مقدمه :
تحولات سریع تکنولوژی در عصر ما سبب پیشرفت و بهبود مصالح ، ابزار ها و تجهیزات درود گری و حرفه های وابسته به صنایع چوب شده است .
این پروژه حاوی تجربیات و مطالعات این جانب در این زمینه است . تجربیاتی که آن را طی گذراندن دوره ی کارآموزی واقع در کارخانه نقشینه آموخته ام .
در فصل اول آشنایی کلی با مکان کارآموزی به صورت گزارشی از بازدید کارخانه و مراحل ساخت یک محصول آورده شده است .
در فصل دوم ارزیابی بخش های مرتبط با رشته طراحی صنعتی و کار با چوب و آشنایی دقیق تر و جامع تر با ماشین های درود گری آورده شده است .
در فصل سوم پیشنهاداتم را گنجانده ام .
درجه اول از خداوند مهربان که به من توانـایی این را داد که بتـوانم در رشتـه مورد علاقه ام فعالیت داشته باشم نهایت تشکر را دارم و امیدوارم بتوانم به درستی از فرصت ها استفاده کنم در این جا ، جا دارد از سرکار خانم و جناب آقای که مرا در گذراندن این دوره یاری نمودند تشکر می کنم .
فهرست :
فصل اول : صفحه 5
فصل دوم : صفحه 12
فصل سوم : صفحه 61
فصل چهارم : صفحه 62
فرمهای پیشرفت کارآموزی : صفحه
فرم پایان دوره کارآموزی : صفحه
فصل اول :
آشنایی کلی با مکان کارآموزی :
تاریخچه :
شرکت نقشینه در سال 1360 به همت سه شریک اصلی آغاز به کار کرده و دارای سه بخش تولید ، مونتاژ نهایی و تحویل خرید و فروش بوده . که هر یک از این شرکا در راس یکی از این سه بخش قرار داشته اند محل کارآموزی ما بخش تولید به سرپرستی آقای بوده .
بخش مونتاژ نهایی محصولات در یافت آباد قرار داشته که در آن محصولات را رنگ ، آینه ، شیشه و تشک و یراق و هر چه لازم داشته باشد تا کامل شود می دهند .
نمایندگی فروش آنها واقع در تهران خیابان میرداماد می باشد .
شرکت دارای محصولات متنوع منزل به عنوان نمونه :
مبلمان ، تخت ، میز ، قفسه ، کتابخانه و … می باشد . هدف این شرکت تامین نیاز نسل جوان برای منازلشان است . به نظر آنها جوانان امروز نیازمند طرح های ساده و زیبا برای منازل کوچکشان هستند !
پس در این شرکت به هیچ عنوان مبلمان استیل وجود ندارد زیرا هیچگونه منبت کاری که اساس کار در مبلمان استیل است در این محصولات وجود ندارد . طرح ها را با ایده گرفتن از ژورنال های خارجی می زنند و پس از
نقشه کشی با کد و گرفتن پلات از آنها قالب های اولیه را تهیه می کنند در
نتیجه شرکت طراح ویژه ای ندارد .
پس از ارزیابی یک نمونه اولیه با تصحـیح مشکلات طرح قالب نهایی را می سازند .
شناخت کارخانه :
کارگاه در مکانی بسیار خوش آب و هوا واقع در بود ، وقتی وارد آن می شدیم پس از گذراندن حیاط ورودی قبل از ورود به خود کارگاه وارد راهروی شماره ی 1 می شدیم که در ابتدای آن راهروی بن بست کوچکی قرار داشت . در درون این راهرو مکنده و کمپرسور باد قرار داشت تا به وسیله آنها پوشال ها و خاک اره ها جمع آوری شود . در ادامه راهروی شماره 1 به فضای وسیعی می رسیم که انبار الوارها و چوب های خریداری شده است که بسته به ابعادشان با نظم خاصی در این مکان چیده شده اند . همانطور که در شکل ها می بینید در وسط این حیاط انبار مانند یک اره فلکه و یک رنده در داخل یک سایه بان کوچک قرار دارند تا به وسیله آنها قطعات چوب را به هر اندازه دلخواه در آورند و ترتیب دهند و صاف کنند پس از آن نوبت به خشـک کردن این الوار های بریده شده می رسد . در حالت کلی خشک کردن الوار ها به دو صورت امکان پذیر است :
1 ) خشک کردن در هوای آزاد 2 ) خشک کردن توسط خشک کن ها
در این کارگاه از هر دو روش استفاده می شود . اتاق خشک کن کنار در ورودی بود که در دیواره میانی آن یک پروانه ( فن ) بزرگ مسئول به گردش در آوردن هوای گرم که از لوله های رادیاتور می گذشت در درون اتاق بوده و در بالای آن هم یک فن برای خروج رطوبت قرار داشته است . این خشک کن حجم وسیعی از حیاط ورودی را اشغال کرده بود . پس از ورود به کارگاه و در نظر گرفتن نکات ایمنی در ابتدا به یک اره فلکه دیگر می رسیم که در فصل آینده به تفصیل در مورد آن شرح داده ام . این اره فلکه برای قطع الوار ها به اندازه دلخواه می باشد ، پس از آن به رنده می رسیم که در کارگاه دو وجه مقابل الـوار را به وسـیله آن صـاف و گونـیا می کنند و سپس توسط گندگی دو وجه دیگر آن را رنده می کنند .
اما امروزه دستگاهی به نام مولدر آمده که کارخانه نیز آن را خریداری کرده. این دستگاه همزمان هر چهار وجه قطعه الوار را صاف و گونیا می کند با استفاده از اندازه های داده شده ، یعنی چهار توپی دارد ( زیر _ رو _ چپ _ راست ) که به ترتیب در درون دستگاه قرار گرفته اند پس چهار تا ایستگاه دارد که به نوبت از چوب بر می دارند .
این دستگاه علاوه بر صاف و گونیا کردن قادر به شکل دادن به گوشه های الوار هم می باشد . تصویری از آن در قسمت عکس ها گنجانده ام .
پس از این مرحله چوب ها تمیز شده اند و برای قطع کردن در اندازه
دلخواه به دستگاه دور کن منتقل می شوند .
چوب به دو شکل بیرون می آیـد یـکی صاف و دیـگری شکل دار منحنـی
که در تصاویر آن را نشان داده ام . این چوب منحنی شکل فقط دو وجه رو و زیرش را صاف می کند . صاف کردن کناره آن بر عهده فرز هاست توضیح دستگاه فرز در فصل بعدی آورده شده است .
این فرز ها به این ترتیب کار می کنند که ابتدا قالب بریده شده را روی چوبی که قبلا زیر و رویش صاف شده و می خواهیم با قالب منحنی شکل مورد نظر کناره هایش را در بیاوریم درون دستگاه قرار می دهیم این کار را هم اکنون در کارخانه با استفاده از دستگاه شیپر shaper هم انجام می دهند، فقط تفاوت آن با دستگاه قبلی این است که قالب زیر چوبی که روی آن کار می کنیم گذاشته می شود و نه روی آن و با فشار دادن پدال جک ها روی چوب محکم می شوند و چوب شکل داده می شود این دستگاه بسیار دقیق تر و با سرعت بیشتری از دستگاه قبلی است .
پس از این قسمت می رسیم به قسمت آماده سازی قطعات برای مونتاژ . در این مرحله چوب ها را توسط سه روش اتصال به هم وصل می کنند . این سه روش عبارتند از :
1 ) کام و زبانه 2 ) با کمک چوب دوبل و سوراخ های ایجاد شده توسط دستگاه های سوراخ کن یا انواع دریل ها .
3 ) اتصالات شیاری
در فصل بعدی توضیحات کاملی راجع به چگونگی طرز کار ماشین کام کن داده شده است . این ماشین و نیز ماشین زبانه زن ( که مکمل دستگاه کام زن است ) قطعات را برای مونتاژ به روش اتصال کام و زبانه آماده می کنند.
به کمک انواع دریل ها سوراخ هایی در سطح قطعه ایجاد می کنند . دریل های قبلی قادر بودند دو سـوراخ را همـزمان در قطـعه ایجاد کننـد و مـا می توانستیم صفحه آن را با جلو و عقب بردن و چپ و راست کردن تنظیم کنیم و حتی می توان برای آن دامنه خاصی در نظر گرفت ( منظور از دامنه فاصله بین سوراخ هاست )
اما سوراخ کن های جدید برای کار های صفحه ای بسیار کارآمد تر از سوراخ کن های قبلی است . از این ها برای کار های صفحه ای بسیار استفاده می شود . سر های مته می تواند صاف و یا زاویه دار باشد و توسط فشار پدال ، جک ها چوب را محکم می گیرند تا عمل سوراخ کردن با دقت و سرعت هر چه بیشتر انجام شود .
اتصالات شیاری بیـشتر برای مـحصولات صـفحه ای مـورد استفاده قرار می گیرند .
محصولات صفحه ای در همین طبقه اول کارخانه توسط چسب چوب و گیره پیچ دستی مونتاژ می شود و در قسمت راست کارگاه ذخیره می شود .
در طبقه دوم کارگاه محصولات با فرمهای غیر صفحه ا ی قرار دارند و نیز آن محصولاتی که نیاز به خم دارند . در قسمت انتهایی این طبقه خم کاری چوب ها انجام می شود به این ترتیب که چوب ها با ضخامت کم و به تعداد خاصی مثلا در اینجا هشت عدد از یک طرف چسب چوب می زنند و بین قالب های چوبی ( که با کیسه روی آنها پوشانده شده تا چسب چوب قالب را خراب نکند و به قالب نچسبد ) گذاشته و توسط جک ها آنها را محکم می کنند سپس این هشت چوب که همه دارای یک انحنای خاص و یکسان هستند به هم می چسبند توسط چسب چوب و گیره ی پیچ دستی .
ضخامت چوبی که در قالب گذاشته می شود و میزان خمش آن مورد محاسبه قرار گرفته است مثلا برای یک ضخامت یکسان هر چه تعداد چوب بیشتر باشد استحکامش بیشتر می شود یعنی تعداد بیشتر چوب نازک از تعداد کمتر چوب کلفت مستحکم تر و مقاوم تر در برابر تنش های وارده است و پس از آن قطعات آماده هر محصول را توسط چسب چوب و گیره و پیچ دستی به هم وصل می کنند .
