فهرست بندی
فصل اول. طرح تحقیق
مقدمه
بیان موضوع تحقیق
بیان مسئله و سوال پژوهش
سوال پژوهش
هدف تحقیق
فرضیه تحقیق
متغیرهای تحقیق
اهمیت ضرورت و فایده های موضوع تحقیق
تعریف مفاهیم
تعریف عملیاتی
فصل دوم. گستره نظری و سوابق عملی تحقیق
پیشینه و تاریخچه نظری
نظریه های مربوط به افسردگی
نظریه های روان بریایی
نظریه یادگیری
ماهیت افسردگی
شناخت افسردگی
شیوع افسردگی
تشخیص افسردگی
نشانه های افسردگی
اراات روانی افسردگی
تغییرات روزانه
علل اختلال افسردگی
درمان افسردگی
ورزش
تعریف ورزش
انتخاب برنامه ورزش
ورزش در بعد انسانی
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
نوع و روش تحقیق
تعریف گروه نمونه آماری
توضیح روش نمونه گیری و مراحل انجام آن
داده های مورد نیاز
ابزار تحقیق
ابزار مورد نیاز
روش اجرای داده ها
شیوه جمع آوری داده ها
شیوه روش آماری تحقیق
فصل چهارم: داده های آماری
فصل پنجم: نتیجه گیری
تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری:
ابتدا نمره های افراد مختلف (ورزشکار و غیر ورزشکار) را در دو جدول جداگانه دسته بندی می کنیم تا برای محاسبات راحت بتوان عمل کرد.
جدول 1-4 نمرات افراد عادی (غیر ورزشکار)
1
33
11
35
21
30
31
11
41
20
2
33
12
34
22
25
32
13
42
21
3
31
13
31
23
25
33
3
43
22
4
4
14
35
24
25
34
7
44
23
5
3
15
38
25
17
35
9
45
24
6
42
16
28
26
14
36
9
46
25
7
42
17
24
27
13
37
15
47
29
8
31
18
24
28
13
38
17
48
35
9
33
19
26
29
16
39
18
49
36
10
33
20
28
30
15
40
19
50
32
جمع
285
303
193
121
267
جمع کل نمره ها: 1169
جدول 2-4 نمرات افراد ورزشکار
1
22
11
42
21
1
31
2
41
10
2
21
12
13
22
8
32
3
42
10
3
27
13
13
23
9
33
4
43
13
4
21
14
14
24
10
34
7
44
13
5
27
15
13
25
3
35
7
45
15
6
28
16
18
26
4
36
7
46
18
7
25
17
20
27
3
37
6
47
20
8
27
18
7
28
2
38
5
48
25
9
29
19
9
29
6
39
5
49
29
10
36
20
2
30
4
40
9
50
33
جمع
263
151
50
55
186
جمع کل نمره ها: 705
فرضیه شماره 1 بین ورزش و میزان افسردگی در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار رابط معنی داری وجود دارد. در اینجا روشهایی را مورد بحث قرار می دهیم که براساس آنها با استفاده از فقط یک یا چند عدد می توان در مورد خصایص متغیرهای مشاهده شده اطلاعات سودمندی به دست آورد. این اندازه های توصیفی، آمار یا شاخص آماری نامیده می شوند.
این اصطلاح معمولا برای آن دسته از داده ها به کار می رود یک گروه نمونه به دست آمده است. این شاخص ها نشان می دهند که موارد مطالعه شده به طور کلی چگونه هستند و یا داده های حاصل در ارتباط با هم و یا به طور متوسط چه وضعی دارند؟ این شاخص ها که تحت عنوان اندازه های گرایش مرکزی مطرح می شوند عبارتنداز:
الف- میانگین
ب- میانه
ج- نما یا مد
هریک از شاخص ها، به گونه ای معرف مقدار متوسط یا اندازه گرایش مرکزی داده ها تلقی می شوند. که به ترتیب مورد بحث قرار می گیرند.
الف- میانگین1: میانگین کمیتی است که مقدار متوسط و یا به عبارت دیگر مرکز ثقل داده های به دست آمده را نشان می دهد و اکثرا آن را با علامت (X بار) نشان می دهند و از فرمول زیر بدست می آید:
فرمول محاسبه میانگین
حال میانگین دو گروه را محاسبه می کنیم:
گروه عادی
گروه ورزشکار
مشاهده می شود که میانگین افسردگی افراد ورزشکار کمتر از افراد عادی است.
ب- میانه2: میانه به عنوان یکی از شاخص های گرایش مرکزی، عددی است که 50 درصد افراد بالاتر از 50 درصد افراد پایین در یک توزیع جدا می کند بنابراین میانه عددی است که جمعیت مورد مطالعه را از لحاظ توانایی یا ویژگی مورد سنجش به دو نصف تقسیم می کند و از این رو آن را عدد 50 درصدی می نامند. میانه را Mn یا Md (مخفف Median) نشان می دهند و آن را به طریق زیر در داده های طبقه بندی نشده به دست می آورند، ابتدا داده ها را به صورت صعودی یا نزولی مرتب می کنیم و بعد عددی را که در مرتبه ام جای دارد، به دست می آوریم.
وقتی n فرد باشد عدد مربوط به نفر وسط میانه است وقتی n زوج باشد میانه برابر میانگین دو عدد متوالی خواهد بود که در وسط قرار می گیرند.
"میانه گروه عادی"
20-19-18-17-16-15-15-14-13-13-13-11-9-9-7-4-3-3
31-31-30-29-28-28-26-25-25-25-25-24-24-24-23-22-21
42-42-38-36-35-35-35-34-33-33-33-33-32-31
میانه گروه عادی
"میانه گروه ورزشکار"
10-10-10-9-9-9-8-7-7-7-7-6-6-5-5-4-4-4-3-3-3-2-2-2-1
27-27-25-25-22-21-20-20-18-18-15-14-13-13-13-13-13
42-36-33-29-29-28-27
میانه گروه ورزشکار
مد3 یا نما
نما در یک مجموعه داده ها به عدد یا متغیری گفته می شود که بیشترین تکرار یا فراوانی را داشته باشد و آنرا با mo نشان می دهند. و از فرمول زیر قابل محاسبه است:
نمای گروه عادی
نمای گروه ورزشکار
واریانس4 و انحراف استاندارد (معیار5)
متوسط مجذور انحراف ها از میانگین راواریانس (پراش) می نامند و آن را اگر در مورد نمونه باشد با V، SD2 یا تنها S2 و اگر درباره جامعه باشد با Q2 (سیگما) نشان می دهند. بنابراین واریانس متوسط پراکندگی نمره ها طول میانگین را با توان دو مشخص می کنند:
فرمول محاسبه واریانس
حال برای به دست آوردن واریانس و انحراف استاندارد هر گروه احتیاج به جدول توزیع فراوانی و محاسبه X و X2 هر گروه داریم.
برای گروه عادی فاصله طبقات را 5 در نظر می گیریم و تعداد طبقات از فرمول زیر بدست می آید: (XH-)XL+1
"گروه عادی (افراد غیر ورزشکار)"
تعداد طبقات
جدول 3-4 توزیع فراوانی و محاسبه X وX2 گروه عادی
جدول توزیع فراوانی گروه عادی
Fx2
X2
X
F
C.L
07/797
69/265
3/16
3
42-38
21/1149
69/127
3/11
9
37-33
52/317
69/39
3/6
8
32-28
21/15
69/1
3/1
9
27-23
45/68
69/13
7/3-
5
22-18
21/681
69/75
7/8-
9
17-13
07/563
69/187
7/13-
3
12-8
76/1398
69/349
7/18-
4
7-3
5/4990
52/1061
50
محاسبه واریانس و انحراف استاندارد
واریانس گروه عادی
انحراف استاندارد گروه عادی
"گروه ورزشکار"
تعداد طبقات
جدول توزیع فراوانی گروه ورزشکار
Fx2
X2
X
F
C.L
841
841
29
1
45-41
576
576
24
1
40-36
361
361
19
1
35-31
1176
196
14
6
30-26
405
81
9
5
25-21
64
16
4
4
20-16
7
1
1-
7
15-11
468
36
6-
13
10-6
1452
121
11-
12
5-1
5350
2229
50
محاسبه واریانس و انحراف استاندارد
واریانس گروه ورزشکار
انحراف استاندارد گروه ورزشکار
فرضیه شماره 2
افسردگی افراد عادی (غیر ورزشکار) از افراد ورزشکار بیشتر است.
جدول شماره 5-4 پراکندگی فراوانی داده های مربوط به افسردگی در افراد غیر ورزشکار مورد بررسی برحسب نسبت و درصد براساس داده های جدول شماره 5-4 مربوط
P%
P(rf)
F
افراد عادی (غیر ورزشکار)
12
12/0
6
طبیعی
16
16/0
8
کمی افسرده
10
1/0
5
نیازمند مشورت با روان پزشک
30
3/0
15
به نسبت افسرده
28
28/0
14
افسردگی شدید
4
4/0
2
بیش از حد افسرده
100
1
50
به افسردگی در افراد غیر ورزشکار که 50 نفر بودند از این تعداد 6 نفر (12٪) حالت طبیعی داشتند و 44 نفر (88٪) بقیه افسرده بودند که شامل کلیه درجات افسرده شناخت شدند 8 نفر (16٪) کمی افسرده، 5 نفر (10٪) نیازمند مشورت با روان پزشک، 15 نفر (30٪) به نسبت افسرده ، 14 نفر (28٪) افسردگی شدید و 1 نفر (4٪) بیش از حد افسرده بودن که در مقایسه با جدول شماره 6-4 نتیجه می گیریم که نسبت و درصد افسردگی در افراد غیر ورزشکار بیشتر است.
فرضیه شماره 3
افسردگی افراد ورزشکار از افراد غیر ورزشکار کمتر است.
جدول شماره 6-4 پراکندگی فراوانی داده های مربوط به افسردگی در افراد ورزشکار مورد بررسی برحسب نسبت و درصد
P%
P(rf)
F
افراد ورزشکار
50
5/0
25
طبیعی
20
2/0
10
کمی افسرده
10
1/0
5
نیازمند مشورت با روان پزشک
16
16/0
8
به نسبت افسرده
2
2/0
1
افسردگی شدید
2
2/0
1
بیش از حد افسرده
100
1
50
براساس داده های جدول شماره 6-4 مربوط به افسردگی در افراد ورزشکار که 50 نفر بودند از این تعداد 25 نفر (50٪) حالت طبیعی داشتند و 25 نفر (50٪) بقیه حالات افسردگی (کلیه درجات) بودند که به صورت جزئی تر توضیح می دهیم از کل افراد افسرده در گروه ورزشکاران 10 نفر (20٪) کمی افسرده، 5 نفر (10٪) نیازمند مشورت با روان پزشک، 8 نفر (16٪) به نسبت افسرده، 1 نفر (2٪) بیش از حد افسرده بودند که در مقایسه با جدول 5-4 نتیجه می گیریم که نسبت و درصد افسردگی در افراد ورزشکار کمتر است.
نمودار 2-4 نمایش ترسیمی داده های افراد گروه ورزشکار جدول 2-4 به صورت نمودار ستونی
با توجه نمودار فوق درمی یابیم که افراد طبیعی در میان گروه ورزشکاران بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده و نصف افراد فاقد افسردگی و بر طبق داده های آماری 50 درصد حالت طبیعی داشتند که در این نمودار اگر با دقت توجه نمایید می بینید که میزان افسردگی در میان گروه ورزشکار به واضع کمتر از گروه غیر ورزشکار است.
نمودار 1-4 نمایش ترسیمی داده های افراد گروه غیر ورزشکار جدول 1-4 به صورت نمودار ستونی
به نمودارهای ستونی دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار توجه کنید که با مقایسه این دو نمودار بیشتر متوجه میزان افسردگی در دو گروه خواهیم شد.
با توجه به نمودار فوق درمی یابیم که میزان افسردگی در افراد غیر ورزشکار بیشترین فراوانی را در دو ستون به نسبت افسرده و افسردگی شدید دارد و اگر با دقت توجه کنید می بینید که افسردگی در میان گروه غیر ورزشکار به واضح بیشتر از گروه ورزشکار دیده می شود.
به نمودارهای دایره ای دو گروه ورزشکار و غیر وزشکار نگاه کنید که با مقایسه این نمودارها بیشتر متوجه میزان و درصد افسردگی در دو گروه می شویم.
نمودار 3-4 درصد میزان افسردگی در گره ورزشکار مورد مطالعه
با توجه به نمودار فوق می بینیم 50 درصد افراد ورزشکار حالت طبیعی داشتند که نصف منحنی به افراد طبیعی اختصاص دارد و نصف دیگر مربوط به درجات دیگر افسردگی است میزان افسردگی در این گروه به نسبت کمتر از گروه غیر ورزشکار است.
