اصول و مقدمات تجارت الکترونیک
اصول و مقدمات تجارت الکترونیک
مقدمه:
– تولید کننده یا فردی که کالا را تولید می کند.چنین فردی باید فروشنده نیز باشد چون مجبور است کالای تولیدی خود را به خرده فروش ، عمده فروش و یا حتی مصرف کننده نهایی بفروشد.
قانون تجارت الکترونیکی
باب اول- مقررات عمومی
مبحث اول : در کلیات
فصل اول- قلمرو شمول قانون
ماده 1- این قانون مجموعه اصول و قواعدی است که برای مبادله آسان و ایمن اطلاعات در واسطه های الکترونیکی و با استفاده از سیستمهای ارتباطی جدید به کار می رود.
فصل دوم – تعاریف
ماده 2- الف – ((داده پیام)) (Data Message): هر نمادی از واقعه، اطلاعات یا مفهوم است که با وسایل الکترونیکی، نوری و با فناوری های جدید اطلاعات تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش می شود.
ب- ((اصل ساز)) (Originator): منشا اصلی ((داده پیام)) است که ((داده پیام)) به وسیله او یا از طرف او تولید یا ارسال می شود اما شامل شخصی که در خصوص ((داده پیام)) به عنوان واسطه عمل می کند نخواهد شد.
ج- ((مخاطب)) (Addressee): شخصی است که اصل ساز قصد دارد وی ((داده پیام)) را دریافت کند، اما شامل شخصی که در ارتباط با ((داده پیام)) به عنوان واسطه عمل می کند نخواهد شد.
د- ((ارجاع در داده پیام)) (Incorporation By Reference): یعنی به منابعی خارج از ((داده پیام)) عطف شود که در صورت مطابقت با ماده (18) این قانون جزیی از ((داده پیام)) محسوب می شود.
ه – ((تمامیت داده پیام)) (Integrity): عبارت است از موجودیت کامل و بدون تغییر ((داده پیام)). اعمال ناشی از تصدی سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به طور معمول انجام می شود خدشه ای به تمامیت ((داده پیام)) وارد نمی کند.
و- ((سیستم رایانه ای )) (Computer system): هر نوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاههای متصل سخت افزاری- نرم افزاری است که از طریق اجرای برنامه های پردازش خودکار ((داده پیام)) عمل می کند.
ز- ((سیستم اطلاعاتی)) (Information): سیستمی برای تولید (اصل سازی)، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش ((داده پیام)) است.
ح- ((سیستم اطلاعاتی مطمئن)) (Secure Information system): سیستم اطلاعاتی است که: 1- به نحوی معقول در برابر سوء استفاده و نفوذ محفوظ باشد.
2- سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا باشد.
3- به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می دهد پیکربندی و سازماندهی شده باشد.
4- موافق با رویه ایمن باشد.
ط- ((رویه ایمن)) (Secure Method): رویه ای است برای تطبیق صحت ثبت ((داده پیام)) منشاء و مقصد آن با تعیین تاریخ و برای یافتن هر گونه خطا یا تغییر در مبادله، محتوا و یا ذخیره سازی ((داده پیام)) از یک زمان خاص یک رویه ایمن ممکن است با استفاده از الگوریتمها یا کدها، کلمات یا ارقام شناسایی، رمزنگاری، روشهای تصدیق با پاسخ برگشت و یا طرق ایمنی مشابه، انجام شود.
ی- ((امضای الکترونیکی)) (Electronic Signature): عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو منطقی متصل شده به ((داده پیام)) است که برای شناسایی امضاء کننده ((داده پیام))، مورد استفاده قرار می گیرد.
ک- ((امضای الکترونیکی مطمئن)) (Secure/Enhanced/Advanced Electronic Signature) هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده 10 این قانون باشد.
ل – ((امضاء کننده)) (Signatory): هر شخص یا قائم مقام وی که امضای الکترونیکی تولید می کند.
م – ((شخص)) (Person): اعم است از شخص حقیقی یا حقوقی و یا سیستم های رایانه ای تحت کنترل آنان.
ن – ((معقول)) (سنجش عقلانی)، (Reasonableness Test): با توجه به اوضاع و احوال مبادله ((داده پیام)) از جمله: طبعیت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم مبادلات طرفین در مورد مشابه، در دسترس بودن گزینه های پیشنهادی و رد آن گزینه ها از جانب هر یک از طرفین، هزینه گزینه های پیشنهادی، عرف و روشهای معمول و مورد استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می شود.
س – ((مصرف کننده)) (Consumer): هر شخصی است که به منظوری جز تجارت یا شغل حرفه ای اقدام می کند.
ع- ((تامین کننده)) (Supplier): عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، صنفی یا حرفه ای فعالیت می کند.
ف – ((وسایل ارتباط از راه دور)) (Means Of Distance Communication): عبارت از هر نوع وسیله ای است که بدون حضور فیزیکی همزمان تامین کننده و مصرف کننده جهت فروش کالا و خدمات استفاده می شود.
ص – ((عقد از راه دور)) (Distance Contract): ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تامین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسایل ارتباط از راه دور است.
ق- ((واسط با دوام)) (Durable Medium): یعنی وسایلی که به موجب آن مصرف کننده بتواند شخصاً ((داده پیام)) های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فلاپی دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف کننده.
ر- ((داده پیام های شخصی)) (Private Data): یعنی ((داده پیام)) های مربوط به یک شخص حقیقی (موضوع ((داده) ) Data Subject) مشخص و معین.
فصل سوم – تفسیر قانون
ماده 3- در تفسیر این قانون همیشه باید به خصوصیت بین المللی، ضرورت توسعه هماهنگی بین کشورها در کاربرد آن و رعایت لزوم حس نیت توجه کرد.
ماده 4- در مواقع سکوت و یا ابهام باب اول این قانون، محاکم قضایی باید بر اساس سایر قوانین موضوعه و رعایت چهارچوب فصول و مواد مندرج در این قانون، قضاوت نمایند.
فصل چهارم – اعتبار قراردادهای خصوصی
ماده 5- هر گونه تغییر در تولید، ارسال، دریافت، ذخیره و یا پردازش داده پیام با توافق و قرارداد خاص طرفین معتبر است.
مبحث دوم – در احکام ((داده پیام))
– نوشته، امضاء اصل
ماده 6- هر گاه وجود یک نوشته از نظر قانون لازم باشد، ((داده پیام)) در حکم نوشته است مگر در موارد زیر: الف – اسناد مالکیت اموال غیر منقول – ب – فروش مواد دارویی به مصرف کنندگان نهایی. ج- اعلام، اخطار، هشدار و یا عبارات مشابهی که دستور خاصی برای استفاده کالا صادر می کند و یا از بکارگیری روشهای خاصی به صورت فعل یا ترک فعل منع می کند.
ماده 7- هر گاه قانون وجود امضاء را لازم بداند امضای الکترونیکی مکفی است.
ماده 8- هر گاه قانون لازم بداند که اطلاعات به صورت اصل ارایه یا نگهداری شود این امر یا نگهداری و ارایه اطلاعات به صورت داده پیام نیز در صورت وجود شرایط زیر امکان پذیر می باشد:
الف – اطلاعات مورد نظر قابل دسترسی بوده و امکان استفاده در صورت رجوع بعدی فراهم باشد.
ب – داده پیام به همان قالبی (فرمتی) که تولید، ارسال و یا دریافت شده و یا به قالبی که دقیقاً نمایشگر اطلاعاتی باشد که تولید، ارسال و یا دریاف شده، نگهداری شود.
ج – اطلاعاتی که مشخص کننده مبدا، مقصد، زمان ارسال و زمان دریافت داده پیام می باشند نیز در صورت وجود نگهداری شوند.
د- شرایط دیگری که هر نهاد، سازمان، دستگاه دولتی و یا وزارتخانه در خصوص نگهداری داده پیام مرتبط با حوزه مسئولیت خود مقرر نموده فراهم شده باشد.
ماده 9- هر گاه شرایطی به وجود آید که از مقطعی معین ارسال ((داده پیام)) خاتمه یافته و استفاده از اسناد کاغذی جایگزین آن شود سند کاغذی که تحت این شرایط صادر می شود باید به طور صریح ختم تبادل ((داده پیام)) را اعلام کند. جایگزینی اسناد کاغذی به جای ((داده پیام)) اثری بر حقوق و تعهدات قبلی طرفین نخواهد داشت.
مبحث سوم -((داده پیام)) مطمئن
فصل اول- امضاء و سابقه الکترونیکی مطمئن
ماده 10- امضای الکترونیکی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد: الف- نسبت به امضاء کننده منحصر به فرد باشد. ب- هویت امضاء کننده ((داده پیام)) را معلوم نماید. ج- به وسیله امضاء کننده و یا تحت اراده انحصاری وی صادر شده باشد.
د- به نحوی به یک ((داده پیام)) متصل شود که هر تغییری در آن ((داده پیام)) قابل تشخیص و کشف باشد.
ماده 11- سابقه الکترونیکی مطمئن عبارت از ((داده پیام)) ی است که با رعایت شرایط یک سیستم اطلاعاتی مطمئن ذخیره شده و به هنگام لزوم در دسترس و قابل درک است.
فصل دوم- پذیرش، ارزش اثباتی و آثار سابقه و امضای الکترونیکی مطمئن
ماده 12- اسناد و ادله اثبات دعوی ممکن است به صورت داده پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی ((داده پیام)) را صرفاً به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
ماده 13- به طور کلی، ارزش اثباتی ((داده پیام)) ها با توجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روشهای ایمنی به کار گرفته شده با موضوع و منظور مبادله ((داده پیام)) تعیین می شود.
ماده 14- کلیه ((داده پیام)) هایی که به طریق مطمئن ایجاد و نگهداری شده اند از حیث محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی که تعهد کرده و کلیه اشخاصی که قائم مقام قانونی آنان محسوب می شوند، اجرای مفاد آن و سایر آثار در حکم اسناد معتبر و قابل استناد در مراجع قضایی و حقوقی است.
ماده 15- نسبت به ((داده پیام)) مطمئن، سوابق الکترونیکی مطمئن، سوابق الکترونیکی مطمئن و امضای الکترونیکی مطمئن انکار و تردید مسموع نیست و تنها می توان ادعای جعلیت به ((داده پیام)) مزبور وارد و یا ثابت نمود که ((داده پیام)) مزبور به جهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.
ماده 16- هر ((داده پیام)) ی که توسط شخص ثالث مطابق با شرایط ماده (11) این قانون ثبت و نگهداری می شود، مقرون به صحت است.
مبحث چهارم – مبادله ((داده پیام))
فصل اول – اعتبار قانونی ارجاع در ((داده پیام))، عقد و اراده طرفین
ماده 17- ((ارجاع در داده پیام)) با رعایت موارد زیر معتبر است:
الف – مورد ارجاع به طور صریح در ((داده پیام)) معین شود.
ب – مورد ارجاع برای طرف مقابل که به آن تکیه می کند روشن و مشخص باشد.
ج- ((داده پیام)) موضوع ارجاع مورد قبول طرف باشد.
فصل دوم – انتساب ((داده پیام))
ماده 18- در موارد زیر ((داده پیام)) منسوب به اصل ساز است.
الف – اگر توسط اصل ساز یا به وسیله شخصی ارسال شده باشد که از جانب اصل ساز مجاز به این کار بوده است.
ب – اگر به وسیله سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی شده یا تصدی خودکار از جانب اصل ساز ارسال شود.
ماده 19- ((داده پیام)) ی که بر اساس یکی از شروط زیر ارسال می شود مخاطب حق دارد آن را ارسال شده محسوب کرده، و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید:
الف – قبلاً به وسیله اصل ساز روشی معرفی و یا توافق شده باشد که معلوم کند آیا ((داده پیام)) همان است که اصل ساز ارسال کرده است.
ب – ((داده پیام)) دریافت شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده که رابطه اش با اصل ساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذکور به روش مورد استفاده اصل ساز دسترسی یافته و ((داده پیام)) را به مثابه ((داده پیام)) خود بشناسد.
ماده 20- ماده (19) این قانون شامل مواردی نیست که پیام از اصل ساز صادر نشده باشد و یا به طور اشتباه صادر شده باشد.
ماده 21- هر ((داده پیام)) یک ((داده پیام)) مجزا و مستقل محسوب می گردد، مگر آن که معلوم باشد که آن ((داده پیام)) نسخه مجددی از ((داده پیام)) اولیه است.
