پروژه بیمه اتکائی



عنوان :
بیمه اتکائی

استاد ارجمند :

دانشجویان :

ماهیت بیمه اتکائی
در قانون تجارت المان ماهیت بیمه اتکائی چنین بیان می شود:
بیمه اتکائی عبارت است از بیمه خطری که بیمه گر واگذارنده ان را بیمه کرده است.
البته لازم به یاد اوری است که هیچگونه ارتیاط قانونی بین بیمه گذار یا بیمه شونده با بیمه گر اتکائی وجود ندارد اصولا بیمه گذار یا بیمه شونده در اغلب موارد از وجود وچگونگی عملیات اتکائی بی اطلاع می باشد.
قرارداد بیمه که بین بیمه گذار وبیمه گر منعقد می گردد از یک طرف وهمچنین قرارداد بیمه اتکائی که بین بیمه گر واگذارنده با بیمه گر اتکائی بسته می شود از طرف دیگر دو قرارداد جداگانه محسوب می شود وهیچ ارتباطی بین این دو قرارداد از نظر حقوقی وجود ندارد.
قرارداد بیمه اتکائی همیشه یک قرارداد خسارتی است یعنی اینکه بیمه گر پرداخت کننده خسارت نمی تواند از ان سود ببرد حتی در مورد بیمه های عمر وحوادث زیرا بیمه گر اتکائی بیمه گر واگذارنده را از خطر از دست دادن کل ویا بخشی از دارائی اش در مقابل پرداخت خسارت خطراتی که به عهده گرفته است حمایت می کند .
در مورد بیمه اتکائی پروفسور پرولس تعریف جامع وجالبی دارد که در ان عواملی که نتایج بیمه اتکائی را تحت تاثیر قرار می دهند راتجزیه وتحلیل کرده است در زیر به طور خلاصه این تجزیه وتحلیل راجزء به جزء مورد مطالعه قرار می دهیم .
1/1/2- ریسکهائی که از بیمه گذار ناشی می شود(ریسک اصلی)
این مفهوم متمرکز می شود بر یک ریسک تکنیکی یا به زبان دیگر خطری که بیمه نامه به ان پوشش داده است. در کنار ان البته یک ریسک قراردادی هم وجود دارد مانند خسارتهای ناشی از کلاهبرداری که یک ریسک قراردادی است.
این دو نوع ریسک می تواند به وسیله قرارداد اتکائی پوشش داده براساس کلوز (follow the forums )
2/1/2- ریسکهائی که از بیمه گر واگذارنده ویا بیمه گر اتکائی ناشی می شود
ضعف مدیریت (غفلت عدم رعایت دقیق ظرفیت وتوانایی شرکت در پذیرفتن ونگهداری ریسک) از طرف بیمه گر واگذارنده به طور قابل ملاحظه ای می تواند میزان تعهدات بیمه گر اتکائی را افزایش دهد عدم اگاهی کافی در روش صدور نداشتن دقت کافی در پرداخت خسارت ضعف فنی پذیرش کار بیش از توان شرکت عواملی هستند کهنتیجه قرارداد اتکائی را به طور مستقیم تحت تاثیر قرارداد می دهند.
سرانجام خطرات ناشی از اعمال ورفتار ناپسند انسانی که اثرات سوء ان نهایتا به بیمه گر واگذارنده وبیمه گر اتکائی بر می گردد
3/1/2- ریسکهائی که خارج از کنترل طرفین قرارداد می باشد
فرض بر این است که بیمه گران اتکائی هیچ نوع مسئولیتی در مقابل خطر نوسانات پولی ندارد. علی رغم اینکه در حقیقت این تغییرات مستقیما روی نتیجه قرارداد انها تاثیر می گذارد تغییرات ارزهائی که قرارداد اتکائی با انها سروکار دارند ممکن است باعث شود که بیمه گر اتکائی بیشتر ویا کمتر از انچه پیش بینی کرده است بپردازد. درحالی که این نوسانات اثری در وضعیت مالی بیمه گر ندارد بنابراین مهمترین وحساس ترین کاری که باید بیمه گر اتکائی انجام دهد این است که براساس بودجه برنامه ریزی شده سرمایه گذاری نماید البته این کار احتمالا با وجود مقررات گوناگون وسختی که دراین مورد وجود دارد کار اسانی نیست.
در اینجا اشاره به تورم نیز خالی از فایده نیست زیرا تورم از یک طرف میزان ارزش سرمایه کذاری را کاهش داده واز طرف دیگر نتایج امارهای فنی را بی اثر می کند وحق بیمه خسارت وهزینه ها را بالا می برد در نتیجه این اثرات امارهای ارائه شده فریبنده خطرناک وعملا غیر قابل استفاده شده ویک خوش بینی کوتاه مدتی ایجاد می گردد انتقال ارز در این مورد مشکلات خاص خودش رابه وجود می اورد که این مشکلات به هر دو طرف قرارداد چه بیمه گر واگذارنده وچه بیمه گر اتکائی بر می گردد.
تعدادی از کشورها محدودیت های انتقال ارز دارند که اکثرا انتقال ارز انها که ناشی از عملیات بیمه اتکائی است با تاخیر انجام می گیرد در اغلب موارد برای پرداختهای ناشی ازعملیات بیمه اتکائی مقررات ویژه وغیر ایده الی ازنقطه نظر کنترل انتقا لات ارزی وجود دارد در این موارد پرداخت ارز به بیمه گران اتکائی مدتها متوقف می شود ونتیجه این توقف به ضرر بیمه گران اتکائی تمام می شود. زیرا منافع ناشی از دریافت به موقع مانده های حاصل از عملیات بیمه اتکائی را از دست می دهند که نتیجه ان از دست دادن بهره حق بیمه های اتکائی کاهش بازار اتکائی ونهایتا افزایش نرخهای اتکائی است اگر چه بیمه گران اتکائی در عملیات سرمایه گذاری ذخائر فنی خود مجاز به فعالیت ازاد نیستند ولی با سرمایه گذاری در اوراق بهادار می توانند از سپرده های فنی خود سود ببرند.
در کشورهائی که با کاهش بودجه مواجه می باشند بیمه گران اتکائی دچار مشکلات مالی هستند در این کشورها عملیات بیمه مستقیم واتکائی فعالیت موسسات بیمه به سادگی به وسیله سازمان نظارت کننده قابل کنترل بوده ومالیات به راحتی از حق بیمه کارمزد منافع بهره وحتی خسارت پرداختی وصول می شود در برخی از کشورها سودبیمه گران اتکائی برای راحتی کار وصول مالیات براساس اعداد وارقام موهوم وساختگی به طور علی الراس تعیین شده ودریافت می شود که برای بیمه گرنا اتکائی روش ایده ال وقابل قبول نیست.
4/1/2- تراکم ریسک در بیمه اتکائی
بیمه گر اتکائی معملا با توجه به امکانات خود به انجام عملیات اتکائی در وسعت زیادی پرداخته ومتعاقب ان به بیمه گران زیادی پوشش می دهد که در نتیجه معمولا با ترکم خطر بخصوصی روبرو می شود که اگر این مشارکت به طور مستقیم صورت پذیرفته باشد به سادگی قابل کنترل است ولی مشکل زمانی غیر قابل کنترل است که بیمه گر اتکائی از طریق غیر مستقیم در قراردادها مشارکت دارد.
نهایتا به این نتیجه می رسیم که سازماندهی درونی وبیرونی یک شرکت بیمه اتکائی ازاهم وظایف یک شرکت بیمه اتکائی است نتیجه فنی عملیات اتکائی ارتباط مستقیمی به کیفیت کار شرکت دارد در حقیقت اگر چند شرکت بیمه اتکائی را که نتیجه عملیات انها منفی است مورد بررسی قراردهیم به این نتیجه می رسیم که دلیل عدم موفقیت انها ضعف مدیریت وتشکیلات است که منتج به عدم هماهنگی وطرح ریزی مناسب نداشتن کنترل کافی وعدم متخصصین کار ازموده می گردد.
