پروژه کارآفرینی شرکت بیمه ای پوشش گر شرق


آموزشکده فنی حرفه ای دخترانه بجنورد
پروژه کار آفرینی

استاد محترم
جناب آقای محمد تقی آیینه بیگی

کار آفرینان :
انسیه صفایی ، زهرا سلیمانی

بهار 86

فهرست مطالب
عنوان صفحه
قسمت اول : کلیات بیمه
فصل اول : تاریخچه بیمهَ
بخش اول:تاریخچه بیمه در جهان………………………………………………….. 11
پیشینه………………………………………………………………………………………………………….. 11
پیدایش بیمه……………………………………………………………………………………………………. 12
لویدز لندن……………………………………………………………………………………………………….13
بیمه در عصر حاضر………………………………………………………………………………………….. 14
بخش دوم: تاریخچه بیمه درایران ………………………………………………….. 14
سابقه …………………………………………………………………………………………………………. 14
نخستین گام……………………………………………………………………………………………………. 15
شروع فعالیت………………………………………………………………………………………………… 15
تاسیس شرکتهای بیمه ایرانی ……………………………………………………………………………….16
عنوان صفحه
بیمه پس از انقلاب اسلامی…………………………………………………………………………………. 16
فصل دوم : مفاهیم کلی
بخش اول:تعریف بیمه………………………………………………………………….. 18
تعریف لغوی …………………………………………………………………………………………………. 18
تعریف فرهنگستان ایران……………………………………………………………………………………. 18
تعریف قانون بیمه……………………………………………………………………………………………… 18
تعریف فنی ……………………………………………………………………………………………………. 19
بخش دوم:عقد بیمه………………………………………………………………………. 19
تعریف ………………………………………………………………………………………………………….. 19
شرایط صحت عقد …………………………………………………………………………………………….19
خصوصیات عقد بیمه ……………………………………………………………………………………….. 21
بخش سوم:اجزای بیمه………………………………………………………………….. 22
بیمه گر………………………………………………………………………………………………………… 22
عنوان صفحه
بیمه گذار……………………………………………………………………………………………………… 22
بیمه نامه ………………………………………………………………………………………………………… 22
موضوع بیمه …………………………………………………………………………………………………… 23
حق بیمه ……………………………………………………………………………………………………….. 23
خسارت ……………………………………………………………………………………………………….. 23
فرانشیز …………………………………………………………………………………………………………..23
بخش چهارم:شرایط بیمه نامه………………………………………………………… 24
1- شرایط عمومی ……………………………………………………………………………………. 24
2- شرایط خصوصی ………………………………………………………………………………….. 24
3- شرایط ویژه………………………………………………………………………………………….. 24
بخش پنجم : انواع بیمه …………………………………………………………….25
بیمه های اجتماعی……………………………………………………………………………………… 25
بیمه های بازرگانی ………………………………………………………………………………………26
عنوان صفحه
فصل سوم: اصول بیمه
1- اصل حسن نیت……………………………………………………………………………………..27
2- اصل غرامت …………………………………………………………………………………………28
3- اصل نفع بیمه ای…………………………………………………………………………………… 28
4- اصل جانشینی ……………………………………………………………………………………….28
5- اصل مشارکت …………………………………………………………………………………….. 29
6- اصل داوری ………………………………………………………………………………………….29
7- اصل علت نزدیکی …………………………………………………………………………………29
8- اصل اتکایی …………………………………………………………………………………………30
فصل چهارم: چارت سازمانی شرکت بیمه…………………………………………. 32
شرح وظایف……………………………………………………………………………….33
قسمت دوم : انواع بیمه
فصل پنجم: بیمه آتش سوزی
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه آتش سوزی ……………………………………………………..37
تعریف بیمه آتش سوزی ……………………………………………………………………………..37
خطرات مورد تعهد ………………………………………………………………………………………37
خطرات خارج از تعهد ………………………………………………………………………………….38
اموالی که بیمه نمی شوند ………………………………………………………………………………38
مراحل صدور بیمه نامه آتش سوزی ………………………………………………………………..38
محاسبه حق بیمه ………………………………………………………………………………………….39
مدت بیمه نامه …………………………………………………………………………………………..40
فسخ بیمه نامه ……………………………………………………………………………………………..40
ابطال بیمه نامه ………………………………………………………………………………………….. 40
بخش دوم : خطرات اضافی ……………………………………………………….41
1- بیمه زلزله …………………………………………………………………………………………….41
2- بیمه سیل ……………………………………………………………………………………………..42
عنوان صفحه
3- بیمه توفان ……………………………………………………………………………………………42
4- بیمه دزدی با شکستن حرز ……………………………………………………………………..43
5- بیمه شکست شیشه ………………………………………………………………………………..43
7- بیمه سقوط هواپیما ………………………………………………………………………………. 43
فصل ششم: بیمه اتومبیل
تعریف ……………………………………………………………………………………………………45
بخش اول: بیمه بدنه ……………………………………………………………….46
تعریف …………………………………………………………………………………………………….46
خطرات مورد تعهد …………………………………………………………………………………….46
خطرات خارج از تعهد ………………………………………………………………………………….46
مراحل صدور بیمه نامه ………………………………………………………………………………….47
پرداخت خسارت …………………………………………………………………………………………47
بخش دوم : بیمه شخص ثالث ……………………………………………………..48
عنوان صفحه
اشخاص ثالث ……………………………………………………………………………………………..48
اشخاصی که ثالث محسوب نمی شوند ……………………………………………………………48
خطرات مورد تعهد …………………………………………………………………………………….49
خطرات خارج از تعهد ………………………………………………………………………………..49
بیمه دیه …………………………………………………………………………………………………….50
کارت سبز ………………………………………………………………………………………………. 50
بخش سوم: بیمه حوادث سرنشین …………………………………………………..51
تعریف سرنشین ……………………………………………………………………………………………….51
بیمه حوادث سرنشین ……………………………………………………………………………………….52
خطرات مورد تعهد ………………………………………………………………………………………….52
خطرات خارج از تعهد …………………………………………………………………………………….52
فصل هفتم: بیمه های زندگی
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………..53
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه عمر ………………………………………………………………….53
تعریف ………………………………………………………………………………………………………54
انواع بیمه عمر …………………………………………………………………………………………….54
خطرات تحت پوشش ………………………………………………………………………………….55
بخش دوم : بیمه حوادث …………………………………………………………..55
تعربف حادثه ……………………………………………………………………………………………..55
انواع خطر …………………………………………………………………………………………………56
خطرهایی که بیمه می شوند …………………………………………………………………………56
خطرهایی که بیمه نمی شوند ………………………………………………………………………….56
فصل هشتم: بیمه مسئولیت
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………58
تعریف مسئولیت ………………………………………………………………………………………..58
تعریف بیمه مسئولیت مدنی …………………………………………………………………………..59
عنوان صفحه
انواع بیمه مسئولیت مدنی ………………………………………………………………………………59
خسارت های قابل پرداخت ………………………………………………………………………..60
خسارت های غیر قابل پرداخت ……………………………………………………………………60
فصل نهم: بیمه هواپیما:
بخش اول : بیمه بدنه هواپیما ………………………………………………………..62
تعریف ………………………………………………………………………………………………………….62
خطرات مورد تعهد ………………………………………………………………………………………….62
خطرات خارج از تعهد ………………………………………………………………………………………63
عوامل موثر در تعیین حق بیمه بدنه ………………………………………………………………………63
فرانشیز ………………………………………………………………………………………………………….64
بخش دوم : بیمه مسئولیت مدنی هواپیما …………………………………………..64
1- در قبال مسافر وبار مسافر ………………………………………………………………………..64
2- حمل کالا ومحمولات پستی ……………………………………………………………………65
مسئولیت قانونی عمومی ……………………………………………………………………………………65