فصل سوم- تصدیق دریافت
ماده 22- هر گاه قبل یا به هنگام ارسال ((داده پیام)) اصل ساز از مخاطب بخواهد یا توافق کنند که دریافت ((داده پیام)) تصدیق شود، اگر به شکل یا روش تصدیق توافق نشده باشد، هر نوع ارتباط خودکار یا مکاتبه یا اتخاذ هر نوع تدبیر مناسب از سوی مخاطب که اصل ساز را نحو معقول از دریافت ((داده پیام)) مطمئن کند تصدیق دریافت ((داده پیام)) محسوب می گردد.
ماده 23- اگر اصل ساز به طور صریح هر گونه اثر حقوقی داده پیام را مشروط به تصدیق دریافت داده پیام کرده باشد داده پیام ارسال نشده تلقی می شود، مگر آن که تصدیق آن دریافت شود.
ماده 24- اماره دریافت داده پیام راجع به محتوای داده پیام صادق نیست.
ماده 25- هنگامی که در تصدیق قید می شود داده پیام مطابق با الزامات فنی استاندارد یا روش مورد توافق طرفین دریافت شده، فرض بر این است که آن الزامات رعایت شده اند.
فصل چهارم – زمان و مکان ارسال و دریافت داده پیام
ماده 26- ارسال داده پیام زمانی تحقق می یابد که به یک سیستم اطلاعاتی خارج از کنترل اصل ساز یا قائم مقام وی وارد شود.
ماده 27- زمان دریافت داده پیام مطابق شرایط زیر خواهد بود:
الف- اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت داده پیام معین شده باشد دریافت زمانی محقق می شود که:
1- داده پیام به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود؛ یا
2- چنانچه داده پیام به سیستم اطلاعاتی مخاطب غیر از سیستمی که منحصراً برای این کار معین شده، وارد شود داده پیام بازیافت شود.
ب – اگر مخاطب یک سیستم اطلاعاتی برای دریافت معین نکرده باشد، دریافت زمانی محقق می شود که داده پیام وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود.
ماده 28- مفاد ماده (27) این قانون بدون توجه به محل استقرار سیستم اطلاعاتی جاری است.
ماده 29- اگر محل استقرار سیستم اطلاعاتی با محل استقرار دریافت داده پیام مختلف باشد مطابق قاعده زیر عمل می شود:
الف – محل تجاری، یا کاری اصل ساز محل ارسال داده پیام است و محل تجاری یا کاری مخاطب محل دریافت داده پیام است مگر آن که خلاف آن توافق شده باشد.
ب – اگر اصل ساز بیش از یک محل تجاری یا کاری داشته باشد، نزدیکترین محل به اصل معامله، محل تجاری یا کاری خواهد بود و غیر اینصورت محل اصلی شرکت، محل تجاری یا کاری است.
ج- اگر اصل ساز یا مخاطب فاقد محل تجاری یا کاری باشند، اقامتگاه قانونی آنان ملاک خواهد بود.
ماده 30- آثار حقوقی پس از انتساب، دریافت تصدیق و زمان و مکان ارسال و دریافت داده پیام موضوع فصول دوم تا چهارم مبحث چهارم این قانون و همچنین محتوای داده پیام تابع قواعد عمومی است.
1
فهرست عناوین
2
] قانون[ تجارت الکترونیکی
3
– باب اول
4
مقررات عمومی
5
مبحث اول- در کلیات
6
فصل اول: قلمرو و شمول قانون ماده 1
7
فصل دوم- تعاریف ماده 2
8
فصل سوم- تفسیر قانون مواد 3 و 4
9
فصل چهارم- اعتبار قراردادهای خصوصی ماده 5
10
مبحث دوم- در احکام>داده<
11
فصل پنجم- نوشته، امضاء اصل مواد 6 الی 11
12
مبحث سوم- >داده< مطمئن
13
فصل ششم- امضای الکترونیکی مطمئن ماده 12>داده<
14
فصل هفتم- ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن ماده 13
15
فصل هشتم- آثار ثبت و سوابق و امضای الکترونیکی مطمئن مواد 14 الی 16
16
فصل نهم- پذیرش و ارزش اثباتی >داده< داده مواد 17 الی 21
17
فصل دهم- اعتبار قانونی ارجاع>داده< ماده 22
18
مبحث چهارم- مبادله >داده<
19
فصل یازدهم- عقد و اراده طرفین مواد 23 و 24
20
فصل دوازدهم- انتساب >داده< مواد 25 الی 29
21
فصل سیزدهم- تصدیق دریافت مواد 30 الی 35
22
فصل چهاردهم- زمان و مکان ارسال و دریافت >داده< مواد 36 الی 40
23
باب دوم
24
دفاتر خدمات الکترونیکی
25
مبحث اول- کلیات
26
فصل اول- دفتر خدمات الکترونیکی مواد 41 الی 48
27
مبحث دوم- دفتردار کل
28
فصل دوم- دفتردار کل مواد 49 الی 57
29
فصل سوم- اختیارات دفتردار کل مواد 58 الی 63
30
مبحث سوم- وظایف
31
فصل چهارم- وظایف دفتر خدمات الکترونیکی مواد 64 و 65
32
فصل پنجم- وظایف امضاءکننده ماده 66
33
فصل ششم- وظایف اطراف اعتمادکننده ماده 67
34
مبحث چهارم- دفاتر خدمات الکترونیکی خارجی
35
فصل هفتم- شناسایی دفاتر خدمات الکترونیکی خارجی مواد 68 الی 75
36
– باب سوم
37
در قواعد مختلف
38
مبحث اول- حمایت های انحصاری در بستر مبادلات الکترونیکی
39
فصل اول- حمایت از مصرف کننده و تبلیغات مواد 76 الی 101
40
فصل دوم- حمایت از حق مولف مواد 102 الی 104
41
مبحث دوم- حفاظت از >داده< در بستر مبادلات الکترونیکی
42
فصل سوم- حمایت از >داده< های شخصی (حریم خصوصی) مواد 105 الی 107
43
فصل چهارم- حمایت از اسرار تجاری مواد 108 و 109
44
فصل پنجم- حمایت از علایم تجاری مواد 110 و 111
45
– باب چهارم
46
جرایم ومجازات ها در بستر مبادلات الکترونیکی
47
مبحث اول- کلاه برداری کامپیوتری ماده 112
48
مبحث دوم- جعل کامپیوتری ماده 113
49
مبحث سوم- نقض حقوق مصرف کننده و تبلیغات مواد 114 و 115
50
مبحث چهارم- نقض حق مولف ماده 116
51
مبحث پنجم- نقض حمایت از >داده< های شخصی/ حریم خصوصی مواد 117 الی 121
52
مبحث ششم- نقض اسرار تجاری و علایم تجاری مواد 122 و 123
53
– باب پنجم
54
جبران خسارت
55
ماده 124
56
– باب ششم
57
متفرقه
58
مواد 125 الی 134
]قانون[ تجارت الکترونیکی
باب اول- مقررات عمومی- مبحث اول- در کلیات
فصل اول: قلمرو و شمول قانون- ماده 1
ماده 1- این قانون راجع به همه نوع اطلاعات در قالب >داده< جز تعهدات دولت جمهوری اسلامی ایران ناشی از توافق های
بین المللی اعمال خواهد شد
فصل دوم- تعاریف- ماده 2
2-1 >داده<: هر نمادی از حقیقت، اطلاعات یا مفهوم است که به وسایل الکترونیکی، نوری و یا
فناوری های جدید اطلاعات که در آینده به وجود میآیند تولید، ارسال، دریافت، ذخیره و پردازش می شود از قبیل سیستم های رایانه آی، تلگرام، تلکس و فاکس.
2-2 اصلساز: منشا اصلی >داده< است که >داده< به وسیله از یا از طرف او ارسال یا تولید می شود اما
شامل شخصی که در خصوص >داده< به عنوان واسطه عمل می کند نخواهد شد.
3-2 مخاطب: شخصی است که اصلساز قصد دارد وی >داده< را دریافت کند، اما شامل شخصی که در
ارتباط با >داده< به عنوان واسطه عمل می کند نخواهد شد.
4-2 واسطه: شخصی است که برای دیگری عملیات ارسال، دریافت، ذخیره یا سایر خدمات مرتبط با>داده< را انجام می دهد.
5-2 طرف اعتماد کننده: شخصی است که براساس گواهی یا امضای الکترونیکی اقدام می کند.
6-2 متصدی وسایل ارتباز از راه دور عبارت از هر شخص حقوق خصوصی یا عمومی است که جهت
منفعت و یا به عنوان وظایف شغلی و حرفه ای وسایل ارتباطی را در اختیار تامین کننده خدمات شبکه قرار می دهد.
7-2 ارجاع >داده<: یعنی به منابعی خارجی از >داده< عطف شود که در صورت مطابقت با ماده 22 جزیی
از >داده< محسوب می شود.
8-2 تمامیت >داده<: عبارت از موجودیت کامل و بدون تغییر >داده< است. اعمال ناشی از تصدی سیستم
سیستم از قبیل ارسال، ذخیره یا نمایش اطلاعات که به طور معمول انجام می شود خدشه ای به تمامیت >داده< وارد نمی کند.
2-9 سیستم رایانه ای: هرنوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاه های متصل سخت افزاری- نرم افزاری است که از طریق اجرای برنامه های پردازش خودکار >داده< عمل می کند.
2-10 سیستم اطلاعاتی: سیستمی است برای تولید (اصلسازی)، ارسال، دریافت، ذخیره و یا پردازش >داده<.
2-11 سیستم اطلاعاتی مطمئن: سیستم رایانه ای است که:
الف) به نحوی معقول در برابر سوء استفاده و نفوذ محفوظ است
ب) سطح معقولی از قابلیت دسترسی و تصدی صحیح را دارا است
ج) به نحوی معقول متناسب با اهمیت کاری که انجام می دهد پیکربندی و سازماندهی شده است.
د) موافق با رویه ایمن است.
2-12 رویه ایمن: رویه ای است برای تطبیق صحت ثبت >داده<، منشا و مقصد آن با تعیین تاریخ. یک رویه ممکن است با استفاده از الگوریتم ها، کدها، شناسایی کلمات یا ارقام، رمزنگاری، پاسخ برگشت یا تصدیق روشها یا طرق ایمنی مشابه انجام شود.
2-13 امضای الکترونیکی: عبارت از هر نوع علامت یا روشی است که به یک >داده< منضم شده و برای شناسایی امضا کننده >داده< مورد استفاده قرار می گیرد.
2-14 امضای الکترونیکی مطمئن: هر امضای الکترونیکی است که مطابق با ماده 12 این قانون باشد.
2-15 امضاکننده: هرشخص یا قایم مقام وی که امضای الکترونیکی تولید می کند.
2-16 اعلامیه حدود گواهی: اعلامیه ای است که دفتر خدمات الکترونیکی در صدور گواهی براساس آن عمل می کند. اعلامیه
حدود گواهی می تواند برای افشای سیستم ها، سیاست ها و فراگردهایی که دفتر خدمات الکترونیکی در سیاست کاری خود، مدعی مل به آنهاست مورد استفاده قرار گیرد.
2-17 شخص: اعم است از شخص حقیقی و حقوقی وی ا سیستم های رایانه ای تحت کنترل آنان.
2-18 معقول (سنجش عقلانی): باتوجه به اوضاع واحوال مبادله >داده< از جمله: طبیعت مبادله، مهارت و موقعیت طرفین، حجم مبادلات طرفین در موارد مشابه، در دسترس بودن گزینه های پیشنهادی و رد آن گزینه ها از جانب هر یک از طرفین، هزینه گزینه های پیشنهادی، عرف و روش های معمول و مورد استفاده در این نوع مبادلات، ارزیابی می شود.
2-19 مصرف کننده: هر شخص حقیقی است که به منظوری جز تجارت و معاملات و یا شغل حرفه ای اقدام می کند.
2-20 تامین کننده عبارت از هر شخصی است که بنابه اهلیت تجاری، حرفه ای و یا صنفی فعالیت می کند.
2-21 وسایل ارتباط از راه دور: عبارت از هر نوع وسیله ای است که بدون حضور فیزیکی همزمات تامین کننده و مصرف کننده جهت فروش کالا و خدمات استفاده می شود.
2-22 عقد از راه دور: ایجاب و قبول راجع به کالاها و خدمات بین تامین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسایل ارتباطات از راه دور است.
2-23 واسط با دوام: یعنی وسایلی که به موجب آن مصرف کننده بتواند شخصا >داده< های مربوطه را بر روی آن ذخیره کند از جمله شامل فالپی دیسک، دیسک فشرده، دیسک سخت و یا پست الکترونیکی مصرف کننده.
