چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم

چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم
رئیس جمهور در پیامی با تبریک آغاز سال تحصیلی به همه دانش پژوهان، دانشگاهیان، فرهنگیان، دانش آموزان، دانشجویان و ملت بزرگ ایران گفت: مهر ماه حقیقتا ماه مهر است; چرا که یک جنبش عظیم و مجاهدت گسترده برای کسب علم و معرفت آغاز می شود. در بخشی از متن پیام دکتر محمود احمدی نژاد آمده است: دولت با همه توان، خودش را در کنار و در خدمت جامعه فرهنگی می داند; با مشکلات و مضایقی که هست و همگان اطلاع دارند. دولت با همه توان در تلاش است که بهترین فرصت و فضا را در حد امکان برای خدمتگزاری جامعه فرهنگی فراهم کند. همه تلاش ها این است که سرمایه گذاری ها و دلسوزی های دولت و جامعه فرهنگی متمرکز در مدرسه و در جهت علم آموزی و تربیت نسل های مومن و شجاع باشد. من به جامعه فرهنگیان عرض می کنم به فضل الهی این تلاش ها ثمر خواهد داد و جهش ها و تحولات در راه است. خطاب به دانش آموزان عزیز عرض می کنم که قدر فرصت و دوران جوانی و نوجوانی را بدانید. امروز شرایط برای شما مهیاست و مسئولیت و ماموریت های بزرگ ملی و بین المللی در برابر شماست. باید به سرعت راه کسب علم و معرفت و خودسازی را بپیمایید. احترام به معلم، دل دادن به کلام معلم، ارادت به معلم، این مقدمه و لازمه علم آموزی، معرفت، رسیدن و به دست آوردن فرصت برای کارهای بزرگ و بزرگ تر است. من مطمئن هستم و امیدوارم که نسل نوجوان و جوان، قدر خودش، قدر جامعه فرهنگی کشور و قدر فرصت خودسازی و علم آموزی را خواهد دانست. و اما به مسئولان آموزش و پرورش هم توصیه ای دارم. قدر جامعه فرهنگی را بدانید. قدر خدمت و خدمتگزاری به بهترین های کشور و در بهترین عرصه ها را بدانید. تلاش های خوبی را دارید انجام می دهید. همه این تلاش ها باید در متن جامعه فرهنگی همراه با جامعه فرهنگی و با کمک جامعه فرهنگی و مشارکت و نظارت آنها بیش از پیش گسترش پیدا کند. همه تلاش ها برای خدمت به معلم و کلاس در رابطه معلم و دانش آموز باید متمرکز شود. خوشبختانه جهت گیری درست است اما باید همه امکانات و توان ها را بسیج کنیم و دولت هم آماده است. ان شا"الله و به فضل الهی نخواهیم گذاشت امسال جامعه فرهنگیان ما با بعضی مشکلات مالی و بودجه ای و کسری ها مواجه شود. از هر کجا که لازم باشد، بتوانیم و قوانین اجازه دهد، این کار را خواهیم کرد تا جامعه فرهنگیان ما با آسودگی خاطر بیشتر -ان شا"الله -در خدمت تعالی کشور باشند. و اما پرسش امسال. طی سه سال سه پرسش مطرح شد. پرسش اول درباره عدالت، پرسش دوم درباره مهرورزی و پرسش سوم درباره پیشرفت و تعالی همه جانبه کشور و امروز درباره "خدمتگزاری" است. بهتر از من می دانید که بهترین انسانها نزد خدا، نافع ترین آنها برای خلق خداست. سوال کردند چه کسی بهترین انسانهاست. فرمودند: "خیر الناس انفعهم للناس" یعنی بهترین مردم کسی است که نافع تر و مفیدتر برای جامعه و مردم باشد. به تعبیر خودمان کسی که خدمتگزارتر باشد; یعنی همه زندگی و تمام عمر، توانایی و فرصتش را در اختیار خدمتگزاری به جامعه قرار دهد; خدمت علمی، خدمت فرهنگی، تربیتی، اقتصادی، فناوری، سیاسی. خدمتگزاری به جامعه بالاترین جایگاه برای یک انسان نزد خداوند است که البته از مومنان و متقیان برمی آید. سوال این است: "چه کنیم که خدمتگزار خوبی باشیم. راههای خدمتگزاری چیست؟ چگونه باید خدمت کرد؟ چه عواملی دست به دست هم بدهند که روحیه خدمتگزاری درجامعه گسترش پیدا بکند؟ فواید و نتایج خدمتگزاری چیست؟ تاثیر خدمتگزاری روی فرد خدمتگزار چگونه است؟ تاثیرخدمتگزاری روی محیط اجتماعی، روی منافع و مصالح یک ملت و در بسط فرهنگ مهرورزی و خدمتگزاری چیست؟ وظیفه آموزش و پرورش در این رابطه چیست؟ وظیفه دولت و مسئولان، وظیفه رسانه ها و اصحاب فرهنگ و تبلیغات در گسترش فرهنگ خدمتگزاری چیست؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری در بین آحاد مردم، یک کشور و یک ملت می تواند به قله های سعادت برسد؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری، مشکلات جامعه برطرف می شود؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری فاصله ها و تبعیض ها و محرومیت ها برطرف خواهد شد؟ سوال این است که چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم؟ دانش آموزان چه می توانند بکنند، چگونه می توانند به کشور، ملت و خانواده شان خدمت کنند؟ جامعه فرهنگی ما چه می تواند بکند و همین طور بقیه اقشار؟" امیدوارم که سال تحصیلی امسال سالی سرشار از نشاط، پیشرفت و شادمانی برای همه ملت ما به ویژه جامعه فرهنگی و آموزش و پرورش ما باشد و از خدای متعال می خواهم که در این شب های قدر زیباترین، کامل ترین و بهترین سرنوشت را برای جامعه فرهنگی، ملت ما و همه بشریت رقم بزند و آن هم ان شا"الله ظهور مولای هستی، نجات بخش همه بشریت، انسان کامل، مهدی موعود (ع) هست.