قسمت اول : فصل اول
تاریخچه بیمه:
بخش اول: تاریخچه بیمه در جهان
پیشینه:
بیمه که شکل تکامل یافته تعاون وهمکاری بین افراد است از روزگار قدیم وبه اشکتل مختلف وجود داشته که در اینجا به چند نمونه اشاره میشود:
1- هامورابی پادشاه بابل در2000 سال قبل از میلاد مسیح قوانینی وضع کرده بود که بر اساس آن کاروان هایی که کالاهای تجاری حمل می کردند مورد حمایت قرار می گرفتند؛ بدین صورت که اگر مال التجاره های آنان مورد دستبرد،سرقت ویا حتی سایر حوادث قرار می گرفت وبه آنها خسارت وارد می شد اهالی شهر بلبل آن خسارتها را جبران می کردند.
2- در مصرقدیم، سنگتراشان ومومیاگران قوانینی وضع کرده بودند که در صورت فوت هر یک از اعضا سایرین هزینه های کفن ودفن او را بپردازند ویا وراث اورا مورد حمایت قرار دهند .
3- بیمه که شکل واقعی – ونه امروزی – اولین بار برای حمایت کشتی های تجاری در برابر خطرات دریا و دزدان دریایی بوجود آمد . ساز وکار این حمایت نیز از طریق وام دریایی بود؛ بدین صورت که وام گیرنده متعهد بود چنانچه کشتی حامل کالای او سالم به مقصد برسد مبلغی را به عنوان حق التضمین به وام دهنده بدهد ، اما اگر کشتی در اثر این دو عامل از بین می رفت وام دهنده از اصل وفرع وام خود صرفنظر می کرد.
پیدایش بیمه:
تا قرن 14 میلادی بیمه به شکل کنونی وجود نداشت وحتی بیمه های حمل ونقل دریایی که قبل از این زمان رایج بود منضم به قرارداد حمل ونقل کالا در کشتی بود وبه شکل مستقل نبود . قرن 14 مبدا پیدایش بیمه به شکل کنونی است ،از اواخر این قرن قرارداد بیمه از قرارداد حمل کالا در کشتی جدا شد وپس از آن بیمه های مستقل به سرعت رشد کردند.
یک قرن پس از آن عده ای از بازرگانان وتجار حرفه خود را منحصرا بیمه گری قرار دادند وبدین ترتیب بیمه گری حرفه ای رسما از قرن 15 شروع شد.
از نظر تاریخی بیمه های دریایی قدیمی ترین نوع بیمه ها هستند . پس از آن به ترتیب بیمه های آتش سوزی ، عمروسایر بیمه ها بوجود آمدند .
در مورد بیمه های آتش سوزی باید بگوییم که این بیمه از گذشته های دور در برخی کشورهای اروپایی نظیر بلژیک وآلمان وجود داشته است. مثلا در قرن 16 میلادی در شهرهای شمالی آلمان نظیر هامبورک، شهرداری ها اداراتی بنام دفتر آتش تشکیل داده بودند که در مقابل دریافت مبلغی ، خسارتهای وارده به افراد بیمه شده را که ناشی از آتش سوزی بود جبران می کردند. اما رشد وتوسعه بیمه آتش سوزی به آتش سوزی بزرگ لندن در سال 1666 باز می گردد. اولین بیمه نامه عمر نیز در سال 1583 میلادی (قرن 16) در کشور انگلستان صادر شد. بیمه های تامین اجتماعی نیز در یکصد ساله اخیر پا به عرصه وجود گذاشتند.
لویدز لندن:
در قرن 17 میلادی قهوه خانه های لندن نه فقط به عنوان قهوه خانه بلکه به عنوان مراکزی شده بود برای دور هم جمع شدن افراد واز مسائل مختلف سخن به میان آوردن وحتی انجام کارهای مختلف نظیر حراج کردن کالا ویا انجام معاملات بزرگ اقتصادی .در آن زمان صاحب یکی از قهوه خانه ها ادوارد لویدز بود که به کار بیمه گری نیز می پرداخت. قهوه خانه وی که در سال 1691 تاسیس شده بود به زودی شهرت یافت ومرکز بیمه های دریلیی گردید. پس از فوت لویدز خانواده اش حرفه اورا تا به امروز ادامه داده اند وهم اکنون موسسه لویدز از مراکز معتبر بیمه ای جهان است ودر بسیاری از کشورهای جهان شعبه یا نمایندگی دارد.

بیمه در عصر حاضر:
دو قرن اخیر نقطه اوج وگسترش صنعت بیمه در جهان بوده است . این امر با تشکیل شرکتهای متعدد بیمه در قرن 18 میلادی در انگلستان واروپای شمالی شکل گرفت. عمده رشته های بیمه ای که هم اکنون وجود دارند در همین یکی دو قرن اخیر پدید آمده اند.
بخش دوم: تاریخچه بیمه در ایران
سابقه:
سابقه بیمه در ایران- البته نه به شکل امروزی آن- به بیش از 300 سال پیش میرسد. بر اساس اسناد تاریخی,در زمان شاه عباس صفوی (در حدود سال 1047ه ش) نوعی بیمه باربری در ایران مرسوم بوده است ؛ بدین صورت که کاروان سرادار در نقش بیمه گر محموله کالای بازرگانان را در مقابل خطر دزدی و سرقت در داخل شهر وهمچنین جاده های خارج شهر بیمه می کرده است .حق بیمه نیز معادل 2درصد ارزش کالا بوده است .
اما به رغم این سابقه , تا اوایل قرن نوزدهم که انواع مختلف بیمه به شکل نوین آن در کشورهای اروپایی, آمریکا وحتی هندوستان رایج بود در کشور ما خبری از آنها نبود.

نخستین گام :
نخستین گام در راه شروع فعالیت های بیمه ای در لیران در سال 1269 ه.ش برداشته است در این سال , ناصر الدین شاه قاجار امتیاز تاسیس اداره بیمه و حمل ونقل را در سراسر ایران به لازار پولیا کف روسی برای مدت 75 سال وبه بهای ناچیزی فروخت . اما چون پولیا کف نتوانست ظرف مدت مقرر در قرارداد اداره بیمه را راه اندازی کند امتیاز مذکور خود به خود لغو شد .
شروع فعالیت:
شروع فعالیت بیمه ای در ایران به اوایل قرن 20 باز می گردد. در اوایل سلطنت احمد شاه قاجار دو شرکت بیمه روسی بنام های (نادژدا)و(کافکاز مرکوری) اولین شرکتهای بیمه ای بودند که در ایران شروع به کار کردند. هر چند این دو شرکت همزمان با انقلاب اکتبر جماهیر شوروی به کشور هایشان باز گشتند, اما پس از آنها شرکتهای دیگری از کشورهای انگلیس , آلمان و سوئیس فعالیت های بیمه ای را در ایران پی گرفتند.
سال 1310 نقطه عطفی در فعالیت بیمه ای در ایران است؛ در این سال قانون ونظام نامه ثبت شرکتها به تصویب رسید ومتعاقب آن بسیاری از شرکتهای خارجی اقدام به تاسیس شعبه یا نمایندگی در ایران نمودند.
تاسیس شرکتهای بیمه ایرانی:
"شرکت سهامی بیمه ایران " به عنوان اولین شرکت بیمه ایرانی در16 شهریور 1314 پا به عرصه وجود گذاشت. در تاسیس این شرکت از تجربیات و امکانات شرکت بیمه انگلیسی پولند استفاده شد. متعاقب این امر, قانون بیمه ایران در اردیهبشت 1316 و در 36 ماده به تصویب مجلس رسید. ابن قانون هم اکنون قابلیت اجرایی خود را حفظ کرده است. اولین شرکت بیمه به نام " بیمه شرق" در سال 1329 وپس از آن شرکتهای بیمه " البرز" و "آسیا" , نیز در سال 1338 تاسیس شدند.
بیمه پس از انقلاب اسلامی ایران :
در سال 1357 وقبل از پیروزی انقلاب اسلامی , در مجموع 15 شرکت بیمه با ترکیب یک شرکت بیمه دولتی ( بیمه ایران ) ,12شرکت بیمه ای خصوصی ( شامل: آسیا, البرز, دانا, آریا,امید, توانا,پارس,تهران,حافظ,شرق,ساختمان,ملی,کار) ودو نمایندگی بیمه خارجی ( اینگستراخ روسی, یورکشایرانگلیسی) در کشورفعالیت می کردند. با پیروزی انقلاب اسلامی صنابع مهم و بزرگ و از جمله صنعت بیمه, ملی شدند وفعالیت نمایندگی های خارجی نیز ممنوع شد.
13 آذر 1367 روز مهمی برای صنعت بیمه ایران محسوب می شود, زیرا در این روز قانون اداره بیمه به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید وبه موجب آن , چهار شرکت بیمه ایران, آسیا, البرز, دانا در بازار کشور فعال شدند. در ضمن این روز , " روز بیمه" نام گرفت. در سال 1337 نیز شرکت بیمه " صادرات و سرمایه گذاری " با مشرکت بیمه مرکزی ایران , شرکتهای بیمه وبانکها تاسیس شد که در ابتدا فقط در زمینه بیمه های اعتباری فعالیت می کرد, اما بعدا در سایر زمینه ها نیز بیمه نامه صادر نمود .
در تاریخ 6/6/1380 قانون تاسیس شرکتهای بیمه غیر دولتی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید وهم انون زمینه برای حضور مجدد شرکتهای بیمه خصوصی فراهم گردیده وتعدادی از جمله شرکت سهامی بیمه رازی , کار آفرین , توسعه وپارسیان پابه منصه ظهور گذاشته اند.

فصل دوم: مفاهیم کلی
بخش اول: تعریف بیمه
تعریف لغوی:
" بیمه " کلمه ای است فارسی از ریشه " بیم" به معنی " ترس وگریز " . معادل انگلیسی آن insurance و معادل فرانسوی آن assurance است . ریشه لاتین این کلمه securus است وبه معنای اطمینان, تامین و تضمین.
تعریف فرهنگستان ایران:
" عملی است که اشخاص با پرداخحت پولی , مسئولیت کالا یا سرمایه یا جان خود را به عهده دیگری می گذراند و بیمه کننده در هنگام زیان وی باید مقدار زیان را بپردازد ."
تعریف قانون بیمه :
بیمه عقدی است که بموجب آن یک طرف تعهد میکند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه , خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد.

