کارآفرینی کاشت خیارهای گلخانه ای

مقدمه :
کشور ایران بر حسب آمارهای موجود با متوسط بارندگی سالانه mm 250 جزء کشورهای نسبتاً کم آب به شمار می رود در چنین شرایطی با توجه به تبخیر و عوامل دیگر میزان آبی که در اختیار کشور ماهست در حدود 140 میلی متر مکعب است . کارشناسان معتقدند طی 25 سال آینده سرانه سهم آب هر نفر از 20500 متر مکعب به 1050 متر مکعب کاهش پیدا خواهد کرد . با توجه به عوامل موجود و گفته شده برای رسیدن به تعادل باید راندمان آب را در بخش کشاورزی افزایش دهیم و مصرف شرب آب را کنترل کنیم . به همین خاطر تغییراتی را در مورد روشهای معمول کشاورزی می توان ایجاد کرد که عبارتند از : 1ـ استفاده از یک روش مدرن تر در آبیاری که خود افزایش عملکرد و همچنین صرفه جویی در مصرف آب نیز می گردد . 2ـ انتخاب روشهای مناسب کاشت در محصولات کشاورزی
3ـ تهیه و تولید مقاوم تر و بهتر در برابر کم آبی و امراض که خود افزایش عملکرد را به همراه دارد . 4ـ کوتاه کردن مدت عملکرد و محصولات که با توجه به اصل فوق میسر خواهد گردید با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به مواد غذایی هر روز کشاورزان و محققان دست به ابتکار جدیدی زده که کشت زیر پلاستیک یکی از این ابتکارات است و از انواع پوششهای پلاستیکی ، پلی اتلین و پلی ونیل کلراید و فیبر گلاس نیت به دیگر روشهای گلخانه ای از کاربرد بیشتر و بهتری برخوردار است و از انواع سیستم های کشت زیر پلاستیک نوع تونلهای کم ارتفاع و گلخانه ای در ایران رواج بیشتری دارد و از انواع گیاهانی که با استفاده از این روش بدست می آید می توان به خیار که با نام علمی Cusumisativus بکار می رود اشاره کرد . چون که بخاطر رشد کوتاه و در حال حاضر سطح زیر کشت بیشتری این سیستم را به خود اختصاص داده است به طور کلی در سیستم زیر کشت باید مسائل اقتصادی را نیز در نظر گرفت تا اینکه محصول بدست آمده نسبت به هزینه خرج کرد ، آن از درآمد موثرتری برخوردار بوده و باعث زیان طرفین نشود و یا به عبارتی دیگر تاریخ کشت را باید طوری تنظیم کرد که در زمان برداشت محصول بدست آمده نسبت به محصولات دیگر از نظر بازاریابی و قیمت آن رقابت کند و از جمله عواملی که باعث می شود این سیستم جوابگوی هزینه ی بالای آن باشد عبارتند از :
1ـ دلیل اول اینکه میوه خارج از فصل موعود بدست می آید در نتیجه قیمت آن نیز افزایش می یابد
2ـ عملکرد محصول در فضای بسته نسبت به هوای آزاد از رشد و کیفیت مرطوبی برخوردار است .
و از جمله عوامل مهم دیگر می توان به این نکته اشاره کرد که در این روش در مصرف آب صرفه جویی بهتری می شود و از نظر سوخت نیز مصرف کاهش پیدا خواهد کرد .
خلاصه طرح موجود :
طرح مورد نظر کشت زیر پوشش پلاستیکی خیار می باشد که این روش در بسیاری از مناطق کشور متداول می باشد و با اینکه چنین روشهایی از زراعت مستلزم هزینه فراوان است ولی کشاورزان به لحاظ گرانی محصولاتی که خارج از فصل بدست می آید هزینه موجود را تحمل می کنند .
طرح مورد نظر دارای 2000 متر مربع از زمینی می باشد که از قبل نیز محل مناسبی برای بدست آوردن محصولات کشاورزی بوده است و به لحاظ اینکه در فضایی که قرار دارد آب و هوا نیز در فصل زمستان زیاد سرد نبوده و مشکلات زیادی ایجاد نمی کند و با توجه به درآمد آن تعداد دستگاههای مورد استفاده در آن نیز اندک بوده و حتی قیمت آنها زیاد گران نیست مثلا برای گرم کردن محیط تو نل ها از سیستم های حرارتی و چندین پمپ آب برای انتقال آب از استخر به تونل ها به کار می رود و علاوه بر دستگاههای بزرگ از ادوات کوچک مثل دماسنج و رطوبت سنج نیز استفاده می شود ( تعیین درجه حرارت هوا گلخانه ) . این طرح دارای دو نفر کارگر دائم بوده که شبانه روز باید در محل گلخانه حاضر باشد و نیز دارای یک نفر که به عنوان حقوق و مزایای مجری طرح بکار می رود استفاده شده است . میزان هزینه ای که در ابتدا برای احداث گلخانه بکار رفته نیز زیاد نبوده و همانطور که بعداً دو نمودار ستونی و دایره ای به آن اشاره می شود چیزی در حدود 10% الی 15% می باشد که این بدهی نسبت به درآمد طرح مقدار ناچیزی بوده و با برداشت فصلی می تواند جبران شود .