2-24 >داده< های شخصی: یعنی >داده< های مربوط به یک شخص حقیقی (موضوع >داده<) مشخص و معین
فصل سوم- تفسیر قانون- مواد 3 و 4
ماده 3- در تفسیر این قانون همیشه باید با خصوصیت بین المللی، ضرورت توسعه ههماهنگی بین کشورها در کاربرد آن و رعایت قاعده حسن نیت توجه کرد.
ماده 4- در مواقع سکوت و یا ابهام باب اول این قانون باید براساس اصول کلی و روح این قانون قضاوت شود.
فصل چهارم- اعتبار قراردادهای خصوصی- ماده 5
ماده 5- قراردادهای خصوصی راجع به تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش >داده< موضوع فصول یازدهم الی چهاردهم نافذ است.
مبحث دوم- در احکام >داده<
فصل پنجم- نوشته، امضاء اصل- مواد 6 الی 11
ماده 6- هرگاه وجود یک نوشته از نظر قانون لازم باشد، >داده< در حکم نوشته است مگر در موارد زیر:
6-1- اسناد مالکیت اموال غیرمنقول
6-2- فروش مواد داروئی و پزشکی به مصرف کنندگان نهایی
6-3- اعلام، اخطار، هشدار و یا عبارات مشابهی که دستور خاصی برای استفاده کالا صادر می کند و یا از بکارگیری روشهای خاصی به صورت فعل یا ترک فعل منع می کند.
6-4- وجود معاهدات بین المللی که تشریفات خاص مکتوب را لازم الرعایه می داند.
6-5- محدودیت مقرر در 6-1- تا 5 سال خواهد بود و هاد مسئول در اجرای این قانون می تواند مدتن تعیین شده را برای دوره های متوالی تمدید نماید.
ماده 7- هرگاه قانون وجود امضا را لازم بداند >داده< در حکم امضا است.
ماده 8- هرگاه قانون لازم بداند که اطلاعات به صورت اصل ارائه یا نگهداری شود>داده< در حکم اصل خواهد بود.
ماده 9- در هر یک از موارد فوق >داده< باید قابل درک و ارجاع باشد.
ماده 10- هرگاه شرایطی به وجود آید که از مقطعی معین ارسال >داده< خاتمه یافته و استفاده از اسناد کاغذی جایگزین آن شود سند کاغذی که تحت این شرایط صادر می شود باید به طور صریح ختم تبادل >داده< را اعلام کند. جایگزینی اسناد کاغذی به جای >داده< اثری بر حقوق و تعهدات قبلی طرفین نخواهد داشت.
ماده 11- موضوع این فصل راجع به هر نوع >داده< ای که صرفا قابل ارسال یا دریافت است نخواهد بود.
مبحث سوم- >داده< مطمئن
فصل ششم- امضای الکترونیکی مطمئن- ماده 12
ماده 12- امضای الکترونیکی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد:
12-1- نسبت به امضا کننده منحصر بفرد باشد
12-2- هویت امضا کننده >داده< را معلوم نماید
12-3- به وسیله امضا کننده و یا تحت کنترل انحصاری وی تولید و به >داده< منضم شده باشد.
12-4- به نحوی تولید و متصل به >داده< شود که هر تغییری در >داده< به سرعت معلوم گردد.
فصل هفتم- ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن- ماده 13
ماده 13- ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن عبارت است از >داده<ای که با رعایت شرایط یک سیستم اطلاعاتی مطمئن به وجود می آید و به هنگام لزوم قابل درک و ارجاع خواهد بود.
فصل هشتم- آثار ثبت و سوابق و اضمای الکترونیکی مطمئن- مواد 14 الی 16
ماده 14- نسبت به ثبت، سوابق و امضای الکترونیکی مطمئن- >داده< مطمئن- انکار و تردید مسموع نیست و طرف می تواند ادعای جعلیت به >داده<های مزبور کند و یا ثابت کند که >داده<های مزبور به جهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.
ماده 15- کلیه >داده<هایی که به طریق مطمئن ایجاد و یا نگهداری شده آند از حیث محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی که تعهد کرده و کلیه اشخاصی که قایم مقام قانونی آنان محسوب می شوند و اجرای مفاد آن و سایر آثار در حکم اسناد رسمی است.
ماده 16- هرشخص ثالثی که مطابق با شرایط اعلام شده در فصل هفتم اقدام به نگهداری و ثبت >داده<ها می نماید از نظر این قانون آن >داده< مقرون به صحت است.
فصل نهم- پریرش و ارزش اثباتی >داده< – مواد 17 الی 21
ماده 17- >داده< در مقام دعوی یا دفاع معتر است و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی توان براساس قواعد ادله موجود ارزش اثباتی >داده< را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
ماده 18- لزوم ارائه >داده< ممکن است ناشی از تعهدات و یا تابعی از اطلاعات غیرمکتوب- مثل شهادت- باشد. در این صورت محتوای >داده< تابع آن گروه از دلایل خواهد بود.
ماده 19- ارزش اثباتی>داده< هایی که به طریق مطمئن ایجاد شده اند معادل اسناد رسمی است.
ماده 20- >داده<ای که مورد تصدیق طرف مقابل بوده یا صحت آن قانونا ثابت شود، بین اشخاصی که آنرا مبادله کرده وبین وراث و قایم مقام آنان دارای اعتبار >داده< مطمئن است.
ماده 21- به طور کلی، ارزش اثباتی >داده<ها باتوجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روشهای ایمنی به کار گرفته شده با موضوع و منطور مبادله >داده< تعیین می شود.
فصل دهم- اعتبار قانونی ارجاع >داده< – ماده 22
ماده 22- ارجاع >داده< با رعایت موارد زیر معتر است:
22-1- مورد ارجاع بطور صریح در >داده< معین شود
22-2- >داده< مورد ارجاع برای طرف مقابل که به آن تکیه می کند به طور دقیق روشن ومشخص باشد
22-3- >داده< ارجاعی مورد قبول طرف باشد
مبحث چهارم- مبادله >داده<
فصل یازدهم- عقد و اراده طرفین- مواد 23 و 24
ماده 23- ایجاب و قبول می تواند از طریق >داده< اعلام شود.
ماده 24- اعلام اراده یا سایر عباراتی که در ارتباط بین اصلساز و مخاطب بوسیله >داده< بیان می شود معتبر است.
فصل دوازدهم- انتساب >داده<- مواد 25 الی 29
ماده 25- در هریک از موارد زیر >داده< منسوب به اصلساز است:
25-1- اگر بوسیله خود اصلساز ارسال شده باشد.
25-2- اگر بوسیله شخصی ارسال شده باشد که از جانب اصلساز مجاز به این کار بوده است.
25-3- اگر بوسیله سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی شده یا تصدی خودکار از جانب اصلساز ارسال شود.
ماده 26- >داده<ای که براساس یکی از شروط زیر ارسال می شود مخاطب حق دارد آنرا ارسال شده محسوب کرده، و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید.
26-1- قبلا بوسیله اصلساز روشی معرفی و یا توافق شده باشد که معلوم کند آیا >داده< همان است که اصلساز ارسال کرده است یا
26-2- >داده< دریافت شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده که رابطه اش با اصلساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذکور به روش مورد استفاده اصلساز دسترسی یافته و >داده< را به مثابه >داده< خود بشناسد.
ماده 27- ماده فوق شامل موارد زیر نیست:
27-1- در زمانی که مخاطب از اصلساز اخطاری مبنی براین که >داده< از جانب اصلساز نیست دریافت کند و وقت معقولی برای اقدام داشته باشد یا
27-2- از لحظه ای که به نحو معقول مخاطب یقیت کرده یا باید یقین می کرد که >داده< از اصلساز صادر نشده است.
ماده 28- اگر مخاطب با به کارگیری مراقبت معقول بداند یا باید بداند که >داده< به طور اشتباه ارسال شده، نباید آن را دریافت شده محسوب کند.
ماده 29- مخاطب حق دارد هر >داده< را به عنوان یک >داده< مجزا در نظر گرفته و براین اساس عمل کند، مگر آن که به نحو معقول بداند یا باید بداند که آن >داده< نسخه مجددی (کپی) از >داده< اصل است.
فصل سیزدهم- تصدیق دریافت- مواد 30 الی 35
ماده 30- اگر اصلساز و مخاطب توافق کرده باشند و یا اصلساز از مخاطب درخواست کرده باشد که دریافت >داده< تصدیق شود اما برشکل یا روش تصدیق توافقی نشده باشد تصدیق به دو صورت زیر خودهد بود:
30-1- هر نوع ارتباط و مکاتبه بوسیله مخاطب یا
30-2- هر نوع تدبیر مناسبی که اصلساز را به نحو معقول از دریافت >داده< مطمئن کرده باشد.
ماده 321- اگر اصلساز از مخاطب درخواست کرده و یا قبلا توافق کرده باشند که دریافت >داده< تصدیق شود و اصلساز بطور صریح هرگونه اثر حقوقی >داده< ارا مشروط به تصدیق دریافت >داده< کرده باشد، >داده< ارسال شده محسوب نمی شود مگر آن که تصدیق دریافت آن متعاقبا اعلام شود.
ماده 32- اگر اصلساز از مخاطب درخواست و یا با وی توافق کرده باشد که دریافت >داده< تصدیق شود و اصلساز بطور صریح هرگونه اثر حقوقی >داده< را مشروط به تصدیق دریافت آن نگرده باشد اصلساز باید اقدامات زیر را انجام دهد:
32-1- به مخاطب اعلام کندکه تصدیق دریافت نشده و با دادن یک وقت معقول که بیش از 24 ساعت نباشد از مخاطب بخواهد که دریافت >داده< را تصدیق کند یا
32-2- اگر مدت زمان فوق تصدیقی نرسد، اصلساز با ارسال یک پیام تکمیلی اعلام کند که >داده< هرگز دریافت نشده و آثار حقوقی بر آن مترتب نیست
ماده 33- تصدیق دریافت >داده< از جانب مخاطب اماره دریافت >داده< بوسیله اوست
ماده 34- اماره دریافت>داده< راجع به محتوای داده صادق نیست
ماده 35- هنگامی که در تصدیق قید می شود >داده< مطابق با الزامات فنی استاندارد از قبیل استاندار UN/EDIFACT و یا روش مورد توافق طرفین دریافت شده، فرض براین است که آن الزامات رعایت شده اند.
فصل چهاردهم- زمان و مکان ارسال و دریافت >داده< – مواد 36 الی 40
ماده 36- ارسال >داده< زمانی تحقق می یابد که به یک سیستم اطلاعاتی با توزیع پستی خارج از کنترل اصلساز یا قائم مقام وی وارد شود.
ماده 37- زمان دریافت >داده< مطابق شرایط زیر خواده بود:
37-1- اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت >داده< معین شده باشد دریافت زمانی محقق می شود که:
37-1-1- >داده< به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود یا
37-1-2- چنانچه >داده< به سیستم اطلاعاتی مخاطب غیر از سیستمی که منحصرا برای این کار معین شده وارد شود >داده< بازیافت شود.
37-2- اگر مخاطب یک سیستم اطلاعاتی برای دریافت معین نگرده باشد، دریافت زمانی محقق می شود که >داده< وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود.
ماده 38- مفاد ماده قبل بدون توجه به محل استقرار سیستم اطلاعاتی جاری است.
ماده 39- اگر محل استقرار سیستم اطلاعاتی با محل استقرار دریافت >داده< مختلف باشد مطابق قاعده زیر عمل می شود:
39-1- محل تجاری اصلساز محل ارسال >داده< است و محل تجاری مخاطب محل دریافت >داده< است مگر آن که خلاف آن توافق شده باشد.
39-2- اگر اصلساز بیش از یک محل تجاری داشته باشد، نزدیکترین محل به اصل معامله، محل تجاری خواهد بود والا محل اصلی شرکت محل تجاری است.
39-3- اگر اصلساز یا مخاطب فاقد محل تجاری باشند، اقامتگاه قانونی آنان ملاک خواهد بود.
ماده 40- آثار حقوقی پس از انتساب، دریافت تصدیق، و زمان و مکان ارسال و دریافت >داده<- موضوع فصول دوازدهم الی چهاردهم- و همچنین محتوای >داده< تابع قواعد عمومی است.