به عنوان نمونه قطعات صـندلی رز که یـکی از مـحصولات این شـرکت می باشد در یک قفسه قرار دارند و برای تولید هر صندلی با چسب و گیره قطعات را به هم وصل می کنند .
صندلی رز :
این صندلی از سال 1380 در کارخانه تولید می شود و مراحل تولید آن به شرح زیر است :
ابتدا چوب ها توسط اره فلکه و رنده در ابعاد مورد نظر بریده می شوند سپس قطعات توسط رنده صاف می شود و از این جا آن قطعاتی که چهار وجه صاف دارند به قسمت آماده سازی برای مونتاژ انتقال می یابند و آن قطعاتی هم که دو وجه صاف دارند و دو وجه منحنی به قسمت فرز کاری منتقل می شوند و انحنای آن ها توسط قالب درست می شود و آن ها هم به قسمت آماده سازی برای مونتاژ منتقل می شوند .
اتصالات صندلی رز از نوع سوراخ و چوب دوبل است پس آن ها را سوراخ می کنند و در بعضی از سوراخ ها چوب دوبل کار می گذارند .
پشتی صندلی حالتی خم دارد پس آن را در انتهای طبقه دوم خم می دهند . پشتی این صندلی از سه عدد چوب به ضخامت یک سانتی متر که به یک اندازه خم شده اند تشـکیل شـده . این سه تخـته چوب خـم را بـه هـم می چسبانند تا پشتی به ضخامت سه سانتی متر حاصل شود .
هم اکنون قطعات حاضر که همه در قفسه خاص خود قرار دارند را به یکدیگر می چسبانند با کمک چسب چوب و گیره و پیچ دستی .
فصل دوم :
ارزیابی بخش های آموخته شده :
استحصال چوب :
چوب حاصل قطع درختان بالغ جنگل و بریدن تنه آنها به صـورت قطـعات قابل حمل و نقل به نام گرده بینه است . گرده بینه ها را با استفاده از کامیون های سنگین به کارخانه چوب بری حمل می کنند . در کارخانه چوب بری ابتدا گرده بینه را پوست می کنند ، سپس با استفاده از اره گرد یا اره فلکه های سنـگین گرده بینه ها را می بـرنـد و به چوب های تـجارتی تـبدیل می کنند . این فرآیند را استحصال چوب می نامند . گرده بینه هایی که آماده سازی شده اند ( پوست آن ها کنده شده است ) و برای استحصال آماده شده اند چوب گرد نامیده شده اند . استحصال گرده بینه به سه روش انجام می شود :
1 ) برش راسته یا پی در پی
2 ) برش مماسی
3 ) برش شعاعی یا ربعی
چوب را باید به شیوه ای اقتصادی و با حداقل دور ریز استحصال کرد . چند عامل در انتخاب روش استحصال تاثیر دارند .
این عامل ها عبارتند از :
الف ) درجه الوار مورد نیاز
ب ) کیفیت و اندازه گرده بینه ای که باید استحصال شود .
ج ) نیاز های بازار
د ) آثار هم کشیدگی و خشکاندن بعضی از چوب ها .
برش راسته یا پی در پی ( تخته کشی ) :
روشی برای تبدیل گرده بینه به الوار است که در آن یک رشته برش موازی روی گرده بینه انجام می شود بدون آن که در خلال عملیات اره کشی گرده بینه را برگردانند و از این رو به آن رو کنند . این ساده ترین و به صرفه ترین روش برای استحصال الوار سبک و چوب هایی است که به آسانی خشک می شوند .
عیب این روش آن است که تخته های استحصال شده در هنگام خشک شدن گرایش به اعوجاج شدید دارند . علت بروز این پدید آن است که در همه تخته های استحصال شده به این روش برون چوب در امتداد طول دو نر چوب است و بیشتر از درون چوب هم کشیده می شود زیرا رطوبت بیشتری دارد . این روش برای گرده بینه های گره دار یا دارای عیوب دیگر نیز مناسب نیست .
برش مماسی :
فرآیند بریدن گرده بینه به صورتی است که عرض الوار های حاصل همواره بر حـلقه های رشـد مـماس باشنـد در این روش هـر بار گرده بینه را بر می دارند تا برش های مماسی را انجام دهند . چوب استحصال شده به این روش نقش های زیبایی دارد و به ویژه برای کارهای فرنگی سازی مناسب است .
تخته هایی که به این روش استحصال شده اند در هنگام میخکوبی به آسانی نمی شکافند و معمولا سریع تر خشک می شوند اما هم کشیدگی عرضی آنها در حین خشکاندن بیشتر است .
برش شعاعی یا ربعی :
روش بریدن چوب به ترتیبی است که عرض تخته های حاصل از آن در جهت کلی اشعه چوب باشد در این روش بایستی بار ها گرده بینه را برگرداند . تخته هایی که به صورت کاملا شعاعی بریده شده اند نقش های تزئینی اشعه میانی چوب را نشان می دهند .
تخته های شعـاعی در هنـگام خـشک شدن از عـرض کمـتر هم کشیده می شوند چون هم کشیدگی این نوع چوب در امتداد عرض کمتر است برای ساختن بدنه رنده از آن استفاده می کنند .
اندازه های تجاری و قابل عرضه الوار :
چوب گرد یا چـوب استحصال نیافته را صرفا به هر شکل و اندازه ای برش نمی دهند . شکل ها و اندازه های تجارتی خاصی وجود دارد که چوب را باید بر اساس آن ها استحصال کرد .
در ادامه مطلب اصطلاحات مورد استفاده برای توصیف و شناسائی اندازه های تجارتی مختلف را شرح می دهیم .
تراورس : گرده بینه ای است که با اره کردن برون چوب آن را تقریبا چهار تراش کرده اند تا برای استحصال کامل آماده شود .
مقطع تیر باید دست کم 115 میلیمتر در 100 میلیمتر باشد . از تیر به همین صورت و بدون فـرآوری بیشتر برای انـجام کارهای سنگین ساختمانی نیز می توان استفاده کرد .
در شرکت نقشینه پس از آنکه مقدار زیادی چوب خریده شد آن هایی را که گره دار بوده و یا از داخل مشکلی داشته و نمی توانسته اند آن را به قطعات کوچکتر تبدیل کرده و محصول مستحکم بسازند برای ساختن ستون ساختمان به شرکت های ساختمان سازی می دهند .
نیم تراورس : نیمه تراورسی است که در امتداد طول بریده شده باشد . از نیم تراورس عمدتا در کارهای ساختمانی استفاده می شود اما ما توان باز هم آن را برید و به اندازه های تجارتی تبدیل کرد .
الوار : تراورس یا نیم تراورسی است که آن را کاملا چهار تراش و برای تبدیل به روکش ( به روش برش زنی ) آماده کرده باشند . ابعاد الوار از 100 میلیمتر در 300 میلیمتر کمتر نیست .
تخته الواری : چوبی که ضخامت آن بین 50 تا 150 میلیمتر و پهنای آن دسته کم 300 میلیمتر باشد . معمولا برای حمل بار در سطوح پهن مثلا در داربست ها به کار می رود . از تخته الواری برای تقویت تیرچه های عریض و آویز های سقف نیز استفاده می کنند .
تخته کم پهنا : چوبی است که ضخامت آن بین 50 تا 100 میلیمتر و عرض آن بین 100 و 200 میلیمتر در تغییر است . تخته کم پهنا را معمولا از نرم چوب ها استحصال می کنند . از این نوع چوب برای نگه داری پوشش بام و سقف استفاده می کنند .
تخته : چوبی است که ضخامت آن از 50 میلیمتر کمتر است و پهنای آن 100 میلیمتر یا بیشتر است .
نعل : چوبی است که ضخامت آن بین 50 و 100 میلیمتر و پهنای آن بین 50 و 115 میلیمتر در تغییر است .
توفال یا پرواز : چوبی است که کمتر از 50 میلیمتر ضخامت و کمتر از 100 میلیمتر پهنا دارد . از توفال معمولا به صورت رندیده استفاده می شود.
چهار تراش : مقطعی مربعی دارد . طول هر ضلع مقطع آن بین 25 و 150 میلیمتر تغییر می کند . از آن معمولا برای پایه میز و صندلی یا قطعات خراطی شده استفاده می شود .
خشک کردن چوب :
خشک کردن چوب فرآیندی است که در طی آن رطوبت اضافی چوب استحصال شده گرفته می شد تا بتوان روی آن کار کرد . هدف از انجام این کار کاهش میزان رطوبت چوب تا درجه ای است که در محیطی که قرار است کار کند پایدار بماند .
وقتی نحوه و محل مصرف چوب یا نوع کاری که روی آن انجام خواهد شد در نظر گرفته شود میزان رطوبت اهمیت خاصی پیدا می کند ، چون هم کشیدگی یا جمع شدگی احتمالا در هنگام خشک شدن چوب رخ می دهد باید آهنگ و درجه خشک کردن چوب را کنترل کرد . تا چوب پیش از به کار گیری اعوجاج پیدا نکند و ترک نخورد .
هر گـاه چوب خوب خـشک شود هم کشیـدگی بـعدی ترک خـوردگی و
اعوجاج آن به حداقل می رسد . وقتی چوب به خوبی خشک شده باشد ،
شرایط برای پوسیدگی ، کپک زدن و حمله بعضی حشرات چوب خوار نا مساعد می شود . چوب خشک شده سبکتر است و بنابر این حمل و نقل آن از چوب تر آسان تر و ارزان تر است .
چوبی که خوب خشک شده باشد محکم است و رنگ ، لاک و چسب را بهتر به خود می گیرد . میخ و پیچ و چوب خشک شده ای که در کار های ساختمانی مصرف می شود کمتر در معرض خطر خوردگی هستند زیرا مواد محافظ در چوب خشک شده آسانتر نفوذ می کنند .
