پرسشنامه عملکرد خانواده اپشتاین، بالدوین و بیشاب

پرسشنامه عملکرد خانواده (اپشتاین، بالدوین و بیشاب، 1983)

به نام خدا
پیشاپیش از همکاری شما، نهایت سپاس خود را ابراز می داریم. این پرسشنامه به منظور انجام یک کار تحقیقی ساخته شده است. پاسخ گویی دقیق شما به محقق کمک زیادی خواهد نمود.

جنس: O مرد O زن
سن:
سطح تحصیلات:
تاریخ ازدواج:
سن همسر:
سطح تحصیلات همسر:
تعداد فرزندان:
کد خانوار:

——————————————————————————
ردیف

سوال
کاملا موافقم
موافقم
مخالفم
کاملامخالفم
1
برنامه ریزی فعالیت های خانوادگی ما دشوار است، چون ما همدیگر را به درستی درک نمی کنیم. (برای پاسخ به سوالات خانواده خود نه خانواده پدریتان را در نظر بگیرید )

2
ما اکثرا مشکلات روزمره خانواده را حل می کنیم.

3
وقتی یکی از اعضای خانواده ما ناراحت باشد، بقیه علت آن را می دانند.

4
وقتی در خانواده ما از کسی کاری خواسته می شود، باید پی گیر بود تا به انجام برسد.

5
اگر کسی در خانواده ما دچار مشکل شود، سایرین هم درگیر حل آن می شوند.

6
ما در هنگام بحران می توانیم روی حمایت بقیه اعضای خانواده حساب کنیم.

7
هر گاه یک وضعیت اضطراری پیش می آید، نمی دانیم چه کار کنیم.

8
گاهی خانه از چیز های مورد نیاز ما خالی می شود.

9
ما از ابراز مهر و محبت به یکدیگر اکراه داریم.

10
ما خواستار آن هستیم که اعضا به وظایف خانوادگی خود عمل کنند.

11
ما نمی توانیم با یکدیگر در باره احساس غم و غصه خود صحبت کنیم.

12
معمولا به تصمیمات خود برای حل مشکلات عمل می کنیم.

13
علاقه سایر اعضای خانواده وقتی به ما جلب می شود که موضوع برای خودشان هم مهم باشد.

14
از گفته های اعضای خانواده نمی توانیم به احساس آنها پی ببریم.

15
در خانواده ما وظایف خانگی به تساوی تقسیم نمی شود.

16
افراد خانواده ما همانگونه که هستند، مورد قبول یکدیگرند.

17
در خانواده ما به آسانی می توان مقررات خانه را نقض کرد.

18
در خانه ما، حرفها بدون کنایه و بی پرده گفته می شود.

19
بعضی از اعضای خانواده ما خونسرد برخورد می کنند.

20
ما می دانیم در صورت پیش آمدن شرایط اورژانس چه باید کرد.

21
ما از تبادل نظر درباره ترس ها و نگرانیهای خود پرهیز می کنیم.

22
برای ما گفتگو درباره احساسهای لطیف دشوار است.

23
ما برای پرداخت هزینه مان درد سر داریم.

24
معمولا ما بعد از سعی خانواده برای حل یک مشکل، درباره موفقیت آمیز بودن یا نبودن آن گفتگو می کنیم.

25
ما بیش از حد به فکر خود هستیم.

26
ما می توانیم احساس های خود را به یکدیگر ابراز کنیم.

27
ما درباره رعایت اداب دستشویی و توالت انتظار خاصی از یکدیگر نداریم.

28
ما احساس محبت خود نسبت به یکدیگر را نشان نمی دهیم.

29
اعضای خانواده ما مستقیم و بدون واسطه با همدیگر صحبت می کنند.

30
هر کدام از ما وظایف و مسئولیت های خاصی بر عهده دارد.

31
در خانواده ما احساس های نا خوشایند زیادی وجود دارد.

32
ما برای زدن یا دست بلند کردن روی یکدیگر ضابطه داریم.

33
ما فقط وقتی با یکدیگر همراه می شویم که منافعی در بین باشد.

34
برای کاوش در علایق شخصی اعضای خانواده، کم وقت می گذاریم.

35
غالبا منظور خود را به زبان نمی آوریم.

36
ما احساس می کنیم سایر اعضای خانواده، ما را همان گونه که هستیم، قبول دارند.

37
وقتی ما به یکدیگر علاقه نشان می دهیم که بتوانیم شخصا از آن بهرمند شویم.