کسی که مسوولیتی بر دوش دارد, چه در بعد معنوی و چه در بعد مادی , و درازای کار, مزد دریافت می کند, خدمتگزار نیست گر چه نتیجه تلاش او در راسـتای خدمت به خلق قرار می گیرد. خدمتگزار, واژه ای است که با چگونگی عمل و نیت فرد ارتباط دارد.
البته اگر شخصی در انجام وظیفه اش کوتاهی نکرد و آن را به بهترین وجه انجام داد و علاوه , هم و غم خویش را در رفع نارسائیهای زندگی مردم قرار داد تابع یکسری مقررات خشک و دست و پاگیراداری نبود, نام خدمتگزار, بر او زیبنده و شایسته خواهد بود بنابراین , هر خدمتگزار مالا به جامعه خدمت می کند ولی هر خدمتی خدمتگزاری نیست .
معلمی که علاوه برانجام دقیق وظایف , برای رشد و شکوفایی شاگردان , دل می سوزاند,عالمی که علاوه بر تبیین احکام دین , درامور خیر و مسائل زندگی مردم پیشگام است و با مبارزات و فداکاریهایش ,از لذتهای زندگی چشم می پوشد, متمکنی که علاوه برانجان وظایف شرعی , بااموال و دارائیش بانی مراکز سودمند می گردد و به نیازمندان امداد می رساند و بالاخره آن رزمند بسیجی که از ناموس وارزشهای دینی , عاشقانه به دفاع بر می خیزد, همه ,از نمونه های بارز خدمتگزاری بیشمارند. بدینسان می یابیم که در مفهوم خدمتگزاری , گذشت , فداکاری ,ایثار, تحمل سختی و ناگواری و احساس هبستگی به همنوعان نهفته است .
انسان اجتماعی است و در جمع , استعداش شکوفا می گردد انسانها, همانند سنگهایی نیستنداز یکدیگر بی خبر و با هم بی ارتباط بلکه مانند حلقات یک زنجیره اند که حیات و قوامشان در گرو پیوستگی و وابستگی است . به همین جهت , در فرهنگ بشری , همواره , به این مساله توجه گردیده و به تعبیرهای گوناگون , جامعه انسانی به این سو فراخوانده شده است .اندیشه وران و مصلحان , با بیان و قلم , مردم را به تعاطف , تعاضد, همدلی و خدمت رسانی دعوت کرده و آن را از مقومات جامعه واجتماع برشمرده اند.ادیان الهی , که براساس ارزشهای فطری و واقعی استوارند, به این امر عنایت کرده و نقش اساسی را درایجاد و تقویت این روحیه داشته اند و پیامبران و آورندگان پیام الهی , در راس خدمتگزاران جوامع بشری بوده اند. در فرهنگ و معارف اسلامی , به این صفت و عمل شایسته سفارش فراوان شده است . دراین دین بزرگ ,ارزشمندترین مردم , سودمندترین آنان است :
خیرالناس انفعهم للناس
با توجه به وصعت و گستردگی معنای خدمتگزاری , می توان آن را به دو بخش عمده تقسیم کرد:
1- خدمتهای مادی .
-2 خدمتهای معنوی .
تاسیس مدارس و موسسات , مراکزامداد تلاشهایی از قبیل : امدادرسانی , ساختن مدرسه , دانشگاه , مسجد, پاک , ورزشگاه و…از مقوله خدمات مادی است .
خدماتی مانند: تعلیم ,ارشاد, پاسداری از عقیده واخلاق مردم , تبلیغ دینی , ستیز با متجاوزان , کوشش در راه استقلال و عزت و بالاخره فداکاری و فدا شدن در راه ایمان و عقیده از جمله خدمتهای معنوی شمرده می شوند.
اینک که مقصود مااز به کار بردن واژه خدمتگزاری , دراین مقاله , بیان شد ,اشارتی خواهیم داشت به ارزش واهمیت خدمتگزاری و برخی از جوله های آن .
اسلام و خدمتگزاری
اسلام , در برنامه ها و تعالیم , بر آن است که : جمع اندیشی و جمع زیستی سازگار و با هدف را در پیروان خویش ,ایجاد و تقویت کند به گونه ای که مردمان را[ عیال خدا] بیند. در جهان بینی اسلام ,از یک طرف , مساله خدمت به خلق , مقدمه قرب الهی و نوعی عبادت تلقی شده است واز دیگر سوی , به هر اندازه که انسان در بعد شناخت و معرفت حق تعالی رشد و تکامل پیدا کند, در خدمت به مردم , بیشتر عشق می ورزد زیرا شیفته حق , خدمت به خلق را جدای از بندگی خالق نمی بیند به همین جهت , در انسانهای متعای و فرزانه و آشنایان به جهان بینی اسلامی , حس نوعدوستی و خدمت به خلق و جامعه , بیشتر به چشم می خورد.
پیامبراکرم[ ص] سودمندی و خدمت به مردم را در کنارایمان به خداوند, معیار و ملاک ارزشمندی انسان دانسته و می فرماید:
خصلتان لیس فوقهما من البر شی ء:الایمان بالله والنفع لعباداتالله … .
ایمان به خدا و نفع رساندن به بندگان او, دو خصلت نیک است که برتر از آن چیزی نیست .