خشک کردن در هوای آزاد یکی از روش های طبیعی خشک کردن چوب است که در آن قطعات چوبی را که باید خشک شود با تعبیه دستک بین هر ردیف به دقت روی هم می چینند تا هوا بتواند آزادانه از لای چوب ها عبور کند . از این روش هم در شرکت نقشینه هم استفاده می شود .
خشک کردن در کوره متداول ترین روش مصنوعی ( تسریع شده ) خشک کردن چوب است . این روش سریع تر است و دمـا و رطـوبت کـوره را می توان به دقت کنترل کرد .
قطعات چوب را به روشی شبیه روشی که در مورد خشک کردن در هوای آزاد ذکر شد در کوره می چینند . وقتی قطعات چـوب تر در کـوره قرار می گیرند ، ابتدا از بخار آب استفاده می کنند تا رطوبت بالا بماند .
پس از مدتی دما را افزایش می دهند و رطوبت کاهش می یابد .
برای آن که هوا همواره در کوره جریان داشته باشد و از روی سطح چوب بگذرد ، از باد زن استفاده می کنند .
از دو نوع کوره برای خشک کردن چوب استفاده می شود :
1 ) کوره اتاقی
2 ) کوره تونلی
در کوره اتاقی شرایط در هر لحظه در تمام نقاط کوره مشابه است ولی در کوره تونلی شرایط در یک سر کوره با شرایط در سر دیگر آن کاملا متفاوت است .
برنامه کوره مجموعه ای به دقت مرتب شده از دما ، رطوبت و زمان است که راهبر کوره باید آن ها را دنبال کند . این برنامه بر حسب اندازه ، نوع و رطوبت اولیه چوب تغییر می کند .
خشک کردن نادرست خواه در هوا یا در کوره ممکن است سبب بروز عیوبی از قبیل شکافتن ، ترک خوردن ، تاب بر داشتن ، گره شل ، شان عسلی شدن و تنش های داخلی و یا سخت شدن موضعی شود .
در مناطق حاره بـیشتر چوب ها را برای هـر نوع مصـرف در هوا خشک می کنند ، اما صنایع مبل سازی که قطـعات مـبل را به کشـورهای معتـدل
صادر می کنند باید چوب های خود را در کوره خشک کنند .
این قبیل چوب ها باید رطوبت کمتری داشته باشند ، زیرا برای ساخت مبلمان و اثاثیه ای به کار می روند که در اتاق های گرم قرار خواهند گرفت.
تعیین میزان رطوبت چوب :
میزان رطوبت ( MC ) معیاری از مقدار آب موجود در چوب است و آن را بر حسب درصد وزن چوب خشک شده بیان می کنند .
چوبی که خوب خشک شده باشد درصد رطوبت پائینی دارد . یعنی هر چه چوب خشـک تر باشد رطـوبت آن کمـتر است . وقتی درخـت را قـطع می کنند ممکن است بیش از نیمی از وزن آن رطوبت باشد و پیش از به کار گیری چوب باید بخش عمده این رطوبت را حذف کرد .
میزان رطوبت چوب را به دو روش اندازه گیری می کنند :
1 ) خشک کردن در کوره
2 ) روش رطوبت سنجی
برای استفاده از روش خشک کردن در کـوره نمونه ای از چـوب را وزن می کنند . نمونه را در کوره خشک می کنند تا تمام رطوبت آن حذف شود دوباره آن را وزن می کنند . وزن چوب خشک شده را از وزن چوب خشک نشده تفریق می کنند . حاصل را بر وزن چوب خشک شده تقسیم و
نتیجه را در 100 ضرب می کنند . بدین ترتیب درصد رطوبت چوب به دست می آید . این روش از روش رطوبت سنجی دقیق تر است اما مستلزم بریدن نمونه از چوب و تاخیری به مدت چندین ساعت برای نتیجه گرفتن است .
در روش رطوبت سنجی میزان رطوبت چوب را با استفاده از ابزاری کوچک اندازه گیری می کنند .
اساس این اندازه گیری تعیین مقاومت الکتریکی چوب است . نتیجه فورا به دست می آید و هر گاه رطوبت چوب در گستره 7 تا 25 % باشد به اندازه کافی دقیق است . چوب همیشه مستعد از دست دادن رطوبت یا جذب آن از هوای محیط است این فرآیند تا زمانی ادامه می یابد که رطوبت چوب با رطوبت هوای محیط برابر شود .
وقتی چوب در این وضعیت باشد گفته می شود که رطوبت چوب به میزان تعالی رسیده ، چون چوب در معرض تغییرات روزانه و فصلی رطوبت نسبی هواست .
همواره میزان رطوبت آن در تغییر است و این تغییر سبب تغییر ابعاد چوب می شود . این پدیده در هوای مرطوب که درها و کشوها گیر می کنند و سپس راحت باز و بسته شدن آنها در هوای خشک سال بعد به خوبی آشکار می شود .
محافظت از چوب :
منظور از محافظت از چوب آغشتن آن به محلول هایی است که آن را سمی می کند تا قارچ ها و حشراتی از قبیل سوسک و موریانه به آن حمله نکند و عمر آن طولانی شود .
به طور کلی مواد محافظ چوب را می توان به دو دسته تقسیم کرد :
1 ) روغنی
2 ) آبی
کرئوزوت ماده ای است که از تقطیر قطران ذغال سنگ به دست می آیند و به خوبی در سلول های چوب نفوذ می کند و کرئوزوت محافظی دائمی است . اما ماده کثیفی نیز هست و نمی توان در جایی که جلوه ظاهری کار اهمیت دارد آن را به کار برد .
این ماده چوب را لک می کند . در نتیجه وقتی به سطح چوب مالیده شود ، رنگ کاری یا صیقل کاری چوب دشوار می شود . وقتی این ماده تازه به چوب مالیده شده باشد آتش گیر است و بوی نامطبوعی دارد . بنابر این برای مصارف خارجی بهتر است تا مصارف داخلی .
محلول پنتاکلروفنول در روغن معدنی که آن را به اختصار پنتا می نامند ماده ای شیمیایی است که در روغن معدنی سبک یا سنگین حل شده است .
عمر این ماده از کرئوزوت بیشتر اسـت و محافـظت طـولانی تری انجام می دهد . این ماده برای مصارف عمومی در کارگاه های درودگری و سازه های چوبی مناسب است .
سایر محافظ های روغنی متداول عبارتند از :
نفتنات مس ، نفتنات روی
که هر دو را می توان در روغن سبک حل کرد تا با قلم مو ، پاشش یا فروبری به خورد چوب داده شود ، یا آن را در روغن سنگین حل کرد و تحت فشار در چوب نـفوذ داد . هر دو مـاده به خـوبی در چـوب نفـوذ می کنند ، اما به شدت سمی هستند و بوی تندی دارند .
محافظ های آبی مواد شیمیایی محلول در آب هستند این محافظ ها تمیز و بی بویند . بعضی از آن ها دائمی هستند اما بعضی دیگر وقتی چوب با آب تماس پیدا کند از آن بیرون می تراود .
از این نوع محافظ ها برای محافظت از چوب خشک شده استفاده می کنند و چوب آغشته شده به آن را باید دوباره خشک کرد .
در کارگاه پس از بریدن و محافظت از چوب ها اولین دستگاهی که چوب برای تبدیل شدن به محصول مورد نظر به آن می رسد اره فلکه است .
اره فلکه
که به آن اره نواری هم می گویند یکی از سودمندترین ماشین های کارگاه درودگری است و معمولا برای بریدن شکل های خمیده خارجی از آن استفاده می کنند . زیرا تیغه باریک و بی انتهای انعطاف پذیر دارد .
از این نوع اره می توان برای برش مستقیم یا تلفیقی از برش مستقیم و منحنی نیز استفاده کرد .
این اره کاربرد های صنعتی متنوعی دارد از این نوع اره برای انجام کارهای عمومی درودگری در کارگاه های کوچک و یا کارگاه های مدل سازی و آموزشی استفاده می کنند .
در صنعت چوب بری از اره فلکه برای بریدن گرده بینه و تبدیل آن به چوب های تجارتی مانند الوار و تخته استفاده می کنند .
معمولا از همه درودگران انتظار می رود بتوانند با اره فلکه کار کنند . این اره یک شاسی چدنی سنگین دارد که سایر قطعات روی آن نسب می شوند.
برای جلوگیری از لرزش باید شاسی اره را روی سکویی صلب و محکم یا مستقیم روی کف کارگاه نسب کرد .
این اره دو فلکه یا چرخ دارد :
1 ) فلکه پائین
2 ) فلکه بالا
که دو فلکه روی بلبرینگ سوار شده اند و حفاظ های محکمی دارند .
فلکه پایین ثابت است و مستقیما به موتور متصل است یا از طریق تسمه و فلکه با آن مرتبط می شود .
فلکه بالا روی کشویی تنظیم پذیر قرار دارد و می توان آن را بالا و پایین برد تا تیغه های جدید با کشیدگی مناسب روی آن ها نصب شود . این فلکه را می توان به جلو و عقب نیز کج کرد تا تیغه تنظیم شود .
به منظور تثبیت تنظیم تیغه و تامین اصطکاک کافی برای به حرکت درآوردن تیغه هر فلکه یک نوار لاستیک یا لاستیک دارد .
میز اره را نیز از چدن می سارند و پشت آن ماهیچه هایی تعبیه می کنند .
تا تقویت شود . این میز را می توان کج کرد و تحت هر زاویه ای تا 45 درجه قفل می شود .
برای جلوگیری از برخورد دندانه های تیغه شکسته با میز چدنی و آسیب دیدن آن در محلی که تیغه اره از محل میز عبور می کند یک گلویی آلومینیومی نرم تعبیه شده است .
این اره دو نوع تیغه دارد :
1 ) تیغه ساده
2 ) تیغه پشت پخ
در تیغه پشت پخ لبه پشتی تیغه نازک تر است و این مزیت را دارد که برای بریدن خم های ظریف آزادی بیشتری ایجاد می کند . ضخامت اره بیش از هر چیز به قطر فلکه های بالا و پائین وابسته است . پهنای تیغه نیز می تواند بر ضخامت آن تاثیر بگذارد . هر چه قطر فلکه یا پهنای تیغه کمتر باشد تیغه باید نازک تر شود .
