بررسی تاثیر پذیرفته شدن شرکت ها در بورس بر ویژگی های کیفی اطلاعات در صورت های مالی



تعهدنامه اصالت رساله پایان نامه

اینجانب ملیحه کاظمی دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته/دکترای حرفه ای/ دکترای تخصصی در رشته حسابداری با شماره دانشجویی 871090806 که در تاریخ 25/5/1390 از پایان نامه/ رساله خود تحت عنوان تاثیر پذیرفته شدن شرکت ها در بورس بر ویژ گی های کیفی اطلاعات در صورت های مالی با کسب نمره 17.75 و درجه بسیار خوب دفاع نموده ام بدینوسیله متعهد می شوم:
1-این پایان نامه/ رساله حاصل تحقیق پژوهش انجام شده توسط اینجانب بوده و در مواردی که از دستاوردهای علمی و پژوهشی دیگران (اعم از پایان نامه، کتاب، مقاله و …) استفاده نموده ام، مطابق ضوابط ورودیه موجود، نام منبع مورد استفاده و سایر مشخصات آن را در فهرست مربوطه ذکر و درج کرده ام.
2- این پایان نامه/ رساله قبلاً برای دریافت هیچ مدرک تحصیلی(هم سطح، پایین تر یا بالاتر) در سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ارائه نشده است.
3- چنانچه بعد از فراغت از تحصیل، قصد استفاده و هر گونه بهره برداری اعم از چاپ کتاب، ثبت اختراع و … از این پایان نامه داشته باشم، از حوزه معاونت پژوهشی واحد مجوزهای مربوطه را اخذ نمایم.
4- چنانچه در هر مقطع زمانی خلاف موارد فوق ثابت شود، عواقب ناشی از آن را می پذیرم و واحد دانشگاهی مجاز است با اینجانب مطابق ضوابط و مقررات رفتار نموده و در صورت ابطال مدرک تحصیلی ام هیچگونه ادعایی نخواهم داشت.

نام و نام خانوادگی دانشجو
تاریخ، امضا، اثر انگشت:

گواهی امضاء:
دانشجوی فوق الذکر احراز هویت شد. فقط امضای ایشان گواهی می گردد.
فروزان کیوان فر
رئیس پژوهش دانشکده

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
تاثیر پذیرفته شدن شرکت ها در بورس بر ویژگی های کیفی اطلاعات در صورت های مالی

استاد راهنما :
دکتر محمود همت فر

استاد مشاور:
دکتر ایرج نوری

نگارش:
ملیحه کاظمی

تابستان 1390

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
Effect of Acceptance in the Corporate Stock of the Qualitative Characteristics of Information in Financial Statements

Thesis Advisor:
M. Hemmat Far Ph.D.

Consulted by:
I. Noori Ph.D.

By:
Malihe Kazemi

Summer 2011
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد اراک
دانشکده مدیریت، گروه حسابداری
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش: حسابداری

عنوان:
تاثیر پذیرفته شدن شرکت ها در بورس بر ویژگی های کیفی اطلاعات در صورت های مالی

نگارش:
ملیحه کاظمی
تابستان 1390

هیات داوران:
1- استاد راهنما: دکتر محمود همت فر
2- استاد مشاور: دکتر ایرج نوری
3- استاد داور: دکتر مجید زنجیردار
4- مدیر گروه تخصصی: دکتر مجید زنجیردار

سپاسگزاری:
سپاس ایزد منان را که توفیق فراگیری علم را برمن عطا فرمود و مرا در کوران مشکلات و سختی ها یاری نمود، تا این رساله را با موفقیت به پایان برسانم.
در طول دوران تحصیلی و تهیه این پایان نامه از راهنمایی ها و مساعدت های اساتید و سروران عزیزی بهره برده ام که در اینجا لازم است از همه ایشان مراتب سپاس قلبی و تشکر خالصانه خود را داشته باشــــم.
از استادان ارجمند و مهربانم جناب آقای دکتر محمود همت فر استاد راهنما و همچنین جناب آقای دکتر ایرج نوری استاد مشاور ، صمیمانه تشکر مینمایم و برایشان توفیقات روز افزون در خدمات علمی و فرهنگی و آموزشی آرزو میکنم .
هم چنین تشکر ویژه دارم از مدیریت پژوهش دانشکده سرکار خانم کیوانفر و از خداوند متعال موفقیتهای بزرگتر در زندگی را برایشان آرزومندم.

تقدیم به :

" پدر و مادر عزیزم که توفیق خود را نتیجه راهنمایی ها ، زحمات، فداکاریها و دعای خیر ایشان می دانم. باشد که قطره ای از دریای بی کران محبت هایشان را سپاس گفته باشم. "

چکیده: 1
مقدمه: 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1 مقدمه 5
2-1 تاریخچه مطالعاتی 5
3-1 بیان مسئله 8
4-1 چارچوب نظری تحقیق 9
5-1 فرضیه های تحقیق 10
6-1 اهمیت و ضرورت تحقیق 11
7-1اهداف تحقیق 11
8-1 حدود مطالعاتی 12
1-8-1 قلمرومکانی 12
2-8-1 قلمرو زمانی 12
3-8-1 قلمرو موضوعی 12
9-1 تعریف واژه های کلیدی 12
فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه 15
2-2- گزارشگری مالی 16
3-2 اهداف گزارشگری مالی 17
4-2 استانداردهای گزارشگری 18
5-2 اطلاعات مالی برای چه اشخاصی ارائه می گردد؟ 20
1-5-2 سرمایه گذاران 21
2-5-2- اعطا کنندگان تسهیلات مالی 21
3-5-2- تامین کنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران 21
4-5-2-مشتریان 21
5-5-2- کارکنان 21
6-5-2- دولت 22
7-5-2- جامعه 22
8-5-2 سایر استفاده کنندگان 22
6-2 چه میزان از اطلاعات لازم است در استانداردها برای دستیابی به ویژگیهای کیفی مطلوب افشاء شود؟ 22
7-2 ضرورت وجودی چارچوب مفهومی گزارشگری مالی 25
8-2مکانیزم های موثر بر کاهش تقلب در گزارشات مالی 26
9-2 ویژگیهای کیفی گزارشگری مالی 27
10-2 عوامل موثر بر قابلیت اتکاء گزارشات مالی 30
11-2چه خصوصیاتی اطلاعات مالی را مفید می سازد؟ 31
1-11-2 قابل اتکا بودن (چه اطلاعاتی قابل اتکا است؟) 32
2-11-2- مربوط بودن( چه اطلاعاتی مربوط است؟) 34
12-2 چه خصوصیاتی ارائه ی اطلاعات مالی را مفید می سازد؟ 35
1-12-2 قابل فهم بودن 35
2-12-2-قابل مقایسه بودن 36
13-2 چه عواملی اعمال خصوصیات کیفی را دچار محدودیت می کند؟ 37
14-2 خصوصیات کیفی مبانی نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی آمریکا 39
15-2خصوصیات کیفی اطلاعات مالی مربوط به کشور انگلستان 41
16-2 ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی 43
17-2 هزینه های گزارشگری 45
18-2 روشهای بهبود گزارشگری مالی در حمایت از حقوق صاحبان سهام 47
1-18-2 گزارشگری انعطاف پذیر 47
2-18-2 گزارشگری بخشهای مجزا 47
3-18-2 توضیح ماهیت فعالیت شرکتها 48
4-18-2 تهیه اطلاعاتی درباره چشم انداز آتی شرکتها 48
5-18-2 اطلاعاتی در مورد رقبای تجاری 48
6-18-2 انتقال سریع اطلاعات درباره تغییرات با اهمیت 48
7-18-2 انتقال موثر و کارآمد اطلاعات 49
8-18-2 افشای اطلاعات غیر مالی 49
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
1-3 مقدمه 51
2-3 روش تحقیق 51
3-3 مدل مفهومی تحقیق 52
4-3 متغیرهای تحقیق 52
5-3 اعتبار تحقیق 53
6-3 روایی آزمون 53
7-3 جامعه آماری 53
8-3 نمونه آماری 54
9-3 روش وابزار گرداوری داده ها واطلاعات 56
1-9-3 روش میدانی 56
10-3 روش تجزیه وتحلیل داده ها 58
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه‏ 62
2-4 تجزیه وتحلیل مشاهدات بااستفاده ازتکنیک های امارتوصیفی 62
1-2-4 بررسی توصیفی اخرین مدرک تحصیلی 63
2-2-4 بررسی توصیفی مدت سابقه کاری 64
3-2-4 بررسی توصیفی میزان اشنای باصورتهای مالی 65
4-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی به موقع بودن اطلاعات چقدر است . 66
5-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی سودمندی پیش بینی به چه میزان است . 67
6-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی سودمندی درارزیابی چقدر است؟ 68
7-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی قابلیت تایید چقدر است؟ 69
8-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی کامل بودن به چه میزان است؟ 70
9-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی صحیح بودن به چه میزان است؟ 71
10-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی رجحان محتوا برشکل چقدر است . 72
11-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی بی طرفانه بودن به چه میزان است ؟ 73
12-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران درمقایسه بین شرکتها به چه میزان است؟ 74
13-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی ثبات رویه به چه میزان است؟ 75
14-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی افشای کافی اطلاعات به چه میزان است؟ 76
15-2-4 به نظر شما میزان پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات چقدر است؟ 77
3-4 آماراستنباطی 78
1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) برای فرضیه اول 78
1-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن 78
2-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه 79
3-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی سوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد 80
4-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی چهارم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن 81
2-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) برای فرضیه اصلی 82
1-2-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه اصلی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی 82
3-3-4 آزمون تی – استودنت تک نمونه ای 83
1-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره یک: 83
2-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره دو: 83
3-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره سه: 84
4-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره چهار 85
5-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه اصلی تحقیق: 86
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه 88
2-5خلاصه تحقیق 88
3-5 نتیجه گیری 89
1-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی اول 89
2-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی دوم 90
3-3-5 نتیجه گیری بررسی فرضیه سوم 90
4-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی چهارم 90
5-3-5 نتیجه گیری کلی 91
4-5 پیشنهادات کاربردی 92
5-5 پیشنهادات برای تحقیقات آتی 92
6-5 محدودیتهای تحقیق 93

پیوست ها
پیوست الف: پرسشنامه 95
پیوست ب: آزمون پایائی پرسشنامه 99
منابع و ماخذ
منابع فارسی: 101
منابع لاتین: 103
چکیده لاتین 105

جدول 1-2 مقایسه خصوصیات کیفی اطلاعات مالی (ایران، آمریکا، انگلیس و بین المللی) 44
جدول 2-2 مقایسه خصوصیات کیفی محدود کننده 45
جدول 1-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر مدرک 63
جدول 2-4 وضعیت پاسخ دهندگان ازنظر مدت سابقه کاری 64
جدول 3-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر میزان اشنای باصورتهای مالی 65
جدول 4-4 توصیف سوال 4باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 66
جدول 5-4 توصیف سوال 5 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 67
جدول 6-4 توصیف سوال 6 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 68
جدول 7-4 توصیف سوال 7 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 69
جدول 9-4 توصیف سوال 9باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 71
جدول 10-4 توصیف سوال 10 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 72
جدول 11-4 توصیف سوال 11 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 73
جدول 12-4 توصیف سوال 12 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 74
جدول 13-4 توصیف سوال 13 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 75
جدول 14-4 توصیف سوال 14 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 76
جدول 15-4 توصیف سوال 15باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 77
جدول 16-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن 78
جدول 17-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه 79
جدول 18-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی سوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد 80
جدول 18-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی چهارم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن 81
جدول 19-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه اصلی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی 82
جدول 20-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالی 83
جدول 21-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی 84
جدول 22-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی قابلیت اعتماد اطلاعات در صورتهای مالی 84
جدول 23-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی 85
جدول 24-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی: 86
جدول 1-5 تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برهر یک از ویژگیهای کیفی 91

نمودار 1-2 خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری بر اساس بیانیه شماره دو هیات استانداردهای حسابداری مالی در آمریکا 40
نمودار 2-2 خصوصیات کیفی اطلاعات مالی کشور انگلستان 42
نمودار 1-3 مدل مفهومی تحقیق 52
نمودار 1-4 میزان تحصیلات پاسخ دهندگان 63
نمودار 2-4 سابقه کاری پاسخ دهندگان 64
نمودار 3-4 توصیف سوال 3 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 65
نمودار 4-4 توصیف سوال 4باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 66
نمودار 5-4 توصیف سوال 5باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 67
نمودار 6-4 توصیف سوال 6باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 68
نمودار 7-4 توصیف سوال 7باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 69
نمودار 8-4 توصیف سوال 8باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 70
نمودار 9-4 توصیف سوال 9باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 71
نمودار 10-4 توصیف سوال 10باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 72
نمودار 11-4 توصیف سوال 11باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 73
نمودار 12-4 توصیف سوال 12باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 74
نمودار 13-4 توصیف سوال 13باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 75
نمودار 14-4 توصیف سوال14باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 76
نمودار 15-4 توصیف سوال 15باتوجه به نظر پاسخ دهندگان 77

چکیده:
امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه گذاری استوار می باشد. این در حالیست که تصمیم گروههای مختلف در خصوص سرمایه گذاری به نوبه خود به وجود یک سیستم اطلاعاتی مناسب بستگی دارد. افشای اطلاعات نقش اساسی در تصمیم گیریهای صحیح و اگاهانه گروههای مختلف بخصوص سرمایه گذاران دارد. به هر حال، اطلاعاتی که برای سرمایه گذاران و سایرین با اهمیت است، باید به نحو مناسب، کافی و کامل افشاء گردد تا در تصمیم گیری انان مفید واقع شود لذا اطلاعات با اهمیت نیز باید از جنبه ویژگیهای کیفی اطلاعات ،کامل باشند. فرضیه این تحقیق به صورت زیر می باشد: بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس و ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی رابطه وجود دارد . روش و ابزار گرداوری داده ها از طریق مطالعات میدانی و توزیع پرسشنامه می باشد، تعداد سوالات پرسشنامه 15 مورد می باشد که به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم می گردد. جهت بررسی نرمال بودن سطح افشای اطلاعات از ازمون نرمالیتی کلموگروف- اسمیرنوف وجهت بررسی تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی از آزمون آمار استنباطی (آزمون تی – استیودنت تک نمونه ای) استفاده شده است. با توجه به موارد فوق نتیجه زیر حاصل گردیده است: پذیرفته شدن شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای مربوط بودن،قابلیت مقایسه و قابل فهم بودن تاثیر بالایی دارد ولیکن تاثیر آن بر ویژگی قابلیت اعتماد پایین می باشد.
واژگان کلیدی: ویژگیهای کیفی ، مربوط بودن ، قابلیت اعتماد ، قابلیت مقایسه ، قابل فهم بودن

مقدمه:
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است. این سیستم اطلاعاتی به عنوان زیر مجموعه سیستم های اطلاعاتی مدیریت، وظیفه پردازش داده های مالی را برعهده دارد. اگرچه استفاده کننده بخش عمده ای از محصولات این سیستم اطلاعاتی، مدیریت یک واحد اقتصادی است، اما مدیریت بنا به وظایف و مسئولیت هایی که در قبال گروه های مختلف استفاده کنندگان مالی واحدهای اقتصادی دارد، اطلاعات مختلفی را در اختیار استفاده کنندگان خارج از واحدهای اقتصادی قرار می دهد. گزارش های مالی سالانه از مهمترین محصول سیستم های اطلاعاتی حسابداری است که برای گروه های مختلفی از استفاده کنندگان خارجی اطلاعات مالی، در چهارچوب مشخصی ارائه می شود.
ازآنـجاییکه سرمایه گذاران و اعتباردهندگان دو گروه اصلی بـرون سـازمانی اطـلاعات مالی بشمار می روند و فراهم کردن اطلاعات مربـوط بـرای این دو گـروه یکی از رسالت های اصـلی مدیریت و سیستم های حسـابداری می باشد لذا تصمیمات سرمایه گذاران واعتبار دهندگان و استفاده آنها از اطلاعات دارای گستردگی بسیار بیشتری نسبت به سایر گروههای خارجی میباشد و به همین دلیل تصـمیمات انها دارای تاثیرات عمده ای در تخصیص منابع اقتصادی یک کشور است و توجه ویژه به نوع نیازهای اطلاعاتی این افراد ضرورت دارد. بـنابـراین گــزارشگـری مـالی باید اطـلاعـاتی فـراهـم سـازد کـه بـرای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالفعل و بالقوه وسایر استفاده کنندگان در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری واعطای اعتبار وسایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود.
گزارشـگری مـالـی تخـصیص مـنابع سرمایه در یک شرکت تجاری و قابلیت سوددهی آن را افشاء می نماید. بدیهی است که یک سیستم حسابداری باید کـلیه واقـعیت های بـا اهـمیـت و مـربوط در رابـطه با رویداد ها و فعالیت های واحد تجاری را در صورتهای مالی طبق ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری ( ویژگیهای مربوط به محتوای اطلاعات که عبارتند از مربوط بودن و قابلیت اعتماد – ویژگیهای مربوط به ارائه اطلاعات که عبارتند از قابلیت مقایسه و قابل فهم بودن) را بیان نماید. صورتهای مالی باید به گونه ای تهیه وارائه شود که از لحـاظ اهـداف گزارشگـری مالی قابل فهم,آگاه کننده حتی الامکـان کامل باشد به بیان دیگر صـورتـهای مالی به گـونه ای باشدکه از یک طـرف امکان اتخـاذ تـصمیمات آگاهانه برای استفاده کنندگان را فراهم نموده و از طرف دیـگر بـاعث گـمراهی آنـان نـشود. مربوط بودن و قابلیت اعتماد و قابلیت مقایسه و قابل فهم بودن اصطلاحاتی است که در کتب و مقالات حسابداری برای توصیف ویژگیهای کیفی به کار می رود .
اگر چه رعایت ویژگیهای کیفی در تهیه صورتهای مالی نقش اساسی در تصمیم گیریهای صحیح و آگاهانه گروههای مختلف بخصوص سرمایه گذاران دارد اما تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف بعضا نشان داده شده است که پذیرفته شدن شرکتها در بورس بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی تاثیر دارند.
در این پژوهش با توجه به اینکه موضوع تحقیق (بررسی تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی) می باشد تلاش داریم تا ارتباط بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس و ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی را مورد توجه قرار داده و با توجه به انواع ویژگیهای کیفی به بررسی آن می پردازیم

فصل اول
کلیات تحقیق

1-1 مقدمه
انقلاب صنعتی در اروپا باعث بوجود آمدن شرکتها و کارخانه های بزرگ گردید که این شرکتها نیاز به سرمایه های زیادی داشتند. تامین این سرمایه ها از طریق یک یا چند نفر امکان پذیر نبود لذا از طریق جذب سرمایه های کوچک توسط شرکت های سهامی، اقدام به سرمایه گذاری های کلان گردید. توجه به ویژگی های شرکتهای سهامی عام از جمله قابلیت نقل و انتقال آسان سهام این شرکت ها، بازارهای بورس اوراق بهادار رونق گرفت و به این ترتیب استفاده کنندگان از اطلاعات مالی شرکت ها افزایش یافتند. امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه گذاری استوار می باشد. این در حالیست که تصمیم سرمایه گذاران در خصوص سرمایه گذاری، به نوبه خود به وجود یک سیستم اطلاعاتی مناسب بستگی دارد.
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است. این سیستم اطلاعاتی به عنوان زیر مجموعه سیستم های اطلاعاتی مدیریت، وظیفه پردازش داده های مالی را برعهده دارد. اگرچه استفاده کننده بخش عمده ای از محصولات این سیستم اطلاعاتی، مدیریت یک واحد اقتصادی است، اما مدیریت بنا به وظایف و مسئولیت هایی که در قبال گروه های مختلف استفاده کنندگان مالی واحدهای اقتصادی، اطلاعات مختلفی را در اختیار استفاده کنندگان خارج از واحدهای اقتصادی قرار می دهد. گزارش های مالی سالانه از مهمترین محصول سیستم های اطلاعاتی حسابداری است که برای گروه های مختلفی از استفاده کنندگان خارجی اطلاعات مالی، در چهارچوب مشخصی ارائه می شود (عرب مازار یزدی،٬1374 ص18) 1.