5/1/2- حد اعلای حسن نیت
ارتباط بین بیمه گر واگذارنده وبیمه گر اتکائی براساس اصل حسن نیت استوار است در حالی که در عملیات اتکائی – اختیاری بیمه گر واگذارنده باید کلیه اطلاعاتی را که بیمه گر اتکائی برای ارزیابی خطر لازم دارد به طور صحیح در اختیار او قرار دهد. در قراردادهای دیگر اتکائی مثل اجبار واختیاری – اجباری رعایت اصل حسن نیت بسیار حائز اهمیت است زیرا در این نوع قراردادها بیمه گر اتکائی به طور اتوماتیک به بیمه گر واگذارنده قدرت صدور وتوانائی لازم راتفویض می کند که با این عمل اختیارات خود را در مورد خطراتی که علاقمند نیست بپذیرد محدود می نماید به همین دلیل بیمه گر واگذارنده باید کلیه اطلاعات جزئی وکلی قارداد فیمابین را چه در هنگام مذاکرات اولیه و چه در طول مدت زمان اعتبار قرارداد در اختیار بیمه گر اتکائی قرار دهد واین اعتماد وحسن نیت نه تنها در مورد پذیرش خطر بلکه باید در مورد پرداخت خسارت ومیزان وچگونگی سهم نگهداری ونحوه واگذاری نیز رعایت شود.
بیمه گر واگذارنده معمولا روش کار نحوه فعالیت بیمه ای خود را با توجه به تعرفه های موجود به همان صورت که قبل از عقد قرارداد بیمه اتکائی داشته ادامه می دهد ودر اغلب موارد بیمه گر اتکائی از کم وکیف ان چندان مطلع نیست وفقط وجود اصل حسن نیت وبها دادن به ان بیمه گر اتکائی را راضی می کند . برای مثال اگر شرکت بیمه ای که عملیات بیمه اتکائی خود را به وسیله قرارداد مشارکت پ.شش داده است تصمیم بگیرد که تولید خود را را در رشته اتومبیل افزایش دهد با علم به اینکه تعرفه موجود برای این اندازه پرتفوی کافی نیست انجام این کار بدون اطلاع وموافقت بیمه گر اتکائی اصل وجود حد اعلای حسن نیت در قرارداد اتکائی را خدشه دار می سازد واین امر در مورد بیمه گری که میزان خسارت معوقه را کمتر از مبلغی که وجود دارد نشان می دهد تا اینکه کار مزد منافع بیشتری نصیبش شود ونرخ کمتری نیز برای قراردادهای مازاد خسارت خود اخذ نماید نیز صادق است.
6/1/2- وضعیت بیمه اتکائی در صورت اعسار و ورشکستگی بیمه گر واگذارنده:
برای پایان دادن به مبحث بررسی ومطالعه ماهیت بیمه اتکائی به موفقیت بیمه اتکائی در حالتی که بیمه گر واگذارنده دچار مشکلات مالی می شود می پردازیم بیمه گر اتکائی طبق شرایط ومفاد قرارداد فیمابین فقط از نقطه نظر فنی تابع وضعیت وموفقیت بیمه گر واگذارنده است براساس نظریه اقای هرمان دورفر بیمه گر اتکائی فقط در سرنوشت بیمه ای بیمه گر واگذارنده سهیم است وبه زبان دیگر بیمه گر اتکائی امکان هیچگونه اثر دخالت ومشارکتی در سرنوشت بازرگانی بیمه گر واگذارنده ندارد.
بنابراین اگر بستانکاران یک شرکت بیمه (خسارت دیدگان) برای حمایت وتقویت مالی ان شرکت تصمیم بگیرند از دریافت خسارت خود خودداری نمایند بیمه گران اتکائی باید سهم خود را از همان خسارت بپردازند واین عمل بستانکاران این شرکت برای تقویت بنیه مالی وبازرگانی این شرکت صورت می گیرد.
این موضوع که در فوق به ان اشاره رفت دلیل براین است که بین بیمه گر اتکائی وبیمه گذار هیچ نوع ارتباط قانونی وجود ندارد. برای مثال موقعیتی پیش می اید که بیمه گر اتکائی مجبور است تمام سهم خود را از خسارت بپردازد در حالی که بیمه گذار فقط بخشی از ان را دریافت می دارد.
سهم نگهداری اتکائی اختیاری واجباری
الف-سهم نگهداری
الف1/2/2- تعریف سهم نگداری : سهم نگهداری مبلغی است که شرکت می تواند ومایل است از یک ریسک بخصوص ویا گروهی از ریسکهای که می پذیرد به حساب خود نگهداری نماید.
عناصر تشکیل دهنده تعریف فوق به شرح زیر می باشد:
الف 2/2/2- رقم خالص سهم نگهداری
این رقم بستگی به نوع قرارداد اتکائی دارد که عناوین زیر نیز گاهی از اوقات به ان اطلاق می شود . سهم نگهداری فرانشیز مسئولیت خالص شرکت بیمه کسورات اولین ریسک
الف 3/2/2- میزان سهم نگهداری
سهم نگهداری هم می تواند به صورت درصدی از مبلغ بیمه شده هم رقم ثابتی از هر ریسک یل خسارت باشد برای مثال شرکت بیمه ای تصمیم می گیرد سی درصد از مبالغ بیمه شده در رشته شکست شیشه (صدهزار واحد پول) از بیمه نامه اتش سوزی ساختمان های مسکونی که از نظر درجه بندی نوع ساختمان ممتاز می باشند وهمچنین پانزده هزار واحد پول از هر خسارت رشته اتومبیل به عنوان سهم شرکت نگهدارد.
الف 4/2/2- چگونگی تعیین سهم نگهداری
شرکت بیمه به طوری که بعدا خواهیم گفت با توجه به حدود وتوان مالی که می توانیم ان را خصوصیات پر تفوی ان شرکت بنامیم یا مقررات قانونی موجود میزان سهم نگهداری را تعیین می نماید.
الف 5/2/2- روش تعیین سهم نگهداری
در این زمینه لازم به تاکید است که هنوز تعیین میزان سهم نگهداری به طور دقیق تابع اصولی خاصی نیست وعنصر شناس در بعضی مواقع در عملیات بیمه ای شرکت مشاهده می شود اگر چه ضوابطی براساس تجربه در این مورد وجود دارد لیکن مناسب است که میزان سهم نگهداری توسط مدیران ارشد شرکت تعیین گردد.
الف 6/2/2- تعریف دیگری از سهم نگهداری
سهم نگهداری حداکثر مبلغی است که شرکت توانائی پرداخت ان را در صورت وقوع خسارت برای یک بیمه نامه یک ریسک ویا گروهی از ریسکها دارا می باشد.
الف 7/2/2- نگهداری به حساب خود
این عنوان دلالت بر این دارد که شرکت کلادرصد ویا مبلغ ثابتی از سرمایه بیمه شده ویا خسارت را براساس تئافق به عمل امده متقبل می گردد نتیجه اینکه در یک قرارداد اتکائی که براساس قرارداد اتکائی دیگری منعقد شده سهم نگهداری بیمه گر اتکائی واگذارنده مجدد باید به بیمه گر اتکائی بعد اطلاع داده شود.
الف 8/2/2- در مورد پذیرش
میزان سهم نگهداری براساس هر ریسک یا خسارت باید در موقع صدور قرارداد مشخص شود یعنی اینکه بیمه گر نمی تواند ان را موکول به اینده نماید.