نمودار 4-4 درصد میزان افسردگی در گروه غیر ورزشکار مورد مطالعه
با توجه به نمودار فوق می بینیم که در گروه غیر ورزشکار بیشتر سطوح منحنی به درجات افسردگی اختصاص دارد و فقط 12 درصد سطح منحنی را افراد دارای حالت طبیعی به خود اختصاص داده اند نتیجه می گیریم که میزان افسردگی در گروه غیر ورزشکار بیشتر از گروه ورزشکار است.
"آزمون معنی دار بودن"
چون حجم دو گروه بزرگ است از فرمول t استودنت به صورت زر استفاده می کنیم:
گروه غیر ورزشکار (عادی) گروه ورزشکار
n2= 50 n2= 50
X2=23/7 X2= 14
S22=109/18 S22=101/84 =%1در سطح آلفای
فرض صفر
بنابراین چون tcr< tob است در سطح آلفای 1٪ فرض صفر آزمون رد می شود.
چون آزمون t یک آزمون دو دامنه است، اندازه مبین برای رد فرض صفر در سطح 1٪ و برای درجه آزادی
برابر 617/2 است. و چون t محاسبه شده، 73/4 است و از t جدول که برای رد فرض صفر لازم است بزرگتر است، بنابراین فرض صفر رد می شود و لذا چنین نتیجه می گیریم که تفاوت بین دو میانگین معنی دار است.
همانطور که از محاسبات برمی آید فرضیه 1 ما مبنی بر اینکه بین ورزش و میزان افسردگی در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار رابطه معنی داری وجود دارد که در سطح آلفای 1٪ تایید می شود. به عبارت دیگر بین ورزش کردن و میزان افسردگی به احتمال 99 درصد رابطه معنی داری وجود دارد یعنی کسانی که ورزش می کنند به نسبت کمتری افسردگی دارند. و این تحقق یافته های گذشته را که در این باره شده است، تایید می نماید و بر طبق فرضیه 2 و جدول شماره 5-4 میزان افسردگی در افراد غیر ورزشکار 44 نفر (88٪) شامل کلیه درجات افسردگی و 6 نفر (12٪) طبیعی بودند و براساس فرضیه 3 و جدول شماره 6-4 میزان افسردگی در افراد ورزشکار 25 نفر (50٪) طبیعی و 25 نفر (50٪) بقیه شامل همه افسردگی بودند که نتیجه می گیریم افسردگی افراد ورزشکار نسبت به افراد غیر ورزشکار کمتر است.
فصل پنجم
نتیجه گیری
خلاصه
افسردگی اختلالی است که در آن خلق و نیروی زیستی فرد کاسته شده و انسان به نقطه پریشانی می رسد در چنین شرایطی "خود" ممکن است بی ارزش به نظر برسد و جهان معنای خود را از دست بدهد و احساس بدبختی، بیچارگی و ناامیدی در فرد پدید آید. و خلق حاصل مجموعه واکنش های عاطفی در یک زمان معین است. به عبارت دیگر "خلق یک استعداد عاطفی زیر بنایی است که آکنده از گرایشهای هیجانی و غریزه بوده و به حالتهای روحی ما جنبه مطبوع و یا نامطبوع می دهد وبین دو قطب لذت و درد نوسان می کند". شخص افسرده ممکن است به طور واقعی یا غیر واقعی (عینی و ذهنی) به فکر شکستها و ناکامیهایش باشد و آینده در نظر او توام با بی پنهای و ناامیدی جلوه کند. بدین خاطر معمولا در افراد افسرده بیم خودکشی می رود. از هر ده نفر تقریبا یک نفر از افسردگی رنج می برد و زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند.
عواملی که در به وجود آمدن افسردگی دخالت دارند. زیادند، از جمله جنسیت، سن، طبقه اجتماعی، فقدان شغل خارج از منزل، تاریخچه زندگی، نوع شخصیت افسردگی دارای تاثیرات جسمانی، روانی، و اجتماعی است و تاثیرات جسمی آن ممکن است به این صورت ظاهر گردد: فعالیت بیمار کاهش یافته و ممکن است بیشتر وقت خود را در فکر فرو رفته و عبوس باشد چهره بیمار غمگین است و با نگاهی سرد و خیره به محیط خویش می نگرد، با کندی و مکث و تامل به پرسشهای دیگران پاسخ می دهد، آهنگ صدای او سرد و بی روح و یکنواخت است. بیمار دستهایش را به هم می فشارد و یاس و ناامیدی را به آه و داد بیان می کند. به طور یکنواخت به عقب و جلو می جنبد، پوست خود را می کند، لب پایین خود را می جود، ظاهرش حکایت از فقدان دلبستگی دارد لباسش ژولیده است از بهداشت شخصی خودش غافل است چشمانش کسل و فاقد درخشندگی است در میهمانیها شرکت نمی کند و از اجتماع و گروه فعال گریزان است.
از اثرات روانی افسردگی می توان موارد زیر را شمارد: حالت ضعف روحی ممکن است عمیق باشد، بیمار احساس می کند افسرده، زمین گیر و بیچاره شده و نیاز به مراقبت دیگران دارد، تمرکزش ضعیف شده و در سخن گفتن مردد به نظر می رسد. توجه و علاقه کاهش یافته و بیمار احساس می کند علاقه ای به بیان شکستن ندارد.
از اثرات اجتماعی افسردگی می توان مواردی را ذکر کرد: از دست دادن علائق و توجه به فراموش نمودن خویشاوندان و دوستان منتهی می شود. آسیب در تمرکز و از دست دادن علایق، بیمار را به انجام نارسایی کار و غیبت از محل کار تشویق و درجه افسردگی را بیشتر می کند ممکن است ارزشهای اجتماعی و علاقه شخص افسرده به روابط اجتماعی و همنشینی با دوستان از بین برود.
علل مبتلا شدن به اختلال افسردگی ناشی از عواملی مثل: درمان دارویی، اختلال در کار یاخته های عصبی (نرون ها)، نقص در کار غدد درون ریز، علل ژنتیکی ناشی می شود. از داروهایی که باعث افسردگی می شوند، رزرپین، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، اسیتروئیدها، دفن سیکلیدین هیدروکلرید را می توان نام برد.
پژوهشهای روانپزشکان نشان داده است که مصرف داروهای ضد افسردگی (سه حلقه ای) و بازدارنده های "منوآمینواکسید" برای درمان اختلال افسردگی، میزان یک نوع کاته کولامین به نام "نوراپی نفرین" را در مغز افزایش می دهد با افزایش این کاته کولامین علایم مانیک در فرد ایجاد می شود.
یک دسته از اختلالات جسمانی، به دلیل ناهنجاریهای نرونی به وجود می آیند مثلا می توان از بیماری "کره هانتیگتون" نام برد که باعث بهره هوشی می شود و نشانه های دیگر آن وجود حرکات رقص گونه در اندام است که شخص نمی تواند آنها را کنترل کند. بیماری دیگر در اثر نقس در کار یاخته های عصبی به وجود می آید. بیماری پارکینسون است، در این بیماری یک دسته از نابهنجاریهای حرکتی وجود دارد که به علت قطع شدن ارتباط عصب های دو ناحیه در مغز است. افراد مبتلا به این بیماری اغلب از افسردگی رنج می برند.
اگر مقدار کمی از هورمون غده تیروئید وارد خون شود بیمار "هیپوتیروئیدیم" در فرد به وجود می آید این بیماری می تواند باعث ایجاد درد ماهیچه، ریزش مو، یبوست و کاهش میزان شنوایی شود. بیماری دیگری که بر اثر اختلال کار غدد درون ریز به وجود می آید بیماری کوشینگ است هنگامی که غدد آدرنال به شدت به وسیله غدد هیپوفیز تحریک می شوند، مقدار زیادی هورمون کورتیزول درد خون ترشح می کند که بر اثر ترشح همین هورمون علایم اختلال کوشینگ در انسان آشکار می شود.
مهمترین عاملی که فرد را به اختلال مبتلا می کند، ژن های حامل این بیماری است که از والدین به فرزندان منتقل می شوند (عامل ارثی یا نابهنجاریهای ژنتیکی) برای مثال علت خودکشی فرد ممکن است ارثی باشد. قدر مسلم آن است که وجود اختلال مانیک یا افسردگی در والدین، زمینه ابتلا به این بیماری ها را در کودک به وجود می آورد.
نشان داده شده است که لیتیوم هم در اختلال دو قطبی و هم در بعضی انواع یک قطبی موثر است. یک مسئله در زمینه استفاده از لیتیوم در اختلالات دو قطبی این است که بسیاری از بیماران برخلاف تصورات پزشک دارو را ادامه نمی دهند. یک مورد تاکید برای درمان افسردگی عبارت است از: یافتن یک وسیله سنجش به نسبت ساده که بتواند گروههای فرعی مختلف را تشخیص دهد. یکی از این آزمونها که اخیرا در تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرد، تجویز منع کننده: دکسامتازون به بیماران است. این منع کننده شیمیایی هورمونی است که از کرتکس مغز تراویده می شود و موجب کاهش کرتیزول می گردد. ابزار زیست شناختی دیگر برای بررسی علت افسردگی مطالعه دوره های خواب REM است، مرحله ای از خواب که در آن چشمها به سرعت از یک سو به سوی دیگر حرکت می کنند. هدف اولیه بررسی الگوهای REM در افسردگان پیدا کردن راهی بود تا بدان وسیله انواع افسردگیها مشخص شوند، ولی تحقیقات REM برای درمان افسردگی نیز حائز اهمیت است، زیرا آشکار گردیده که محروم ساختن افراد افسرده از خواب REM می تواند افسردگی آنان را کاهش دهد.
براساس نظریه های زیست شناختی دو گروه داروی عمده که برای درمان افسردگی به کار می رود تری سیکلیکها و منع کنندگان MAO هستند که هر دو گروه میزان نوراپی نفرین را افزایش می دهند، ولی تاثیرات آنها تا حدودی متفاوت است. از شیوه های دیگر درمان افسردگی براساس نظریه های زیست شناختی الکتروشک است که عبارت است از عبور جریان الکتریکی بین 70 تا 130 ولت درون سر بیمار.
شیوه های درمان افسردگی از نقطه نظر یادگیری عبارتنداز: مشاهده شخص در خانواده، به عنوان قسمتی از ارزیابی اولیه، فهرستی از رویدادهای خوشایند و ناخوشایند.
برای مبارزه با افسردگی راههای دیگری نیز وجود دارد، از جمله تقویت سلامت جسمی، افکار مثبت، منبع کنترل درونی، اجتماعی شدن، حمایت اطرافیان و منابع مالی، و راههای عملی مانند آرمیدگی و ورزش جسمی آثار منفی افسردگی را به شیوه های مختلف کاهش می دهد: در درجه اول هورمونهای وارد شده در جریان خون به هنگام افسردگی را مصرف می کند و خطر آنها را در تحت تاثیر قرار دادن دستگاه ایمنی بدن کاهش می دهد. در درجه دوم تنش، متراکم شده در ماهیچه ها را آزاد می سازد؛ و بالاخره ورزش، نیرو، نرمی و قدرت بدنی را افزایش می دهد و مقاومت دستگاه قلبی- عروقی را زیادتر می کند.
موضوع مورد تحقیق عبارت بود از اینکه؛ آیا بین ورزش کردن و میزان افسردگی رابطه ای وجود دارد؟ به این منظور تعداد 50 نفر از دانش آموزان دبیرستان حافظ منطقه 5 شهرستان کرمانشاه رشته علوم تجربی از بین افراد غیر ورزشکار و 50 نفر از ورزشکاران (کلیه رشته ها) از باشگاه ورزشی شهید مطهری منطقه 5 همین شهرستان که از بین افراد ورزشکار به روشهای تصادفی انتخاب شدند و به وسیله تست افسردگی بک آزمون شدند. هدف از این تحقیق این بود که معلوم شود آیا ورزش کردن در کاهش میزان افسردگی افراد موثر است؟
طبق بررسی و تجزیه و تحلیل های آماری که انجام شد، میانگین افسردگی در ورزشکاران گروه فوق 14 بود در حالیکه در بین افراد غیر ورزشکار 7/23 بود و این نشان می دهد که افراد ورزشکار افسردگی کمتری دارند. و دلایل این امر همان هایی است که در بالا شرح داده شدند. واریانس و انحراف استاندارد افراد ورزشکار به ترتیب برابر 18/109 و 44/10 بود در حالیکه افراد غیر ورزشکار واریانس آنها برابر 84/101 و انحراف استاندارد نمره آنها برابر 09/10 بود.