تعریف فنی بیمه:
مجموع عملیات مشخصی که شخصی حقوقی بنام بیمه گر با گرد آوری افراد زیادی بنام بیمه گذاران ودریافت حق السهمی از هر یک از آنها به نام حق بیمه متعد می شود که در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت به جبران آن اقدام کند.
بخش دوم : عقد بیمه
تعریف :
طبق قانون مدنی ایران " عقد عبارتست از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد " قانون بیمه ایران نیز بیمه را نوعی عقد می داند و می گوید :" بیمه عقدی است که بموجب آن ….." (در صفحه قبل ذکر شد)
شرایط صحت عقد:
طبق قانون مدنی ایران برای صحت هر عقد معامله ای شرایط زیر لازم است :
1- قصد طرفین ورضایت آنها
2- اهلیت طرفین
3- موضوع معینی که مورد معامله باشد
4- مشروعیت جهت معامله
عقد بیمه در تمام موارد یاد شده با شرایط مصرح در قانون مدنی ایران مطابقت دارد که از این قرار است :
بند اول: در مورد شرایط قصد طرفین ورضایت آنها باید توجه داشت قرارداد بیمه بر اساس حسن نیت بیمه گر وبیمه گذار و اعتماد متقابل آنها منعقد می شود و بدون حسن نیت طرفین اصولا قرارداد بیمه باطل است .
بند دوم: قانون مدنی ایران شروط زیر را برای اهلیت ] استیفا[ قائل است : بلوغ , رشد وعقل .هنگام انعقاد قرارداد بیمه نیز این سه شرط رعایت میشوند . در مورد بلوغ : افراد زیر 15 سال مجاز به انعقاد قرارداد بیمه نیستند , افراد بین 15تا 18 سال نیز مشروط به جلب رضایت ولی میتوانند قرارداد بیمه را امضا کنند . در مورد رشد : قرارداد بیمه افراد غیر رشید با اجازه ولی آنها مجاز است و بدون آن اعتبار ندارد. در مورد عقل نیز قرارداد بیمه افراد مجنون باطل است . بطور کلی در مورد سه شرط یاد شده , قانون بیمه به این صورت مقرر نموده است که:
الف- قرارداد بیمه صغیر غیر ممیز ( زیر 15 سال ) ومجنون باطل است
ب- قرارداد بیمه صغیر ممیز ( 15تا 18 سال ) و غیر رشید با اجازه ولی آنها مجاز است.
بند سوم: موضوع بیمه نیزدر بیمه نامه کاملا مشخص است ؛ مثلا در بیمه آتش سوزی بیمه گذار می تواند خطرات اضافی را نیز علاوه بر خطرات اصلی بیمه کند . در این صورت باید تک تک خطرات اضافی در خواستی را مشخص کند . در کلیه بیمه نامه ها موضوع بیمه مشخص می شود و بدین ترتیب شرط سوم قانون مدنی ایران برای صحت عقود برآورده میشود .
خصوصیات عقد بیمه:
1- در حالت کلی , بیمه عقدی است لازم؛ بنا به تعریف قانون مدنی ایران :" عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشد مگر در موارد خاص" اما هر گاه یکی از طرفین یا هر دو بتوانند عقد رابه میل خود فسخ کنند آن عقد جایز است . در بیمه نیز در حالت کلی نمی توان قرارداد رابه میل خود فسخ کرد اما در بعضی موارد مثل بیمه عمر قرارداد بیمه برای بیمه گذار جایز اما برای بیمه گر لازم است .
2- بیمه عقدی است معوض : یعنی بیمه گر در مقابل در یافت حق بیمه متعهد جبران خسارت بوده و بیمه گذار نیز به خاطر تضمینی که دریافت میکند حق بیمه را می پردازد . پس بیمه یک قرارداد و عقد معوض و دو طرفه است.
3- بیمه عقدی است الحاقی: در قراردادهای الحاقی شرایط قرارداد را یکی از طرفین تهیه و تنظیم می کند و طرف مقابل می توتند آن را قبول ویا رد نماید.
4- بیمه عقدی است معوق: در عقد معوق ارزشی در مقابل ارزشی دیگر قرار می گیرد . در بیمه نیز تعهد بیمه گر و بیمه گذار در مقابل هم قرار می گیرد .
بخش سوم: اجزای بیمه
بیمه گر:
شخصی است حقوقی که درمقابل دریافت مبلغی به نام حق بیمه از بیمه گذار , تعهد می کند در صورت بروز حادثه , خسارت وارده را جبران نماید یا مبلغ معینی را به او بپردازد .
بیمه گذار:
شخصی است حقیقی یا حقوقی که پرداخت حق بیمه را بعهده می گیرد وجان ,مال ومسئولیت خود و یا دیگری را تحت پوشش بیمه قرار می دهد .
بیمه نامه :
سندی است که با توجه به پیشنهاد بیمه گذار وموافقت بیمه گر تنظیم می شود . بیمه نامه با عناوین شرایط عمومی , اختصاصی و ویژه مشخص می شود .

موضوع بیمه :
حادثه ای است که در صورت وقوع آن , بیمه گر باید تعهد خود را در مقابل بیمه گذار انجام دهد ؛ مثلا در بیمه آتش سوزی رخ دادن آتش موضوع بیمه است .
حق بیمه:
مبلغی است که بیمه گذار به بیمه گر می دهد تا بیمه گر در موقع بروز حادثه وایجاد خسارت , زیان وارده را جبران کند ویا مبلغ معینی به او بپردازد.
خسارت:
زیان وارده به مورد بیمه را در اثر حادثه , خسارت گویند . خسارت در بیمه عمر گاهی اوقات دارای مفهوم دیگری است و آن پایان قراردادبیمه است که باید سرمایه بیمه به بیمه گذار یا ذینفع پرداخت میشود .
فرانشیز:
سهم بیمه گذار از میزان خسارت را فرانشیز گویند . از آنجا که بیمه گذار نباید از خسارت ایجاد شده سود ببرد , همواره مبلغی از خسارت را به عهده خود او می گذارند تا او در زیان وارده سهیم باشد . به این طریق نقش بیمه گذار در لیجاد خسارت به حداقل می رسد.

بخش چهارم : شرایط بیمه نامه
بیمه نامه شامل مجموعه شرایطی است که درباره اساس قرارداد بیمه , تعهات طرفین قرارداد , موارد فسخ , و ابطال بیمه و نظایر آن بحث می کند وبه سه نوع
است :
1- شرایط عمومی :
شامل مسائل کلی قرارداد بیمه بوده و برای تمامی بیمه گذاران هر رشته بیمه ای یکسان می با شد . این شرایط نوسط شورای عالی بیمه تدوین شده است و در پشت بیمه نامه ها چاپ می شود .
2- شرایط خصوصی :
مخصوص هر یک از بیمه گذاران است که در آن مشخصات بیمه گذار , موضوع بیمه , حق بیمه , خطرهای بیمه شده , مدت قرارداد و میزان تعهد بیمه گر در آن قید می شود . شرایط خصوصی می تواند شرایط عمومی را در برخی اوقات – تا آنجا که مغایر قوانین آمره نباشد – نقض کند .
3- شرایط ویژه :
شامل توافقات خاص بیمه گر وبیمه گذار است ؛ مانند بیمه کردن خطرات استثنا شده در شرایط عمومی .
الحاقیه : هر گونه تغییری در مفاد قرارداد بیمه باید توسط الحاقیه صورت پذیرد .
بخش پنجم : انواع بیمه
بطور کلی دو نوع بیمه وجود دارد : 1- بیمه های اجتماعی 2- بیمه های بازرگانی
1- بیمه های اجتماعی :
این بیمه ها ابتدا برای حمایت از طبقات ضعیف جامعه طراحی شدند وفلسفه ایجاد آنها کمک به طبقاتی از جامعه بود که توان تامین نیازهای خود را در سطح معمول نداشتند. اما در حال حاضر این بیمه ها بسیار گسترش یافته و اقشار بسیار وسیعی از جوامع را در بر گرفته است. از ویژگی این بیمه ها اجباری بودن آنهاست که افراد شاغل در بخش های دولتی وغیر دولتی طبق قانون باید بیمه شوند.
در بیمه های اجتماعی خدمات زیر ارائه می گردد :
الف- کمک های درمانی: شامل پرداخت هزینه های پزشکی ، غرامت ،حوادث وغیره .
ب- کمک های مالی: شامل پرداخت غرامت (بیکاری، نقص عضو،و….) پرداخت مستمری (باز نشستگی، از کار افتادگی،و…) و کمک های خانوادگی ( ازدواج، زایمان،…)

2- بیمه های بازرگانی :
این بیمه ها برای ایجاد تامین در کار و فعالیت های اجتماعی واقتصادی طراحی شده اند که در آنها علاوه بر جنبه کمک متقابل ، سود وزیان عملیات بیمه ای نیز مطرح است.؛ در حالیکه در بیمه های اجتماعی سود وزیان موسسات بیمه اصلا مطرح نیست ( زیان آنها از سوی دولت جبران میشود )
بیمه های بازرگانی به دو دسته بزرگ بیمه های " زندگی" و"غیر زندگی" تقسیم می شوند ، بیمه های غیر زندگی نیز به نوبه خود به بیمه های "اوال"و"مسئولیت"
تقسیم می شوند.
بیمه های بازرگانی شامل:
الف- بیمه های زندگی:1- بیمه عمر 2- بیمه حوادث 3- بیمه درمان
ب- بیمه های غیر زندگی : 1- بیمه اتومبیل 2- بیمه آتش سوزی 3- بیمه باربری 4- بیمه مهندسی 5- بیمه هواپیما 6- بیمه کشتی 7- بیمه مسئولیت 8- بیمه اعتباری …..