2-1 تاریخچه مطالعاتی
الف) تحقیقات خارجی
رفتار ارائه اطلاعات حسابداری، حداقل از دهه 1960 میلادی مورد توجه محققان قرار گرفته است. از دیدگاه تحقیق حاضر، تحقیقات مربوط به ارائه اطلاعات با ویژگیهای کیفی مطلوب را می توان به دو گروه تقسیم کرد.
گروه اول تحقیقات پرسشنامه ای است که طی آن، محققان به دلیل فقدان شاخص های افشاء در جامعه آماری خود، شاخص هایی را برای طبقه بندی موارد افشاء طراحی و آزمون های آماری مربوط به رتبه بندی افشاء را اجرا کرده اند. تحقیقات سرف ٬ سینگ وی و دسای٬ بازبی نشان می دهند که استفاده کنندگان صورت های مالی برای موارد افشاء ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی ارزش های متفاوتی قائل هستند.
در گروه دوم از تحقیقات مزبور، برای اندازه گیری میزان این اطلاعات که افشای آنها در گزارش های سالانه، اجباری یا اختیاری بوده و یا مجموع آنها، از نوعی شاخص استفاده شده است تحقیقات کوک ٬ والاس و همکاران نمونه هایی از گروه دوم می باشند (ثقفی و رضازاده 1382، ص 24)3 .
در خارج از کشور آنچه بیشتر مورد بررسی قرار گرفته نقش "فناوری اطلاعات " در ویژگی های کیفی گزارشگری بوده است . "آشباخ ، جانسون و وارفیلد " در تحقیقی که با هم انجام داده اند به تغییرات قابل توجه ای در صورت های مالی حسابرسی شده دراینترنت بویژه در کیفیت به موقع بودن دست یافته اند . آنها بیان کردند که تعادل نسبی بین دو ویژگی قابلیت اعتماد و مربوط بودن اطلاعات مهم ترین نکته در پیدایش اینترنت است .
جانسون در 1994 استفاده شرکتها از اینترنت را جهت افزایش مربوط بودن گزارش گیری مالی را بررسی نمود که نتیجه آن نشان دهنده وجود رابطه معنا دار بوده است.
آشباخ، جانستون و وارفیلد در تحقیق در سال 1999 به تغییرات قابل توجه ای در کیفیت گزارشگری مالی در اینترنت به ویژه تغییر در کیفیت به موقع بودن و بنابراین مفیدتر شدن گزارشگری مالی دست یافتند. آنها بیان کردند که ایجاد تعادل نسبی بین دو ویژگی قابلیت اعتماد و مربوط بودن اطلاعات را افزایش می دهد، ریسک های مرتبط با قابلیت اعتماد را نیز افزایش می دهد.
"گراهام و بالدوین " در سال 2003 بیان کردند که استفاده از اطلاعات در صورتهای مالی می تواند روند قضاوت را تحت تاثیر قرار دهد به عبارت بهتر " مربوط بودن " تحت تاثیر می گذارد .
" تئودرجی ماک " در مقاله ای تحت عنوان "مفاهیم ارزش اطلاعات حسابداری " به ضرورت شناخت ارزش اطلاعات تاکید کرده و بیان کرده است که ارزش اطلاعات ضرورت به کارگیری مناسب سیستمهای اطلاعاتی حسابداری را ایجاب می کند .
لودیا و همکاران1 (2003) در بررسی های خود مهمترین نگرانی شرکت ها را از اینترنت ریسک قابلیت اعتماد دانستند.
سوتن در سال 2004 رابطه بین فناوری اطلاعات و گزارشگری مالی را بررسی نمود که نتیجه تحقیق وی نشانگر این بود که فناوری اطلاعات وسیله کلیدی جهت گزارش گیری به موقع و برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان و در نتیجه افزایش مربوط بودن اطلاعات مالی می گردد.
ب) تحقیقات داخلی
میرمحبیان1(1383) به بررسی حسابداری تحت وب و تاثیر آن برگزارشگری مالی داخلی و تصمیم گیری به بررسی فرضیه استفاده از حسابداری تحت وب باعث افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری می گردد، می پردازد که در نتایج تحقیق فرضیه فوق تایید می شود.
در تحقیق دیگری فلاح2 (1389) به بررسی تاثیر استفاده از سیستم های اطلاعاتی بر افزایش ویژگی کیفی اطلاعات حسابداری پرداخته است که نتایج نشان دهنده تایید این موضوع می باشد.
خرم آبادی3(1387) در تحقیقی به بررسی سامانه حسابداری تحت وب و تاثیر آن بر کیفیت اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری مدیریت پرداخته است که در نتایج خود به افزایش کیفیت اطلاعات مالی در صورت استفاده از تحت وب را تایید نموده است
در تحقیق دیگری احمدپور4(1388) به بررسی ویژگی کیفی قابلیت اتکا اطلاعات در ارزیابی کیفیت سود شرکتها پرداخته است. در این تحقیق به بررسی ویژگی کیفی قابلیت اتکا به عنوان معیاری برای ارزیابی کیفیت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شد. برای بررسی عکس العمل بازار به ویژگی کیفی قابلیت اتکا سه فرضیه مورد بررسی قرار گرفت. و از معیارهای کیفیت اقلام تعهدی، محافظه کاری، اقلام تعهدی سرمایه در گردش غیرعادی برای عملیاتی کردن ویژگی کیفی قابلیت اتکا استفاده شده است. که نتایج بدست آمده نشان می دهد که (ERC) ضریب واکنش سود R2 قدرت توصیفی سود پرتفوی شرکت های با قابلیت اتکا بالا بیشتر از پرتفوی شرکتهای با قابلیت اتکا پایین می باشد. و همچنین عدم ارتباط بین هزینه سرمایه با ویژگی کیفی قابلیت اتکا تایید شد.
مقاله: در تحقیق دیگری با عنوان استفاده از ویژگی های کیفی اطلاعات مالی در ارزیابی کیفیت سود(احمدی و احمدپور)51389 در این مطالعه از ویژگی های کیفی اطلاعات مالی برای ارزیابی کیفیت سود استفاده شده است. ابتدا ابعاد مربوط بودن و قابلیت اتکا سود به طور جداگانه با به کارگیری روش های تحلیل سری زمانی و داده های ترکیبی برآورد گردید. برای آزمون فرضیات تحقیق از مدل اوهلسون (رگرسیون قیمت- سود) استفاده شد. نتایج نشان داد که ضریب واکنش سود همچنین قدرت توصیفی رگرسیون قیمت- سود در پرتفوی شرکتهای با کیفیت سود بالا نسبت به شرکتهای با کیفیت سود پایین به طور معنی داری بیشتر است و لذا هر دو فرضیه تحقیق مورد قبول واقع شد، نتایج تحقیق پیشنهاد می کنند، کیفیت سود بالا باعث می شود اطلاعات حسابداری برای تصمیم گیری استفاده کننده مفید باشد.
عنوان: ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت و نقش آن در تصمیم گیری مدیریت (رسولی، وبهرامفر)1 1388 رابطه موجود بین ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت و استفاده از این اطلاعات در تصمیم گیری موضوع این مقاله میتصمیم گیری مدیریت رابطه موجود بین ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت و استفاده از این اطلاعات در تصمیم گیری موضوع این مقاله می باشد. با توجه به این که اطلاعات حسابداری مدیریتی به عنوان ابزار مدیریت در تصمیم گیری تلقی می گردد و هدف از ایجاد و گسترش آن کمک به مدیریت می باشد. اگر مدیریت به هر دلیل از آن استفاده ننماید. آن اطلاعات هیچگونه ارزشی برای سازمان نخواهد داشت. یکی از عوامل مهم عدم استفاده مدیریت از اطلاعات حسابداری این است که این اطلاعات کیفیت لازم را ندارد. بر اساس یافته های این تحقیق، اگر اطلاعات حسابداری دارای کیفیت لازم باشد، مدیریت در تصمیم گیری های خود از آن استفاده می کند. البته همه ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری به یک اندازه بر استفاده از اطلاعات حسابداری مدیریت موثر واقع نمیمدیریت در تصمیم گیری های خود از آن استفاده می کند. البته همه ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری به یک اندازه بر استفاده از اطلاعات حسابداری مدیریت موثر واقع نمی شود.

3-1 بیان مسئله
بر اساس نظر هیات استانداردهای حسابداری مالی تصمیمات سرمایه گذاران واعتبار دهندگان و استفاده آنها از اطلاعات دارای گستردگی بسیار بیشتری نسبت به سایر گروههای خارجی میباشد و به همین دلیل تصـمیمات انها دارای تاثیرات عمده ای در تخصیص منابع اقتصادی یک کشور است. ازآنـجاییکه سرمایه گذاران و اعتباردهندگان دو گروه اصلی بـرون سـازمانی اطـلاعات مالی بشمار می روند و فراهم کردن اطلاعات مربـوط بـرای این دو گـروه یکی از رسالت های اصـلی مدیریت و سیستم های حسـابداری می باشد لذا توجه ویژه به نوع نیازهای اطلاعاتی در چارچوب ویژگیهای کیفی اطلاعات برای این افراد ضرورت دارد. باتوجه به اینکه استفاده کنندگان مزبور گزارشـهای مالی را به عنوان یکی از منابع اصلی اطلاعات مالی در مورد واحـدهای اقـتصـادی مـلاک تـصمیم گـیری قــرار مـی دهـند بـنابـراین گــزارشگـری مـالی بر اسـاس نـظرهیات استانداردهای حسابداری مالی باید اطـلاعـاتی فـراهـم سـازد کـه بـرای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بالفعل و بالقوه وسایر استفاده کنندگان در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری واعطای اعتبار وسایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود (هیات استانداردهای حسابداری مالی ٬1978٬ص 30)1 .
گزارشـگری مـالـی تخـصیص مـنابع سرمایه در یک شرکت تجاری و قابلیت سوددهی آن را افشاء می نماید. بدیهی است که اصل افشاء به عنوان یکی از اصول حسابداری کـلیه واقـعیت های بـا اهـمیـت و مـربوط در رابـطه با رویداد ها و فعالیت های واحد تجاری را بیان می نماید.اصل افشاء در این راستا خـواسـتار تهیه و تنظیم صورتهای مالی به گونه ای است که از یک طرف امـکان اتــخـاذ تـصمیمات اگــاهـانه با رعایت ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری بـرای استفاده کنندگان را فراهم نموده و ازطرف دیگر باعث گمراهی آنان نشود . ویژگیهای کیفی در این راستا به شرح ذیل می باشند:
دو ویژگی که باعث سودمندی محتوای اطلاعات حسابداری می شوند عبارتنداز مربوط بودن و قابل اتکاء (اعتماد) بودن این دو ویژگی را کیفیات اولیه می نامند.
مربوط بودن به این معناست که اطلاعات توان ایجاد تفاوت در تصمیم را داشته باشد از طـرفی اطـلاعات حـسابداری جهـت قابـل اتکاء (اعتماد) بودن باید عاری از خطا و سوگیری بوده و در ارائه ی آنچه ادعای ارائه آنرا دارد صادق باشد
دو ضابطه ای که برای سودمندی ارائه اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرند و ما از آنها با عنوان ویژگیهای ثانویه یاد می کنیم عبارتند از
1 – قابل مقایسه بودن استفاده کنندگان را به مقایسه چند شرکت با یکدیگر قادر می سازد.
2 – قابل فهم بودن اطلاعاتی که به آسانی برای استفاده کنندگان قابل درک باشد.
براساس مطالب عنوان شده تحقیق حاضر به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که:
"ایابین پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار وویژگی کیفی اطلاعات در صورتهای مالی ارتباط وجود دارد؟

4-1 چارچوب نظری تحقیق
امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه گذاری استوار است و سـرمایـه گـذاری شـرکتها به نوبه خود به وجود گزارشگری مالی مناسب در شرکت بستگی دارد. زیرا سرمایه گذاران زمانی در یک واحد اقتصادی سرمایه گذاری می کنند که درباره آن اطلاعات کافی داشته باشند و این اطلاعات توسط گزارشگری مالی تهیه مـی گردد . گـزارشـگـری مـالی تخصیص منابع سرمایه دریک شرکت تجار ی و قابلیت سوددهی ان را افشاء می کند و هـمــچنـین استانداردهای حسابداری در این راستا خـواسـتار تهیه و تنظیم صورتهای مالی به گونه ای است که از یک طرف امـکان اتــخـاذ تـصمیمات اگــاهـانه با رعایت ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری بـرای استفاده کنندگان را فراهم نموده و ازطرف دیگر باعث گمراهی آنان نشود . ویژگیهای کیفی در این راستا به شرح ذیل می باشند:
دو ویژگی که باعث سودمندی محتوای اطلاعات حسابداری می شوند عبارتنداز مربوط بودن و قابل اتکاء (اعتماد) بودن این دو ویژگی را کیفیات اولیه می نامند.
مربوط بودن به این معناست که اطلاعات توان ایجاد تفاوت در تصمیم را داشته باشد از طـرفی اطـلاعات حـسابداری جهـت قابـل اتکاء (اعتماد) بودن باید عاری از خطا و سوگیری بوده و در ارائه ی آنچه ادعای ارائه آنرا دارد صادق باشد
دو ضابطه ای که برای سودمندی ارائه اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرند و ما از آنها با عنوان ویژگیهای ثانویه یاد می کنیم عبارتند از
1 – قابل مقایسه بودن استفاده کنندگان را به مقایسه چند شرکت با یکدیگر قادر می سازد.
2 – قابل فهم بودن اطلاعاتی که به آسانی برای استفاده کنندگان قابل درک باشد.
بـا تـوجه به حساسیت موضوع ارائه اطلاعات در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان اعم از درون سـازمانی و بـرون سـازمانی , دراین تحــقیق به بررسی می پردازیم که آیا پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران ( متـغیر مسـتقــل) بـر مــیزان رعایـت ویــژگـیهای کیـفی اطلاعات در صورتهـای مــالی (متغیر وابسته) تاثیر می گذ ارد؟

5-1 فرضیه های تحقیق
1- فرضیه اصلی :
پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی شرکت های بورسی تاثیر دارند .
2- فرضیه های فرعی :
الف) بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران و ویژگی "مربوط بودن" در صورتهای مالی رابطه وجود دارد .
ب) بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران و ویژگی"قابلیت مقایسه" در صورتهای مالی رابطه وجود دارد.
ج) بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران و ویژگی" قابلیت اعتماد" در صورتهای مالی رابطه وجود دارد.
د) بین پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران و ویژگی" قابل فهم بودن" در صورتهای مالی رابطه وجود دارد.

6-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجاییکه سهامداران سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و سایر استفاده کنندگان از صورت های مالی برای مقاصد تصمیم گیری از اطلاعات درونی شرکت آگاهی کافی ندارند و همچنین همواره به دنبال کسب اطلاعاتی برای ارزیابی عملکرد و ریسک سنجی شرکتهای مورد نظر خود می باشند تا بتوانند در آنها سرمایه گذاری کنند، لذا هر ساله شرکتها یک سری از اطلاعات مالی و غیر مالی خود را در قالب گزارشات مالی افشاء می نمایند که این افشا باعث آگاهی سهامدارن از وضعیت مالی و نتایج عملکرد و قدرت انعطا ف پذیری مالی2 شرکت در هر دوره می شود.
بنابراین نتایج حاصل از این پژوهش می تواند مورد استفاده گزارشگران مالی ودست اندر کاران برای
آگاهی بیشتر از اهمیت پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار و بررسی تاثیر این پذیرش بر میزان ویژگیهای کیفی اطلاعات قرار گیرد تا نسبت به بازنگری در نحوه اطلاع رسانی و همچنین اطلاع شیوه های تصمیم گیری از طریق آموزش های مقتضی اقدام کنند.
کلیه ذینفعان به خصوص سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه و مدیران شرکتها می توانند در اخذ تصمیمات مناسب سرمایه گذاری از این نتایج بهره گیرند. اساتید و دانشجویان دانشگاه ها نیز می توانند از نتایج پژوهش در انجام پژوهش های آتی سود برند.

7-1اهداف تحقیق
اهداف علمی تحقیق:
هدف علمی این تحقیق ارزش واعتبار بخشیدن به فرضیه های تحقیق میباشد تااین تحقیق بتواند در بالابردن سزح دانش عمومی مورد نیاز استفاده کنندگان از صورتهای مالی باشد وهمچنین زمینه ساز بسرمناسبی برای تحقبقات اتی در سایر مراکز اموزشیوپژوهشی باشد.

اهداف کاربردی:
همانگونه که در این تحقیق به موثر بودن پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی می پردازدکه باپی بردن شرکتها به این حقیقت می توانند بهتر در جذب سرمایه های انان در شرکت خود اقدام نمایند

8-1 حدود مطالعاتی
قلمرو تحقیق چارچوبی رافراهم می نماید تا مطالعات وازمون محقق در طی ان قلمروخاص انجام گیردودارای اعتبار بیشتری شود.

1-8-1 قلمرومکانی
این پژوهش کلیه حسابدارن وحسابرسان بورس اوراق بهادر بازمینه پژوهش وکار در حوزه حسابداری وحسابرسی داخل کشور ایران در نظر میگیرد.

2-8-1 قلمرو زمانی
این پژوهش به منظور قبول وردفرضیه های تحقیق دیدگاه حسابداران وحسابرسان بورس اوراق بهادررا در داخل کشور ایران رادر نظر میگیرد.

3-8-1 قلمرو موضوعی
دراین پژوهش تاثیرپذیرفته شدن شرکتهادر بورس اوراق بهاداررابرویژگی کیفی اطلاعات حسابداریدر صورتهای مالی راازدیدگاه صاحب نظران حرفه ای حسابداری مورد کنکاش قرار میدهد.

9-1 تعریف واژه های کلیدی
صورت های مالی3: عبارت است از مجموعه اطلاعات تلخیص شده و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری.
ویژگیهای کیفی : به خصوصیاتی اتلاق می گردد که موجب می شود اطلاعات ارائه شده در صورتهای مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع می شود.
مربوط بودن: اطلاعاتی که بر تصمیم گیریهای تاثیر می گذارند.
قابلیت اتکا: اطلاعاتی که عاری از تمایلات جانبدارانه و اشتباه باشد.
قابل فهم بودن:اطلاعات برای استفاده کنند گان از صورتها شفاف باشد.به صورت شفاف طبقه بندی شوند نسبت به گروه استفاده کنندگان.
قابلیت مقایسه: طوری صورتها ارائه شوند که در طی چند سال قابل مقایسه باشند.
بورس اوراق بهادار: بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران و یا معامله گران طبق مقررات این قانون، مورد داد وستد قرار می گیرد. بورس اوراق بهادار (که از این پس بورس نامیده می شود) در قالب شرکت سهامی عام تاسیس و اداره می شود.

فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق

1-2 مقدمه
امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه گذاری استوار است. تصمیم سرمایه گذاران به سرمایه گذاری منابع خود در شرکت ها، به نوبه خود به وجود گزارشگری مالی مناسب در شرکت بستگی دارد.
گزارش های مالی، تخصیص منابع سرمایه در یک شرکت تجاری و قابلیت سوددهی آن را افشاء می نمایند. این اطلاعات اقتصادی به شناخت وضعیت مالی و سلامت یک واحد تجاری کمک می کند. از آنجا که تصمیمات سرمایه گذاری وابسته به اطلاعاتی است که در اختیار آنها قرار می گیرد و گزارش دهی مالی نیز هدف خود را کمک به فرایند تصمیم گیری افراد ذینفع نظیر: سرمایه گذاران، وام دهندگان و بستانکاران قرار داده است. بنابراین یک گزارش ویژه و مناسب باید این موضوع را بدرستی منعکس سازد که منابع سرمایه ای شرکت تا چه حد به نحو مطلوب بکار گرفته می شوند و در این راستا مبنایی برای عملکرد بهتر در جهت ارائه مطلوب و کامل ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری داشته باشد. برای دستیابی به معیارهای مناسب از جمله مقررات مربوط به ارزیابی دارایی ها و اندازه گیری درآمدها باید شکل گزارش های مالی مشخص و بکارگیری آنها تضمین گردد.
قسمت اعظم گزارش های مالی را صورت های مالی4 تشکیل می دهد.
هدف صورت های مالی عبارت از ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی5، عملکرد مالی6 و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد.
با توجه به نیازهای روزافزون استفاده کنندگان از صورت های مالی، این استفاده کنندگان بطور چشمگیری به گزارش فعالیت های مالی شرکت های تجاری علاقه مند شده اند. پاسخگویی به این نیازهای رو به افزایش، استفاده از یک استاندارد صریح و لازم الاجرا برای ثبت و ارزیابی فعالیت های واحد تجاری را ضروری نموده است.
2-2- گزارشگری مالی
گزارشات مالی محصول نهایی سیستم حسابداری بوده و به علت اهمیتی که برای استفاده کنندگان به خصوص صاحبان سهام دارد روندی رو به رشد داشته و همواره مورد توجه انجمن های مختلف حسابداری بوده است. قبل از تشکیل کمیسیون بورس و اوراق بهادار (sec) اغلب موسسات و واحدهای تجاری بصورت داوطلبانه گزارشات مالی خود را تهیه و منتشر میکردند. علت این افشاهای ارادی را می توان جلب اعتماد عمومی، معرفی موسسه به عموم و سرمایه گذاران ودر نهایت جلب سرمایه و سرمایه گذاران دانست اما پس از بحران 1929 و پس از تاسیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار در سال 1933 گزارشگری مالی بصورت یک الزام قانونی برای موسسات در آمد. در رابطه با الزامات گزارشگری مالی این نکته نیز حائز اهمیت است که علاوه بر الزامات کمیسیون بور و اوراق بهادار الزامات دیگری نیز جهت گزارشگری مالی وجود دارد که به الزامات بازار معروفند وعبارتند از الزامات بازار سرمایه (در بازار سرمایه شرکتها در مواردی مانند جلب اعتماد عمومی، جذب سرمایه و … باهم به رقابت می پردازند و لذا این امر باعث الزام موسسات به گزارشگری مالی شده است) و الزامات بازارکار (مدیران با توجه به اختیاراتی که دارند می توانند از منابع مالی مژسسه به نفع خود استفاده کنند اما جهت حفظ حس شهرت و حس اعتماد شغل خود از چنین موقعیتی دست می کشند اما جهت جلب توجه کارفرما، سهامداران و سرمایه گذاران، گزارشگری مالی را بسیار دقیق و با جزئیات کامل انجام می دهند و از این طریق می توان مدیریت با کیفیت بالا و فعال را از مدیران غیر فعال و غیر کارا تمیز داد) (فاستر، 1986، 25)7.
پس از انقلاب صنعتی در اروپا، رفته رفته اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت (تئوری نمایندگی) مطرح شد و در نتیجه مالکان همواره نگران اندوخته های خود و مدیران نیز در اندیشه رفع نگرانی صاحبان بنگاههای اقتصادی بودند و برای اینکه مالکان را به طور پیوسته در جریان امور این بنگاهها قرار دهند به ارائه گزارشات مالی می پرداختند ( ایلخانی، 1380،55)2. به این ترتیب ساختار جدید مالکیت و مدیریت، دامنه مسئولیت حسابداری را افزایش داد و ارائه گزارشهای مالی را بر اساس نیاز استفاده کنندگان ضروری ساخت (حساس یگانه، 1382،36)3. بنابراین گزارشگری مالی فراتر از آنکه گزارش مالی صرف باشند، وسیله ای برای برقرای ارتباط بین شرکتها و صاحبان آنها تلقی می شود (صیدی، 1384، 38)4.
از دیرباز موضع شرکتها در مورد گزارشگری مالی این بوده که اطلاعات را در کمترین حد ممکن منتشر کنند تا از اعطای فرصت بهربرداری بیشتر به رقبا جلوگیری شود. بنابراین در رابطه با گزارشگری مالی همواره دو چالش بزرگ پیش روی مدیران واحد های تجاری وجود داشته که یکی از آنها چگونگی برقراری تعادل بیت شفافیت گزارشات مالی و عدم ارائه بیش از حد اطلاعاتی بوده و دیگری اینکه اطلاعات به چه میزان، برای چه کسانی و در چه مواقعی باید منتشر شود ( صیدی، 1384، 39)8.

3-2 اهداف گزارشگری مالی
طبق نظر هیات استانداردهای حسابداری مالی9 یکی از اهداف گزارشگری مالی فراهم ساختن اطلاعاتی پیرامون وضعیت مالی، عملکرد و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است و هدف دیگر پاسخگویی مدیران به سرمایه گذاران و مالکان است تا معلوم شود که آیا مدیران بابت منابعی که بصورت امانت به آنان سپرده شده کوتاهی کرده اند یا خیر. همچنین طبق نظر هیات استانداردهای حسابداری مالی، گزارشگری مالی منحصر به تهیه و ارائه صورتهای مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه و تفسیر اطلاعات را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با اطالاعات مالی ارتباط دارد را نیز در بر می گیرد و صورتهای مالی تنها بخشی از گزارشگری مالی است ( مکرمی، 1374 و کاظمی یزدی، 1376، 61)3.
صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و همچنین یادداشتها و جداول تکمیلی است که هر یک از این صورتها به تنهایی نمی تواند کلیه اطلاعات لازم جهت تصمیم گیری را فراهم سازد بلکه بصورت سیستمی اطلاعات لازم را در اختیار استفاده کنندگان قرار می دهد چون هر یک جوانب متفاوتی از معاملات را منعکس می کند. اگر چه هر کدام اطلاعاتی را فراهم می کنند که با بقیه متفاوت است اما هیچکدام از آنها به تنهایی در خدمت تنها یک مقصود قررا ندارند. در سده 19 میلادی در انگلستان الزامات قانونی جهت تهیه و تنظیم اطلاعات مالی بیشتر بر ترازنامه ناظر بود چون آن را فراهم کننده اطلاعات پیرامون داراییها به عنوان پشتوانه واحد تجاری و به عنوان شاخص فعالیتهای واحد تجاری می دانستند اما هر چه به پایان سده 19 و اوایل سده 20 میلادی نزدیک می شویم تاکید بر صورت سود و زیان را نیز شاهدیم یعنی تجربه نشان داده که تنها ترازنامه جهت تصمیم گیری مفید نیست بلکه صورتهای مالی بصورت یک مجموعه می توانند مفید واقع شوند (مکرمی، 1374، 39)1.