در بررسی آزمون معنی دار بودن این رابطه با استفاده از فرمول t استودنت به احتمال 99٪ رابطه معنی داری بین ورزش کردن و میزان افسردگی وجود دارد. شاید فاید و اهمیت این تحقیق این باشد که افسردگی را برای افراد تشریح نموده، منابع به وجود آوردنده آن را معرفی و خلاصه راههای مقابله با آن را نشان دهد و بررسی نماید آیا ورزش کردن در میزان افسردگی تاثیر دارد یا خیر؟
محدودیت های تحقیق:
محدودیتهای بسیاری در این زمینه وجود داشت؛ از جمله آزمون استاندارد و کاملا دقیق و روشنی برای نشان دادن میزان افسردگی فعلا در دسترس نیست. همچنین کتب و منابعی که به بررسی افسردگی و ورزش خصوصا پرداخته باشد، موجود نیست و اگر باشد، نایاب هستند. در ضمن تحقیقات کمی در این مورد انجام شده و بیشتر تحقیقات برگرفته از اورن بک و دکتر هانس سیله در این مورد است؛ عدم همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی (دانشگاه ها) با محقق، عدم دسترسی به پایان نامه ها و تحقیقات اجرا شده در زمینه تحقیق از جمله این مشکلات بوده است.
پیشنهادات تحقیق:
پیشنهاد این حقیر به عزیزان و دانش پژوهانی که قصد تحقیق در این مورد را دارند، این است که ابتدا با آگاهی کامل از منابع و تحقیقات موجود پیش روند و در جستجوی یک آزمون استاندارد و قوی باشند و از نمونه های بزرگتری برای اعتبار تحقیق خود استفاده نمایند. و مراکز علمی و اساتید با محققین همکاریهای لازم را بکنند تا گام های موثری در راه تحقیقات عملی برداشته شود و مراکز علمی نسبت به دانشجویان دانشگاههای ملی و آزاد تفاوتی قائل نشوند و نتایج بدست آمده از تحقیقات را در دسترس محققین قرار دهند تا یافته هایشان اعتبار و روایی بیشتری داشته باشند و بهتر است ادارات آموزش و پرورش نیز این اجازه را به دانشجویان بدهند تا در مراکز مختلف توانایی و اجازه سنجش و آزمون گیری را داشته باشند و بتوان آزمون های استاندارد شده ای ساخت و در جهت رشد جامعه برآمد.
فصل اول
طرح تحقیق
فصل اول: طرح تحقیق
مقدمه
دکتر ویکوز- داگلاس:
"این یک طب جادو نیست، اما افزایش میزان فعالیت فیزیکی راهبرد موثری در کمک به درمان افسردگی است."
مدت هاست که فعالیت بدنی بعنوان راهی برای کسب تناسب اندام و رفع فشار خون بالا، دیابت و چاقی و دیگر بیماری های جسمانی و روانی هواداران خود را جلب نموده است.
تحقیقات در حال گسرتش نشان می دهد که فعالیت جسمی می تواند سبب تخفیف نشانه های برخی اختلالات روانی اضطراب و افسردگی و مانع به وجود آمدن بعد از درمان می شود.
شواهد محکمی وجود دارد مبنی بر اینکه فعالیت جسمانی روحیه را بهتر کرده و از نشانه های افسردگی می کاهد.
با وجود تحقیقات جدید اینکه چه فعالیتی نشانه های افسردگی و اضطراب را کاهش می دهد مشخص نیست.
نظریه های زیادی وجود دارد که از میان آنها نظریه فیزیولوژیک و نظریه روان شناختی هر دو می تواند بهبود نشانه های مرتبط با افسردگی را توجیه کنند. علاوه بر این فعالیت سبب ازدیاد برخی از ناراحتی ها و رها شدن از تنش عضلانی، کاستن از مشکلات خواب، کاهش هورمون های استرس و حتی افزایش دمای بدن می شود که خود اثرات آرامش بخش دارد.
بیان موضوع تحقیق:
تفاوت میزان افسردگی در مردان ورزشکار و غیر ورزشکار ورزشگاه گل گندم منطقه 17 تهران در سال 87-86
بیان مسئله و سوال پژوهش:
از آنجا که اولین قدم برای هر کار علمی و تحقیقاتی سوالی است که ذهن محقق مطرح می شود تو هر محققی با توجه به زمینه کاری خود موضوعاتی برایش مطرح می شود که نهایتا بر آن می شود که ضمن ردیابی آن مسئله و عمق بخشیدن به دانش خویشتن توانسته باشد خدماتی به جامعه علمی کرده باشد ولی آنچه ذهن نگارنده را به خود مشغول نمود و موضوع بحث موجب گردید کشف رابطه ای است برای روان شناسان و مشاوران و روان پزشکان که با مشاهده رفتار او و مصاحبه با او به شخصیت و خلق و خوی وی پی می برد.
سوال پژوهش:
آیا بین میزان افسردگی در مردان ورزشکار و غیر ورزشکار تفاوت معنی داری وجود دارد؟
هدف تحقیق:
هدف از این تحقیق بررسی تفاوت افسردگی بین مردان ورزشکار و مردان غیر ورزشکار ورزشگاه گل گندم منطقه 17 تهران در سال 87-86
فرضیه تحقیق:
متوسط میزان افسردگی در مردان ورزشکار کمتر از مردان غیر ورزشکار است.
متغیرهای تحقیق:
متغیر مستقل: انجام دادن ورزش و فعالیتهای جسمانی.
متغیر وابسته: میزان افسردگی.
اهمیت، ضرورت و فایده های موضوع تحقیق
جبانی که در آن زندگی می کنیم دارای خواص و مشخصاتیست که قسمتی از آنها به کلی سر پوشیده است ولی در زندگی روزانه خود چیزهایی را می بینیم و حس می کنیم و حتی درباره بعضی از محسوسات خود قضاوتهایی می کنیم و این حاکی از این است که به بعضی از حقایق جهان آشنایی داریم. آنچه را که می بینیم و حس می کنیم جهان ظاهری می نامند که با جهان حقیقی کم و بیش تفاوت دارد. هدف اصلی تحقیق کشف اصولی است که در همه موارد صادق باشد اما مطالعه تمامی جامعه به گونه ای که به یک قاعده کلی بیانجامد عملی نیست.
ما یک حوزه آسیب شناسی روانی یعنی افسردگی را انتخاب کردیم به خاطر این که این اختلال شایعترین اختلالی است که در اجتماع و کلینیک با آن مواجه می شویم.
افسردگی یکی از رایجترین اختلالهای عاطفی است با توجه به رواج افسردگی و اثرات بسیار توان فرسای آن کوششهای بسیاری برای پی بردن به علل آن صورت گرفته است. چنانچه معمولا دیده می شود روی آوردهای نظری متفاوت نسبت به افسردگی موجب انواع مختلف مطالعات و مفروضات گوناگون شده است که روی هم مسئله علل و عوامل این اختلال را پیچیده تر می سازد و مطالعات کوتاه مدت و دراز مدت بسیاری در مورد کار آمدی شناخت درمانی در افسردگی انجام شده است.
در این تحقیق سعی می شود با ارائه دادن روش هایی برای تندرستی فرد و کاهش میزان افسردگی به افرادی که دارای خلق پایین و دچار اختلالات افسردگی هستند کمکی کرده باشیم.
تعریف مفاهیم
ورزش: "تربیت بدنی" نوعی تربیت است و بخشی از کل تربیت مکتبی است که جسم را وسط قرار می دهد ولی غایت و هدف "جسم" نیست. از ورزش و تربیت بدنی تعاریف مختلفی شده است که دراینجا ما به ذکر چند مورد از این تعاریف می پردازیم:
روزش اینست که آدمی علاوه بر فائق آمدن بر کارهائی که در توان بازو است بتواند به نیروی عقل هم بر مشکلات پیروز گردد (مظلومی، 1362، ص 27)
ورزش نوعی بازی سازمان یافته است که در آن تمرین حرکات ورزشی به منظور تقویت قوای جسمانی و روحی و کسب مهارتهای اجرایی صورت می گیرد.
خلق: خلق حاصل مجموع واکنش های عاطفی دریک زمان معین است به عبارت دیگر "خلق یک استعداد عاطفی زیر بنایی است که آکنده از گرایشهای هیجانی و غریزه بوده و به حالتهای روحی ما جنبه مطبوع یا نامطبوع می دهد و بین دو قطب لذت و درد در نوسان می باشد (پلامی کلایتون و جمیزه ای بارت، ترجمه محمد حسن سلطانی فر، 1369، ص 7.)
تعریف عملیاتی
در این تحقیق ما سعی داریم که به بررسی رابطه بین ورزش و افسردگی پرداخته و بررسی نمائیم که آیا ورزش به عنوان متغیر مستقل می تواند در میزان افسردگی افراد تاثیر داشته باشد یا خیر و همچنین بررسی نمائیم که میزان افسردگی در افراد ورزشکار و غیر ورزشکار با هم تفاوت دارد یا خیر؟
افسردگی: اختلالی است که در آن خلق و نیروی زیستی فرد کاسته شده و انسان به نقطه پریشانی می رسد در چنین شرایطی "خود" ممکن است بی ارزش به نظر برسد و جهان معنای خود را از دست بدهد و احساس بدبختی، بیچارگی و ناامیدی در فرد پدید آید. (فرجاد، 1374، ص 100)
ورزشکار: منظور از ورزشکار در این تحقیق، کسی است که حداقل 6 ماه به طور مداوم و از هر ماه حداقل 3 هفته و از هر هفته حداقل 3 روز، تمرینات ورزشی داشته باشد.
برای به دست آوردن اطلاعاتی مورد نیاز درباره افسردگی از کتابها و منابع مختلف استفاده نمودم و نظریه ها و تئوریهای مربوط به افسردگی را شرح داده و ماهیت افسردگی را بیان کرده و سعی شد که تعریف از افسردگی ارائه شود و درباره شناخت افسردگی توضیحات لازم ذکر شده و اختلالهای دوره افسردگی را هر کدام جداگانه بررسی کردیم و اختلالهایی را که ممکن است همراه هر دوره افسردگی وجود داشته باشد توضیح داده شدند خصوصیات خاص وابسته به فرهنگ، سن، جنسیت درباره افسردگی شرح داده شد و میزان و شیوع افسردگی در دو جنس مختلف در کودکان و نوجوانان و بزرگسالان تشریح گردید و نشانه های افسردگی در افراد مبتلا به این اختلال را توضیح داده ایم.
ضمنا اثرات روانی، اجتماعی و تغییرات روزانه افسردگی را بیان کرده و علل اختلال افسردگی نیز داده شده و در نهایت برای درمان افسردگی روشهایی را ارائه داده ام. در رابطه ورزش مقدمه ای درباره آن آورده شده و تعریفهای متفاوتی از ورزش ارائه شد که همچنین رابطه ورزش و افسردگی مورد بررسی قرار گرفت و برای انتخاب یک برنامه ورزشی برای هدف های مختلف ورزش مواردی ذکر گردید.
در این روش تحقیق ما توصیفی و مقایسه ای است که میان دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار به بررسی پرداخته ام. جامعه تحقیق در این پژوهش 50 نفر افراد غیر ورزشکار از باشگاه ورزشی گل گندم منطقه 17 شهر تهران و 50 نفر افراد غیر ورزشکار از میان مردان همین منطقه انتخاب شدند. روش نمونه گیری در این پژوهش غیر آزمایشی نوع طبقه ای است که توضیح بیشتر را در فصل سوم آورده ام.
برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از پرسشنامه 21 سوالی بک استفاده کردم و نتایج مربوط به این پرسشنامه را جمع آوری کرده و تجزیه و تحلیل نموده و میزان افسردگی آنان را براساس کلید مشخص کردم.
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از تست افسردگی بک از مشخصه های آماری t و واریانس و انحراف استاندارد به عنوان ابزاری برای تصمیم گیری استفاده کردیم که بر اساس t فرضیه ما مبنی بر اینکه بین میزان افسردگی در افراد و ورزشکار و غیر ورزشکار رابطه وجود دارد.