پهنای تیغه نیز بر شعاع انحنای برش تاثیر می گذارد . تیغه های باریک در مقایسه با تیغه های پهن می توانند خم های تند تر با شعاع انحنای کوچکتر را ببرند .
دو راهنمای تیغه یکی در بالای میز و دیگری در زیر آن تعبیه شده تا تیغه اره درست حرکت کند .
هر راهنما دو فک برنـزی یا چـوبی دارد که مـانع لرزیدن یا پیچیدن تیغه می شوند .
در راهنمای تیغه پشت فک چرخی پشت گیر روی بلبرینگ سوار شده است تا در هنگام اره کاری پشت تیغه را نگه دارد . حفاظ این اره تیغه را به طور تقریبا کامل در بر می گیرد و فقط ناحیه برش باز می ماند .
حفاظ کشـویی متـصل به تیرک راهـنمای کشـویی تیغه را از سمت برش کاری می پوشانند .
برای نصب تیغه نو یا تیغه ای که تعمـیر شده اسـت به تـرتیب زیر عمل می کنیم :
1 ) برق ماشین را به طور کامل قطع می کنیم .
2 ) فک های راهنما را باز می کنیم .
3) بلبرینگ های پشت گیر را عقب می کشیم .
4 ) تیغه را روی فلکه های بالا و پائین قرار می دهیم .
5 ) تیغه را تحت کشش قرار می دهیم و فلکه ها را می چرخانیم تا مطمئن شویم تیغه در مسیر صحیح حرکت می کند .
6 ) فک های راهنما را ببندیم تا خلاصی اندکی برای حرکت آزاد تیغه باقی می گذاریم .
7 ) فک ها را جلو ببریم تا لبه جلوی آنها با لبه گودی دندانه ها تراز شود .
8 ) بلبرینگ های پشت گیر را جلو ببریم تا به فاصله تقریبا 2 میلیمتر پشت تیغه برسند .
9 ) تیغه را با دست می کشیم تا بـچرخد و همه تنظیمـات آن را وارسی می کنیم .
10 ) همه حفاظ های اره را در جای خود نصب می کنیم .
11 ) میز را طوری تنظیم کنیم که تیغه بر آن عمود باشد .
پس از آنکه قطعات چوبی به ابعاد مورد نظر بریده شدند نوبت صاف کردن آنها توسط رنده می رسد .
ماشین های رنده :
رنده کاری دومین عمل ضروری برای آماده سازی قطعات پس از اره کردن است . وقتی قطعات خوب رنده شده باشند و صاف و گونیا باشند با استفاده از آنها محصول بهتری ساخته می شود موثرترین راه برای رنده کردن قطعات استفاده از ماشین های رنده است این ماشین ها برای رندیدن سریع و صحیح ( تخت ، هموار و گونیا ) لبه ها و سطوح ، به طوری که بتوان عملیات بعدی را روی آن انجام داد طراحی شده اند . اندازه ماشین رنده بر اساس پهن ترین تخته ا ی که می تواند رنده کند تعیین می شود . انواع متداول ماشین رنده عبارتند از : کف رنده و گندگی .
با استفاده از کف رنده فقط می توان قطعات را روی میز ماشین رنده کرد این ماشین پیشروی خودکار ندارد کف رنده ماشینی چند منظوره است این ماشین عـلاوه بر وظیـفه اصلی خـود که رندیدن زیر و روی تختـه است می توان عملیات دیگری مانند دو راه کردن را نیز انجام دهد این ماشین یک پایه چدنی سنگین دارد که تکیه گاه میزهای جلو و عقب است یک توپی تیغ گیر گرد دارد که تیغ رنده روی آن بسته می شود گونیایی دارد که راهنمای قطعه کار است حفاظ های آن تیغ ها را می پوشانند تا مانع آسیب
دیدن دستهای درودگر شوند یک فلکه دستی برای تنظیم میز دارد اهرم های
قفل کننده ا ی برای نگه داشتن میز در محل مورد نظر دارد شستی هایی نیز
برای روشن و خاموش کردن دارد .
گندگی ماشینی یک کاره است که عمدتا برای رنده کردن تخته هایی با سطوح موازی و ضخامت یکنواخت به کار می رود این ماشین پیشرو خودکار دارد و ممکن است یک یا دو توپی تیغ گیر داشته باشد نوع تک تیغ گیر یک تیغ گیر دارد که روی تخته را رنده می کند میز این ماشین روی کشوهای عمودی واقع در زیر توپـی تـیغ گـیر نصب شـده است و می توان آن را در امتداد عمودی در فاصله یا ارتفاع مورد نظر مطابق با ضخامت تخته ا ی که باید رنده شود تنظیم کرد مدل دیگر این ماشین دو توپی تیغ گیر دارد که یکی روی تخته و دیگری زیر آن قرار می گیرد تا بتوان تخته را از دو طرف به طور هم زمان رنده کرد .
استفاده از ماشین گندگی آسانترین و سریع ترین راه کاهش ضخامت تخته و رسیدن به ضخامت دقیق مورد نظر است .
در شـرکت نقشینه چوبها ابـتدا توسط کف رنده زیر و روی شان رندیده می شود و سپس سمت چپ و راست آنها در داخل گندگی صاف و گونیا می شود اما به تازگی کارخانه ماشین جدیدی خریداری کرده است که مولدر نام دارد این ماشین همان طور که در فصل اول گفتیم هر چهار طرف
چوب را صاف و گونیا می کند .
چوب ها پس از رندیده شدن به دو دسته تقسیم می شوند :
1 ) چوب هایی که هر چهار طرف آنها صاف است .
2 ) چوب هایی که فقط از سطح زیر و رو صاف هستند و وجه دیگر آنها شکل دار یا انحنا دار است .
کار دسته چوب های اول پس از گندگی به قسمت آماده سازی برای مونتاژ منتقل می شود ولی چوب های دسته دوم با دستگاه فرز کامل می شوند .
فرز نجاری
فرز نجاری اصولا برای بریدن ابزار و ایجاد شکل های تزیینی مختلف روی لبه های کار طراحی شده است از این ماشین می توان برای ایجاد اتصال های دو راه یا فـاق و زبانه استـفاده کرد این ماشـین از یـک پایه تشکیل می شود که از چدن یا فولاد پرس شده ساخته شده است و میز و موتور روی آن سوارند . میز از چدن ماشین کاری ساخته شده است و گونیای چدنی ماشین روی آن نصب می شود این گونیا رویه ا ی چوبی دارد که راهنمای قطعه کار است فرز محوری عمودی دارد که از داخل میز افقی بیرون آمده است .
محور میله ا ی ماشین کاری شده از فولاد مرغوب است که تیغ ها روی آن نصب می شوند محور را می توان بالا و پایین برد تا تیغ در محل مورد نظر
قرار گیرد در ماشین های کوچکتر محور معمولا به وسیله تسمه به حرکت در می آید و دور آن بین 5000 تا 10000 دور در دقیقه است توان لازم برای این ماشین را الکتروموتوری تامین می کند که کلید معکوس کننده دارد تا بتوان محور را در دو جهت به چرخش در آورد و انواع عملیات را انجام داد تیغ ها از فولاد آلیاژی ساخته شده اند و شکل های مختلف دارند دو نوع متداول تیغ عبارتند از :
1 ) تیغ مجموعه
2 ) تیغ توپر
تیغ مجموعه که آن را تیغ رو باز نیز می نامند بیشتر روی ماشین های بزرگ نصب می شود و برای انبوه سازی مناسب است تیغ های توپر بیشتر روی ماشین های آموزشی نصب می شوند زیرا ایمن ترند .
انتخاب روش کار تا حدود زیادی به شکل قطعه کار و تعداد قطعات مشابه مورد نیاز بستگی دارد .
قطعات مستقیم را می توان با تکیه دادن به گونیای ابزار زد اما قطعات خمیده را بایت با استفاده از طوقه و پین ابزار زد در صورتی که بخواهید ابزاری را به تعداد زیاد ایجاد کنیم می توانیم از شابلون یا الگو استفاده کنیم.
پس از این مراحل نوبت به آماده سازی قطعه برای مونتاژ می رسد که یکی
از روش های مونتاژ هـمان طور کـه در فصل اول گفتیم اتصال کام و زبانه
بود .
ماشین کام کن :
کام کنی فرآیند ایجاد تو رفتگی بسته یا راه به در در چوب است این عمل را می توان با دست و با استفاده از اسکنه هم انجام داد اما در کارخانه که تولید محصول به تعداد زیاد مورد نظر است آن را با ماشین مخصوص ایجاد می کنند .
ماشین کام کن دو نوع اصلی دارد این دو نوع عبارتند از :
1 ) کام کن با مغار شیاردار
2 ) کام کن زنجیری
ماشین کام کن با مغار شیار دار اساسا برای کام کنی به منظور ایجاد اتصال کام و زبانه به ویژه در کارخانه های مبل سازی از جمله کارخانه نقشینه مورد استفاده است .
این ماشین شبیه دریل است و کاربرد گسترده ا ی یافته است زیرا جمع و جور است به آسانی می توان آن را برای انجام کارهای سبک آماده کرد و کله گیهای مختلفی روی آن سوار می شود این ماشین از اجزاء زیر تشکیل می شود :
1 ) شاستی فولادی که میز و موتور به آن متصل اند .
2 ) مـیز سـاخته شـده از چدن مـاشین کاری شـده ، کـه کار را روی آن
می بندند و مکانیسمی دارد که آن را تحت زاویه مطلوب کج می کند و بالا و پایین می برد .
3 ) گونیا و پیچ دستی تعبیه شده روی میز برای بستن سریع کار .
4 ) الکترو موتور که در بالای شاسی نصب شده است تا توان لازم برای کار
ابزارهای برش را تامین کند .
5 ) سه نظام که مته را به آن می بندند و مستقیما روی محور موتور سوار می شود .
