پرسشنامه مدیریت دانش تغییرات محیط نزدیک سازمان
*** به نام یکتا خالق هستی ***
مخاطب گرامی،
پرسشنامه زیر با هدف ارزیابی درجه بلوغ سازمان شما با رویکرد مدیریت دانش طراحی شده است. لطفاً، میزان تلاش سازمان خود را برای انجام فعالیتهای مدیریت دانش به منظور کنترل تغییرات محیطی (مدیریت دانش تغییرات محیطی)، در مورد هر یک از سوالات زیر که شامل تحلیل محیط نزدیک سازمان (با استفاده از متغیرهای مدل پورتر) می باشد را ارزیابی کنید. (عدد 1 کمترین تلاش و عدد 5 بیشترین تلاش را نشان می دهد.)
پیشاپیش از همکاری و دقت نظر شما سپاسگزاریم.
مدیریت دانش تغییرات محیط نزدیک سازمان با استفاده از آنالیز پورتر
1. شدت رقابت میان رقبای موجود (شاخص های عمده از قبیل هزینه های ثابت، میزان رشد بازار، شدت رقابت میان رقبا، تنوع محصولات تولیدی رقبای مختلف، افزایش نسبی در ظرفیت تولیدی رقبا و میزان آزادی عمل برای فروش در صنعت)
فعالیت مدیریت دانش
امتیاز
توضیحات و شواهد
1
2
3
4
5
هدفگذاری دانش
شناسایی دانش
توسعه دانش
انتشار دانش
استفاده دانش
نگهداری دانش
ارزیابی دانش
2. قدرت چانه زنی خریداران (شاخص های عمده از قبیل تعداد مشتریان، وابستگی شرکت به مشتری، حرکت مشتری به سمت تولیدکننده های دیگر)
فعالیت مدیریت دانش
امتیاز
توضیحات و شواهد
1
2
3
4
5
هدفگذاری دانش
شناسایی دانش
توسعه دانش
انتشار دانش
استفاده دانش
نگهداری دانش
ارزیابی دانش
3. قدرت چانه زنی تامین کنندگان (شاخص های عمده از قبیل تعداد تامین کنندگان، قابلیت جایگزینی مواد اولیه، انحصار تامین کنندگان، اهمیت مشتری برای تامین کننده)
فعالیت مدیریت دانش
امتیاز
توضیحات و شواهد
1
2
3
4
5
هدفگذاری دانش
شناسایی دانش
توسعه دانش
انتشار دانش
استفاده دانش
نگهداری دانش
ارزیابی دانش
4. تهدید ورود رقبای جدید (شاخص های عمده از قبیل متمایز کردن محصولات و خدمات، داشتن نام و نشان تجاری در این صنعت، میزان سرمایه اولیه برای ورود به بازار، قوانین محدودکننده ی دولتی برای ورود رقبای جدید)
فعالیت مدیریت دانش
امتیاز
توضیحات و شواهد
1
2
3
4
5
هدفگذاری دانش
شناسایی دانش
توسعه دانش
انتشار دانش
استفاده دانش
نگهداری دانش
ارزیابی دانش
5. تهدید کالاها و محصولات جایگزین (شاخص های عمده از قبیل قابلیت سودآوری و نفوذ در بازار محصولات جایگزین، روند بهبود کیفیت و کاهش قیمت محصولات جایگزین، افزایش ظرفیت تولیدی رقبا)
فعالیت مدیریت دانش
امتیاز
توضیحات و شواهد
1
2
3
4
5
هدفگذاری دانش
شناسایی دانش
توسعه دانش
انتشار دانش
استفاده دانش
نگهداری دانش
ارزیابی دانش
راهنمای تکمیل پرسشنامه مدیریت دانش محیط نزدیک سازمان توسط تیم راهبری
در تحقیق حاضر برای جمع آوری داده های آزمون فرضیه ها از پرسشنامه استفاده گردید؛ بدین منظور متغیرهای مورد مطالعه تا آنجا که ممکن بود به معرف های قابل سنجش و سوالات تبدیل شدند و برای پاسخگویی به آن از طیف نقطه ای لیکرت استفاده شد.