تحقیقات علمی با استفاده از روشهای علمی :
تحولات اخیر در کشور ما بخصوص در بخش کشاورزی نشانه دگرگون شدن روشهای کهنه و سنتی و جانشین شدن روشهای جدید و نو بجای آنهاست که بایستی مسیر خود را با بینش فرهنگی هموار سازد تا بتواند جامعه ما را در زمره کشورهای پیشرفته قرار دهد و یکی از روشهای توسعه و پیشرفت کشاورزی کاشت گیاهان ( سبزیجات میوه ای ) در محیط های بسته وایزوله که در فصل غیر متعارف و سرد که زراعت در هوای آزاد با مشکل روبروست انجام گیرد . این نوع زراعت در محیطهای پوشیده شده موجب افزایش تولید در واحد سطح می گردد که نهایتاً ازدیاد درآمد را نیز به دنبال خواهد داشت . دراستان خراسان و به ویژه شهرستان گناباد کشت سبزیجات و گیاهان دیگر معمولاً در فصول گرم که آب و هوا برای کشاورزی مساعد است صورت می گیرد و کشاورزی در تونل های پلاستیکی در گناباد بندرت انجام شده و جدید است . کشت خیار در تونل پلاستیکی از جمله مواردی است که در گناباد علاوه براینکه تامین کننده نیاز مصرفی شهرستان در فصل زمستان می باشد باعث ایجاد حداقل 5 موقعیت شغلی می گردد و سیستم های پلاستیکی مختلفی که در یکایک مناطق سبزیکاری مورد استفاده قرار می گیرد تقریباً بدون استثناء توسط سبزیکاران متخصص ابداء شده است که خود این روشها را تجربه کرده اند و سالهای اخیر این سیستم با شرایط آب و هوایی خاص مناطق اعتبار خود را ثابت کرده است در گناباد به علت شرایط آب و هوا که در پاییز و زمستان وجود دارد کشت محصول خیار در این شهر در فصل سرد تقریباً غیر ممکن است و علت اینکه قیمت این میوه در این فصل زیاد است وقتی تا 250 تومان می رسد و هزینه انتقال آن نیز خیلی بالاست و طرح مذکور می تواند تامین کننده نیاز بازار گناباد بوده و همچنین موجب صدور این میوه به جاهای دیگر شود علاوه بر کاشت خیار در گلخانه ساخته شده در طرح مذبور بعد از فصل کاشت خیار و برداشت آن در اواخر زمستان می توان اقدام به نشاء و کاشت سبزیجات دیگر از قبیل گوجه فرنگی ، بادمجان و حتی تولید نهالهایی از قبیل زردآلو ، هلو ، پسته و سبزیجات دیگر مثل کلم ها و فلفل شد تولید در روش های جدید در کاشت اصلاح شده و نهالهای میوه جات درختی در این گلخانه می تواند باعث افزایش تولید کشاورزان در منطقه گناباد گردد ، با توجه به سیستم های کنترل عوامل محیطی موجود در طرح احتمال ریسک به حداقل می رسد چرا که عوامل اصلی ریسک در فعالیتهای کشاورزی عوامل جوی و محیطی است که در شرایط بیان شده فوق همگی آنها ( دما و بارندگی و … ) بطور کامل کنترل شده و احتمال صدمه و خطر به صفر خواهد رسید . اگر بخواهیم کشت خیار به روش های گلخانه ای را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم می توان به این نکات ذکر کرد که درآمد این روش نسبت به مساحت و زمینی که به آن اختصاص داده شده است دارای برتری است یعنی اینکه می توان با مساحت زمینی در حدود 2000 متر مقدار زیادی از این محصول را بدست آورد . این طرح به خاطر سادگی روش کاشت و همچنین ابزار آلات که در آن مورد استفاده قرار می گیرد تقریباً یک روش منطقی بوده و باعث ضرر نیز نمی شود ، مثلا اگر بخواهیم درباره این نکته بحث کنیم که آیا چه تعداد سمپاش و ابزار آلات دیگر مورد استفاده قرار می گیرد می توان گفت که ابزار مورد استفاده در آن محدود بوده یعنی به طوری که با داشتن اندک تعدادی از آنها می توان محصول ذکر شده را از آفات دور نگه داشت و این روش در منطقه ای مثل شهرستان گناباد چون که تقریباً دارای آب و هوای نیمه خشک است معمول بوده و هم می تواند نیاز مردم این شهرستان را در فصول زمستان و پاییز برآورده کند و هم از نظر درآمد نیز در سطح بالایی نسبت به دیگر محصولات قرار بگیرد . علاوه بر این کشت محصولاتی از قبیل خیار نیز امروزه در جوامع ایرانی استفاده فراوان می شود و اگر بخواهیم وارد آن مباحث بشویم می توان بگوییم که این میوه هم به عنوان یک میوه محسوب می شود و همچنین به عنوان مصارف دیگر مورد استفاده قرار می گیرد . کشت های گلخانه تقریباً همیشه می توان وجود داشته باشد یعنی اینکه تولید و برداشت این محصول طوری نیست که با توجه به پیشرفت جامعه دچار آسیب دیدگی شود زیرا که بسیاری از طرح های صنعتی و شیمیایی به مرور زمان با پیشرفت ابزار آلات صنعتی از رده صنعت خارج می شود و حتی می توان اقتصاد یک شرکت تولیدی را نیز فلج کند به بیانی دیگر می توان به این نکته متذکر شد که تولید خیار همیشه به همین صورت بوده و خواهد بود ، البته روش های طبیعی در تولید این میوه وجود دارد که این روش ها معمولاً در فصول بهار و تابستان با توجه به شرایط آب و هوای مورد استفاده قرار می گیرد و زمانی می تواند تولید خیار به روش گلخانه ای دارای ارزش باشد که