ازاین بیان استفاده می شود که اگر عشق و سوز به مردم , که نمودار محبت به پروردگاراست , بر روح آدمی حاکم گردد و باایمان واعتقاد به
خداونددرآمیزد,انسانی خدمتگزار و پرتلاش می سازد که هیچ گاه از خدمت به دیگران غفلت نمی ورزد که بفرموده رسول خدا[ ص] سلمانی غیر از خدمت به برادران مسلم واهتمام در رفع مشکلات آنان نیست :
من اصبح ولم یهتم بامورالمسلمین فلیس بمسلم
در برخی از روایات , خدمتگزاری یک از ویژگیها و مشخصه های اصلی مومنان دانسته شده است: یکی از راویان می گوید:ازامام صادق[ ع] شنیدم که فرمود:
المومنون خدم بعضهم لبعض . قلت : و کیف یکون خدما بعضهم لبعض ؟قال : یفید بعضهم یعضا 5 .
مومنان خدمتگزار یکدیگرند. گفتم چگونه ؟ فرمود: به یکدیگر فایده و سود می رسانند.
اینها و صدها نمونه دیگراز تعالیم دینی دراین زمینه , نشاندهنده پیوندی تنگانگ بین ایمان و خدمتگزاری است .
آنان که خود را مومن می پندارند و به پندار خود, برای قرب به خدا, عزلت می گزینند واز مسوولیتهای اجتماعی روی بر می تابانند, با روح تعالیم اسلام بیگانه و در پیشگاه حمجموعه آموزش و پرورش بزرگترین، موثرترین ، مهم ترین و عزیزترین مجموعه کشور است. همین امروز جامعه فرهنگیان ما، مومن ترین ، انقلابی ترین و پاک ترین اقشار جامعه هستند. هیچ کاری با کار جامعه فرهنگی ما قابل مقایسه نیست. بزرگ ترین خدمات، بزرگ ترین ابتکارات و خلاقیت ها ، پیشرفت های علمی و معنوی و سیاسی جامعه و دستاوردهای اقتصادی در همه عرصه ها مرهون دلسوزی ، فداکاری و تلاش صادقانه و مخلصانه جامعه فرهنگی است. من صمیمانه از همه آنها تشکر می کنم و دو سه نکته را عرض می کنم و پرسش امسال را طرح خواهم کرد.
دولت با همه توان، خودش را در کنار و در خدمت جامعه فرهنگی می داند؟ با مشکلات و مضایقی که هست و همگان اطلاع دارند. دولت با همه توان در تلاش است که بهترین فرصت و فضا را در حد امکان برای خدمتگزاری جامعه فرهنگی فراهم کند. همه تلاش ها این است که سرمایه گذاری ها و دلسوزی های دولت و جامعه فرهنگی متمرکز در مدرسه و در جهت علم آموزی و تربیت نسل های مومن و شجاع باشد. من به جامعه فرهنگیان عرض می کنم به فضل الهی این تلاش ها ثمر خواهد داد و جهش ها و تحولات در راه است. امیدوارم و مطمئن هستم که با دستان پرمهر و کلام زیبا و آموزنده و پرورش دهنده فرهنگیان و معلمان امسال هم نسل نوجوان و نسل جوان ما یکبار دیگر عدالت، مهرورزی و پیشرفت همه جانبه کشور را خواهد شنید و خواهد آموخت و برای تحقق آن مصمم تر خواهدشد.
خطاب به دانش آموزان عزیز عرض می کنم که قدر فرصت و دوران جوانی و نوجوانی را بدانید. امروز شرایط برای شما مهیاست و مسوولیت و ماموریت های بزرگ ملی و بین المللی در برابر شماست. باید به سرعت راه کسب علم و معرفت و خودسازی را بپیمایید.
احترام به معلم، دل دادن به کلام معلم ، ارادت به معلم، این مقدمه و لازمه علم آموزی ، معرفت ، رسیدن و بدست آوردن فرصت برای کارهای بزرگ و بزرگ تر است . من مطمئن هستم و امیدوارم که نسل نوجوان و جوان ، قدر خودش ، قدر جامعه فرهنگی کشور و قدر فرصت خودسازی و علم آموزی را خواهد دانست.
و اما به مسوولین آموزش و پرورش هم توصیه ای دارم. قدر جامعه فرهنگی را بدانید. قدر خدمت و خدمتگزاری به بهترین های کشور و در بهترین عرصه ها را بدانید. تلاش های خوبی را دارید انجام می دهید. همه این تلاش ها باید در متن جامعه فرهنگی همراه با جامعه فرهنگی و با کمک جامعه فرهنگی و مشارکت و نظارت آنها بیش از پیش گسترش پیدا کند. همه تلاش ها برای خدمت به معلم و کلاس در رابطه معلم و دانش آموز باید متمرکز شود . خوشبختانه جهت گیری درست است اما باید همه امکانات و توان ها را بسیج کنیم و دولت هم آماده است . ان شاء الله و به فضل الهی نخواهیم گذاشت امسال جامعه فرهنگیان ما با بعضی مشکلات مالی و بودجه ای و کسری ها مواجه شود. از هر کجا که لازم باشد، بتوانیم و قوانین اجازه دهد، این کار را خواهیم کرد تا جامعه فرهنگیان ما با آسودگی خاطر بیشتر – ان شاء الله – در خدمت تعالی کشور باشند.