الف 9/2/2- براساس هر مورد خاص
برای هر شرکت مهم است که ادارات داخلی ان دارای انچنان دقت ونظمی باشند که نه تنها حداکثر توانائی نگهداری شرکت راتعیین نمایید بلکه سهم نگهداری ان براساس کیفیت پر تفوی شرکت درجه بندی شود
الف 10/2/2- ریسکهای گروهی
تراکم خطر یکی از اساسی ترین مشکلات یک شرکت بیمه است وامکان وقوع ان در تمام رشته ها وجود دارد: مثل کالاهای روی کشتی . مسافرین هواپیما . مجتمع های مسکونی . که وقوع خسارت در هر یک از موارد فوق میتواند برای شرکت فاجعه به بار اورد.
الف- تصمیم گیری در مورد سهم نگهداری برای هر ریسکک
چگونه باید حداکثر سهم نگهداری برای هر رشته بیمه ای ودر مورد هر ریسک تعیین شود؟ از نقطه نظر تخصصی اطلاعات ریاضی واماری زیادی در این زمینه وجود دارد . ولی در عمل عواملی وجود دارند که شرکتهای بیمه باید با در نظر گرفتن این عوامل وارتباط انها با حداکثر سقف نگهداری میزان ان را مشخص نمایند این عوامل عبارت اند از:
1-سرمایه پرداخت شوده وذخائر ازاد شرکت
2-میزان دارائی های نقدی ( نقدینه . موجودی بانکی . اوراق بهاداروسهامی که به سرعت قابل نقد شودن باشند) که شرکت را قادر می سازد خسارتهای احتمالی را در اسرع وقت بپردازد.
3- ساختار پر تفوی شرکت در ارتباط با سرمایه های بیمه شده یا میزان تعهدات واقعی برای هر ریسک.
4- حجم حق بیمه مورد نیاز برای هر رشته که شرکت بتواند در مقابل تغییرات احتمالی ان رشته ( در صورت وقوع خسارتهای بزرگ وطبیعی ) که حادث می شود جوابگو باشد تعداد زیادی از شرکتهای بیمه پیشرفته ویا گاهی شرکتهای کوچک دارای انچنان پر تفوی می باشند که میزان سهم نگهداری انها تناسبی با قدرت مالی شرکت ندارد وگاهی اوقات تعهداتشان بیشتر از توانائی مالی شان می باشد.
بر عکس شرکت های بزرگ نه تنها مقررات حداکثر سهم نگهداری را رعایت می نمایند بلکه گاهی اوقات قدرت مالی انها بیشتر از تفوی موجودشان می باشد.
ذکر یک مثال ومقایسه ضوابطی که شرکتهای بزرگ در مقایسه با شرکتهای کوچک برای تعیین حداکثر میزان سهم نگهداری اعمال می نمایند به روشن شدن مطلب فوق کمک می نماید .
حداکثر سهم نگهداری برای هر ریسک وهر خسارت معمولا نباید از یک درصد سرمایه وذخائر ان تجاوز نماید در شرکتهای کوچک گاهی اوقات به 5 درصد می رسد میزان سهم نگهداری برای هر خسارت گاهی حدود یک درصد حق بیمه ای است که شرکت برای خود از هر رشته نگه می دارد در مورد شرکتهای کوچک کوچک گاهی تا 1 درصد می رسد
دارائی نقدی شرکت باید حدود 5برابر حداکثر سهم نگهداری برای هر خسارت در مهمترین رشته های که شرکت در انها فعالیت می کند باشد در حالی که در شرکتهای کوچک چنین نیست.
ذکر این نکته ضروری است که در اکثر کشورهائی که اقتصاد انها تورم زا می باشد سرمایه اسمی شرکتهای بیمه گاهی اوقات بخش کوچکی از تعهداتی است که پذیرفته اند در حقیقت هیچ تناسبی بین سهم نگهداری انها با قدرت مالی شان وجود ندارد لذا در این مواقع مدیریت شرکت است که باید با دور اندیشی اصول واساس صحیحی برای تعیین میزان سهم نگهداری تدوین نماید.
ب- تصمیم گیری در مورد سهم نگهداری برای یک سری ریسک
یک شرکت بیمه علاوه بر اینکه باید سهم نگهداری خود را از هر ریسک واز هر خسارت تعیین نماید باید حداکثر میزان سهم نگهداری شرکت در مورد خسارتهای بزرگ وطبیعی مانند سیل زلزله که مجموعه ای از ریسک های بیمه شده دچار خسارت می گردند نیز تعیین کند.
در تعیین میزان سهم نگهداری برای خسارتهای بزرگ و طبیعی شرکتهای بیمه واقف هستند که این نوع حوادث کمتر اتفاق می افتند ولی در صورت وقوع خسارت بسیار بالا می باشد . برای رفع این مشکل شرکتها اقدام به محاسبه ذخائر مخصوصی برای این مواقع می نمایند.
در بعضی از کشورها سازمان نظارت کننده بر صنعت بیمه بخش مهمی از حق بیمه اختصاصی داده شده برای این نوع خسارتها را در کانالهای سرمایه گذاری خاصی هدایت می کند که این نوع سرمایه گذاریها دارای درجه ایمنی بالائی بوده واز چنین حوادث حتی الامکان مصون می باشند.
میزان سهم نگهداری در این مورد باید متناسب با ذخائر سرمایه ای خود را به این امر اختصاص دهد بدین طریق می توانیم بگوویم که میزان سهم نگهداری هر شرکت برای خسارتهای بزرگ ضریبی است از سهم نگهداری ان شرکت از هر ریسک ویا خسارت .
الف 11/2/2- جدول ظرفیتها
موقعی که مدیریت شرکت بیمه ای میزان ظرفیتهای نگهداری را تعیین می نماید چه این ظرفیت از هر ریسک از هر خسارت یا از هر حادثه باشد قسمت اتکائی براساس این جدول از پیش تعیین شده عمل می کند لیستی از ریسکهای مورد بیمه براساس کمیت وکیفیت ورشته بیمه که سهم نگهداری با توجه به عوامل عوامل فوق الذکر تعیین شده که به ان جدول ظرفیتها اطلاق می شود البته ذکر این مطلب ضروری است که جداول ظرفیت نگهداری با توجه به خطرات نرمال با کیفیت معمولی تعیین می گردد یعنی که اگر خطری بهتر از حد نرمال باشد ظرفیت نگهداری بیشتر می شود وبر عکس اگر خطری بدتر از این حد باشد به همان نسبت شرکت سهم خود را کاهش می دهد.
بررسی جزءبه جزء عوامل موثر در تعیین جداول ظرفیت نگهداری از حوصله ای کتاب خارج می باشد لذا ما فقط به بیان عناصر موثر برای تعیین جدول سهم نگهداری در هر رشته می پرازیم .
الف 12/2/2- رشته اتش سوزی
عوامل موثر در این رشته عبارت اند از محل ومنطقه استقرار ریسک ونوع ساختمان محتویات ونوع اشتغال عوامل وابزار پیشگیری از وقوع خسارت تاسیسات ایمنی داشتن پوشش برای خطرات اضافی مثل زلزله وطوفان که باعث تجدید نظر در ظرفیت نگهداری می گردد میزان حداکثر خسارت احتمالی (پی ام ال ) برای تاسیسات صنعتی بزرگ که تعیین ان کار ظریف ومشکلی است گاهی اوقات در موقع تصفیه خسارت اختلافاتی بین طرفین را موجب می گردد برای جلو گیری از بروز اختلاف معمولا نحوه محاسبه (پی ام ال) بین بیمه گران مورد توافق قرار می گیرد از انجا که دادن پوشش عدم النفع همراه با بیمه نامهاتش سوزی اموال باعث افزایش تعهد بیمه گر می شود شرکت سعی می نماید برای مجموع هر دو پوشش یک سهم نگداری برای خود در نظر بگیرد جدول زیر نمونه ای ساده ای از نحوه تعیین سهم نگهداری برای یک شرکت بیمه می باشد.