فصل دوم
گستره نظری
و
سوابق عملی تحقیق
فصل دوم: گستره نظری و سوابق عملی تحقیق
پیشینه و تاریخچه نظری
نظریه های مربوط به افسردگی
علت افسردگی دیدگاههای نظری عمده مورد بررسی قرار گرفته است. مشهورترین دیدگاه درحال حاضر این است که گروههای مشخصی از افراد افسرده وجود دارد. که نشانه های مرضی آنها علل مختلفی دارند. چنین تصور می رود که علل ایجاد کننده نوع دو قطبی شامل رفتارهای مانی و دپرسیو هر دو است، عوامل ژنتیک باشد. بسیاری از پژوهندگان تصور می کنند که اختلال یک قطبی، که در آن افسردگی به تنهایی و بدون حمله های ما نیایی رخ می نماید، دست کم شامل دو گروه فرعی است. افراد گروه اول کسانی هستند که علت افسردگی آنها ناتوانی در سازش با مقتضیات دشوار زندگی است. افراد گروه دوم افرادی هستند که امکان دارد افسردگی آنان علت بدنی داشته باشند؛ مانند دشواریهای در انتقال پیامهای عصبی به دلیل نارسایی و کمبود مقدار انتقال دهندگان شیمیایی بنام کتکولامینها و گروه هورمونهایی شامل اپی نفرین، نوراپی نفرین و دوپامین که در واکنش نسبت به فشار روانی بسیار مهم است. (آزاد، حسین، 1375، ص 359).
نظریه های روان پویایی
مطالعات رون شناختی درباره افسردگی بازیگموند فروید6 و کارل ابراهام7 شروع شد. هر دو در مقالات جداگانه خود درباره افسردگی، این اختلال را به عنوان یک واکنش پیچیده نیست و به از دست دادن چیزی توصیف کردند. فروید در مقاله اصلی خود درباره افسردگی ماتمزدگی و مالیخولیا،8 را به عنوان واکنش طبیعی نسبت دادن کسی یا چیزی که مورد عشق (محبت) فرد بوده است، توصیف می کند. هرچند برخلاف فرد سوگوار، کسی که مالیخولیا مبتلا است، از نوعی تزلزل مفرط احترام به خود9 و از احساس حقارت خویشتن10 به مقیاس عظیم رنج می برد.
فروید عقیده داشت که فرد مبتلا به افسردگی یک وجدان یا فراخور تنبیه کننده قوی دارد. او بر احساس گناه که وجدان موجب آن می شود، تاکید می ورزد. طبق نظریه فروید دلیلی برای اینکه وجدان چنین قوی می شود، مهار کردن احساسات خشم و پرخاشگری است، در غیر این صورت، ممکن است به صورت رساندن به دیگران بروز می کند.
چرا بعضی از افراد با چنین غمزدگی غیر منطقی و افراطی واکنش نشان می دهد؟ نظریه های روان پویایی بر احساسات و واکنشهای ناخودآگاه نسبت به موقعیتهای جدید که اساس آنها حوادث قبلی زندگی است تاکید می ورزد.
اکثر نظام بندیهای روان پویایی بر محور تاریخچه روابط بین فرد و شخص که او در کودکی بیشترین وابستگی به وی را داشته است دور می زند.
بدین ترتیب یک علت مهم افسردگی عبارت است از: اختلال در روابط کودکی. ممکن است علل این اختلاف فقدان واقعی والدین با یک ترس یا خیالبافی درباره از دست دادن یکی از آنها باشد. چون اضطراب مربوط به آن از لحاظ کیفی رنج آور است، این فقدان اولیه از آگاهی خارج می شود. با وجود این، اضطراب تاثیر خود را به جا می گذارد و وقوع حادثه ای که به طور سمبلیک (رمزی) دارای اهمیت است، منجر به افسردگی واقع می شود.
اهمیت از دست دادن والدین در حیوانات با آزمایشهای فراوان مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهشهای هری هارلو تاثیرات جدایی از مادر مورد آزمایش قرار گرفته است. در ابتدا خردسال متعارف، از خود هیجان زدگی نشان داد که به تدریج به کناره گیری11اجتماعی، کندی واکنش به محرکها و حرکت آرام تغییر یافت. سرانجام نوزاد وضعی به خود گرفت که عبارت بود از: روی زمین دراز کشیدن فرد و دست را دور بدن خود حلقه زدن. این نوع واکنش گویای رفتار کسی است که گرفتار افسردگی شدید شده باشد. جان بولبی،12روان تحلیل گر بریتانیایی، یکی از مشهورترین نظریه پردازانی است که بر اهمیت از دست رفتن والدین یا جدایی آنها در رشد آینده کودک تاکید ورزیده است.
طبق نظریه بولبی کودک از مادر یا اشخاص مهم دیگر در اوایل کودکی، خواه به علت بیماری، مسافرت یا علل دیگر موجب احساس اندوهگین، خشم، اضطراب همیشگی می شود که ممکن است بر ربط هیجانی در زندگی بزرگسالی تاثیر بگذارند.
پژوهندگان داده هایی تهیه کرده اند که احتمال ارتباط افسردگی در بزرگسالان را با تجربه از دست دادن والدین آشکار می سازد. مثلا جامعه شناس معروف جورج براون در یک بررسی با 459 زن که در لندن زندگی می کردند، دریافت زنانی که قبل از 11 سالگی مادران خود را از دست داده بودند پیش از زنان دیگر در معرض خطر ابتلا به افسردگی بوده اند.
علاوه بر ان شدیدترین موارد افسردگی در زنان دیده می شود که مرگ یکی از افراد خانواده اش را پیش از رسیدن به 17 سالگی تجربه کرده اند. البته هرکس از دست دادن والدین را در فرد، به عنوان عاملی که دقیقا خطر افسردگی را در سالهای بعدی زندگی افزایش می دهد تلقی نمی کند، هرچند این موضوع به عنوان قسمت مهمی از دیدگاه روان پویایی باقی می ماند.
این فقدان پدر و مادر که بر عزت نفس13اثر می گذارد، ممک است بیشتر سمبلیک باشد تا واقعی، از دست دادن محبت والدین در برابر از دست دادن محبت در اثر مرگ از جمله است.
از بعضی از نظریه های روان پویایی چنین برمی آید که ممکن است افسردگی در سالهای بعدی زندگی به والدین پر توقع مربوط باشد، زیر آنها از کودک می خواهند برای جلب محبت آنان آنچه را که خود خواهان آنند انجام دهند. این گونه والدین گمان می برند طرد و تنبیه روشی است که به کودک کمک می کند تا بچه ای خوب شود در نتیجه این دریغ کردن محبت، ممکن است فرزند الگوی پسر یا دختری خوش رفتار و فروتن را ظاهر سازد، ولی در عین حال سبب خودداری والدین از ابزار محبت نسبت به وی احساس خشم نماید. چنین خشمی، به دلیل آنکه کودک می ترسد به قطع کامل محبت والدینش منتهی شود، آشکار نمی گردد، ولی در عوض، به صورت احساس گناه به درون شخص باز می گردد. تلاش فرد برای فرو نشاندن این خشم در ناخودآگاه مستلزم صرف مقدار زیادی انرژی روانی هم در کودک و هم در سالهای بعدی بزرگسال است و احتمال ظهور افسردگی در بعضی از موقعیتهای زندگی کنونی وی را فراهم می سازد.
کوششهای درمانی موافق با نظریه روانی پویایی عبارت است از: تغییر و اصلاح همخوانیهای موجود بین افکار و احساسات مراجع. درمانگری در دراز مدت در جهت کشف ریشه های ناخودآگاه اختلال خلقی، که به نظر می رسد علت آنها تعارضات حل نشده دوران کودکی باشد به کار می رود.
چون این مقصد بلند پروازانه بازسازی شخصیت در اکثر موارد ممکن نیست، درمانگری حمایتی کوتاه مدت اغلب برای درمان افسردگی به کار می رود تا به افراد فرصتی برای تخلیه افکار و احساساتش داده شود و شوق و امید بهبود در آنان پدید آید (آزاد، حسین، 1375، ص 379)
نظریه یادگیری
پیش فرض نظریه های یادگیری آن است که افسردگی و فقدان تقویت14به هم مربوط اند. نبود تقویت ممکن است چند علت داشته باشد پاسخهای ممکن بدین سبب تضعیف شوند که هیچ تقویتی دریافت نداشته یا حالتی ناخوشایند یا تنبیه کننده به دنبال داشته اند. بسیاری از نظریه پردازان معتقد به دیدگاه یادگیری، به شدت تحت تاثیر کارهای بی- اف- اسکینر15در زمینه شرطی شدن عاملی بوده اند. اکثر دانشمندان مبتدی روان شناس با تغییر رفتار کبوتری که از طریق دریافت غذا به هنگام نوک زدن به نقطه ای مخصوص در قفس خود یا جعبه اسکینر پاسخشان تقویت یافته است، آشنا هستند.
اندیشه های ناشی از کارهای اسکینر از طریق تاکید بر تعامل اجتماعی، به ویژه اینکه چگونه رفتار سایر افراد می تواند به عنوان تقویت عمل نمایند اصلاح و تعدیل شده اند.
لوین سوهن16و همکاران وی از پیشوایان تحقیق در زمینه افسردگی از دیدگاه یادگیری هستند. آنها به طور کلی چنین تاکید می کنند که پایین بودن مقدار واکنش های رفتاری (بدون شد رفتار)17 و احساسات غمگینی یا بدبختی که با افسردگی همراه است مربوط به کمی تقویت مثبت و یا زیادی تجربه های ناخوشایند. این وضع ممکن به یکی از چند مختلف پدید آید:
1. محیط خود به خود ممکن است مسئله ای باشد. امکان دارد که در محیط فرد، عوامل تقویت کنندهخ کم و یا تنبیه کننده زیاد باشد.
2. شخص ممکن است فاقد مهارتهای اجتماعی برای جذب تقویت مثبت یا برای تطبیق موثر با حوادث تنفر انگیز و ناخوشایند شود.
3. به سبب بعضی دلایل در افرادی که مستعد افسردگی هستند موارد تقویت کننده کمتر مثبت و موارد تنبیه کننده، بیشتر منفی به نظرشان می رسد تا افراد عادی. این ممکن است به صورت چرخه ای از کاهش رفتار و یا کناره گیری آغاز شود و به تقویت کمتر یا تنبیه بیشتر بیانجامد. افراد افسرده، حوادث ناخوشایند تراز بیشتری در زندگیشان رخ می نماید و تجربه آنان نیز از این حوادث، ناخوشایندتر از افراد غیر افسرده است. این پاسخ منفی بیشتر، نه فقط از طریق پرسش کردن از افراد برای درجه بندی حوادث ناخوشایند بلکه از طریق رفتار در مورد موقعیت آزمایشگاهی نیز آشکار شده است. تاثیر پذیری خود به خودی گروه های افسرده و غیر افسرده از طریق تحریکات بیزاری انگیزه به صورت ضربه ای الکتریکی خفیف مقایسه گردیده است. گروه افسرده بیشتر از گروه غیر افسرده به محرکهای بیزار انگیز، به صورت واکنش پوستی بالاتر پاسخ می دادند. این تاثیر پذیری ممکن است به صورت مستدل موجب شود که یک فرد افسرده بیش از یک فرد عادی به کناره گیری از اوضاع که آن را ناخوشایند می یابد تمایل داشته باشد. این کناره گیری شناس فرد افسرده را برای تقویت نیز ممکن است کاهش دهد. اهمیت این موضوع، یعنی رابطه بین تقویتهای مثبت و میزان افسردگی توسط لوین سوهن، ولیبت18 (1972) بررسی آشکار شده است که هر قدر تقویتهای مثبت بیشتر باشد افسردگی به دلیل آنکه سایر افراد همنشین با فرد افسرده را ناخوشایند می یابند ادامه می یابد. هنگامی که آشنایان در حد امکان از افراد افسرده اجتناب می ورزند، نه تنها میزان تقویت فرد کاهش بیشتری می یابد بلکه موجب تشدید افسردگی می شوند. تاثیرات منفی که افراد افسرده بر دیگران می گذارند، در آزمایش زیرکانه توسط کوین (1976) آشکار گردیده است. کوین و بکوشند تا از تماس با افراد افسرده اجتناب ورزند. این پاسخ اجتنابی ممکن است، به نوبه خود، در ذهن افراد افسرده نسبت به صداقت دیگران تردید پذیر آورد و دلیلی باشد برای اینکه گرچه افراد افسرده بیش از دیگران برای کسب حمایت می کوشند، ولی خود را به عنوان کسانی که کمتر از حمایت دیگران بهره مندند، درک نمایند. افراد افسرده ممکن است با استفاده رفتار وابسته شدید برای برقراری ارتباط کوشش نمایند؛ و نیز ممکن است برای جلب همدردی و مهربانی دیگران به شکوه هایی پیاپی مبادرت ورزند.
گرچه ممکن است شخصی که به دنبال دریافت این نوع رفتار است در آغاز به بایستگی بدهد، ولی پس از مدتی ممکن است از آن وضع احساس آزردگی یا ناکامی بکند.