4-2 استانداردهای گزارشگری
استانداردهای گزارشگری را باید بعد از تدوین استانداردهای حسابداری مورد بحث قرار داد. زیرا تا زمانی که استانداردهای حسابداری تدوین نشده باشد و موسسات هر یک روش خاص حسابداری خود را اعمال کنند نمی توان از استانداردهای گزارشگری سخنی به میان آورد. پس ابتدا باید استانداردهای حسابداری وجود داشته باشند تا عملیات حسابداری موسسات بر اساس این استانداردها انجام شده و یک نوع یکنواختی بین اطلاعات حسابداری وجود داشته باشد تا بتوان استاندرادهای گزارشگری را نیز تهیه کرد. به عنوان مثال در سده 19 و 20 میلادی قانون تجارت انگلیس تلاش خود را بیشتر در جهت مشخص کردن انواع صورتهای مالی معطوف کرده بود و درانتخاب روشها و استانداردهای حسابداری موسسات را آزاد گذاشته بود که این قابلیت انعطاف فوق العاده برای انتخاب روشهای حسابداری باعث بروز مشکلاتی در گزارشگری مالی بوده است.
یکی ازویژگیهای کیفی صورتهای مالی قابلیت مقایسه این صورتها است که اولین مرحله برای تهیه صورتهای مالی قابل مقایسه، تدوین استانداردهای حسابداری یکنواخت و مرحله بعد تدوین استانداردهای گزارشگری یکنواخت است تا اطلاعات حسابداری که ویژگی یکنواختی دارند بصورت یکنواخت نیز گزارش شوند. بنابراین جهت رسیدن به صورتهای مالی با قابلیت مقایسه، باید هم استانداردهای حسابداری یکنواختی تدوین کرد و هم استانداردهای گزارشگری یکنواختی را تدوین نمود بطوری که وجود استانداردها جهت سازماندهی اطلاعات، استفاده کنندگان را در دستیابی موثر به اطلاعات و تصمیم گیری سریع یاری می رساند و اگر شرکتها بخواهند عملکرد گذشته و چشم انداز آینده را بطور فریبنده نشان دهند وجود استانداردها تا حدی از این کار جلوگیری می کند.
علاوه بر این بسیاری از شرکتها و موسسات با علم به اهمیت گزارشگری مالی موثر، نیاز به مطالعه در زمینه گزارشگری مالی و ارائه پیشنهادات برای بهبود آنرا، تردید برانگیز کرده و می پرسند چرا اجازه ندهیم که بازار سرمایه کیفیت و ماهیت گزارشگری را خود تعیین کند. آنان اینطور استدلال می کنند که بازار خود انگیزه نیرومندی برای گزارشگری با کیفیت بالا را ایجاد می کند و به گزارشها با کیفیت بالا پاداش داده و به گزارشهای با کیفیت پایین توجه نمی کند. آنان معتقدند که افزودن استانداردهای گزارشگری، تنها ساز و کار بازار را تحریف می کند.
ساز و کاری که قبلا سالم بوده و خوب کار می کرده. بنابراین با انجام تحقیق و پیشنهاد برای بهبود گزارشگری تنها هزینه های گزارشگری را افزایش داده ایم. این افراد بهبود استانداردهای گزارشگری را امری هزینه بر، بی نتیجه و کاغذبازی غیرضروری می دانند. با این حال استانداردهای گزارشگری نقش با اهمیتی را در یاری رساندن به ساز و کار بازاربه این منظور که گزارشگری به طور موثر و به نفع شرکتها و استفاده کنندگان جریان یابد، ایفا می کند.
بنابراین بهبود استانداردهای گزارشگری به دلایل زیر امری ضروری به نظر می رسد.
توافق و هماهنگی بین شرکتها و اعتبار دهندگان: امروزه بسیاری از توافقنامه های مربوط به گرفتن وام و اعتبار مشخص می کند که شرکت وام گیرنده باید صورتهای مالی خود را که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری تهیه کرده است را به وام دهنده ارائه نماید. شرکتها می دانند که برای تهیه صورتهای مالی باید چه کاری انجام دهند و وام دهنده نیز مطمئن است صورتهای مالی که طبق استاندارد های گزارشگری تهیه شده نیاز های اطلاعاتی او را فراهم می کند. بنابراین بدون این استانداردها از سودمندی صورتهای مالی، برای موسسات وام دهنده کاسته می شود.
جلوگیری از تقلب: شرکتها ممکن است بخواهند عملکرد گذشته و چشم انداز آینده خود را به طور غیر واقعی و فریبنده ارائه نمایند. اما استانداردهای گزارشگری یک گزارش بی طرفانه و منصفانه را که موجب اطمینان و اعتماد در بازار سرمایه و هم به نفع استفاده کنندگان و هم شرکتها است را تضمین می کند.
قابلیت مقایسه: بدون وجود استانداردها مبنایی محدود برای مقایسه وجود خواهد داشت. بنابراین استانداردهایی باید وجود داشته باشند تا استفاده کنندگان بتوانند به هنگام تخصیص سرمایه، شرکتها را با یکدیگر مقایسه کنند.
امکان دستیابی سریع به اطلاعات: وجود یک روش ثابت برای سازماندهی ارائه اطلاعات، استفاده کنندگان را در دستیابی موثر به اطلاعات و تصمیم گیری سریع یاری می رساند.
توجه به استفاده کنندگان: در تمام دنیا توجه شرکتها به سمت نیازهای مشتریان تغییر جهت یافته است. همانطوری که شرکتهای موفق ترکیب تولیدات و خدمات خود را با نیازهای مشتریان خود هماهنگ می سازند، تهیه کنندگان گزارشهای مالی نیز باید به همین نحود عمل نمایند. بنابراین بد نیست که اطلاعات مالی از نظر ارزشی که برای استفاده کنندگان دارد طبقه بندی شوند.
توازن بین هزینه و فایده: همانطوری که هزینه و فایده در شکل عملیات تولید کالاها مهم است، این معیار در تهیه گزارشهای مالی نیز عامل مهم و تاثیر گذاری است.

از آنجایی که ارزیابی هزینه و فایده تهیه اطلاعات مالی در سیستم گزارشگری مالی مشکل و پیچیده است استانداردهای گزارشگری روش هوشیارانه ای را برگزیده است و از اینرو ایده هایی را که توسط استفاده کنندگان حمایت و منجر به تهیه اطلاعات واقعا سودمند می شود را پیشنهاد کرده و در عین حال محدودیتهایی را در افشا برای کاستن از هزینه های غیر ضروری پیشنهاد کرده است.

5-2 اطلاعات مالی برای چه اشخاصی ارائه می گردد؟
در پاسخ به این سوال که "اطلاعات مالی برای چه افرادی افشاء شود؟" می توان گفت که گزارش های مالی اساساً برای صاحبان سهام10 سایر سرمایه گذاران11 و اعتباردهندگان12 تهیه و ارائه می شود. نظر هیئت استانداری حسابداری مالی در این زمینه چنین است:
"گزارش مالی باید اطلاعاتی را فراهم کند که برای سرمایه گذاران، اعتباردهندگان فعلی و بالقوه و سایر استفاده کنندگان در تصمیم گیری های معقول سرمایه گذاری، اعطای اعتبار و سایر تصمیمات مشابه مفید واقع شود." (هیات استاند اردهای حسابداری مالی ٬ 1978 ٬ ص 30)13.
اما کارکنان، مشتریان، ارگان های دولتی و سایرین نیز به نحوی استفاده کننده گزارش های مالی می باشند. تصمیمات سرمایه گذاران اساساً در ارتباط با خرید، فروش و یا نگهداری سهام اتخاذ می شود و تصمیم گیری های اعتبار دهندگان اساساً به افزایش مدت و میزان اعتبار اعطایی به واحدهای تجاری مربوط می گردد. البته صاحبان سهام در مورد ادامه کار، تشویق یا عزل مدیریت و همچنین تصویب یا رد پیشنهادهای ارائه شده در زمینه ایجاد تغییرات عمده در خط مشی واحد تجاری نیز تصمیماتی اتخاذ می نمایند. هدف های افشای اطلاعات برای کارکنان، مشتریان و سایرین به طور مشخص تدوین نشده است. اما فرض بر این است که اطلاعات مفید برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان، برای سایرین نیز مفید است (هندریکسن ٬ 1993 ٬ صص 852-851)14 .
استفاده کنندگان صورت های مالی و نیازهای اطلاعات آنها براساس استانداردهای حسابداری ایران (کمیته فنی سازمان حسابرسی، 1384، صص 447-446)15 به شرح زیر است:

1-5-2 سرمایه گذاران16
سرمایه گذاران به عنوان تامین کنندگان سرمایه علاقه مند به اطلاعاتی در مورد ریسک ذاتی و بازده سرمایه گذاری های خود می باشند. آنها به اطلاعاتی نیاز دارند که براساس آن بتواند در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام تصمیم گیری کنند و عملکرد مدیریت واحد تجاری را جهت پرداخت سود سهام مورد ارزیابی قرار دهند.

2-5-2- اعطا کنندگان تسهیلات مالی17
اعطا کنندگان تسهیلات مالی علاقمند به اطلاعاتی هستند که براساس آن بتوانند واحد تجاری را در بازپرداخت به موقع اصل و بهره تسهیلات دریافتی ارزیابی کنند.

3-5-2- تامین کنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران
تامین کنندگان کالا و خدمات و سایر بستانکاران به اطلاعاتی علاقمند هستند که آنها را اتخاذ تصمیم در زمینه فروش کالا و خدمات به واحد تجاری و ارزیابی توان واحد تجاری جهت بازپرداخت بدهی های خود در سررسید، یاری رساند . بستانکاران تجاری برعکس اعطا کنندگان تسهیلات مالی به
وضعیت واحد تجاری در کوتاه مدت علاقمند هستند مگر آنکه واحد تجاری از مشتریان عمده آنان بود
و ادامه فعالیت آنان به تداوم معاملات با واحد تجاری متکی باشد.

4-5-2-مشتریان
علاقه مشتریان به کسب اطلاعات در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری است، بالاخص زمانی که رابطه آنان با واحد تجاری بلند مدت بوده یا اینکه در حد قابل ملاحظه ای به محصولات و خدمات واحد تجاری وابسته باشند.

5-5-2- کارکنان18
کارکنان و نمایندگان آنها به اطلاعاتی در مورد ثبات و سودآوری کارفرمایان خود علاقه مندند.
آنها همچنین علاقه مند به اطلاعاتی هستند که آنها را در ارزیابی توان واحد تجاری مبنی بر تامین حقوق و مزایا، ایجاد فرصت های شغلی و پرداخت مزایای پایان خدمت یاری دهد.

6-5-2- دولت19
دولت و موسسات تابع آن در رابطه با تخصیص منابع علاقمند به فعالیت های واحد تجاری هستند. آنها همچنین برای تنظیم فعالیت های واحدهای تجاری، تعیین سیاست های مالیاتی و تشخیص مالیات و نیز تهیه آمار ملی به اطلاعات واحد تجاری نیاز دارند.
7-5-2- جامعه20
آحاد جامعه به طریق مختلف تحت تاثیر تجاری قرار می گیرند. به طور مثال، واحدهای تجاری ممکن است از طریق ایجاد اشتغال و استفاده از محصولات فروشندگان نقش قابل ملاحظه ای ایفا کنند. از طریق ارائه اطلاعات در مورد روندها و تحولات اخیر در رشد واحد تجاری و طیف فعالیت های آن، صورت های مالی می تواند برای جامعه مفید باشد.

8-5-2 سایر استفاده کنندگان21
اشخاص دیگری که عمدتاً به ارائه انواع خدمات به استفاده کنندگان فوق الذکر بالاخص سرمایه گذاران اشتغال دارند، جهت رفع برخی نیازهای اطلاعاتی خود به صورت های مالی تکیه می کنند. اشخاص مزبور از جمله شامل بورس اوراق بهادار، کارگزاران بورس، تحلیل گران مالی و پژوهشگران می باشند.

6-2 چه میزان از اطلاعات لازم است در استانداردها برای دستیابی به ویژگیهای کیفی مطلوب افشاء شود؟
در پاسخ به این پرسش که "چه میزان از اطلاعات لازم است افشاء شود؟" تنها به خبرگی استفاده کننده از گزارش های مالی بستگی دارد. نظر هیئت استانداری حسابداری مالی در این زمینه چنین است:

"افشای اطلاعات برای کسانی که قدرت فهم فعالیت های تجاری و اقتصادی را دارند و مایلند که این اطلاعات را با جدیت تمام مطالعه نمایند، قابل درک باشد." (هیات استانداردهای حسابداری مالی ٬ 1978 ٬ ص 30 )22 .
سطح افشای مالی، همچنین به ویژگیها و معیارهای مورد انتظار از افشاء نیز بستگی دارد. در ادبیات حسابداری با توجه به برداشت هر یک ار نویسندگان افشاء، برحسب مورد به اصطلاحات افشای کافی23 افشای مناسب24 و افشاء کامل25 اشاره شده است. اما متداول ترین نظریه از مفاهیم مزبور، "افشای کافی" است که حاکی از "حداقل افشای مورد نیاز" است و با عبارت منفی "صورت های مالی نباید گمراه کننده باشد" هماهنگی دارد (عالی ور، 1365، ص3)26 .
افشای مناسب و کامل، مفاهیمی مثبت تر دارند. افشای مناسب بر این مبنای اخلاقی دلالت دارد که باید با کلیه استفاده کنندگان بالقوه در ارتباط با افشای اطلاعات مالی، یکسان برخورد شود.
افشای کامل حاکی از ارائه کلیه اطلاعات مربوط، به گونه ای است که صورت های مالی تصویر کاملی از فعالیت ها و رویدادهای مالی واحد تجاری نشان دهد. برخی معتقد به افشای کامل اطلاعات مالی می باشند حتی اگر احتمال داده شود که به ارائه صورت های مالی پیچیده منجر شود. از طرف دیگر، برخی نیز افشای کامل را به دلیل این که ممکن است به مفهوم ارائه اطلاعات اضافی و غیر ضروری تعبیر شود، نامناسب می دانند. البته این و اقعیت را نباید نادیده گرفت که ارائه اطلاعات بسیار زیاد از این جهت می تواند زیان آور باشد که اطلاعات اصلی و با اهمیت تحت الشعاع واقع شده و حتی پنهان شود و در نتیجه تعبیر صورت های مالی با مشکل مواجه گردد. به بیان دیگر، اگرچه لازم است صورت های مالی به نحو کامل ارائه شود اما نباید حاوی اطلاعات بیش از حد و دارای ماهیتی بی اهمیت باشد، زیرا ممکن است توجه استفاده کنندگان صورت های مالی به اطلاعات جزئی و کم اهمیت معطوف و در نتیجه، رویدادها و عملیات با اهمیت نادیده گرفته شود(هندریکسن ٬ 1993 ٬ صص 857-856)2 .
به هر حال، اطلاعاتی که برای سرمایه گذاران و سایرین با اهمیت است، باید به نحو مناسب، کافی و کامل افشاء گردد تا در تصمیم گیری آنان مفید واقع شود. به طور کلی می توان گفت اگر حذف اطلاعات معینی باعث گردد که صورت های مالی گمراه کننده شود، افشای آن اطلاعات ضروری است.
در حالی که افشای اطلاعات برای تصمیم گیری صحیح و آگاهانه سرمایه گذاران و سایر گروه ها نقش اساسی دارد، اما تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف نشان دهنده این واقعیت است که واحدهای انتفاعی بدون فشار دولت و الزامات حرفه ای اصولاً تمایلی به افشای اطلاعات مالی به طور کامل را ندارند.
در سال های اخیر نهادهای حرفه ای و بورس اوراق بهادار در بسیاری از کشورها فشار زیادی به واحد
تجاری به ویژه شرکت های سهامی در جهت بهبود کیفیت و افزایش کمیت اطلاعاتی که باید افشاء شود وارد کرده اند (عالی ور، 1365، ص 4)27 .
در مورد افزایش میزان اطلاعاتی که باید افشاء گردد، انتقاداتی مطرح شده است که به شرح زیر مورد بحث قرار می گیرد:
1- افشای اطلاعات می تواند رقبا را نسبت به وضعیت نامساعد واحد تجاری آگاه نماید. در پاسخ به ایراد فوق می توان گفت که رقبا معمولاً اطلاعات مورد نیاز خود را می توانند از منابع مختلف کسب کنند.
2- افشای کامل اطلاعات مالی ممکن است به عنوان وسیله ای جهت تقاضای افزایش حقوق و دستمزد، توسط اتحادیه ها مورد استفاده قرار گیرد. واقعیت این است که افشای کامل معمولاً جو کلی در مورد این تقاضاها را بهبود می بخشد.
3- غالباً ادعا شده است که سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان صورت های مالی، مفهوم رویه ها و روش های حسابداری که بخشی از افشاء محسوب می شود را درک نمی کنند و بنابراین افشای کامل به جای اینکه آگاه کننده باشند، گمراه کننده خواهد بود. این ادعا نیز از پشتوانه کافی برخوردار نیست، زیرا تحلیل گران مالی و مدیران شرکت های سرمایه گذاری، عموماً از حسابداری آگاهی دارند و سایر سرمایه گذاران نیز یا از اطلاعات مالی تحلیل شده منتفع می شوند و یا قادرند از طریق مطالعه گزارش های مالی، اطلاعات مورد نیاز خود را تحصیل کنند.
4- انتقاد دیگری که مطرح است این است که غالباً سایر منابع اطلاعات مالی ممکن است با هزینه کمتری اطلاعات را در دسترس قرار دهند تا توسط خود شرکت در صورت های مالی آورده شود.
5- عدم آگاهی از نیازهای سرمایه گذاران نیز یکی از دلایل محدودیت افشاء است. اما به دلیل فراهم بودن مدل های متنوع سرمایه گذاری و اتکای فزاینده به منابع اطلاعاتی، نباید این دلیل عامل محدود کننده ای باشد(هندریکسن ٬ 1993 ٬ صص 860)28 .
در پی این انتقادات هیات تدوین اصول حسابداری پیشنهاد زیر را ارائه می دهد.
هیات تدوین اصول حسابداری29 در شکل دهی به معیارهای افشاء مناسب اطلاعات، پیشنهاد کرده است که علاوه بر ترازنامه و صورت سود و زیان، افشاء جداگانه مولفه های مهم مربوط به سرمایه در گردش، ارائه یادداشت های همراه به منظور تحقق افشاء اطلاعات کافی، اطلاعات مربوط به مبانی ارزیابی دارایی های اصلی، بدهی های احتمالی، تعهدات اساسی بلند مدت، درآمد هر سهم، افشاء رویدادهای آتی و همچنین ارائه صورت های مالی تلفیقی در صورتیکه یکی از شرکت های عضو گروه بطور مستقیم یا غیر مستقیم دارای بیش از 50 درصد سهام منتشره شرکت دیگر باشد، نیز باید صورت پذیرد (نوری فرد، 1377، ص61)30.

7-2 ضرورت وجودی چارچوب مفهومی گزارشگری مالی
چارچوب مفهومی گزارشگری مالی در حسابداری به سه دلیل ضروری است: اول، چارچوب مفهومی همچون یک اساسنامه راهنمای استاندارد گذاران قرار می گیرد. هیات استانداردهای حسابداری مالی31 چارچوب مفهومی گزارشگری مالی را به شرح زیر تعریف می کند "مجموعه ای منسجم از مبانی و اهداف مرتبط که می تواند به استانداردهای سازگار منتهی شده و ماهیت، عمل و حدود صورتهای مالی را مقرر نماید". استانداردگذاران به هنگام تدوین استانداردها به اهداف، مبانی و مفاهیم مذکور در چارچوب مفهومی توجه نموده و بر اساس آن استانداردها را تهیه می کنند. اگر چارچوبی را که استانداردگذاران سرلوحه کار خود قرار می دهند دارای انسجام و سازگاری درونی باشد، آنگاه می توان امیدوار بود که نتیجه کار (استانداردهای گزارشگری) نیز از همان ویژگیها برخوردار است. دوم، چارچوب مفهومی می تواند راهنمای کارورزان نیز باشد. نحوه عمل حسابداری همواره با تغییرات محیطی تغییر می کند بنابراین حسابداری همواره متاثر از رویدادهای جدیدی است که درلحظه ایجاد، استاندارد خاصی برای آنها وجود ندارد و کارورزان به هنگام رویارویی با آنها ناگزیرند راه حل عملی این موارد را بیابند که در این مواقع چارچوب مفهومی می تواند راهنمای عمل باشد. کارورزان با در نظر گرفتن اهداف و مفاهیم مذکور در چارچوب مفهومی، با اعمال قضاوت حرفه ای و اتکای به منطق از میان راهکارهای مختلف، بهترین راهکار را بر می گزینند. سوم، نقش و تاثیر چارچوب مفهومی بر پذیرش عمومی استانداردها است زیرا استانداردی را که مورد پذیرش عموم نباشد محکوم به فنا است.
بنابراین اگر کارورزان بدانند که استانداردها متکی بر یک چارچوب مفهومی است احساس آرامش می کنند و در برابر آنها مقاوت کمتری از خود نشان می دهند. در ایران نیز هیات تدوین استانداردهای حسابداری با آگاهی از ضرورت وجودی چارچوب مفهومی گزارشگری مالی اولین محصول خود را در سال 1376 با عنوان "مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی در ایران" به صورت متن پیشنهادی به نظر خواهی گذاشته شده است ( تالانه، 1380، 69)1.