جدول ضرفیت رشته اتش سوزی
نرخ بیمه (در هزار) حداکثر ظرفیت نگهداری شرکت
تا 5/3 100000 واحد پول
از 51/3 تا 5/4 75000 واحد پول
از 51/4تا 5/5 50000 واحد پول
از 51/5 تا 5/7 35000 واحد پول
بیشتر از 5/7 20000 واحد پول
بعضی از شرکتهای بیمه طرفدار این نظرند که چون کیفیت وچگونگی خطر (کیفیت فیزیکی خطر واحتمال وقوع خسارت در پوششهای مختلف) بر روی نرخ بیمه اثر می گذارد ظرفیت نگهداری خود را با توجه به نرخ بیمه محاسبه می کنند که از نظر کلی کاملا منطقی ولی نباید این حقیقت را از نظر دور داشت که در رشته اتش سوزی وخطرات تبعی ان امارها تقریبی می باشند در نتیجه بالطبع نرخهای محاسبه شده براساس این امارها نیز تقریبی می باشند به علاوه این نکته نیز نباید فراموش شود که نرخ بیمه تحت تاثیر عناصر تجاری وبازرگانی مانند رقابت نیز می باشد
الف 13/2/2 رشته باربری
در رابطه با بیمه حمل کالا بیمه گر در ابتدا باید به کیفیت محموله نوع بسته بندی نوع پوشش بیمه ای وتجمع خطر در یک کشتی پیا یک وسیله حمل وهمچنین نحوه حمل (زمینی هوایی دریایی) توجه داشته باشند در رابطه با بدنه کشتی طبقه بندی ان تناژ کشتی (ظرفیت) موسسه حمل مالک کشتی سن کشتی وپرچم کشوری که کشتی با ان تردد می نماید از عوامل تعیین کننده سهم نگهداری بیمه گر می باشند.
الف 14/2/2 حوادث شخصی
شغل وحرفه بیمه شده ( کارمند یا خلبان اماتور) ونحوه گذراندن اوقات فراغت از عوامل تعیین کننده میزان سهم نگهداری بیمه گر می باشد زیرا امار واطلاعات ثابت کرده خطراتی که در اوقات فراغت در کمین بیمه شدگان قراردارد مانند حوادث اتومبیل دارای همان اهمیت حوادث شغلی وحرفه ای می باشد
تعدادی از شرکتها سیستم متحد الشکلی برای تعیین سهم نگهداری به کار می برند در این سیستم فقط استثنائاتی برای مشاغل خیلی خطر ناک وفعالیتهای غیر حرفه ای دیگر مثل ورزش در نظر گرفته شده است.
الف 15/2/2-رشته دزدی
عوامل تعیین کننده در این رشته عبارت اند از : پوشش دزدی در ارتباط با کل ارزش بیمه شده منطقه ومحل استقرار مورد بیمه نوع وویژگیهای ان نحوه حفاظت وسیستم های اعلام خطر.
الف 16/2/2- رشته صداقت وامانت
درمواردی که یک بیمه نامه صادر می گردد نوع ریسک (شغل و حرفه) وسرمایه بیمه شده مورد توجه متخصصین بیمه شده ولی برای گروهی از بیمه نامه ها منطقه مورد پوشش ومبلغ بیمه شوده دو عامل مهم تصمیم گیری در تعیین میزان سهم نگهداری می باشد.
الف 17/2/2- رشته زیان مالی
در این رشته قدرت مالی شرکت وتوانائی های او وهمچنین چهارچوب وخصوصیات پر تفوی بیمه ای عواملی هستند گه با توجه به انها بیمه گیر اقدام به تعیین سهم نگهداری می نماید ولی در مورد ریسک های خیلی بزرگ سهم شرکت معمولا با مجوز ویژه هئیت مدیره تعیین می گردد.
الف 19/2/2- رشته مهندسی
در این رشته میزان سهم نگهداری با در نظر گرفتن خصوصیات اصلی ونوع پوشش تک تک موارد بیمه باید با توجه به حجم زیاد پر تفوی که شرکت می پذیرد ثابت باشد ودر مواردی که پوششهای متداول مهندسی مثل نصب ماشین الات شکست ماشین الات مطرح است محل مورد بیمه وسرمایه ان نیز باید مورد توجه قرارگیرد.
الف 19/2/2 رشته خواپیما
در این رشته نباید فراموش کنیم که در هر ریسک بیمه شوده امکان دارد تجمع خطر پیش اید زیرا برای هر هواپیما بیمه نامه های بدنه مسئولیت در مقابل شخص ثالث بیمه مسئولیت حوادث برای مسافرین وغیره وجود دارد شرکت بیمه باید میزان سهم نگهداری خود را با توجه به پوششهای متنوع نوع هواپیما مورداستفاده ان تجربیات گذشته شرکت هواپیمایی ومیزان مسافتی را که طی خواهد کرد در نظر بگیرد.
الف 20/2/2- بیمه مسئولیت شخص ثالث در مورد وسائل نقلیه موتوری زمینی وبیمه غرامت نقص عضو
به طور کلی در این رشته قراردادهای اتکائی به صورت مازاد خسارت منعقد می گردد ومیزان سهم شرکت وگذارنده برای هر خسارت به طور ثابت تعیین می شود با در نظر گرفتن توان مالی شرکت ترکیب وچهار چوب پر تفوی بیمه وهمچنین سهم نگهداری شرکت بستگی زیادی به انواع پیشنهاداتی که شرکتهای اتگائی ارائه می دهند دارد.
مثال ساده زیر اساس محاسبه سهم نگهداری را نشان می دهد:
سرمایه شرکت 600000 واحد پول
ذخائر ازاد 450000 واحد پول
ذخائر برای خسارتهای بزرگ وطبیعی 150000 واحد پول
ترکیب پر تفوی این شرکت عمدتا در رشته های زیر می باشد:
بیمه اتش سوزی: شامل ریسکهای تجاری وصنعتی
حمل ونقلک که شامل بیمه نامه هائی با سرمایه های متوسط برای صادرات حمل با کشتی است که محاسبه تجمع خطر تقریبا غیر ممکن است.
اتومبیل: با حداکثر ارزش مورد بیمه 20000 واحد پول وحداکثر مسئولیت در مقابل شخص ثالث برای هر حادثه 50000 واحد پول
حوادث اشخاص: برای بیمه نامه های انفرادی متوسط غرامت پرداختی 50000 واحد پول ( برای فوت )
سهم نگهداری این شرکت به قرار زیر است:
اتش سوزی : 40000 برای ریسک های خوب
حمل ونقل: 20000 برای هر ریسک حمل با کشتی طبقه بندی شده درجه اعلاء
اتومبیل: 20000 برای هر خسارت
حوادث: 20000 برای هر فوت
حق بیمه خالص نگهداری:
اتش سوزی : 400000
حمل ونقل : 80000
اتومبیل : 600000
حوادث اشخاص: 80000
توضیح: مدیریت شرکت تصمیم گرفته که حداکثر سهم نگهداری 2در صد سرمایه برای هر ریسک یا هر خسارت باشد
اتش سوزی:در این رشته فرض بر این است که رقم 40000 فقط در مورد ریسکهای خیلی خوب اعمال شود به شرط اینکه حداکثر خسارت قابل پیش بینی زیر 50 درصد سرمایه مورد بینه قرار گیرد که با انها ریسکهای با خسارت نرمال اطلاق می گردد که در این زمینه 5در صد از حق بیمه سهم نگهداری به این نوع ریسکها تعلق دارد این میزان سهم نگهداری در مورد تجمع خطر وخسارتهای جانبی نیز به کار می رود.
حمل ونقل: در این رشته احتمال وقوع خسارت کلی برای کشتی با طبقه بندی خوب همیشه امکان دارد منتها باید این نکته را در نظر داشت که سهم نگهداری 20000 یعنی در حقیقت 25درصد حق بیمه دریافتی در بدو امر چنین استنباط می شود که این میزان می تواند افزایش پیداکند در صورتی که محاسبه منطقی به نظر نمی رسد.