و اما پرسش امسال؟ طی سه سال سه پرسش مطرح شد. پرسش اول درباره عدالت ، پرسش دوم درباره مهرورزی و پرسش سوم درباره پیشرفت و تعالی همه جانبه کشور و امروز درباره -خدمتگزاری است. بهتر از من می دانید که بهترین انسانها نزد خدا ، نافع ترین آنها برای خلق خداست . سوال کردند چه کسی بهترین انسانهاست. فرمودند: -خیر الناس انفعهم للناس یعنی بهترین مردم کسی است که نافع تر و مفیدتر برای جامعه و مردم باشد. به تعبیر خودمان کسی که خدمتگزار تر باشد؟ یعنی همه زندگی و تمام عمر، توانایی و فرصتش را در اختیار خدمتگزاری به جامعه قرار دهد؟ خدمت علمی، خدمت فرهنگی ، تربیتی، اقتصادی ، فناوری ، سیاسی. خدمتگزاری به جامعه بالاترین جایگاه برای یک انسان نزد خداوند است که البته از مومنان و متقیان بر می آید.
سوال این است: -چه کنیم که خدمتگزار خوبی باشیم . راههای خدمتگزاری چیست ؟ چگونه باید خدمت کرد؟ چه عواملی دست به دست هم بدهند که روحیه خدمتگزاری درجامعه گسترش پیدا بکند؟ فواید و نتایج خدمتگزاری چیست؟ تاثیر خدمتگزاری روی فرد خدمتگزار چگونه است؟ تاثیرخدمتگزاری روی محیط اجتماعی ، روی منافع و مصالح یک ملت و در بسط فرهنگ مهرورزی و خدمتگزاری چیست؟ وظیفه آموزش و پرورش در این رابطه چیست؟ وظیفه دولت و مسوولین ، وظیفه رسانه ها و اصحاب فرهنگ و تبلیغات در گسترش فرهنگ خدمتگزاری چیست ؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری در بین آحاد مردم، یک کشور و یک ملت می تواند به قله های سعادت برسد ؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری ، مشکلات جامعه برطرف می شود ؟ آیا بدون روحیه خدمتگزاری فاصله ها و تبعیض ها و محرومیت ها برطرف خواهد شد ؟ سوال این است که چگونه خدمتگزار خوبی برای جامعه باشیم ؟ دانش آموزان چه می توانند بکنند ، چگونه می توانند به کشور، ملت و خانواده شان خدمت کنند ؟ جامعه فرهنگی ما چه می تواند بکند و همین طور بقیه اقشار امیدوارم که سال تحصیلی امسال سالی سرشار از نشاط ، پیشرفت و شادمانی برای همه ملت ما به ویژه جامعه فرهنگی و آموزش و پرورش ما باشد و از خدای متعال می خواهم که در این شب های قدر زیباترین، کامل ترین و بهترین سرنوشت را برای جامعه فرهنگی ، ملت ما و همه بشریت رقم بزند و آن هم ان شاء الله ظهور مولای هستی، نجات بخش همه بشریت، انسان کامل مهدی استق , عذری نخواهند داشت .
راههای خدمتگزاری چیست؟
راه های خدمت گزاری چیست؟ همانگونه که همه میدانند راه خدمت گزاری فقط رفع نیازهای مادی روزمره نیست بلکه…توجه به نکات جزئی بیش تر می تواند باعث رضایت عموم مردم شود . در نتیجه دولت باید سعی کند بیش تر به نیازهایی توجه کند که بیش تر مورد نیاز مردم است مانند نیازهای فرهنگی ورزشی ، آموزشی ، امکانات تفریحی و… امکانات فرهنگی : متاسفانه به این نیاز مردم کمتر توجه می شود و محدودیت های زیادی برای افراد پیش می آورد برای مثال کمبود کتابخانه ها ، سرعت بسیار پایین اینترنت کشور(همچنین قیمت بالای آن) ، دسترسی نداشتن کتابخانه های عمومی به کتاب های الکترونیک و کمبود کتاب از جمله ی این محدودیت های ضربه زننده به ریشه های علمی و فرهنگی کشور به حساب می آید که امیدواریم دولت جمهوری اسلامی ایران در سایه ی عدل حق تعالی بتواند هر چه زود تر کمبود های این بخش اساسی جامعه را برطرف کند. ورزش: خوشبختانه در این بخش کمبود زیادی احساس نمی شود وجود سالن های متعدد ورزشی تازه ساخت در سراسر کشور که اکثرا برای عموم مردم رایگان نیز می باشد باعث رضایت جوانان شده است. همچنین موفقیت های نوجوانان کشور ما در مسابقات بین المللی بیانگر این موضوع می باشد. آموزشی:این بخش تقریبا در حال پیش رفت می باشد . بافت های قدیمی مدارس عوض شده و یا مرمت شده اند ، اما هنوز در بعضی از روستاهای کشور پسران و دخترانی هستند که به دلیل نداشتن مدرسه و دور بودن آن از نعمت تحصیل محروم اند !!!. امکانات تفریحی : در این بخش نیز تلاش های فراوان صورت گرفته اما فقط در بعضی از شهرهای مطرح کشور و باز هم شهرهایی وجود دارند که از نظر تفریحی در جایگاه خوبی هستند اما توجهی به آنها صورت نمی گیرد. (توجه:دوستان عزیز این نوشتار مطمئنا ناقص می باشد
انسان به دنبال زندگی در جامعه ای است که روابطی عادلانه بر ان حاکم باشد و حق او مراعات شود تا هم بتواند استعدادهای خدادادی خو را شکوفا کند و هم کرامت حرمت و عزت نفس وی مورد تعرض قرار نگیرد انسان ها با ایجاد یک جامعه ی خدمتگذار می تواند جامعه ای بر پایی عدالت را به وجود اورند تا انان که زیاده طلبی و فزون خواهی می کنند امنیت جامعه را کاهش ندهند فرست شکوفایی و رشد برای افراد دیگر جامعه فراهم می شود و افراد جامعه با خدمت به افراد دیگر جامعه می توانند جامعه ای عادلانه را به وجود آورند
۲: هر انسان به دنبال هدف زندگی خویش است زیرا رضایت و ارمغان را در افراد خانواده به وجود می اورد راه درست رشد و تعالی را پیدا می کند و می تواند زندگی خود را در یک جامعه ی اجتماعی کنترل کند پس یکی از اهداف یک فرد سالم در جامعه خدمتگذاری برای رسیدن به یک زندگی ایدال
۳: هر یک از انسان ها به دنبال احساس امنیت و ارامش در زندگی خویش هستند که با خدمتگذاری افراد به افراد دیگر این احساس امنیت فراهم می شود مثلا …. اگر نیروی انتظامی در جامعه وجود نداشت احساس امنیت در جامعه وجود نداشت و جامعه به هرج و مرج کشیده می شود پس نیروی انتظامی با خدمت به مردم جامعه ای سالم را فراهم می کنند .