8-2مکانیزم های موثر بر کاهش تقلب در گزارشات مالی
سازمانها اغلب در تلاشند به اطلاعاتی دسترسی پیدا کنند که برای دیگران قابل دسترسی نباشد. در شرایط کنونی، جامعه در کل این امکان را می دهد که افراد یا سازمانها با دستیابی به اطلاعات محرمانه از مسیر های کوتاه و میان بر به ارزش افزوده دست پیدا کنند. بدون شک چنین اطلاعاتی بیشتر از اطلاعات حاصل از یک سیستم اطلاعاتی مشتری پیدا می کند. البته از سیستمهای اطلاعاتی نیز استفاده گسترده ای می شود ولی طبیعی است که اگر جامعه عادت به مسیر های میان بر کرد در آن صورت فرایند های رسمی و معقول تهیه و تامین اطلاعات ضربه خواهد خورد.
کلیه استفاده کنندگان از صورتهای مالی از اطلاعات مندرج در این صورتها جهت تصمیم گیری استفاده می کنند و این اطلاعات تنها مبنایی است که استفاده کنندگان ذینفع می توانند درتصمیم گیریهای خود در اختیار داشته باشند و اگر قرار باشد این اطلاعات نادرست و متقلبانه باشد هیچ استفاده کننده ای از این اطلاعات به عنوان مبنای تصمیم گیری استفاده نمی کند بنابراین مکانیزمهایی وجود دارد که ارائه گزارشات متقلبانه را به حداقل می رسانند. این مکانیزمها عبارتند از :
اعتبار مدیریت: مدیران به حفظ شهرت و اعتبار خود بسیار اهمیت قائلند و هیچگاه منافع کوتاه مدت خود را فدای منافع بلند مدت و حس شهرت خود نمی کنند و از طرفی بازار برای مدیرانی که در انجام وظایف خود کوتاهی می کنند جریمه های سنگینی در نظر می گیرد. بنابراین مدیران سعی می کنند گزارشات مالی موسسه تحت مدیریت خود را بدون هر گونه تقلب بیان کنند.
اعتبار شرکت: یک ارائه نادرست و متقلبانه گزارشات مالی یک موسسه می تواند برای اعتبار و حتی تداوم فعالیت آن موسسه گران تمام شود. بنابراین مدیران جهت حفظ موقعیت و تداوم فعالیت موسسات سعی در ارائه گزارشات مالی عاری از تقلب می باشند.
حسابرسان: انسان ذاتاً به دنبال حداکثر ساختن مطلوبیت خود می باشد و گاهی این امر ممکن است به کاهش مطلوبیت دیگران بیانجامد.
بنابراین در موسسات نیز مدیران، حاکمان، سرمایه گذاران و … همواره بدنبال منافع خود می باشند. این مساله نیز تضاد منافع بین گروههای مختلف یک سازمان را به ارمغان آورده و بر نحوه گزارشگری مالی تاثیر می گذارد. در چنین حالتی گزارشهای مالی هیچ ارزشی نخواهند داشت زیرا مدیران جهت نشان دادن وضعیت عملکرد خود و موسسه تحت مدیریت، از گزارشهای مالی استفاده کرده و ذهن افراد جامعه را منحرف می کنند. بنابراین یک مرجعی باید وجود داشته باشد تا گزارشهای مالی و انطباق آنها را با استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی تایید نماید و از طرفی این مرجع باید مورد قبول عموم افراد جامعه نیز باشد. این مرجع کسی جز حسابرسان و گزارشات حسابرسی که وظیفه آنها تایید اطلاعات گزارش شده و انطباق آنها با استاندارد های حسابداری است. بنابراین تعیین اینکه صورتهای مالی واقعاً نشان دهنده وضعیت مالی و عملکرد شرکت به نحو مطلوب است یا خیر بر عهده حسابرسان است.
جرایم قانونی: مکانیزم دیگر جهت جلوگیری از گزارشات متقلبانه جرایم قانونی است. بسیاری از قوانین جزائی جریمه های سنگینی را برای کلاهبرداران تدارک دیده اند تا کمتر کسی به فکر ارائه گزارشات متقلبانه بیافتد.

9-2 ویژگیهای کیفی گزارشگری مالی
ویژگیهای کیفی خصوصیاتی هستند که اطلاعات فراهم شده در صورتهای مالی را برای استفاده کنندگان قابل استفاده می سازند. این ویژگیها در زیر تشریح شده اند.
مربوط بودن: اطلاعات مالی برای اینکه قابل استفاده باشد باید به نیازهای تصمیم گیری استفاده کنندگان مربوط باشد. اطلاعات زمانی دارای ویژگی مربوط بودن است که بتواند از طریق کمک به استفاده کنندگان در ارزیابی رویداد های گذشته، حال یا آینده تصمیمات اقتصادی آنان را تحت تاثیر قرار دهد.
ارائه صحیح: در مورد اکثر اطلاعات مالی همیشه این خطر وجود دارد که اطلاعات، به طور کامل ارائه دهنده صحیح آن مفهومی را که در خود دارد نباشد. این موضوع بیشتر مرتبط با مشکلات ذاتی مربوط به مشخص کردن معاملات و سایر رویدادهایی است که باید اندازه گیری شوند یا مربوط به تعبیه و بکارگیری تکنیکهای ارائه و اندازه گیری که بتواند پیغامهای هم مفهوم با آن معاملات و رویدادها را منتقل کند، می باشد.
بی طرفی: اطلاعات درج شده در صورتهای مالی برای اینکه قابل اعتماد باشد باید بی طرفانه، یعنی عاری از هرگونه جانبداری باشد. بنابراین اگر صورتهای مالی تصمیم گیری یا قضاوت را برای دستیابی به یک نتیجه از پیش تعیین شده تحت تاثیر قرار دهد بی طرفانه نخواهد بود.
احتیاط: احتیاط عبارت است از بکار بستن کمی دوراندیشی در اعمال قضاوت مورد نیاز مدیریت در انجام برآوردهای لازم درشرایط مبهم تا اینکه داراییها یا در آمدها زیادتر از حد و بدهیها و هزینه ها کمتر از واقع نشان داده نشوند.
کامل بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی برای اینکه قابلیت اعتماد و اتکاء داشته باشند باید تا آنجا که اهمیت امر و هزینه آن اجازه می دهد، کامل باشند و حذف بعضی اطلاعات به جهت هزینه بر بودن ممکن است گمراه کننده باشند.
قابل مقایسه بودن: اطلاعات در مورد یک واحد تجاری زمانی سودمند است که بتوان آنها را با اطلاعات مشابه سایر واحدهای تجاری مقایسه نمود. قابلیت مقایسه، همگونی روشهای مورد استفاده طی دوره های مختلف و ارزش و بار اطلاعاتی تصمیمات اتخاذ شده را افزایش خواهد داد. اهمیت و ارزش اطلاعات بستگی به این دارد که استفاده کنندگان مختلف بتوانند از آن استفاده کنند (جعفری،1372، 95)1. اطلاعات در مورد یک واحد تجاری زمانی سودمند است که بتوان آنها را با اطلاعات مشابه سایر واحد های تجاری مقایسه نمود و استفاده کنندگان باید بتوانند صورتهای مالی یک واحد تجاری را هم در طول زمان و هم بین واحدهای تجاری مختلف مقایسه کنند تا وضعیت مالی، نتایح عملیات و سازگاری مالی آنها را ارزیابی نمایند. بنابراین اندازه گیری و نمایش آثار مالی و معاملات و رویدادهای مشابه باید هم به صورتی یکنواخت در یک واحد تجاری درطول زمان و هم به صورتی یکنواخت در واحدهای تجاری مختلف اعمال شود (رعایت استانداردهای حسابداری کمکی برای دستیابی به کیفیت قابل مقایسه بودن است). از طرفی ضرورت قابل مقایسه بودن نباید با یکسانی مطلق اشتباه شود و نباید به مانعی بر سر راه معرفی استانداردهای بهتر حسابداری تبدیل شود یعنی زمانیکه گزینه ها و رویه های مربوط تر و قابل اعتماد تری وجود دارند مناسب نیست که واحدهای تجاری رویه های حسابداری گذشته خود را بدون تغییر حفظ کنند.
قابل فهم بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید بنحوی گزارش شوند که قابل فهم برای عده کثیری از استفاده کنندگان باشد و نباید اینطور فرض شود که کلیه استفاده کنندگان دانش معقولی از حسابداری دارند. همچنین باید متذکر شد، صرفاً به این دلیل که ممکن است فهم بعضی از اطلاعات برای بعضی استفاده کنندگان بسیار دشوار باشد نمی توان اطلاعاتی از گزارشات مالی را حذف نمود.

درست و منصفانه بودن: بکارگیری قانون و استانداردهای حسابداری و گزارشگری باید بنحوی باشد که منجر به تهیه صورتهای مالی شود که وضعیت مالی و نتایج عملیات را به نحو درست و منصفانه ارائه کند.
به موقع بودن: اگر تاخیر بی مورد در گزارشگری مالی وجود داشته باشد ممکن است اطلاعات مربوط بودن خود را از دست بدهند لذا مدیریت باید بین قابلیتهای نسبی گزارشگری بهنگام و تهیه اطلاعات قابل اعتماد تعادل برقرار کند. یعنی برای اینکه اطلاعات بهنگام تهیه شود ممکن است لازم باشد قبل از شناسایی همه جنبه های معاملات و رویدادها گزارش ارائه شود که در چنین صورتی کیفیت قابل اعتماد بودن ضعیف می شود. بر عکس اگر گزارشگری با تاخیر انجام شود تا همه جنبه های معاملات و رویدادها شناخته شوند، اطلاعات ممکن است به میزان بالایی قابل اعتماد باشد اما برای استفاده کنندگانی که مجبور بوده اند در آن فاصله تصمیم بگیرند کمتر مورد استفاده باشد.
هزینه و فایده: تعادل بین هزینه و فایده قبل از آنکه ویژگی کیفی باشد، محدودیتی فراگیر است. فایده اطلاعات باید از هزینه تهیه آن اطلاعات بیشتر باشد زیرا هزینه ها الزاماً به عهده کسانی که از منافع آن استفاده می کنند نیست بلکه به عهده تهیه کنندگان اطلاعات است.
ارائه مستقیم اطلاعات: اطلاعات مالی بهتر است مستقیماً توسط یک واحد تجاری ارائه شود نه اینکه توسط واسطه هایی مانند دولت، تحلیل گران مالی و … ارائه شود.
مورد قبول جامعه: اطلاعات مالی باید طوری تهیه شود که بنحوی معقول مورد قبول عموم افراد جامعه باشد نه اینکه قشر خاصی را مورد توجه قرار دهد.
توانایی پیش بینی: پروفسور سورتر اعتقاد دارد یک مجموعه اطلاعات نمی تواند برای همه استفاده کنندگان مطلوب باشد. در شرایطی که حالتهای مختلف گزارشگری مالی می تواند انتخاب شود، انتخابی مطلوب است که توانایی پیش بینی رویدادهای آن را فراهم کند. در نهایت درباره ویژگیهای کیفی باید بنحوی عمل کرد که یک تعادل معقول و منطقی بین این ویژگیها برقرار باشد .
قابل اعتماد بودن (قابلیت اتکاء): اطلاعات مالی برای اینکه قابل استفاده باشد باید قابل اعتماد باشند. اطلاعات زمانی دارای ویژگی قابل اعتماد بودن است که از جانبداری و خطای عمده عاری بوده و بوسیله استفاده کنندگان قابل اتکاء باشد و مفهومی را که در خود دارد به شکل درست ارائه کند. با توجه به تضاد منافع و تاثیر اطلاعات حسابداری بر ثروت گروههای ذی نفع قابلیت اتکاء گزارشات مالی از طریق حسابرسان مستقل افزایش می یابد.

10-2 عوامل موثر بر قابلیت اتکاء گزارشات مالی
با توجه به اهمیت میزان اعتبار اطلاعات افشا شده، برخی از عواملی که بر قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده توسط مدیریت از دیدگاه استفاده کنندگان موثر اند عبارتند از: انگیزه های ناشی از موقعیت، میزان اعتبار خود مدیریت، عوامل موثر بر محیط گزارشگری اعم از بیرونی و درونی و ویژگیهای ذاتی موضوع مورد افشاء.
قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده به عنوان استنباط سرمایه گذاران از قابلیت پذیرش یک افشاء خاص تعریف می شود بنابراین قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده به نحوه برداشت و استنباط سرمایه گذاران بر می گردد که به طور اجمال به آنها اشاره می شود.
1- افشاء اخبار منفی نسبت به اخبار مثبت از اعتبار بیشتری برخوردار است.
2- هرگاه افشا کننده از نظر مالی وضعیت خوبی داشته باشد افشاهای به عمل آمده توسط او از افشاء شرکتهایی که از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند معتبرتر به نظر می رسد.
3- وقتی یک شرکت از نظر مالی وضعیت نابسامانی دارد، مدیریت اینگونه شرکتها انگیزه های بیشتری در ارائه اطلاعات گمراه کننده دارند. لذا این مطلب صحیح است که میزان اعتبار اطلاعات افشا شده توسط شرکتهای با وضعیت مالی نا بسامان کمتر است.
4- میزان اعتبار پیام دهنده یک عامل مهم در میزان اعتبار خود پیام است. بنابراین قابل اعتماد بودن مدیریت عامل مهمی در میزان اعتبار اطلاعات افشاء شده توسط آنان است.
5- میزان اطمینان بخشی ناشی از محیط اعم از داخلی و خارجی مبنی بر درستی اطلاعات افشاء شده توسط مدیران، عامل تاثیر گذار دیگری برمیزان اعتبار این اطلاعات است که این نوع اطمینان بخشی می تواند توسط منابع خارج از سازمان مانند حسابرسان مستقل، تحلیل گران مالی و روزنامه نگاران فراهم شود و یا از طریق منابع داخلی مانند هیات مدیره، کمیته حسابرسی، و حسابرسان داخلی مهیا شود.
6- شایعات نیز بر نحوه تصمیم گیری و قابلیت اعتماد اطلاعات مالی تاثیر بسزایی دارد.
7- اگر هیئت مدیره شرکت از کیفیت بالایی برخوردار باشد سرمایه گذاران نسبت به صحت اطلاعات افشاء شده توسط آنان احساس اطمینان بیشتری خواهند داشت.
8- اطلاعات افشا شده توسط شرکتهایی که از بخش حسابرسی داخلی قوی برخوردارند معتبرتر تلقی می شود.
9- یکی از عوامل تاثیر گذار بر میزان اعتبار اطلاعات افشا شده، منطقی بودن ذاتی خود اطلاعات است. مردم نسبت به اطلاعاتی که با انتظارات قبلی آنان همخوانی ندارد تردید دارند. برای مثال احتمالا پیش بینی رشد سود 10 درصدی برای شرکتی که سود گزارش شده سه سال متوالی آن منفی بوده نسبت به شرکتی که سود گزارش شده سه سال متوالی آن رشد مثبت داشته است از اعتبار کمتری برخوردار است. بیشتر نوشته های حسابداری قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده را با قابل اعتماد بودن مدیریت مترادف در نظر می گیرند اما تفاوتهای مهمی بین این دو مفهوم وجود دارد. قابلیت اتکاء اطلاعات افشا شده برای هر بار افشاء به طور جداگانه ارزیابی می شود و ممکن است این ارزیابی در دفعات مختلف برای هر شرکت متفاوت باشد درحالیکه قابل اعتماد بودن مدیریت یک ویژگی پایدار مرتبط با مدیران شرکت است و به برداشتی که سرمایه گذاران از صلاحیت و قابل اعتماد بودن مدیران دارند مربوط می شود. قابل اعتماد بودن منبع یک پیام، به نوبه خود تنها یکی از عناصر تشکیل دهنده قابلیت اتکاء آن پیام است و متغیر های دیگری نیز بر قابلیت اتکاء پیام تاثیر می گذارند. این موضوع خود حاکی از آن است که قابل اعتماد بودن مدیریت فقط یکی از عواملی است که بر میزان اعتبار اطلاعات افشاء شده تاثیر می گذارد و لیکن تنها عامل نیست (دانش و پژوهش حسابداری، 1384، 489)1.

11-2چه خصوصیاتی اطلاعات مالی را مفید می سازد؟
همانطور که اشاره شد، در این بخش خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات مالی، یعنی قابل اتکا بودن و مربوط بودن تعریف شده است. اما قبل ازآنها، یک کیفیت آستانه ای با عنوان اهمیت ارائه شده است که باید قبل از سایر خصوصیات کیفی در نظر گرفته شود. در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران تاکید شده است، اطلاعاتی با اهمیت است که بتواند بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان که بر مبنای صورتهای مالی اتخاذ می شود، تاثیر گذارد. به بیان بهتر، امکان دارد، قضاوت یک شخص منطقی، با اتکا بر اطلاعات، در اثر افزودن یا اصلاح و یا حذف یک قلم، تغییر داده شود یا تحت تاثیر قرار گیرد. بطور کلی، ارائه ی الگوهای ثابت در تعیین آنکه اهمیت، یک مفهوم نسبی است. یعنی، هم از بعد کمی و هم از بعد کیفی باید مورد ارزیابی قرار گیرد، که دراین راستا، قضاوت حرفه ای اعمال می گردد.

1-11-2 قابل اتکا بودن (چه اطلاعاتی قابل اتکا است؟)
در فصل دوم مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران بیان شده، اطلاعاتی قابل اتکا است که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه باشد، که این امر با تحقق چهار خصوصیت کیفی کامل بودن، احتیاط، بی طرفی و بیان صادقانه متحقق می گردد.
الف) کامل بودن
اطلاعات صورتهای مالی باید با لحاظ کیفیت آستانه ای اهمیت و محدودیت فراگیر فزونی منافع بر هزینه، کامل باشد. چنانچه اطلاعاتی که برای اتخاذ تصمیم های اقتصادی استفاده کنندگان صورتهای مالی ضروری است، ارائه نشود، این اطلاعات خصوصیت کامل بودن را نخواهد داشت، لذا، قابل اتکا نخواهد بود.
ب) احتیاط
احتیاط عبارت است از کاربرد درجه ای از مراقبت که در اعمال قضاوت برای انجام برآورد در شرایط ابهام مورد نیاز است، به گونه ای که در آمدها یا دارایی ها، بیشتر از واقع و هزینه ها یا بدهی ها، کمتر از واقع ارائه نشود(دانش و پژوهش حسابداری، 1384، 498)1.
البته این امر بدان معنا نیست که با کمتر از واقع نشان دادن دارای ها یا بیشتر از واقع نشان دادن بدهی ها، اندوخته های مخفی ایجاد شود، بلکه باید از رقیق شدن حقوق صاحبان سرمایه اجتناب شود. در واقع، احتیاط، رویکردی برای مقابله با چالش عدم اطمینان در فرایند گزارشگری مالی است. مفهوم احتیاط، هر چند که جایگاهی در اصول حسابداری ندارد، اما تاثیر به سزای در ارزشیابی دارایی و تعیین سود خالص دارد. احتیاط در حسابداری، در فرایند اعمال قضاوت حرفه ای و انجام بر آوردهای منطقی کارساز است. مهمترین نمونه از اعمال احتیاط در حسابداری همان قاعده ی اقل بهای تمام شده و خالص ارزش فروش در خصوص ارزیابی موجودی کالای پایان دوره ای مالی است. بنابراین، چنانچه ارائه ی اطلاعات در صورتهای مالی با احتیاط نباشد، نمی توان به چنین اطلاعاتی اتکا نمود.
پ) بی طرفی
بی طرفی یعنی، در تهیه و ارائه ی اطلاعات از گروه خاصی حمایت نشود، منافع گروهی خاصی در اولیت قرار نگیرد و اطلاعات به قصد بیان نتیجه ای از پیش تعیین شده، ارائه نشود. چرا که اطلاعات صورتهای مالی، همانطور که در هدف صورتهای مالی ارائه شد، باید در راستای پاسخگویی به نیازهای مشترک تمامی استفاده کنندگان باشد.

ت) بیان صادقانه
اطلاعات باید اثر معاملات و سایر رویدادهایی را که ادعا می کند بیانگر آن است یا به گونه ای معقول انتظار می رود بیانگر آن باشد، به طور صادقانه بیان کند.
بیان صادقانه یعنی، تطابق ادعا یا تلاش برای تطابق ادعا با واقعیت است. به عنوان نمونه، دوربین فیلم برداری آنچه را که بر می دارد، به همان شکل و بدون دخل و تصرف ارائه می کند. اما باید توجه داشت، این بدان معنا نیست که ادعا با ظاهر واقعیت مطابقت داشته باشد، بلکه، بیان صداقانه باید شامل خصوصیت کیفی با عنوان رجحان محتوا بر شکل است.
ج) رجحان محتوا بر شکل
اگر قرار است، اطلاعات بیانگر صادقانه ی معاملات و سایر رویدادهایی که مدعی بیان آنهاست، باشد، لازم است که این اطلاعات بر اساس محتوا و واقعیت اقتصادی و نه صرفاً شکل قانونی آنها به حساب گرفته شود.
چنانچه شکل و محتوای واقعیت یکسان می بود، شاید احراز بیان صادقانه به سهولت امکان پذیر می شد. اما لزوماً شکل و محتوای واقعیت ها یکسان نیست. نمونه هایی از مواردی که در حسابداری مالی، مصادیق رجحان محتوا بر شکل می باشند، عبارتند از:
1. افشای معاملات با اشخاص وابسته،
2. فروش کالا با حق برگشت،
3. اجاره های شکل فروش،
4. سرمایه گذاری در واحد های تجاری وابسته،
5.سرمایه گذاری در واحد های تجاری فرعی، و
6. محاسبه ی سود هر سهم در ساختار پیچیده ی سرمایه.
چنانچه واحد تجاری با اشخاص وابسته معاملاتی انجام دهد، هرچند که در ظاهر امر همانند سایر معاملات واحد تجاری تلقی شود، اما بر طبق رجحان محتوا بر شکل، اینگونه معاملات افشا می شوند یعنی اگر این معاملات افشا نشوند، بیان صادقانه رعایت نشده است. در مواردی که واحد تجاری، کالا را با حق برگشت آن به فروش می رساند، اگر در خصوص این فروش، حق برگشت در صورتهای مالی لحاظ نشود، بیان صادقانه مخدوش می شود. چنانچه در قرار دادهای اجاره ای بلند مدت، برخی از شرایط اجاره ی سرمایه ای احراز گردد، از نقطه نظر اجاره دهنده، اجاره ی شکل فروش رخ داده است، هر چند که مالکیت دارایی مورد اجاره انتقال داده نشود.

یعنی اگر، در این گونه موارد، محتوای اقتصادی معامله بر مالکیت قانونی مرجح نباشد و اجاره ها، عملیاتی محسوب شوند، بیان صادقانه رعایت نشده است.
برخی از واحد های تجاری حداقل 20 تا 50 درصد از سهام عادی دارای حق رای سایر واحدهای تجاری را تحصیل می نمایند؛ در بیشتر موارد، اینگونه تحصیل سهام حاکی از وجود نفوز قابل ملاحظه در واحد های تجاری وابسته خواهد بود. اگر بدون توجه به نفوذ قابل ملاحظه، به جای استفاده از روش ارزش ارزش ویژه، از روش بهای تمام شده یا روش ارزش منصفانه استفاده شود، محتوا بر شکل معامله مرجح تشخیص داده نشده و بیان صادقانه مخدوش گردیده است.
در مواردی که واحد های تجاری بیش از 50 درصد از سهام عادی دارای حق رای سایر واحد های تجاری را تحصیل می کنند؛ در بیشتر موارد، اینگونه تحصیل سهام بر احراز کنترل واحد تجاری سرمایه گذار بر واحد تجاری سرمایه پذیر دلالت می کند. لذا، چنانچه بدون توجه به احراز کنترل، واحد تجاری سرمایه گذار(اصلی)، با استفاده از صورتهای مالی خود و صورتهای مالی واحد تجاری سرمایه پذیر(فرعی)، صورتهای مالی تلفیقی تهیه نکند، یعنی محتوای اقتصادی معامله را بر شکل آن ترجیح ندهد، بیان صادقانه مخدوش می شود.