اتومبیل : با توجه به احتمال خسارت وضریب خسارت که در این رشته خیلی بالا است در مرحله اول به نظر می رسد 20000 سهم نگهداری بالا باشد زیرا درصد از حق بیمه نگهداری در این بخش قرار می گیرد شاید مبلغ 10000 برای سهم نگهداری کافی به نظر برسد در حالی که این میزان سهم نگهداری تغییر چندانی نیز در میزان حق بیمه اتکائی نخواهد داد.
حادثه: سهم نگهداری در این رشته با توجه به توان وامکانات مالی از یک طرف وحق بیمه دریافتی از طرف دیگر برای کلیه بیمه نامه ها یکسان تعیین گردیده البته به نظر زیاد جلوه می کند در حالی که کاهش ان فقط میزان حق بیمه سهم نگهداری راکم می کند بدون اینکه تناسب معقولی بین حق بیمه دریافتی وحق بیمه نگهداری برقرار نماید.
در این مثال فرض براین است که شرکت تصمیم گرفته حداکثر سهم نگهداری برای خسارتهای بزرگ وطبیعی از 20درصد ذخائر ازاد به علاوه 50درصد ذخائر شرکت برای این نوع خسارت تجاوز ننماید.
20درصد ذخائر ازاد 90000 واحد پول
50در صد ذخائر مخصوص خسارتهای بزرگ و طبیعی 75000 واحد پول
میزان سهم نگهداری برای خسارتهای بزرگ 165000 واحد پول
در این مورد تصمیم نهایی برای اخذ پوشش اتکائی بعد از بررسی کلیه پیشنهادات بیمه گردان اتکائی قرارداد مازاد می باشد به شرطی که این پوشش خیلی گران نباشد.
ب- بیمه اتکائی
مشخصات کلی : این نوع اتکائی قدیمی ترین شکل قرارداد اتکائی است که هنوز در تمام رشته ها متداول می باشد به خصوص مواقعی که:
قراردادهای اتوماتیک پرشده باشد
لیسک قراردادهای اجباری استثناء شده باشد
بیمه گر اتکائی ترجیح دهد ریسکهای سنگین وبزرگ را جزء قراردادهای اتکائی موجود به حساب بیاورد
بیمه گر در بعضی از رشته ها که تعداد بیمه نامه اندک می باشد ترجیحا قرارداد اتوماتیک کنعقد نمی کند
بیمه گر واگذارنده باید اطلاعات کافی از ریسک پیشنهادی خود به بیمه گر اتکائی ارائه نماید تا بیمه گر با اگاهی کامل از کم و کیف ریسک اختیاری بتواند در موقعیتی قرار بگیرد که تصمیم خود دال بر قبولی یا رد ان پیشنهاد هرچه سریعتر اعلام نماید این پیشنهاد می تواند به وسیله تلگراف تلکس ویا نامه فرستاده شود معمولا بیمه گران به خاطر صرفه جویی در هزینه ارسال ودرج نکات مهم واطلاعات مورد نیاز از کد بخصوصی استفاده می نمایند.
اینک جهت روشن شدن مطلب به مثال زیر که حاوی اطلاعات مورد نیاز یک پیشنهاد اختیاری است می پردازیم:
اطلاعات و کدهای مورد نیاز پیشنهادی اختیاری کد
1- ماقرارداد اختیاری زیر را جهت مشارکت شما پیشنهاد می نماییم FAC
2- رشته:
اتش سوزی fire
شکست شیشه Glass
دزدی Burglary
کالای در حمل Goods in tramsit
مسئولیت عمومی در مقابل شخص ثالث G.T.P.L.
صداقت و امانت F.C.
مسئولیت دارندگان وسائط نقلیه موتوری T.P.L MOTOR VEHICLE
در مقابل شخص ثالث
بدنه اتومبیل motor O.D
بدنه اتومبیل اتش سوزی ودزدی T TMOTOR O.D. FIRE AND THF
حوادث شخصی P.A
حمل ونقل دریایی Marine
هواپیما Aviation
کشتی Hull
3-نام بیمه گذار
4-مشخصات ریسک
– محل استقرار ریسک
– بیمه گذار
– نوع ساختمان
– ریسکهای تبعی( انفجار اشوب)
– شکست شیشه:
– نوع اشعال
– سیستم های حفاظتی وایمنی
– کالای در حمل
– نوع وسیله حمل
– حمل در مجاورت کالای دیگر
مسیر حمل
– تعداد دفعات حمل در سال
– حجم سالانه محموله
– اساس تعرفه حمل (برای هر حمل)
– مسئولیت عمومی در مقابل شخص ثالث:
– نوع مسئولیت
ریسکهای مورد پوشش
– نحوه پرداخت( دستمزد یا حقوق براساس حجم یا ارزش کار)
صداقت وامانت:
– نوع بیمه نامه(انفرادی. گروهی)
– شغل کارکنان
– فرانشیز
– سابقه خسارت 5سال گذشته (برای بیمه نامه های گروهی)
– مسئولیت دارندگان وسائط نقلیه موتوری در مقابل شخص ثالث:
– نوع وسیله
– حوادث اشخاص:
– حرفه وشغل
– سن
– خطرات مورد پوشش (فوت . از کارافتادگی . غرامت . هزینه های پزشکی . از کار افتادگی روزانه)
– حمل ونقل دریایی :
– نوع محموله وبسته بندی
– نحوه حمل(نام کشتی)
– بندر مبدا ومقصد
– خطرات مورد پوشش (آ.بی.سی. اف . پی. آ. دبلیو آ وغیره)
– تجربه خسارت در بیمه نامه های باز
-کشتی:
-نوع کشتی( بخاری . موتوری . بادی . بارج . ماهیگیری . کرجی . یدک کش . وناوگان دریایی)
– نوع جنس بدنه کشتی وسال ساخت
– تناژ
– ظرفیت ناوگان
– گواهینامه رسمی دال برداشتن توانائی تردد در دریا ( قابلیت دریانوردی)
– خطرات مورد پوشش
– سن
– طبقه بندی
5- ارز:
– اگر بیمه نامه به پول داخلی صادر شده باشد ذکر ان لازم نیست
– در صورتی که بیمه نامه به ارز خارجی است باید ارز کشور مورد نظر قید شود
6- مبلغ مورد بیمه:
– به اعداد
7- نرخ بیمه:
– باحروف ودر هزار
8- میزان سهم نگهداری:
– باحروف
9- میزان واگذاری اختیاری:
– به اعداد
10- اعتبار بیمه نامه:
– روز وماه شروع پوشش ومدت ان
11- نام شرکت:
– تلکس فاکس وادرس تلگرافی
برای ریسکهای بزرگ معمولا عرف است که بیمه گیران وگذارنده با ارسال اطلاعات کافی ودقیق تر مانند گزارش بازدید . نقشه . عکس وغیره وبیمه گر اتکائی را از کم وکیف پیشنهاد اگاه کند البته این اطلاعات در رشته های مختلف فرق می کند بیمه گیر واگذارنده زمانی می تواند قرارداد را صادر نماید که تائید یه بیمه گران اتکائی را دال بر قبول انها دریافت کرده باشد وگرنه در موقع جمع اوری خسارت از همکاری انها بی نصیب خواهد شد پیشنهاد قرارداد اتکائی قبولی معمولا به وسیله تلکس وتلگرام ارسال می شود برای جلو گیری از بروز سوء تفاهم بیمه گر واگذارنده می تواند شرطی در ان بگنجاند که اگر در مواقع عادی ظرف 48 ساعت جوابی از طرف بیمه گر اتکائی از روش صدور ونحوه کار وکیفیت پر تفوی بیمه گر اطلاع کافی دارد در این موارد بیمه گر اتکائی پوشش اتوماتیک تا حد معینی یک ماه به بیمه گر واگذارنده ارائه می دهد به شر ط انکه اطلاعات کامل ظرف مدت معین برای بیمه گیر اتکائی ارسال شود اگر بیمه گر اتکائی براساس اطلاعات واصله ریسک را پذیرفت قرارداد از روز اول معتبر است واگر نپذیرفت ویا نیاز به اطلاعات دیگری داشت بیمه گر واگذارنده تا یک ماه فرصت دارد که در بازار دیگر کار را واگذار نماید وپوشش اتوماتیک یک ماهه تا روزی که واگذاری به طور کامل انجام شود معتبر خواهد بود وحق بیمه این مدت به بیمه گر اتکائی صادر کننده پوشش اتکائی اتوماتیک پرداخت خواهد شود.