فصل سوم : اصول بیمه
1- اصل حسن نیت :
طرفین قرارداد بیمه باید در نهایت پاکی وصداقت این قرارداد را امضا کنند وبه تعهدات خود پای بند باشند . اصولا طبق قانون مدنی ایران ،شرایط صحت هر عقدی عبارت است از : اهلیت طرفین، قصدو رضای آنها ، مشروع بودن معامله ومعلوم بودن آن . اما در بیمه علاوه بر چهار شرط ، حسن نیت طرفین نیز جز شروط صحت آن است ودر صورتی که رعایت نشود اصل قرارداد باطل است.
اصل حسن نیت هم باید از سوی بیمه گر وهم از سوی بیمه گذار رعایت شود .
الف- در مورد بیمه گذار: بیمه گذار موظف است هنگام انعقاد قرارداد وهمچنین در زمان اجرای آن ، هر گونه اطلاعاتی را که در خصوص ارزیابی ریسک بیمه مورد نیاز است به اطلاع بیمه گر برساند ، خواه بیمه گر این اطلاعات را در فرم پیشنهاد بیمه نامه خواسته باشد ویا نخواسته باشد .
ب- در مورد بیمه گر:
بیمه گر موظف است در سند بیمه نامه کلیه تعهدات خود را بطور واضح ومشخص بیان کند ومواردی که در پرداخت خسارت موثر است به اطلاع بیمه گذار برساند.

2- اصل غرامت :
هدف نهایی از بیمه جبران خسارت های ناشی از حوادث ودریافت غرامت ناشی از آن از بیمه گر است. بموجب این اصل بیمه نباید به منبع درآمد وسود بیمه گذار تبدیل شود وجبران خسارت نباید اورا در وضعیتی بهتر از قبل حادثه قراردهد. البته اصل غرامت در مورد بیمه های عمر وحوادث اشخاص صدق نمیکند .
3- اصل نفع بیمه :
در بیمه های غرامتی وبر اساس این اصل تصور بر این است که بیمه گذار ویا استفاده کننده از بیمه مایل است خطر بیمه شده به وقوع نپیوندد ودر واقع نفع او در این است که حادثه رخ ندهد وخسارتی ایجاد نشود . برای اینکه بیمه گذار نفع بیمه ای داشته باشد لازم نیست حتما مالک باشد بلکه افراد زیر می توانند مشمول این قاعده بشوند : مالک محدود، راهن ومرتهن ، موجر ومستاجر، مسئول قانونی، امین ووصی، قیم ، طلبکار، کار فرما، زن وشوهر.
4- اصل جانشینی :
اصولا در بیمه مسئولیت بیمه گر در مقابل بیمه گذار در مواردی است که حادثه در اثر عمل بیمه گذار ویا قوه قهریه باشد اما اگر افراد دیگری باعث بروز حادثه ویا ایجاد خسارت بشوند از نظر قانونی بیمه گر مسئول پرداخت خسارت نیست وباید از وارد کننده خسارت هزینه آن طلب شود اما برای راحتی بیمه گذار در این مواقع شرکت های بیمه خسارت وارده را به بیم گذار می پردازند و خود به عنوان جانشین او خسارت را از وارد کننده آن دریافت می کنند .
5- اصل مشارکت ( تعدد بیمه ) :
تعدد بیمه به این معناست که برای یک شئ بیمه شده چند قرارداد بیمه مجزا وجود داشته باشد. تعدد بیمه لزوما موجب بطلان قرارداد بیمه نمی شود . اما اگر سه شرط زیرتواماً وجود داشته باشد تعدد بیمه خلاف اصل غرامت بوده و قرارداد های بیمه به غیر از اولین قرارداد باطل است .
6- اصل داوری :
هر گونه اختلاف ومشکلی که بین بیمه گر وبیمه گذار بروز نماید بویژه از نظر فنی قبل از طرح آن در دادگاه ، ترجیحاً از طریق سازش وتوا فق حل وفصل می شود . این کار هم برای بیمه گر وهم برای بیمه گذار فوائدی را در پی خواهد داشت : برای بیمه گذار به خاطر صرفه جویی در وقت ورها شدن از پی گیری های مداوم وبرای بیمه گر از جهت لطمه نخوردن به حیثیت کاری ومسائل دیگر . ساز وکار اصل داوری به این صورت است که وقتی بیمه گر وبیمه گذار پس از انعقاد قرارداد بر سر موضوعی با هم به توافق نرسند هر کدام یک داور را انتخاب می کنند و این دو ، نفر سومی را به عنوان سر داور بر می گزینند . نتیجه مذاکرات و رای گیری این هیات سه نفره برای طرفین لازم الاجرا است . اما در نهایت حتی پس از داوری اگر یکی از طرفین به حکم صادره اعتراض داشته باشد می تواند آن را از طریق مراجع ذی صلاح ودادگاه پی گیری نماید .
7- اصل علت نزدیکی :
باید بین خسارت ایجاد شده وخطر بیمه شده رابطه علت ومعلولی مستقیم وجود داشته باشد . مثلاً اگر هنگام آتش سوزی قسمتی از وسایل سوخت واز بین رفت این خسارت از طریق بیمه آتش سوزی قابل جبران است ، امال اگر شخصی برای فرار از خطر آتش سوزی سراسیمه به خیابان دوید و زیر ماشین از بین رفت چون فوت او مستقیماً به اتومبیل مربوط می شود و غیر مستقیم به آتش سوزی ، لذا پرداخت غرامت او از طریق بیمه آتش سوزی میسر نیست وباید از بیمه شخص ثالث استفاده شود .
8- اصل اتکایی :
توزیع ریسک پایه واساس اصل اتکایی را تشکیل می دهد . بر این مبنا بیمه گر برای اینکه ریسک پذیرفته شده را تا حد ممکن سر شکن کند و بین بیمه گران دیگر توزیع نماید از بیمه اتکایی استفاده می کند . با این بیمه گر مستقیم حتی امکان آن را می یابد.
یابد که رسک های خیلی بزرگ را که به تنهایی از عهده آن بر نمی آید قبول کند و مازادش را به بیمه گران دیگر واگذار میکند

فصل چهارم : چارت سازمانی

چارت سازمانی شرکت بیمه ای پوششگر شرق

1- مدیر عامل:
مدیر عامل این شرکت در واقع کار رسیدگی به همه واحد های صدور, واحد حسابداری, بازاریابها, کارشناس فنی , نظارت بر کار مدیر داخلی شرکت, تدارکات, بررسی و رسیدگی به گزارشات داخلی, تعیین جلسات هیات مدیره, رعایت قوانین ومقررات طبق بخش نامه بیمه و شعبه مرکزی شرکت, و …. در واقع نظارت بر اکثر امور بر عهده مدیریت شرکت می باشد.
2- مدیر داخلی:
مدیر داخلی در واقع کار مدیر عامل را در داخل شرکت راحت تر می کند وبه عنوان همیار مدیر عامل در اکثر کارهای مر بوط به مدیریت یاری می ساند .
3- واحد صدور:
واحد صدور به شاخه های زیر تقسیم می شود:
الف- واحد صدور بیمه آتش سوزی :
این واحد انواع آتش سوزی ها راشامل می شود که توسط کارمند مربوطه صادر می شود و قبل از صدور آن در واحد حسابداری مبلغ حق بیمه ازبیمه گذار طبق قانون بیمه دریافت می شود سپس شماره ای به آن تعلق می گیرد و در نهایت توسط واحد آتش سوزی بعد از ارائه اطلاعات لازم درباره مورد بیمه شده , صادر می شود و از ساعت 12 شب همان روز در صورت اینکه برگه پیشنهاد کامل باشد و صحت اطلاعات مندرج در آن توسط کارشناس بیمه مشخص شود , اعتبار پیدا می کند.
ب- واحد صدور بیمه اشخاص ( بیمه عمر و پس انداز):
دراین واحد بعد از تکمیل برگه پیشنهاد بیمه و ارائه آن به واحد حسابداری جهت رسیدگی های لازم ( همانند بیمه آتش سوزی عمل می شود) بیمه نامه صادر می شود.
ج- واحد اتومبیل:
در این واحد دقیقا همانند واحد های بالا عمل می شود و فقط حق بیمه آن با توجه به نوع اتومبیل بیمه شده فرق می کند.
4-کارشناس فنی:
کارشناس فنی بیمه در واقع کار رسیدگی و نظارت بر نوع بیمه شده و بررسی صحت اطلاعات مندرج در پیشنهاد بیمه را بر عهده دارد و همچنین در مواقعی که مورد بیمه شده در اثر آتش سوزی, تصادف, فوت , نقص عضو و …… ادعای دریافت حق بیمه رادارد کارشناس فنی در محل حضور پیدا می کند و با توجه به نوع خسارت و بررسی های لازم, مبلغ پرداختی را تخمین می زند وآن را به مدیریت ارائه میدهد.

