات رسمی قررا دارد و عامل تسهیل کار در سازمان می باشد و ادامه فعالیتها به گونه ای مثبت ومفید بدون وجود شبکه های ارتباطی کارآمد امکان چندانی ندارد.
ارتباطات در سازمان به عنوان "وسیله" اعمال قدرت و مجاری شبکه های سازمانی و قوانین مربوط مسیری برای جریان آن می باشند. قدرت در سازمان از مجاری ارتباطی حرکت کرده و از طریق موقعیتهای فراهم شده ناشی از جریانات ارتباطی ، بدوا اعمال شده سپس گسترش یافته و نهایتا به متن سازمان اضافه و حفظ می شود.
o از سوی دیگر ، اگر منابع قدرت مدیران را مد نظر قرار دهیم ، تجزیه و تحلیلهای آماری ارتباط معنادار بین منابع مختلف قدرت مدیران با اثربخشی ارتباطات سازمانی را نشان داد. گرچه تحقیقی مطابق تحقیق حاضر یافت نشد، اما پژوهشهایی انجام شده که بیانگر ارتباط معنادار منابع قدرت با سایر عوامل و فاکتورهای سازمانی می باشد.
o تجزیه و تحلیل آماری در پژوهش حاضر نشان داد که قدرت مرجعیت با بالاترین میانگین در مقام اول و قدرت اجبار با پایین ترین میانگین در پایین ترین رتبه ، در رتبه بندی منابع قدرت مدیران قرار دارند.
در همین راستا، در تحقیقی که توسط استودنت در رابطه با قدرت مدیران در یک کارخانه ی فراورده وسایل الکتریکی خانگی صورت گرفته است، منبع قدرت اجبار در آخرین رتبه از رده بندی منابع قدرت مدیران قرار گرفته است. "باخ من" ، "باورز" و "مارکوس" نیز تحقیقی بر روی دوازده دانشکده هنرهای لیبرال ، چهل نمایندگی یک شرکت بیمه و بیست و یک گروه کاری یک شرکت بزرگ خدمات خانگی انجام دادند. نتایج تحقیق نشان داد که منبع قدرت اجبار از کمترین اهمیت برخوردار است.
"ایوانویچ" و "دانلی" در مورد تصور فروشنده ها از پایگاههای قدرت مدیرانشان در سی و یک شعبه ی یک شرکت بزرگ فرآورده های مواد غذایی تحقیقی به عمل آورند. بر اساس نتایج تحقیق ، قدرت اجبار در آخرین جایگاه قرار گرفت.
تحقیقی توسط "باخ من " ، "اسمیت" و "اسلسینگر" در رابطه با منابع قدرت مدیران بر روی سی و شش شعبه ی یک سازمان ملی فروش انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که قدرت اجبار از لحاظ اهمیت در مقام آخر قرار دارد.
فاطمه ارجمندی فر (1378) تحقیقی باعنوان "بررسی رابطه بین میزان بکارگیری انواع قدرت توسط مدیران و جو سازمانی" انجام داده است.
یافته های پژوهش بیانگر آن است که بالاترین میانگین استفاده مدیران از منابع قدرت به ترتیب منابع قدرت مرجعیت، تخصص، قانون، پاداش و اجبار بوده است و همانطور که ملاحظه می شود تحقیق فوق دقیقاً منطبق بر نتایج پژوهش حاضر در نواحی چهار ، پنج ، شش و هفت آموزش و پرورش مشهد می باشد.
از سوی دیگر در پژوهش حاضر رتبه بندی منابع قدرت نشان که در تمامی نواحی هفتگانه آموزش و پرورش ، منبع قدرت مرجعیت نخستین منبع قدرت و دارای بالاترین میانگین می باشد و این یافته پژوهش دقیقا منطبق بر تحقیق ارجمندی فر (1378) می باشد.
در تحقیقی که توسط امین فر (1384) با عنوان "بررسی رابطه بین منابع قدرت مدیران و سبکهای مدیریت تعارض انجام شد منابع قدرت مدیران به ترتیب ؛ مرجعیت ، قانون ، تخصص، پاداش و اجبار گزارش شده که این ترتیب منابع قدرت منطبق با نتایج پژوهش حاضر در مناطق یک، دو و سه مشهد می باشد.