مقدار این میوه در بازار کم بوده و همان طور که قبلاً نیز گفتیم در فصل پاییز و زمستان انجام می گیرد . در مباحث علمی این طرح به این نکات نیز می توان اشاره کرد که تعداد افرادی که نیز در این مجموعه مشغول به کار هستند میزان درآمد و حقوق آنها نسبت به کارشان خیلی بهتر می باشد مثلا کارگر دائم حقوقش نسبت به مجری طرح تا حدودی بیشتر می باشد و می توان با مراقبت روزانه از این محیط سر پوشیده هم در جهت پیشرفت محصول گام بردارد . و هم اینکه از استراحت کافی نیز برخوردار باشد پس با نتیجه گیری از مطالب گفته شده می توان گفت که طرح مورد نظر هم از نظر اقتصادی دارای ارزش بوده و ساخت آن نیز می توان تا هر زمان ممکن ادامه یابد .
محسابات فنی لازم :
1ـ محل جغرافیایی اجرای طرح : طرح فوق در زمینی به مساحت 2000 متر در منطقه گناباد اجرا می گردد که زمین محل اجرای طرح کنار جاده آسفالته گناباد می باشد .
2ـ خاک و زمین اجرای طرح : زمین اجرای طرح زمین کشاورزی است که تا بحال زراعتهایی مثل گندم ، جو ، زعفران و سبزیجات در آن صورت گرفته است ولی در سال زراعی جاری زمین آیش بوده است . از نظر نوع خاک نیز زمین دارای خاک شنی رسی می باشد و خلک آن برای زراعت و کاشت سبزیجات مناسب است و فقط نیاز به ضد عفونی خاک می باشد ( زدودن آفات از خاک در صورت وجود آنها در خاک ) وجود خاک زراعی مناسب در این زمینه هزینه تهیه بستر بذر را به میزان 80% کاهش می دهد .
3ـ آب مورد نیاز طرح : آب مورد نیاز طرح از چاه شماره 35 حاجی آباد تامین می شود که آبی شیرین و فاقد هیچ گونه املاح اضافی و مضر برای گیاه است و آب توسط کانال به زمین مذبور می رسد و در محل اجرای طرح نیز آب در استخر ذخیره می شود تا مورد استفاده طرح قرار گیرد .
4ـ طرز استفاده از زمین : زمین مذکور جزء زمینهای شخصی است و دارای سند مالکیت نیز می باشد و بعلت اینکه تا بحال در آن کشاورزی صورت می گرفته است احتیاج به تسطیح و تهیه بستر بذر و زهکشی در سطح وسیع ندارد و چند ویژگی مهم وجود دارد که زمین فوق جهت اجرای چنین طرحی مناسب می سازد که عبارتند از :
1ـ خاک زمین فوق ، خاک مناسب زراعی است و احتیاج به زهکشی و تسطیح ندارد .
2ـ خاک دارای مواد غذایی کافی جهت زراعت می باشد .
3ـ زمین مذکور در نزدیکی مراکز عرضه محصولات کشاورزی شهرستان گناباد می باشد و از نظر بازار یابی نیز مشکلی وجود ندارد .
نوع آبیاری ، اکولوژی کاشت خیار
ارقام جدید هیبرید ( خیار هیبرید گلخانه ای parthencocarp ) که اختصاصاً برای فضاهای پوشیده شده تهیه شده است فوق العاده پر محصول و مرغوب است بهمین جهت در هر دوره برداشت بشرط مساعد بودن شرایط و رعایت نکات فنی می توان حدود 20 تا 30 کیلو خیار مرغوب از هر متر مربع گلخانه برداشت نمود که تقریباً 6 برابر محصول خوب خیار در هوای آزاد است ، عرض کرتها در کاشت خیار گلخانه ای 80 تا 120 سانتی متر و طول کرتها از 20 تا 30 و حتی 50 متر متغییر است ، فاصله دوکرت 1 تا 5/1 متر است . بذر مورد استفاده نیز SP سوپر 18 ایتالیایی می باشد ، فاصله بوته ها از یکدیگر در حدود 5/0 متر است ( فاصله روی ردیف ها ) نوع آبیاری در طرح مذکور سیستم تحت فشار مه افشان است . آبیاری در تونلها توسط تحت فشار افشان صورت می گیرد ( MRST ) و فشار مورد نیاز از دو منبع و پمپ KSP و برج آب تامین می شود.
اکولوژی خیار : دوره رویش خیار 60 تا 70 روز است و در این مدت خیار مرحله رسیدگی را کامل می کند ولی چون ما نیاز به بذر نداریم این مدت کمتر می شود برای کاشت خیار ، بهترین درجه حرارت در روز 25 درجه و در شب 20 درجه می باشد ، اما بهترین زمان رویش در دمای 27 درجه است و این دما باید در داخل تونلها در طرح موجود فراهم شود . آن هم در زمانی که زمستان است و برودت هوا شاید به صفر برسد و برای تامین این شرایط باید از رطوبت سنج و هیترهای گازوئیلی استفاده شود تا بهترین شرایط برای رشد گیاه فراهم شود اگر حرارت از شرایط ذکر شده سرد تر یا گرمتر شود و به همان نسبت رشد کاهش یافته و محصول کم می شود ، در شب هوای گلخانه نبایستی زیاد گرم باشد زیرا گیاه در شن مواد ذخیره ای تولید نمی کند و وجود هوای گرم در شب موجب افزایش تنفس و تعرق گیاه می شود .
نقش تونلها و مساحت هر تونل :
طرح مذکور در چهار تونل اجرا می شود که مساحت هر یک از تونلها 500 متر مربع می باشد و ابعاد تونبها عبارتند از : طول 50 متر و عرض 10 متر و ارتفاع سقف تونلها هم 2/3 متر که برج منبع آب هم باید در بین چهار تونل روی یک سکو قرار بگیرد تا فشار مورد نیاز جهت آبیاری تونلها را فراهم نماید و آب هم توسط پمپ از استخر کشیده می شود و به برج منبع آب انتقال می یابد که نقشه ی طرح به شکل زیر می باشد .
متر 2/3 = h متر 10 = b 50 متر = a