حتی اگر معاشران مشخصی افسرده حمایت خود را ادامه دهد. سخنان اطمینان بخش به زبان آورد که احساس ناکامی و آزردگی آنان با ظرافت به صورت رفتارهای غیر کلامی یا به راههای دیگر ابراز شود. ژ
اگر خشم و ناکامی از این قسم آشکار نشود، پیامهای آمیخته با همدردی که با لحن منفی داده می شود، ممکن است موجب آشفتگی شخص افسرده شود، به طوری که رفتارهای ناخوشایند، بجای آنکه حذف شود، پایدار بمانند سرانجام یک دور باطل آغاز می شود که در آن نشانه های مرضی و ناکامی فزاینده ای به طور آشکاری ایجاد شده، بی اطمینانیهایی پدید می آید، به طوری که اطرافیان شخص افسرده شروع به از چهل و پنج شخص غیر افسرده خواست تا با یک بیمار افسرده یک فرد غیر افسرده و یک فرد بهنجار به منظور کنترل، گفتگوی تلفنی داشته باشند. به تمام افراد مورد آزمایش گفته شده بود که این موضوع برای بررسی جریان آشنایی است. پس از این گفتگوی تلفنی، شرکت کنندگان به پرسشهایی درباره خلق خود، اداکهای خود از سایر افراد و تمایلات خویش به تماس مجدد با آن افراد پر کردند.
مقایسه پاسخهای کسانی که با بیماران غیر افسرده یا اعضای گروه گفتگو کرده بودند و کسانی که با بیماران افسرده گفتگو کرده بودند، آشکار ساخت که گروه دوم به طور معنی دار خود را بیشتر افسرده، دلواپس، کینه توز، توصیف کنند.
همچنین افرادی که با اعضای گروه افسرده تماس گرفته بودند، کمتر از افراد دو گروه دیگر تمایل به دیدن مکالمه کنندگان یا تماس مجدد با آنها داشته اند. وقتی از مکالمه کنندگان خواسته شد تا افرادی که با آنها مکالمه کرده اند توصیف کنند، مقایسه این توصیف ها نشان داد که در ادراک این افراد، بیماران افسرده به عنوان کسانی که کمتر از افسرده به عنوان کسانی که کمتر از افراد دو گروه دیگر خود مثبت نگر هستند معرفی شدند. وقتی که افراد افسرده خود را در حالتهای فشارآور روانی می یابند، تمایل دارند که از راه درنگ و نیز از طریق کوشش برای کسب حمایت هیجانی از دیگران از پس آن برآیند خواهان حمایت افرادی بودند ممکن است که دیگران احساس ناراحتی و گناه کنند.
گفتن چیزهایی از این قبیل می کنند که شما اگر کوشش کنید می توانید بهبود یابید، هیچ کس مجبور نیست آنگونه عمل کند. البته این موضوع موجب می شود که وضع موجود برتر شود وجود اینگونه احساسات، خواه آشکار، خواه پنهان، احتمالا یکی از دلایلی است که چرا اشخاص تمایل دارند از مصاحبت با افراد افسرده اجتناب ورزند. به همین دلیل ممکن است که آموزش مهارتهای اجتماعی به افراد افسرده بتواند یک اقدام درمانی کارساز باشد. (هیلگارد، ارنست، ترجمه محمد تقی براهنی، 1373، ص 212)
ماهیت افسردگی
ما همه دوست داریم خود را به عنوان اشخاصی ثابت مزاج در نظر آوریم، اشخاصی کاملا متعادل در همه امور با ثبات و کاملا خویشتن دار. این امر بر آن باور نادرست می انجامد که خلق19 ما از روزی به روز دیگر یکسان می ماند که ما در کلیه امور خود رویه ای پیوسته یکنواخت پیش می گیریم اما چنین نیست.
احساسهای ما از الگویی دوره ای پیروی می کنند. اندکی سرحال، اندکی بی حال و دگرگونی های جزئی لحظه به لحظه، ساعت به ساعت و روز به روز این وضع از الگویی کارکردهای جهانی دیگری، مانند دما و وضعیت شیمیایی خون پیروی می کند. این گوناگونی مبتنی بر پدیده ای است به نام ریتم های سرکادین20 معروف است.
دوره های بیست و چهار ساعته فعالیت که شاید به تناوب ساعات روشنایی و تاریکی در ارتباط باشد. همان گونه که روشنایی روز برمی آید و فرو می رود، خلق ما نیز چنین می شود. برآیندی از کلیه احساس هایمان در زمان معینی این احساسها، خوب یا بد، درهم می آمیزند تا احساس کلی خوش یا گرفتگی را به ما عرضه بدارد.
به زبان روزمره از بالا و پائین رفتن روحیه خود سخن می گوئیم. افسردگی زمانی پدید می آید که روحیه ما افت می کند. شماری عبارت های عامیانه وجود دارند و به کار گرفته می شوند.
تا این احساس "افت روحیه" را توصیف کنند: بیزاری، ملول، منگ بودن، دلتنگی، غرق در خیالات، دمق بودن، غم زدگی، احساس درماندگی، احساس کسالت، محزون بودن، بی عزمی و از این دست هنگامی که واژه افسردگی به حالتی از خلق گفته می شود. با همه این کلمات و عبارت های رایج در یک معنا مشترک است: بی روحیه بودن، بی توان، احساس فقدان نومیدی و عاطل و باطل بودن، از بی رغبتی و بدبینی حکایت می کند. خلق افسرده در اغلب موارد یا به دنبال یاس بروز می کند، یا در پی احساس از دست دادن چیزی، اما در مواردی شاید بی هیچ زمینه و سببی و ظاهرا خود به خود به وجود می آید برخی از مردم برای دگرگونی ظاهرا خود به خودی خلق مستعدتر و به آن دوری مزاج می گویند.
هنگامی که افسرده ایم اغلب ماییم خاموش و سردرگریبان خود باشیم. زمانی که ناکام و بیزار می شویم می خواهیم به چیزی که موجب ناکامی و بیزاری ما است حمله کنیم. آمیخته ای از افسردگی و اضطراب، ناکامی و بیزاری اجزای تشکیل دهنده وضعیت بسیار آزار دهنده ای است که آشفتگی نامیده می شود. نگرش شخص افسرده بیانگر آن است که به چیزی امید بستن سودی ندارد، همیشه بدترین چیزی که ممکن است عاید من می شود، دارای اهمیت است که بدبینی زودگذر را که بخشی از خلق افسرده است، و دید بدبینانه و پایداری که شخص افسرده است نخستین پاسخی که برابر یک محرک است.
زمانی که شخص تندرست و روبه راه است، کارکردش نسبتا رضایت بخش است. اما بعد خاموش می شود به آدمی تبدیل شده احساس پریشانی می کند، کارایی اش از دست می دهد و از نظر کارکردهای جهانی و روانی اختلال از خود نشان می دهد. یقین یافتن به اینکه شخصی چه وقت واقعا بیمار است، همیشه آسان نیست، بعضی حالت های خلق چنان شدید و فرساینده اند که سر از بیماری درمی آورند، حتی لزوما موضوع بر سر شدت هم نیست بلکه توانایی شخصی در تحلیل بردن فشار و مقابله با آن بستگی دارد. (راس میچل، ترجمه غلامرضا خواجه پور تا دوانی، 1375، ص 16)
شناخت افسردگی
افسردگی اختلالی است که در آن خلق و نیروی زیستی فرد کاسته شده و انسان به نقطه پریشانی می رسد در چنین شرایطی "خود" ممکن است بی ارزش به نظر برسد و جهان معنای خود را از دست می دهد و احساس بدبختی، بیچاری ناچاری و ناامیدی در فرد پدید آید.
شخص افسرده ممکن است به طور واقعی یا غیر واقعی به فکر همه شکستها و ناکامیهایش باشد و آینده در نظر او توام با بی پناهی و ناامیدی جلوه کند. بدین خاطر معمولا در افراد افسرده بیم خودکشی می رود. افسردگی ممکن است واکنشی در مقابل فشارهای روانی همچون: از دست دادن کسی که انسان به او عشق می ورزد از دست دادن تامین و ثبات، طلاق، شکست در امتحان و یا در اثر تهدید ناشی از یک بیماری مزمن باشد. آن نوع افسردگی که همچون امری غیر معمول، طولانی و ممتد رخ می نماید و عکس العملی شدید در مقابل از دست دادن فرو مورد علاقه است، افسردگی عصبی خوانده می شود. در افسردگی روحی عوامل ارثی و بیوشیمیایی تاثیر بسزایی دارند و وقایع محیطی ممکن است این نوع عوامل را تسریع کند. همچنین خیالهای باطل همچون احساس ناامیدی، عذاب ناشی از گناه، بی ارزشی و مالیخولیایی در افسردگی روحی متداولند. غلبه احساسهایی چون مقصر شناختن خویش و تنبیه کردن خود ممکن است حالت بدبختی و نکبت به وجود آورد.
افسردگی روحی ممکن است قسمتی از یک اختلال رفتار عمومی باشد که در آن افسردگی دارای نوساناتی شدید است. برخی از متخصصان درمانی، حوزه اختلالهای افسردگی را مانند یک طیف می دانند که افسردگی کنشی در یک سو، افسردگی های ترکیبی در میانه و افسردگی روحی در سوی دیگر طیف قرار دارند و بیمار ممکن است از یک سوی این طیف به سوی دیگر آن حرکت کند (فرجاد، محمد حسین، 1374، ص 100)
دخیل بوده یا با تحریف ادراک خویش همراه باشد. سایر اختلالهای مزمن محور یا محرکهای تنش زای مزمن روانی- اجتماعی ممکن است با اختلال افسرده خویی در بزرگسالان رابطه داشته باشند. در کودکان اختلال افسرده خویی ممکن است با اختلال افسرده خویی ممکن است با اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی، اختلال سلوک، اختلالهای اضطرابی، اختلالهای یادگیری و عقب ماندگی ذهنی همراه باشد (انجمن روان پزشکی ترجمه محمدرضا نیکخو، غفرانی، 1381، ص 558)
شیوع افسردگی
افسردگی یکی از معروفترین و شناخت شده ترین حالت بشر است. از هر ده نفر تقریبا یک نفر از افسردگی رنج می برد و زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلا می شوند. شیوع افسردگی در زنان جوان بیشتر بوده و با افزایش سن کاهش می یابد درحالی که شیوع آن در مردان جوان پایین تر است و افزایش آن با سن، نسبت مستقیم دارد.
افسردگی عصبی دو برابر افسردگی روحی شیوع داشته و در کشورهای انگلستان رو به افزایش است (فرجاد، محمدحسین، 1379، ص 101)
به نظر می رسد اضطراب و افسردگی هر دو از اختلالهایی هستند که عموم مردم و درمانجویی که به درمانگاه مراجعه می کنند به طور مشترک از آنها شکایت دارند و براساس مطالعاتی که در اروپا و ایالات متحده آمریکا انجام شده برآورده شده است که بین 9 تا 26 درصد زنان و 5 تا 12 درصد مردان در طول زندگی خود یک بیماری افسرده ساز عمده داشته اند. همچنین برآورد شده است که بین 5/4 تا 3/9 درصد زنان و 3/2 تا 2/3 درصد مردان به افسردگی دچار هستند و این نسبت در جمعیتهای بالینی نیز گزارش شده است. این عدم تجانس در شیوع افسردگی مخصوصا در گروه های سنی جوانتر صدق می کند. همچنین احتمال بهبود افسردگی در این اشخاص نسبت به افراد مستند بیشتر است و نیز احتمال تجربه مجدد بیماری در آنها کمتر می باشد مطالعات متعددی که بر روی بیماران مراجعه کننده به پزشکان عمومی انجام شده است نشان می دهند که شیوع افسردگی اساسی در حدود پنج درصد و این میزان سبب شده که اختلال افسردگی یکی از شایعترین مشکلات بالینی پزشکی عمومی تلقی گردد.
تخمین زده می شود که تنها در حدود ده درصد بیماران مراجعه کننده به پزشکان عمومی دچار افسردگی هستند به خدمات روان پزشکی ارجاع داده می شوند (ماری بلک برن، ایوی وکیت ام، دیوید سون ترجمه حسن توزنده جانی، 1379، ص 17).
تشخیص افسردگی
افسردگی سبب آسیب دیدگی همیشگی یا زوال عقلی نیست و به طور معمول می توان انتظار بهبودی کامل بیماری افسرده را در مدتی طولانی داشت در بیماری افسردگی بسیاری از درمانهای عاطفی قابل استفاده هستند و تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم می باشد چرا که خطر خودکشی کاهش یافته و فرد و خانواده اش کمتر دچار اضطراب و تشویش خاطر خواهند شد (فرجاد، محمدحسین، 1374، ص 107).