6 ) فلکه های دستی که از چدن ماشین کاری شده ساخته شده اند و روی ماشین نصب می شوند به همراه مکانیسم کج کننده برای تنظیم آنها .
7 ) مته از فولاد پر کربن که روی سه نظام نصب می شود تا سوراخ کاری کند و پوشال از طریق مغار شیار دار که دور آن را گرفته است خارج کند .
8 ) پدال تعبیه شده در قسمت پایین شاسی برای پایین آوردن مته و مغار . فنری فولادی به پدال متصل است که آن را به موضع اول باز می گردد .
طرز استفاده از کام کن با مغار شیار دار :
1 ) مته و مغار مناسب برای کام مورد نظر انتخاب می کردیم .
2 ) مته به سه نظام بستیم و مغار را در مغار گیر مستقر کردیم مته باید در حدود 5/1 میلی متر از زیر مغار بیرون بیایید تا بتواند پیش از آنکه مغار سوراخ چهار گوشی ایجاد کند سوراخ گردی در چوب به وجود بیاورد
بدین ترتیب از داغ شدن مغار و وارد شدن فشار اضافی به آن نیز جلوگیری می شود .
3 ) ضامن عمق را طوری تنظیم می کردیم که عمق کام ایجاد شده به اندازه 3 میلی متر از طول زبانه متناظر بیشتر باشد .
4 ) کار را با پیچ دستی میز می بستیم .
5 ) میز را طوری تنظیم کردیم که کام در محل مورد نظر ایجاد شود .
6 ) وقتی می خواستیم تعدادی کام با ابعاد مساوی ایجاد کنیم ضامن ها را طوری تنظیم کردیم که هر کام با طول صحیح ایجاد شود .
7 ) سوراخ کاری را از یک سر کار آغاز کردیم برای جلوگیری از گیر کردن مغار در سوراخ نخستین سوراخ نباید خیلی عمیق باشد دومین سوراخ را در مجاورت سوراخ اول ایجاد کردیم و عمق آن را کمی بیشتر گرفتیم سپس به موضع اول باز گشتیم و عمق سوراخ را به میزان مطلوب تا ته کام رساندیم بعد به سراغ موضع دوم رفتیم و عمق آن را کامل کردیم .
کام کن زنجیری گونه ا ی از کام کن با مغار شیار دار است و اجزایی شبیه آن دارد با این تفاوت که به جای مته و مغار اره زنجیری دارد این ماشین سریع تر کار می کند اما عیب آن گرایش به لاشه کردن چوب در انتهای کام در هنگام برش کاری با اره زنجیری است . اره زنجیری از تعدادی تیغ تشکیل می شود که از فولاد ابزار مخصوص ساخته شده اند و آن را طوری
سنگ زده اند که زائـده های قلاب مانندی با زاویه 25 درجه در پشت شان ایجاد شود این زنجیر به وسیله چرخ زنجیری به حرکت در می آید که در جهت ساعتگرد حول میل راهنمایی می چرخد و می توان آن را برای ایجاد کشش مناسب در زنجیر تنظیم کرد . یک حفاظ فلزی زنجیر را می پوشاند تا به درودگر آسیب نرساند بعضی از حفاظ ها دریچه شیشه ا ی دارند که به درودگر امکان می دهد کار را خوب ببیند .
در کارگاه نقشینه ماشین کام کن دو سویه هم بود یعنی هم زمان قادر به تولید دو برابر کام بود ماشین مکمل این دستگاه ماشین زبانه زن است .
ماشین زبانه زن :
ماشین های زبانه زن آن دسته از ماشین های درودگری هستند که زبانه های ساده یا پاشنه دار از قبیل زبانه هایی که در ساخت درها و پنجره ها به کار می روند می توان ایجاد کرد با استفاده از این ماشین ها می توان انواع اتصال گوشه را نیز ساخت ماشین های زبانه زن را در دو مدل می سازند .
1 ) ماشین یک سر .
2 ) ماشین دو سر .
ماشین زبانه زن یک سر از دو کله گی زبانه زن دو کله گی خط انداز یک اره قد کن و یک حماله متحرک تشکیل می شود قطعه کار را با پیچ دستی به حماله می بندند که از جلوی کله گیهای زبانه زنی عبور می کند تا بر و
پله زبانه بریده شود پس از آن می توان کار را از کله گیهای خط انداز عبور داد که روی میل محورهای عمودی نصب شده اند در صورتی که قرار باشد زبانه در لبه های ابزار خورده جفت شود این کله گیها به آن طرح می دهند سپس اره قدکن زبانه را به طول مورد نظر برش می دهد کله گیهای برش موتورهای مـجزایی دارند که تـوان لازم بـرای برش را تامیـن می کنند و می توان آنها را در وضعیت های مختلف افقی و عمودی تنظیم کرد . کله گیهای خط انداز را می توان تحت زاویه دلخواه کج کرد تا برش زاویه دار انجام دهند .
ماشین زبانه زن دو سر از دو مجموعه برش تشکیل می شود که روی پایه سنگینی نصب شده اند و یکی از آنها را می توان در طول پایه حرکت داد تا بر اساس طولها و عرضهای مختلف کار تنظیم شود . قطعه کار به وسیله دو زنجیر از ماشین عبور می کند دستکهایی آن را به زنجیرها می فشارند و زنجیری لاستیک دار از روی آن عبور می کند .
اتصال دیگری که گفته بودیم اتصال به کمک چوب دوبل و سوراخ بود که سوراخ را به وسیله ماشین سوراخ کاری ایجاد می کردیم .
ماشین سوراخ کاری :
ماشین سوراخ کاری یا دریل برای سوراخ کردن چوب به کار می رود این ماشین می تواند مته های مارپیچ سر مته ها و مته های گرد بر و بسیاری از
ملحقات دیگر از قبیل سنگ ، سنباده ، تیغ فرز ، کام کن و غیره را بچرخاند به کمک این ملحقات می توان عملیات مختلفی را با استفاده از دریل انجام داد اجزاء اصلی این ماشین عبارتند از :
1 ) پایه چدنی که تکیه گاه ستون و سایر قطعات است .
2 ) ستون ساخته شده از فولاد ماشین کاری شده که میز کله گی و موتور روی آن سوار می شوند .
3 ) میز چدنی که قطعه کار می گیرد ( ارتفاع آن را می توان تنظیم کرد بعضی از میزها را می توان تحت زاویه دلخواه کج کرد و سوراخ اریب زد )
4 ) سه نظام برای بستن سر مته که با استفاده از آچار مخصوص سفت و محکم می شود .
5 ) الکتروموتور که توان لازم برای چرخاندن محور سه نظام و مته را تامین می کند .
6 ) تسمه که توان را از فلکه سر موتور به فلکه دریل انتقال می دهد .
7 ) محور که به فلکه جلو متصل است و سه نظام روی ن سوار می شود .
8 ) اهرام پیشروی که از طریق مکانیسم دنده شانه ا ی و پینیون کار می کند و برای بالا یا پایین بردن محور در حین انجام عملیات سوراخ کاری از آن استفاده می کنند .
9 ) ماسوره که حرکت عمودی را بدون ایجاد تداخل با حرکت چرخشی
امکان پذیر می سازد .
10 ) کـله گی که فـلکه ها بلبرینگها مـحور و ماسـوره را در خـود جای می دهد .
11 ) کلید قطع و وصل که برای روشن کردن و خاموش کردن ماشین از آن استفاده می کنند .
در صورتی که ماشین سوراخ کاری به ملحقات مناسب مجهز شود می توان برای انجام عملیات متنوعی غیر از سوراخ کاری معمولی از آن استفاده کرد در ادامه مطلب چند عمل متداول را شرح می دهیم .
سوراخ کاری :
1 ) محل سوراخ را نشانه گذاری می کنیم .
2 ) کار را به گیره می بندیم یا آن را روی میز محکم می کنیم . برای جلوگیری از آسیب دیدن میز از یک تکه چوب ضایعاتی استفاده می کنیم .
موتور را روشن می کنیم و مته را تا محل نشانه گذاری شده روی کار پائین می آوریم تا سوراخ کاری شروع شود . پیش روی را با سرعت سابق انجام می دهیم تا پوشال فرصت کافی برای بیرون آمدن از سوراخ داشته باشد و دریل کار خود را درست انجام دهد . پیش روی خیلی آهسته سبب اصطکاک و گرم شدن مته می گردد .
حال آنکه پیشروی خیلی سریع ممکن است سبب شکستن مته بر اثر فشار اضافی شود .
5 ) وقتی سوراخ راه به در ایجاد می کنیم برای جلوگیری از لاشه شدن پشت چوب با نزدیک شدن مته به انتهای سوراخ فشار پیشروی را حذف می کنیم .
6 ) اگر سوراخ عمیق است در طول عملیات چند بار مته را از سوراخ بیرون می کشیم تا پوشال گیر کرده بین خیاره های مته خارج شود .
7 ) وقتی می خواهیم تعدادی سوراخ موازی ایجاد کنیم از گونیای ماشین استفاده می کنیم تا سوراخ ها در یک راستا قرار گیرند .
8 ) برای ایجاد سوراخ های بـزرگ از اره نوکی یا فـرز گرد زن اسـتفاده می کنیم .
استفاده از تیغه های کام کنی :
1 ) وسیله الحاقی مورد نظر را محکم در جای مناسب می بندیم .
2 ) مته و مغار را با اندازه مناسب انتخاب می کنیم و آنها را در قلم گیر های مربوط به خود قرار می دهیم . مته باید 3 میلیمتر از زیر مغار بیرون زده باشد .
3 ) گونیا را ثابت می کنیم و زبانه های نگهدارنده را در وضعیت مناسب روی میز مستقر می کنیم تا کار با بغل مغار در یک راستا قرار گیرد .
4 ) میز را روی ارتفاع مناسب تنظیم می کنیم .
5 ) ضامن عمق را روی عمق مناسب برای کام تنظیم می کنیم .
6 ) سرعت متناسب با اندازه مته مورد استفاده را انتخاب می کنیم ( هر چه مته بزرگتر باشد سرعت کمتری را باید انتخاب کرد ) .