ساختمان و تجهیزات کلی گلخانه ای از نمای بالا :

همانطور که در شکل نیز مشاهده می کنید اگر بخواهیم به طرز کار کلی گلخانه ای اشاره کنیم به این ترتیب می باشد که آب مورد نیاز اولیه توسط تانکر و یا در بعضی از گلخانه ها توسط چاه موتور به استخر انتقال می یابد که آب استخر نیز نباید آلوده به سموم گیاهی و یا چیز دیگری باشد استخر نیز باید همیشه پر آب باشد و در مواقعی که تونل ها نیاز به آب داشتند کارگر گلخانه پمپ ها را راه اندازی کرده و آب توسط پمپ 1 از استخر انتقال یافته و در بین چهار تونل توسط پمپ دومی به تونل ها انتقال می یابد و در داخل تونلها نیز مناسب با مقدار آب مورد نیاز آب منتقل می شود . به این نکته نیز باید توجه کنیم که آب زیاد سبب پوسیدگی ریشه محصولات داخل گلخانه می شود و بعد از اینکه دیگر به آب نیاز نداشتیم پمپ ها قطع می شوند و آب دیگر به داخل تونلها انتقال پیدا نمی کند .
همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم هدف اصلی از طرح موجود تولید خیار در فصل زمستان و در شرایط آب و هوایی و رطوبتی کنترل شده ( در تونلهای پلاستیکی ) می باشد و در ضمن طرح مذکور بعد از برداشت خیار می تواند بعنوان خزانه در تولید سبزیجات و درختان میوه مورد استفاده قرار بگیرد .

کارها و وسائل عمومی لازم و چگونگی سرمایه گذاری در زمین :
کارهای اولیه جهت اجرای طرح با احداث یک استخر کوچک به ابعاد 20 × 10 متر در مرتفع ترین قسمت زمین که جزء زمین اصلی طرح نمی باشد شروع می شود طبق نقشه طرح در چهار تونل اجرا می گردد که ساخت آنها در نقشه و برآورد هزینه ها مشخص شده است و برج منبع آب 5000 لیتری ( آب مورد نیاز که از استخر تهیه می شود ) در نزدیکی تونلها نصب می گردد و با یک پمپ آب داخل آن هدایت می شود ( آب کشیده شده از داخل استخر ) ، علاوه بر منابع آبی یک منبع سوخت 3000 لیتری نیز در نزدیکی دیگ حرارتی و موتور پمپ تعبیه می گردد ، آبیاری در داخل تونلها نیز توسط سیستم تحت فشار که افشان ( MIST ) صورت می گیرد و فشار مورد نیاز داخل تونلهای پلاستیکی نیز از دو منبع پمپ KSP و برج آب تامین می شود .
مواد اولیه جهت ساخت تونلها عبارتند از :
1ـ لوله های صنعتی سیاه نمره 3و 4 و 2 سیم آرماتور بندی سیاه برای اتصالات پمپ ها به موتور برای راه اندازی 3 پلاستیک پلی اتلین جهت پوشش تونل که این پلاستیک نیز با توجه به اسمش باید از ضخامت خاصی برخوردار بوده و در اثر موارد جزئی پارگی در پلاستیک بوجود نیاید .
4ـ لوله و اتصالات آبیاری که این لوله ها بیشتر در قسمت تونلها بکار برده می شوند .
5ـ سیستم حرارتی داخلی جهت تونلها جهت تامین حرارت داخلی تونلها ، ابن سیستم نیز باید قادر به گرم کردن محیط داخل تونل باشد چرا که در فصل زمستان اگر حرارت کافی وجود نداشته باشد آب داخل تونلها به حالت جامد درآمده و سبب یخ زدگی خیار می شود .
6ـ مصالح ساختمانی جهت نصب و برقراری پایه های اصلی و ساخت استخر .
این مصالح نیز از مواد اولیه ای مثل آجر ، سیمان و شن تشکیل شده اند که بعد از خاک برداری برای ساخت استخر و جاهای دیگر بکار برده می شوند .
7ـ الکترود جهت اتصالات و جوشکاری لوله های اصلی و برزگ مورد فوق نوعی جوشکاری یا اتصال می باشد که برای اتصال دادن لوله ها به برج و همچنین پمپ های آب و لوله های متصل به تونل بکار می روند .
8ـ هیتر جهت تامین حرارت مورد نیاز تونلها .
برآورد هزینه ها در طرح و محاسبات مالی :
با توجه به تغییرات و عدم ثبات نهاد های اولیه و مواد اولیه هزینه ها بر اساس بازار آزاد در بهار سال 77 محاسبه گردیده اند که تمامی هزینه ها با توضیحات مربوطه و همراه جداول مربوطه ارائه شده است .
1ـ محاسبه هزینه ساخت استخر ذخیره آب :
ابعاد استخر مورد نظر به اندازه ی m 20 × m 10 می باشد و عمق استخر نیز m 2 است که برای بالا آوردن دیواره های کنار استخر عرض دیوار را 35 cm در نظر می گیرند . به این ترتیب چون استخر معمولا در عمق دیوار را cm 35 در نظر می گیرند ، به این ترتیب چون استخر معمولا در عمق خاک درست می شود مقدار خاکبرداری به اندازه 400 متر مکعب خواهد بود .
m 20 × m 10 : ابعاد استخر
m 2 : عمق استخر
cm 35 : عرض دیوار استخر
متر مکعب 400 = 2 × 20 × 10 : حجم خاکبرداری
m120 = ( 2 × 20 ) + ( 2 × 20 ) + ( 2 × 10 ) + ( 2 × 10 ) : حجم دیوار
به این ترتیب جهت ساخت استخر به یک دیوار آجری با قطر 35 سانتی متر نیاز خواهد بود . اگر بخواهیم قیمت آجر را نیز برآورد کنیم به این ترتیب عمل می کنیم که چون نرخ هر تن آجر 4500 تومان می باشد و هر 450 عدد آجر نیز یک تن است به این ترتیب آجر مصرفی 40 تن خواهد بود و از قرار هر تنی 4500 تومان ، کل قیمت 40 تن 180000 تومان خواهد شد که برای ساخت و بنا کردن آجرها مقدار سیمان مصرفی 10 تن می باشد و قیمت کل سیمان ها نیز 130000 تومان می شود و با توجه به تحقیقات به عمل آمده تعداد کارگر نیز 70 نفر بوده است که هزینه کارگرها هم 105000 تومان می شود .
تن آجر 40 = 450 ‍‍‍÷ 18000
تومان 180000 = 4500 × 40
تومان 130000 = 13000 × 10 تن سیمان مصرفی
تومان 105000 = 1500 × 70 نفر هزینه کارگر
در نتیجه هزینه کل ساخت استخر به شرح جدول ذیل است .
جدول 1
هزینه خاکبرداری حجم 400 متر مکعب
80000 تومان
هزینه خرید آجر ( 40 تن آجر )
180000 تومان
هزینه خرید سیمان ( 10 تن )
130000 تومان
هزینه کارگر ( 70 نفر )
105000 تومان
جمع کل هزینه ساخت استخر
495000 تومان