باب دوم
دفاتر خدمات الکترونیکی
مبحث اول- کلیات
فصل اول- دفتر خدمات الکترونیکی – ماده 41- 48
ماده 41- دفتر خدمات الکترونیکی (certification service provider) واحد وابسته به وزارت بازرگانی است که جهت انجام عملیات ارسال، دریافت، ذخیره و گواهی >داده< و سایر خدمات مربوطه از جمله امانت و تصدیق >داده< فعالیت می کند.
ماده 42- دفتر خدمات الکترونیکی به مدیریت و مسئولیت یک نفر صاحب دفتر که از این پس دفتردار نامیده می شود اداره می گردد.
ماده 43- دفتردار به حکم وزیر بازرگانی منصوب و وابسته بازرگانی محسوب می شود. دفتردار کل طبق حکم مزبور برای او پروانه صادر خواهد نمود.
ماده 44- دفاتر خدمات الکترونیکی براساس میزان تعهدات مالی خود ازنظر صلاحیت به درجات 1، 2 و 3 تقسیسم می شوند. ترتیب آن در تشکیلات مربوطه خواهد آمد.
ماده 45- اشخاص می توانند متقاضی شغل دفترداری باشند ترتیب و نحوه تصدی آن به موجب تشکیلات مربوطه خواهد بود.
ماده 46- دفتردار قبل از اشتغال به کار باید سوگند یاد نماید.
ماده 47- دفتردار قبل از شروع به کار، متناسب با درجه خود باید ضامن معتبر بدهد. ترتیب گرفتن ضامن، میزان ضمانت و شرایط و نحوه استفاده از آن به موجب آیین نامه خواهد بود.
ماده 48- کسانی که به دفترداری انتخاب می شوند مکلفند حداکثر ظرف مدت دو ماه از تاریخ صدور ابلاغ نسبت به تاسیس دفتر اقدام نمایند والا حکم آنان لغو شده تلقی می شود.
مبحث دوم- دفتردار کل
فصل دوم- دفتر دار کل- مواد 49 الی 57
ماده 49- صدور جواز، گواهی، دیده بانی و سرپرستی فعالیت های دفاتر خدمات الکترونیکی به عهده دفتردار کل است.
ماده 50- دفتردار کل توسط وزیر بازرگانی تعیین خواهد شد.
ماده 51- دفتردار کل پس از مشورت با وزیر به تعداد لازم معاون و ماموران لازم در اجرای موضوع این قانون معرفی خواهد کرد
ماده 52- دفتردار کل باید یک پایگاه >داده< درون خط را به منظور ثبت و ارائه سوابق گواهی هر دفتر خدمات الکترونیکی ایجاد نماید.
ماده 53- دفتردار کل قواعد مربوط به کیفیت و کمیت مخازن نگهداری گواهی و استانداردها و مجوزهای آن را معین خواهد کرد.
ماده 54- در اجرای این قانون زمانی که دفتردار کل گواهی صادر می کند به عنوان دفتر خدمات الکترونیکی عمل کرده است.
ماده 55- دفتردار کل تعیین خواهد کرد که کدام امضای الکترونیکی شرایط مقرر در ماده 12 مقررات عمومی قانون تجارت الکترونیکی را جع به امضای الکترونیکی مطمئن را داراست.
ماده 56- اعلام فناوری های امضای الکترونیکی مطمئن از سوی دفتردار کل باید مطابق با استانداردهای بین المللی شناخته شده باشد.
ماده 57- مقررات مربوطه هر فناوری امضا که به وسیله دفتردار کل به عنوان امضای الکترونیکی مطمئن اعلام می شود به موجب آیین نامه خواهد بود. آیین نامه مذکور حداکثر ظرف مدت شش ماه باید تنظیم شود.
فصل سوم- اختیارات دفتردار کل- مواد 58 الی 63
ماده 58- دفتردار کل می تواند در اجرای هر قسمت از وظایف خود مامور یا مامورانی را تعیین نماید.
ماده 59- دفتردار کل می تواند به دفتر خدمات الکترونیکی هشدار دهد که مطابق با قواعد این قانون عمل کنند و در صورتی که به هشدار وی توجه نشود می تواند از ادامه فعالیت آنان جلوگیری به عمل آورد. ترتیب آن در تشکیلات و آیین نامه های مربوطه خواهد آمد.
ماده 60- دفتردار کل یا هر یک از ماموران مجاز از طرف وی می توانند از دفتر خدمات الکترونیکی تحقیق نمایند تا معلوم شود آیا براساس قواعد این قانون عمل می :ند یا نه
ماده 61- پس از انجام تحقیقات به وسیله دفتردار کل، وی می تواند به دفتر خدمات الکترونیکی دستورات لازم را بدهد.
ماده 62- دفتردرار کل یا مامور مجاز از جانب وی با مجوز حکم قضایی در هر زمان حق دارد دستورات زیر را صادر کند:
62-1- تفتیش و بازرسی سیستم رایانه ای و هر نوع تجهیزات وابسته با آن را که در ارتباط با جرایم پیش بنی شده در این قانون مشکوک است.
62-2- سیستم رایانه ای را به طور موقت توقیف نماید. و
62-3- اشخاص مسئول را به طور موقت بازداشت نماید.
ماده 63- دفتردار کل و یا ماموران رسمی به موجب حکم قضایی می توانند به هر نوع اسناد، سوابق و اطلاعاتی که به وسیله دفاتر خدمات الکترونیکی و یا هر فرد مرتبط با وقوع جرائم موضوع این قانون ارتباط پیدا می کند دسترسی داشته باشند.
مبحث سوم- وظایف
فصل چهارم- وظایف دفتر خدمات الکترونیکی – مواد 64 و 65
ماده 64- دفتر خدمات الکترونیکی مکلف به رعایت موارد زیر است والا مسئول خواهد بود.
64-1- مطابق با سیسات ها و اعلامیه حدود گواهی- در مواردی که گواهی صادر می کند- عمل نماید.
64-2- به کارگیری مراقبت معقول در دقت و تکمیل مطالبی که مربوط به خدمات گواهی می شود و در طرول مدت مرور زمان قانونی موضوع گواهی
64-3- در دسترس قراردادن معقول وسایلی که طرف اعتمادکننده از گواهی بتواند از موارد زیر مطلع شود:
64-3-1- هویت دفتر خدمات الکترونیکی
64-3-2- معلوم باشد در زمان صدور گواهی، امضا تحت کنترل انحصاری امضا کننده بوده است.
64-3-3- >داده<های تولید امضا در زمان امضا یا قبل از صدور گواهی معتبر بوده است.
64-4- به طور معقول وسایلی در دسترس طرف اعتمادکننده قرار دهد تا وی از گواهی یا طرق دیگر نسبت به موارد زیر مطلع شود:
64-4-1- روشی که برای شناسایی هویت امضا کننده به کار گرفته شده است.
64-4-2- هر نوع محدودیت کاربرد یا ارزشی که امضای تولید شده یا گواهی داراست.
64-4-3- اینکه >داده<های تولید امضا معتبر بوده و به مخاطره نیافتاده است.
64-4-4- هر نوع محدودیتی راجع به میزان مسئولیت که بوسیله دفتر خدمات الکترونیکی تصریح می شود.
64-4-5- اینکه آیا وسایلی برای امضا کننده وجود دارد که بتواند بدون فوت وقت اشخاص اعتمادکننده یا دفتر خدمات الکترونیکی را از به مخاطره افتاده امضا یا بیم به مخاطره افتادن آن آگاه سازد.
64-4-6- اینکه آیا خدمات به موقع برای لغو ارایه شده است.
64-5- تاسیس یک سیستم قابل اعتماد در اجرای خدمات گواهی
ماده 65- جزییات مربوط به سیسات ها و اعلامیه حدود گواهی به وسیله دفتردار کل تعیین خواهد شد.
فصل پنجم- وظایف امضا کننده- ماده 66
ماده 66- امضاء کننده >داده< موظف به رعایت موارد زیر است والا مسئول خواهد بود.
66-1- مراقبت در ممانعت از استفاده غیرمجاز از >داده<های تولید امضاء
66-2- بدون معطلی به اطراف اعتمادکننده پیام او، یا به دفتر خدمات الکترونیکی موارد زیر را اعلام کند:
66-2-1- امضاء کننده بداند که >داده<های تولید امضای وی به مخاطره افتاده است.
66-2-2- از اوضاع و احوال بیم آن رود که >داده<های تولید امضا در معرض خطر قرار گیرد.
66-3- زمانی که برای امضای خود از خدمات دفاتر الکترونیکی استفاده می کند به طور معقول از صحت وکمال اطلاعات اعلامی توسط خود که مربوط به گواهی است و در طول مرور زمان قانونی اطمینان حاصل کند.
فصل ششم- وظایف اطراف اعتمادکننده- ماده 67
ماده 67- اطراف اعتمادکننده باید موارد زیر را به دقت رعایت کنند والا خود مسئول خواهند بود.
67-1- اقدام معقول برای تطبیق قابل اطمینان بودن امضا
67-2- زمانی که برای استفاده امضای الکترونیکی از گواهی استفاده می شود اقدام معقول در:
67-2-1- تطبیق اعتبار، لغو (بطلان) یا تعلیق گواهی
67-2-2- توجه به محدودیت هایی که در گواهی به آنها تصریح شده است.
مبحث چهارم- دفتر خدمات الکترونیکی خارجی
فصل هفتم- شناسایی دفاتر خدمات الکترونیکی خارجی مواد 68 الی 75
ماده 68- در تعیین اعتبار و اثر حقوقی گواهی یا امضای الکترونیکی نباید به موارد زیر توجه شود:
68-1- محل جغرافیایی که گواهی یا امضای الکترونیکی تولید یا استفاده شده است.
68-2- محل جغرافیایی اقامتگاه تجاری صادرکننده یا امضا کننده
ماده 69- گواهی های صادره خارج از ایران چنانچه معادل سطح ایمنی و شرایط مطمئنه در این قانون را دارا باشند معتبر خواهند بود.
ماده 70- امضای الکترونیکی تولید شده یا استفاده شده خارج از ایران چنانچه معادل سطح ایمنی و شرایط مطمئنه در این قانون ترا دارا باشد معتبر است.
ماده 71- تعیین وجود اعتبار مذکور در مواد 69 و 70 به عهده مقام مسئول اجرای این قانون است.
ماده 72- در تعیین اعتبار گواهی یا امضای الکترونیکی باید به استانداردهای بین المللی و سایر عوامل مربوطه توجه داشت.
ماده 73- اگر طرفین رابطه تجاری موافقت نامه ای راجع به نوع معینی از امضای الکترونیکی یا گواهی تنظیم کنند باتوجه به عرف تجارت بین الملل معتبر خواهد بود مگر آنکه مخالف صریح قانون باشد.
ماده 74- در اجرای بین آلمللی این قانون وزارت بازرگانی می تواند جهت رسمیت بخشیدن به گواهی های خارجی و امضای های الکترونیکی مطمئن با کشورهای ثالث و یا سازمانهای بین المللی قراردادهای دو یا چند جانبه منعقد نماید.
ماده 75- وزارت بازرگانی ملکف است ظرف مدت شش ماه نحوه شناسایی دفاتر خدمات گواهی خارجی را اعلام نماید.
باب سوم
در قواعد مختلف
مبحث اول- حمایت های انحصاری در بستر مبادلات الکترونیکی
فصل اول- حمایت از مصرف کننده و تبلیغات – مواد 76 الی 101
حمایت از مصرف کننده
ماد 76- قبل از تشکیل هر عقد از راه دور، تامین کننده باید در واسطی با دوام و در دسترس و در زمان مناسب تاییدیه ای که حداقل شامل مواد زیر باشد به مصرف کننده ارسال و یا اعلام نماید:
76-1- هویت تامین کننده و نشانی وی
76-2- خصوصیات اصلی کالا یا خدمات
76-3- قیمت کالا و خدمات و در صورت تعلق مالیات، میزان آن
76-4- هزینه تحویل
76-5- ترتیب پرداخت قیمت ، تحویل یا اجرا
76-6- هر نوع اطلاعات دیگری که به موجب آیین نامه مخصوص خواهد بود.
ماده 77- تاییدیه اعلامی به مصرف کننده باید روشن، صریح و کامل باشد و با وسایل مناسب ارتباطی در مدت معین و براساس
قاعده حسن نیت در معاملات و از جمله اصل رعایت افراد ناتوان و کودکان ارائه شود.
ماده 78- در صورت استفاده از ارتباط صوتی، هویت تامین کننده و قصد وی از ایجاد تماس با مصرف کننده باید به طور روشن و صریح در شروع هر مکالمه بیان شود.