نشانه های افسردگی
بسیاری از علایم در افسردگی واکنشی روحی مشترکی دارند. در افسردگی واکنشی که نوعی افسردگی عصبی است بیمار اطلاع و بصیرت کامل دارد و در وی هذیان وجود ندارد؛ در صورتی که افسردگی روحی که جزو بیماریهای روان نژاد می باشد ممکن است بصیرت بیمار آسیب دیده و یا از بین رفته باشد و هذیان و گاهی هم توهم ممکن است وجود داشته باشد و هذیان افسردگی دارای تاثیرات جسمانی، روانی و اجتماعی است و تاثیرات جسمی آن ممکن است به صورت زیر ظاهر گردد: فعالیت بیمار کاهش یافته و ممکن است بیشتر وقتی خود را در فکر فرو رفته و عبوس باشد چهره بیمار غمگین است و با نگاهی سرد و خیره به محیط خویش می نگرد با کندی و مکث و تامل بر پرسشها پاسخ می دهد، آهنگ صدای او سرد و بیروح است بیمار دستهایش را به هم می فشارد و یاس و ناامیدی را با آه و ناله بیان می کند؛ به طور یکنواخت به عقب و جلو می جنبد؛ پوست خود را می کند؛ لب پایین خود را می جود؛ ظاهرش حکایت از فقدان دلبستگی دارد و لباسش ژولیده است؛ از بهداشت شخصی خویش غافل بوده چشمهایش کسل و فاقد درخشندگی است. چنین بیماری از تغذیه مناسب برخوردار نیست و اغلب احساس خستگی می کند؛ در بیمارستان به آرامی در جستجوی گوشه ای از بخش است که با حالت بیچارگی و بدبختی جدا از دیگران بنشیند.
بیماران افسرده روحی ممکن است عقب افتاده به نظر آیند این دسته از بیماران دارای اضطراب، بیقراری، فعالیت بی هدف، بیخودی می باشد. در برخی از موارد بیمار می کوشد که بر افسردگی خود فایق آید و بیمار ممکن است با چهره ای خندان افسردگی خود را انکار کند. در این صورت بیمار افسرده خندان نامیده می شود. خنده وی رنگ پریده و کم است. در میان خنده او چهره بیمار علایم تنش و افسردگی را به خوبی آشکار ساخته و نشان می دهد که شادی ساختگی کمتر بر چهره او جای دارد.
ممکن است بیمار تجربه های از دگرسان بینی21خود دگرسان بینی محیط22داشته باشد که در آن بیمار احساس می کند خود یا محیطش غیر واقعی و عجیب و غریب است. بیمار ممکن است چنین توصیف کند که صداهای ضعیفی را مانند آنچه از میان همه به گوش می رسد احساس می کند و یا آنچه می گوید احساس عجیب جدایی از محیطش را داشته؛ درست مانند اینکه تماشاگری بازی عجیب و بی معنا بوده است.
و در برخی از حالتهای افسرده، رگه هایی از اضطراب و بی قراری به چشم می خورد. ممکن است بیمار از درد و رنج، تپش قلب، اختلال در بینایی، گیجی، خشکی دهان و تهوع شکایت نماید بیقراری و اضطراب ممکن است بسیار زیاد شده و در این حالت خطر خودکشی افزایش یابد (فرجاد، محمدحسین، 1379، ص 107).
اثرات روانی افسردگی
حالت ضعف روانی ممکن است عمیق شود. بیمار احساس می کند افسرده، زمین گیر و بیچاره شده و نیاز به مراقبت دیگران دارد. تمرکزش ضعیف شده و در سخن گفتن مردد به نظر می رسد. توجه و علاقه کاهش یافته و بیمار احساس می کند علاقه ای به بیان شکستن ندارد. "افسردگی عصبی، بهبود شرایط به یافتن دمخور یا شریک می باشد و در صورت تنهایی بیماری رو به وخامت می رود و در این نوع افسردگی، هرچه از روز می گذرد بیماری حالت خفیف تر دارد درحالی که در افسردگی روحی بیمار در صبح حالش بهتر است و با گذشت روز شدت بیشتری پیدا می کند (فرجاد، محمدحسین، 1374، ص 114).
تغییرات روزانه
تفکر مشکل و به سختی انجام می شود و اندک است. در برخی از موارد ممکن است بیمار دارای پیش آگهی غلطی از مرگ و مرض که نشانه های از مالیخولیاست در کلام خویش داشته باشد. هوش و حافظه بیمار کاملا خوب باقی می ماند درحالی که تمرکز او خیلی ضعیف است. اختلال فکری در افسردگی روحی قابل توجه و احساسهای نظیر جرم، گناه، بی ارزشی و فقر افکار مالیخولیایی و نیز افکاری انکار کننده به وسیله بیمار افسرده روحی بیان می شود. از خوردن غذا پرهیز می کند و می اندیشد که روده اش خراب شده یا قبلا مرده است. تفکرات باطل در افسردگی معمولا با احساس گناه و تنبیه کردن بروز می کند.
تخیلات باطلی که به وسیله بیمار شرح داده می شود دارای مضامین گناه و تنبیه شدن از جانب خداوند برای امری غیر قابل گفتن است و در این احساس گناه اگر با هیجان توام باشد خطر خودکشی افزایش خواهد یافت موضوع کیفر برای تفکرات گناه آلود ممکن است همراه با عقاید پاراتوئیدی شود و ممکن است بیمار ادعا نماید گناه وی برای همه روشن است و دیگران در تنبیه وی نقش فعال دارند در حالتهای بسیار جدی افسردگی روحی، مادرانی پیدا شده اند که به خودکشی همسران و فرزندانش اشاره کرده و یا به ندرت فرزندان خویش را در یک حالت روانی کشته اند و از این بابت احساس گناه می نماید. (فرجاد، محمدحسین، 1374، ص 114).
علل اختلال افسردگی
امروز دانش روان پزشکی برای کمک به بهبودی اختلال بیماران به شیوه های درمانی گوناگون دست یافته است. گرچه این راهها سودمند بوده و باعث تسکین اختلالهای افسردگی و مانیک- دپرسیو شده است، اما هنوز روان پزشکان نمی دانند که این شیوه های درمانی، چگونه باعث کاهش و تسکین اختلالهای روانی می شوند. رضایت روان پزشکان از کاربرد این روشهای درمانی سبب می شود که بیماران مبتلا به اختلالات عاطفی به یک زندگی نسبتا عادی دست پیدا کنند. به این ترتیب هرچه ما در مورد انواع راههای درمانی اطلاعات بیشتری داشته باشیم به بیماران خود کمک موثری می کنیم. آگاهی از علل افسرگی باعث می شود که نه تنها آن علت ویژه از بین رود، بلکه ممکن است اختلال بیمار را به طور کامل درمان کند.
به چند دلیل فرد به اختلالات عاطفی مبتلا می شود:
1. درمان دارویی
2. اختلال درکار یافته های عصبی (نرون ها)
3. نقص در کار غدد درون ریز
4. علل ژنتیکی (ارثی)
5. اختلا در کارکرد غدد درون ریز
درمان افسردگی
براساس نظریه های زیست شناختی دو گروه دارو که اکنون برای معالجه افسردگی بیشترین مورد استعمال را دارد، عبارت است از: تری سیکلکها (سه حلقه ای ها) و منع کنندگان منو آمین آکسید از (MNO) اولین تری سیکلک، ایمنی پرامین است که اساسا برای معالجه اسکینر و فرنی مورد استفاده واقع شده است.
پژوهشگران مشاهده نموده اند که گرچه این دارو اثر زیادی بر اسکینر و فرنی ندارد، ولی احساسات افسردگی بیمار را کاهش می دهد.
اولین منع کنندهMNO یعنی اپیرو نیازید که معلوم گردیده بود در افراد مبتلا به بیماری های ریوی موجب بالا بودن خلق می شود، اساسا به عنوان درمان به کار می رود.
براساس این نشانه ها پژوهشگران توجه خود را به داروهای تری سیکلیک و منع کننده MNO در معالجه افسردگی معطوف داشتند. یکی دیگر از روشهای درمان افسردگی براساس نظریه های زیست شناختی الکترولیک است که عبارت است از عبور جریان الکتریکی بین 70 تا 130 ولت درون سر بیمار. کوششهای موافق با نظریه روان پویایی عبارت است از تغییر و اصلاح همخوانیهای موجود بین افکار و احساسات مراجع، و روان درمانگری دراز مدت و کوتاه مدت نیز به کار می رود و درمان افسردگی از نقطه نظر یادگیری عبارت است از مشاهده شخص در خانواده به عنوان قسمتی از ارزیابی اولیه ابزار دیگر نظریه یادگیری است عبارت است از فهرستی از رویدادهای خوشایند و ناخوشایند. (کاپلان، هارولد و بنیامین سادوک، خلاصه روان پزشکی، 1376، ص 570، جلد یک).
ورزش
مطالعه آثار حیات بیانگر این واقعیت است که حرکت فکری و روحی نمی تواند مجرد از جسم و جان انسان باشد چنانچه برای دفاع از خود یا مجاهدت در راه خدا هماهنگی در کاربرد اعضای بدن، در رابطه با اشیاء خارج از وجود انسان ضروری است. انسان و باورها و اندیشه های ارزشمند انسانی، نشانه ای از عظمت خالق یکتاست، بایستی به مکتوبات قلبی و مکتوبات به یادگار مانده از اندیشمندان، تحقیق نویسندگان و کسانی توجه نمود که به هر طریق به این بینش و باور دست یافته و عمومی را یافته اند که می تواند راهگشای امروز و فردای سرزمینمان است.
یکی از این علوم ورزش و تربیت بدنی است که خواص و ویژگیهای علمی آن در ابعاد فرهنگی و اجتماعی باز و روشن است و در بهداشت و سلامتی جسم در ارتباط با نشاط و تفریح خاطر و در افزایش قابلیت های کاربردی عضلات و همچنین کاستن از بسیاری از مشکلات روان شناختی و بالاخره در آموزش های اخلاقی و اجتماعی نقش موثر و کارساز دارد. (آن ماری برد، ترجمه حسن مرتضوی، 1370، ص 1).
تعریف ورزش
تربیت بدنی نوعی تربیت است که بخشی از کل تربیت مکتبی است که جسم را واسطه قرار می دهد ولی غایت و هدف "جسم" نیست.
"ورزش" مجموعه ای از حرکات و فعالیتهای پرورش دهنده جسم و تقویت کننده روان است. اگر ورزش کنید و وضعیت جسمی خود را به حالت طبیعی و خوب نگهدارید نسبت به زمانی که از نظر جسمی وضعیت خوبی ندارید کمتر مضطرب و افسرده خواهید شد. روان شناسان دو گروه افراد را مقایسه کرده اند گروه اول: ورزشهای سخت و گروه دوم: ورزشهای سبک انجام می داده اند. اضطراب افراد گروه اول آشکار از اضطراب گروه دوم کمتر بوده است. ورزش جسمی آثار منفی افسردگی را به شیوه های مختلف کاهش می دهد در درجه اول هورمونهای وارد شده در جریان خون به هنگام افسردگی می باشد و خطر آنها را تحت تاثیر قرار دادن دستگاه ایمنی بدن کاهش می یابد؛ در درجه دوم، تنش متراکم شده در ماهیچه ها را آزاد می سازد و بالاخره ورزش، نیرو، نرمی، قدرت بدنی را افزایش می دهد و مقاومت دستگاه قلبی- عروقی را زیادتر می کند. ورزشهایی که در هوای آزاد انجام می گیرد موثرتر از ورزشهای داخل سالن است. (گنجی، حمزه، 13820، ص 88).
انتخاب برنامه ورزشی
"خود را به سوی تناسب کامل پیش رانید" "پانزده دقیقه برای کامل کردن سلامتی" "هرگاه بالای 60 سال دارید، به خود فشار نیاورید، راه رفتن کافی است".
در زمینه انتخاب بهترین برنامه ورزش مقدار زیادی ابهام و ترس وجود دارد. از آنجا که علاقه به ورزش افزایش یافته است، مقدار بسیار زیادی مقاله های مربوط به احتیاط در مقابل هرگونه ورزشی نوشته شده است.
چگونه درمورد اینکه ورزشی مفید و یا آزار دهنده است تصمیم می گیرید؟
مواد بسیاری وجود دارد که برای پاسخ کامل به این پرسش توجه و دقت به آنها ضروری است. ورزش و حالتهای با نشاط در سطح بالا برای انجام مقاصد بیشماری به خدمت گرفته می شوند. انعطاف پذیری یک شخص، سفتی عضله، استحکام و حالت عمومی تناسب تندرستی می تواند اصلاح شوند. ورزش حالت تنش و افسردگی را می تواند تسکین بخشد و درحالی که وضع فیزیولوژیکی عمومی بدن را اصلاح می کند، کاهش وزن را تسهیل می کند، بهبود در اعمال اعضای قلب و عروق تنفسی منجر به رسیدن اکسیژن بیشتر به بافت های بدن می شود. این بهبودها قدرت شخص را برای تطابق با حوادث پر فشار زندگی افزایش می دهند.