همچنین در تحقیق نسرین اسدزاده (1381) در رابطه با ترتیب منابع قدرت یافته ها نشان داد که قدرت مرجعیت در اولین رتبه و قدرتهای پاداش و اجبار در آخرین مرتبه قرار دارند که این یافته نیز دقیقا منطبق بر نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر می باشد.
بیان مسئله
پژوهش حاضر به دنبال این سوال است:
آیا بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی در نواحی هفتگانه آموزش و پرورش مشهد رابطه وجود دارد؟
تحقیق حاضر شامل پنج فصل می باشد:
فصل اول : مقدمه پژوهش
در این فصل به بیان مساله پژوهش ، اهمیت و ضرورت موضوع، اهداف پژوهش ، پرسش های (فرضیه ها) پژوهش، تعاریف تئوریک و عملیاتی متغیرها و مفاهیم و معرفی انواع متغیرهای پژوهشی پرداخته شده است.
هدف کلی تحقیق بررسی رابطه بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی می باشد و تعداد هشت سوال پژوهشی در این تحقیق بررسی می شود.
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش
در فصل دوم به بررسی نظریه ها و مفاهیم مربوط به موضوع پژوهش پرداخته شد. پس از آن پژوهشهای مرتبط انجام شده در داخل و خارج کشور بررسی شدند و در نهایت نقد و بررسی پژوهشهای انجام شده و استنتاج کلی در رابطه با مساله پژوهش آمده است.
فصل سوم: روش پژوهش
در این فصل تعریف جامعه آماری ، نمونه آماری و روش نمونه گیری ، روش محاسبه حجم نمونه، ابزارهای اندازه گیری، اعتبار و روایی ابزار پژوهش، طرح پژوهش و روشهای تجزیه و تحلیل داده ها بیان شده است.
لازم به ذکر است که در این پژوهش، با استفاده از روشهای آمار توصیفی از قبیل رسم جداول فراوانی و نمودارها، درصدفراوانی، فراوانی نسبی تجمعی، میانگین ، میانه، انحراف معیار، مینیمم و ماکزیمم به توصیف داده ها پرداختیم و جهت تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه ها از روشهای آمار استنباطی شامل ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون من ویتنی و کروسکال والیس استفاده شد.
فصل چهارم: یافته های پژوهش
در این فصل ابتدا با استفاده از جدولها و نمودارها و ارائه داده های آماری به توصیف داده ها پرداختیم، و در بخش دوم با انجام آزمون های آماری به تحلیل داده ها پرداخته و در نهایت سایر یافته های پژوهشی ارائه شده است.
تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش
سوال اصلی پژوهش: آیا بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد؟
در راستای سوال اصلی سوالات فرعی زیر مطرح و آزمون شده است:
1- آیا بین منبع قدرت پاداش و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجوددارد؟
2- آیا بین منبع قدرت تخصص و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجوددارد؟
3- آیا بین منبع قدرت مرجعیت و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجوددارد؟
4- آیا بین منبع قدرت قانون و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجوددارد؟
5- آیا بین منبع قدرت اجبار و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجوددارد؟
بررسی مقدار ضرایب همبستگی بین هر یک از منابع مختلف قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی و سطح معناداری F ، ارتباط معنی دار بین هر یک از منابع قدرت با اثربخشی ارتباطات سازمانی را نشان می دهد و در واقع سوالات فرعی 5-1 تایید و به تبع آن سوالات اصلی پژوهش نیز تایید می شود.
به عبارت دیگر:
بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی ارتباط معنی داری وجود دارد.
از آنجا که سوالات فرعی 5-1 اجزاء سوال اصلی پژوهش بوده و از آنها نشات می گیرند در واقع بررسی این سوالات به معنای بررسی سوال اصلی پژوهش می باشد. اکنون به بررسی و تجزیه و تحلیل سوالات فرعی 5-1 می پردازیم؟
سوال فرعی یک : آیا بین منبع قدرت پاداش و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد؟
بررسی مقدار ضریب همبستگی بین منبع قدرت پاداش و اثربخشی ارتباطات سازمانی (426/0= r) و سطح معناداری F ارتباط معنی دار و مستقیم بین منبع قدرت پاداش و اثربخشی ارتباطات سازمانی را تایید می کند.
اصلی پژوهش نیز تایید می شود.
سوال فرعی دو: آیا بین منبع قدرت تخصص و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد.