5-بازاریاب:
هر یک از بازیاب ها در این شرکت می کوشند تا بتوانند هم برای بیمه گذار و هم برای شرکت بیمه و نیز برای افزایش حق الزحمه خود کاری از پیش ببرند و با معرفی انواع بیمه های صادره در این شرکت و همچنین در مورد مزیتهای بیمه کردن مورد بیمه بیمه گذار , توجه بیمه گذار را به خود و جلب می کنند و اطمینان آنها را بدست می آورند. سپس با مراجعه بیمه گذار به شرکت بقیه کار را به واحد های صدور مربوطه و واحد حسابداری واگذار می کنند.
6- تدارکات:
در این واحد کلیه خرید های شرکت , کارهای مربوط به بیرون از شرکت از قبیل وصول چکهای شرکت, خرید اقلام, رسیدگی به چکهای برگشتی, و… توسط واحد تدارکاتن صورت می گیرد.
7- واحد حسابداری:
که این واحد خود به 2 بخش مالی و حسابدار تقسیم می شود:
الف: واحد مالی:
این واحد کار شماره دادن به بیمه نامه ها و نوشتن اطلاعات مربوط به اسماد دریافتنی در برگه های مربوط به خود این اسناد و همچنین اسناد پرداختنی , دریافت حق بیمه بر اساس مصوبه قانون بیمه, وارد کردن این اطلاعات در سیستم کامپیوتری, مغایرت گیری با صورتحساب بانک و ……….. را بر عهده دارد.
ب- واحد حسابدار:
حسابدار شرکت نیز مسئولیت تهیه گزارشات , تنظیم و تهیه دفاترقانونی , وارد کردن کلیه اطلاعات مربوط به واحد صدور و واحد مالی در سیستم حسابداری شرکت, تهیه صورت حقوق و دستمزد , پرداخت حقوق , پرداخت حق بیمه هایی که بیمه گذاران به شرکت پرداخت کرده اند در صورت درخواست برگشت حق بیمه خود و ابطال بیمه مربوطه, مغایرت گیری , ارائه گزارشات لازم به مدیریت, تهیه صورت های مالی شرکت همچون سود وزیان, ترازنامه , صورت سود و زیان انباشته را بر عهده دارد.

قسمت دوم: انواع بیمه
فصل پنجم: بیمه آتش سوزی
بخش اول:
مقدمه: بیمه آتش سوزی از قرن 17 میلادی به بعد و مخصوصآ پس از آتش شوزی بزرگ لندن در سال 1666 رشد وتوسعه یافت. بروز انقلاب صنعتی وایجاد کارخانجات، موسسات تولیدی وصنعتی، نیز کمک موثری به رشد هر چه بیشتر بیمه های آتش سوزی کرد.
تعریف : آتش در لغت به معنی احتراق توام با شعله است. بر این اساس سوختن آهسته ، اکسیداسیون، تغییر رنگ وبو دادن ، تخمیر ونظایر آن به معنی آتش سوزی نیست و طبعا تحت پوشش بیمه نامه آتش سوزی نمی باشد.
خطرات مورد تعهد: در بیمه آتش سوزی خطرات ناشی از آتش ، صاعقه، انفجار تحت پوشش بیمه است.
خطرات اضافی: خطرات تبعی یا پیرو آتش سوزی که با پرداخت حق بیمه اضافی همراه بیمه نامه آتش سوزی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. این خطرات عبارتند از: زلزله، سیل، توفان، سقوط هواپیما و هلی کوپتر، ترکیدن لوله آب و……….
خطرات خارج از تعهد: خطرات زیر، خارج از تعهد بیمه گر است؛ مگر آنکه خلاف آن در بیمه نامه قید شده باشد.
1- جنگ، آشوب وبلوا، اعتصاب، قیام و………..
2- زمین لرزه، آتش فشان، ریزش زمین، سیل، طغیان رودخانه و……….
3-
4-
5-
6- تآتش شسوزی اتلتبا

3-انفجار مواد منفجره مانند دینامیت، تی ان تی و …………….
4- فعل وانفعالات هسته ای و…………..
اموالی که بیمه نمی شوند :
1- مسکوکات ، پول، اوراق بهادار، فلزات قیمتی به هر شکل، جواهرات و ……..
2- هر گونه اسناد و نسخ خطی
3- هزینه بازسازی نقشه، جمع آوری مجدد اطلاعات ویا تنظیم دفاتر بازرگانی و غیره
مراحل صدور بیمه نامه های آتش سوزی :
مراحل سه گانه صدور بیمه آتش سوزی به قرار زیر است:
1- پیشنهاد بیمه : اولین مرحله صدور بیمه نامه ، تکمیل پرسش نامه پیشنهاد بیمه است . این پرسش نامه حاوی سوالاتی برای شناسایی بیمه گذار و همچنین خطر مورد بیمه است . بیمه گذار موظف است با صداقت کامل به سوالات پرسش نامه پاسخ دهند . در صورت کتمان یا اعلام نادرست بیمه گذار اگر عمدی باشد بیمه نامه باطل است و اگر غیر عمدی باشد بیمه گر حق فسخ نامه را خواهد داشت.
2- بازدید اولیه : پس از تکمیل پرسش نامه ، مورد بیمه توسط بیمه گر بازدید می شود و صحت مطالب مندرج در پرسش نامه مورد برسی قرار می
گیرد. در مواردی که سرمایه بیمه پایین باشد- نظیر بیمه آتش سوزی منازل مسکونی- ممکن است بازدید اولیه صورت نگیرد.
3- صدور بیمه نامه: پس از طی مراحل یاد شده ، در صورتی که بیمه گر موافق بیمه کردن موردباشد بیمه نامه صادر خواهد شد. اصل بیمه نامه نزد بیمه گذار خواهد ماند .
محاسبه حق بیمه:
حق بیمه با توجه به سرمایه بیمه شده وبر اساس تعرفه بیمه آتش سوزی مصوب شورای عالی بیمه تعیین می گردد.
مثال: ارزش بنای یک منزل مسکونی 100 میلیون ریال و ارزش اسباب آن 50 میلیون ریال است. حق بیمه آتش سوزی منازل مسکونی 0.3 در هزار است،حق بیمه آن به شرح زیر محاسبه می شود: 45000= 1000/0.3* (50000000+100000000)
مدت بیمه نامه :بیمه نامه آتش سوزی مانند سایر بیمه های دیگر معمولآ از 24 ساعت روز معین شروع می شود و تا ساعت 24 روز معین( مثلآ یکسال بعد) خاتمه می یابد. مدت بیمه آتش سوزی معمولآ یکسال است، برای زمانهای کمتر از یکسال تعرفه کوتاه مدت و برای زمان مازاد بر یکسال تعرفه روز شمار استفاده می شود.
فسخ بیمه نامه: بیمه گر وبیمه گذار هر زمان که بخواهند می توانند تقاضای فسخ قرارداد بیمه را بکنند.در این صورت : – اگر تقاضای فسخ از طرف بیمه گذار باشد حق بیمه قرارداد تا آن زمان بر اساس تعرفه کوتاه مدت محاسبه می شود و مابقی مسترد خواهد شد.
– اگر تقاضای فسخ از طرف بیمه گر باشد حق بیمه قرارداد تاآن زمان بر اساس تعرفه روز شمار محاسبه می شود و مابقی مسترد خواهد شد.
نکته : مبلغ حق بیمه بر اساس تعرفه کوتاه مدت بیشتر از مبلغ آن بر اساس تعرفه روز شمار است.
ابطال بیمه نامه :
قرارداد بیمه بر اساس موارد زیر ابطال خواهد شد:
1- کتمان یا اعلام نادرست عمدی بیمه گذار
2- بیمه کردن اموال به قیمتی بالاتر از قیمت واقعی به قصد تقلب
3- بیمه مضاعف مورد بیمه در مقابل همان خطر و مدت نزد بیمه گر دیگر با قصد تقلب
4- ایجاد خسارت عمدی
5- بیمه خطری که قبلآ تحقق یافته است
بخش دوم : خطرات اضافی
بیمه زلزله:
بیمه زلزله چون معمولآدارای توتر کم اما شدت بسیار بالاست، چندان مطلوب بیمه گران نیست. بیمه اتکایی نمودن خطر زلزله نیز اغلب مشکل است و در صورت امکان بیمه گران اتکایی حق بیمه بالایی را اتخاذ می کنند.
تعریف : در بیمه زلزله خسارت های وارده به مکان ها اعم از مسکونی و غیر مسکونی و صنعتی و همچنین اسباب ولوازم موجود در آن در مقابل زلزله ویا آتش سوزی ناشی از زلزله ویا آتشفشان بیمه می شوند

تعیین حق بیمه : حق بیمه زلزله با توجه به عوامل زیر تعیین می شود:
– مکان جغرافیایی استقرار مورد بیمه ( شهرهای زلزله خیز نرخ حق بیمه بالاتری دارند و شهرهای غیر زلزله خیز نرخ حق بیمه پایین تری دارند)
– نوع سازه ساختمانی ( آجری- فلزی- بتونی که در هر مورد نرخ بیمه فرق می کند)
بیمه سیل :
در بیمه سیل خسارت های ناشی از سیل که به ساختمان و اموال موجود در آن وارد می شود، تحت پوشش بیمه قرار می گیرند.
تعریف : جریان ناگهانی آبهای سطحا خارج از مسیر طبیعی که به علت ریزش باران ، برف ، طغیان و یاشکستن سدها ایجاد می شود.
بیمه توفان :
در بیمه توفان خسارت های ناشی از توفان ، تند باد وگرد باد تحت پوشش بیمه است.
تعریف : در علم هواشناسی معمولآ بادی که سرعت آن بیش از 66 کیلو متر در ساعت باشد توفان محسوب می شود.