فواید و نتایج خدمتگزاری
بدون شک مهمترین ثمره و نتیجه ی خدمت به مردم خشنودی و رضای خداست ، چه این که خداوند انسانی را که به دیگران خدمت می کند بدون اجر و پاداش نخواهد گذاشت و بال و پر رحمتش را بر وى بگستراند و مصداق آن این آیه ی شریفه است که می فرماید : "هَل جَزاءُ الاِحْسانِ الاّ الاحسان" ، خدمت به دیگران و خدمت به خلق خدا گناهان را پاک می کند ، چه این که در قیامت کسانی هستند که به خاطر انجام کارهای مفید و خدمت به مردم البته با اهداف و نیات الهی از آتش دوزخ در امان می مانند ، بنابراین کسی که بخواهد از لطف بیکران الهی بهره ای برده باشد و در حوادث و مصائب روزگار و مسائل و مشکلات دنیا و آخرت از رحمت پروردگار بی بهره نماند و برای نجات در روز جزا و داشتن سرمنزلی آباد در آخرت ، بهترین راه آن خدمت به خلق خداست چنان که پیامبر (ص) می فرماید : "هر کس به برادر خود خدمت کند خداوند متعال در بهشت، غلامان را خدمت گزار او قرار مى‏دهد و او را با اولیاء و خوبان همنشین مى‏نماید و کسى که برادر دینى خود را با وسیله نقلیه جابه جا کند خداوند او را در بهشت بر اشتران بهشتى سوار مى‏کند" انسان در هر زمینه ای که توانایی دارد اگر از این توانایی در جهت رفاه و آسایش مردم استفاده کند خداوند نیز قدرت و توان او را بیشتر خواهد نمود . امام خمینی ( ره ) خدمت به خلق را دارای ارزش می داند و از مقاصد و اهداف الهی بر می شمارد .
از دیگر فواید و محاسن خدمت گزاری و کمک به مردم رضایت و شفاعت پیامبر (ص) و ائمه ی معصومین (ع) است ، چنانکه امام على (علیه‏السلام) مى‏فرماید: مَنْ سَرَّ مومنا فَقَدْ سَرَّنى ؛ "هر کس مومنى را شاد کند مرا شاد کرده است " .
خدمت و کمک به دیگران موجب ایجاد احساس آرامش و خشنودی خود انسان می شود ، چه این که بارها اتفاق افتاده یا دیده ایم کسانی که به دیگران کمک می کنند و حتی خود ما پس از هر کمکی ، در وجود خود ، احساس مفید بودن و ارزشمند بودن را حس کرده ایم . توانایی انسان در هر زمینه ای " این توانایی ممکن است آموختن علم و دانش به دیگران ، کمک مالی ، دادن غذا به در راه مانده ای ، نجات اسیری از بند ،حتی ایجاد لبخند بر لب دیگران و هزاران چیز دیگر " زمانی مفید و دارای ارزش است که جهت خدمت به مردم باشد . از طرفی کمک و خدمت به مردم دعای خیر آنان را در پی دارد که این هم می تواند از فواید و نتایج خدمت گزاری باشد چه این که بارها شنیده ایم که دعای خیر مردم یار و همراه خدمت گزاران به مردم است ؛ زیرا دعاى آنان درباره خدمت رسان و احسان‏کننده به اجابت خواهد رسید.
تاثیر خدمتگزاری روی فردخدمتگزار چگونه است؟
هر کس ز کار خلق یکی عقده وا کند ایزد هزار عقده ز کارش رها کند
صدها فرشته بوسه بر آن دست می‏زنند کز کار خلق یکی گره بسته وا کند
مرد جوانی پدر پیرش مریض شد . او پدرش را که بیماریش شدت گرفته بود ، در گوشه ی جاده ای رها کرد و از آن جا دور شد . پیرمرد ساعت ها کنار جاده افتاده بود و به زحمت نفس های آخرش را می کشید . رهگذران از ترس مسری بودن بیماری پیرمرد و برای فرار از دردسر ، بی اعتنا به ناله های او ، راه خود را می گرفتند و می رفتند .عارفی از آن جاده عبور می کرد ، به محض دیدن پیرمرد ، او را به دوش گرفت تا ببرد و درمانش کند . رهگذری به طعنه به عارف گفت : این پیرمرد فقیر است و بیمار و مرگش نیز نزدیک ، نه از او سودی به تو می رسد و نه کمک تو تغییری در اوضاع این پیرمرد به وجود می آورد . پسرش هم او را در این جا به حال خود رها کرده و رفته است . تو برای چه به او کمک می کنی؟ عارف گفت : من به او کمک نمی کنم ، بلکه به خودم کمک می کنم ؛ اگر من هم مانند پسرش و رهگذران او را به حال خود رها کنم ، چگونه رو به آسمان برگردانم و از خالق هستی تقاضای هم صحبتی داشته باشم ؛ من به خودم کمک می کنم .