در اتکائی اختیاری هر ریسک وهر واگذاری به عنوان یک قرارداد مستقل به حساب می اید وزمان معینی که معمولا یک سال می باشد معتبر است وبه طور اتوماتیک تمدید نمی گردد به همین خاطر بیمه گر واگذارنده قبل از پایان موعد اقدام به مذاکره با بیمه گران اتکائی می نماید.
روش عقد قرارداد اختیاری به این صورت است که بیمه گر واگذارنده پس از دریافت تایید یه قبولی اقدام به ارسال بردرو معمولا در دونسخه می نماید که یک نسخه ان را بیمه گر اتکائی پس از امضاء به واگذارنده عودت می دهد.
کار مزد اتکائی در قراردادهای اتکائی در قراردادهای اختیاری برای هر پیشنهاد توسط بیمه گر اتکائی تعیین می گردد ودر این رابطه بیمه گر اتکائی برای محاسبه کارمزد عوامل مانند: کیفیت کار میزان حق بیمه وهزینه های شرکت واگذارنده رادرنظر می گیرد . در بعضی مواقع بیمه گر اتکائی برای قبولی های اختیاری خود نیز همان مشارکت در منافعی را که به قراردادهای سهمی می پردازد در نظر می گیرد این روش برای بیمه گر واگذارنده زمانی مفید است که همه کارها سود اور باشد وبرای بیمه گر اتکائی نیز زمانی مطلوبیت دارد که قبولی های اتکائی زیان داشته باشد.
ب-1/2/2- مزایای بیمه اتکائی اختیاری
از دید بیمه گر اتکائی قراردادهای اختیاری دارای مزایای به شرح زیر می باشند:
کلیه پیشنهادات را به خوبی بررسی کرده وانهایی را که با سیاست کلی وتخصص خود سازگاری دارد انتخاب ودرصد مطلوبی از ان پذیرفته وبقیه را رد می نماید .
امکان انتقال تجربیات خود از ریسکهای مشابه به بیمه گر واگذارنده ودرخواست از ان شرکت جهت بهبود شرایط موجود ریسک به منظور کاهش احتمال وقوع خسارات.
امکان دریافت حق بیمه مناسب با ریسک بیمه شده از طریق درخواست از شرکت واگذارنده برای افزایش نرخ ویا کاهش کارمزد اتکائی .
دارا بودن موقعیت مناسب جهت محاسبه میزان دقیق تعهد از هر ریسک وجلو گیری از تجمع خطر
اطلاع یافتن از نحوه انتخاب وصدور بیمه نامه توسط شرکت واگذارنده از نقطه نظر شرکت واگذارنده این امکان به وجود می اید که ظرفیت صدور خود رابالا ببرد بدون اینکه در قراردادهای اتوماتیکی که قبلا منعقد نموده تغییر دهد واغلب اوقات بازاری برای واگذاری ریسکهای خود پیدا می کند که قبلا تصور می رفت وجود ندارد
ب- 2/2/2- معایب بیمه اتکائی اختیاری
در مقابل مزایا اتکائی اختیاری دارای معایبی است که بیمه گر واگذارنده مجبور می نماید حتی الامکان واگذاری خود را در زمینه به حداقل ممکن کاهش دهد این معایب عبارت اند از:
تاخیر در صدور بیمه نامه که باعث ایجاد مشکل برای بیمه گر وبیمه گذار می گردد.
دارا بودن هزینه های اداری زیاد
از اختیارات وازادی عمل بیمه گر واگذارنده به طور محسوسی کاسته می شود زیرا او به تنهایی نمی تواتد در مورد حق بیمه وشرایط بیمه نامه با بیمه گذار توافق نماید وحتی در صورت بروز خسارت نیز گاهی اوقات دچار مشکل می شود
هرگونه تغییری در بیمه نامه باید با اطلاع وموافقت بیمه گر اتکائی باشد
اگر عملیات اتکائی اختیاری در بازار رقابتی صورت پذیرد دچار مشکل رقابت ناسالم می گردد.
در بعضی از رشته ها مانند حمل ونقل دریائی طرفین دچار اشکال می شوند زیرا با تفسیرهای متفاوت در مورد مفاهیم به کاربرده شده در قراردادها مواجه هستند
در بعضی موارد بیمه گر واگذارنده به خاطر عدم وجود بازار هزینه های خود را نمی تواند تامین نمایید.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که عملیات اتکائی اختیاری واگذارنده موظف می شود که مبلغ ثابتی از اتکائی رشته خاصس را به بیمه گر اتکائی پیشنهاد نماید ودر مقابل بیمه گر اتکائی مجبور است که ان را بپذیرد اگر رابطه ی اتکائی بیمه گر واگذارنده وبیمه گر اتکائی براساس سرمایه بیمه شده به ان قرارداد اتکائی نسبتی واگر براساس خسارت استوار باشد به ان قرارداد اتکائی مازاد خسارت اطلاق می گردد.
ج2/2/2- وضعیت طرفین قرارداد
در یک قرارداد اتکائی اجباری بیمه گر اتکائی مجبور است هر انچه را که بیمه گر واگذارنده در چهار چوب قرارداد پیشنهاد می نماید به میزان مبلغی که تعیین شده بپذیرد به مفهوم دیگر بیمه گر واگذارنده در عملیات صدورخود مختار بوده : می تواند کار را با انتخاب خود با نرخ دلخواه صادر کرده وخسارتهای مربوط را به بپردازد وبیمه گر اتکائی هیچگونه دخالتی در عملیات صدور او نمی تواند داشته باشد البته این قرارداد برای بیمه گر اتکائی این مزیت رادارد که حجم کاری بیشتری رانصیب خود نماید که به نوبه خود می تواند مانده مثبتی را برای شرکت داشته باشد .
ج 3/2/2- اصل دنباله روی بیمه گر واگذارنده
طبق قرارداد بیمه گر اتکائی سرنوشت واگذارنده را دنبال می نماید براساس مفاد قرارداد بیمه گر اتکائی متعهد پرداخت خسارت ریسکی که واگذارنده به موجب قرارداد بیمه مسئول جبران ان است به همین منظور گفته می شود که بیمه گر اتکائی سرنوشت بیمه ای واگذارنده را دنبال می نماید تصمیم گیری در مورد ریسکهای که در چهار چوب این قرارداد قرار می گیرد با واگذارنده بوده ودر این مورد ازادی عمل دارد که ارزیابی کرده وتصمیم بگیرد این اقدامات باید رسما توسط مقامات مسئول شرکت صورت گرفته ومشخص شود که به موجب قراردادبیمه واگذارنده مسئول جبران خسارت است وبه تبع واگذارنده بیمه گر اتکائی نیز مسئول خواهد بود مگر اینکه ثابت شود واگذارنده بر خلاف مقررات ومفاد قرارداد منافع بیمه گر اتکائی را نادیده گرفته است .