7 ) موتور را روشن می کنیم و کار را از یک سر کان شروع می کنیم و تعدادی برش موازی به طرف دیگر کام انجام می دهیم تا وقتی که دیگر ماده زایدی باقی نمانده باشد .
8 ) ماشین را خاموش می کنیم و قطعه کار و ابزار های الحاقی را از آن باز می کنیم . ابزار های الحاقی را تمیز کرده و در جای خود می گذاریم .
استفاده از تیغه فرز :
( از این وسیله الحاقی برای ایجاد ابزار هایی با شکل های مختلف استفاده می شود ) .
1 ) تبدیل مخصوص را در محور دستگاه جا می زنیم و تیغه فرز را به آن می بندیم . از سه نظام معمولی استفاده نمی کنیم .
2 ) تیغه فرز مناسب را انتخاب می کنیم و آن را به تبدیل می بندیم . محور دستگاه را در جای خود قفل می کنیم .
3 ) گونیای ابزار زن را در محل مناسب روی میز می بندیم تا عمق تراش در ارتباط در محور عمودی تیغه فرز ایجاد شود .
4 ) میز را در ارتفاع مطلوب تنظیم و آن را در محل قفل می کنیم .
5 ) راهنماهای فنری را تنظیم می کنیم تا قطعه را متکی به گونیا و میز نگه داریم .
6 ) سرعت بالایی را انتخاب می کنیم . و روی یک تکه چوب ضایعاتی برش آزمایشی انجام می دهیم .
7 ) کار را از سمت چپ میز آهسته به طرف تیغه در حال چرخش جـلو می دهیم .
8 ) به جای برش عمیق چند بار برش کم عمق انجام می دهیم تا چوب پرز نکند .
9 ) ماشین را خاموش می کنیم و ابزار های الحاقی را باز می کنیم. ابزار ها را تمیز کرده سر جای خود قرار می دهیم .
استفاده از فاق زن :
1 ) سه نظام را باز می کنیم و تبدیل مـخصوص را در مـحور ماشـین جا می زنیم.
2 ) فاق زن مناسب را انتخاب می کنیم و آن را به تبدیل می بندیم .
3 ) میز را در ارتفاع مطلوب تنظیم و قفل می کنیم .
4 ) گونیای مخصوص را روی میز نصب می کنیم یا قطعه ای با لب گونیایی را با استفاده از پیچ دستی روی میز می بندیم تا به عنوان راهنما عمل کند .
5 ) بالاترین سرعت ممکن ( 5000 دور در دقیقه ) را انتخاب می کنیم و ماشین را راه می اندازیم .
6 ) چندین برش کم عمق انـجام می دهیم و چوب زاید داخل فاق را بر می داریم . کار را از سمت چپ میز جلو می دهیم .
7 ) وقتی می خواهیم فاق نیمه بزنیم از قطعه متوقف کننده استفاده می کنیم یا روی چوب نشانه می گذاریم تا حد پیشروی مشخص شود .
8 ) ماشین را خاموش می کنیم و ابزار فاق زن و تبدیل را از روی آن باز می کنیم آن ها را تمیز کرده و در جای خود می گذاریم .
استفاده از سمباده زن :
1 ) سه نـظام معمـولی دریل را باز می کـنیم و سه نظام مخصوص به آن می بندیم .
2 ) غلتک سمباده زنی را در سه نظام مخصوص جا می زنیم .
3 ) یک رویه چوبی روی میز ماشین نصب می کنیم .
4 ) میز را در ارتفاع مطلوب تنظیم و قفل می کنیم .
5 ) محور ماشین را در وضعیت مناسب قفل می کنیم .
6 ) سرعت مناسب در حدود 1200 دور در دقیقه را انتخاب می کنیم و ماشین را راه می اندازیم .
7 ) قطعه کار را روی میز بخوابانیم و سمباده زنی را آغاز می کنیم فشار اندکی را وارد می کنیم فشار باید یکنواخت و حرکت باید پیوسته باشد .
8 ) ماشین را خاموش کرده و غلتک سمباده زنی و تبدیل را از روی آن باز می کنیم .
پس از این مرحله تمام قطعات برای مونتاژ آماده شده اند به دو بخش تقسیم می شوند :
1 ) قطـعات صفحه ای که مـیز ، تخت ، دراور ، قفسه و کتابخانه و غیره می باشند .
2 ) قطعات شکل دار که برای مونتاژ به طبقه دیگر منتقل می شوند .
در طبقه مونتاژ گاهی اوقات اتـصالات به طـور کاملا دقیق در هم چفت نمی شوند ، در نتیجه در اینجا به دستگاه سنباده نیاز است .
ماشین های سنباده کاری :
ماشین های سنباده کاری در انواع و اندازه های مختلف از ابزارهای کوچک دستی قابل حمل گرفته تا ماشین های بزرگ چند نواری ساخته می شوند متداول ترین انواع این ماشین که در کارگاه های آموزشی نصب می شود عبارتند از ماشین سنباده لرزشی ، ماشین سنباده بشقابی و ماشین سنباده نواری .
ماشین سنباده لرزشی از پایه میز ، محور ، موتور و یک مکانیسم لرزشی تشکیل شده است پایه از چدن یا فولاد پرسی ساخته می شود و تکیه گاه
43
سایر قطعات است .
میز از چدن ماشین کاری ساخته می شود و سطح کاری را ایجاد می کند که می توان قطعه کار را به آن تکیه داد محور از فولاد ماشین کاری شده ساخته می شود و آن را با لاستیک پوشش می دهند محور می چرخد و به طور هم زمان نوسان می کند .
موتور توان لازم برای چرخش محور را تامین می کند مکانیسم لرزشی از فولاد سـخت ساخته شده است و مـحور را در عین چرخش به نوسان وا می دارد .
از ماشین سنباده لرزشی بیشتر برای سنباده زدن سطوح گود روی لبه کار استفاده می کنند .
ماشین سنباده بشقابی برای سنباده کاری لبه های راست و خم های محدب روی لبه قطعه به کار می رود این ماشین از پایه میز ، موتور و بشقاب تشکیل می شود پایه که اجزای دیگر به آن تکیه دارند از چدن و فولاد پرسی ساخته می شود و آن را روی کف کارگاه نصب می کنند و می تواند به اندازه 45 درجه در جهت دور شدن از بشقاب و 20 درجه در جهت نزدیک شدن به آن کج شود کار را روی میز مستقر می کنند .
موتور توان لازم برای چرخش بشقاب را تامین می کند .
ماشین های سنباده نواری بر دو نوع اند :
44
1 ) سنباده نواری عمودی .
2 ) سنباده پایه ا ی .
سنباده نواری عمودی پایه ای از چدن یا فولاد پرسی دارد که تکیه گاه واحد سنباده زنی و موتور است .
یک میز قابل تنظیم دارد که کار را روی آن قرار می دهد و می تواند به اندازه 45 درجه در جهت دور شدن از نوار و به اندازه 30 درجه در جهت نزدیک شدن به آن کج شود .
یک موتور دارد که توان لازم را ترمیم می کند و دو غلتک دارد . غلتک بالا و غلتک پائین ، که از آلومینیوم یا فولاد پرسی ساخته می شوند و غلتک پائین به مـوتور وصل است و نیـروی لازم برای حـرکت نـوار را تامـین می کند.
غلتک بالا قابل تنظیم است و کشش نوار را حفظ می کند . سایر اجزای آن عبارتند از دکمه کشش نوار و دسته که کار آن تنظیم کشش و تعیین وضعیت نوار روی غلتک است .
صفحه قابل تنظیم که نوار به آن تکیه دارد و مانع شکم دادن نوار زیر فشار می شود .
حفاظ های نوار و فلکه که از درودگر محافظت می کند و غبار جمع کن و ناودان که کار آن جمع آوری و تغییر مسیر گرد و غبار ناشی از سنباده کاری
45
است . ماشین سنباده کاری افقی اجزای مشابهی دارد .
بین دستگاه های نام برده شده اره گرد هم هست که گاهی برای برش ها به خصوص برش های صفحه ای و گونیا از آن استفاده می شود .
اره گرد :
اره گرد یکی از ماشین های درودگری است که کار آمد ترین نوع اره گرد اره قد کن است . کار اصلی این اره دوباره اره کردن الوار یا به اصطلاح خرد کردن چوبه است . از این اره می توان برای انجام عملیات مختلفی مانند فارسی بری ، پخ زدن ، شیار زدن ، فاق زدن و کله بری استفاده کرد . این ماشین یک پایه سنگین چدنی دارد که میز و الکتروموتور روی آن نصب می شوند .
در بعضی مدل های این ماشین پایه روی کف کارگاه نصب می شود و در بعضـی مدل های دیـگر آن را روی یک سـکوی فـولادی محـکم نصب می کنند .
میز سطحی است که روی آن کار انجام می شود و روی پایه قرار گرفته . محور تیغه گرد را حمل می کند و روی بلبرینگ سوار است . الکتروموتور نیروی لازم برای چرخاندن موتور را تامین می کند . الکتروموتور ممکن است مستقیما با محور درگیر باشد یا از طریق تسمه و فلکه آن را بچرخانند. این مجموعه را می توان برای برش اریب ( پخ زدن ) کج کرد یا
46
برای تنظیم عمق برش بالا یا پائین برد .
تیغه به شکل دایره است و به وسیله واشر لبه دار و مهره روی محور نصب می شود . تیغه این اره در اندازه ها و با ضخامت های مختلف سـاخـتـه می شود . این تیغه ها را از فولاد تند بـر یا فـولاد کروم _ مـولـبیدن دار می سازند.
برای رعایت ایمنی حفاظی روی اره تعبیه شده تا از تماس تصادفی با تیغه جلوگیری کند . این حفاظ از پس زدن چوب به طرف درود گر نیز جلوگیری می کند .
گونیا وسیله ای تنظیم پذیر است که به میز متصل می شود و تخته را هدایت می کند تا بتوان پهنای یکنواختی را راسته بری کرد . از این وسیله در هنگام فاق زدن ، دوراهه کردن و شکاف زدن نیز استفاده می شود .