2ـ هزینه ساخت برج منبع آب و پمپ هدایت آب از استخر به برج :
با توجه به اینکه منبع آبی مورد نیاز 5000 لیتری است و قیمت آن در بازار 60000 تومان می باشد و قیمت پمپ مکش آب نیز 120000 تومان است و با توجه به برآورد هایی که شده است هزینه ی لوله های آبرسانی و شیر فلکه و اتصالات نیز چیزی در حدود 250000 تومان می شود بنابراین بعد از ساخت استخر با توجه به بودجه مورد نیاز می توانیم برج منبع آب و پمپ های هدایت آب را نیز خریداری کنیم .
جدول 2

منابع
آبرسانی
نوع نهاده
قیمت نهاده از تومان

مخزن آب 5000 لیتری
60000 تومان

پمپ
130000 تومان

لوله های آبرسانی
180000 // //

شیر فلکه و اتصالات
78000 // //

ساخت برج منبع آب
20000 // //
جمع کل هزینه منابع آبرسانی
588000 تومان
بعد از آنکه نسبت به تهیه منایع آبرسانی اقدام کردیم نوبت به تهیه و خرید منابع حرارتی داخل تونلها می رسد .
3ـ هزینه منابع حرارتی داخل تونلها و هیترها :
یکی از تجهیزات مهم منابع حرارتی همان دیگ حرارتی می باشد که در داخل تونلها برای دادن حرارت و گرمای مورد نیاز نصب می شود که با توجه به برآورد های به عمل آمده قیمت هر دیگ چیزی در حدود 50000 تومان می باشد . پس از اینکه دیگ حرارتی را در داخل تونلهای پلاستیکی نصب کردیم برای راه اندازی آن نیز به یک منبع انرژی داریم که در این طور جاها معمولا از مخزن سوخت استفاده می شود که قیمت آن نیز به ازای هر واحد 3000 تومان می باشد . از دیگر منابع حرارتی می توان به رادیاتور و اتصالات نام برد که در حقیقت کاربرد این وسایل در تبدیل انرژی می باشد یعنی با استفاده از مخزن سوخت پمپ های مکش و دیگ حرارتی را راه اندازی می کنند .
جدول 3

منابع
حرارتی
داخل
تونلها
نوع نهاده
قیمت واحد تومان
قیمت کل (تومان )

دیگ حرارتی
50000
50000

مخزن سوخت
30000
30000

هیتر 5 عدد
40000
200000

رادیاتور و اتصالات
120000
120000
هزینه کل
400000 تومان
4ـ هزینه تاسیسات تونل ها :
جهت احداث تونل نیاز به لوله های صنعتی سیاه با نمره 3 و 4 سیم های آرماتور بندی ، الکترود جهت جوشکاری اتصالات لوله ها و همچنین پلاستیک پلی اتیلین و نیروی کارگر کافی مورد نیاز می باشد که ابتدا باید هزینه لوله صنعتی مورد نیاز را محاسبه کنیم . با توجه به اینکه تعداد تونلها 4 عدد و مساحت هر کدام 500 متر مربع می باشد ( ابعاد 50 × 10 ) لوله مورد نیاز جهت هر تونل و جهت چهار تونل به شرح زیر می باشد :
با توجه به محاسبات به عمل آمده تعدا لوله های صنعتی با نمره 4 برای هر تونل 35 عدد و تعداد لوله های صنعتی به نمره 3 برای هر تونل 20 عدد می باشد و از آنجا که قیمت هر شاخه 6 متری لوله صنعتی با نمره
37506 4 تومان و هر شاخه 6 متری لوله صنعتی با نمره 3 6 2750 تومان می باشد در نتیجه برای چهار تونل نیاز به 140 لوله صنعتی با نمره 4 و 80 لوله صنعتی با نمره 3 خواهد بود که پس از محاسبات به عمل آمده قیمت لوله های نمره 4 6 525000 تومان و قیمت لوله های نمره 3 ، 220000 تومان می شود و در کل هزینه لوله ها به چیزی حدود 745000 تومان می شود .
جدول 4
نرخ هر شاخه 6 متری لوله صنعتی سیاه 4
تعداد مورد نیاز هر تونل
تعداد تونلها
تعداد مورد نیاز هر 4 تونل
3750
35
4
140
جمع کل
525000 تومان
نرخ هر شاخه 6 متری لوله سیاه 3
تعداد مورد نیاز هر تونل
تعداد تونلها
تعداد مورد نیاز هر چهار تونل
2750
20
4
80
جمع کل
220000 جمع کل
جمع کل هر دو لوله
745000 تومان
الکترود مورد نیاز جهت اتصال لوله : پس از اینکه لوله ها را در 4 تونل نصب کردیم برای اتصال و نصب آنها به یکدیگر از الکترود که در حقیقت نوعی جوشکاری است استفاده می شود ، در اینجا نیز پس از تحقیقات کلی به این نتیجه رسیدیم که نرخ هر بسته الکترود 5 کیلویی 2900 تومان بوده و در هر تونل نیاز به 3 بسته می باشد در نتیجه مقدار مورد نیاز کل تونلها 12 بسته بوده که هزینه آن نیز 34800 تومان می شود .
جدول 5
نرخ هر بسته الکترود 5 کیلویی
مقدار مورد نیاز هر تونل
تعداد تونلها
مقدار مورد نیاز کل تونها
2900
3 بسته
4
12 بسته
جمع کل الکترودها
34800 تومان
میل گردهای مورد نیاز جهت نصب در داخل تونلها :
در داخل تونلها نیاز به اسکلتهایی است که بوته ها روی آنها قرار می گیرد که این اسکلت ها توسط میل گرد ساخته می شود طوری که میل گرد ها توسط سیم های آرماتوربندی به یکدیگر متصل می شوند و با یکدیگر جوش داده می شوند که جدول هزینه های آن به شرح زیر است .