بررسی مقدار ضریب همبستگی بین منبع قدرت تخصصی و اثربخشی ارتباطات سازمانی (520/0= r) و سطح معناداری F ارتباط مستقیم و معنادار بین منبع قدرت تخصص و اثربخشی ارتباطات سازمانی را تایید می کند.
سوال فرعی سه: آیا بین منبع قدرت مرجعیت و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد؟
بررسی مقدار ضریب همبستگی بین منبع قدرت مرجعیت و اثربخشی ارتباطات سازمانی (312/0= r) و سطع معناداری F، ارتباط معنی دار و مستقیم بین منبع قدرت مرجعیت و اثربخشی ارتباطات سازمانی را نشان می دهد.
سوال فرعی چهار: ایا بین منبع قدرت قانون و اثربخشی ارتباطات سازمانی رابطه وجود دارد؟
بررسی مقدار ضریب همبستگی بین منبع قدرت قانون و اثربخشی ارتباطات سازمانی (410/0= r) و سطح معناداری F ، ارتباط معنی دار و مستقیم بین منبع قدرت قانون و اثربخشی ارتباطات سازمانی را تایید می کند.
سوال فرعی پنج: آیا بین منبع قدرت اجبار و اثربخشی ارتباطات سازمانی وجود دارد؟
بررسی مقدار ضریب همبستگی بین منبع قدرت اجبار و اثربخشی ارتباطات سازمانی (268/0= r) و سطح معناداری F ، ارتباط معنی دار و معکوس بین منبع قدرت اجبار و اثربخشی ارتباطات سازمانی را نشان می دهد.
همانطور که ملاحظه شد تجزیه و تحلیلهای آماری ارتباط معنی دار بین منابع مختلف قدرت مدیران با اثربخشی ارتباطات سازمانی را نشان می دهد. علی رغم بررسیهای متعدد تحقیقی مطابق تحقیق حاضر یافت نشد. اما پژوهشهایی انجام شده که بیانگر ارتباط معنی دار بین منابع قدرت با سایر عوامل و فاکتورهای سازمانی می باشد.
پولیتیس (2003) تحقیقی با عنوان اثر قدرت مدیریتی و اعتماد بین فردی در ارتباطات بر روی مهارتها و خصایص کسب دانش انجام داده است.
نتایج پژوهش بیانگر آن است که بین منابع قدرت جبری، ارجاعی و تخصصی با مهارتهای کسب دانش رابطه مستقیم وجود دارد.
ارتباط بین پذیرش منابع قدرت توسط مرئوسین و نگرشهای سازمانی عنوان تحقیقی است که توسط "کاسلوکی"، "شواردزل" و "آشوری" ( ) انجام شده است.
"ایوانویچ" و "دانلی" در مورد تصور فروشنده ها از پایگاههای قدرت مدیرانشان در سی و یک شعبه ی یک شرکت بزرگ فرآورده ی مواد غذایی تحقیق به عمل آورند. بر اساس نتایج تحقیق قدرت ارجاعی و تخصص به گونه ای مثبت به عملکرد مربوط می شوند، در حالیکه میان قدرت پاداش، مشروع و اجبار با عملکرد، هیچ نوع همبستگی وجود نداشت.
در این تحقیق، منابع قدرت در دو گروه منابع قدرت مناسب و نامناسب طبقه بندی شدند و به طور مثال منبع قدرت اجبار در گروه منابع قدرت نامناسب قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که رضایت شغلی دارای ارتباط مثبت با منابع مناسب و ارتباط منفی با منابع نامناسب می باشد .
طیبه امین فر (1384)، تحقیقی با عنوان "بررسی منابع قدرت سازمانی و رابطه آن با سبکهای مدیریت تعارض" انجام داده است . نتایج تحقیق نشان می دهد. که بین منابع مختلف قدرت سازمانی (تخصص ، مرجعیت ، اجبار ، قانونی و پاداش) و سبکهای پنجگانه مدیریت تعارض رابطه معنادار وجود دارد.
مرتضی دلیریان (1382) تحقیقی با عنوان "بررسی مقایسه ای انواع قدرت مدیران دبیرستان های غیر انتفاعی و دولتی و رابطه آن با جو سازمانی" را انجام داده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که بین هر یک از منابع قدرت اجبار، پاداش، تخصص، مرجعیت و قانون با جو سازمانی رابطه معنادار وجود دارد و در نهایت فرضیه اصلی پژوهش یعنی ارتباط معنی دار بین منابع قدرت مدیران و جو سازمانی مورد تایید قرار می گیرد.