بیمه دزدی با شکست حرز :
در این بیمه خسارت های واردهه به بیمه گذار در اثر فقدان ، آسیب دیدن وتنزل ارزش اموال بیمه شده در اثر دزدی با شکستن حرز تحت پوشش بیمه است.
تعریف : دزدی معمولی آن است که دزد بدون برخورد با مانعی اموال دیگران را به سرقت ببرد، اما در دزدی با شکستن حرز سارق با مانع برخورد می کند و پس از برداشتن مانع ( شکستن حرز) اقدام به دزدی می کند.
بیمه شکست شیشه :
در این بیمه، خسارت های ناشی از شکست شیشه در اثر حادثه و برخورد شئ خارجی پرداخت می شود.
تعریف : مقصود از شکستن شیشه، ترکی است که تمام ضخامت شیشه را در بر می گیرد و آن را به دو نیمه ویا بیشتر تقسیم می کند. بر این اساس خراش برداشتن، خط خط شدن ویا پریدن قطعه کوچکی از شیشه، شکستن تلقی نمی شود وتحت پوشش بیمه نیست.
بیمه سقوط هواپیما :
در این بیمه خسارت های وارده به موارد بیمه در اثر سقوط هواپیما، هلی کوپتر یا اشیاء ساقط شده از آنها تحت پوشش بیمه است.
استثنائات : در این بیمه خسارت های زیر پرداخت نمی شود:
1- خسارت های ناشی از جنگ و هر گونه عملیات خرابکارانه، خصمانه و هواپیما ربایی
2- خسارت های ناشی از شکست دیوار صوتی

فصل ششم : بیمه اتومبیل
مقدمه :
بیمه اتومبیل عمومی ترین نوع بیمه است واغلب افراد دست کم با نام آن وبه خصوص بیمه شخص ثالث آشنا هستند. عمومی وفراگیر بودن بیمه اتومبیل باعث حساسیت آن نیز شده است و بیمه در هنگام افزایش نرخ حق بیمه با واکنش شدیدتری نسبت به سایر رشته های بیمه ای از سوی بیمه گذاران مواجه هستند.
بیمه اتومبیل به عنوان ویترین و نمایشگاه عرضه محصولات و خدمات بیمه ای نیز هست، زیرا که در آن می توان هر سه نوع کلی رشته های بیمه را دید: بیمه اموال( بدنه)؛ بیمه اشخاص( حوادث سرنشیتن )؛ بیمه مسئولیت( شخص ثالث) . اما به رغم تمام این ویژگی ها بیمه اتومبیل سود آوری چندانی ندارد ودر رشته شخص ثالث اغلب با زیان نیز مواجه است. با این وجود ، بیمه گران به خاطر برخی موارد از جمله جریان مستمر نقدینگی حاصل از صدور بیمه نامه ، بازاریابی برای سایررشته های بیمه ای و برخی موارد دیگر به فعالیت در این رشته ادامه می دهند.
تعریف : مقصود از اتومبیل هر گونه وسائل نقلیه موتوری زمینی سبک و سنگین از قبیل اتوبوس، مینی بوس، کامیون، تریلر، تراکتور، سواری، موتور سیکلت ، قطار ونظایر آن است.
بخش اول- بیمه بدنه
تعریف : در بیمه بدنه اتومبیل، خسارت های وارده به اتومبیل بیمه شده اعم از فیزیکی نظیر حادثه و آتش سوزی و همچنین سرقت تحت پوشش بیمه قرار می گیرند. این خسارتها در صورتی مشمول بیمه است که در نتیجه تقصیر یا قصور بیمه گذار ایجاد شده باشد؛ در غیر این صورت جبران آن بر عهده وارد کننده خسارت است.
خطرات مورد تعهد :
1- حادثه 2- آتش سوزی 3- سرقت
خطرات اضافی:
بیمه بدنه خطرات حادثه، آتش سوزی، سرقت کلی اتومبیل را تحت پوشش قرار می دهد؛ اما با پرداخت حق بیمه اضافی می توان خطرات دیگری را تحت پوشش بیمه بدنه قرار داد نظیر: سرقت قطعات ولوازم، شکستن شیشه وپاشیدن مواد اسیدی، سیل و زلزله و آتشفشان
خطرات خارج از تعهد :
در بیمه بدنه خطرات زیر بیمه نمی شوند:
1- خطرات بیمه ناپذیر نظیر جنگ، شورش، بلوا و…..
2- خطرات ناشی از فعل بیمه گذار نظیر آسیب عمدی به مورد بیمه، نداشتن گواهی نامه رانندگی و …..
مراحل صدور بیمه بدنه :
1- پیشنهاد بیمه: بیمه گذار با تکمیل این فرم بطور صحیح از بیمه گر می خواهد اتومبیل وی را بیمه کند.
2- بازدید اولیه: پس از تکمیل فرم، کارشناس بیمه گر از اتومبیل بازدید می نماید وصحت مطالب بیان شده در فرم را بررسی می کند در این بازدید همچنین قسمت های آسیب دیده اتومبیل بطور کامل در گزارش قید می شود .
3- صدور بیمه نامه :پس از طی مراحل یاد شده، بیمه نامه اتومبیل صادر می شود. حق بیمه بدنه بر اساس آئین نامه شماره 33 شورای عالی بیمه تعیین می گردد.
پرداخت خسارت :
بیمه گر خسارت را به پول نقد پرداخت می کند؛ اما این حق نیز برای او وجود دارد که بجای پرداخت وجه نقد، اتومبیل خسارت دیده را تعمیر کند.
خسارت وارده ممکن است کلی یا جزئی باشد، که در این صورت پرداخت خسارت به شکل زیر خواهد بود:
1- در مورد خسارت کلی: هنگامی که اتومبیل خسارت کلی دیده باشد بیمه گر قیمت روز اتومبیل یا مبلغ قید شده در بیمه نامه را پرداخت خواهد کرد. با پرداخت خسارت کلی، اعتبار بیمه نامه نیز به پایان می رسد.
2- در مورد خسارت جزئی : در خسارت جزئی بیمه گر هزینه تعمیر وتعویض قسمت های آسیب دیده بهمراه دستمزد تعمیر کار اتومبیل را پرداخت میکند.
بخش دوم: بیمه شخص ثالث
طبق ماده قانون بیمه اشخاص ثالث، کلیه دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی…. مسئول جبران خسارت های مالی و بدنی هستند که در اثر حوادث وسائل نقلیه مزبور و یا محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد می شود و نیز مکلفند مسئولیت خود را از این جهت نزد یکی از شرکتهای بیمه داخلی بیمه نمایند.
اشخاص ثالث: کلیه اشخاصی که در اثر حوادث وسائل نقلیه موتوری زمینی دچار زیانهای بدنی و یا مالی می شوند؛ اعم از اینکه داخل ویا خارج از وسیله نقلیه مورد بیمه باشند.
اشخاصی که ثالث محسوب نمی شوند :
افراد زیر در بیمه شخص ثالث جزو استثنا هستند وخسارت دریافت نمی کنند:
1- بیمه گذار، مالک یا راننده وسیله نقلیه مسئول حادثه
2- همسر، پدر، مادر، اولاد، اجداد تحت تکفل بیمه گذار در صورتی که سرنشین وسیله نقلیه ای باشند که راننده یا بیمه گذار مسئول حادثه باشد
3- کارکنان بیمه گذار مسئول حادثه حین کار وانجام وظیفه
تبصره : در صورت تصادف دو اتومبیل راننده آنها در مقابل هم شخص ثالث محسوب می شوند؛ اعم از اینکه مالک وسیله نقلیه باشند یا نباشند.
خطرات مورد تعهد :
در بیمه شخص ثالث خطرات زیر تحت پوشش بیمه است:
1- تصادف، سقوط، آتش سوزی ویا انفجار وسیله نقلیه بیمه شده
2- خسارت هایی که از محمولات وسیله نقلیه به اشخاص ثالث وارد می شود
خطرات خارج از تعهد :
موارد زیر از شمول بیمه شخص ثالث خارج است:
1- خسارت های ناشی از خطرات اجتناب ناپذیر از قبیل :جنگ، سیل، زلزله
2- خسارت های وارده به محمولات وسائل نقلیه مورد بیمه
3- خسارتهای مستقیم ویا غیر مستقیم ناشی از تشعشعات اتمی ورادیو اکتیویته
4- خسارتهای ناشی از محکومیت جزایی وپرداخت جرایم