جدول 6
نرخ هر شاخه میلگرد ( نمره 14)
تعداد مورد نیاز هر تونل
تعداد مورد نیاز هر 4 تونل
6800 تومان
10 شاخه
40 شاخه
جمع کل هزینه میل گردها
272000 تومان
سیم آرماتور بندی سیاه :
جدول 7
نرخ هر کیلو گرم سیم
مقدار مورد نیاز هر تونل
مقدار مورد نیاز 4 تونل
240 تومان
35
140
جمع کل
3360 تومان
محاسبه مقدار پلاستیک مورد نیاز تونلها :
با توجه به اینکه تعداد تونلها 4 عدد است مقدار پلاستیک پلی اتلین مورد نیاز در طرح به شرح زیر است ، مقدار پلاستیک مورد نیاز بدین طریق محاسبه می گردد که تونلها را یک استوانه فرض کرده و مساحت آن را بدست
می آوریم و سپس آن را نصف می کنیم که مقدار هر تونل 700 متر می شود . نرخ هر کیلو گرم پلاستیک پلی اتلین با عرض 8 متر 550 تومان می باشد که لبه پلاستیک ها در انتها به فاصله ( 5/0 متر ) روی همدیگر قرار می گیرند ، یعنی از عرض 8 متر 5/7 متر از آن محاسبه می گردد ، هر کیلو پلاستیک نیز تقریباً 1 متر با عرض 8 متر می باشد و مقدار پلاستیک مورد نیاز برای هر تونل 700 متر است که هزینه کلی پلاستیک به شرح جدول زیر می باشد .
جدول شماره 8
نرخ هر کیلو گرم با عرض 8 متر
متراژ برای هر تونل
نرخ برای هر تونل
نرخ هر 4 تونل
750
700متر
525000تومان
2100000 تومان
پس از اینکه مقدار پلاستیک مورد نیاز برای تونل ها و همچنین مقدار لوله ها و میل گرد ها و منابع سوخت و آبرسانی را محاسبه کردیم در ادامه طرح باید به ابزار آلاتی که در طرح نیز مورد استفاده قرار می گیرد اشاره ای کرده و قیمت آنها را نیز مورد محاسبه قرار دهیم .

برآورد هزینه های ابزار آلات ، ادوات کاشت ، داشت و برداشت :
همانطور که از اسم آنها پیداست این وسایل به عنوان ابزار آلاتی جزئی در طرح مورد استفاده قرار می گیرد و با توجه به جزئی بودن آنها ، وجود آنها در برخی مواقع خیلی ضروری می باشد . به عنوان مثال اگر در طرح های گلخانه ای محصول زیر کشت را آفات بگیرد محصول در مدت کوتاهی نابود خواهد شد که در این مواقع وسایلی از جمله یک سمپاش می تواند محصول را از مرگ نجات دهد که در طرح گلخانه ای که ما درباره آن تحقیق کردیم ابزار آلات زیادی مورد استفاده قرار می گیرد که به آنها اشاره می کنیم .
1ـ سمپاش یکصد لیتری :
دستگاه سمپاشی که برای گلخانه مورد نیاز می باشد یک عدد می باشد که قیمت آن نیز با توجه به همان سال تامین گلخانه چیزی در حدود 350000 تومان می باشد .
این دستگاه طبق زمانهای تعیین شده توسط کارگر دائم راه اندازی شده و هر کدام از تونل ها در یک زمان معین سمپاشی می شوند .
2ـ لوازم باغبانی و انواع دماسنج و رطوبت سنج :
از وسایل مورد نیاز دیگر می توان به دماسنج و رطوبت سنج نام برد که این دستگاه های کوچک نیز از قسمتهای مختلف گلخانه نصب می شود که برای چهار گلخانه حدود 15 دستگاه نیاز می باشد ، طرز کار این دستگاه ها نیز طوری است که محل نصب این دستگاه ها ثابت بوده و کارگران در زمانهای مشخص میزان دما و همچنین رطوبت داخل تونلها را می سنجند . مثلا اگر رطوبت داخل تونل زیاد شود باعث از بین رفتن بذر کاشته شده می شود که برای جلوگیری از این کار باید حرارت سیستمهای حرارتی داخل تونل را کاهش دهند .
3ـ بذر :
مورد سوم بذر مورد نیاز می باشد که این محصول پس از آماده کردن تونلها برای کاشت خیار به کار می رود ، مقدار مورد نیاز بذر تقریباً حدود 5000 عدد بذر می شود که برای کل چهار تونل کافی است و قیمت هر یک از بذرها نیز 60 تومان می باشد و قیمت کل آنها نیز 300000 تومان می باشد .
4ـ انواع سموم :
این سموم تقریباً سموم خاصی بوده که مصارف آنها نیز باید از یک زمان معین باشد ، می توان به عنوان مثال به یک نوع سم که برای جلوگیری از گرمازدگی بکار برده می شود اشاره کرد که این سم توسط دستکاه سمپاش خیلی زود به زود استفاده نمی شود اما سم های عادی از جمله سموم جلوگیری از آفات و میکروبها ممکن است حتی چند بار در هفته نیز استفاده شود که به سمومی که اشاره کردیم 10 لیتر لازم می باشد که قیمت هر بیتر آنها 1200 تومان می شود .
5ـ انواع کود دامی :
کودهای دامی با توجه به اینکه استفاده آنها همراه خاک بذر موثر می باشد معمولا آنها را همراه با خاک در موقع کاشت بذر در کف تونل ها می ریزند و چون دارای قیمت چندان مشخصی نیستند آنها را معمولا توسط ادوات کشاورزی مثل تراکتور و یا کمپرسی از اطراف همان محل احداث تهیه می کنند اما با توجه به تحقیقات به عمل آمده ما قیمت هر ماشین از آنها را حدوداً 100000 تومان در نظر گرفته ایم .
6ـ موتور برق اضطراری :
این موتور نیز در مواقعی بکار می رود که به هر علتی برق منطقه برق منطقه قطع می شود مثلاً اگر در زمان سمپاشی برق قطع شود می توانیم با روشن کردن موتور برق به کار خود ادامه داده و کار مورد نظر خود را به پایان برسانیم که در گلخانه نیز تنها یک دستگاه کافی است که قیمت آن 350000 می باشد به این ترتیب می توانیم ابزار آلات مورد استفاده را برای درک بهتر در یک جدول بگنجانیم :