این پرسشنامه با هدف ارزیابی درجه بلوغ سازمان با رویکرد مدیریت دانش طراحی شده است. در این گام، میزان تلاش سازمان در استفاده از فعالیت های مدل مدیریت دانش پروموت، در مورد مدیریت دانش تغییرات محیطی که شامل تحلیل محیط نزدیک سازمان با استفاده از متغیرهای مدل پورتر می باشد، با استفاده از پرسشنامه های تهیه شده توسط محقق بررسی می گردد.
محاسبه درجه بلوغ سازمان
در گام دوم، درجه بلوغ سازمان از میانگین امتیازهای ارایه شده در پرسشنامه ها حاصل می شود.
DegreeOfSustainability = Average (αij)
به طوری که، اگر امتیاز به دست آمده بین 1 تا 2 بود نشان دهنده ی سازمان مبتدی، اگر امتیاز بین 2 تا 3 بود نشان دهنده ی سازمان پیش فعال، اگر امتیاز بین 3 تا 4 بود نشان دهنده ی سازمان منعطف، اگر امتیاز بین 4 تا 5 بود نشان دهنده ی سازمان نوآور و اگر امتیاز برابر 5 بود نشان دهنده ی سازمان پایدار است.
جدول درجه ی بلوغ سازمان
سازمان مبتدی
=>
1 ≤ DOS < 2
سازمان پیش فعال
=>
2 ≤ DOS < 3
سازمان منعطف
=>
3 ≤ DOS < 4
سازمان نوآور
=>
4 ≤ DOS < 5
سازمان پایدار
=>
DOS = 5
آزمون پایایی و روایی پرسشنامه
روایی ابزار اندازه گیری
کیفیت تحقیق با دو معیار روایی1 و پایایی2 سنجیده می شود. مقصود از روایی آن است که وسیله ی اندازه گیری بتواند خصیصه مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد (خاکی، 1384: 288).
جهت تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه در این تحقیق از روش اعتبار محتوا استفاده شده است. برای تعیین روایی با مطالعه ی منابع مربوط، طرح اولیه پرسشنامه تهیه گردید و توسط اساتید محترم راهنما و مشاور و همچنین متخصصان این امر مورد بررسی قرار گرفت که در نتیجه مواردی جهت اصلاح پیشنهاد گردید و پس از اعمال اصلاحات موردنظر، پرسشنامه ی نهایی تدوین گردید.
پایایی ابزار اندازه گیری
پایایی یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد (سرمد و بازرگان، 1385: 166).
به منظور سنجش پایایی تحقیق، با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی پرسشنامه تحقیق مورد سنجش قرار خواهد گرفت. چنانچه درصد ضریب به دست آمده که پس از تجزیه و تحلیل آماری توسط نرم افزار SPSS محاسبه می شود بیش از 70 درصد باشد، اعتبار پرسشنامه مورد قبول ارزیابی می شود.
محاسبه پایایی پرسشنامه ها
اعداد مرتبط با آلفای کرونباخ پرسشنامه ارزیابی مدیریت دانش محیط نزدیک سازمان (آنالیز پورتر) به صورت زیر محاسبه گردید:
عدد آلفای کرونباخ در این پرسشنامه 89.4% می باشد که در دامنه ی پایایی عالی قرار دارد. جدول زیر بیانگر نتایج بررسی پایایی پرسشنامه مذکور است.
Case Processing Summary
N
%
Cases
Valid
112
0/100
Excludeda
0
0/0
Total
112
0/100
a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.
Reliability Statistics
Cronbach's Alpha
N of Items
894/0
35
این پرسشنامه در دامنه وزارت صنایع و معادن و طیف وسیعی از سازمان ها اعم از تولیدی و خدماتی و در دامنه شرکت های موفق در جوایز ملی کیفیت و بهره وری کشور با توجه به وجود سازمان هایی با درجه های مختلف بلوغ کاربرد دارد.