هر گاه انسان به دیگران خدمت می کند و مشکلی از مشکلات آنان را بر می دارد ، چه لذتی شیرین تر و زیباتر از این وجود دارد که در خود احساس شعف و نشاط و با ارزش بودن می کند و خود را به خدای خویش نزدیک می بیند ، چنان که امام علی (ع) می فرماید : کسی که دلی را شاد کند خداوند عوض آن شادی و خرّمی، برایش لطف و خوشی معنوی می‏آفریند که بر اثر انجام کارهای نیک به او روی می‏آورد . در جهان‏بینی اسلامی، علّت تشویق به کارهای پسندیده آن است که علاوه بر دیگران در درجه اوّل خود شخص از دریافت برکات این اعمال خیر برخوردار می‏شود. رسول اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در اشاره به نتیجه کمک به دیگران می‏فرمایند: "تا زمانی که انسان مومن در کمک و خدمت به برادر مومنخود کوشا باشد، خداوند نیز او را کمک و یاری خواهد کرد . تلاش برای خدمت به هم‏نوعان و برادران دینی، آثار و برکات فراوان دنیوی و اخروی برای انسان در پی دارد، از امام صادق علیه‏السلام نقل شده است که: "هر کس در پی برطرف‏سازی نیازهای برادران دینی قدم بردارد خداوند پاداش‏های ویژه‏ای به او عطا می‏کند. که از جمله آن‏هاست آمرزش برخی از گناهان او، دست‏یابی به بعضی کمالات برتر و رسیدن به مقام و منزلت شفیع بودن " . از پیامبراکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله سوال شد: چه کسی نزد خداوند محبوب‏تر است؟ پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمودند: آن‏که نفعش به انسان‏ها بیش‏تر برسد. اگر چه همه کارهای انسان وقتی با هدف اطاعت از دستورات الهی انجام گیرد، عبادت محسوب می‏شوند و انسان با انجام آن‏ها، مستحقّ پاداش نیکی از خداوند می‏شود، ولی مراتب اعمال عبادی با یکدیگر بسیار متفاوت است و برخی از آن‏ها در مقایسه با سایر کارها، از اهمیت بیش‏تر و در نتیجه پاداشی افزون‏تر برخوردارند. از مجموعه تعابیری که در روایات درباره خدمت به مردم و یاری رساندن به آن‏ها شده است، برتری این عمل نسبت به عبادات مستحبی‏ مانند اعتکاف، طواف کعبه ، روزه مستحبی و… به خوبی معلوم می‏شود. در روایتی پیامبراکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏فرمایند: "به خدا قسم که برآوردن یک حاجت مومن، از روزه یک ماه و اعتکاف یک ماه در مسجد برتر است". البتّه این قبیل از تعابیر، به معنای نفی فضیلت عبادات یا کوچک شمردن آن‏ها نیست، بلکه تبیین اهمیت خدمت‏رسانی به مردم بوده و گرنه هر عمل عبادی، جایگاه و اهمیت خاص خود را داراست. حضرت علی علیه‏السلام نیز می‏فرماید:به همه مردم نیکی کن؛ چرا که ارزش هیچ عملی در پیشگاه خداوند سبحان با فضیلت کارهای نیک برابری نمی‏کند. ره آاوردهای خدمت رسانی در همین دنیا حمایت و یاری مردم را به خود جلب می کنند ، اعتبار اجتماعی پیدا می‏کنند ، مورد ستایش و تحسین مردم قرار می گیرند ، آوازه آنان بلند می‏شود .
سخنان امام علی (ع) گواه ما در این مورد است که می فرماید :
– مَنْ اَحْسَنَ اِلَی النّاسِ حَسُنَتْ عَواقِبُهُ وَ سَهُلَتْ لَهُ طُرُقُهُ ، هر کس به مردم، نیکی کند، عاقبتش نیکو می‏شود و کارهایش به آسانی انجام می‏گیرد
– کَثْرَهُ اصْطِناعِ الْمَعْرُوفِ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ وَ تَنْشُرُ الذِّکْرَ ، فراوانی کار نیک، عمر (نیکوکار) را زیاد و یاد و آوازه‏اش را منتشر می‏کند
– مَنْ کَثُرَ اِحْسانُهُ کَثُرَ خَدَمُهُ وَ اَعْوانُهُ ، کسی که فراوان نیکی کند، خدمتگزاران و یارانش فراوان شوند .
پاداشهایی از قبیل آمرزش گناهان، ورود به بهشت، دریافت مدال و درجه بهشتی، ثبات قدم و ایمنی در قیامت، برخورداری از شفاعت و غیر اینها بیانگر میزان ارزندگی خدمتگزاری است . امام صادق علیه‏السلام فرمود: هر مومنی که برای برآوردن حاجت برادر مومن خود گام بردارد خداوند برای هر قدمی یک ثواب می‏نویسد و یک گناه از او کم می‏کند و یک درجه در بهشت به مقام او می‏افزاید همچنین فرمود: کسی که یکی از خواسته‏های برادر دینی خود را برآورد خداوند بزرگ روز قیامت صدهزار خواسته او را برمی‏آورد که نخستین آنها بهشت است. در جای دیگر فرمود: هر مسلمانی که حاجت مسلمان دیگر را برآورد خداوند متعال به او ندا دهد که ثواب تو با من است و به کمتر از بهشت برای تو راضی نمی‏شوم .