جدول شماره 9
ردیف
شرح لازم
مقدار لازم
قیمت واحد
جمع کل
1
سمپاش یکصد لیتری
1 عدد
350000
350000
2
لوازم باغبانی و انواع دما سنج و رطوبت سنج
15 دستگاه
4500
67500
3
بذر
5000 عدد
60
300000
4
انواع سموم
10 لیتر
2500
25000
5
انواع کود دامی
—-
100000
100000
6
موتور برق اضطراری
1 دستگاه
350000
350000
جمع کل
1228500 تومان

توجیه اقتصادی طرح مورد نظر :
چنانچه سطح مفید هر یک از سالنها 400 متر در نظر گرفته شود و تعداد بوته در هر سالن 1200 بوته باشد و هر بوته خیار بطور متوسط 8 کیلو گرم خیار تولید نماید آنگاه محصول تولیدی در هر سالن 9600 کیلو گرم خواهد یود .
9600 = 8 × 1200
حال با توجه به اینکه قیمت هر کیلو گرم خیار در فصل زمستان جهت عرضه به مراکز فروش حدوداً 200 تومان باشد درآمد ناخالص در هر سالن متعادل 1920000 تومان و در کل 4 سالن 7680000 تومان خواهد بود .
1920000 = 200 × 9600
7680000 = 4 × 1920000
درآمد خالص سالیانه ( یک دوره تولید در سال ) پس از کسر هزینه های جار طرح و ضایعات در حدود 5 میلیون قابل پیش بینی خواهد بود که با توجه به میزان سرمایه گذاری طرح از سود دهب مناسبی برخوردار می باشد .
پس از اینکه کل هزینه های ثابت مورد نیاز در 4 سالن 500 متر مربعی مورد محاسبه قرار گرفت خلاصه این محاسبات در یک جدول گنجانیده و ارائه شده است .
جدول شماره 10
شماره جدول
نوع نهاده
قیمت کل ( تومان )
جدول 1
ساخت استخر ذخیره آب
495000
جدول 2
منابع آب رسانی
588000
جدول 3
منابع حرارتی
400000
جدول 4
لوله صنعتی سیاه جهت اسکلت
745000
جدول 5
الکترود جهت جوشکاری و اتصالات
34800
جدول 6
میلگردجهت اسکلت
272000
جدول 7
سیم آرماتور بندی
33600
جدول 8
پلاستیک پلی اتیلن
210000
جدول 9
ابزار آلات ، ادوات کاشت ، داشت و برداشت
1228500
جمع کل هزینه های ثابت طرح
5896900
2ـ پس از اینکه در جدول صفحه قبل هزینه های ثابت را محاسبه کردیم در این جدول هزینه های سرمایه گذاری جاری مورد محاسبه قرار می گیرد .
جدول شماره 11
ردیف
شرح هزینه
جمع کل ( تومان )
1
سوخت
150000
2
لوازم یدکی و تعیرات
250000
3
کارگر فصلی روزانه 3 نفر به مدت یک ماه
135
4
گلدان پلاستیکی
12000
5
هزینه آب و برق
120000
جمع کل
667000
زمان بندی خط تولید :
با توجه به تحقیقات به عمل آمده این طرح از سال 77 تقریباً راه اندازی شده و به طور متوسط هر سال نیز به کار خود ادامه می دهد .
شروع ( 15 / 8 / 77 ) " کل زمان بندی خط تولید به مدت 3 الی 4 ماه طول کشیده است . "

1/ آماده کردن زمین زیر کشت
مهر / آبان
آبان / آذر
آذر / دی
دی / بهمن
بهمن / اسفند

× × × ×

2/ اخذ انشعاباتی مثل برق ، آب و …
× × ×
×

3/ عوض کردن خاک مربوطه به چهار تونل
( مراحل اولیه تولید تونل )

× × × ×

4/ پوشش پلاستیکی روی تونل ها

× × × ×

5/ خرید وسایل اولیه مثل پمپ آب و سیستم کلی حرارتی

× × × ×
× × × ×

6/ آماده کردن بذر مورد نیاز و شروع به کاشت

× × ×
×
یک نموه خط تولید فرضی : با توجه به اینکه این طرح از نظر اقتصادی و میزان دستگاههای موجود در سطح بالایی قرار ندارد اما به طور کلی می توان جای تعداد اندک تونل ها و پمپ ها و همچنبن استخر آب را مشخص کنیم .