سکینه نبوی رضوی (1379) تحقیقی با عنوان بررسی رابطه بین اثربخشی مدیران مدارس متوسطه شهر تهران با انواع قدرت انجام داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین اثربخشی مدیران و منابع مختلف قدرت مدیران شامل منابع قدرت مرجعیت ، تخصص، مشروع، پاداش و اجبار رابطه معنی دار وجود دارد.
سهیلا سنجابی (1378) تحقیقی با عنوان "رابطه بین منابع قدرت مورد استفاده مدیران و فشار روانی دبیران" انجام داده است. نتایج به دست آمده حاکی است که بین اعمال قدرت اجباری و قانون مدیران و فشار روانی دبیران رابطه مستقیم وجود دارد، در حالی که ؛ بین اعمال قدرت پاداش ، مرجعیت و تخصص مدیران و فشار روانی دبیران رابطه معکوس برقرار است.
دانیال جاویدی (1381) تحقیقی با عنوان "رابطه بین منابع قدرت مدیران و جوسازمانی انجام داده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد که بین منابع قدرت مدیران و جوسازمانی رابطه وجود دارد.
م. بطحائی (1374) ، تحقیقی با عنوان "تاثیر استفاده از منابع قدرت در مدیریتهای آموزشی و اداری موسسات آموزش عالی شهر تهران" انجام داده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد که در گروه مدیران آموزشی ، بین منبع قدرت پاداش و شیوه تصمیم گیری مشورتی رابطه مستقیم وجود دارد.
خدایار پوریان (1376) ، تحقیقی با عنوان "رابطه بین استفاده مدیر از انواع قدرت و جو سازمانی مدرسه" انجام داده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد که بین هر یک از قدرتهای تخصص، مرجعیت و پاداش با جو سازمانی همبستگی مثبت معناداری وجود دارد. همچنین بین قدرت قانونی و جو سازمانی مدرسه همبستگی معنی داری وجود ندارد.
"نیت میر" در خلاصه ای از بررسی خود از مهمترین تحقیقی که در زمینه ارتباط پایگاههای قدرت با رضایت خاطر زیردستان و عملکرد انجام داد به این نتیجه کلی رسید که : پایگاه مناسب قدرت تا حد زیادی متاثر از متغیرهای وضعی است به عبارت دیگر ، رهبران با توجه به موقعیت ها، پایگاههای قدرت گوناگون نیاز دارند.
بطحائی (1374) تحقیقی با عنوان "تاثیر استفاده از منابع قدرت در مدیریت های آموزشی و اداری موسسات آموزش عالی شهر تهران" انجام داده است نتایج تحقیق نشان می دهد که مدیران اداری بیش از مدیران آموزشی قدرت اجبار و قانونی را مورد استفاده قرار می دهند.
تحقیقات فوق در راستای تحقیق حاضر و در جهت تایید رابطه بین منابع قدرت مدیران با عوامل سازمانی می باشد.
سبک های رهبری و منابع قدرت عنوان تحقیقی است که حوزه ی آن مدیریت ها عمومی زنان بوده است. نتایج آماری نشان داد که ارتباط معنی داری بین سبک های رهبری و منابع قدرت وجود ندارد.
در واقع تحقیق فوق بر خلاف یافته های پژوهش حاضر، می باشد و عدم ارتباط بین منابع قدرت و سبکهای رهبری را نشان می دهد.
o در تجزیه و تحلیلهای آماری سوال پنج فرعی مشاهده نمودیم که قدرت اجبار دارای رابطه معکوس با اثربخشی ارتباطات سازمانی می باشد. گرچه تحقیقی مطابق پژوهش حاضر یافت نشد اما پژوهشهایی است که تاثیر منفی و یا رابطه معکوس قدرت اجبار را بر فاکتورهای مثبت سازمانی نشان می دهد. در تحقیق خدایار پوریان (1376) با عنوان "رابطه بین استفاده از انواع قدرت و جو سازمانی" تجزیه و تحلیل آماری رابطه معکوس بین منبع قدرت اجبار و جو سازمانی را نشان می دهد. همچنین در تحقیق سهیلا سنجابی (1378) با عنوان "رابطه بین منابع قدرت مورد استفاده مدیران و فشار روانی دبیران" نتایج به دست آمده حاکی است: که بین اعمال قدرت اجباری مدیران و فشار روانی دبیران رابطه مستقیم وجود دارد یا به عبارت دیگر : بین قدرت اجباری مدیران و سلامت روانی کارکنان (دبیران) رابطه معکوس وجود دارد.