بیمه دیه
تعریف دیه" دیه مالی است که به سبب جنایت بر نفس یا عضو به منجی علیه یا به ولی یا به اولیای دم داده می شود "
موارد پرداخت دیه :
دیه در موارد زیر پرداخت می شود: قتل،جرح، نقص عضو وصدمات بدنی که در نتیجه خطای محض، خطای شبه عمد و مواردی از خطای عمد صورت گرفته باشد وانواع آن طبق ماده 297 قانون دیات به شرح زیر می باشد:
1- شتر 100 نفر 2- گاو 200 راس 3- گوسفند 1000 راس 4- طلا 1000 دینار مسکوک
5- نقره 10000 درهم مسکوک 6- لباس 200 دست حله یمن
کارت سبز:
بیمه شخص ثالث فقط در محدوده جغرافیایی هر کشور اعتبار دارد و از آنجا که این بیمه در اغلب کشورهای جهان اجباری است بیمه شخص ثالث بین المللی ( کارت سبز) در سال 1948 ایجاد شد؛ بر اساس آن رانندگان کشورهای عضو می توانند با داشتن کارت سبز در خاک یکدیگر تردد کنند وبیمه نیز باشند. ایران نیز در سال 1356 عضو دفتر کارت سبز شد. دفتر کارت سبز در بیمه مرکزی ایران قرار دارد وزیر نظر این سازمان فعالیت میکند.
بخش سوم: بیمه حوادث سرنشین(ثالث تکمیلی)
بیمه های اصلی اتومبیل، بیمه بدنه وبیمه شخص ثالث هستند ؛ با وجود این دو بیمه، کلیه خطراتی که برای اتومبیل بیمه شده، سرنشینان داخل آن و افراد و اشیائ خارج از آن اتفاق می افتد قابل پوشش است. در بیمه بدنه که خسارت های وارده به اتومبیل بیمه شده جبران می شود مشکل خاصی وجود ندارد، اما در بیمه شخص ثالث افراد داخل خودرو گاهی شخص ثالث محسوب نمی شوند ودر صورت بروز حادثه غرامت دریافت نمی کنند.
برای رفع این مشکل، بیمه حوادث سرنشین که در واقع پوشش تکمیلی بیمه شخص ثالث است وبطور مجزا صادر نمی شود بوجود آمده است.
تعریف سرنشین:
سرنشین شخصی است که در زمان حادثه داخل اتومبیل بیمه شده باشد، اعم از اینکه اتومبیل در حال حرکت بوده ویا متوقف باشد. سرنشین اتومبیل شامل: راننده، کمک راننده، مسافر آن است.

بیمه حوادث سرنشین:
در صورت بروز حوادث مشمول بیمه چنانچه سرنشین خودرو از طریق بیمه شخص ثالث نتواند غرامت وهزینه های پزشکی خود را دریافت کند از طریق این بیمه هزینه های یاد شده ( البته تا سقف مشخص) به وی پرداخت خواهد شد.
خطرات مورد تعهد:
در بیمه حوادث سرنشن خطرات ناشی از آتش سوزی، انفجار، واژگون شدن، منحرف شدن وسقوط وسیله نقلیه بیمه شده تحت پوشش بیمه است.
خطرات خارج از تعهد:
خطرات زیر در بیمه حوادث سرنشین تحت پوشش بیمه نیست:
1- آتش سوزی در اثر سوختگی اتومبیل
2- بکار بردن وسیله نقلیه در مسابقات شرط بندی و آزمایش های فنی ورانندگی
3- خسارت های ناشی از خطرات اجتناب ناپذیر نظیرسیل، زلزله، جنگ، انقلاب وغیره
4- تشعشعات هسته ای و رادیو اکتیویته

فصل هفتم: بیمه های زندگی
مقدمه:
در بیمه های زندگی موضوع بیمه " شخص بیمه شده " است، اما بدین معنی نیست که انسان ویا سلامت او بیمه شود، بلکه تعهد بیمه گر پرداخت مبلغی معین است که در زمان صدور بیمه نامه تعیین می شود.
بطور کلی وجوه تمایز بیمه های زندگی با بیمه های غیر زندگی ( اموال، مسئولیت، زیان پولی ) به شرح زیر است:
1- بیمه های زندگی تابع اصل غرامت نیستند
2- تعدد بیمه های زندگی مجاز است
3- اصل جانشینی در بیمه های زندگی وجود ندارد
بخش اول – بیمه عمر
بیمه عمر مهمترین بخش بیمه های زندگی را تشکیل می دهد. هدف در بیمه عمر تامین مبلغ معین برای بیمه شده یا افراد ذینفع در صورت فوت یا حیات وی است.