چارت سازمانی واحد تولیدی فرضی : طرح مورد نظز دارای یک نفر مجری طرح و حقوق و مزایا بوده و دارای دونفر کارگر دائم نیز می باشد .

کروکی محل اعم از گلخانه ، اتاق ها ، انبارها ، سالن و استخر آب :

شرح و وظایف نیروی انسانی :
در طرح مورد نظر همانطور که قبلاً نیز اشاره کردیم دو نفر کارگر دائم و یک نفر نیز مسئول و مجری حقوق و مزایای طرح مورد نظر می باشد که حال وظایف هر کدام را بررسی می کنیم .
کارگر دائم : وظایف دو کارگر تقریباً مشابه همدیگر می باشد که اگر بخواهیم به طور دقیق بررسی کنیم کارگر اولی مسئول منابع آبی طرح می باشد یعنی اینکه هر روز پمپ ها را باز کرده و تونل ها را آب می دهد و
علاوه بر آن میزان آب داخل استخر را نیز باید کنترل کند اما کارگر دوم مسئول سیستم های حرارتی بوده به این معنی که باید هر روز با استفاده از دماسنج ها و رطوبت سنج ها دمای تونل ها را کنترل کرده و در صورت لزون با استفاده از سیستم های حرارتی دمای مناسب را ایجاد کند و در مواردی همچون قطع برق هم برق مورد نیاز را فراهم نماید . مجری و ناظر طرح نیز هر روز با بازدید از کارگران بر کار آنها نظارت داشته و معایب گلخانه را برطرف می کند و چنانچه یکی از سیستم ها دچار آسیب شد موظف است جهت برطرف نمودن رفع عیب .
همچنین چنانچه در صورت لزون کمبودی در طرح ایجاد شود این فرد باید وسایل مورد نظر را از شهرستان تامین کند .
جدول شماره 12
ردیف
شرح هزینه
تعداد پرسنل
حقوق ماهیانه
جمع کل سالانه / تومان
1
حقوق و مزایای مجری طرح
1
85000
1020000
2
کارگر دائم
2
100000
1200000
جمع کل
2220000 تومان
جدول شماره 13
ردیف
شرح جداول
جمع کل ( تومان )
1
شرح جدول شماره 11
667000
2
شرح جدول شماره 12
1560000
جمع کل
2227000
سرمایه گذاری طرح و استهلاک سالیانه :
در این قسمت با استفاده از جدول میزان سوددهی طرح به طور سالیانه محاسبه گردیده است .
جدول شماره 14
ردیف
شماره جدول
شرح سرمایه گذاری
مبلغ سرمایه گذاری
( تومان )
استهلاک و جابه جایی سالیانه
1
جدول 10
مجموعه جداول 1 تا 9 یعنی کل سرمایه گذاری طرح
5896900
1179380
2
جدول 13
مجموع جداول 12 و 11 یعتی هزینه جاری طرح
2227000
425000

8123900
1624780
جمع کل سرمایه گذاری 8123900
جمع کل استهلاک سالیانه 1624780
نمودار ستونی یا دایره ای جهت رشد سرمایه :

پرداخت بدهی ها خرید تجهیزات
حقوق میزان مصرف

فهرست مطالب
مقدمه : 1
خلاصه طرح موجود : 3
تحقیقات علمی با استفاده از روشهای علمی : 4
محسابات فنی لازم : 9
نوع آبیاری ، اکولوژی کاشت خیار 10
نقش تونلها و مساحت هر تونل : 12
ساختمان و تجهیزات کلی گلخانه ای از نمای بالا : 12
کارها و وسائل عمومی لازم و چگونگی سرمایه گذاری در زمین : 14
مواد اولیه جهت ساخت تونلها عبارتند از : 15
برآورد هزینه ها در طرح و محاسبات مالی : 16
متر مکعب 400 = 2 × 20 × 10 : حجم خاکبرداری 17
تومان 130000 = 13000 × 10 تن سیمان مصرفی 18
تومان 105000 = 1500 × 70 نفر هزینه کارگر 18
جدول 1 18
3ـ هزینه منابع حرارتی داخل تونلها و هیترها : 19
هزینه کل 20
400000 تومان 20
4ـ هزینه تاسیسات تونل ها : 20
525000 تومان 22
220000 جمع کل 22
745000 تومان 22
34800 تومان 23
میل گردهای مورد نیاز جهت نصب در داخل تونلها : 23
272000 تومان 23
سیم آرماتور بندی سیاه : 23
3360 تومان 24
محاسبه مقدار پلاستیک مورد نیاز تونلها : 24
برآورد هزینه های ابزار آلات ، ادوات کاشت ، داشت و برداشت : 25
1ـ سمپاش یکصد لیتری : 26
2ـ لوازم باغبانی و انواع دماسنج و رطوبت سنج : 26
3ـ بذر : 26
4ـ انواع سموم : 27
5ـ انواع کود دامی : 27
6ـ موتور برق اضطراری : 28
جمع کل 29
1228500 تومان 29
توجیه اقتصادی طرح مورد نظر : 29
نوع نهاده 30
جمع کل هزینه های ثابت طرح 31
شرح هزینه 31
زمان بندی خط تولید : 31
شرح و وظایف نیروی انسانی : 36
جمع کل 38
2220000 تومان 38
جمع کل 38
سرمایه گذاری طرح و استهلاک سالیانه : 38
نمودار ستونی یا دایره ای جهت رشد سرمایه : 39

40

41