ماده 79- در هر معامله از راه دور مصرف کننده باید حداقل 7 روز کاری وقت برای انصراف (حق انصراف) از قبول خود بدون تحمل جریمه و یا ارایه دلیل داشته باشد. تنها هزینه تحمیلی هزینه ارجاع کالا خواهد بود.
ماده 80- شروع اعمال حق انصراف به ترتیب زیر خواهد بود:
80-1- در صورت فروش کالا، از تاریخ تسلیم کالا به مصرف کننده
80-2- در صورت فروش خدمات، از روز انعقاد یا از روزی که مطابق ماده 76 اطلاعات مربوطه به مصرف کننده ارایه شده مشروط برآنکه در مجموع بیش از سه ماه نباشد.
80-3- در هر حال آغاز اعمال حق انصراف مصرف کننده پس از ارایه اطلاعاتی خواهد بود که تامین کننده طبق ماده 76 موظف به ارایه آن است.
80-4- به محض استفاده مصرف کننده از حق انصراف، تامین کننده مکلف است بدون مطالبه هیچگونه وجهی عین مبلغ دریافتی را در اسرع وقت به مصرف کننده مسترد نماید.
80-5- حق انصراف مصرف کننده در مواردی که شرایط خاصی بر نوع کالا و خدمات حاکم است اجرا نخواهد شد. موارد آن به موجب آیین نامه خواهد بود.
ماده 81- تامین کننده باید حداکثر ظرف مدت 30روز تعهد خود را اجرا نماید مگر اینکه شرط خلاف شده باشد.
ماده 82- در صورتی که تامین کننده به دلیل عدم موجودی کالا و یاعدم امکان اجرای خدمات از انجام تعهد خودداری نماید باید مبلغ دریافتی را فورا مسترد نماید مگر اینکه معلوم شود تامین کننده از ابتدا عدم امکان ایفای تعهد خود را میدانسته که در این صورت به حداکثر مجازات مقرر در این قانون محکوم خواهد شد.
ماده 83- تامین کننده می تواند کالا یا خدمات مشابه آنچه را که به مصرف کننده وعده کرده تحویل یا ارایه نماید مشروط بر آنکه قبل از معامله یا در حین انجام معامله آن را اعلام کرده باشد.
ماده 84- اعلام ارایه کالا یا خدمات مشابه به مصرف کننده باید کامل ، روشن و صریح باشد و در صورت اعتراض مشتری و استفاده از حق انصراف ، هزینه ارجاع کالا به عهده تامین کننده خواهد بود.
ماده 85- در صورتی که مصرف کننده برای پرداخت، از وسایل پرداخت الکترونیکی استفاده می کند باید این اجازه را داشته باشد که به هنگام استفاده متقلبانه از کارت وی تقاضای بطلان معامله را بنماید و مبالغ پرداختی به وی مسترد شود.
ماده 86- تامین کننده نباید سکوت مصرف کننده را حمل بر رضایت وی کند.
ماده 87- استفاده تامین کننده از وسایل معین ارتباطی جهت فروش کالا و خدمات به مصرف کننده مجاز نیست. فهرست این وسایل در آیین نامه مربوط خواهد آمد.
ماده 88- سازما ن های قانونی و مدتی حمایت از مصرف کننده و تبلیغات می توانند به عنوان شاکی اقامه دعوی نمایند. ترتیب آن به موجب آیین نامه خواهد بود.
ماده 89- اجرای حقوق مصرف کننده به موجب این قانون نباید براساس سایر قوانین که حمایت ضعیف تری اعمال می کنند متوقف شود.
ماده 90- در معاملات از راه دور آن بخش از موضوع معامله که به روشی غیر از وسایل ارتباط از راه دور انجام می شود مشمول مقررات این قانون نخواهد بود.
ماده 91- در موارد اختلاف یا تردید به نفع مصرف کننده حکم می شود.
ماده 92- حمایت های این فصل در موارد زیر اجرا نخواهد شد:
92-1- خدمات مالی که فهرست آن به موجب آیین نامه خواهد بود.
92-2- معاملات راجع به فروش اموال غیرمنقول و یا حقوق مالکیت ناشی از اموال غیرمنقول به جز اجاره
92-3- خرید از ماشین های فروش مستقیم کالا و خدمات، مثل موارد خوراکی و بازیهای کامپیوتری
92-4- معاملاتی که با استفاده از تلفن عمومی ( همگانی ) انجام می شود
92-5- معاملات راجع به حراجی ها
92-6- خرید های روزمره خانگی از قبیل خرید میوه جات و اغذیه
ماده 93- استفاده از شروط قراردادی خلاف مقررات این فصل و همچنین اعمال شروط غیرمنصفانه به ضرر مصرف کننده موثر نیست.
در تبلیغات
ماده 94- تامین کنندگان در تبلیغ کالا و خدمات خود نباید مرتکب فعل یا ترک فعلی شوند که سبب مشتبه شدن و یا فریب مخاطب از حیث کمیت و کیفیت شود.
ماده 95- تامین کنندگانی که برای فروش کالا و خدمات خود تبلیغ می کنند سلامتی افراد را به خطر اندازند.
ماده 96 – تامین کننده باید به نحوی تبلیغ کند که مصرف کننده به طور دقیق، صحیح، روشن و واضح اطلاعات مربوط به کالا و خدمات را درک کند.
ماده 97- تامین کنندگان در تبلیغات باید مطابق با رفتار حرفه ای عمل نمایند. شرایط آن از طریق آیین نامه یا صنف مربوطه اعلام خواهد شد.
ماده 98- تامین کنندگان نباید از خصوصیات ویژه معاملات به روش الکترونیکی جهت مخفی نمودن حقایق مربوط به هویت یا محل کسب خود سو استفاده کنند.
ماده 99- در تبلیغات و بازاریابی باید هویت شخصی که تبلیغات به نفع اوست کاملا روشن و صریح باشد.
ماده 100 – تامین کنندگان باید تمهیداتی رابرای مصرف کنندگان در نظر بگیرند تا آنان راجع به دریافت به نشانی پستی و یا پست الکترونیکی خود تصمیم بگیرند.
ماده 101 – تبلیغ و بازاریابی برای کودکان و نوجوانان تا سن قانونی تابع ضوابط خاصی است که در
آیین نامه مربوطه خواهد آمد.
فصل دوم – حمایت از حق مولف در بستر مبادلات الکترونیکی – مواد 102 الی 104
102- 102- حق تکثیر، اجرا، و توزیع (عرضه و نشر) آثار تحت حمایت قانون حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348 و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب 1352 و قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزار مصوب 1379 و پایگاه های (( داده )) منحصرا در اختیار مولف است.
103- 103- اعمال موقت تکثیر، اجرا و توزیع اثر که جز لاینفک فراگرد فنی پردازش (( داده )) در شکبه هاست از شمول مقرره فوق خارج است.
104- 104- بهره برداری منصفانه از آثار تحت حمایت موضوع این بخش نقض حقوق مولف نیست. فهرست این استثنائات به موجب آیین نامه خواهد بود.
مبحث دوم – حفاظت از (( داده)) در بستر مبادلات الکترونیکی
فصل سوم – حمایت از (( داده )) های شخصی (حریم خصوصی ) – مواد 105 الی 107
ماده 105- دریافت، ذخیره، پردازش و توزیع (( داده )) های شخصی در بستر مبادلات الکترونیکی باید با رعایت شرایط زیر صورت پذیرد:
105-1- با رضایت صریح موضوع (( داده )) باشد.
105-2- جهت اهداف مشخص، و به طور واضح و به اندازه ضرورت جمع آوری و متناسب با اهداف تعیین شده مورد استفاده قرار گیرد.
105-3- صحیح و روزآمد باشد.
105-4- 105-4- موضوع ((داده)) باید به فایل های حاوی ((داده )) های شخصی مربوط به خود به سهولت دسترسی داشته و (( داده )) های ناقص یا نادرست را محو یا اصلاح نماید.
105-5- 105-5- به نحوی ذخیره شوند که شناسایی موضوع ((داده)) امکان پذیر باشد.
105-6- 105-6- موضوع ((داده)) بتواند در هر زمان درخواست محو کامل فایل ((داده)) های شخص مربوط به خود را بنماید.
ماده 106- دریافت، ذخیره، پردازش و توزیع ((داده)) های شخصی مبین ریشه های قومی یا نژادی، دیدگاه های سیاسی، عقاید مذهبی ، اعتقادات فلسفی و اخلاقی و یا عضویت در اتحادیه های صنفی و (( داده )) های راجع به وضعیت جسمانی و روانی و یا زندگی جنسی به هر عنوان غیر قانونی است.
ماده 107- سایر موارد راجع به دسترسی موضوع ((داده)) ، از قبیل استثنائات ، افشای آن برای اشخاص ثالث، اعتراض، فراگردهای ایمنی، نهادهای مسئول دیده بانی و کنترل جریان(( داده)) های شخصی به موجب
قانون خاص و آیین نامه های مربوطه خواهد بود.
فصل چهارم – حمایت از اسرار تجاری – مواد 108 و 109
ماده 108- به منظور توسعه رقابت های مشروع در بستر مبادلات الکترونیکی، تحصیل غیرقانونی اسرار تجاری بنگاه ها، موسسات تجاری، صنعتی، فلاحتی و خدماتی برای خود و یا افشای آن برای اشخص ثالث جرم محسوب و مرتکب به مجازات مقرردر این قانون خواهد رسید.
ماده 109- اسرار تجاری شامل فرمول ها، الگوها، نرم افزارها، تالیفات منتشر نشده، روش های انجام تجارت و دادو ستد، فنون، نقشه ها و فراگردها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح های تجاری و امثال اینها است که دارای خصوصیات زیر باشند:
109-1- به اندازه کافی محرمانه هستند.
109-2- در صورت عدم افشای آن، دارای ارزش اقتصادی مستقل هستند.
109-3- از طرق معمول و قانونی دریافت شدنی نیست.
109-4- سایر اشخاص در صورت تحصیل، بتوانند نفع اقتصادی ببرند.
109-5- با توجه به اوضاع و احوال تلاشی معقول جهت اختفای آن اطلاعات صرف شده باشد.
فصل پنجم – حمایت از علایم تجاری – مواد 110 و 111
ماده 110- به منظور حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تشویق رقابت های مشروع در بستر مبادلات الکترونیکی استفاده از علایم تجاری به صورت اسامی ملکی (domain name) و یا هر نوع نمایش درون خط (online) علایم تجاری که موجب :
110-1- فریب یا مشتبه شدن طرف به اصالت کالا و خدمات شود
110-2- مالک و صاحب علایم تجاری را از درآمدهای ناشی از اعتماد مصرف کننده محروم کند
110-3- اثر سو بر تجارت الکترونیکی ایران داشته باشد
ممنوع و متخلف به مجازات مقرر در این قانون خواهد رسید.
ماده 111- کسانی که موسسات تجاری. صنعتی، فلاحتی و خدماتی آنان در خارج از ایران واقع است از مزایای این قانون بهره مند خواهند بود مشروط براینکه علامت خود را موافق قانون کشور خود و یا مقررات سازما ن های بین المللی به ثبت رسانده باشند.
باب چهارم
جرایم و مجازات ها
مبحث اول – کلاه برداری کامپیوتری- ماده 112
ماده 112- هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی ، با سو استفاده و یا استفاده غیر مجاز از ((داده)) ها ، برنامه ها و سیستم های رایانه ای و وسایل ارتباط از راه دور و ارتکاب افعالی نظیر ورود، محو، توقف
(( داده)) ، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم رایانه ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم های پردازش خودکار و نظایر آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه ، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبات اموال به حبس از 3 تا7 سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال ماخوذه محکوم می شود.
ماده 112-1- شروع به این جرم نیز جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در ماده فوق است.
مبحث دوم – جعل کامپیوتری – ماده 113
ماده 113- هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی ، از طریق ورود، محو و توقف ((داده)) و مداخله در پردازش (( داده)) و سیستم های رایانه ای ، و یا استفاده از وسایل کاربردی سیستم های رمزنگاری تولید امضا – مثل کلید اختصاصی – بدون مجوز امضا کننده و یا تولید امضای فاقد سابقه ثبت در فهرست دفاتر خدمات الکترونیکی و یا عدم انطباق آن وسایل با نام دارنده در فهرست مزبور و اخذ گواهی مجعول و نظایر آن اقدام به جعل ((داده)) های دارای ارزش مالی و اثباتی نماید تا با ارائه آن به مراجع اداری، قضایی، مالی و غیره به عنوان ((داده)) های معتبر استفاده نماید جاعل محسوب و به مجازات حبس از 3 تا 7 سال و پرداخت جزای نقدی به میزان پنجاه میلیون ریال محکوم می شود.