خدمت رسانی یکی از بهترین راههای تقرب به خدای سبحان است و هر کاری که انسان را در رسیدن به این کمال یاری کند ارزشمند است .بدون شک حمایت الهی بدرقه راه خدمتگزاران به مردم است و خادمان به مردم از حمایت و کمک خداوند برخوردار و همواره در پناه او خواهند بود. پیامبر اکرم(ص) در این مورد ، می‏فرماید : اِنَّ اللّهَ فی عَوْنِ الْعَبْدِ مادامَ الْعَبْدُ فی عَوْنِ اَخیه ، همانا بنده تا وقتی که در راه کمک رسانی به برادر دینی‏اش باشد خدایش کمک می‏فرماید .
بزرگواری و سروری؛ خدمت به مردم در روح خدمتگزار تاثیر گذاشته، احساس بزرگی و بزرگواری و شخصیت اجتماعی را برایش به ارمغان می‏آورد و در انجام مسئولیت‏ها و ماموریتهای محوّله موفقش می‏کند . به قول صائب تبریزی:
ای رهروی که خیر به مردم رسانده‏ای آسوده رو، که بار تو بر دوش سائل است
آنان که در راه خیر کوشایند، بندگان خاصّ پروردگارند که توفیق خدمت یافته‏اند. مدال "خدمت" بر سینه دارند و دلی پرمهر در آغوش، گروه خونشان با مردم یکی است و همسایه دیوار به دیوار غم‏ها و شادی‏های مردمند. بار مردم را می‏بندند و گره از کارشان می‏گشایند. خدمت بی منّت را عبادت می‏دانند واجر و پاداش را تنها از خدا می‏خواهند، پرکارانِ کم ادّعایند، نه پرمدّعاهای کم کار! شعار را کار نمی‏دانند و کار را هم عار نمی‏شمارند. هر چه دارند، از مال و مقام و نفوذ و وجهه و دانش و توان و تخصّص، وقف بندگان خدا می‏کنند و این وقف‏نامه را به امضای خدا می‏رسانند و از اسارت دنیا رها می‏شوند. بازگشت ثمره احسان به خویشتن، هم در دنیاست، هم در آخرت. امّا از آنجا که آخرت سرای پاداش است، بیشترین رجوعِ ثمرات را باید در آنجا جست . به قول صائب تبریزی :
تیره روزان جهان را به چراغی دریاب تا پس از مرگ، تو را شمع مزاری باشد
ابوحمزه ثمالی از امام علی بن الحسین علیه السلام چنین نقل کرد:
"من قصی لاخیه حاجه فبحاجه الله بدا … ; کسی که یک حاجت‏برادرش را برآورد خداوند صد حاجت او را برآورد . کسی که اندوهی را از دل برادرش بردارد، خداوند اندوه روز قیامت را از او برطرف سازد; هر قدر هم که زیاد باشد . و هر کس برادرش را که در مقابل ستمکار قرار گرفته است، یاری دهد، خدا او را هنگام عبور از صراط یاری می‏کند، در وقتی که قدمها می‏لغزد . و کسی که به دنبال نیاز برادر مومنش برود و با برآوردن حاجتش او را شاد کند، چنان است که رسول خدا را مسرور کرده است . و هر کس او را سیراب کند، خدا او را از شراب سر به مهر بهشتی سیراب می‏سازد . و هر کس گرسنگی او را با طعام برطرف کند، خدا او را از میوه‏های بهشتی سیر می‏کند . و هر کس برهنگی او را بپوشاند خدا او را با جامه‏های زربافت و حریر می‏پوشاند . و اگر با اینکه برهنه نیست، او را لباسی بپوشاند، پیوسته در حفظ خدا است تا هنگامی که نخی از آن جامه بر تن او باشد . و کسی که کار مهم برادرش را کفایت کند، خداوند پسران بهشتی را خدمتگزار او می‏سازد . و کسی که او را بر مرکبی سوار کند، خدا او را در قیامت‏بر ناقه‏ای بهشتی سوار می‏کند که فرشتگان به آن می‏بالند . و هر کس مومنی را هنگام مردنش دفن کند، گویا او را از ولادت تا مرگ پوشانده است . و هر کس او را همسری دهد که مایه انس و آرامش باشد، خداوند برای او در قبر مونسی به شکل محبوب‏ترین افراد خانواده‏اش قرار می‏دهد . و کسی که برادر مومن بیمارش را عیادت کند، فرشتگان دور او را می‏گیرند و دعا می‏کنند تا وقتی که از آنجا بیرون رود و به او می‏گویند: "خوشا به حالت و بهشت گوارایت!" به خدا سوگند برآوردن حاجت مومن در پیشگاه خدا محبوب‏تر از دو ماه روزه پی در پی با اعتکاف آن دو ماه در ماه حرام است . (ثواب الاعمال و عقاب‏الاعمال، ص 325
رستگاری در بندگی خدا و خدمت به خلق اوست

یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ

ای کسانی که ایمان آورده اید، رکوع کنید و سجود به جا آورید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید.
رکوع علامت ادب است و سجده برای قرب و نزدیکی است و عبودیت و بندگی جانِ عبادت است برای رستگاری. در این میدان، تنها عبادت به معنای خاصش مطرح نیست؛ که خدمت به خلق و کارهای نیک نیز شرط است. به بیان دیگر، انسان رستگار یعنی انسانی کامل و انسان کامل یعنی انسانی که واجد همه ارزشهای انسانی باشد.