ج 4/2/2 – حق بازرسی
بیمه گر اتکائی این حق را دارد که در ساعات اداری به محلی که مدارک قرارداد نگهداری می گردد مراجعه و از دفاتر اسناد وکلیه مدارکی که در ارتباط با این قرار داد می باشد بازرسی به عمل اورد.
د – انواع قراردادهای اتکائی نسبی
قراردادهای اتکائی نسبی براساس روشی است که در ان مبلغ بیمه شوده وخسارت به نسبت درصد که از قبل مشخص شده بین بیمه گر واگذارنده وبیمه گر اتکائی تقسیم می شود
د 1/2/2 – قرارداد اتکائی مشارکت
در قرارداد اتکائی مشارکت واگذارنده نسبتی از کلیه بیمه نامه های صادره خود در رشته ی بخصوصی را به حساب خود نگهداشته وبقیه را تا مبلغ معینی به بیمه گران اتکائی واگذار می نماید برای مثال در رشته شکست شیشه واگذارنده 40% از پر تفوی این رشته را خود نگه داشته وبیمه گر اتکائی نیز مواقثت می نماید که 60% بقیه را بپردازد از این نوع قرارداد معمولا در موارد زیر استفاده می شود:
زمانی که شرکت در یک زشته ی بیمه ای برای اولین بار شروع به فعالیت می نماید به طوری که در ان رشته هیج نوع اطلاعات اماری وجود ندارد لذا بیمه گر اتکائی در کلیه صادره های شرکت بیمه اعم از بیمه نامه های بزرگ وکوچک به نسبت مشخصی مشارکت کرده وبه همان میزان حق بیمه دریافت وخسارت را می پردازد.
به منظور کاهش در هزینه های اداری وساده کردن در یک رشته مهم بیمه ای که سرمایه ومبالغ بیمه شده هم شکل بوده وبا قرارداد اتکائی مازاد سرمایه همگون وهماهنگ وتکمیل می گردد.
زمانی که شرکت نیازمند حمایت مالی جهت افزایش حجم فعالیت خود می باشد.
اگر نسبت ضریب خسارت از کنترل واگذارنده خارج شوده وخیلی سریع وفوری نتواند ان را اصلاح نماید در این موقعیت واگذاری اتکائی به طریق مشارکت برای مدت محدود مناسب می باشد.
در رشته هایی با سرمایه ومبالغ بیمه شوده متوسط وضریب خسارت متغیر که از یک سال نسبت به سال دیگر دچار نوسان فاحش می گردد.
در این نوع قرارداد اتکائی نیازی به ارسال بر دروی حق بیمه وخسارت نیست ودر صورت لزوم خلاصه عملیات 3 ماهه برای بیمه گران اتکائی ارسال می گردد.
د 2/2/2- قرارداد اتکائی مازاد
در این سیستم واگذارنده ان بخش از عملیات بیمه ای خود را که نمی تواند ویا نمی خواهد به حساب خود نگه دارد به بیمه گر اتکائی واگذار می نماید در این قرارداد واگذارنده موظف است ان را بپذیرد برای مثال تا 20 برابر حداقل سهم نگهداری بیمه گر واگذارنده به شرطی که از 1000000 واحد پول تجاوز ننماید حق بیمه ای که در این قرارداد نصیب بیمه گر اتکائی متناسب بامیزان سهمی است که پذیرفته وبه همان نسبت نیز در پرداخت خسارتهای مربوطه شرکت می نماید سهم بیمه گر اتکائی در این نوع قرارداد به صورت ضریبی از لاین بیان می شود (یک لاین معمولا برابر سهم نگهداری شرکت واگذارنده است).
د 3/2/2- قرارداد اتکائی اختیاری اجباری
این نوع پوشش اتکائی خارج از چهار چوب سیستم واگذاری براساس مازاد سرمایه است در این سیستم بیمه گر واگذارنده متعهد نیست که به طور اتوماتیک پس از کسر نگهداری بقیه را به پر کردن لاین های قراردادهای مازاد سرمایه اختصاص دهد در این نوع قرارداد بیمه گر وگذارنده خود تصمیم می گیرد که کدام ریسک را با چه میزانی به بیمه گر وگذارنده است که تصمیم می گیرد ودر مقابل بیمه گر اتکائی متعهد ان را حداکثر به میزان ظرفیت قرارداد ولاین های مشخص بپذیرد در حقیقت این قرارداد از جانب وگذارنده اختیاری واز جانب بیمه گر اتکائی اجباری است.
د 4/2/2- پوشش اتکائی باز
این قرارداد نوعی اتکائی اختیاری اجباری است وهمان طوری که از اسم ان نیز به سادگی می توان استنباط نمود یک نوع پوشش اتکائی باز است که در ان بدون در نظر گرفتن ظرفیت مشخصی بیمه گر واگذارنده اختیار واگذاری یا عدم واگذاری را دارد ولی در صورت پیشنهاد بیمه گر اتکائی مجبور است ان را تا مبلغ معینی بدون توجه به سرمایه بیمه شده وتعداد لاین بپذیرد ومیزان سهم نگهداری وگذارنده نیز متغیر است.
د 5/2/2 – پوشش اتکائی نیمه اتوماتیک
در این نوع قرارداد بیمه گر واگذارنده به صورت اختیاری ریسک را پیشنهاد می نماید در صورتی که بیمه گر اتکائی ان را پذیرفت واگذارنده ان ریسک را جزء پرتفوی قرار اتکائی ان را پذیرفت واگذارنده ان ریسک را جزء پر تفوی قرار داد منظور می کند وگرنه جزو قرارداد نخواهد بود امتیازی که بیمه گراتکائی در این قرارداد دارد این است که می تواند قرارداد را تجزیه وتحلیل کرده ودر مورد شرایط ونرخ بیمه به واگذارنده کمک کند و واگذارنده نیز به نبوه خود کارمزد بهتری در مقایسه با قراردادهای اتکائی دریافت کرده و می تواند سپرده نگه داشته وکار اداری کمتری نیز در مقابله با عملیات اتکائی اختیاری متحمل شود.
د 6/2/2- پوشش اتکائی اجباری اختیاری
این نوع قرارداد اتکائی درست عکس عکس قراردادهای اتکائی اختیاری اجباری می باشد یعنی اینکه واگذارنده اجباری در واگذاری داشته وبه العکس بیمه گر اتکائی اختیار در قبولی دارد معمولا شرکتهای از این سیستم استفاده می نمایند که دارای شرکت های وابسته و تابعه بوده وشرکت مادر سعی می نماید حق انتخاب داشته وبهترین کارها را برای خود نگه دارد. در عوض شرکت وابسته می تواند ان تعداد ازمعاملات اتکائی را که مطلوب شرکت مادر نیست یا در صورت پذیرش تجمع خطر ایجاد می نماید به بازارهای دیگر پیشنهاد کند.
د7/2/2-پوشش اتکائی مختلط مشارکت ومازاد
زمانی که قرارداد اتکائی مشارکت به تنهایی نتواند به کل پر تفوی شرکت پوشش دهد از پوشش مازاد برای تکمیل برنامه اتکائی استفاده می گردد. ظرفیت قرارداد مشارکت بستگی به کیفیت ریسک دارد که هم می تواند رقم ثابت وهم متغییر باشد بیمه گر واگذارنده درصد ثابتی را به حساب خود نگه می دارد که gross retention نامیده می شود وظرفیت مازاد تعداد لاین های است که به ان gross line اطلاق می شود وهر لاین مساوی با 100 % حداکثر ظرفیت قرارداد مشارکت است یا اینکه واگذارنده درصدی از قرارداد مشارکت را برای خود نگه داشته وبقیه را واگذار می کند.