تعریف:
بیمه عمر قراردادی است که بموجب آن بیمه گر تعهد می کند در قبال دریافت حق بیمه، مبلغ معینی را در موعدی مقرر در صورت فوت یا حیات بیمه شده به او یا به افراد ذینفع پرداخت کند.
انواع بیمه عمر:
1- به شرط حیات: نوعی قرارداد بیمه است که بر اساس آن سرمایه بیمه نامه در صورن زنده ماندن بیمه شده تا پایان قرارداد به خود وی پرداخت می شود،اما در صورت فوت وی قبل از انقضای مدت بیمه نامه سرمایه بیمه قابل پرداخت نیست و فقط حق بیمه های دریافتی طبق شرایط قرارداد عودت داده می شود. پرداخت سرمایه بیمه در بیمه عمر به شرط حیات به صورت یکجا و مستمری صورت می گیرد.
2- به شرط فوت: در بیمه عمر به شرط فوت، "خطر فوت" موضوع بیمه را تشکیل می دهد. در این بیمه، تعهد بیمه گر پرداخت سرمایه بیمه نامه به افراد ذینفع در صورت فوت بیمه شده است.
3- مختلط پس انداز: از تلفیق بیمه های عمر به شرط حیات و به شرط فوت پدید آمده است در این نوع بیمه نامه چنانچه بیمه گذار تا پایان قرارداد بیمه زنده باشد سرمایه بیمه به
خود وی پرداخت می شود و چنانچه قبل از پایان قرارداد فوت کند این سرمایه به افراد ذینفع پرداخت خواهد شد.
خطرات تحت پوشش:
بیمه عمر تمام خطر است و کلیه خطرات را که باعث فوت یا از کارافتادگی بیمه شده گردد تحت پوشش قرار می دهد.
بخش دوم- بیمه حوادث
در بیمه حوادث بیمه گذار با پرداخت حق بیمه در مقابل کلیه خطرهای ناشی از حوادث مختلف که منجر به فوت، نقص عضو وجرح وی گردد تحت پوشش بیمه قرار می گیرد.
تعریف حادثه:
حادثه واقعه ای است ناگهانی وشدید که مستقیما بر اثر یک عامل خارجی بروز کند و موجب جراحت ویا آسیب بدنی گردد، بطوری که قابل تشخیص پزشک باشد.اراده بیمه شده در بروز حادثه نباید تاثیری داشته باشد.
انواع خطر: خطرها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
1- خطرهای عمومی: به خطرهایی اطلاق می شود که در زندگی روزمره وجود دارند، مثل تصادف با وسیله نقلیه، سقوط از ارتفاع ونظایر آن.
2- خطرهای مخصوص: به خطرهایی اطلاق می شود که ناشی از فعالیت های خاص افراد باشد، مخثل خطرات ناشی از ورزشهای حرفهای، مشاغل خطر زا مثل شغل رانندگی و نظایر آن.
توجه: در بیمه حوادث هم خطرهای عمومی و هم خطرهای مخصوص تحت پوشش قرار می گیرند منتهی خطرهای مخصوص اضافه نرخ دارند.
خطرهایی که بیمه می شوند
بیمه حوادث تمام خطر است و کلیه خطرات ناشی از حوادث را که مادام که استثناء نشده باشند تحت پوشش قرار می دهد.
خطرهایی که بیمه نمی شوند
1- خطرهای بد:شامل خطرهایی که احتمال وقوع آنها بالاست:
– خطرهایی که قابل پیشگیری نیستند
– خطرهایی که خسارت فراوانی ایجاد می کنند
– خطرهایی که تعداد زیادی در بر می گیرد
2- خطرهای ناشی از اقدامات خلاف قانون
3- فرسودگی ناشی از کار
خسارتهای قابل تامین:
تعهد بیمه گر در بیمه حوادث شامل موارد زیر است:
1- فوت در اثر حادثه
2- نقص عضو دائم
3- غرامت روزانه
4- هزینه پزشکی
خسارت های غیر قابل تامین:
استثنائات بیمه حوادث به شرح زیر است:
1- خودکشی ویا اقدام به آن
2- صدمات بدنی که بیمه شده عمدا موجب آن می شود
3- اعمال مجرمانه
4- مستی ویا استعمال مواد مخدر
5- بیمهری وابتلا به جنون
6- فوت بیمه شده در اثر اقدام ذینفع
فصل هشتم: بیمه مسئولیت
مقدمه:
اصولا دو نوع مسئولیت وجود دارد: مسئولیت اخلاقی و مسئولیت قانونی. مسئولیت اخلاقی در مورد اعمال و کرداری بوجود می آید که ناشی از اعتقادات قلبی است و قابل پیگیری از طریق مراجع قانونی و ذی صلاح نمی باشد. مثل دروغگویی و یا عدم کمک به همنوع که در هر صورت انسان مسئولیت اخلاقی پیدا می کند.
اما مسئولیت قانونی قابل پیگیری و برخورد است. مسئولیت قانونی به دو نوع کیفری و مدنی تقسیم می شود. مسئولیت کیفری زمانی بوجود می آید که انسان در مقابل کل جامعه مسئول باشد اما مسئولیت مدنی هنگامی مطرح می شود که انسان در مقابل فرد یا گروهی از افراد جامعه مسئول باشد ، مثلا ضرب و جرح افراد هم مسئولیت کیفری دارد و هم مسئولیت مدنی .
مسئولیت کیفری از آن جهت که به امنیت جامعه خدشه وارد شده است ومسئولیت مدنی از آن جهت که فرد یا افرادی از جامعه دچار ضرب و جرح شده اند.
تعریف مسئولیت:
مسئولیت اسم مصدر است و از مصدر سوال به معنی پرسیدن، درخواست کردن و بازخواست کردن می باشد. مقصود از مسئولیت در بیمه، بازخواست کردن است. بدین ترتیب مسئول کسی است که بازخواست می شود و باید پاسخ گوی مسئولیت خود باشد.
تعریف بیمه مسئولیت مدنی:
عقدی است که بموجب آن بیمه گر تعهد می کند در قبال دریافت حق بیمه، زیان وارده به بیمه گذاران را که ناشی از مسئولیت مدنی آنها نزد اشخاص ثالث است جبران کند.
انواع بیمه مسئولیت مدنی:
1- بیمه مسئولیت حرفه ای: موضوع این بیمه تامین خسارتهای مالی و جانی وارده به اشخاص ثالث ناشی از شغل وحرفه بیمه گذار است؛ مانند بیمه مسئولیت حرفه ای پزشکان و داروسازان.
2- بیمه مسئولیت محصول: مانند بیمه مسئولیت تولید کنندگان سیستم های گازسوز خودرو و بیمه مسئولیت شرکتهای سازنده لوازم الکتریکی که در این موارد زیانهای وارده به اشخاص ثالث ناشی از استفاده از این محصولات بیمه می شود.
3- بیمه مسئولیت عومی: نظیر بیمه مسئولیت آتش سوزی ( همسایه در قبال همسایه ) وبیمه مسئولیت مدیران اماکن ورزشی.
4- بیمه مسئولیت قراردادی: مانند بیمه مسئولیت متصدیان حمل ونقل زمینی وبیمه مسئولیت مستاجر در قبال موجر.
5- بیمه مسئولیت قانونی( اجباری ): مانند بیمه مسئولیت دارندگان وسائل نقلیه موتوری زمینی( موسوم به بیمه شخص ثالث ).
خسارتهای قابل پرداخت
در بیمه مسئولیت مدنی خسارتهای جانی ومالی وارده به اشخاص ثالث جبران می شود:
1- خسارتهای جانی: خسارتهای ناشی از صدمات بدنی وارده به اشخاص ثالث ناشی از مسئولیت بیمه گذار که شامل موارد زیر می شود:
– فوت
– نقص عضو وازکارافتادگی دائم و موقت
– هزینه های پزشکی
2- خسارتهای مالی: زیان های مستقیم وارده به اموال اشخاص ثالث ناشی از مسئولیت بیمه گذار.
خسارتهای غیر قابل پرداخت
استثنائات بیمه مسئولیت مدنی به شرح زیر است:
1- عمد بیمه گذار
2- جرایم حقوقی و کیفری و مجازات های قابل خرید
3- توقیف، ضبط یا خرابی اموال
4- خسارت های وارده به متصرفین غیر قانونی
5- جنگ، انقلاب، قیام، اعتصاب

فصل نهم: بیمه هواپیما
بخش اول- بیمه بدنه هواپیما
تعریف: در بیمه بدنه هواپیما ، بیمه گر هر گونه خسارت های وارده به مورد بیمه در اثر حادثه را جبران می کند؛ قسمت های آسیب دیده را تعمیر و تعویض می نماید و در صورت بروز خسارت کلی ، تمامی ارزش بیمه شده را پرداخت می کند.
خطرات مورد تعهد:
بیمه بدنه هواپیما معمولا تمام خطر است و به اشکال زیر صادر می شود:
1- بیمه تمام خطر در زمانی که هواپیما در حرکت نیست: این بیمه کلیه خسارت ها و فقدان فیزیکی هواپیما را زمانی که در فرودگاه قرارداد و از نیروی محرکه خود برای حرکت و جابجایی استفاده نمی کند تحت پوشش قرار می دهد.
2- بیمه تمام خطر به جزء مواقعی که هواپیما در پرواز است: این بیمه کلیه خسارت ها وفقدان فیزیکی را زمانی که هواپیما در روی زمین قرار دارد و همچنین خسارت های جابجایی را تحت پوشش قرار می دهد.
3- بیمه تمام خطر بر روی زمین و در زمان پرواز: این بیمه کلیه خسارت ها وفقدان فیزیکی هواپیما در کلیه حالات ، روی زمین( حرکت، توقف، جابجایی) و پرواز، تحت پوشش قرار می دهد.
خطرات خارج از تعهد:
1- فعالیت هواپیما در خارج از منطقه جغرافیایی قید شده در بیمه نامه
2- بکار گیری هواپیما برای مصارف غیر قانونی
3- استفاده از هواپیما برای مصارفی غیر از آنچه که در بیمه نامه قید شده است.
4- هدایت هواپیما توسط غیر خلبان( مگر در جابجایی روی زمین)
5- پوسیدگی، پارگی و از کارافتادگی مکانیکی و الکترونیکی هواپیما
6- کاربرد تسلیحات اتمی
7- لغو شرایط قابلیت پرواز هواپیما ویا اعتبار گواهی نامه خلبان
عوامل موثر در تعیین حق بیمه بدنه:
1- نوع هواپیما
2- سن هواپیما
3- توانایی و مهارت خلبان
4- تجارب گذشته
5- منطقه جغرافیایی پرواز هواپیما
6- امکانات فنی فرودگاه و ……….
فرانشیز :
میزان فرانشیز در بیمه بدنه برای خطرات گوناگون متفاوت است:
1- خطرات پروازی، حرکت روی زمین ومکندگی 1% ارزش هواپیما
2- توقف بر روی زمین ویا روی دریا رقم ثابت
نکته: فرانشیز قفط در مورد خسارت جزئی است و خسارت کلی فرانشیز ندارد.
بخش دوم: بیمه مسئولیت مدنی هواپیما
انواع بیمه مسئولیت مدنی هواپیما به شرح زیر است:
1- در قبال مسافر و بار مسافر:
در بیمه مسئولیت مدنی هواپیما در قبال مسافر و بار مسافر، خسارت های ناشی از حادثه ( جرح وفوت ) مسافرانی که دارای بلیط هستند و نیز هر گونه خسارت وارده به بار ثبت شده و نیز وسائل شخصی آنان جبران می شود.
محدوده زمانی پوشش بیمه مسئولیت مدنی هواپیما از لحظه ورود مسافر به هواپیما شروع می شود و با خروج وی از هواپیما در پایان سفر خاتمه می یابد( در برخی موارد زمان پایان پوشش بیمه ای پایان انتقال مسافر در محوطه گمرک فرودگاه است).
2- حمل کالا و محمولات پستی:
تعهد بیمه گر جبران خسارت های وارده به محمولات داخل هواپیما به میزان ارزش ثبت شده آنان است ودر مورد کالاهایی که مبلغ آنها از قبل مشخص نشده معیار پرداخت خسارت کنوانسیون ورشو است؛ طبق این کنوانسیون در صورتی که قیمت کالاهای داخل هواپیما مشخص نشده باشد ودچار خسارت شود بدون توجه به نوع کالا ، به ازاء هر یک کیلو گرم 20 دلار ، خسارت پرداخت خواهدشد.
3- مسئولیت قانونی عمومی:
در این بیمه کلیه خسارت های وارده به اشخاص ثالث ( جرح ، فوت، ضررهای مالی) ناشی از بروز حادثه که مستقیما توسط هواپیما یا اشیایی که از آن ساقط می شود جبران می گردد .( کارکنان بیمه گذار جزء اشخاص ثالث محسوب نمی شوند).

2