ماده 113-1- مجازات شروع به این جرم حداقل مجازات در ماده فوق است.
مبحث سوم – نقض حقوق مصرف کننده و تبلیغات در بستر مبادلات الکترونیکی – مواد 114 و 115
ماده 114- تامین کننده متخلف از مواد 76،77،78،79 به مجازات از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
114-1- 114-1- تامین کننده متخلف از ماده 79 به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
ماده 115- تامین کننده متخلف از مواد 81،82،94،95،96،97،98،99،100 به مجازات از پنجاه میلیون ریال تا پانصد میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده 115-1- تامین کننده متخلف از ماده 95 به حداکثر مجازات محکوم خواهد شد.
ماده 115-2- تامین کننده متخلف از مواد 99،100 به حداقل مجازات محکوم خواهد شد.
مبحث چهارم – نقض حق مولف- ماده 116
ماده 116- هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی با تکثیر، توزیع(عرضه ونشر) و یا انجام فعل مشابه اجرای هرگونه نرم افزار و پایگاه های (( داده)) حاوی طرح، نقشه ، عکس و سایر مواردی که در قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و پدیدآوردندگان سال 1348 و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب 1352 و قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزار مصوب 1379 تصریح شده حقوق مولفان را نقض نماید به مجازات 3 ماه تا 1 سال حبس و جزای نقدی به میزان پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
مبحث پنجم – نقض حمایت از داده های شخصی / حریم خصوصی – مواد 117 الی 121
ماده 117- هر کس در بستر مبادلات الکترونیکی شرایط مقرر در مواد 105 و 106 این قانون را نقض نماید مجرم محسوب و به 1 تا 5 سال حبس محکوم می شود.
ماده 118- کسانی که مرتکب جرایم موضوع مواد 105-2و 106 می شوند به حداکثر مجازات محکوم خواهند شد.
ماده 119- هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی مقررات زیر را نقض نماید مجرم محسوب و به 1 تا 3 سال حبس محکوم می شود:
119-1- هر گونه ارسال، ذخیره سازی، تغییر و امکان دسترسی به فایل ((داده)) های شخصی به نحو غیر مجاز
119-2- کسب غیرمجاز و غیرقانونی ((داده)) های شخصی برای خود یا دیگری و ارائه اطلاعات کذب راجع به موضوع ((داده))
119-3- افشای غیرمجاز ((داده)) های شخصی
ماده 120 – هرگاه جرایم راجع به ((داده)) های شخصی توسط دفاتر خدمات الکترونیکی وسایر نهادهای مسئول ارتکاب یابد، مرتکب به حداکثر مجازت محکوم خواهد شد.
ماده 121- اگر به واسطه بی مبالاتی و بی احتیاطی دفاتر خدمات الکترونیکی جرایم راجع به ((داده)) های شخصی روی دهد مرتکب به 3 ماه تا یکسال حبس و پرداخت جزای نقدی معادل پنجاه میلیون ریال محکوم می شود.
مبحث ششم – نقض اسرار تجاری و علایم تجاری – مواد 122 و 123
ماده 122- هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی به منظور رقابت، منفعت و یا ورود خسارت به بنگاه ها و موسسات تجاری، صنعتی، فلاحتی و خدماتی، با نقض حقوق قراردادهای استخدام مبنی بر عدم افشای اسرار شغلی و یا دستیابی غیرمجاز، اسرار تجاری آنان را برای خود تحصیل نموده و یا برای اشخاص ثالث افشا نماید به حبس از 6 ماه تا دو سال و نیم، و جزای نقدی معادل پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
ماده 123- متخلفان از ماده 110 این قانون به 1 تا 3 سال حبس و جزای نقدی از پنجاه میلیون ریال تا پانصد ریال محکوم خواهند شد.
باب پنجم
جبران خسارت – ماده 124
ماده 124- هرگاه در بستر مبادلات الکترونیکی در اثر نقض یا ضعف سیستم موسسات خصوصی و دولتی خسارتی به اشخاص وارد شود موسسات مزبور مسئول جبران خسارات وارده میباشند مگراینکه خسارات وارده ناشی از فعل شخصی افراد باشد که در این صورت جبران خسارات برعهده این اشخاص خواهد بود.
ماده 124-1- متصدی وسایل ارتباطی برای مدت 5 سال از شمول ماده فوق خارج است. تمدید این مدت برای دوره های متوالی توسط نهاد مسئول اجرای این قانون ممکن خواهد بود.
باب ششم
متفرقه – مواد 125 الی 134
ماده 125- وزارت بازرگانی مامور تنظیم آیین نامه های مربوط در این قانون خواهد بود.
ماده 126- مسئول اجرای این قانون وزیر بازرگانی است.
ماده 127- وزارت بازرگانی موظف است با همکاری سایر نهادهای ذیربط در خصوص آخرین دستاوردهای علمی مربوط به امنیت سیستم های اطلاعاتی تحقیق و با انتشار راهنمای عمل، بهترین روش های موجود را معرفی کند. این فعالیت در مجموعه ای موسوم به کمیته فناوری و استاندارد سیستم های اطلاعاتی تحت سرپرستی وزارت بازرگانی انجام خواهد شد.
ماده 128- هزینه های ناشی از اجرای این قانون از محل فروش انتشارات کمیته فوق تامین، و به نسبت باقیمانده صرف تحقیق و توسعه سیستم های امنیتی فناوری اطلاعات موضوع این قانون خواهد شد.
ماده 129- کمیته فناوری امنیت و استانداردهای سیستم های اطلاعاتی مکلف است بطور دقیق و مشروح محک ها و معیارهای یک سیستم اطلاعاتی مطمئن ، رویه ایمن و سیستم قابل اعتماد موضوع مواد 2-11،2-12، 64-5 را با تعیین پارامترهای ریاضی، فنی، فیزیکی، انسانی و مالی تعیین و اعلام کند.
ماده 130 – فعالیت این کمیته مستمر، و باید براساس استانداردهای بین المللی باشد . نتایج تحقیق این کمیته به صورت دستورالعمل (راهنمای عمل) منتشر خواهد شد.
ماده 131- قانون تشکیلات دفتر خدمات الکترونیکی از سوی وزارت بازرگانی و دادگستری تدوین خواهد شد.
ماده 132- نظر به اهمیت خاص امضای دیجیتال و زیرساخت کلید عمومی ، آیین نامه مربوطه توسط وزارت بازرگانی ظرف مدت شش ماه تنظیم و جهت تصویب به هیئت دولت تقدیم خواهد شد.
ماده 133- بانک مرکزی ایران مکلف است حداکثر ظرف مدت یکسال از تاریخ اجرای این قانون نحوه انجام پرداخت های الکترونیکی را در بستر مبادلات الکترونیکی به طریق مقتضی مدون و اجرا نماید.
ماده 134- وزارت بازرگانی موظف است زمینه های مرتبط با تجارت الکترونیکی را که در اجرای این قانون موثر است شناسایی کرده وبا ارایه پیشنهاد به هیئت وزیران خواستار تدوین مقررات مربوطه توسط نهادهای ذیربط شود. پس از آنکه هیئت وزیران پیشنهاد وزارت بازرگانی را تصویب کرد نهادهای ذیربط موظفند با مشارکت وزارت بازرگانی مقررات مربوطه را تدوین کنند. وزارت بازرگانی موظف است هر شش ماه یکبار گزارش پیشرفت فعالیت های انجام شده را تقدیم هیئت وزیران نماید.
اصول و مقدمات تجارت الکترونیک
.برای آشنایی بیشتر و کاربردی تر با اصول موفقیت در تجارت الکترونیک و تجار موفق در این زمینه می توانید به سایت www.strikingitrich.com مراجعه کنید.
ثبت دامنه Domain)):
اولین مرحله در ایجاد یک تجارت الکترونیک ثبت دامنه ای مناسب برای آن است.انتخاب یک دامنه خوب و مناسب را شاید بتوان اساس بازاریابی الکترونیک و پایه موفقیت استراتژی های بازاریابی دانست زیرا علاوه بر این که یک نام خوب به راحتی در خاطره ها می ماند، یکی از مهمترین شرایط لازم برای کسب رتبه های بالا در موتورهای جستجو نام دامنه وب سایت است.دکتر رالف ویلسون در کتاب اساس بازاریابی وب معیار های انتخاب یک دامنه خوب را در چهار اصل زیر خلاصه می کند:
١:کوتاهی : یک نام دامنه خوب باید کوتاه باشد ، هرچه کوتاهتر بهتر.زیرا یک نام دامنه کوتاه احتمال اشتباه در تایپ را پایین آورده و همچنین بخاطر سپردن آن را ساده تر می کند.
٢.قابل بخاطر سپردن:البته هر URL کوتاهی قابل بخاطر سپردن نیست.به عنوان مثال www.bscs.com برای شرکت فروش فرش Boyle's Sierra Carpeting Sales بهیچوجه مناسب نیست زیرا بخاطر سپردن چنین حروف بی معنایی برای مخاطب بسیار مشکل است.درحالی که بهترین نام دامنه برای IBM و IEEE ، IBM.com و IEEE.com است زیرا مردم آنها را با این نام ها می شناسند.
٣.ارتباط با نام شرکت یا نوع کسب و کار:بهترین دامنه ، دامنه ایست که بتوان آنرا حدس زد.علاوه بر این وجود کلمه کلیدی مربوط به نام کسب و کار در نام دامنه کمک بزرگی در بدست آوردن رتبه های بالا در موتور های جستجو هستند.
٤.احتمال اشتباه کم:مورد بعدی اینست که با جلوگیری از تکرار حروف ،حروف مشابه و … احتمال وقوع اشتباه در تایپ نام دامنه را پایین بیاوریم.دکتر ویلسون در این باره می گوید:بسیاری از مردم املای ضعیفی دارند و دیگران هم که املای ضعیفی ندارند تایپیست های ضعیفی هستند.پس باید نامی را انتخاب کنیم که احتمال اشتباه تایپی پایینی داشته باشد."
خرید نامهای مشابه:
خرید دامنه های مشابه کمک بسیار بزرگی به از دست ندادن مشتریان بالقوه می کند.ثبت پسوند های .net و .org در کنار .com از مهمترین گام ها در این راه است.بعلاوه در صورتی که احتمال اشتباه در تایپ نامتان را می دهید نامهای مشابه را نیز برای خود ثبت کنید.به عنوان مثال شرکت گوگل نامهای googel.com و gooogle.com و سایر نامهایی را که کاربران اشتباها برای ورود به سایت گوگل بکار می برند را نیز خریده تا این دسته از مشتریان خود را نیز از دست ندهد.البته این مرحله با توجه به هزینه های نسبتا بالایی که برای مشاغل کوچک دارد ، حداقل در ابتدای کار اجباری نیست.
برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با سایر نکات ثبت یک دامنه خوب می توانید از لینک های زیر استفاده کنید:
http://www.fredlight.com/Boston/realtors_domains.html
http://www.danchan.com/feature/٢٠٠٠/١٠/١٤/brand/brand.htm
http://www.discountdomainsuk.com/articles/٥/٢٦٣/٠
http://www.thesitewizard.com/archive/domainname.shtml
http://www.webmasterstop.com/١٧.html
دامنه های .ir :
می دانید که دامنه های اینترنتی بر دو گونه اند: عام (Generic) و کشوری.دامنه های ژنریک (مثل .com و .net و .org)توسط سازمان غیر دولتی ICANN ایالات متحده ثبت می شوند و در نتیجه تابع قوانین فدرال ایالات متحده هستند در حالی که دامنه های کشوری (مثل .de و .us و .uk) تابع قوانین کشورهای خود هستند..ir نیز دامنه اختصاص یافته به ایران است و با توجه به اینکه بیش از یکسال از تسهیل شرایط ثبت آن نمی گذرد هنوز نام های خوب ثبت نشده زیادی با این پسوند وجود دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دامنه های .ir به سایت www.nic.ir مراجعه کنید.
انتخاب میزبان مناسب:
در انتخاب میزبان باید به مشخصات زیر توجه داشت:
١.فضا:اولین موردی که باید در نظر گرفت میزان فضای مورد نیاز برای وب سایت است.تجارت های بزرگتر برای ایجاد وب سایت خود از یک سرور اختصاصی (Dedicated Server) استفاده می کنند ولی برای تجارت های کوچک و متوسط (Small and Medium Businesses) هزینه اجاره یک سرور اختصاصی بالاست و بهمین جهت ناچار به استفاده از سرور های اشتراکی (Shared Server) هستند در چنین مواقعی میزان فضای تخصیص یافته به هر یک از کاربران محدود است و از همین رو تخمین میزان فضای مورد نیاز از اهمیت بالایی برخوردار است.