ه – قرار دادهای مازاد خسارت :
ه – 1/2/2 – انواع قراردادها
مشخصات کلی
صفت مشخصه قراردادهای مازاد خسارت دران است که مسئوایت واکذارنده وبیمه گراتکای براساس خسارت تعیین می شود برعکس قراردادهای سهمی که تعهدات طرفین قرارداد براساس سرمایه استوار است حق بیمه ا ی که بیمه گر اتکائی جهت انجام تعهدات خود دریافت می دارد درصدی از جمع حق بیمه های پر تفوی واگذارنده در رشته خاص یا مجموعه فعالیت اوست در صورتی که قراردادهای سهمی میزان حق بیمه گر اتکائی در ارتباط با سرمایه بیمه شوده تعیین می گردد انواع قرارداهای اتکائی مازاد خسارت که در حال حاضر در بازاهای اتکائی متداول است
ذیلا به ذکر پاره ای از تفاوتهای موجود بین قراردادهای اتکائی مازاد خسارت با قراردادهای اتکائی سهمی اشاره می شود .
بر عکس قراردادهای سهمی که واگذاری اتکائی انها باید مورد به مورد صورت پذیرد در قراردادهای اتکائی مازاد خسارت تنها ارسال بر دروی خسارت از طرف واگذارنده برای بیمه گر اتکائی تکافو می نماید .
عملیات حسابداری به حداقل ممکن رسیده ولی مستلزم محاسبات پیچیده وفنی است.
کاهش در هزینه های اداری
حق بیمه سهم بیمه گر اتکائی برعکس اتکائی سهمی مورد به مورد برای هر ریسک محاسبه نشده بلکه حق بیمه درصدی از حق بیمه پرتفوی واگذارنده در یک رشته ویا همه رشته ها است که به ازاء ان خسارتهای اعلام شده واگذارنده در طول سال مالی طبق شرایط قرارداد از طرف بیمه گر اتکائی مازاد خسارت جبران می شود.
واگذارنده می تواند حق بیمه را از قبل پیش بینی نموده ودر بودجه شرکت به عنوان هزینه بگنجاند.
هزینه اتکائی ( حق بیمه رارداد مازاد خسارت) از یک سال مالی نسبت به سال مالی دیگر دچار نوسان وتغییاست زیرا بستگی مستقیم به حجم حق بیمه ضریب خسارت وبازار اتکائی دارد.
معمولا کارمزد منافع وجود ندارد.
بیمه گران اتکائی قراردادهای اتکائی مازاد خسارت ذخایری جهت پرداخت خسارت معوقه نگهداری نمی نمایند لذا واگذارنده باید پیش بینی های لازم را برای پر تفوی خود شخصا بنماید.
ه – 2/2/2 – پوشش اتکائی مازاد خسارت برای هر ریسک (WXL)
این پوشش در تمام زبانها به نام انگلیسی ان نامیده می شود:
هدف اصلی در این پوشش ان است که بیمه گر واگذارنده نسبت به مازاد مبلغی از خسارت که خود توان جبران ان را دارد برای هر ریسک ( خطر بیمه شوده) در مورد حمایت قرار گیرد.
مثال: شرکت بیمه ای تصمیم می گیرد که 100000 واحد پول از تمام کارخانه جات ریسندگی وبافندگی را به عنوان سهم نگهداری به حساب خود داشته باشد (یعنی 100000 واحد پول از مبلغ بیمه شده کارخانه که شامل ماشین الات مواد خام محصولات نیمه ساخته. محصولات تولید شوده و ملزومات اداری می باشد). این شرکت سهم نگهداری خود را با اخذ پوشش اتکائی مازاد خسارت 60000 مازاد بر 40000 واحد پول بیمه اتکائی می نماید به مفهوم دیگر اینکه بیمه گر اتکائی مازاد خسارت پرداخت 60000 از هر خسارت مازاد بر 40000 واحد پول را که سهم واگذارنده از خسارت است به عهده می گیرد.
اگر در نظر بگیریم خسارتی در یک کارخانه ریسندگی و بافندگی اتفاق بیفتد ومبلغ خسارت 75000 واحد پول باشد شرکت واگذارنده بدوا سهم خود یعنی 40000 خواهد پرداخت وسپس پرداخت مابقی انکه 35000 واحد پول باشد سهم بیمه گر اتکائی مازاد خسارت از خسارت فوق الذکر است.
ا زاین پوشش معولا به عنوان مکمل برنامه اتکائی قراردادهای سهمی مازاد سرمایه استفاده می نمایند البته نه به دلیل هزینه بلکه به دلیل ظرفیت(پس از پر شدن ظرفیت قراردادهای اتکائی سهمی ازاد از طریق WXL پوشش داده می شود‍( از این پوشش اغلب در بیمه های اتش سوزی وخطرات تبعی وهمچنین در بیمه های بار بری (کالا) استفاده می گردد.
ه- 3/2/2- پوشش اتکائی مازاد خسارت برای هر حادثه
این پوشش واگذارنده را در مقابل تعداد بیشماری خسارت که از یک حادثه ناش می شوند حمایت می نماید ( خسارتهای اتفاقی و فاجعه امیز مانند سیل زلزله طوفان اتش سوزی های مهیب وگسترده و غیره).
مثال: شرکت بیمه ای دارای پرتفوی بیمه برای واحدهای مسکونی می باشد که تمام این پرتفو جزء سهم نگهداری شرکت محسوب می شود. این شرگت قرارداد اتکائی مازاد خسارتی برابر 2000000 مازاد بر 500000 واحد پول دارد . طوفانی به وقوع می پیوندد و1000 واحد مسکونی که ارزش هر کدام 3000 واحد پول است به کلی نابود می شوند شرایط قرارداد به این صورت است که کلیه خسارتهای زیر مبلغ 500000 را واگذارنده راسا به عهده گرفته واز خسارتهای مازاد بر 500000 واح پول در هر حادثه 500000 اولیه ان به عهده واگذارنده وبقیه تا سقف 2000000 به عهده بیمه گر اتکائی مازاد خسارت می باشد بنابراین نحوه مستقیم خسارت طوفان فوق الذکر بین واگذارنده وبیمه اتکائب مازاد خسارت به شرح زیر خواهد بود :
کل خسارت وارده 3000000
سهم بیمه گر واگذارنده 500000
سهم بیمه گر اتکائی مازاد خسارت 2000000
مابقی که مجددا پرداخت ان به عهده واگذارنده می باشد 500000
از این پوشش در تمام رشته های بیمه ای که امکان تجمع خسارت باشد از جمله اتش سوزی حمل ونقل حوادث هواپیما شکست شیشه استفاده می گردد. لازم به تذکر است که بدون وجود این پوشش پیشرفت وتوسعه صنعت بیمه نوین در دنیای کنونی غیر ممکن است
ه-4/2/2- پوشش اتکائی مازاد زیان در مدت معین
این پوشش شرکت بیمه را در مقابل نتایج بد فنی فعالیت بیمه ای شرکت در یک رشته ودر مدت زمان معین که به واسطه افزایش تعداد ومیزان خسارتهای که متحمل می شود حمایت می نماید
مثال: شرکت بیمه ای قرارداد مازاد زیان برای حمایت نتایج بد فنی خود در رشته تگرگ به میزان 50% مازاد بر ضریب خسارت 90% اخذ می نماید در پایان دوره مالی امار خسارت این شرکت در رشته تگرگ ضریب 102% را نشان می دهد براساس این قرارداد 90درصدی خسارت به عهده شرکت واگذارنده و 12% بقیه به عهده بیمه گر اتکائی قرارداد مازاد زیان سالانه خواهد بود.
پوشش مازاد زیان در مدت معین به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد زیرا این قرارداد برای بیمه گران اتکائی بسیار تعهد اور بوده وگران تمام می شود وبه نوبه خود از نقطه نظر واگذارنده وشرکتهای که به خاطر تبعیت فعالیت بیمه ای شان ( مانند رشته تگرگ) نیاز به نوع پوشش دارند به دلیل بالا بودن حق بیمه چندان مطلوب نیست.
منبع :
بیمه اموال و مسئولیت – آیت کریمی

34