اغلب گونیا ها را می توان کج کرد و عملیات پخ زنی و فارسی بری انجام داد . یکی دیگر از ملحقات ضروری این ماشین راهنمای فارسی بری است که در فاق ایجاد شده . در امتداد طول میز و در هر دو سمت تیغه می لغزد . این وسیله را می توان طوری تنظیم کرد که چوب تحت زوایایی از 45 تا 135 درجه بریده شود . از این وسیله برای گرفتن و هدایت چوب در هنگام فارسی بری و کله بری استفاده می شود .
47
مراحل راسته بری :
1 ) تیغه راسته بری باید در جای خود باشد و آزادانه بچرخد .
2 ) گونیا را به فاصله مطلوب از تیغه تنظیم می کنیم .
3 ) تیغه را طوری تنظیم می کنیم که در حدود 6 میلیمتر از سطح چوب بالاتر باشد .
4 ) حفاظ ایمنی اره را تنظیم می کنیم و در جای خود قرار می دهیم .
5 ) ماشین را روشن کرده دور از اره می ایستیم .
6 ) چوب را به گونیا تکیه می دهیم و آن را جلو می رانیم . همواره باید چوب کاملا به گونیا تکیه داشته باشد . در هنگام راسته بری تخته های باریک وقتی تیغه به نزدیکی انتهای تخته می رسد باید از یک تکه چوب کمکی برای جلو دادن تخته استفاده کرد .
مراحل کله بری :
1 ) برسی می کنیم که تیغه کله بری روی ماشین نصب شده باشد .
2 ) تیغه را طوری تنظیم می کنیم که به اندازه 6 میلیمتر از سطح چوب بالاتر باشد .
3 ) گونیا را طوری تنظیم می کنیم که تخته بتواند آزادانه از کنار آن بگذرد .
4 ) راهنمای فارسی بری را در جای خود مستقر می کنیم .
48
5 ) حفاظ ایمنی اره را در جای خود مستقر می کنیم .
6 ) تخته را به راهنمای فارسی بری تکیه می دهیم و آن را به طرف تیغه در حال چرخش اره می رانیم . از چوب کمکی استفاده میکنیم .
7 ) در هنگام کله بری تعداد زیادی قطعه به طول مساوی یک قطعه چوب کوچک به گونیا می بندیم ( این قطعه فاصله لازم بین انتهای تخته و گونیا را در هنگام اره کردن تامین می کند ) .
گونیا و قطعه چوب را در فاصله مورد نظر تنظیم می کنیم . تخته را به راهنمای فارسی بری تکیه می دهیم و آن را به قطعه چوب می فشاریم . سپس تخته را همراه با راهنمای فارسی بری به طرف تیغه در حال چرخش جلو می دهیم .
مراحل دو راهه کردن :
1 ) تیغه راسته بر را روی ماشین نصب می منیم .
2 ) گونیا را در فاصله مطلوب تنظیم می کنیم .
3 ) تیغه را روی عمق برش مور نظر تنظیم می کنیم . حفاظ تیغه را در جای خود مستقر می کنیم .
4 ) ماشین را روشن می کنیم .
5 ) کار را به گونیا تکیه می دهیم و آن را به طرف تیغه در حال چرخش
49
می رانیم . از چوب کمکی استفاده می کنیم . اگر اندازه دوراهه پهن تر از ضخامت تیغه است ناگزیر باید گونیا را چند بار تنظیم کنیم و عملیات برش را تکرار کنیم تا پهنای دوراهه به اندازه مطلوب برسد .
مراحل فاق زدن :
1 ) تیغه راست بری را روی ماشین نصب می کنیم .
2 ) گونیا را در فاصله مطلوب تنظیم می کنیم .
3 ) تیغه را روی عمق برش مورد نظر تنظیم می کنیم .
4 ) ماشین را روشن می کنیم .
5 ) کار را به گونیا تکیه می دهیم و آن را جلو رانده تا بریده شود . گونیا را دوباره تنظیم می کنیم تا پهنای مطلوب حاصل شود .
فارسی بری با اره گرد مراحلی شبیه مراحل کله بری دارد با این تفاوت که در فارسی بری می توان راهنمای فارسی بری را روی زاویه مورد نظر معمولا 45 درجه تنظیم کرد . برای برش کاری دقیق باید چوب را محکم
50
نگه داریم .
گوده زنی و ایجاد پخ فارسی مراحلی شبیه راسته بری دارند . هر گاه در امتداد طول چوب انجام شوند ، یا به کله بری شباهت دارند هر گاه روی کله چوب انجام شوند . در هر صورت باید تیغه را تحت زاویه مورد نظر کج کرد و گونیا یا راهنمای فارسی بری را روی لبه پائینی میز یا اره تنظیم
نمود .
لازم به ذکر است ماشین اره گردی که در کارگاه نقشینه بود دارای یک اره گرد کوچکتر از اره گرد اصلی هم بود که در جلوی اره گرد اصلی قرار داشت وظیفه این اره کوچک آن بوده که از لاشه شدن سطح زیرین چوبی که دارد بریده می شود جلوگیری کند و با انداختن خطی آن را به طور تمیز و مرتب قطع کند .
در این جا تمام ماشین هایی که در کار گاه دیده بودم و طرز کار های آن ها را شرح دادم و ماده و چوبی که در کارگاه از آن استفاده می شود چوب راش می باشد .
راش در نقاط کوهستانی شمال ایران می روید . درون چوب مشخص ندارد و رنگ چوب آن سفید مایل به سرخ است . و اما نکات ایمنی که قبل از ورود به کار گاه و کار با ماشین ها آن ها را رعایت کنیم .
کارگاه محل یا ساختمانی است که مـا می خواهیم کار را به نحو هـر چـه
51
مطلوب تر انجام دهیم . اگر از ماشین ها و ابزار های موجود در کارگاه به درستی استفاده نکنیم یا از آن ها به خوبی مراقبت نکنیم ممکن است به خودمان یا به ماشین آلات و ابزار ها صدمه بزنیم .بنابر این رعایت قواعد ایمنی ضرورت دارد .
قواعد عمومی ایمنی :
باید مراقب باشیم که همه راه های ورودی و خروجی کارگاه باز باشند و مانعی در سر راه نباشد .
هـیـچ شی ای را سـر راه و جـایی ممکن است کسی روی آن بـیـافـتد نمی گذاریم .
باید مراقب باشیم که همه الوارها و تخته ها و کارهای چوبی ساخته شده و نیمه ساخته وقتی که دیگر کاری با آن ها نداریم در محلی مناسب انبار شوند . مواظب باشیم روی زمین روغن یا چربی نریخته باشد .
ابزار و تجهیزات را وقتی که دیگر نیازی به آن ها نداریم در جعبه ها و قفسه ها یشان قرار می دهیم .
کف کارگاه همواره باید تمیز باشد و عاری از پوشال ها و خرده چوب ها به این منظور در کارگاه نقشینه در محلی که هر ماشینی خرده چوب ها و پوشال هایش خارج می شود یک خرطومی وصل است و همه این خرطومی ها به یک لوله اصلی راه می یابند .
52
لوله اصلی به دستگاهی مکنده منتهی می شود که تمام پوشال ها را در سیلوها جمع آوری می کند .
در کارگاه ندویم . سعی نکنیم قطعه طویل چوب را به تنهایی جا به جا کنیم زیرا ممکن است سر چوب به ماشین یا فردی دیگر بر خورد کند . پس همیشه از شخصی کمک بخواهیم تا سر دیگر چوب را بگیرد .
هرگز لباس گشاد یا لباس با آستین های بلند و گشاد نپوشیم ، زیرا چنین لباسی ممکن است به آسانی به قطعات دوار ماشینی گیر کند . لباس سر همی ، اندازه ، روپوش یا پیش بند قالب تن و کمردار بپوشیم .
پیش از شروع کار روی ماشین ها ساعت مچی خود را که بند آزاد دارد باز کنیم .
کفشی با تخت ضخیم و رویه محکم بپوشیم تا اشیاء برنده یا تیز به پایمان آسیب نرساند .
مایعات آتش گیر را در ظرف های در بسته نگه داریم و آن ها را دور از گرما و شعله قرار دهیم . همیشه باید از محل جعبه کمک های اولیه مطلع باشیم . جعبه کمک های اولیه کارگاه نقشینه در طبقه دوم بالای میز ماشین های دستی برقی قرار داشت .
هر گونه جراحت را هر چند جزئی به نظر می رسد به مسئول کمک ها اولیه اطلاع می دهیم . در صورت وقوع آتش سوزی آژیر خطر را به صدا
53
در می آوریم و سپس در کمال خونسردی از نزدیک ترین در خروجی خارج می شویم .
ایمنی در کارگاه ماشین ابزار :
در هنگام استفاده از ابزار های برقی دستی از دستورالعمل های سازنده آنها پیروی کنیم . هدف از تهیه این دستورالعمل ها آن است که ما در کمال ایمنی از ابزار ها استفاده کنیم . پیش از استفاده از هر ماشین مطمئن شویم که می دانیم چگونه ماشین را به سرعت متوقف کنیم . پیش از استفاده از هر ماشین مطمئن شویم که ماشین مورد نظر به درستی تنظیم شده و در وضعیت خوبی است با این روش می توانیم از بسیاری از حوادث و آسیب ها جلوگیری کنیم . پیش از شروع به کار یقین حاصل کنیم که کار کردن با ماده مورد نظر روی ماشینی که می خواهیم از آن استفاده کنیم خطری در پی ندارد . همیشه از حفاظ ماشین ها استفاده کنیم تا بسیاری از حادث و آسیب ها روی ندهد .
هر گاه احتمال می دهیم که ذرات ماده در هوا به حرکت در می آیند ، از عینک ایمنی استفاده کنیم . وجود چنین ذره هایی مانند خاک اره در هوا ممکن است سبب تحریک و خارش چشم شود یا حتی به کوری بیانجامد .
از ماشینی که تیغه های آن صدمه دیده یا کند شده اند نباید استفاده کنیم . هیچ ماشینی را نباید دستکاری کنیم .