2-11-2- مربوط بودن( چه اطلاعاتی مربوط است؟)
در فصل دوم مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران بیان شده، اطلاعاتی مربوط است که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای گذشته، حال یا آینده یا تایید یا تصحیح ارزیابی های گذشته آنها موثر واقع شود، که این امر، با تحقق سه خصوصیت کیفی انتخاب خاصه، ارزش تایید کنندگی و ارزش پیش بینی کنندگی متحقق می گردد.
الف) انتخاب خاصه
انتخاب خاصه ای که قرار است در صورتهای مالی گزارش شود، باید مبتنی بر مربوط بودن آن به تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان باشد. اطلاعات در مورد سایر خاصه ها از جمله خاصه های غیر قابل بیان به پول از قبیل مقادیر و سررسیدها را می توان با شرح اقدام در صورتهای مالی یا یادداشتهای توضیحی افشا نمود (دانش و پژوهش حسابداری، 1384، 496)1. برای آنکه هر یک از اقلام دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه در صورتهای مالی ارائه شوند، باید برای آنها خاصه تعریف شود، در این راستا، صرفاً از خاصه ی پولی می توان استفاده نمود. علاوه بر این، خاصه های پولی، متعدد و متفاوت هستند که باید به نوعی گزینش شوند.
به عنوان نمونه، خاصه ی بهای تمام شده، بهای جایگزینی، خالص ارزش فروش، مبلغ دفتری و ارزش منصفانه، که هریک به نتایج متفاوتی منجر خواهند شد .
ب) ارزش تایید کنندگی و پیش بینی کنندگی
دو معیار توان ارزیابی و توان پیش بینی برای خصوصیت کیفی مربوط بودن تعریف می شود.
یکی از نقش های مهم اطلاعات، تایید یا اصلاح انتظارات پیشین است. اطلاعات ارزش تایید کنندگی دارد، اگر بتوان از آنها در راستای مقایسه ی نتایج رویدادهای گذشته یا انتظارات پیشین استفاده نمود. اطلاعات ارزش پیش بینی کنندگی دارد، اگر بتوان از آنها در راستای پیش بینی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی آتی واحد تجاری استفاده نمود. به عنوان نمونه، چنانچه از سود خالص، در راستای ارزیابی عملکرد گذشته ی واحد تجاری استفاده شود، این مورد به توان ارزیابی(ارزش تایید کنندگی)، و اگر در راستای پیش بینی سود سهام قابل توزیع استفاده شود، این مورد به توان پیش بینی ( ارزش پیش بینی کنندگی) مرتبط است. شایان ذکر است که، ارزش پیش بینی کنندگی تحت تاثیر نحوه ی ارائه ی اطلاعات در صورتهای مالی نیز قرار می گیرد. به عنوان نمونه، ارائه ی جداگانه ی اقلام استثنایی و اقلام غیر مترقبه در صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، ارزش پیش بینی کنندگی را افزایش می دهد (تاری وردی، 1386، 105)1.
12-2 چه خصوصیاتی ارائه ی اطلاعات مالی را مفید می سازد؟
همانطور که اشاره شد، در این بخش خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با نحوه ی ارائه ی اطلاعات مالی، یعنی قابل فهم بودن و قابل مقایسه بودن تعریف شده است.

1-12-2 قابل فهم بودن
در فصل دوم مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، خصوصیت قابل فهم بودن شامل دو عامل ادغام و طبقه بندی و میزان توان استفاده کننده تعریف شده است.
چنانچه اطلاعات مالی به سهولت توسط استفاده کنندگان دارای دانش نسبی حسابداری درک شود، بیان می شود این اطلاعات قابل فهم است.
الف) ادغام و طبقه بندی اطلاعات
این عامل به فرایند گزارشگری مالی مرتبط است. یعنی، نحوه ی ارائه ی اطلاعات مالی در صورتهای مالی بر قابل فهم بودن آنها موثر است. به بیان بهتر، چنانچه اطلاعات مالی به گونه ای مناسب و شفاف در یکدیگر ادغام و طبقه بندی شود، این اطلاعات قابف فهم خواهد بود.
ب) توان استفاده کننده
اطلاعات مالی عموماً بر اساس این فرض که استفاده کنندگان از آگاهی معقولی در مورد فعالیت های تجاری و اقتصادی و نحوه ی حسابداری برخوردارند و اینکه مایل به مطالعه ی اطلاعات با تلاش معقولی هستند، تهیه می شود. در عین حال، اطلاعات پیچیده ای که جهت رفع نیازهای تصمیم گیری اقتصادی مربوط تلقی می شود، نباید به بهانه ی مشکل بودن درک آن توسط برخی از استفاده کنندگان از صورتهای مالی حذف شود، گرچه اینگونه اطلاعات نیز باید حتی المقدور به گونه ای ساده ارائه شود .همانطور که در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران آمده است، سطح فهم و دانش استفاده کنندگان از اطلاعات مالی با یکدیگر متفاوت است. به تبع آن، میزان بهره گیری هر یک از آنها از اطلاعات مالی نیز تفاوت خواهد داشت. شایان ذکر است که خصوصیت قابل فهم بودن نقطه ی پیوند استفاده کنندگان و تصمیم های آنها با اطلاعات مالی محسوب می شود.

2-12-2-قابل مقایسه بودن
در فصل دوم مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، خصوصیت قابل مقایسه بودن شامل دو عامل افشائیات و ثبات رویه تعریف شده است. قابل مقایسه بودن از دو منظر بررسی روند تغییرات و مقایسه ی بین واحدهای تجاری مختلف مطرح می شود. یعنی چنانچه سه عامل وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی یک واحد تجاری در طول زمان مقایسه شود، بررسی روند تغییرات محسوب می شود. در حالی که، مقایسه سه عامل مذکور برای یک واحد تجاری در برابر سایر واحد های تجاری، مقایسه ی بین واحد های تجاری مختلف تلقی می شود. در این راستا، در فصل دوم مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، تصریح شده است، که ضرورت دارد اثرات معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحد های تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه گیری و ارائه موضوعات مشابه رعایت گردد. چنانچه استانداردهای حسابداری در سطح واحد های تجاری مختلف رعایت شوند، این عمل، قابل مقایسه بودن صورتهای مالی را فراهم می سازد. شایان ذگککر است که قابل مقایسه بودن را نباید با یکنواختی مطلق اشتباه گرفت و این امر مانع از تغییرات رویه های حسابداری نخواهد بود. به بیان بهتر، چنانچه رویه های جدید دو خصوصیت کیفی قابل اتکا بود و مربوط بودن را بهتر احراز می کنند، باید رویه های جدید را بکار گرفت.

الف) ثبات رویه
یکی از عوامل تحقق قابل مقایسه بودن، ثبات رویه است. یعنی اندازه گیری و ارائه ی آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مالی مشابه در دوره های مالی مختلف یکسان باشد و نیز رویه های بکار رفته واحد های تجاری مختلف هماهنگ باشند.
شایان ذکر است که یکی از نقاط ضعف ثبات رویه، همان شرایط توری حاکم بر اقتصاد کشور است. به عنوان نمونه، تحصیل دارایی ها توسط واحدهای تجاری در چارچوب بهای تمام شده ی تاریخی ثبت می شود که این امر، نشانگر هماهنگی و ثبات رویه در بین واحدهای تجاری مختلف است، اما چنانچه زمان های تحصیل یکسان نباشد، نتایج آنها یکسان نخواهد بود. علاوه بر این، حتی در سطح هر واحد تجاری نیز ممکن است، زمان های تحصیل دارایی ها یکسان باشد و در چارچوب بهای تمام شده ی تاریخی، دارایی های یکسان به ارزشهای متفاوتی گزارش شوند. یکی از راه کار های فعلی در پاسخ به چالش های مذکور رویکرد تجدید ارزیابی دارایی ها می باشد.
ب) افشائیات
در مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران، یکی از پیش شرط های قابل مقایسه بودن، افشای رویه های حسابداری به کرا رفته در تهیه ی صورتهای مالی و همچنین افشای هرگونه تغییرات در آن رویه ها و اثرات چنین تغییراتی می باشد. افشای رویه های حسابداری، فرایند مقایسه ی واحد تجاری در طول زمان و واحد های تجاری مختلف را با یکدیگر تسهیل و زمینه ی افزایش درک استفاده کنندگان صورتهای مالی را نیز فراهم می نماید.

13-2 چه عواملی اعمال خصوصیات کیفی را دچار محدودیت می کند؟
سه عامل منفعت و هزینه، به مقوع بودن و موازنه ی بین خصوصیات کیفی، اعمال خصوصیات کیفی را محدود می نمایند.
منفعت و هزینه
بین منفعت و هزینه باید نوعی توازن بر قرار شود. یعنی منفعت اطلاعات مالی باید از هزینه ی تهیه آن بیشتر باشد. اما اعمال این توازن عموماً یک فرایند قضاوتی است. در هر حال، تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری این محدودیت را مد نظر قرار می دهند.

به موقع بودن
اطلاعات هنگامی مربوط است که به موقع باشد، یعنی پیش از آنکه تاثیرش را بر تصمیم گیری از دست بدهد باید در دسترس استفاده کنندگان قرار گیرد. شایان ذکر است، به موقع بودن، مربوط بودن را تضمین نمی کند، اما لازمه مربوط بودن اطلاعات، به موقع بودن آن است. هرچه زمان ارائه اطلاعات به تاریخ وقوع رویدادها مربوط، نزدیکتر باشد، اطلاعات مربوط تر است، بر همین اساس انتشار گزارشهای مالی باید به تاریخ پایان دوره ی مالی تا حد ممکن، نزدیکتر باشد. در واقع، فرایند جمع آوری تلخیص و انتشار اطلاعات باید به قدری سریع باشد تا این اطمینان به وجود آید که اطلاعات جاری، در اختیار استفاده کنندگان قرار میگیرد. به موقع بودن، همچنین بر ارائه ی صورتهای مالی در فواصل زمانی مکرر، برای آشکار نمودن تغییرات در موقعیت شرکت، دلالت دارد که ممکن است به نوبه ی خود بر پیش بینی ها و تصمیم های استفاده کنندگان تاثیر بگذارد.
موازنه ی بین خصوصیات کیفی
گرچه اطلاعات مالی با اعمال خصوصیات کیفی، مطلوب است. اما اساساً تهیه ی اطلاعات که هم زمان به طور کامل خصوصیات کیفی قابل اتکا بودن، مربوط بودن، قابل مقایسه بودن و قابل فهم بودن را داشته باشد، بسیار مشکل است. در اغلب موارد، یک خصوصیت کیفی در سایه ی از دست دادن خصوصیت کیفی دیگر قابل دستیابی است. بنابراین، نوعی موازنه ی بین خصوصیات کیفی ضروری است. به عنوان مثال، ممکن است اطلاعاتی که قابل اتکاتر باشد، از درجه ی مربوط بودن کمتری برخوردار باشد؛ یا ممکن است اطلاعاتی مربوط تر باشد اما از درجه ی اتکای کمتری برخوردار باشد.
ارائه ی صورتهای مالی میان دوره ای تاکیدی بر مربوط بودن در مقایسه با قابل اتکا بودن می باشد. به عنوان نمونه، برای محاسبه ی بهای تمام شده ی موجودی کالا و بهای تمام شده ی کالای فروش رفته در گزارشگری مالی میان دوره ای، می توان از روش برآوردی درصد سود ناخالص، استفاده نمود، هر چند که در این مورد، به کارگیری روش برآوردی منجر به ارائه ی اطلاعاتی با قابلیت اتکای کمتر می گردد، اما با ارائه ی اطلاعات به موقع، اطلاعات مربوطی را به دست می دهد.
ارائه ی صورت سود و زیان نیز مصداقی از موازنه ی بین خصوصیات کیفی قابل اتکا بودن و مربوط بودن محسوب می شود ارائه ی سودهای تحقق نیافته در این گزارش، هرچند که از شواهد قابل اتکا، همچون شواهد معاملات انعکاس یافته در صورت سود و زیان، برخوردار نیست، اما دلیل تقویت خصوصیت کیفی مربوط بودن، ارائه صورت سود و زیان جامعه را اجتناب پذیر نموده است (تاری وردی، 1386، 69)1.

14-2 خصوصیات کیفی مبانی نظری هیات استانداردهای حسابداری مالی آمریکا
بر اساس بیانیه شماره 2 هیات استانداردهای حسابداری مالی در آمریکا،1980 خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری به دو دسته تقسیم می شوند که در نمودار زیر ارائه شده است.
– ویژگیهای اولیه
الف- مربوط بودن
– ارزش پیش بینی
– ارزش باز خورد
– به موقع بودن
ب- قابل اتکا بودن
– قابل رسیدگی
– بی طرفی
– بیان صادقانه
– ویژگیهای ثانویه
الف- قابل مقایسه بودن
– ثبات رویه

نمودار 1-2 خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری بر اساس بیانیه شماره دو هیات استانداردهای حسابداری مالی در آمریکا

15-2خصوصیات کیفی اطلاعات مالی مربوط به کشور انگلستان
– اطلاعات ارائه شده توسط صورتهای مالی باید مربوط و قابل اتکا باشند. در صورتی که بین رویکردهای مربوط بودن و قابل اتکا بودن که هر دو از خصوصیات منحصر به فرد هستند، انتخابی صورت گیرد. فرایند انتخاب شده باید طوری باشد که مربوط بود اطلاعات فراهم شده را به حداکثر برساند(استانداردهای حسابداری انگلستان،2007)1.
– اطلاعات در صورتی مربوط هستند که بتوانند، تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان راتحت تاثیر قرار دهند و برای اینکه این تصمیمات را تحت تاثیر قرار دهند باید به موقع ارائه گردند.
– اطلاعات در صورتی قابل اتکا است که:
الف- بتواند به طور صادقانه مفهومی که از ارائه این اطلاعات به دست می آید یا مفهومی که می توان از روی منطق، پیش بینی کرد را نشان دهد و بنابراین اصل مبادلات و سایر رویدادهایی را منعکس کند که رخ می دهد.
ب- عاری از جانبداریهای عمدی و غیر عمدی و اشتباهات اساسی و کامل باشد.
ج- در تهیه آن در شرایط عدم اطمینان قضاوتها و بر آوردهای ضروری با قدری احتیاط صورت گیرد.
– اطلاعات صورتهای مالی باید قابل مقایسه باشد.
– اطلاعات صورتهای مالی باید به عنوان ابزار کمکی برای مقایسه به روشی تهیه و ارائه شود که استفاده کنندگان بتوانند تشابهات و اختلافات ماهیت و تاثیرات مبادلات و سایر طی زمان و در میان واحد های گزارشگر مختلف تشخیص و ارزیابی کنند.
– اطلاعات در صورتی قابل فهم است که استفاده کنندگان که از واحد تجاری و فعالیتهای اقتصادی و حسابداری آن دانش و اطلاعات منطقی دارند و تمایل دارند با سعی و تلاش معقولانه به مطالعه اطلاعات ارائه شده بپردازند اهمیت آن را درک کنند.
– فقط اطلاعات مهم باید در صورتهای مالی ارائه شود.
– اطلاعات مندرج در صورتهای مالی مهم است اگر بیان اشتباه آن یا حذف آن تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان را تحت تاثیر قرار دهد.
ارتباط این ویژگیها در نمودار زیر آورده شده است. ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی مربوط به کشور انگلستان در جدول زیر ارائه شده است.

نمودار 2-2 خصوصیات کیفی اطلاعات مالی کشور انگلستان

خصوصیات کیفی اطلاعات، طبق استاندارد های بین المللی
(استاندارد های حسابداری بین المللی، 2005)1.
16-2 ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی
ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی برای این در نظر گرفته می شوند تا اطلاعات فراهم شده توسط صورتهای مالی برای استفاده کنندگان سودمند باشد.
– قابل فهم بودن
– داشتن دانش منطقی از حسابداری
– مربوط بودن
– ارزش پیش بینی کنندگی
– ارزش تاکید کنندگی
– ماهیت و اهمیت
– قابلیت اتکا
– بیان صادقانه
– رجحان محتوا بر شکل
– احتیاط
– بی طرفی
– کامل بودن
– قابل مقایسه بودن
– ثبات رویه
– افشای کامل
در جداول زیر خصوصیات مربوط به گزارشگری مالی کشور ایران، انگلستان، آمریکا و بین الملی با یکدیگر مقایسه شده است ( رهنمای رودپشتی، 1387، 68)1.

جدول 1-2 مقایسه خصوصیات کیفی اطلاعات مالی (ایران، آمریکا، انگلیس و بین المللی)
کشور
خصوصیات کیفی گزارشگری
زیر مجموعه خصوصیات اصلی
هدف
ایران
– مربوط بودن
– قابل اتکا بودن
1- ارزش پیش بینی کنندگی و تایید کنندگی 2- انتخاب خاصه
خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات

–
1-کامل بودن، 2- بی طرفی، 3- احتیاط، 4- بیان صادقانه (رجحان محتوا بر شکل)

– قابل مقایسه بودن
– قابل فهم بودن
1- ثبات رویه، 2- افشا کامل
خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با ارائه اطلاعات

–
1- ادغام و طبقه بندی، 2- میزان توان استفاده کنندگان

بین الملل
– مربوط بودن
1- پیش بینی کنندگی، 2- تایید کنندگی، 3- ماهیت و اهمیت

خصوصیات کیفی مربوط به محتوای اطلاعات

– قابل اتکا بودن
1- ثبات رویه، 2- افشای کامل

– قابل مقایسه بودن
1- بیان صادقانه، 2- رجحان محتوی بر شکل، 3- بی طرفی، 4- بی احتیاط، 5- کامل بودن

– قابل فهم بودن
داشتن دانش منطقی از حسابداری

انگلستان
– مربوط بودن
1- ارزش تایید کنندگی، 2- ارزش پیش بینی

خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات

– قابل اتکا بودن
1- صحیح بودن، 2- احتیاط، 3- بیان صادقانه،4- بی طرفی، 5- کامل بودن

– قابل مقایسه بودن
1- ثبات رویه، 2- افشای کامل

– قابل فهم بودن
1- ادغام و طبقه بندی، 2- میزان توان استفاده کننده

آمریکا
– مربوط بودن
1- ارزش پیش بینی، 2- ارزش بازخورد، 3-به موقع بودن

خصوصیات کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات

– قابل اتکا بودن
1- قابل رسیدگی، 2- قابل بیان صادقانه، 3- بی طرفی

– قابل مقایسه بودن
1- ثبات رویه

– قابل فهم بودن
1-داشتن درک منطقی از فعالیتهای اقتصادی، 2- ویژگیهای استفاده کنندگان

جدول 2-2 مقایسه خصوصیات کیفی محدود کننده
کشور
خصوصیات کیفی محدود کننده
هدف
ایران
1- ملاحظات منفعت و هزینه
تعادل بین ویژگیهای کیفی در صورتهای مالی تاکید بر قابلیت اتکا و در یادداشتهای توضیحی بر مربوط بودن و هدف از ایجاد تعادل رفع نیازهای اطلاعاتی گروههای مختلف استفاده کنندگان
بین المللی
1- به موقع بودن
2- تعادل بین منافع و مخارج
– ایجاد تعادل بین ویژگیهای کیفی
– هدف عینیت صورتهای مالی

انگلستان
1- تعادل بین ویژگیهای کیفی
– موازنه تعادل بین تمام خصوصیات
– هدف بر آوردن اهداف صورتهای مالی
آمریکا
1- فزونی منافع بر مخارج
– لحاظ کردن اهمیت نصبی قابلیت اتکا و مربوط بودن در صورتهای مالی مختلف
– هدف مفید بودن در تصمیم گیری

با توجه به مقایسه در جدول بالا چارچوب نظری استاندارد حسابداری در ایران تا اندازه زیادی به چارچوب نظری انگلستان نزدیک است اما استانداردهای تدوین شده بر اساس استانداردهای بین المللی می باشد (رهنمای رودپشتی، 1387، 65)32.

17-2 هزینه های گزارشگری
یکی از موارد مهمی که مدیریت در تصمیمات مربوط به افشای گزارشهای مالی مدنظر قرار می دهد هزینه های افشای اطلاعات است که این هزینه ها عبارتند از:
الف) هزینه های جمع آوری و پردازش اطلاعات33: این هزینه ها شامل هزینه هایی است که هم به وسیله تهیه کنندگان و هم به وسیله استفاده کنندگان به وقوع می پیوندد به طوری که هر دوی این هزینه ها را باید واحدهای تجاری خود تقبل کنند. تا قبل از سال 1968 بحث اقتصاددانان و حسابداران این بود که هرچه افشای اطلاعات مالی بیشتر باشد بهتر است اما بعد از گذشت زمان معلوم شد که هر نوع اطلاعاتی نیاز به افشا ندارد، زیرا افشای اطلاعات هزینه های جمع آوری، پردازش، طبقه بندی افشا و هزینه های فرصت به همراه دارند. لذا در افشای اطلاعات باید هزینه- فایده کرده و اطلاعاتی را افشا نمود که مورد استفاده اکثریت استفاده کنندگان باشد. بنابراین در افشا باید بهینه سازی شود تا هم هزینه های افشا و هم محتوای اطلاعات بهینه باشد.
ب) هزینه های قضایی34 : در افشای اطلاعات مدیران باید دقت کنند تا اطلاعات صحیح و واقعی را افشا نمایند زیرا اطلاعات افشا شده می تواند به عنوان مدرکی بر علیه واحد تجاری استفاده شود. به عنوان مثال موسسه ای که صورتهای مالی متقلبانه ارائه کرده و باعث ضرر و زیان عده کثیری از سرمایه گذاران شده، باید تمامی هزینه های قضایی ناشی از شکایات افراد متضرر را در مراجع قضای تقبل کند.
پ) هزینه های سیاسی 35: دولت و مراجع سیاسی این قدرت را دارند که ثروت واحد های تجاری را مصادره کنند. صورتهای مالی یک منبع اطلاعاتی خوبی است تا مراجع سیاسی و دولتها از ثروتهای کلان و اتفاقی موسسات آگاهی یافته و از آن ثروتها استفاده کنند. به عنوان مثال مالیات بر سود اضافی توسط دولت آمریکا بر شرکتهای نفتی در اواخر سال 1970 را می توان نام برد.
ت) هزینه های رقابت36 : افشای اطلاعات می تواند مورد استفاده رقبای یک واحد تجاری قرار گیرد. به عنوان مثال تولید یک محصول جدید و با کیفیت می تواند از طریف افشای اطلاعات مالی رقبا را از آن محصول جدید آگاه سازد و آنها نیز به فکر تولید آن محصول بیافتند.
ث) هزینه های منجر به محدودیت بر رفتار مدیران37 : یکی دیگر از هزینه های افشاء، محدودیت بر رفتار مدیران است. بدین مفهوم که اگر مدیران ادعای نسبت به سود آوری و افزایش قیمت سهام و… کردند و آن ادعا را از طریف صورتهای مالی افشا نمودند باید تلاش کنند تا آن ادعای خود را عملی سازند. به عنوان مثال واحد تجاری که در صورتهای مالی پیش بینی نرخ سود 20% را کرد باید تمام تلاش خود را در عملی ساختن این ادعا بکار گیرد و در صورت عدم دسترسی به آن، هم اعتبار واحد تجاری و هم اعتبار مدیریت زیر سوال رفته و حتی می تواند مورد شکایت سرمایه گذاران و سهامداران نیز واقع شود.

18-2 روشهای بهبود گزارشگری مالی در حمایت از حقوق صاحبان سهام
از آنجا که مدلهای گزارشگری مالی موجود در ایران، که در غالب اعداد و ارقام بی روح ارائه می شوند و بیشتر بر روی گزارشهای مالی تاکید دارند تا نیازهای استفاده کنندگان، لذا گزارشهای مالی رایج درایران نمی تواند نیازهای متعدد استفاده کنندگان را برآورده سازد، حال آنکه گزارشگری مالی ایران که برگرفته از گزارشات کمیته ویژه حسابداران رسمی آمریکا است و با نیازهای اطلاعاتی مردم ایران نیز هماهنگی دارد در زیر ارائه می شود. کمیته مزبور نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان را به منظور تصمیم گیری صحیح تحت مدلی بیان نموده که اجزای اصلی این مدل باید شامل اطلاعات مالی و غیر مالی، تجزیه و تحلیل مدیریت از اطلاعات مالی و غیر مالی، اطلاعات مربوط به آینده، اطلاعات مربوط به مدیران و سهامداران و اطلاعات مربوط به سوابق شرکت باشد.
در رابطه با مدل کلی گزارشگری مالی باید متذکر شد که لزومی ندارد کلیه شرکتها تمامی اجزای این مدل را برای استفاده کنندگان تهیه کنند، بلکه باید شرکتها آن قسمت از اطلاعات خاص این مدل را که مورد نیاز استفاده کنندگان است ارائه نمایند. از طرفی، تهیه کلیه اطلاعات مدل گزارشگری ارائه شده برای شرکتها هم ممکن است مازاد بر نیاز استفاده کنندگان باشد و هم متضمن افزایش هزینه های گزارشگری باشد و این دلیلی بر حذف تمامی آنها نمی تواند باشد و حداقل باید شامل صورتهای مالی باشد. جزئیات مدل ارائه به شرح زیر است.