ابتدا در مورد دلایل خود برای انجام اعمال ورزشی تصمیم بگیرید کدامیک از اعمال را می خواهید انجام دهید؟
1. گسترش مهارت؟
2. بهبود بخشیدن به اعمال اعضای قلب و عروق و تنفس؟
3. بهبود بخشیدن به تناسب بدن بر اثر سفت کردن عضلات و افزون نیرو؟
4. جهت صرف اوقات در خانه و اجتماعی شدن با استفاده از فعالیت های اوقات بیکاری؟
5. بهبود عمومی در سلامتی؟
6. کاهش یا تثبیت وزن؟
7. داشتن انرژی بیشتر و تنش کمتر؟
8. برطرف کردن خشونت و کوشش های مربوط به رقابت؟
هدف شما مستقیما انتخاب ورزش هایی را که این هدف ها را مقصود می رسانند روشن می کنند. در نتیجه گردش "قدم زدن" وزن کمی کاسته می شود. درحالی که دویدن، بهبود وضعیت قلب و عروقی را افزایش می دهد دویدن سریع این کار را نمی کند، در حقیقت دویدن سریع زمانی که شخص بیماری قلبی دارد می تواند زیان آور باشد.
اولین قانون برای شروع یک برنامه ورزشی جدید این است با درنظر گرفتن هدف های محدود واقع گرا باشید. تدریجا در اعمال ورزشی پیش بروید با پیشرفت محدود خواسته های بزرگتر و سطوح مهارت را بسازید. مدتی را درنظر بگیرید شاید یک ماه که از آن تاریخ آغاز احساس تغییر در شما پدیدار می شود.
متناسب شدن به زمان نیاز دارد، همانگونه که نامتناسب شدن به زمان نیاز داشت.
سپس در آغاز کار در انتظار ناراحتی باشید. ممکن است توجه کنید عضلاتی را که برای مدت های طولانی از آنها غافل بوده اید بکار انداخته اید، زیاد ناراحتی های خود را مورد توجه و تمرکز قرار ندهید. به مجرد اینکه اندام نیرومند شد، آنها از بین می روند و انعطاف در طی به کار انداختن مکرر عضلات بسط می یابد. حمام گرم، ماساژ، و یک شب خواب، دردها و کوفتگی های مختصر و ورم های اطراف بندهای استخوانی را که در نتیجه شروع ورزش ایجاد می شود درمان می کنند. چگونه شخص از ورزش لذت می برد؟ تجربه کنید! آهنگ، گام، قدم، شدت و مدت حرکات را تغییر دهید. سبک تنفسی خود و سرعت حرکت را تغییر دهید. به هنگام ورزش از تجسم بهره گیرید و با نشاط باشید، یک بازی ذهنی محبوب این است که به هنگام ورزش خود را به عنوان حیوان تصور کنید. وقتی شما تصور می کنید حیوان هستید کوشش کنید زیبایی، سرعت شکل و تنفس او را بتوانید تقلید کنید. (مارتین شفر، ترجمه پروین بلورچی، 1370، ص 112)
ورزش در بعد انسانی
اکنون که تا حدودی بعد انسانی مشخص شده و معلوم شد که این وجود تشخیص یافته و این موجود مرکب به ترکیب انضمامی که در اصل آفرینش بر جهاد و بنات و حیوان و جن برتری دارد و در وجودش استعدادی نهفته است که اگر در راه به فعلیت رساندن آن استعداد به تلاش و پویندگی پردازد. به مقام "خلیفه اللهی" می رسد و در سیر پویندگی خود از فرشته هم برتری پیدا می کند. رسالت ورزش کاملا روشن می شود رسالت ورزش، تن پروری و پروای تن نیست. رسالت ورزش، تحقق بخشیدن بعد انسانی و به کار انداختن استعدادات او در گام زدن به سوی خلافت خداوند و گذشت از مقام فرشتگان و حتی مقربین آنهاست. انسان باید بداند که حرکت به سوی "الله" در راه رسیدن به مقام خلافت خداوند زحمت دارد. در این راه باید تمام استعدادهای نهفته، به فعلیت برسد و برای انجام استعدادهای نهفته ورزش لازم است. ورزش تنها برای جسم مفید نیست بلکه برای روح و روان هم مفید است. ورزش تمام ابعاد وجود انسان را در راه تجلی یافتن کمک می کند منتهی نه ورزش کور و بی هدف و نه ورزشی که ویژه غریبان تن پرور یا ویژه مرتاضان تن کش است. ما نه می خواهیم تن پرور باشیم و نه می خواهیم تن کش باشیم، ما ورزش را برای تربیت تقویت کل وجود انسان می خواهیم که در این کل و در این مجموعه مرکب انضمامی وقتی که کل و مجموعه اشباع و ارضاء می شود خواه ناخواه اجزاء معلم اشباء و ارضاء می شوند. (جزوه استاد جابر ضعف زاده، 1384، ص 15)
نیازهای انسان در چهارچوب تربیت بدنی
انسان نیازهای متعددی دارد که ارضاء و امتناع آنها موجب رشد و تکامل وی می شود. و اگر این نیازها به گونه ای صحیح ارضاء نشود موجبات ناهماهنگی در ابعاد شخصیت انسانی را فراهم می آورد بنابراین در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:
1. نیازهای جسمانی
2. نیازهای اخلاقی
3. نیازهای عقلانی
4. نیاز مهارتی
5. نیاز اجتماعی و عاطفی
فصل دوم: پیشینه عملی تحقیق
موضوع تحقیق:
میزان افسردگی 10-14 ساله مقطع راهنمایی دختر و پسر منطقه 4 تهران پایه دوم و سوم.
فرضیه های تحقیق:
H01 میزان افسردگی بین دختران و پسران در منطقه 4 در مدرسه یکسان است.
H22 میزان افسردگی دانش آموزان پسر حاد و مزمن تر از دانش آموزان دختر منطقه 4 است.
نقد و بررسی تحقیق:
این پژوهش با توجه به موضوع ذکر گردیده بر روی 100 نفر از دانش آموزان دختر و پسر آموزش و پرورش منطقه 4 تهران با استفاده از پرسش نامه بک میزان افسردگی این دو گروه با به کارگیری آزمون Z مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه ای که به دنبال داشت این است که میزان پراکندگی نمره از میزان میانگین در هر دو گروه تقریبا یکسان بوده است. بعد از انجام محاسبات میانگین نمرات دو گروه به نمایش گذاشته شده نشان داده شد که نمرات میانگین دختران بیش از پسران می باشد سپس برای نشان دادن معنا دار بودن یا معنا دار نبودن اختلافات میانگین دو گروه محاسبات لازم انجام داده برای محاسبات معنا دار بودن اختلاف بین میانگین های دو گروه از آزمون Z استفاده نموده بعد از محاسبه مقدار آنرا با جدول Z مقایسه کرده متوجه شده که Z محاسبه شده از Z جدول کمتر است بنابراین فرض صفر تائید گردید و فرض خلاف صفر رد شد یعنی تناوب بین میانگین های دو گروه معنادار نیست و در نتیجه تحقیق رد شد بنابراین میزان افسردگی دختر و پسر تفاوت معناداری وجود ندارد.
محقق: اکرم فراهانی
استاد راهنما: سرکار خانم فتاحی
سال: 83-82
موضوع تحقیق:
بررسی رابطه افسردگی با پیشرفت تحصیلی نوجوانان
فرضیه تحقیق:
بین افسردگی دانش آموزان و سطح پیشرفت درسی آن همبستگی منفی وجود دارد.
متغیر مستقل: افسردگی
متغیر وابسته: پیشرفت تحصیلی
نقد و بررسی تحقیق:
عده ای کودکی و نوجوانی را فرح بخش شادی آفرین می دانند که لذت و شادی در آن فراوان است اما در برخورد با برخی از کودکان و نوجوانان درمی یابیم آنان از یک غم و درد نهفته و پنهانی رنج می برد و غروبی غم انگیز دارند گوشه گیر و افسرده و مضطرب و بی حوصله هستند.
افسردگی بیماری شایعی است که با وجود تحقیقات دامنه دار درمورد علل و علائم و طرق آن متاسفانه در بیشتر جوامع از جمله ما توجه کافی به آن مبذول نشده است. بیماری افسردگی یا طاعونی کبود قرن عصر امروز گریبانگیر انسانهای بی شماری از جمله دانش آموزان و نوجوانان گشته است دانش آموزانی که دچار افسردگی و عدم امنیت روانی هستند و به ناچار بخش قابل توجهی از نیروی کاری خود را صرف مسائلی خواهند کرد که ذهن آنها را به اشغال نموده است بالطبع در این شرایط وقت و توجه آنان به فعالیت های آموزشی و پرورش اندک خواهد بود و در این شرایط اگر بهترین امکانات را داشته باشیم و از آخرین متد تعلیمی جهت آموزش استفاده کنیم نتیجه مطلوبی نخواهیم گرفت.
محقق: مهناز عسگری
استاد راهنما: سرکار خانم فتاحی
سال: 81-80
موضوع تحقیق:
بررسی میزان افسردگی بین دختران دبیرستانی شاهد و غیر شاهد منطقه 15 تهران
فرضیه های تحقیق:
H0 بین افسردگی دختران شاهد و غیر شاهد تفاوت معنی داری وجود ندارد. میزان افسردگی دختران غیر شاهد بیشتر از دختران شاهد است.
نقد و بررسی تحقیق:
پژوهش انجام شده دارای فرضیه 0 بین افسردگی دختران دبیرستانی شاهد و غیر شاهد تفاوت معنی داری وجود ندارد.
HA میزان افسردگی در دختران شاهد بیشتر از غیر شاهد است که فرض صفر در سطح 5٪ رد می شود و در سطح 1٪ قابل قبول است.
فرضیه HA که تحت عنوان میزان افسردگی در دختران شاهد کمتر از غیر شاهد می باشد در تحقیق دیگری که فرضیه HA تحت عنوان میزان سازگاری و عملکرد تحصیلی دانش آموزان شاهد بیشتر از دانش آموزان غیر شاهد است.
تحقیق خانم ساره حکیم زاده نیز همین نتیجه را گرفته است. هر دو تحقیق نتیجه ای یکسان داشتند که فرض صفر نیز در سطح 5٪ رد می شود ولی در سطح 1٪ قابل قبول می باشد و به احتمال 95٪ بین متغیرها رابطه معنی داری وجود دارد.
محقق: سارا رجبی
استاد راهنما: سرکار خانم فتاحی
سال: 82-81
موضوع تحقیق:
بررسی علل افسردگی در دوران بازنشستگی 45 سال به بالا شهر تهران
فرضیه های تحقیق:
متغیر وابسته: افسردگی
متغیر مستقل: بازنشستگی
متغیر کنترل: جنسیت، سن
نقد و بررسی تحقیق:
این پژوهش پس رویدادی که به منظور بررسی و مقایسه میزان افسردگی در دوران بازنشستگی است. جامعه مورد پژوهش را افراد بازنشسته 40 ساله به بالا شهر تهران تشکیل داده اند. نمره تحقیق 100 نفر به دو گروه 50 نفری به صورت تصادفی انتخاب شدند. افسردگی بک متغیرها افسردگی متغیر وابسته و بازنشستگی متغیر مستقل و عامل مزاحم هم بیماری جنسیت سن بود سوال پژوهشی این بود که آیا بازنشستگی در علل افسردگی تاثیر دارد و یا نه و نتایج نشان داد بین افسردگی افراد بیکار و افراد شاغل تفاوت معنی داری وجود دارد و فرض صفر رد می شود و مدل آماری از آزمون به استفاده می شود.
محقق: فاطمه آزاده
استاد راهنما: جناب یادی
سال: 83-82
فصل سوم
روش اجرای
تحقیق
فصل سوم: روش اجرای تحقیق
نوع و روش تحقیق
برای بدست آوردن تحقیقی که موضوع آن تفاوت میزان افسردگی در مردان ورزشکار و مردان غیر ورزشکار ورزشگاه گل گندم منطقه 17 تهران در سالهای 87-76 است از نوع تحقیق کاربردی استفاده می شود که از روش غیر آزمایشی علمی- مقایسه ای می توان بهره برد. دو گروه ورزشکارانی که افسردگی ندارند و غیر ورزشکارانی که افسردگی دارند از روش نمره گیری طبقه ای انتخاب می شوند.
این تحقیق مورد استفاده مراکز مشاوره- مراکز روان شناختی و افراد مبتلا به افسردگی و قشر ورزشکار و غیر ورزشکار، …… قرار می گیرد.