54
اگر با اره گرد یا ماشین رنده کار می کنیم از چوب جلو دهنده استفاده کنیم تا انگشت ها و دست های مای از تیغه های در حال کار دور بماند .
از حرف زدن با کسی که با ماشین کار می کند یا پرت کردن حواس او خودداری کنیم و اگر خودمان با ماشین کار می کنیم با دیگران صحبت نکنیم .
اگر خودمان کار نمی کنیم و مشغول تماشای دیگران هستیم به اندازه کافی از ماشین فاصله بگیریم و هرگز سر راه قطعات یا ابزار های در حال چرخش نایستیم .
پیش از اقدام به تنظیم قطعه کار یا وارسی اندازه های آن ماشین را خاموش کنیم . وقتی به انجام کار دیگری سر گرم می شویم ماشین را روشن نگذاریم ، وقتی کارمان تمام شد ماشین را خاموش کنیم و ا هنگامی که ماشین کاملا متوقف نشده است از کنار آن دور نشویم . هر وضعیتی را که ممکن است سبب صدمه دیدن ماشین یا راهبر آن شود گزارش دهیم . وقتی ماشینی را به کار می اندازیم صبر کنیم تا دور بگیرد و بعد شروع به کار کنیم. در هنگام کار با ماشین به ویژه ماشین خراطی و اره فلکه به ماشین فشار نیاوریم . اتصالات و سیم کشی ابزارهای برقی دستی را به طور مرتب وارسی کنیم زیرا سیمی که بد متصل شده باشد می تواند سبب اتصال کوتاه یا حتی برق گرفتگی شود .
55
کمک های اولیه :
وقتی کسی مجروح شود یا حال او ناگهان بهم بخورد هر ثانیه ارزشمند است در صورت بروز حادثه مراقب باشید که شخص حادثه دیده آسیب بیشتری نبیند و ابتدا جراحت هایی را مداوا می کنیم که زندگی او را در معرض خطر قرار می دهد . سپس تقاضای کمک پزشکی کنیم یا مجروح را به نزدیک ترین درمانگاه یا بیمارستان بفرستیم .
پیش از رسیدن کمک پزشکی نباید مجروح را ترک کنیم . بیشتر کمک های اولیه را به آسانی می توان فرا گرفت و انجام داد .
به نکات زیر توجه می کنیم :
اگر کسی دچار برق گرفتگی شد بلافاصله برق را قطع می کنیم و سپس کمک پزشکی در خواست می کنیم . هر گاه کسی بر اثر جراحت دچار خونریزی شدید شد تکه ای پارچه تمیز روی محل بریدگی می گذاریم و آن را فشار می دهیم . اگر در داخل زخم جسم خارجی باقی مانده است پارچه را دور لبه های زخم فشار می دهیم . وقتی خونریزی متوقف شد پارچه را برداشته و هر جسم خارجی را که آسان از محل جراحت بیرون می آید ، بیرون می آوریم . با پنبه بهداشتی یا سواب خیسانده شده در حلول ولرم آب و صابون بیرون زخم را به ملایمت تمیز می کنیم . برای هر بار تمیز کردن زخم از پنبه بهداشتی نوی استفاده می کنیم . اطراف زخم را با پنبه بهداشتی تمیز خشک کرده و زخم را با چسب زخم یا باند می بندیم.
56
در این جا به بعضی اطلاعات پایه در مورد نحوه ورود به فعالیت های صنعتی و اقتصادی اشاره می شود :
انواع موسسات اقتصادی :
در هر کشور شهروندان برای ادامه زندگی به کالاها و خدمات مختلف نیاز دارند . بعضی افراد ، سازمان ها و موسسات به توزیع و عرضه کالاها و خدمات مورد نیاز شهروندان اشتغال دارد .
موسساتی که به خرید و فروش و توزیع مواد اولیه و کالاهای ساخته شده و ارائه خدمات مشغولند اساسا به دو بخش تقسیم می شوند :
1 ) بخش دولتی
2 ) بخش خصوصی
موسسات و سازمان های تحت کنترل دولت را بخش دولتی می نامند . این موسسات عموما برای انجام امور عام المنفعه تاسیس می شوند . در این موسسات سود انگیزه فعالیت نیست . در بعضی کشور ها خدمات پستی ، خدمات بهداشتی و درمانی پلیس و ارتش نهادهای بخش دولتی محسوب می شوند .
موسسات و سازمان هایی که در خدمت افراد باشند و به وسیله آنها اداره شوند ، خواه کوچک باشند و خواه بزرگ ، خواه فعالیت صنعتی داشته باشند و خواه بازرگانی بخش خصوصی را تشکیل می دهند .
به طور کلی هدف نهایی در موسسات بخش خصوصی کسب سود برای
57
مالکان موسسه است . مثل همین شرکت نقشینه .
موسسات مختلف اعم از دولتی و خصوصی به سه دسته تقسیم می شوند :
1 ) موسسات صنعتی
2 ) موسسات بازرگانی
3 ) موسسات خدماتی
موسسات صنعتی اصولا با تولید انواع مواد اولیه و فرآوری این مواد به صورت های قابل فروش یا کالاهای مختلف برای مصرف عموم سرو کار دارند .
موسساتی که در بخش ساختمان فعالیت می کنند نیز جزو موسسات صنعتی به شمار می روند .
موسسات بازرگانی به خرید و فروش مواد اولیه قطعات و کالاهای مختلفی اشتغال دارند ، که در موسسات صنعتی تولید می شود .
موسسات بازرگانی انواع مختلفی دارند و از جمله می توان به فروشگاه های کوچکی که فقط یک نفر آن ها را اداره می کند ، سوپر مارکت ها ، فروشگاه های بزرگ زنجیره ای و عمده فروشی ها اشاره کرد .
موسسات خدماتی صرفا با ارائه خدمات مختلف به سایر موسسات یا افراد سر و کار دارند . انواع خدمات مختلفی که این موسسات ارائه می دهند
58
عبارتند از :
انبار داری ، حمل و نقل ، تعمیر و نگهداری ، بانکداری ،بیمه ، امور مالی ، رستوران داری و مانند آن .
در نتیجه شرکت نقشینه جزو موسسات صنعتی بازرگانی محسوب می شود. موسسات کوچک ( تک مالک ) چنانکه از نامشان پیداست معمولا کوچکند و فقط یک نفر مالک آنهاست و فقط یک نفر آن را اداره می کند گستره فعالیت این نوع موسسات به شرح زیر است :
بازرگانی ، عمده فروشی ، خرده فروشی ، تولید در مقیاس کوچک ، ماهیگیری در مقیاس کوچک و فلز کاری و درودگری تعمیر و نگهداری موتور کارهای برقی ، تعمیر رادیو و تلویزیون ، نقاشی و تزئـینات ، معاملات ملکی ، کارگزاری بیمه ، رستوران و مهمانخانه .
انجام امور روزمره این گونه موسسات کوچک معمولا با عهده مالک آنهاست . گاه نیز ممکن است مالک موسس شخصی را برای اداره امور آن استخدام کند . گاهی اعضای خانواده به اداره این موسسات می پردازند گاهی هم مالکان این موسسات کارکنانی غیر از اعضای خانواده را استخدام می کنند .
چون تعداد افرادی که در اداره امور این موسسات شرکت دارند کم است و غالباً هم با هم خویشاوند هستند مالک یا مدیر موسس کارکنـان را شخصـاً
59
می شناسد و از توانایی ها و ضعف های آنها مطلع است بنابر این اداره این موسسات کار آسانی است در این موسسات در صورت بیماری یا غیبت یک کارگر مالک مدیر می تواند کار او را انجام دهد تصمیم گیری در این موسسات به سرعت انجام می شود زیرا مالک معمولاً ناگزیر نیست با دیگران مشورت کند بر قراری تماس های شخصی با مشتریان یا خریداران و فروشندگان آسان است هر سودی که در این موسسه عاید شود فقط متعلق به مالک موسسه است .
اما چون این موسسان به صورت تک نفری اداره می شوند در هنگام غیبت مدیر هیچ کس نمی تواند وظایف او را انجـام دهـد و موسسه خـسارت می بیند به علاوه ممکن است مدیر موسسه وقت کافی برای انجام همه وظایف خود در نظام مدیر نداشته باشد .
تامین منابع مالی کافی برای شروع کار موسسه یا توسعه آن ممکن است دشوار باشد وقتی موسسه ضرر کند همه بدهی و مسئولیت به عهده مالک است .
شرکت موسسه ا ی است که در آن دو یا چند نفر توافق کرده اند که فعالیتی را مشترکاً و با انگیزه کسب سود انجام دهند غالباً شرکا مهارت ،تجربه ، دانش ، پول یا دارایی خود را به اشتراک می گذارند و این موسسه هم به صورت یک شرکت سه نفری می باشد که آقای سرپرست بخش تولیدی شرکت هستند .
60
فصل سوم : نظرات و پیشنهادات
در طی روزهایی که در شرکت بودم به این نتیجه رسیدم که محصولات به سبک های غربی بسیار ساده شیک اما بدون در نظر گرفتن طراحی ایرانی طراحی شده بودند و دلیل آن این بود که متاسفانه شرکت هیچ طراح و یا گروه طراحی نداشت و آنها طراحشان را از روی ژورنال های خارجی بر می دارند و تنـها اگر خـود مدیران بخواهند تغییـر کوچـکی در آن ایجاد می کنند حـال آن که این مدیران فـقط از روی تـجربه نـظرشان را اعلام می کنند و بهتر است این کار را بر عهده فارغ التحصیلان رشته طراحی صنعتی بگذارند تا جوانان خوش فکر و خلاق ایرانی با توجه به نیاز جامعه و نیز فرهنگ و هنر خود این مرز و بوم خلاقیتشان را به کار انداخته با استفاده از این امکانات و ذخایر چوب فراوانی که در ایران وجود دارد محصولاتی بدیع و کارآمد برای مردم ایران طراحی کنند .
61
گزارش کارآموزی
گروه طراحی صنعتی
مکان : کارگاه نجاری نقشینه
موضوع : صنایع چوب
استاد کارآموزی : خانم
تهیه کننده :
ترم : سال :
2