٢.پهنای باند(Bandwidth):نکته مهم دیگر میزان پهنای باند اختصاص یافته به وب سایت است.روش های گوناگونی برای تخمین پهنای باند احتمالی یک وب سایت وجود دارد ولی باز هم احتمال کمبود پهنای باند به دلایل مختلف از جمله افزایش غیر قابل پیش بینی بازدید کننده یا حملات خرابکارانه وجود دارد.به شرایط ، میزان و قیمت هر گیگابایت پهنای باند اضافی دقت کنید.علاوه بر این هرگز فریب پهنای باند نامحدود (Unlimited) را نخورید زیرا چنین مفهومی اصلا وجود خارجی ندارد و تنها یک حربه تبلیغاتی برای جذب مشتری است.
٣.سیستم عامل سرور:در حال حاضر اکثر قریب به اتفاق سرورها (حداقل در ایران) از دو سیستم عامل ویندوز و لینوکس استفاده می کنند.البته معدود سرور های سولاریس ، مکینتاش و … نیز وجود دارند که به علت عدم فراگیری در اینجا مورد بحث قرار نمی گیرند.از مهمترین تفاوت های ایندو سرور زبان برنامه نویسی و پایگاه داده مورد پشتیبانی آنهاست.سرور های ویندوز غالبا تنها از ASP و ASP.NET بهمراه پایگاه داده MS SQL server پشتیبانی می کنند در حالی که سرور های لینوکس بجای ایندو تکنولوژی از PHP و MySQL پشتیبانی می کنند.در خصوص این ابزار ها ، ویژگی ها و تفاوت هایشان در بخش پیاده سازی فروشگاه بیشتر صحبت خواهیم کرد.
٤.برنامه های جانبی:اکثر سرور ها برنامه های جانبی رایگان و غیر رایگانی را برای مشتریان خود تدارک دیده اند که می تواند در بسیاری از موارد مفید واقع شود.نرم افزار های فروشگاه الکترونیک ، اتاق گفتگو ، مدیریت وب سایت ، تحلیل ترافیک و … از این جمله اند.
٥.گارانتی بازپرداخت پول:
بسیاری از سرویس دهندگان میزبانی وب ، پیشنهاد بازپرداخت ٣٠ روزه یا ١٥ روزه تمام پول در صورت عدم رضایت مشتری را می دهند.هر چقدر هم که دقت کرده باشید ممکن است چیزی از چشمانتان پنهان مانده باشد.برای همین از چنین سرویس دهندگانی استفاده کنید تا راه بازگشت داشته باشید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انتخاب یک هوست مناسب می توانید از سایت های زیر استفاده کنید:
http://www.freewebmasterhelp.com/articles/webhost
http://www.website١٠١.com/Web_Host_Tutorial/good-web-hosting-site.html
http://www.webmasterstop.com/١٠.html
http://www.thesitewizard.com/archive/findhost.shtml
Business Plan:
برنامه ریزی بخشی جدایی ناپذیر از تجارت است که نمی توان اهمیت آن را در موفقیت تجار موفق دنیا نادیده گرفت.رابرت کرامر رییس بانک First Business در لس آنجلس می گوید: "تهیه یک طرح و برنامه تجاری ضروری است.اگر کسی که می خواهد یک کسب و کار کوچک براه بیاندازد نتواند یک برنامه تجاری تهیه کند بطور حتم دچار مشکل خواهد شد."
یک طرح تجاری شامل بخش های مختلفی از جمله تعریف کار ، بازار ، سرمایه و مدیریت می شود.هدف ما در این بخش تدوین یک طرح تجاری کامل و دقیق نیست و فقط به مسایلی که در این مرحله از کار جهت گیری آینده ما را مشخص می کندخواهیم پرداخت.برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تهیه Business Plan به سایت های معرفی شده در بخش سایت هفته از ستون تجارت هفته مراجعه کنید.
برای تهیه طرح تجاری به سوالات موجود در هر زیر مجموعه پاسخ داده و با مرتب کردن و دسته بندی پاسخ ها لیستی مدون از مخاطبین ، نیاز ها ، امکانات ، کمبود ها و … تهیه کنید.این لیست برای اتخاذ تصمیم ها مناسب در مواقع مختلف بسیار مفید خواهد بود.
١.بازار هدف:
بازار هدف شما چه کسانی هستند؟چه مشخصاتی دارند؟چه اطلاعات و مهارت های تکنیکی دارند و چه چیز هایی را نمی دانند؟
کئام مدل تجارت الکترونیک برای شما مفید است؟
٢.برنامه ریزی:
چه مزایایی از حضور در وب بدست خواهید آورد؟
چه زیانهایی ممکن است بدلیل حضور در وب شما را گرفتار کند و چگونه برآنها غلبه خواهید کرد؟
٣.زمانبندی:
برنامه زمانبندی و ضرب الاجل شما برای ساخت وب سایت ، آغاز به کار فروشگاه و … چیست؟
٤.بودجه:
بودجه ای که برای انجام این پروژه در نظر گرفته اید چقدر است؟از چه طریقی تهیه شده؟بازگشت آن باید چگونه و تحت چه زمانبندی باشد؟
٥.محتوا:
محنوای سایت شما شامل کدام موارد زیر می شود؟
تجارت الکترونیک/سبد خریذ ، خذمات / پشتیبانی مشتری ، پشتیبانی فنی ، انجمن های تبادل آرا ، خبرنامه ، کاتالوگ ،فرم های سفارش و نظر سنجی ، بخش ورود اعضا و …
٦.تبلیغات و بازاریابی:
از چه شیوه های بازاریابی استفاده می کنید؟
هزینه در نظر گرفته شده برای تبلیغات و جذب مشتری چقدر است؟
٧.امنیت:
در صورتی که از پرداخت آن لاین استفاده می کنید چگونه امنیت آنرا تضمین می کنید؟
برای حفاظت از حریم خصوصی کاربرانتان چه تدابیری اندیشیده اید و …
انواع فروشگاه آن لاین:
همه فروشگاه های آن لاین به یک شکل عمل نمی کنند و خدمات یکسانی ارائه نمی دهند.برای ساخت و طراحی یک فروشگاه آن لاین و درک نیازمندی های آن باید شناختی نسبت به نحوه عملکرد برخی از معمولترین این مدل ها داشته باشیم:
١.مدل ویترینی (Storefront Model):از این مدل همانطور که از نام آن پیداست به عنوان ویترینی برای معرفی کالا ها استفاده می شود.چنین سایتی در برخی موارد دارای قابلیت سفارش و پرداخت آن لاین هم هست ولی در بسیاری مواقع تنها به عنوان یک کاتالوگ آن لاین از محصولات فعالیت می کند.
٢.مدل سبد خرید (Shopping Cart Model):در این مدل که فراگیر ترین مدل فروشگاه های آن لاین است مشتری با گردش در فروشگاه مجازی به انتخاب کالاهای مورد نیاز خود می پردازد و در انتهای خرید با بررسی سبد خرید خود کالاهایی را به آن اضافه یا از آن حذف می کند و سپس مبلغ آن را پرداخت می کند.
٣.مدل حراجی (Auction Model):در این مدل صاحب فروشگاه آنرا همچون یک جمعه بازار به مشتریان خود اجاره می دهد تا کالاهای اضافی خود را در آن به فروش رسانند.در چنین حالتی در آمد فروشگاه از دریافت کمیسیون از هر فروش تامین می گردد.مدل دیگری از حراجی های آن لاین نیز وجود دارد که به آن مدل معاوضه ای (Bartering Model) می گویند.همانطور که از نام آن مشخص است تفاوت آن با مدل حراجی در این است که در اینجا افراد کالاهای مازاد بر نیاز خود را با یکدیگر مبادله می کنن.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مدل های فروشگاه آن لاین به کتاب Internet & WWW ; How to program By:H.Deitel & M.Deitel مراجعه کنید.
پیاده سازی وب سایت:
برای پیاده سازی هر یک از مدل های فوق نیاز به برنامه نویسی دارید.برای عبور از این مرحله سه راه در پیش روی شماست:یا خودتان برنامه نویسی کنید ، یا یک تیم برنامه نویسی استخدام کنید و یا از نرم افزار های باز متن موجود در بازار استفاده کنید. روش آخر ارزان ترین و سریعترین روش پیاده سازی فروشگاه است ولی ممکن است سازگاری کامل با نیاز های شما -بخصوص در بخش پرداخت ها- نداشته باشند.برای استفاده از هر یک از دو راه دیگر باید با زبان های برنامه نویسی تحت وب و مباحث مربوط به مهندسی وب آشنایی داشته باشید.
PHP در مقابل ASP.NET :
PHP و ASP امروزه پر کاربرد ترین زبان های برنامه نویسی تحت وب هستند که توانسته اند به خوبی گوی سبقت را از سایر رقبایشان همچون JSP و Perl بربایند.اکثر برنامه های کاربردی وب از جمله فروشگاه های آن لاین با استفاده از این دو زبان تولید می شوند.شون هال در مقاله ای که در سایت شرکت Oracle منتشر کرده به مقایسه قابلیت ها ، مزایا و کمبود ها ی هر یک از این دو پرداخته است.چکیده مهمترین مطالب مقاله در جدول زیر آمده است:
PHP ٤
PHP ٥
ASP.NET
قیمت نرم افزار
رایگان
رایگان
رایگان
قیمت پلتفورم
رایگان
رایگان
غیر رایگان
سرعت
قوی
قوی
ضعیف
کارآیی
قوی
قوی
ضعیف
امنیت
قوی
قوی
قوی
پلتفورم
قوی
قوی
ضعیف
پلتفورم
همه
همه
فقط Win٣٢
در دسترس بود منبع (Source)
بلی
بلی
خیر
پشتیبانی از شی گرایی
ضعیف
قوی
قوی
برای مطالعه متن کامل مقالات شو نهال به آدرس های زیر مراجعه کنید:
www.oracle.com/technology/pub/articles/hull_asp.html
www.oracle.com/technology/pub/columns/hull_php٢.html
مهندسی وب :
مهندسی وب فرآیندی است که برای ایحاد سیستم ها و برنامه های کاربردی تحت وب مورد استفاده قرار می گیرد..این فرآیند اکثر فاز های مهندسی نرم افزار از قبیل مهندسی نیازمندی ها ، طراحی ، تجزیه و تحلیل ، پیاده سازی ، تست و نگهداری و … را با اندکی تغییر در نحوه اجرا و میزان اهمیت و اولویت دارا می باشد.از جمله این تفاوت ها می توان به فر آیند نگهداری و توسعه دائمی-و گاه حتی ساعت به ساعت- وب سایت ها بر خلاف توسعه گسسته و زمانبندی شده نرم افزار های معمول اشاره کرد.از مهمترین مشخصه های یک نرم افزار کاربردی تحت وب و به تبع آن یک فروشگاه آن لاین می توان به موارد سه گانه زیر اشاره کرد:
فوریت و سرعت (Immediacy):برنامه های کاربردی وب باید سریعا آماده شوند.گاه پیش می آید که کلیه مراحل از مطالعه اولیه تا طراحی و پیاده سازی وب سایت در چند روز و یا چند هفته و با یک زمانبندی فشرده انجام شود
امنیت (Security):این ویژگی برای برنامه های کاربردی که تحت وب در دسترس عموم قرار دارند بسیار مهم است .به منظور حفاظت از محتویات حساس و تامین موارد امنیتی انتقال اطلاعات و بخصوص اطلاعات مربوط به کارت اعتباری مشتریان ، اقدامات شدید امنیتی باید در سراسر زیر ساخت برنامه کاربردی وب انجام شود.
زیبا شناختی (Aesthetic):زیبا شناختی جزئی غیر قابل انکار در در جذب و کشش مخاطب به سایت است.
مطالب فوق خلاصه ایست از فصل مهندسی وب کتاب "مهندسی نرم افزار ؛ رهیافتی برای یک اهل فن" نوشته پرفسور راجر پرسمن که با ترجمه مهندس نوید هاشمی طبا در ایران به چاپ رسیده است.برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مهندسی وب می توانید به این کتاب مراجعه کنید.