منبع اصلی
محمدنبی، سینا؛ محمدنبی، ساویز؛ 1390؛ "کاربرد مدیریت دانش در سنجش درجه بلوغ سازمانی"، فصلنامه علوم و فناوری اطلاعات.
سایر منابع و ماخذ
اسکات، ریچارد. 2003. سازمان : سیستم های عقلایی، طبیعی و باز. ترجمه و تنظیم بهروز رضایی منش و سینا محمدنبی. 1387. تهران: انتشارات سائسی.
افرازه، عباس. 1386. مدیریت دانش (مفاهیم، مدل ها، اندازه گیری و پیاده سازی). تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
لاودن، کنث، و جین لاودن. 2007. سیستم های اطلاعات مدیریت. ترجمه حبیب رودساز، سینا محمدنبی، و امیرحسین بهروز. 1388. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
محمدسیروس، کاوه، و امیرحسین صبورطینت. 1388. مدل مبنا برای مدیریت استراتژیک در سازمانهای ایرانی. تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
محمدنبی، ساویز، و مهسا ملکزاده. 1386. استاندارد ISO10014، مدیریت کیفیت. راهنماییهایی برای تحقق منافع مالی و اقتصادی. تهران: انتشارات سازمان صنایع هوافضا.
Ahmad, S., and R. G. Schroeder. 2002. The importance of recruitment and selection process for sustainability of total quality management. International. Journal of Quality & Reliability Management 19 (1): 540-550.
Alavi, M., and D.E. Leidner, 2001. Review: knowledge management and knowledge management systems: conceptual foundations and research issues, MIS Quarterly 25 (1): 107-36.
Aras, G., and D Crowther. 2008. Governance and sustainability: An investigation into the relationship between corporate governance and corporate sustainability. Management Decision Journal 46 (1): 433-448.
Bateman, N., and A. David. 2002. Process improvement programmes: a model for assessing sustainability. International Journal of Operations & Production Management 22 (1): 515-526.
Briffaut, J.P., and G. Saccone. 2002. Business performance sustainability through process modeling. Measuring Business Excellence journal 6 (1): 29-36.
Curry, A., and N. Kadasah. 2002. focusing on key elements of TQM – evaluation for sustainability. The TQM Magazine 14 (1): 207-216.
Daily, B.F., and S. Huang. 2001. Achieving sustainability through attention to human resource factors in environmental management. International Journal of Operations & Production Management 21(1): 1539-1552.
Daniel, E.M., J. Hoxmeier, A. White, and A. Smart. 2004. A framework for the sustainability of e-marketplaces. Business Process Management Journal 10 (1): 346-361
Daub, C.H., and R. Ergenzinger. 2005. Enabling sustainable management through a new multi-disciplinary concept of customer satisfaction. European Journal of Marketing 39 (1): 998-1012.
Davenport, T.H., and L. Prusak. 1998. Working Knowledge: How Organizations Manage What They Know, Harvard Business School Press, Boston, MA.
Elias M.A. & H. Ghaziri. 2003. Knowledge management. Upper Saddle.
Esquer-Peralta, J., L. Velazquez, and N. Munguia. 2008. Perceptions of core elements for sustainability management systems (SMS). Management Decision Journal 46 (1): 1027-1038.
Gloet, M. 2006. Knowledge management and the links to HRM: Developing leadership and management capabilities to support sustainability. Management Research News Journal 29 (1): 402-413.
Griffiths, A., and J.A. Petrick. 2001. Corporate architectures for sustainability. International Journal of Operations & Production Management 21 (1): 1573-1585.
Gutberlet, J. 2000. Sustainability: a new paradigm for industrial production. International Journal of Sustainability in Higher Education 1 (1): 225-236.
Hansen, M.T., N. Nohria, and T. Tierney. 1999. whats your strategy for managing knowledge?, Harvard Business Review 77 (2): 106-16.
Henderson, H. 2006. Twenty-first century strategies for sustainability. Foresight Journal 8: 21-38.
Hui, L.T. 2008. Combining faith and CSR: a paradigm of corporate sustainability. International Journal of Social Economics Volume:35 (1): 449-465.
Jan Watson, 2003. Applying knowledge management: techniques for building corporate memories Morgan Kaufman publishers: 4, 5, 7.