رشد جامع: شرط رسیدن به کمال انسانی
رشدِ یک بُعدی نه تنها فضیلت و کمال محسوب نمی شود، بلکه اغلب موجب انحرافات جدی می شود. برخی فقط در عبادت و زهد به حد افراط پیش می روند و اسلام و مسلمانی را منحصر به مسجد و دعا و ذکر… می کنند. البته اینها از ارزشهای انکارناپذیر است؛ اما افراط در آنها ارزشهای دیگر را محو خواهد کرد. خدمت به خلق نیز از ارزشهای مسلّم است که اگر به حد افراط و به این نتیجه برسد که "عبادت بجز خدمت خلق نیست"، خواسته یا ناخواسته به ارزشهایی چون علم و جهاد و عبادت… لطمه می زند. عشق و عرفان نیز اگر تنها ارزش انسانی معرفی شود به عقل و آگاهی و تلاش و عمل صدمه می زند. در مقابل، عقل نیز اگر تنها ارزش تلقی شود به شهود و عبادت و معرفت ضربه می زند. باید گفت انسان کامل انسانی است که همچون امام علی (ع) ، که جامع الاضداد بود، عبادت و زهد و خدمت به خلق و آزادی و عشق و عقل و عدالت خواهی و بالاخره و همه ارزشها را در حدّ عالی و هماهنگ باهم داشته باشد.
قال رسول اللّه: " السَّعادَهُ کُلُّ السَّعادَهِ طُولُ العُمرِ فی طاعَهِ اللّهِ ." (تمام خوش بختی و رستگاری طول عمری است که در فرمانبرداری خدا بگذرد.)
امام علی بن ابیطالب (ع) در دعای کمیل عرضه می دارند: " یارَبِّ یارَبِّ یارَبِّ قَوِّعَلی خِدمَتِکَ جَوارِحی وَ اشدُد عَلَی العَزیمَهِ جَوانِحی وَهَب لِیَ الجِدَّ فی خَشیَتِکَ وَالدَّوامَ فِی الاتِّصالِ بِخِدمَتِکَ حَتّی اَسرَحَ اِلَیکَ فی مَیادینِ السّابِقینَ وَ اُسرِعَ اِلَیکَ فِی البارِزینَ و… " (ای پروردگار من، ای پروردگار من، ای پروردگار من، اعضایم را در خدمتت توانا کن و درونم را بر تصمیمم ببند و در ترست به من کوشش بخش و پایداری در پیوستگی خدمتت تا در میدانهای پیشتازان برایت برانم و در میان پیشروان به کویت بشتابم و در میان مشتاقان به قربتت با اشتیاق ترین باشم و مانند مخلصان به تو نزدیک شوم و چون اهل یقین از تو بترسم و در آستانت با مومنان گرد آیم.)
تاثیر خدمتگزاری روی فرد خدمتگزار از منظری دیگر
خدمت کردن و خدمت گزاری به مردم خدمت به خداست. اگر خدا را دوست داری بندگان خدا را خدمت گزار باش و بدان که اگر بنده ای را شاد کنی هزار بار بهتر از آن است که شب و روز به ورد و ذکر مشغول باشی.
مومن در بینش و نگرش قرآنی کسی است که به همه آفریده ها به عنوان موجودات مستحق خدمت می نگرد و اگر دست به دعا و نیایش برداشت از خداوند می خواهد که هر گرسنه ای از انسان و غیر انسان و یا کافر و مومن سیر کند و هر بی پوشاکی را بپوشاند و هر بینوایی را نوا و هر بی پناهی را پناه و هر اسیری را آزاد سازد.
خدمت به آفریده های الهی که آدمی را به بالاترین سطح کمال بشری می رساند و افزون بر انجام تکلیف و ماموریت و وظیفه خلافت الهی شخص را به عالی ترین درجات بالا می برد. یکی از عناصر قواعد اخلاقی مجموعه جهان خدمت است. که برای به نتیجه رسیدن تکامل بشریت وجود آن لازم خواهد بود ، در واقع آنچه در سطح رفتاری فرد لازم می آید خدمت کردن است نه به دلیل اینکه ما را آدمهای خوبی بدانند بلکه برای اینکه بدون خدمت کردن هیچ کس امکان رشد را نمی یابد .یکی از فاکتورهای که باید همیشه در نظر داشت این است که باید خدمت را از نیکوکاری جدا نمود ، در واقع خدمت عملی سخاوتمندانه و کمک از یک فرد به فرد دیگر در موقعیتی برابر است در حالی که نیکوکاری بخشش از سوی کسی است که دارد به کسی که ندارد.در یک زندگی معقول نیکوکاری جای خود را به خدمت می دهد و در نتیجه یک رابطه دوجانبه ایجاد می شود و در این ارتباط ، هم دریافت و هم ایثار هر دو باهم صورت می گیرد در واقع ما در حال خدمت خودخواهی را نابود می کنیم و تساوی خود را با دیگران برقرار می سازیم. برخی از لوازم خدمت برای یک شخص :1- معرفت نفس: در مرحله اول ابتدا باید شخص توانایی ها و استعدادهای خود را بشناسد و قوای خود را در جهت خدمت به کار گیرد.2- درک : شخص باید به این درک برسد که هیچ کس نمی تواند ضرورت اساسی خدمت را در زندگی بشر انکار کند . و خدمت را به عنوان یک اصل برای زندگی بهتر بپذیرد.3- عشق : بدون عشق انجام هیچ کاری نتیجه مطلوب را نمی دهد. شخص خادم می بایست عشق به همدوستی همنوعی و خدمت به دیگران را در خود پرورش دهد و حس خودخواهی را در خود تا حد امکان کاهش دهد.4- اراده : داشتن اراده سالم بستگی به رشد و تکامل لازم در معرفت نفس یا حب نفس دارد. و نتیجه یک اراده آزاد انسانی خدمت به همنوع است.

30