در یک تحقیق که در رابطه با منابع قدرت مدیران توسط "باخ من" ، "باورز" و "مارکوس" انجام گرفت، نتایج پژوهش رابطه معکوس بین قدرت قهریه (اجبار) و رضایت را نشان می دهد. همچنین "ایوانویچ" و "دانلی" در مورد تصور فروشنده ها از پایگاههای قدرت مدیرانشان در سی و یک شعبه ی یک شرکت بزرگ فرآورده های مواد غذایی تحقیقی به عمل آورند . نتایج پژوهش نشان داد که بین منبع قدرت اجبار با عملکرد هیچ نوع همبستگی وجود ندارد.
م. بطحائی تحقیقی با عنوان تاثیر استفاده از منابع قدرت در مدیریتهای آموزش و اداری موسسات آموزش عالی شهر تهران انجام داده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد که در گروه مدیران آموزشی بین قدرت اجبار و شیوه تصمیم گیری مشورتی رابطه معکوس وجود دارد.
o همانطور که ملاحظه نمودیم ، تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که ارتباط معنا داری بین اثربخشی ارتباطات سازمانی با هر یک از منابع مختلف قدرت مدیران وجود دارد.
گرچه تحقیقی در راستای حاضر یافت نشد، اما تحقیقاتی موجود است که ارتباط معنادار بین ارتباطات سازمانی با سایر عوامل و فاکتورهای سازمانی را نشان می دهد.
سپیده هاشمی طاری(1378) تحقیقی با عنوان "بررسی رابطه بین ارتباطات اثربخش و جو سازمانی" را انجام داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین ارتباطات اثربخش و جوسازمانی رابطه وجود دارد. همچنین حمید علیخانی (1374) تحقیقی با عنوان "بررسی میزان تاثیر ارتباطات سازمانی بر بهره وری نیروی انسانی در صنعت اتومبیل سازی" انجام داده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که ارتباطات اثربخش موجب افزایش بهره وری نیروی انسانی و رضایت شغلی می شود.
فاطمه مسعودفر (1378) تحقیقی با عنوان "بررسی رابطه ارتباطات سازمانی با رضایت شغلی کارکنان بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کرمان" انجام داده است.
نتایج پژوهش نشان می دهد که بین هر یک از مولفه های اثربخشی ارتباطات سازمانی شامل : ارتباطات اثربخشی ، بازخور و تعدد کانالهای ارتباطی با رضایت شغلی رابطه وجود دارد.
محمد رادنیا (1382) تحقیقی با عنوان "بررسی مشکلات ارتباط کارکنان امور اقتصادی و دارایی شهرستان بیرجند با مودیان مالیاتی (بخش مشاغل) انجام داده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که ارتباط بین کارکنان اداره دارایی و مودیان مالیاتی تحت تاثیر قوانین و مقرراتی است که مبنای تعیین و محاسبه مالیات می باشد.
سوال فرعی شش: آیا بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت تفاوت وجود دارد؟
محاسبه مقدار احتمال مربوط به آزمون من ویتنی، در بررسی تفاوت بین هر یک از منابع قدرت مدیران دارای تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت، نشان می دهد که بین هر یک از منابع قدرت پاداش، اجبار ، مرجعیت، تخصص و قانون مدیران دارای تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت تفاوت معناداری وجود ندارد.
البته :
o متوسط قدرت پاداش مدیران متخصص از مدیران غیر متخصص بیشتر است اما معنادار نیست.
o متوسط قدرت مرجعیت مدیران متخصص از مدیران غیر متخصص بیشتر است اما معنادار نیست.
o متوسط قدرت تخصص مدیران متخصص از مدیران غیر متخصص بیشتر است اما معنادار نیست.
o متوسط قدرت قانون مدیران متخصص از مدیران غیر متخصص کمتر است اما معنادار نیست.
o متوسط قدرت اجبار مدیران متخصص از مدیران غیر متخصص کمتر است اما معنادار نیست.