تعریف جامعه آماری تحقیق
جامعه آماری عبارت است مجموعه ای از افراد، اشیاء، پدیدها و حوادثی که حداقل در یک صفت مشترک باشد در این تحقیق که موضوع آن تفاوت میزان افسردگی در مردان ورزشکار و مردان غیر ورزشکار گل گندم منطقه 17 تهران در سال 87-86 است. می خواهیم به بررسی میزان افسردگی که در مردان ورزشکار و مردان غیر ورزشکار رخ می دهد بپردازیم.
تعریف گروه نمونه آماری
گروه آماری در این پژوهش عبارت است از:
الف: پسران و مردان غیر ورزشکار منطقه 17 تهران که به طور تصادفی 50 نفر انتخاب شدند.
ب: باشگاه ورزشی گل گندم منطقه 17 شهر تهران در کلیه رشته ها که از میان آنها هم 50 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند.
آزمودنی ها در محدوده سنی 15 سال به بالا هستند.
توضیح روش نمونه گیری و مراحل انجام آن
در این تحقیق برای انتخاب 50 نفر غیر ورزشکار از روش تصادفی طبقه ای و برای تعیین 50 نفر ورزشکار هم از روش تصادفی ساده طبقه ای استفاده می شود.
برای آنکه تحقیق نتیجه ای درست و دقیسق به ما بدهد و نیز بررسی میزان افسردگی را در گروه ورزشکار و غیر ورزشکار از این روش نمونه گیری استفاده می شود.
در ابتدا حجم نمونه برداری برای هر طبقه با توجه به حجم جامعه انتخاب می کنیم و پس از آن نسبی یا غیر نسبی بودن را مشخص می کنیم.
برای انجام مراحل نمونه گیری باید روش های زیر را به کار بگیریم:
1. فهرست برداری از افراد هر طبقه به صورت جداگانه
2. کد گذاشتن برای هر طبقه به صورت جداگانه
3. محاسبه I یعنی فاصله نمونه برداری
4. تعیین سهمیه هر طبقه در یک گروه نمونه
5. اجرای نمونه گیری سیستماتیک برای هر طبقه
داده های مورد نیاز
افرادی که به عنوان غیر ورزشکار در نظر گرفته شدند حداقل سطح سواد آنها دیپلم است جنس همگی آنان مرد است که به زبان های گوناگون که بیشتر آنها ترکی و فارسی صحبت می کردند. خانواده های آنها از طبقات متوسط جامعه هستند و افراد با طبقات اجتماعی و اقتصادی بالا در میان آنها وجود داشت. ورزشکاران نیز از همین طبقات بودند از وضعیت اقتصادی مناسبی برخوردار هستند آنها سوادشان در سطح دانشگاهی و تحصیل کرده می باشند.
ابزار تحقیق
جهت بررسی رابطه بین ورزش و افسردگی در جامعه های آماری موردنظر از پرسش نامه بک استفاده شده است که موارد استفاده از آن در زیر ارائه می شود.
هدف
با استفاده از پرسشنامه افسردگی بک درجات افسردگی آزمودنی را تعیین می کنیم.
شرح حال
نام و نام خانوادگی سن مجرد یا متاهل بودن
تحصیلات شغل سن پدر تحصیلات پدر
شغل پدر سن مادر علائق و سرگرمی تعداد افراد خانواده
وضعیت اقتصادی رابطه افراد با خانواده
وضعیت جسمانی- روانی خانواده
این پرسشنامه توسط Beak برای سنجش درجات افسردگی شکل گرفته است. به منظور تسهیل استفاده از تست افسردگی در سطح عمومی است که بک شکل کوتاه و ساده ای از آن برای خودآزمایی فراهم کرده است. این شکل کوتاه یا اختصاری تست بک در مقایسه با شکل اولیه، دارای این مزیت است که اجرای آن به جای تقریبا ده دقیقه در مدتی نزدیک پنج دقیقه وقت می گیرد انتخاب مواد برای این شکل اختصاری مبتنی بر تحلیل و ارزیابی است که میزان تراکم مواد را بدون از دست رفتن ثبات و اعتبار تست فراهم ساخته است در جدول زیر ترتیب نمرات مبتنی بر تحلیل توزیع فراوانی مقیاس اختصاری لازم است به تاکید که برای تخمین درجه افسردگی یک فرد، ردیف نمرات این جدول بر نمونه وسیعی از آزمودنی ها مبتنی است، ولی چنانچه متخصص خواهان ارزشیابی دقیق تری از میزان وخامت بیماری باشد می تواند اقدام برداری های بیشتری نماید. به اعتقاد بک میان برگه های گوناگون می توانند متخصص را درباره وخامت اجتماعی بیمار آگاه سازند بدون اینکه نیازی به بررسی تاریخچه سوابق فردی و آزمایش تعیین وضع روانی هر بیمار باشد.
تعیین درجه افسردگی براساس تست افسردگی بک
درجات افسردگی
سطح نمرات
هیچ یا کمتر از
4-0
خفیف
7-5
متوسط
15-8
وخیم
از 16 به بالاتر
به منظور تعیین هنجار ایرانی برای تست بک یک نمونه 200 نفری از جمعیت دانشجویی با روش تصادفی از بین کلیه دانشجویان دانشکده های دانشگاه تهران انتخاب و مورد آزمونگری واقع گردیده است. درجات افسردگی در جدول بک عبارتنداز درجات چهارگانه هیچ، خفیف، متوسط و وخیم، اما در جدولی که اینک براساس نتایج آزمودنی های ایرانی تدوین گردید. با طبقه بندی ظریف تری (توزیع نتایج در هفت دسته یا طبقه) میزان افسردگی تخمین زده می شود. آزمونگری و هنجارگزینی کنونی به همت آقایان فیروز ندیمی و محمدتقی دلخوش، دانشجویان خستگی ناپذیر رشته روان شناسی دانشگاه تهران تحقق پذیرفته است.
دسته
درجات افسردگی
سطح نمرات طبقه یا دسته
درصد نظری
1
هیچ
0
85/4
85/4
2
تقریبا هیچ
1
02/11
87/15
3
ناچیز
3-2
02/21
07/27
4
خفیف
7-4
86/25
92/62
5
متوسط (بیشتر از خفیف)
10-8
20/21
12/86
6
متوسط (کمتر از خفیف)
14-11
02/11
15/95
7
وخیم
16-15
85/4
100
در این پرسشنامه 21 گروه سوال وجود دارد و هر سوال بیان کننده حالتی در فرد است که شما باید سوالهای هر گروه را به ترتیب و با دقت بخوانید. سپس سوالی را انتخاب کنید که بهتر از همه احساس کنونی شما را بیان می کند یعنی آنچه درست در زمان اجرای پرسشنامه احساس می کنید. سپس دور عدد مقابل آن سوال یک دایره بکشید.
سن اجرای این آزمون برای کودکان، نوجوانان، جوانان و افراد بزرگسال است. اجرای این آزمون محدودیت زمانی ندارد معمولا فرم ساده آن نزدیک پنج دقیقه سرعت می گیرد پس از آنکه اجرای این آزمون توسط آزمودنی به پایان رسید پاسخ های جمع آوری شده را نمره گذاری می کنیم. برای محاسبه نتایج روان شناس یا پزشک باید نمراتی را که آزمودنی با کشیدن دایره مشخص کرده است با یکدیگر جمع کند. از آنجا که در هر مقوله بالاترین نمره سه است بنابراین حداکثر نمره مقیاس 63 خواهد بود. باید در نظر داشت که در این مقیاس اختصاری برخلاف مقیاس اولیه ترتیب مواد تست هر مقوله، از لحاظ درجه وخامت افسردگی به صورت متنازل است.
ابزار مورد نیاز
1. پرسشنامه 21 سوالی بک
2. جدول تخمین افسردگی
3. مداد- پاک کن- تراش- کرونومتر یا ساعت
روش جمع آوری داده ها
روش اجرا
پس از تهیه وسایل مورد نیاز و ایجاد شرایط لازم جهت آزمون و پس از گرفتن شرح حال، پرسشنامه ای همراه با یک مداد و پاک کن در اختیار آزمودنی قرار داده و دستورالعمل اجرایی را به صورت زیر برای آزمودنی می خوانیم.
دستورالعمل
همانطور که ملاحظه می کنید پرسشنامه بک دارای 21 گروه سوال می باشد و هر سوال بیان کننده حالتی در فرد است. شما باید سوال های هر گروه را به ترتیب و با دقت بخوانید. سپس سوالی را انتخاب کنید که بهتر از همه احساس کنونی شما را بیان می کند، یعنی آنچه درست در زمان اجرای پرسشنامه احساس می کنید، سپس دور عدد مقابل آن سوال یک دایره بکشید به همه 21 سوال پاسخ داده و هرگاه کارتان تمام شد به من اطلاع دهید.
تفسیر و نتیجه گیری
بعد از آنکه از آزمودنی شرح حال گرفته شد و توضیحات لازم برای آزمودنی به او داده شد و بعد از اتمام وقت از آزمودنی تشکر کافی برای همکاری به عمل می آید.
شیوه جمع آوری داده ها
به طور تصادفی از میان مردان منطقه 17 تهران به عنوان گروه غیر ورزشکار که به فعالیتهای دائمی ورزشی نمی پردازند 50 نفر را انتخاب نموده و پس از توضیح درباره هدف تحقیق و قرائت دستورالعمل پرسشنامه ها در بین آنان پخش می شود و پس از جواب دادن به پرسش نامه ها جمع آوری می شود. و در نهایت از آنان جهت همکاری تشکر و قدردانی به عمل می آید. و برای انتخاب گروه ورزشکار کسانی که به طور دائم به فعالیتهای ورزشی پرداخته با مسئولین باشگاه گل گندم منطقه 17 شهر تهران هماهنگی لازم به عمل می آید که یک نمونه 50 نفری از آنان به طور تصادفی انتخاب شود و هدف از تحقیق و دستورالعمل برای آنان توضیح داده می شود سپس پرسشنامه توضیح می گردد پس از آن پاسخ جمع آوری می گردد و در پایان از آنان تشکر لازم به عمل می آید.
روش آماری تحقیق
در این آزمون، فرضیه صفر آن است که بین دو متغیر مورد مطالعه در جامعه مورد نظر رابطه ای وجود ندارد و در حالیکه فرضیه مخالف بیان می کند که بین دو متغیر در جامعه رابطه ای وجود ندارد و لذا مشخصه آماری t استودنت و واریانس و انحراف معیار و استاندارد به عنوان ابزاری برای جمع آوری یا تصمیم گیری در این مورد استفاده شد.
روش آماری تحقیق توصیفی استنباطی می باشد.
منابع
1. آزاد، حسین، روان شناسی مرضی کودک، 1374، تهران، انتشارات پاژنگ.
2. انجمن روان پزشکی آمریکا، DSM-17 راهنمای تشخیص و آماری اختلالهای روانی، ترجمه محمدرضا نیکخو، سیامک نقشبندی وحی الدین غفرانی، جلد اول، 1379.
3. آزاد، حسین، آسیب شناسی روانی، 1375، تهران، انتشارات بعثت.
4. بروین، کریس، بنیادهای شناختی در علوم تربیتی رفتار، انتشارات رشد.
5. شفر، مارتین، فشار روانی، ترجمه پروین بلورچی، 1370، تهران انتشارات پاژنگ.
6. کاپلان، هارولد و بنیامین سادوک، خلاصه روان پزشکی، 1376، تهران.
7. گنجی، حمزه، بهداشت روانی، 1376، تهران، نشر ارسباران.
8. گنجی، حمزه، روان شناسی عمومی ، 1374، تهران، نشر دانا.
9. جزوه مبانی ورزشی، استاد جابر خلف زاده، 1374، تهران.
10. مظلومی، رجبعلی، تربیت ورزشی، 1362، تهران، انتشارات اداره کل استان تربیت بدنی آموزش و پرورش.
11. وینتر، گراهام و کتی مارتین، راهنمای عملی روان شناسی ورزش، ترجمه دکتر محمد کاظم واعظ موسوی، 1374، انتشارات کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران.
پیوستها
1 . Mean
2 . Median
3 . Mode
4 . rariance
5 . Stadard deviation
6 .siymund Fread
7 . karl Abraham
8 . Movrninyan melancholia
9 . self- reyara
10 . self
11 . john Bowiby
12 . withdvawal
13 . self- seteem
14 . Rein Forcement
15 . skinner
16 . Lewin sohn
17 . out put
18 . Libet
19 . Depression as mood
20 . circadian rhtytms
21 . Deperson alization
22 . Deralization
—————
————————————————————
—————
————————————————————
3