Jones, P., C. Clarke-Hill, D. Comfort, and D. Hillier. 2008. Marketing and sustainability. Marketing Intelligence & Planning Journal 26 (1): 123-130.
Kogut, B., and U. Zander. 1992. Knowledge of the firm, combinative capabilities, and the replication of technology, Organization Science 3 (3 (1): 383-97).
Macharzina, K. 1999. Unternehmensfu¨hrung: das Internationale Management, wissen, Gabler, Wiesbaden, 3. Au.
Malhotra, Y. 2004. why knowledge management systems fail? Enablers and constraints of knowledge management in human enterprises, in Koenig, M.E.D., and Srikantaiah, T.K. (Eds), Knowledge Management Lessons Learned: What Works and What Doesn't, Information Today, Medford, NJ: 87-112.
Marcum, J.W. 2008. Partnering for innovation and sustainability. The Bottom Line: Managing Library Finances Journal 21 (1): 82-84.
Martina E. Greiner, Tilo Bohmann and Helmut Krcmar. 2007. A strategy for knowledge management, Emerald, Journal of knowledge management11, NO.6.
Muñoz, M.J., J.M. Rivera, and M. Moneva Jose. 2008. Evaluating sustainability in organisations with a fuzzy logic approach. Industrial Management & Data Systems Journal 108 (1): 829-841.
Nonaka, I., and H. Takeuchi. 1995. The Knowledge-creating Company – How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation, Oxford University Press, Oxford.
O'Dell, C., and C.J.J. Grayson. 1998. If Only We Knew What We Know: The Transfer of Internal Knowledge and Best Practice, The Free Press, New York, NY.
Robinson, H.S., C.J. Anumba , P.M. Carrillo, and A.M. Al-Ghassani. 2006. STEPS: a knowledge management maturity roadmap for corporate sustainability. Business Process Management Journal 12 (1): 793-808.
Robson, A., V.B. Prabhu, and E. Mitchell. 2002. TQM enablers and business sustainability: An empirical study of the service sector in the North East of England. International Journal of Quality & Reliability Management 19 (1): 610-632.
Rusinko, C.A. 2005. Using quality management as a bridge in educating for sustainability in a business school. International Journal of Sustainability in Higher Education 6 (1): 340-350.
Saraiva, P.P., and Z.M. Silva Serrasqueiro. 2007. Corporate Sustainability in the Portuguese Financial Institutions. Social Responsibility Journal 3 (1): 82-94.
Searcy, C., Karapetrovic, S., and McCartney, D. 2008. Application of a systems approach to sustainable development performance measurement. International Journal of Productivity and Performance Management 57: 182-197.
Standing, C., and P. Jackson. 2007. An approach to sustainability for information systems. Journal of Systems and Information Technology 9 (1): 167-176.
Sveiby, K.E. 1998. Wissenskapital – das unentdeckte Vermo¨ gen: immaterielle Unternehmenswerte aufspu ¨ ren, messen und steigern, Verlag Moderne Industrie, Landsberg/Lech.
TC 176, SC3, ISO 9004:2007, International organization for standardization.
Thaman, K.H. 2002. Shifting sights: The cultural challenge of sustainability. International Journal of Sustainability in Higher Education 3 (1): 233-242.
Wiig, Karl; "successful knowledge management", European management journal, p.4; 1999.
Wilkinson, A., M. Hill, and P. Gollan. 2001. the sustainability debate. International Journal of Operations & Production Management 21 (1): 1492-1502.
Zabel, H.U. 2005. A model of human behaviour for sustainability. International Journal of Social Economics 32 (1): 717-734.
Zainul Abidin, N., and C.L. Pasquire. 2005. delivering sustainability through value management: Concept and performance overview. Engineering, Construction and Architectural Management Journal 12 (1): 168-180.
Zink, K.J. 2007. from total quality management to corporate sustainability based on a stakeholder management. Journal of Management History 13 (1): 394-401.
www.EFQM.org.
1 – validity
2 – reliability
—————
————————————————————
—————
————————————————————