*هفته پیش گفتیم که این هفته به بررسی نیازمندی ها و قابلیت های مورد نیاز یک سیستم تجارت الکترونیک خواهیم پرداخت.برای این کار به فروشگاه نرم افزار خودمان که در بخش اول به آن اشاره کردیم باز می گردیم.وظائف خاص یک سیستم فروش نرم افزار شامل موارد زیر می شود:
*تامین امکانات کاتالوگ : اطلاعات مربوط به هر نرم افزار باید در صفحه وب نگهداری شود.این اطلاعات می تواند شامل نام ، تاریخ انتشار ، قیمت ، توضیحات و … باشد
*تامین تسهیلات جستجو:کاربر باید بتواند بر اساس های مختلف از جمله نام ، دسته بندی و … به جستجوی نرم افزار مورد نظرش بپردازد.
*ایجاد تسهیلات سفارش:در صورتی که از کارت های اعتباری استفاده می کنید باید اطلاعات آنرا بصورت تضمین شده و ایمن از کاربر دریافت کنید.در غیر اینصورت یک فرم سفارش ساده کارتان را راه می اندازد.
*ایجاد امکانات پیگیری:این تسهیلات به مشتری امکان می دهد که ببیند آیا سفارش ارسال شده یا به دلایلی از قبیل اتمام موجودی ارسال سفارش به تعویق افتاده است.
*ارائه اخبار یا بولتن به مشتری:اطلاعات ارسالی می تواند شامل اطلاعات مربوط به سفارش یا فهرست کتب جدید ، اخبار فروشگاه و … باشد.
*کنترل و نظارت بر موجودی و گزارش دهی مالی: این دو بخش از دید کاربران مخفی است ولی برای اداره و مدیریت فروشگاه از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
طراحی رابط فروشگاه:
طراحی رابط کاربری فروشگاه و بطور کلی سایت های وب علاوه بر اصول مشترک در تمامی نرم افزار ها تابع یکسری موارد خاص نیز می باشند.یکی از بهترین راهنماهای طراحی رابط کاربر قوانین تئو مندل (Mandel) است که در زیر خلاصه ای از آن به نقل از کتاب پرفسور پرسمن آمده است
قوانین طلایی مندل:
١.کنترل کاربر را در اختیار داشته باشید.
٢.از حافظه کاربر مالیات نگیرید و آن را تحت فشار قرار ندهید.
٣.رابط را سازگار طراحی کنید.
برای رسیدن به اهداف فوق مندل یکسری اصول را به عنوان زیر مجموعه هر یک از قوانین ارائه می دهد که در زیر به مهمترین آنها اشاره شده است:
*کاربر را در وضعیت نامطلوب قرار ندهید و او را به کارهای ناخواسته وادار نکنید.
*رابط را انعطاف پذیر طراحی کنید.
*امکان بازگشت و توقف را در صورت اشتباه به کاربر بدهید.
*به کاربر اجازه تعامل با تمام اشیای درون صفحه را بدهید.
*از پیش فرض های معنی دار (Meaningful Defaults) و میانبر های مناسب استفاده کنید.
*از استعارات جهان طبیعی برای اشکال ، شمایل و … استفاده کنید.
*اطلاعات را به صورت تدریجی و سلسله مراتبی در اختیار کاربر قرار دهید (وی را با انبوهی از اطلاعات و لینکهای در هم و بر هم سر در گم نکنید.)
*اسامی ، مکدلها ، نمادها و … که کاربر به آنها خو گرفته را بدون دلیل منطقی تغییر ندهید.
علاوه بر اصول فوق رعایت قوانین زیردر طراحی سایت های وب الزامی است:
*سرعت خواندن از روی مانیتور به نسبت نوشته های چاپی پایین تر است.کاربر را با مطالب حجیم مواجه نسازید.
*خطا های سرور باعث می شود که کاربر سایت را ترک کرده و دیگر بازنگردد.حتی الامکان از بروز آنها جلوگیری کنید.
*از نوشتن عبارت Under Construction پرهیز کنید.
*کاربران ترجیح می دهند از پیمایش (Scroll) در صفحات استفاده نکند.سعی کنید اطلاعات را در ابعاد مرورگر ارائه کنید.
*منوهای جستجو و نوار های اصلی باید بطور یکپارچه در تمام صفحات وجود داشته باشد.
*زیبا شناختی را هرگز به کارآیی ترجیح ندهید.
در اینجا مباحث مربوط به مهندسی وب را به پایان می رسانیم.علاقمندان به مطالعه بیشتر در این خصوص می توانند به کتاب های مهندسی نرم افزار راجر پرسمن و یان سامرویل مراجعه کنند.
بازاریابی:
بدیهی است که اگر از وجود فروشگاهی خبر نداشته باشیم از آن خرید هم نخواهیم کرد.همین اصل ساده بیانگر ضرورت تبیین یک استراتژی برای بازاریابی است.در این بخش بطور خلاصه به برخی از عناصر تشکیل دهنده استراتژی بازاریابی خواهیم پرداخت.
١.بررسی و مطالعه بازار (Market Research):
بررسی و مطالعه بر روی بازار یک کالا می تواند شرکت را در انتخاب استراتژی های تبلیغاتی خود یاری دهد.در گذشته بررسی بازار از طریق انجام نظر سنجی ، مصاحبه ، توزیع پرسشنامه و … صورت می گرفت.اکنون اینترنت به بازاریابان امکان می دهد تا با سرعت بیشتری به بررسی و تحلیل صنعت ، مشتریان و رقبا بپردازند.انجمن های تبادل نظر از بهترین مکان ها برای آشنایی با افکار ، عقاید و نیازهای مشتریان بالفعل و بالقوه است.داشتن آگاهی از آمار های کاربران از قبیل سن ، جنس ، تحصیلات ، در آمد و محل زندگی برای تحلیل درست و در نتیجه انتخاب بهترین راه ضروری است.
٢.بازاریابی از طریق ایمیل:
ارسال نامه های تبلیغاتی به صندوق پستی کاربران از موثر ترین و کم هزینه ترین راههای هدف قرار دادن مشتریان بالقوه و جذب آنهاست.استفاده از فهرستهای پستی در این راه بسیار مفید است.در این نوع بازاریابی همواره باید دو نکته را مد نظر داشت:اول اینکه کاربران را با سیلی از ایمیل های تبلیغاتی روبرو نسازید.این کار از اثر گزاری تبلیغات بشدت می کاهد. و دوم اینکه تبلیغات خود را فقط برای کسانی که نسبت به دریافت آن ابراز تمایل کرده اند بفرستید زیرا ارسال Spam نه تنها به جلب مشتری کمک نمی کند بلکه موجب آزردگی وی می گردد.
٣.تبلیغات الکترونیک:
یکی دیگر از راه های جلب مشتری تبلیغ در سایت های دیگر است.از روش های معمول اینکار مبادله ی بنر های تبلیغاتی (Banner Exchange) ، پرداخت به ازای هر کلیک (Pay Per Click)و پرداخت به ازای بازدید (Pay Per Visit) است.
٤.موتورهای جستجو:
بهترین راه جذب ترافیک به وب سایت حضور در رتبه های بالای موتورهای جستجوست.برای کسب چنین رتبه هایی باید با شیوه ها و الگوریتم های جستجو در این موتور ها آشنایی داشته باشیم.نکات زیر شما را در کسب رتبه های بهتر در موتور های جستجو یاری می دهد.
الف) متا تگ ها (Meta Tags): متا تگ ها تگ هایی هستند که در قسمت Header یک صفحه HTML یا XHTML قرار می گیرند و به موتور های جستجو اطلاعاتی در مورد موضوع وب سایت می دهند.در این تگ ها کلمات کلیدی مربوط به کسب و کارتان را قرار دهید.
ب)کلمات کلیدی:از کلمات فوق به تناوب در صفحاتتان استفاده کنید.از بکاربردن کلمات کلیدی غیر مربوط در متا تگ ها خودداری کنید زیرا موتور های جستجو به بررسی و تطبیق محتوای سایت و محتوای متا تگ ها می پردازند و در صورتی که به عدم تطابق ایندو پی ببرند سایت شما را بکلی از نتایج جستجو حذف می کنند.
ج)تگ های Alt: هنگامی که تصویری (Image) را در صفحه تان قرار می دهید تگ Alt آن را خالی نگذارید.در این تگ اطلاعاتی مربوط به کالا و یا خدماتتان وارد کنید.
د)لینک های ورودی:موتورهای جستجو میزان مجبوبیت شما از تعداد لینک هایی که دریافت کرده اید می سنجند.سعی کنید در برنامه های تبادل لینک با دیگر سایت ها مشارکت کنید.
ه)ثبت سایت در دایرکتوری ها:سایتتان را در دایرکتوری ها و موتور های جستجو به ثبت برسانید.بسیاری از موتور های جستجو برای اعلام نتایج خود به دایرکتوری هایی که ویراستار انسانی دارند مراجعه می کنند.
علاوه بر نکات فوق ، همانطور که در هفته های پیش هم اشاره شد وجود کلمات کلیدی در نام سایت نیز کمک بزرگی به کسب رتبه در این موتورها می کند.
٥.برنامه های شعبه پذیری (Affiliate Programs):
امروزه برنامه های شعبه پذیری به شیوه غالب و یگانه ی بازاریابی الکترونیک تبدیل گشته اند.شیوه کار آنها به این صورت است که شما به یک کالا از سایت دیگری لینک می دهید.در صورتی که خریدی از طریق لینک شما انجام شود درصدی از آن به شما تعلق می گیرد.یکی از محبوبترین برنامه های شعبه پذیری مربوط به سایت مشهور آمازون Amazon.com است.
٦.مدیریت ارتباط با مشتری (Customer Relationship Management):
همانطور که جذب مشتریان جدید مهم است حفظ و ترغیب مشتریان قدیم به خرید دوباره نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. تکنیک های مدیریت ارتباط با مشتری بر روش های افزایش و حفظ کیفیت خدمات مشتریان متمرکز هستند.مباحث مربوط به CRM بسیار گسترده اند و انشاء الله در مقاله ای جداگانه به آن خواهیم پرداخت.
٧.تلفیق بازاریابی سنتی و الکترونیک:
برای موفقیت در بازاریابی باید از هر دو شیوه بازار یابی به موازات هم استفاده کنیم.به علاوه مدل های بسیار ابتدایی بازاریابی سیار (Mobile Business) که با توجه به ساختار مخابراتی کشور قابل پیاده سازی باشد نیز می تواند ما را در افزایش کارآیی سیاست های تبلیغاتیمان یاری دهد.
پرداخت آن لاین:
بسیاری از کارشناسان نبود امکان پرداخت آن لاین را مهمترین دلیل عدم رشد مناسب تحارت الکترونیک در ایران دانسته اند.سال گذشته و با آغاز به کار شبکه یکپارچه بانکی (شتاب) امید های کاربران برای دستیابی به حداقل خدمات بانکداری نوین بیش از پیش به حقیقت نزدیک شد تا جاییکه بانک سامان برای اولین بار امکان خرید آن لاین با کارت اعتباری را فراهم ساخت.البته این طرح به دستور بانک مرکزی متوقف شد و هنوز هم خبری مبنی زمان بر شروع به کار دوباره آن منتشر نشده است.
در سایر کشور ها از روشهای گوناگونی برای انجام تراکنش های آن لاین استفاده می شود.برخی از مهمترین این روشها عبارتند از :
الف)کارت های اعتباری(Credit Cards):از نظر تکنولوژی کارت های اعتباری را به دو نوع مغناطیسی و الکترونیکی (هوشمند) تقسیم می کنند.در کارت های مغناطیسی اطلاعات کاربران بصورت کد های ویژه در نوار مغناطیسی ذخیره می شود در حالی که این عمل در کارت های هوشمند به وسیله تراشه الکترونیکی تعبیه شده در کارت صورت می پذیرد.کارت های هوشمند خود نیز به کارت های دارای پردازنده و کارت های دارای حافظه تقسیم می شوند که نوع اول دارای بیشترین امنیت و حفاظت لازم برای استفاده در امور مالی است.
ب)پول الکترونیک:در این شیوه خریدار از قبل پولی را پرداخته و در ازای آن پول الکترونیک دریافت می کند که این پول در هنگام خرید برای فروشنده فرستاده می شود.
ج)ریز پرداخت ها (Micro Payments):این روش در مورد تراکنش های کم (در حد چند سنت ) مورد استفاده قرار می گیرد.در چنین تراکنش هایی برای جلوگیری از پرداخت کارمزد بالای بانکی مجموع چند تراکنش با هم و زمانی که به مبلغ قابل توجهی رسید دریافت می گردد.از بهترین نمونه های این روش می توان به سیستم صدور قبض تلفن اشاره کرد.
1
4