1-18-2 گزارشگری انعطاف پذیر
در دوره ای که تغییرات به سرعت شکل می گیرد، خطر اینکه گزارشگری مالی از تغییرات عقب بماند و نتواند نیازهای استفاده کنندگان را برآورده سازد در حال افزایش است. بنابراین امروزه باید بیش از هر زمان دیگر گزارشگری مالی همگام با نیازهای استفاده کنندگان دگرگون شود زیرا در غیر اینصورت اهمیت و مربوط بودن خود را از دست خواهد داد.

2-18-2 گزارشگری بخشهای مجزا
عموماً بعضی شرکتها به بخشهای مجزا در چند نوع عملیات تجاری مشغول می باشند به طوری که هر یک از این بخشها فرصتها و خطرات متفاوتی دارند. بنابراین اطلاعات مربوط به هر بخش، آگاهی بیشتری نسبت به فرصتها و خطرات سرمایه گذاری در آن بخش را فراهم کرده و پیش بینی عملکرد آینده شرکت را برای سرمایه گذاران میسر می سازد.
حتی اگر موسسات بخشهای مختلف خود را به تفکیک محل جغرافیایی نیز بیان کنند می تواند اطلاعات با اهمیتی را در اختیار استفاده کنندگان قراردهد. علاوه بر این در صورتی که شرکتها تولیدات مختلفی داشته باشند می توانند گزارش مجزا بر مبنای خطوط تولید و یا تولیدات منحصر به فرد خود را نیز ارائه کنند.

3-18-2 توضیح ماهیت فعالیت شرکتها
توضیح ماهیت فعالیت شرکتها شامل ارتباط بین وقایع مختلف و تاثیر مالی این وقایع بر شرکتها است که نرخ تولیدات، روشهای تولید و عرضه کالا، تعداد مشتریان، محل بازارهای محصولات و نظایر آن را در بر می گیرد. استفاده کنندگانی که در جستجوی روش اساسی برای تجزیه و تحلیل موقعیت و وضعیت یک شرکت هستند به داشتن شناخت نسبت به ماهیت فعالیتهای شرکت احتیاج دارند زیرا می دانند که نتایج مالی یک واحد تجاری منتج از فعالیتهای تجاری آن واحد خواهد بود.

4-18-2 تهیه اطلاعاتی درباره چشم انداز آتی شرکتها
اغلب استفاده کنندگان به وضعیت مالی آینده شرکتها توجه دارند و این در حالی است که گزارشگری مالی کنونی تنها بر رویداد های مالی گذشته شرکتها متمرکز است تا بر رویدادهای مالی آتی آنها.

5-18-2 اطلاعاتی در مورد رقبای تجاری
صاحبان سهام حق دارند از وضعیت رقبای تجاری خود آگاه باشند بنابراین تهیه اطلاعاتی در مورد رقبای تجاری واحدهای اقتصادی می تواند اطلاعات مفیدی جهت تصمیم گیری ارائه کند. اطلاعاتی از قبیل قدرت رقبا، پراکندگی رقبا، تعداد آنها، نام رقبای عمده و اطلاعاتی از این قبیل.

6-18-2 انتقال سریع اطلاعات درباره تغییرات با اهمیت
گزارشگری مالی در حال حاضر به صورت فصلی ارائه می شود و چنانچه در طی سه ماه تغییرات با اهمیتی در وضعیت واحد تجاری رخ دهد استفاده کنندگان سه ماه پیش از به وقوع پیوستن این گونه تغییرات از آنها آگاه می شوند و این در حالی است که تغییرات با اهمیت باید با توجه به فن آوری اطلاعات امروزه در اسرع وقت در اختیار صاحبان سهام قرار گیرد. اغلب اطلاعات مالی شرکتها در حال حاضر به صورت فصلی ارائه می شود با این تذکر که در پایان سال مالی تنها اطلاعات سالانه بدون ارائه اطلاعات سه ماه چهارم ارائه می شود حال آنکه شرکتها باید گزارش سه ماهه چهارم خود را نیز به طور مجزا ارائه کنند.

7-18-2 انتقال موثر و کارآمد اطلاعات
اطلاعات مالی علاوه بر انتقال سریع، باید هرچه موثرتر و کارآمدتر در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد. به عبارت دیگر اطلاعات مالی باید حتی الامکان همراه با جداول و نمودارها ارائه شود تا سرعت فهم و درک آنها برای استفاده کنندگان بیشتر شود.

8-18-2 افشای اطلاعات غیر مالی
گاهی اوقات افشای اطلاعات غیر مالی که ماهیتاً کیفی است به همراه اطلاعات کمی می تواند برای استفاده کنندگان قابل فهمتر و مفیدتر از اطلاعات کمی باشد.
اطلاعات مربوط به سهامداران
بعضاً شرکتها، دارای سهامداران عمده ای می باشند که تصمیمات آنها می تواند برفعالیتها، سودآوری و حتی تداوم فعالیت، تاثیر بسزایی بگذارد. در این موارد اگر شرکتها اطلاعاتی در مورد سهامداران عمده، تعداد سهام تحت تملک آنها، روابط بین آنها و هیئت مدیره و اطلاعاتی از این قبیل افشا نمایند برای تصمیمات سایر سهامداران می تواند مفید باشد.
علاوه بر موارد ذکر شده شرکتها می توانند بر اساس نیاز استفاده کنندگان اطلاعاتی از قبیل آمار و ارقام مربوط به فعالیتهای درآمدزا، مقبولیت بازار، تعداد و قیمت تولیدات، آمار رضایت مشتریان، درصد ضایعات یا برگشت کالا و خدمات، آمار و ارقام مربوط به فعالیتهایی که منجر به هزینه می شود مانند تعداد کارکنان و متوسط پاداش هر کدام، مقدار و قیمت مواد مصرف شده، مقدار مشارکت کارکنان در امور شرکت و اجرای وظایف و رضایت کارکنان، ارزیابی استحکام روابط بین شرکت و فروشندگان مانند رضایت آنها و میزان تغییرات در این ارزیابی و نظایر آن را منتشر کنند.

فصل سوم
روش اجرای تحقیق

1-3 مقدمه
پایه هر علمی روش شناخت ان است واعتبار .ارزش قوانین هرعلمی به روش شناختی مبتنی است که دران علم بکارمیرود (عزتی، 1376ص 20)1.
در فصل حاضر روش تجزیه و تحلیل معرفی شده ٬ همچنین جامعه آماری به همراه نمونه هایی که باید داد ه ها از آن گرداوری شود معرفی گردیده و سپس ابزار و روش گرداوری اطلاعات که در این تحقیق میدانی و کتابخانه ای بوده با ساختار کامل ارائه گردیده واز آنجا که هدف این تحقیق مقایسه میزان ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی شرکتها از آزمون t – استیودنت با استفاده از نرم افزار spss برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است.

2-3 روش تحقیق
روش تحقیق مجموعه ای از قواعد ابزارهای معتبر(قابل اطمینان)ونظام یافته بری بررسی واقعیتها کشف مجهولات ودستیابی به راه حل مشکلات است(همان منبع ص20)2.
این پژوهش از نظر هدف پژوهشی وبرحسب نحوه گرداوری اطلاعات(روش)ازانجائیکه میزان ارای گروهی رادرارتباط با پذیرفته شدن شرکتهادر بورس بر ویژگی کیفی اطلاعات در صورتهای مالی رابررسی می نمایدیک تحقیق توصیفی پیمایشی است که مبتنی برتحقیقات میدانی وکتابخانه ای (از نظر گرد اوری اطلاعات است).روش گرداوری اطلاعات در این تحقیق امیزه ای از روش های تحقیق کتابخانه ای ومیدانی است. در روش کتابخانه ای از طریق مطلاعات کتابخانه ای ادبیات موضوع وپیشنه تحقبق ونیز چارچوبی مناسب برای موضوع فراهم شد. در میدانی از طریق پرسشنامه داده های مورد نیازبرای تایید یا رد فرضیه های تحقیق گرد اوری شد.

3-3 مدل مفهومی تحقیق

نمودار 1-3 مدل مفهومی تحقیق
منبع : یافته های محقق

4-3 متغیرهای تحقیق
در این تحقیق سعی شده است نقش پذیرش شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویــژگـیهای کیـفی اطلاعات در صورتهـای مــالی بررسی گردد .
در این پژوهش متغیرهای " مربوط بودن "، "قابلیت مقایسه "،"قابلیت اعتماد بودن " و"قابل فهم بودن " اطلاعات حسابداری در صورتها ی مالی به عنوان متغیرهای وابسته و پذیرش شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان متغیر مستقل میباشد .
بنا براین تلاش شده است میزان تاثیرمتغیرهای مستقل بر متغیر وابسته در قالب سوالات پرسشنامه گنجانده شود .

5-3 اعتبار تحقیق38
مفهوم اعتبار با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان، تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می دهد. معمولا دامنه ضریب اعتبار از صفر(عدم ارتباط) تا1 (ارتباط کامل) است. روشهای مختلفی برای اندازه گیری ضریب اعتبار ابزار اندازه گیری بکار برده می شود(سرمد، 1376، صص169-166)39 .
6-3 روایی آزمون40
مفهوم روایی به این سوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه اندازه ویژگی مورد نظر را می سنجد. بدون اگاهی از روایی ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از ان اطمینان داشت. روشی که برای تعیین روایی تحقیق انتخاب شده، روش روایی محتوا41 می باشد. از اینرو دراین تحقیق از پرسشنامه استفاده گردیده است. این پرسشنامه در واقع ابزار اندازه گیری متغیر اصلی تحقیق(ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری) می باشد.
7-3 جامعه آماری
جامعه اماری عبارت است از همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقه مند هستیم یافته های پژوهش را به انها تعمیم دهیم (دلاور، 1380، ص120)5 . جامعه اماری به مجموعه ای از عناصر گفته می شود که دارای یک یا چند ویژگی مشترک باشند. عنصر، شیئ یا فردی است که عمل اندازه گیری در مورد ان انجام می شود وجامعه اماری در حقیقت شامل همه عناصری است که موضوع پژوهش معین دران مصداق پیدا می کند ومایلیم در مورد ان استنباط کنیم (هومن، 1370، صص95-94)6 .
با توجه به تعاریف بیان شده در این تحقیق صفت مشخصه ای که برای جامعه آماری تعیین شده است ،عبارت است :
1- حسابداران و حسابرسان معتمد بورس اوراق بهادار تهران

8-3 نمونه آماری
نمونه گیری عبارت است از درصدی از جامعه بعنوان نماینده ای از ان. بعبارت دیگر نمونه عبارت است از گزینش بخشی از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر بعنوان نشانه که معرف ان قسمت گروه یا جامعه باشد (سیف نراقی، 1365، ص177)42.
هدف اصلی هر تحقیق علمی، کشف اصولی است که در همه موارد صادق باشد. اما مطالعه تمام جامعه بگونه ای که به یک قائده کلی بیانجامد اگر محال نباشد، دست کم عملی نیست. بنا براین در جمع اوری امار واطلاعات به علت محدودیت زمان و هزینه از نمونه گیری استفاده می شود.نمونه، گروه کوچکتری از جامعه است که برای مطالعه و تجزیه وتحلیل انتخاب شده است، می توان از مشخصات کل جامعه استنتاج معینی به عمل اورد
ازانجا که در بررسی نمونه ای نتایج به کل جامعه تعمیم داده میشود، لذا بایستی سعی گردد نمونه انتخاب شده حتی الامکان ائینه تمام نمای جامعه بوده ومنعکس کننده خاصیت مورد نظر باشد.
بعبارت دیگر باید نمونه را طوری انتخاب کرد که برای مجموعه اصلی موردنظر حالت معرف43 داشته باشد. بنابراین به دلیل اهمیت نمونه گیری باید در انتخاب نمونه دقت زیادی نمود وتا انجا که ممکن است موارد زیر رعایت گردد:
1. نمونه با توجه به اهداف تحقیق انتخاب شود.
2. در انتخاب نمونه اعمال غرض نشود.
3. حجم نمونه با توجه به هدفهای مورد نظر پژوهش باید تعیین گردد(خلیلی شورینی، 1367، ص23)3.
در این تحقیق حاضر از روش نمونه گیری تصادفی ساده (SRS) بهره جسته ایم .در نمونه گیری تصادفی ساده هر یک از عناصر جامعه مورد نظر برای انتخاب شدن شانس مساوی دارند.
برای تعیین حجم نمونه در این روش به صورت دو مرحله ای زیر عمل می کنیم.
فرمول کلی حجم نمونه (فرمول کوکران )به صورت زیر است.

که در فرمول بالا مقدار نرمال استاندارد برای 100درصد اطمینان است var(θ ̂) واریانس پارامتر بر آوردشده وd مقدار خطا می باشد.
در صورتی که حجم جامعه نامحدود باشد از فرمول بالا استفاده می گردد .ولی اگر حجم جامعه مشخص وبرابر باN باشد به صورت زیر فرمول بالا تعدیل می شود.

البته مقدارvar(θ ̂) معمولا"نامعلوم است .اما اگر جامعه مورد تحقیق (یکی از پارامتر های مورد تحقیق )به صورت دو حالتی باشد .می توان var(θ ̂ )=pq در نظر گرفت .حسن این کار این است که
می توان حداکثر مقدار را برای var(θ ̂) در نظر گرفت .(حداکثر مقدار ممکنه که پیش می آید)این حالت در صورتی رخ می دهد که باشد .

n_0=((1.96)^2 (0.5)(0.5))/〖(0.08)〗^2 =150.06
پس با خطایd=0.08 مقدارn_0=150.06 می باشد.
n_0=(150.06)/(1+(150.06)/300)=100.04≈101
و می دانیم که300 =N
پس نمونه تعداد ما برای جامعه 300= N برابربا 105=N می باشد.
جامعه نمونه :
جامعه نمونه ما 105عضو دارد که با استفاده از روش نمونه گیری ساده از بین جامعه 300نفری طبق محاسبات پیش گفته حاصل شده است
با توجه به اینکه ویژگیهای کیفی و تغییر و تحولات آن در مجامع بین المللی پدیده تقریبا"نوینی در تهیه و ارائه اطلاعات می باشد لذا مربوط به زمان حال است .به عبارت دیگر ما در پی آنیم که با گرد آوری داده ها و اطلاعات درباره شرایط فعلی ،به شناخت بهتر و کاملتری از وضع موجود برسیم .لذا این پژوهش از نظر زمان ،یک پژوهش پیمایشی است.

9-3 روش وابزار گرداوری داده ها واطلاعات
هدف هرتحقیقی اعم ازتئصیفی یاتبینی دستیابی به اطلاعات درمورداین تغییرات است.یافتن راه حل برای مساله انتخاب شده در هر تحقیق مستلزم دست یافتن به داده هایی است که از طریق انها بتوان فرضیه های که بعنوان پاسخ های احتمالی و موقتی برای مساله تحقیق مطرح شده اند راازمون کرد.
ابزارهای گوناگونی برای بدست اوردن این دادها مانند مشاهده مصاحبه پرسشنامه و مدارک واسناد وجود دارد انتخاب ابزارها بایدبه گونه ای باشد که پژوهشگر بتواند از نحو انتخاب ابزار خود دفاع کند وار این طریق دستاوردهای پژوهش خودرامعتبر می سازد.

1-9-3 روش میدانی
بخش دیگر تحقیق به شکل میدانی انجام شد.در این مرحله برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید.پرسشنامه یکی از ابزار گردآوری داده هاست که پاسخ دهندگان از طریق آن به پرسشهایی پاسخ می دهند و یک واکنش را در برابر مطالب نوشته شده به صورت ابرازی دارند.از این رو هرگاه بدست آوردن اطلاعات واقعی مورد نظر باشد از پرسشنامه استفاده می گردد.
در این تحقیق به منظور برسی وتجزیه وتحلیل متغیرهای مربوط به تحقیق که در ادبیات تحقیق مورد بحث قرار گرفت ونهایتا"سنجش ایده های جامعه آماری در ارتباط با میزان ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری ،پرسشنامه ای در این زمینه تهیه وتنظیم و توزیع گردید.از مقیاس لیکرت برای پاسخ گویی به سوالات پرسشنامه استفاده شده است.از خصوصیات مهم این مقیاس ،گسترش بخشیدن به حوزه انتخابی پاسخگویی و فراهم آوردن گزینه های بیشتری برای آن می باشد .بدین منظور که از پاسخگویان خواسته می شود یکی از گزینه ها را انتخاب نمایند.
پرسشنامه حاضر دارای 15سوال میباشد که بخش اول 3سوال عمومی و12سوال بعدی در ارتباط با فرضیه های تحقیق میباشد،3سوال مربوط به فزضیه اول می باشد،4سوال مربوط به فرضیه سوم،3سوال مربوط به فرضیه دوم،و2سوال مربوط به فرضیه چهارم میباشد.
جهت کمی کردن شاخص ویژگیهای کیفی اطلاعات (متغیر وابسته) روش محاسبه بدین صورت می باشد که پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت از نمره 1 الی 5 به ترتیب زیر برای سطح رعایت ویژگیهای کیفی اطلاعات در نظر گرفته شده است.
نمره 1 برای سطح خیلی ضعیف
نمره 2 برای سطح خیلی ضعیف
نمره3 برای سطح متوسط
نمره 4 برای سطح خوب
نمره 5 برای سطح خیلی خوب
دو ویژگی مهم پرسشنامه به عنوان ابزار گرد آوری اطلاعات عبارتند از:
الف)روایی پرسشنامه44
مقصود آنست که پرسشنامه آنهارا که باید اندازه گیری کند ،اندازه گیری می کند.به این منظور در این تحقیق ،روایی پرسشنامه به تدوین پرسشها بر اساس مبنای نظری تحقیق وبا تایید واظهار نظر اساتید وکارشناسان متخصص واستفاده از نظرات آنان در رابطه با وضعیت سوالات حاصل شده است .
ب)پایایی پرسشنامه45
پایایی مربوط به ثبات است .یعنی بدست آوردن پاسخهای یکسان وشبیه به هم ،یعنی حصول یک نتیجه به طور مکرر.به عبارت دیگر منظور از پایایی این است که با انجام آزمودن همیشه نتایج یکسانی بدست آید.
هدف از سنجش پایایی پرسشنامه این است که در زمانها ومکانها ی مختلف قابلیت کاربرد داشته باشد.درواقع تحقیقی پایاست که ابزار اندازه گیری آن معتبر باشد وچنانچه تحقیق توسط فرد دیگر یا همان محقق دوباره در زمانها و مکانهای دیگر انجام شود به همان نتیجه مشابه دست یابد.
هیچ تحقیقی از خطا مصون نیست ،بنابه نظریه سنجش هر قدر هم که ابزار روش تحقیق ما دقیق باشد ،(به خصوص در تحقیقات علوم اجتماعی که ابزارها عموما "ابتدائی وخام اند ) وهر قدر هم که تلاش مان برای مشاهده دقیق باشد ،باز همواره سنجش مان آمیخته با خطاست .در واقع جان کلام نظریه سنجش این است که سنجش (یا نمره )مشاهده شده است با نمره حقیقی به اضافه خطایی که ضرورتا"در فرآیند مشاهده پدیده ها اتفاق می افتد .خلاصه هر نوع سنجشی شامل در جه ای از خطاست که خطای سنجش نامیده می شود .
گو اینکه اجتناب کامل از خطا ممکن نیست اما هدف ما این است که خطای سنجش را تا حدامکان کاهش دهیم .مهمترین معیار درستی سنجش ،اعتبار آن است . یعنی سنجش ،واقعا"سنجش همان چیزی باشد که قصد سنجش آن را داریم .سنجش باید از ثبات برخوردار باشد .یعنی هر گاه آن را دوباره تکرار کنند ،به همان نتایج برسند .این ثبات را پایایی خوانند .یکی از معروفترین وعمومی ترین معیار های سنجش پایایی استفاده از معیار آلفای کرونباخ است .که به صورت زیر است .

که در آ ن K تعداد سوالات واریانس سوال iام و واریانس کل سوالات می باشد .
دراین تحقیق به منظور کسب پایایی پرسشنامه از میان روشها ی عمده برآورد ضریب پایایی از روش ضریب آلفای کرون باخ استفاده گردیده است .بدین صورت که ابتدا 20 پرسشنامه بین پاسخ دهندگان توزیع وپس از پاسخگویی جمع آوری گردید .سپس به کمک نرم افزار )) spssآلفای کرون باخ)) محاسبه گردید.
هر چه این معیار به مقدار یک نزدیکتر باشد نشان دهنده پایایی بالا وهر چه این مقدار به صفر نزدیک باشد نشان از عدم پایایی پرسشنامه یا تحقیق میباشد .در صورتی یک پرسشنامه پایاست که مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از مقدار 0.7 باشدوهرچه این مقدار به عدد1نزدیکتر باشدپرسشنامه از پایایی بالاتری برخوردار می باشد.در پرسشنامه اخیر مقدار آلفابرابر 0.9041می باشد که از مقدار 0.7بزرگتر است پس پرسشنامه پایاست (پیوست ب)

10-3 روش تجزیه وتحلیل داده ها
در این پژوهش از لحاظ دسته بندی تحقیقات بر حسب نحوه گرداوری داده ها(طرح تحقیق) می توان این تحقیق را توصیفی دانست که از نوع پیمایشی بوده وبه توصیف ویژگیهای جامعه اماری شامل ماهیت شرایط ، رابطه وچگونگی ارتباط بین انها می پردازد.
پیمایشی46، عبارت است از جمع اوری اطلاعات که با طرح و نقشه و بعنوان راهنمای علمی توصیف، پیش بینی یا به منظور تجزیه وتحلیل روابط بین برخی متغیرها مانند اندازه وسطح رعایت ویژگیهای کیفی اطلاعات صورت می پذیرد. پیمایش معمولا در سطح وسیع انجام می شود ونقطه مقابل تجربیات ازمایشگاهی است که هدف ان تمرکز بیشتر در مقیاس کوچکتر است (کریم نیا، 1369، ص9)2.
آمارعبارت است از مجموعه ای از فنون یا روشهای ریاضی که برای جمع آوری ،تنظیم ،تجزیه وتحلیل وتفسیر داده های عددی به کار می رود .چون در پژوهش با یک چنین داده های کمی سر وکار داریم .بنابراین آمار ابزار اندازه گیری وارزشیابی تحقیق است .توجه پژوهشگری که از آمار استفاده می کند تنها به محاسبه داده ها واستفاده عملی از آنها محدود نمی شود .سوالهای آماری تا هدفهای اساسی توصیف وتحلیل پیش می روند وکاربرد صحیح آنها شامل یا فتن پاسخهایی برای پرسشهای زیر است :
1-برای بدست آوردن اطلاعات لازم جهت پاسخ دادن به یک پرسش یاآزمایش فرضیه مورد نظر چه حقایقی راباید جمع آوری کرد؟
2-چگونه می توان این مشاهدات را انتخاب ،جمع آوری،تنظیم وتجزیه وتحلیل کرد؟
3-روشهای آماری که مورد استفاده قرار می گیرد باید به کدام فرضیه استوار باشند ؟
4-چه نتایج معتبری را می توان از تحلیل داده ها بدست آورد ؟( پاشا شریفی و طالقانی، 1366، ص286)1.
روشهای آماری که روی این پرسشنامه انجام داده می شود به شرح زیر است .
آمارتوصیفی
1- جدول فراوانی ونمودار دایره ای برای سوالات جمعیت شناختی
2- جدول فراوانی ونمودار میله ای برای تک تک سوالات
آمار استنباطی
1- آزمون پایایی پرسشنامه
2- آزمون کلموگروف-اسمیرنوف
3- آزمون تی -استودنت تک نمونه ای
روشهای آماری مورد استفاده در این تحقیق به دو صورت خواهد بود .روشهای آماری توصیفی وروشهای آماری استنباطی
بررسی نرمال بودن داده
برای بررسی نرمال بودن داده ها از ازمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده میشود.بررسی نرمال بودن ازان جهت مهم است که درصورت نرمال بودن از ازمونهای پارامتری ودر غیر اینصورت ار ارمونهای ناپارامتری استفاده خواهد شد.