و در نهایت سوال پژوهشی رد می شود.
یعنی اینکه:
بین منابع قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت تفاوت وجود ندارد.
با وجود بررسی های متعدد، پژوهشی در راستای سوال پژوهشی شش یافت نشد.
سوال پژوهشی هفت: آیا بین منابع مختلف قدرت مدیران و سابقه مدیریت آنان رابطه وجود دارد؟
بررسی ضرایب همبستگی اسپیرمن بین هر یک از منابع قدرت مدیران و سابقه مدیریت و نیز بررسی سطح معناداری F ارتباط مستقیم و معنی دار بین هر یک از منابع قدرت پاداش، مرجعیت ، تخصص ، قانون و اجبار با سابقه مدیریت مدیران را نشان می دهد.
و در نهایت سوال پژوهشی تایید می شود.
یعنی اینکه : بین منابع قدرت مدیران و سابقه مدیریت ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد.
با وجود بررسیهای متعدد، پژوهشی در راستای سوال پژوهشی هفت یافت نشد.
زهره امجدی (1379 ) تحقیقی با عنوان "بررسی میزان بهره گیری مدیران از منابع پنجگانه قدرت در ادارت شهر رفسنجان ازدیدگاه کارکنان " انجام داده است.
نیایج پژوهشی نشان می دهد که یبن منابع قدرت مدیران (از دیدگاه کارکنان) و سابقه خدمت آنان رابطه وجود دارد.
در واقع این نیجه پژوهشی، در راستای سوال پژوهشی هشت و تایید کنند آن می باشد.
بهرام یوسفی (1376) ، تحقیقی با عنوان "طراحی و تبیین الگوی تحلیل ارتباطات سازمانی (در سازمان تربیت بدنی) انجام داده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رفتار ارتباطی پرسنل سازمانی تربیت بدنی متاثر از سابقه خدمت آنان می باشد و پرسنل دارای سابقه بیشتر دریافت می دارند.
سپیده هاشمی طاری (1378) تحقیقی با عنوان "بررسی رابطه بین ارتباطات اثربخش و جو سازمانی" انجام داده است.
نتایج پژوهشی نشان می دهد که نگرش دبیران درباره ارتباطات اثربخش بر حسب سابقه خدمت آنها تفاوت معنی داری را نشان می دهد.
تحقیق بهرام یوسفی (1376) و سپیده هاشمی طاری (1378) گرچه دقیقاً منطبق با سوال پژوهشی هشت نمی باشد، اما ارتباط بین عوامل سازمانی (رفتار ارتباطی و ارتباطات اثربخش) با سنوات خدمتی را نشان می دهد و به نوعی تایید کنند پژوهش حاضر است.
یافته ها:
1- بررسی ضرایب همبستگی اسپیرمن بین اثربخشی ارتباطات سازمانی و منابع قدرت (پاداش، اجبار، مرجعیت، تخصص، قانون) و سطح معناداری F، ارتباط معنی دار بین هر یک از منابع قدرت را با اثربخشی ارتباطات سازمانی نشان می دهد لازم به ذکر است که ارتباط بین مناقع قدرت پاداش، مرجعیت ، تخصص و قانون با اثربخشی ارتباطات سازمانی مستقیم و ارتباط بین منبع قدرت پاداش با اثربخشی ارتباطات سازمانی معکوس می باشد.
و در نهایت سوال اصلی پژوهش تایید می شود.
یعنی اینکه : بین منابع قدرت مدیران و اثربخشی ارتباطات سازمانی ارتباط معنادار وجود دارد.
4- بررسی ضرای همبستگی اسپیرمن بین هریک از منابع مختلف قدرت مدیران و سنوات خدمتی و نیز بررسی سطح معناداری F ، ارتباط مستقیم و معنادار بین هر یک از منابع قدرت پاداش، مرجعیت، تخصص، قانون و اجبار با سنوات خدمتی مدیران را نشان می دهد.
و در نهایت سوال پژوهشی تایید می شود.
یعنی اینکه: بین منابع قدرت سنوات خدمتی مدیران ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد.