داده ها نرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند):H0
داده ها نرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند):H1

درپنج فرضیه موجود مقدار سطح معناداری کمتر از0.05نیست بنابرایندر هیچ مورد فرض صفر ردنمی شود داده ها نرمالند پس می توان از ازمونهای پارامتری استفاده کرد.
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای
به منظور ازمون کردن فرض برابری میانگین جامعه بایک مقدار عددی ازاین ازمون بهره برده می شود.فرض ازمون:
H0 : µ ≤ a
H1 : µ > a
که در ان aیک مقداری عددی میباشداماره ازمون نیز عبارت است از:
t=(x-µ)/(s/√n)
باتوجه به اینکه متغیرهای مورد بررسی از کمی نمودن پرسشها در مقیاس طیف لیکرت حاصل شده است لذامیزان امتیازات مقداری بین اتا5می باشدبنابراین با ازمون کردن فرض تساوی میانگین جامعه با مقدار3(مقدار میانی امتیازات قابل کسب)میتوان ابعاد فرضیه راروشن نمود در تحلیل اماری این توضیحات لازمه ارائه میگردد.H0 و H1 قسمت باارائه فرضیه اماری در خصوص تنظیم فرض اماری موردبررسی این ازمون به صورت زیرمیباشد
میانگین متغیرمورد بررسی کوچکترمساوی عددسه(میانه)میباشد H0 : µ ≤ 3 H0 :
میانگین متغیرمورد بررسی بزرگتر از عدد سه(میانه)میباشد H1 : µ > 3 H1 :

نحوه استنباط در مورد رد یاپذیرش H0 بشرح زیر است:
روش تصمیم گیری: H0 در سطح معنادارaردمیشود اگرسطح معناداری محاسبه شده کوچکتراز0.05 باشد.

فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها

1-4 مقدمه‏
پژوهشگرپس ازاین که روش تحقیق خود رامشخص کردوبااستفاده از ابزارهای مناسب داده های مورد نیازرابرای ازمون فرضیه های خودجمع اوری کرد اکنون نوبت ان است که بابهره گیری ازتکنیک های اماری مناسبی که باروش تحقیق نوع متغیرها…سازگاری دارد داده های جمع اوری شده را دسته بندی وتجزیه و تحلیل نماید ودر نهایت فرضیه هایی راکه تا این مرحله اورادر تحقیق هدایت کرده اند در بوته ازمون قرار دهد وتکلیف ان ها را روشن کند وسرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد.پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است معمولاموضوعی به ذهن محقق خطور میکند که یافتن منابع داده های موجود برای بررسی ان مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است ارایش وتنظیم داده هانیز مستلزم خلاقیت است فرایند تجزیه وتحلیل داده ها فرایندی چند مرحله ای است که طی ان داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع اوری در جامعه(نمونه)اماری فراهم امده اند خلاصه کد بندی ودسته بندی…ودر نهایت پردازش می شوند تازمینه برقراری انواع تحلیل ها وارتباط ها بین داده ها به منظور ازمون فرضیه ها فراهم اید(خاکی، 1387 ص303-305)1.
در این فصل باهدف بررسی "موضوع تحقیق" به تجزیه وتحلیل مشاهدات خواهیم پرداخت. بدین صورت که ابتدا اطلاعات بااستفاده از روش های اماری توصیفی بررسی گردیده به این ترتیب که بااستفاده از نمودار ها درصدها وجداول فراوانی پاسخ های داده ها شده به توصیف وضعیت کلی نمونه مورد مطالعه پرداخته شده است.سپس با به کارگیری امار استنباطی نتا یج حاصل ازتحلیل یافته های تحقیق ارائه گردیده است .داده های اماری از پرسشنامه ها استخراج واز طریق نرم افزارSPSSتحلیل شده است.

2-4-تجزیه وتحلیل مشاهدات بااستفاده ازتکنیک های امارتوصیفی
در این قسمت هدف انست که داده ها ی جمع اوری شده بااستفاده از تکنیکهای اماری خلاصه وطبقه بندی گردد استفاده از جداول توزیع فراوانی نمودارهاو…به همین منظور در دستور کار قرارمی گیرد .
1-2-4 بررسی توصیفی اخرین مدرک تحصیلی
افراد پاسخ دهنده از نظر نوع مدرک تحصیلی به پنج گروه دکترا کارشناسی ارشد کارشناسی وسایر تقسیم می شوند. جدول زیر چگونگی توزیع افراد پاسخ دهنده در این پنج گروه رانشان میدهد:

جدول 1-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر مدرک
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

72,0
100،0

72,0
28,0
100,0
72,0
28,0
100,0
76
29
105
فوق لیسانس
دکتری
جمع کل

نمودار 1-4 میزان تحصیلات پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهندگان به پرسشنامه از لحاظ میزان تحصیلات 72,0درصد فوق لیسانس و28,0درصد دکتری داشته اند .

2-2-4 بررسی توصیفی مدت سابقه کاری

جدول 2-4 وضعیت پاسخ دهندگان ازنظر مدت سابقه کاری
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

21,0
35,0
52,0
65,0
100،0

21,0
14,0
17,0
13,0
35,0
100,0
21,0
14,0
17,0
13,0
35,0
100,0
22
15
18
13
37
105
کمتراز5سال
بین 5تا10سال
بین 10 تا15سال
بین 15تا20سال
بیشتر از 20سال
جمع کل

نمودار 2-4 سابقه کاری پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهندگان به پرسشنامه از لحاظ سابقه کاری 21,0درصد کمتر از5سال، 14,0درصد بین 5تا10سا ل 17,0درصد بین 10 تا15سا ل،13,0درصد بین 15تا 20سا ل، 35,0درصدبیشتراز 20سال سابقه کاری داشته اند .بنابراین اکثریت جامعه نمونه دارای سوابق تجربی زیادی بوده ا ند .

3-2-4 بررسی توصیفی میزان اشنای باصورتهای مالی

جدول 3-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر میزان اشنای باصورتهای مالی
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

2,8
43,8
93,3
100،0

2,8
41,0
49,5
6,7
100,0
2,8
41,0
49,5
6,7
100,0
3
43
52
7
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 3-4 توصیف سوال 3 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال 2,8درصد گزینه کم 41,0درصد گزینه متوسط ،49,5درصدگزینه زیاد ،و6,7درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
بنابراین حدود نیمی از پاسخ دهند گان آشنایی زیادی با صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس داشته اند.

4-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی به موقع بودن اطلاعات چقدر است .

جدول 4-4 توصیف سوال 4باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

6,7
25,7
89,5
100،0

6,7
19
63,8
10,5
100،0
6,7
19
63,8
10,5
100,0
7
20
67
11
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 4-4 توصیف سوال 4باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال 6,7 درصد گزینه کم،19 درصد گزینه متوسط ، 63,8درصدگزینه زیاد ،و10,5درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
نتیجه :بنابراین می توان نتیجه گرفت میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی به موقع بودن اطلاعات زیاد بوده است

5-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی سودمندی پیش بینی به چه میزان است .

جدول 5-4 توصیف سوال 5 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

5,7
31,4
78,1
100،0
5,7
25,7
46,7
21,9
100،0
5,7
25,7
46,7
21,9
100،0
6
27
49
23
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 5-4 توصیف سوال 5باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال5,7 درصد گزینه کم ،25,7درصد گزینه متوسط ،46,7درصدگزینه زیاد و21,9درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
بنابراین می توان نتیجه گرفت که تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی سودمندی در پیش بینی بالا می باشد
6-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی سودمندی درارزیابی چقدر است؟

جدول 6-4 توصیف سوال 6 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

14,2
45,8
94,3
100،0
14,2
31,6
48,5
5,7
100،0
14,2
31,6
48,5
5,7
100,0
15
33
51
6
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 6-4 توصیف سوال 6باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال14,2درصد گزینه کم،31,6 درصد گزینه متوسط ،48,5 درصدگزینه زیاد و5,7درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
بنابراین می توان نتیجه گرفت تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی سودمندی در ارزیابی بالا می باشد.
7-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی قابلیت تایید چقدر است؟

جدول 7-4 توصیف سوال 7 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد خالص
درصد
فراوانی
درصد تجمعی

8,6
31,6
52,2
7,6
100،0
8,6
31,6
52,2
7,6
100،0
9
33
55
8
105
8,6
40,2
92,4
100،0
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 7-4 توصیف سوال 7باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال8,6 درصد گزینه کم ،31,6 درصد گزینه متوسط ، 52,2 درصدگزینه زیاد و7,6درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
پس تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی قابلیت تایید زیاد می باشد

8-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی کامل بودن به چه میزان است؟

جدول 8-4 توصیف سوال 8 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

12,5
62,9
96,2
100،0
12,5
50,4
33,3
3,8
100،0
12,5
50,4
33,3
3,8
100،0
13
53
35
4
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 8-4 توصیف سوال 8باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال12,5درصد گزینه کم،50,4درصد گزینه متوسط ، 33,3 درصدگزینه زیاد و3,8درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
پس بخش عمده ای از پاسخ دهندگان معتقد بوده اند پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی کامل بودن به صورت متوسط تاثیر گذار بوده است

9-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی صحیح بودن به چه میزان است؟

جدول 9-4 توصیف سوال 9باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

درصد خالص
درصد تجمعی
درصد
فراوانی

7,6
28,7
58
5,7
100،0
7,6
36,3
94,3
100،0
7,6
28,7
58
5,7
100,0
8
30
61
6
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 9-4 توصیف سوال 9باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال 7,6 درصد گزینه کم ،28,7 درصد گزینه متوسط ،58 درصدگزینه زیادو5,7 درصد گزینه خیلی زیاد را انتخاب نموده اند .
همانطور که از نتایج معین است پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر عمده ای بر ویژگی صحیح بودن گذاشته است .
10-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی رجحان محتوا برشکل چقدر است .

جدول 10-4 توصیف سوال 10 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

4,7
30,4
82,0
100،0
4,7
25,7
51,6
18,0
100،0
4,7
25,7
51,6
18,0
100،0
5
27
54
19
105
خیلی کم
کم
متوسط
زیاد
جمع کل

نمودار 10-4 توصیف سوال 10باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال4,7 درصد گزینه خیلی کم،25,7 درصد گزینه کم ،51,6 درصد گزینه متوسط ، 18,0درصدگزینه زیاد راانتخاب نموده اند .
همانطور که از نتایج نمایان است تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی رجحان محتوا بر شکل به صورت متوسط بوده است .

11-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی بی طرفانه بودن به چه میزان است ؟
جدول 11-4 توصیف سوال 11 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

4,7
38
67,6
92,4
100،0
4,7
33,3
29,6
24,8
7,6
100،0
4,7
33,3
29,6
24,8
7,6
100،0
5
35
31
26
8
105
خیلی کم
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 11-4 توصیف سوال 11باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
ازمیان پاسخ دهندگلن به این سوال 4,7 درصد گزینه خیلی کم ،33,3 درصد گزینه کم،29,6درصد گزینه متوسط ،24,8درصدگزینه زیاد و7,6درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
پس بخش عمده ای از پاسخ دهندگان معتقد بوده اند که تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی بی طرفانه بودن کم بوده است.
12-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران درمقایسه بین شرکتها به چه میزان است؟
جدول 12-4 توصیف سوال 12 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

18,0
64,7
86,7
100،0
18,0
46,7
22,0
13,3
100،0
18,0
46,7
22,0
13,3
100،0
19
49
23
14
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 12-4 توصیف سوال 12باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال18,0درصد گزینه کم ،46,7 درصد گزینه متوسط ،22,0درصدگزینه زیاد و13,3درصد گزینه خیلی زیاد را انتخاب نموده اند .
پس بخش عمده ای از پاسخ دهندگان معتقد بوده اند پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران به صورت متوسط در مقایسه بین شرکتها تاثیر گذار بوده است

13-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی ثبات رویه به چه میزان است؟

جدول 13-4 توصیف سوال 13 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

9,5
43,9
92,4
100،0
9,5
34,4
48,5
7,6
100،0
9,5
34,4
48,5
7,6
100،0
10
36
51
8
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 13-4 توصیف سوال 13باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال9,5 درصد گزینه کم،34,4 درصد گزینه متوسط ، 48,5 درصد گزینه زیاد و7,6 درصد گزینه خیلی زیاد را انتخاب نموده اند .
بنابراین بخش عمده ای از پاسخ دهندگان برتاثیر زیاد پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی ثبات رویه معتقد بوده است

14-2-4 به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی افشای کافی اطلاعات به چه میزان است؟

جدول 14-4 توصیف سوال 14 باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

16,3
55,3
94,3
100،0
16,3
39,0
39,0
5,7
100،0
16,3
39,0
39,0
5,7
100،0
17
41
41
6
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 14-4 توصیف سوال14باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال 16,3درصد گزینه کم،39,0 درصد گزینه متوسط ،39,0 درصد گزینه زیاد و5,7درصد گزینه خیلی زیاد را انتخاب نموده اند .
پس بخش عمده ای از پاسخ دهندگان معتقد بوده اند پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگی افشای کافی به صورت زیاد بوده است
15-2-4 به نظر شما میزان پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات چقدر است؟
جدول 15-4 توصیف سوال 15باتوجه به نظر پاسخ دهندگان
درصد تجمعی
درصد خالص
درصد
فراوانی

11,4
61,8
97,9
100،0
11,4
50,4
36,1
2,1
100،0
11,4
50,4
36,1
2,1
100،0
12
53
38
2
105
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد
جمع کل

نمودار 15-4 توصیف سوال 15باتوجه به نظر پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان به این سوال 11,4 درصد گزینه کم ،50,4درصد گزینه متوسط ،36,1 درصدگزینه زیاد و2,1درصد گزینه خیلی زیاد راانتخاب نموده اند .
پس بخش عمده ای از پاسخ دهندگان معتقد بوده اند که پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران تاثیر زیادی بر قابل فهم بودن اطلاعات دارند .

3-4 آماراستنباطی
1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) برای فرضیه اول
1-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن

جدول 16-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن
پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن

105
3,7867
067599
0185
0156
0185-
1,321
061
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
مقدار قطعی
مثبت
منفی
نتیجه آزمون کولموگروف
سطح معنی داری

داده ها نرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند):H0
داده ها نرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند):H1
H0 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
H1 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
داده ها نرمال است : H0 0.05 = α < 0.061 =سطح معنی داری این آزمون
برای آزمودن این متغییر ازروشهای پارامتری استفاده می نماییم .

2-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه

جدول 17-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه
تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه

105
3,6800
063159
0152
088
0152-
1,072
0201
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
مقدار قطعی
مثبت
منفی
نتیجه آزمون کولموگروف
سطح معنی داری

داده ها نرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند) :H0
داده ها نرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند) :H1

H0 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
H1 0.05 = α < اگرسطح معنی داری

داده هانرمال است : H0 0.05 = α < 0.201 = سطح معنی داری این آزمون
برای آزمودن این متغییر ازروشهای پارامتری استفاده می نماییم .

3-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی سوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد

جدول 18-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی سوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد

تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی قابلیت اعتماد

105
3,3267
065462
0151
0151
0129-
1,069
0204
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
مقدار قطعی
مثبت
منفی
نتیجه آزمون کولموگروف
سطح معنی داری

داده ها نرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند) :H0
داده ها نرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند) :H1
H0 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
H1 0.05 = α < اگرسطح معنی داری

داده ها نرمال است : H0 0.05 = α <0.204 = سطح معنی داری این آزمون برای آزمودن این متغییر ازروشهای پارامتری استفاده می نماییم .

4-1-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی چهارم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن

جدول 18-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه فرعی چهارم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن

تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی قابل فهم بودن

105
2,9120
063395
0130
0121
0130-
0918
0368
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
مقدار قطعی
مثبت
منفی
نتیجه آزمون کولموگروف
سطح معنی داری

داده ها نرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند) :H0
داده ها نرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند) :H1
H0 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
H1 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
داده ها نرمال است : H0 0.05 = α <0.368 = سطح معنی داری این آزمون
برای آزمودن این متغییر ازروشهای پارامتری استفاده می نماییم .

2-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) برای فرضیه اصلی
1-2-3-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه اصلی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی
جدول 19-4 آزمون نرمال بودن (کولموگروف -اسمیرنوف) در فرضیه اصلی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی
تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی

105
3,2473
049284
0180
0180
0171-
1,309
068
تعداد
میانگین
انحراف استاندارد
مقدار قطعی
مثبت
منفی
نتیجه آزمون کولموگروف
سطح معنی داری

داده هانرمال است (داده هااز جامعه نرمال آمده اند): H0
داده هانرمال نیست (داده هااز جامعه نرمال نیامده اند):H1
H0 0.05 = α < اگرسطح معنی داری
H1 0.05 = α < اگرسطح معنی داری

داده هانرمال است : H0 0.05 = α < 0.068 = سطح معنی داری این آزمون
برای آزمودن این متغییر ازروشهای پارامتری استفاده می نماییم .

3-3-4 آزمون تی – استودنت تک نمونه ای
1-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره یک:
فرضیه پژوهشی فرعی اول : تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالی:
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالی

جدول 20-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی در فرضیه فرعی اول برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالی
سطح معنی داری
T مقدار آزمون
انحراف استاندارد
میانگین
تعداد
0.000
8.23
0.6760
3.7872
105

H0 : µ ≤ 3
H1 : µ > 3
نتیجه حاصله:
مقدار اماره ازمونtبرابربا8.23محاسبه شده است رد فرض H0درسطح معنی دار0.05نشانگر ان است که میانگین امتیازمتغیر میزان پذیرفته شدن شرکتها در بورساوراق بهادر بر ویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالی درجامعه هدف بزرگتراز3(مقدار میانی دامنه مقادیرممکن-قابل اخذ-متغیرمورد بررسی)براورد میگردد.بنابراین تاثیرپذیرفته شدن شرکتها در بورس برویژگی مربوط بودن اطلاعات در صورتهای مالیدر سطح معنادار0.05تاییدمی گردد.

2-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره دو:
فرضیه پژوهشی فرعی دوم : تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی:
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی
جدول 21-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی در فرضیه فرعی دوم برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی
سطح معنی داری
T مقدار آزمون
انحراف استاندارد
میانگین
تعداد
0.000
5.17
0.111
3.573
105

H0 : µ ≤ 3
H1 : µ > 3
نتیجه حاصله:
مقداراماره ازمونtبرابربا5.17محاسبه شده است.ردفرضH0درسطح معنادار0.05نشانگران است که میانگین امتیازمتغیر میزان پذیرفته شدن شرکته در بورس بر ویژگی کیفی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی در جامعه هدف بزرگتر از3(مقدار میانی دامنه مقادیرممکن_قابل اخذ_متغیرموردبررسی)براوردمی گردد.بنابراین تاثیر پذیرفته شدن شرکتهادر بورس برویژگی قابلیت مقایسه اطلاعات در صورتهای مالی در سطح معنادار0.05تایید می گردد.

3-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره سه:
فرضیه پژوهشی فرعی سوم : تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد اطلاعات در صورتهای مالی:
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت اعتماد اطلاعات در صورتهای مالی
جدول 22-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی قابلیت اعتماد اطلاعات در صورتهای مالی
سطح معنی داری
T مقدار آزمون
انحراف استاندارد
میانگین
تعداد
0.069
2.983
0.730
2.165
105

H0 : µ ≤ 3
H1 : µ > 3

نتیجه حاصله:
مقداراماره ازمون tبرابربا2.98محاسبه شده است.رپذیرش فرضH0در سطح معنادار 0.05نشانگرانست که میانگین امتیازمتغیرتاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس بر قابلیت اعتماددرصورتهای مالی در جامعه هدف کمتراز3(مقدارمیانی دامنه مقادیرممکن_قابل اخذ_متغیرموردبررسی)براورد میگردد.وبنابراین تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس بر ویژگی کیفی قابلیت اعتماد اطلاعات در صورتهای مالی ذر سطح معنا دار0.05تاییدنمگردد.

4-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره چهار
فرضیه پژوهشی فرعی چهارم : تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی:
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی
جدول 23-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی
سطح معنی داری
T مقدار آزمون
انحراف استاندارد
میانگین
تعداد
0.026
2
0.6043
3.1706
105

H0 : µ ≤ 3
H1 : µ > 3
نتیجه حاصله:
مقدار اماره ازمون tبرابربا2.00محاسبه شده است.ردفرضH0درسطح معنادار0.05نشانگر انست که میانگین امتیاز متغیر تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس برویژ گی کیفی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی در جامعه هدف بزرگتر از 3(مقدار میانی دامنه مقادیر ممکن_قابل اخذ_متغیرمورد بررسی)براوردمی گردد.بنابراین تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس بر ویژگی کیفی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی در سطح معنادار0.05تایید می گردد.

5-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه اصلی تحقیق:
فرضیه پژوهشی اصلی : تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی:
آزمون تی -استودنت تک نمونه ای برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی:

جدول 24-4 آزمون تی -استودنت تک نمونه ا ی برای تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات در صورتهای مالی:
سطح معنی داری
T مقدار آزمون
انحراف استاندارد
میانگین
تعداد
0.000
3.55
0.4923
3.2468
105

نتیجه حاصله:
مقداراماره ازمونtبرابربا3.55محاسبه شده است.پذیرش فرضH0درسطح معنادار0.05نشانگرانست که میانگین امتیازمتغیرمیزان تاثیرپذیرفته شدن شرکتهادربورس اوراق بهادار برویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی در جامعه هدف بزرگتر از3(مقدارمیانی دامنه مقادیر ممکن_قابل اخذ_متغیرموردبررسی)براورد می گردد.بنابراین تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادر بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی در سطح معنادار0.05تایید می گردد.

فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه
نتیجه گیری ،مرحله نهایی کارعملی تحقیق است .این مرحله به چند دلیل حائز اهمیت خاص است .همه نتایج تحقیق دراین قسمت مشخص می شوند ،این قسمت خلاصه ای ازیافته ها وایده های کامل فرآیند علمی تحقیق است .ومهمتر ازهمه اینکه حاصل تحقیق ،آن چیزی است که در نتیجه گیری بدست می آید. با توجه به این نکات،در نتیجه گیری پس ازمرورچارچوب و روند تحقیق ،نتایج حاصل ازتحقیق ارائه می گردد.درنهایت پیشنهادهای قابل ارائه براساس شناخت های بدست آمده ارائه می گردد.بدین ترتیب می توان گفت که درنتیجه گیری تحقیق سه اقدام انجام می شود (عزتی ،1376، 158)1.
1- مرورچارچوب تحقیق
2- نتیجه گیری
3- تدوین پیشنهادات قابل ارائه

2-5خلاصه تحقیق
هدف اصلی تحقیق حاضر ((بررسی تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر مــیزان رعایـت ویــژگـیهای کیـفی اطلاعات در صورتهـای مــالی)) بوده است وبدین ترتیب سوال اساسی تحقیق به این صورت بیان می گردد:
تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار درتهران چگونه است ؟
که برای جواب به آن 4 سوال مطرح شدوبه تبع آن یک فرضیه اصلی وچهار فرضیه فرعی بیان شد.
درراستای انجام تحقیق ،بعد از مطالعات مقدماتی در مبنای نظری وپژوهشی واستفاده از نظرات اساتید وصاحب نظران به منظور ارائه مفهوم آشنایی از ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری فصل دوم تحقیق شکل گرفت .پس از آن به منظور تعیین میزان نقش پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی جامعه آماری تعیین ونمونه گیری انجام شد.
سپس پرسشنامه ای به عنوان ابزارگردآوری اطلاعات طراحی شد که با توزیع نمونه ای مقدماتی ازآن واستفاده ازنظرات کارشناسان مربوطه واستاد ارجمند ،ازپایایی وروایی آن اطمینان حاصل شد.
به این ترتیب فعالیت میزانی با توزیع پرسشنامه ها در جامعه آماری شروع وبه جمع آوری آنها خاتمه یافت .درنهایت به منظور تجزیه وتحلیل داده هاازروشهای آماری توصیفی واستنباطی استفاده شد.بدین منظور ازنرم افزارهای SPSS استفاده گردید .
فصل اول مربوط به طرح تحقیق می باشد که در ان ضمن بیان وتعریف موضوع به اهمیت و ضرورت موضوع پرداخته شده، اهداف، فرضیه های تحقیق، قلمرو تحقیق و همچنین واژه های اساسی به طور کلی بیان شده است.
در فصل دوم مروری به طور فشرده بر ادبیات حسابداری در زمینه تحقیق دارد و ضمن اشاره به مباحث تئوریک مطرح شده در این زمینه، مروری مختصر بر تحقیقات تجربی انجام شده در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه که به نوعی به موضوع تحقیق مربوط می شوند، عرضه شده است.
در فصل سوم، توضیح تفضیلی درباره روش تحقیق و مدلهای مورد استفاده در ازمون فرضیات ارائه می کند و اهم روشهای گرداوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل و محاسبات انجام شده را نشان می دهد.
در فصل چهارم دادهها و اطلاعات با استفاده از روشها و مدلها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ونتایج ان ارائه می گردد.
در فصل پنجم که همین فصل می باشد به بررسی نتایج تحقیق پرداخته می شود، در این فصل ضمن بیان خلاصه ای از تحقیق، نتایج حاصل از ازمون فرضیه ها، پیشنهادهای مربوطه ارائه گردیده است.

3-5 نتیجه گیری
1-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی اول
طبق نتایج بدست آمده ،معین شد پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی کیفی مربوط بودن در صورتهای مالی تاثیر بالایی دارد.
با بحث وبررسی درمبانی نظری می توان عنوان کرد که چارچوب و الزامات قانونی جهت پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار ،به استفاده کنندگان کمک می کند تا تصمیم گیری های مدیریتی ومالی بهتری را اتخاذ نمایند چرا که مربوط بودن اطلاعات را افزایش می دهد.
آنچه درارزیابی ها بدست آمد حاکی ازآن است که پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار در به موقع بودن ارائه اطلاعات تاثیر بسزایی دارند.

2-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی دوم
طبق نتایج بدست آمده معین شد پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی کیفی قابلیت مقایسه در صورتهای مالی تاثیر بالایی دارد.
دلیل آن رامی توان اینگونه دانست که درصورتهای مالی منتج ازدستورالعمل سازمان بورس از فرمت مشخص استفاده می گردد وهمچنین رویه های یکنواخت را برای صورتهای مالی تعریف می نمایند.بنابراین ثبات رویه درآن شرکت افزایش می یابد وهمچنین افشای مالی بیشتری انجام می گردد.بنابراین قابلیت مقایسه اطلاعات مالی شرکت افزایش می یابد ودیگرقابلیت مقایسه شرکتهای مختلف بایگدیگر به دلیل تفاوتهای زیادی درمحتوا و روش توزیع گزارشهای مالی مختلف ،کاهش می یابد.

3-3-5 نتیجه گیری بررسی فرضیه سوم
طبق نتایج بدست آمده معین شد ، پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی کیفی قابلیت اعتماد درصورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده دربورس تاثیـرپایینی دارد .
قابلیت استفاده اطلاعات حسابداری بیشتربه تهیه کنندگان اطلاعات بستگی دارد.تا ابزارهایی که با آن اطلاعات تهیه می گردند،زیرا تهیه کنندگان اطلاعات هرکدام درصورتی که ازروش اندازه گیری صحیح بسته به شرایط استفاده نمایند تاثیرگذاری متفاوتی را دارند وهمچنین درانجام صادقانه وبدون سوگیری وجانبداری عمل نمایند واطلاعات رابه طور کامل ارائه نمایند وتنها تایید کننده این اطلاعات حسابرسان می باشند .به طور کلی اطلاعات مالی هنگامی قابل اعتماد است که حسابرسان مستقل آن را تایید کنند.

4-3-5 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی چهارم
طبق نتایج بدست آمده ،معین شد پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی کیفی قابل فهم بودن در صورتهای مالی تاثیر بالایی دارد .
با بحث وبررسی درمبانی نظری می توان عنوان کرد که برنامه ها و دستورالعمل های سازمان ، ادغام و طبقه بندی صحیح اطلاعات و همچنین میزان توان استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری را مدنظر داشته و این امر به درک بهتر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی و اتخاذ تصمیمات مدیریتی بهتر کمک می کند.ارزیابی ها ی بدست آمده حاکی ازآن است که پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار در قابل فهم بودن اطلاعات تاثیر بسزایی دارند.

5-3-5 نتیجه گیری کلی
همانطور که در فصل چهارم مشاهده شد میزان پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگیهای کیفی اطلاعات در صورتهای مالی مورد ارزیابی قرارگرفت ونتایج به شرح زیر حاصل شد:
جدول 1-5 تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برهر یک از ویژگیهای کیفی
ردیف
ویژگیهای کیفی
میزان تاثیر
1
مربوط بودن
بالا
2
قابلیت مقایسه
بالا
3
قابل فهم بودن
بالا
4
قابلیت اعتماد
پایین

نتایج این تحقیق نشان میدهد که پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تغییرات قابل توجهی بر ارائه و محتوای اطلاعات صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده دربورس اوراق بهادار تهران ایجاد کرده است .بخصوص درکیفیت مربوط بودن اطلاعات حسابداری که عمدتا از به موقع بودن اطلاعات ناشی می گردد.
وهمچنین ازجداول فوق مشخص است که تاثیر در کیفیت مربوط بودن صورتهای مالی دررتبه بالا قرار گرفته است .
همانطور که در جدول فوق معین شده است میزان این تاثیر برقابلیت مقایسه نیز بالا می باشد وبه دلیل افزایش درثبات رویه قابلیت مقایسه را درسالهای مالی متقاوت شرکت فراهم می سازد .ومیزان تاثیر برقابلیت اعتماد پایین بوده است .چراکه همواره قابلیت اعتماد صورتهای مالی حسابرسی شده تحت تاثیر روش های اندازه گیری صحیح ویا ارائه کامل وبدور ازجانبداری تهیه کنندگان اطلاعات که همان حسابداران می باشند ،بوده است واین حسابرسان می باشند که می توانند سبب افزایش این ویژگی گردند.
علاوه براین آنچه درجداول فوق معین گردیده است حاکی از تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ویژگی قابل فهم بودن اطلاعات در صورتهای مالی می باشد.

4-5 پیشنهادات کاربردی
نتایج تحقیق نشان می دهد که پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی های کیفی اطلاعات تاثیر گذار است که در این راستا پیشنهاداتی که به نظر میرسدعبارتنداز:
– بورس اوراق بهادار تهران در تدوین مقررات مربوط به افشای اطلاعات حسابداری شرکتهای عضو، یافته های تحقیق را مد نظر قرار دهد و در جهت پر کردن خلاهای اطلاعاتی اقدامات لازم را به عمل اورد.
– طراحی سیستم های حسابداری مناسب بافناوری جدید وتدوین دستورالعمل ها و موازین متناسب با آنها
– دردسترس بودن تجهیزات لازم بصورت ارزان وبستر سازی فرهنگی
تا اقداماتی مذکور صورت نگیرد امکان ایجاد مدل جدید صورتهای مالی که نیازهای استفاده کنندگان را دردنیای که فناوری اطلاعات دسترسی به اطلاعات رامکفی شناخته است وجود نخواهد داشت .

5-5 پیشنهادات برای تحقیقات آتی
با انجام هر کارعملی راه به سوی مسیرجدید بازمی شود وادامه راه مستلزم انجام تحقیقات دیگری است .بدین لحاظ تحقیقاتی که درادامه تحقیق حاضر توصیه می شود انجام گیرند به شرح زیر است :
– نقش پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار بر ساختار سرمایه شرکتها
– نقش پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برکیفیت حسابرسی حسابداران مستقل
– نقش پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برجذب سرمایه گذاری شرکتها
– نقش پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برتصمیم گیریهای مالی ومدیریتی

6-5 محدودیتهای تحقیق
این پژوهش ازمحدودیت هایی برخورداراست که یافته های تحقیق راتحت تاثیر قرارمی دهدازجمله:
1-کمبودمنابع علمی وسوابق تحقیقاتی در داخل کشورمرتبط باموضوع تحقیق.
2-ازانجا که گرداوری اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه کتبی است از این رونتایج حاصله دارای محدودیت ذاتی پرسشنامه کتبی می باشد ازجمله انکه ممکن است هنگام پاسخ دادن به پرسش ها عواملی مانند محافظه کاری عدم دقت وصراحت و…بر نحوه پاسخ گویی تاثیرگذاشته باشد.بنابراین در تعمیم یافته ها باید همه این عوامل رادر نظر گرفت

پیوست ها

پیوست الف: پرسشنامه

نامه همراه پرسشنامه
باعرض سلام واحترام
پرسشنامه حاضردرراستای پایان نامه کارشناسی ارشدتحت عنوان بررسی تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی می باشد که موضوع پایان نامه اینجانب ملیحه کاظمی دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری است.
الف) هریک ازسوالات شامل پنج گزینه می باشد. لطفا نزدیکترین گزینه را که با نظر شما مطابقت دارد انتخاب نمایید .
ب) به سوالات با توجه به تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری در صورتهای مالی شرکت ها پاسخ دهید .
ج ) درصورتی که مایل می باشید با نظرات تکمیلی خود اینجانب را بیشتر یاری نمایید موارد را درپایان پرسشنامه مرقوم فرمایید .
لازم به ذکر است نتایج حاصل از پاسخهای داده شده فقط بصورت اماری وکمی ارائه واز ذکر جزئیات خودداری خواهد شد.
پیشاپیش از اینکه وقت باارزش خودرادر اختیار این پژوهش قرارمی دهید از شما سپاسگزاری می نماید.

قسمت اول
1- میزان تحصیلات شما در چه حدی است ؟
الف)دیپلم ب)فوق دیپلم ج)لیسانس د)فوق لیسانس ه)دکتری
2-سابقه کاری شما چقدر است ؟
الف) کمتر از5 سال ب) بین5-10سال ج) بین10-15سال
د) بین15-20سال ه) بیشتر از20سال
3- میزان آشنای شما با صورتهای مالی شرکتها چقدر است ؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

قسمت دوم :
4- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی به موقع بودن اطلاعات چقدر است ؟ (به موقع بودن :اطلاعات به موقع در اختیار استفاده کنندگان قراربگیرد)
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

5- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی سودمندی پیش بینی به چه میزان است ؟(سودمندی پیش بینی :اطلاعات به نحوی فراهم شودکه استفاده کنندگان رادرپیش بینی نتایج وفعالیتهای جاری وآتی یاری رساند )
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

6- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی سودمندی درارزیابی چقدر است؟ (سودمندی درارزیابی :اطلاعات مالی به نحوی فراهم گرددکه درمقایسه نتایج رویدادهاوفعالیتهای گذشته باانتظارات قبلی وتایید یا تعدیل این انتظارات مفید واقع شود واستفاده کنندگان را درتصمیم گیری برای اصلاح امور یاری رساند )
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

7- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابلیت تایید چقدر است؟(قابلیت تایید:اطمینان ازاینکه روش اندازهگیری معاملات ورویدادهای مالی بادقت وبا نظم به کار رفته است )
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

8- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی کامل بودن به چه میزان است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

9- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی صحیح بودن به چه میزان است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □
10- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی رجحان محتوابرشکل چقدر است ؟(رجحان محتوابرشکل :اطلاعات ،مضمون ومحتوا اقتصادی معاملات ودیگر رویدادهای مالی را به روشنی وصف نماید )
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

11- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی بی طرفانه بودن به چه میزان است ؟(بی طرفانه بودن :درتهیه اطلاعات وارده آن ازگروه خاص جانبداری نشود وازافراط یاتفریط وخوش بینی یا بدبینی در اندازه گیری خودداری شود)
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

12- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار درمقایسه بین شرکتها به چه میزان است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

13- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی ثبات رویه به چه میزان است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

14- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی افشای کافی اطلاعات به چه میزان است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

15- به نظر شما میزان تاثیر پذیرفته شدن شرکتها در بورس اوراق بهادار برویژگی قابل فهم بودن اطلاعات چقدر است؟
خیلی کم □ کم □ متوسط □ زیاد □ خیلی زیاد □

قسمت سوم:
در صورتی که مایل می باشید با نظرات تکمیلی خود ما را یاری نمایید لطفا در قسمت زیر مرقوم فرمائید.
نظرات تکمیلی:

پیوست ب: آزمون پایائی پرسشنامه
آزمون الفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه

N of cases =105
N of Items = 20
Alpha = .9041

در صورتی یک پرسشنامه پایاست که مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از مقدار 0,7باشد وهر چه این مقدار به عدد 1 نزدیکتر باشد پرسشنامه از پایایی بالاتری برخوردار می باشد. در پرسشنامه اخیر مقدارآلفا برابر0,9041می باشد که از مقدار 0,7بزرگتراست پس پرسشنامه پایاست وما می توانیم عملیات اماری بر روی این پرسشنامه شروع نمائیم.

منابع و ماخذ

منابع فارسی:

1. آذر ، ع و منصور مومنی ،. 1381، "آمار و کاربرد آن در مدیریت" ، جلد دوم ، انتشارات سمت
2. ارزیتون، و. ، 1383،"بررسی رابطه ویژگی های ساختار مالی و عملکردی شرکت ها با سطح افشای اطلاعات در صورتهای مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی.
3. بدری ،ا،1372، "اطلاعات حسابداری وتصمیم گیری:چند فرضیه رفتاری"،فصلنامه بررسی های حسابداری وحسابرسی،شماره4،صص 83-63.
4. بست ، ج . ، ترجمه حسن پاشا شریفی و نرگس طالقانی ، 1376، "روش های تحقیق در علوم رفتاری" ، تهران، انتشارت رشد
5. بهرامفر،ن و ولی اله رسولی ،1377، "ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت ونقش آن در تصمیم گیری مدیریت"، فصلنامه بررسی های حسابداری وحسابرسی،شماره25،صص 109-86.
6. تالانه، ع، و حسین حمزه نخجوانی،1371،"فرآیند تصمیم گیری افراد با استفاده از اطلاعات حسابداری"،نشریه حسابدار،شماره 12 ،صص60-56.
7. جهانخانی ، ع و علی پارساییان ، 1377، "مدیریت مالی" ، جلد اول ، انتشارات سمت
8. حساس یگانه ،ی، و علی اکبر یحیی پورف ،1382، "مبانی نظری گزارشگری تجاری"،مجله حسابدار،شماره 152،151،150 .
9. خادم ،ح ،1375، "بررسی تاثیر اطلاعات حسابداری بر تصمیم گیری مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"،پایان نامه کارشناسی ارشدحسابداری، دانشگاه تهران
10. خاکی ، غ .ر، 1387 ، "روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی" ، انتشارات بازتاب
11. خلیلی شورینی ، س .، 1376 ، "روش های تحقیق در علوم انسانی" ، انتشارات رشد
12. سازمان بورس اوراق بهادار تهران ، 1383، "مجموعه قوانین، مقررات و آیین نامه های بورس اوراق بهادار" ، انتشارات نقش ایران
13. سیف نراقی ، م .، 1376، "روش های تحقیق در علوم رفتاری" ، انتشارات آگاه
14. صیدی ، ح،. 1387 ، " ارائه مدلی برای گزارشگری مالی در بازار سرمایه اسلامی (نمونه موردی ایران)" ، رساله دکتری حسابداری ، دانشگاه علامه طباطبایی
15. طالقانی، م،1381، "روش تحقیق نظری (رشته علوم اجتماعی) انتشارات دانشگاه پیام نور ،
16. عالی ور ، ع .، 1365 ، "افشاء در گزارشگری مالی" ، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی
17. قضاوی ، ا ،. 1378، "بررسی عملکرد بورس اوراق بهادار تهران از جنبه نشر و افشاء اطلاعات از دیدگاه سرمایه گذاران و مقایسه آن با چند بورس معتبر کشورهای پیشرفته" ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری ، دانشگاه علامه طباطبایی
18. مکرمی ی، 1374، "هدف از صورتهای مالی و ویژگی های کیفی اطلاعات مالی"، مجله حسابدار،شماره 110،صص13-6 .
19. ملکیان ، ا .، 1376 ، "جامعیت گزارشهای سالانه و ویژگیهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران" ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری ، دانشگاه شهید بهشتی
20. نوری فرد ، ی .، 1377 ، "افشاء اطلاعات در گزارشهای مالی" ، موسسه حسابرسی

منابع لاتین:

1. American Accounting Association ,(1977), "Conceptual framework for financial and reporting", elements of financial statements and their measurement, AAA.
2. Brian j.bushee and Christion leuz ,(2005), " Economic consequences of SECdisclosure regulation : evidence from the OTC bullation board" , journal of accounting and economics .
3. Brown Lee, F. Hawkins,(2001), " corporate financial reporting fourth edition", MC Graw-Hill Iewin.
4. Cerf , alanr . ,(1996), "corporate reporting and investment disclosure" , berkeley the university of california.
5. FASB ., 1978 , "objectives of financial reporting by business enterprises statement of financial accounting" , concept NO.1 , p,30 .
6. Gular‚aras and david crowther . ,(2008), "developing sustainable reporting astandards", journal of applied accounting research , vol 9 , NO .1 .
7. Hendriksen, Erelouis,(1992), " Kolers dictionary for accountants", 5th.
8. jan‚ barton and gregory waymire . ,(2004), "investor protection under unregulated financial reporting" , journal of accounting & economics
9. McGrann,J,(2002), "Using Financial Information to Improve Ranch Performance", Department Of Agricultural Economocs, Texas and A.M.University.
10. Singhvi , s & H.B desai . ,(1971), "an emprical analysis of the quality of corporate financial Disclosure" , accounting review , january .
11. Travica, B, & Cronin, B,(1995), "The Argo : A Strategic information Systems for Groupn Decision Making", International Journal of Information Systems, Vol 15 . I ssue 3. Pp 223-236.
12. www.Fasb .org, (1978), "Financial Accounting Standard Board, Concept No. 1 Objective of financial Reporting by Business Enterprises, FASB", Standard. November. Para 6.
13. www.Fasb.org, (2000), "Financial Accounting Standard Board, Steering Committee", Business Reporting Research Project.

Abstract:
today, economic development based on access to finance for investment is based. The various groups, while that decision regarding investment in turn created a system depends on good information. Disclosures role in the correct and informed decisions, especially investors are different groups. However, information for investors and others is important, should appropriately enough, and full disclosure to be useful in deciding those to be so important information should also aspects of data quality characteristics, are complete. The research hypothesis is as follows: between acceptance and quality characteristics of the stock companies in the financial statement information are related. Methods and instruments collect data through field studies and questionnaires are distributed, the number of 15 questions, which is about two categories are divided into public and professional. For normal levels of disclosure of test Kolomugorof Simonov direction in effect accepted Companies Stock Exchange on qualitative characteristics of financial statements information on test inferential statistics (t-test single sample) is used. According to the above the following results have been achieved: the admission Companies Stock Exchange on the characteristics of relevance, comparability, and be understandable but the effect is high specificity of its effect on the reliability is low.
Key words: Quality characteristics, relevance, reliability, comparability, to be understood.

Islamic Azad University
Arak Branch

Faculty of Management-Department of Accounting
((M.A)) Thesis

Subject:
Effect of Acceptance in the Corporate Stock of the Qualitative Characteristics of Information in Financial Statements

Thesis Advisor:
M. Hemmat Far Ph.D.

Consulted by:
I. Noori Ph.D.

By:
Malihe Kazemi
Summer 2011
1.Lodia et al,2003
1 – Financial Flexibility
1- Financial Statement
4-Financial Statement
5-Financial Position
6-Financial Performance
7-Foster,1986,25

9-FASB
1- Stockholders
2- Other Investors
3- Creditors 4-
13-FASB,1978,30
14-Hendriksen,1993,851-852

16-investors
17-creditors
3- Employee
1- Government
2 – Society
3 – Other users
22- FASB٬1978٬30
2- Adequate Disclosure
3- Proper Disclosure
4 – Full Disclosure

28-Hendriksen,1993,851-852
1- Accounting Principle Board

31-FASB

2- Collection and processing costs
34 – Litigation costs
35 – Political costs
36 – Competitive disadvantage costs
37 – Constraints on managerial behavior cost
2- Reliability

3- Validity
4- Validity Content

2- Representative
44- Validity
45- Relability
1- Survey
—————

————————————————————

—————

————————————————————

ب

فهرست مطالب
عنوان صفحه

ط

فهرست جداول
عنوان صفحه

س

فهرست نمودارها
عنوان صفحه

3

فصل اول ……………………………………………………………………………………. کلیات تحقیق

5

فصل دوم ………………………………………………………………………. مروری بر ادبیات تحقیق

49

فصل سوم ……………………………………………………………………………. روش اجرای تحقیق

60

فصل چهارم ………………………………………………………………………. تجزیه و تحلیل داده ها

86

فصل پنجم ……………………………………………………………………… نتیجه گیری و پیشنهادات

93

104

103

105