یافته های جانبی:
سوال جانبی یک : آیا بین منابع قدرت مدیران نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود دارد؟
1- محاسبه مقدار احتمال مربوط به آزمون کروسکال والیس ، در بررسی تفاوت بین منابع قدرت مدیران نواحی مختلف آموزش و پرورش، نشان می دهد که بین منابع مختلف قدرت مدیران نواحی آموزش و پرورش تفاوت وجود ندارد.
o مدیران ناحیه چهار بالاترین و مدیران ناحیه پنج پایین ترین مقدار قدرت پاداش را دارا هستند اما تفاوت معنادار نیست.
o مدیران ناحیه سه بالاترین و مدیران ناحیه دو پایین ترین مقدار قدرت اجبار را دارا هستند اما تفاوت معنادار نیست.
o مدیران ناحیه دو و چهار بالاترین و مدیران ناحیه پنج پایین ترین مقدار قدرت قانون را دارا هستند اما تفاوت معنادار نیست.
o مدیران ناحیه چهار بالاترین و مدیران ناحیه شش پایین ترین مقدار قدرت مرجعیت را دارا هستند اما تفاوت معنادار نیست.
o مدیران ناحیه چهار بالاترین و مدیران ناحیه سه پایین ترین مقدار قدرت تخصص را دارا هستند اما تفاوت معنادار نیست.
و در نهایت سوال جانبی یک رد می شود.
به عبارت دیگر:
بین منابع قدرت مدیران نواحی مختلف آموزش وپرورش تفاوت وجود ندارد.
علی رغم بررسیهای متعدد، پژوهشی در راستای سوال جانبی یک یافت نشد.
سوال جانبی دو: آیا بین اثربخشی ارتباطات سازمانی نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود دارد.
7- محاسبه مقدار احتمال مربوط به آزمون کروسکال والس ، در بررسی تفاوت بین مولفه های اثربخشی ارتباطات در نواحی مختلف آموزش و پرورش، نشان می دهد که بین مولفه های اثربخشی ارتباطات در نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود ندارد.
البته:
o ارتباطات اثربخش در ناحیه شش بالاترین و در ناحیه دو پایین رتبه را داراست اما تفاوت معنادار نیست.
o بازخور در ناحیه پنج بالاترین و در ناحیه چهار پایین ترین رتبه را داراست اما تفاوت معنادار نیست.
o تعدد کانالهای ارتباطی در ناحیه شش بالاترین و در ناحیه سه پایین ترین رتبه را داراست اما تفاوت معنا دار نیست.
o اثر بخشی ارتباطات سازمانی در ناحیه شش بالاترین و در ناحیه سه پایین ترین رتبه را داراست اما تفاوت معنا دار نیست.
و در نهایت سوال پژوهشی رد می شود.
به عبارت دیگر:
بین اثر بخشی ارتباطات سازمانی نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود ندارد.
سوال جانبی سه: آیا بین ترتیب بکارگیری منابع قدرت مدیران در نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود دارد؟
2- محاسبه مقدار احتمال مربوط به آزمون کروسکال والیس، در بررسی تفاوت بین بکارگیری منابع قدرت مدیران در نواحی مختلف آموزش و پرورش نشان می دهد که بین بکارگیری منابع قدرت در نواحی مختلف تفاوت معنادار وجود دارد.
o ناحیه چهار: 1- مرجعیت 2- تخصص 3- قانون 4- پاداش 5- اجبار
o ناحیه یک : 1- مرجعیت 2- تخصص3- قانون 4- پاداش 5- اجبار
o ناحیه دو : 1- مرجعیت 2-قانون 3- تخصص 4- پاداش 5- اجبار
o ناحیه سه : 1- مرجعیت 2-قانون 3- تخصص 4- پاداش 5- اجبار
اما ترتیب قدرت در نواحی آموزش و پرورش
o ناحیه پنج : 1- مرجعیت 2-قانون 3- تخصص 4- پاداش 5- اجبار
o ناحیه شش: 1- مرجعیت 2-تخصص 3- قانون 4- پاداش 5- اجبار
o ناحیه هفت : 1- مرجعیت 2-تخصص3- قانون 4- پاداش 5- اجبار
همانطور که ملاحظه می شود ترتیب نواحی یک و دو و سه یکسان و ترتیب سایر نواحی نیز با هم یکسان است. در تمام نواحی قدرت مرجعیت در مقام اول و قدرتهای پاداش و اجبار در آخرین رتبه ها قرار دارند.
و در نهایت سوال پژوهشی تایید می شود.
به عبارت دیگر:
بین ترتیب بکارگیری منابع مختلف قدرت در نواحی مختلف آموزش و پرورش تفاوت وجود دارد.
محدودیت های پژوهش
3- محدودیت در جامعه آماری: پژوهش حاضر محدود به جامعه آماری مدیران و کارکنان ادارات نواحی هفتگانه آموزش و پرورش مشهد می باشد. بنابراین نتایج پژوهش قابل تعمیم به همین محدوده می باشد.
4- محدودیت در ابزار: تنها ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه می باشد و از سایر ابزارها نظیر مصاحبه و مشاهده و … استفاده نشده است. چنانچه از سایر ابزارهای اندازه گیری استفاده می شد یقیقناً نتایج تحقیق از دقت بالاتری برخوردار است.
5- محدودیت در روش: روشهای آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل روشهای آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون کروسکال والیس و من ویتنی می باشد و در واقع روشهای آماری به روشهای ذکر شده محدود و خلاصه می شود.
6- احتمال عدم ارائه پاسخهای صادقانه و صحیح: که وجود چنین پاسخهایی یقیقناً بر نتایج پژوهش موثر می باشد.
7- محدودیت در فعالیتهای میدانی و اجرای پرسشنامه : عدم حضور برخی مسئولین و کارکنان و عدم پاسخگویی به پرسشنامه ها از سوی برخی در موعد مقرر ، موجب مراجعات مکرر گردیدو کند شدن روند کار را به دنبال داشت.
پیشنهادها
پیشنهاد به برنامه ریزان:
1- نتایج این پژوهش و سایر پژوهشها که در پژوهش به آنها استناد شد نشان می دهد که منبع قدرت اجبار تاثیر منفی و یا حداقل ارتباط معکوس با عوامل و فاکتورهای مثبت در سازمان مثل اثربخشی ارتباطات، رضایت شغلی و … دارد . بنابراین به برنامه ریزان پیشنهاد می شود در جهت کاستن منبع قدرت اجبار و افزایش سایر منابع قدرت برنامه ریزیها و اقدامات ممکن را مدنظر قرار دهند.
2- نتایج پژوهش نشان داد که بین منابع قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت تفاوت معنادار وجود ندارد و البته این عدم تفاوت در تخصص مدیریت و غیر مدیریت در رابطه با فاکتورهای دیگر سازمانی و در پژوهشهای دیگر نیز مشاهده شده است.
بنابراین به برنامه ریزان و بخصوص برنامه ریزان آموزش مقاطع عالی تحصیلی پیشنهاد می شود. بررسی تحلیل این مسئله و برنامه ریزی در جهت آن را مد نظر قرار دهند.
3- به برنامه ریزان توصیه می شود دوره های آ موزشی ضمن خدمت خاص را در جهت ارتقاء اثربخشی ارتباطات در سازمانها مد نظر قرار دهند.
پیشنهاد به پژوهشگران :
1- نتایج پژوهش نشان داد که بین هر یک از منابع قدرت مدیران بر حسب تخصص مدیریت و تخصص غیر مدیریت تفاوت معنادار وجود ندارد و البته این نتیجه در رابطه یا فاکتورهای دیگر سازمانی و در پژوهشهای دیگر نیز مشاهده شده است.
2- گرچه در تحقیق حاضر توجه به فاکتورهای اثربخشی ارتباطات سازمانی (تعدد کانالهای ارتباطی، بازخور و ارتباطات اثربخش) به دلیل توجه خاص به منابع مختلف قدرت مدیران کمرنگ شده است . اما این کم توجهی از اهمیت فاکتورهای اثربخشی ارتباطات نمی کاهد. بنابراین به پژوهشگران توصیه می شود به پژوهشهای خاص و ویژه در رابطه با فاکتورهای اثربخشی ارتباطات سازمانی بپردازند .
3- به پژوهشگران توصیه می شود پژوهشهای خاص در زمینه منبع قدرت اجبار را مدنظر قرار دهند.
فهرست مطالب
بیان مسئله 1
تجزیه و تحلیل نتایج پژوهش 2
بیان مسئله 6
فصل اول : مقدمه پژوهش 6
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش 6
فصل سوم: روش پژوهش 7
فصل چهارم: یافته های پژوهش 7
محدودیت های پژوهش 25
پیشنهادها 26
پیشنهاد به پژوهشگران : 27
28