38
ما اکثرا ناراحتی های عاطفی اعضای خانواده را رفع می کنیم.

39
در خانواده ما مهر و عطوفت در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

40
ما در این باره که هر کسی چه کارهایی را در خانه انجام دهد، گفتگو می کنیم.

41
تصمیم گیری برای خانواده ما دشوار است.

42
اعضای خانواده ما فقط وقتی به یکدیگر علاقه نشان می دهند که خودشان بتوانند از آن بهرمند شوند.

43
ما با یکدیگر رو راست و بی پرده هستیم.

44
ما به هیچ معیار و قاعده ای پایبند نیستیم.

45
در خانواده ما اگر از کسی کاری خواسته شود، باید به او یاد آوری کرد.

46
ما می توانیم درباره طرز حل کردن مشکلات تصمیم گیری کنیم.

47
اگر مقررات خانواده نقض شود، نمی دانیم چه انتظاراتی باید داشت.

48
در خانواده ما هر اتفاقی را می توان انتظار داشت.

49
ما مهر و عطوفت خود را نشان می دهیم.

50
ما با مشکلاتی که با احساسهای اعضای خانواده بازی کند، برخورد می کنیم.

51
ما با یکدیگر خوب کنار نمی آییم.

52
ما هنگام عصبانیت با یکدیگر صحبت نمی کنیم.

53
ما به طور کلی از وظایف خانگی که بر عهده ما گذاشته می شود، ناراضی هستیم.

54
ما حتی با وجود حسن نیت، در زندگی یکدیگر خیلی دخالت می کنیم.

55
اعضای خانواده ما برای مقابله با شرایط خطرناک، قواعد خاصی را رعایت می کنند.

56
ما به یکدیگر اعتماد و اطمینان داریم.

57
ما احساسات (غم، شادی، خشم و …) خود را در خانه راحت و آشکار بروز می دهیم.

58
رفت و آمد در خانواده ما معقول و منطقی نیست.

59
اگر از عمل یکی از اعضای خانواده خوشمان نیاید، به او می گوییم.

60
ما به راههای گوناگون حل مشکلات فکر میکنیم.

توصیف ابزار
FAD یک پرسشنامه 60 سوالی است که برای سنجیدن عملکرد خانواده بر مبنای الگوی مک مستر که قبلا ذکر شد، تدوین شده است. این ابزار در سال 1983 توسط اپشتاین، بالدوین و بیشاب با هدف توصیف ویژگی های سازمانی و ساختاری خانواده تهیه شده است که توانایی خانواده را در سازش با حوزه وظایف خانوادگی با یک مقیاس خود گزارش دهی، مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد (صیادی، 1381).
اپشتاین مزیت این ابزار را بر انواع مشاهده ای سنجش، مقرون به صرفه بودن آن از نظر زمان می داند و معتقد است روش های مشاهده ای به دلیل نیاز به زمان زیاد هم برای خانواده و هم برای ارزیابی کننده نامناسب اند، ضمن اینکه رفتار اعضای خانواده به هنگام مشاهده، احتمالاً با رفتار عادی و روزمره آنها متفاوت است. علاوه بر این، پژوهشگران در نتیجه مشاهده خانواده به داده های زیادی دست می یابند ولی استنتاج نتایج در ابعاد معنادار بالینی دشوار و گران است. او همچنین به بررسی رویکرد دیگر سنجش خانواده می پردازد و اظهار می دارد "می توان به جمع آوری اطلاعات در مورد اعضای خانواده (و شاید هم درباره گروه های دوتایی و سه تایی درون خانواده) پرداخت و با ترکیب نمودن اطلاعات گرد آوری شده درباره این خرده واحد ها به توصیفی از کل نظام خانواده دست یافت". در طراحی FAD فرض بر این بوده است که دریافت و برداشت مشاهده گران احتمالاً با یکدیگر فرق دارد. اعضای خانواده نیز احتمالاً در مقایسه با درمانگران، دریافت متفاوتی از مسایل دارند و اینان نیز در برداشت های خویش با پژوهشگران تفاوت دارند، اپشتاین در مطالعات خود اغلب متوجه تفاوت بین برداشت های اعضای خانواده و نگاه کاوشگران این گروه و درمانگران شده است و علت آن را در صحیح بودن برخی برداشت ها و خطا بودن برخی دیگر نمی داند. نظر به اینکه FAD یک ابزار سرندی است، به کار گیری آن مانع جمع آوری اطلاعات دیگر نیست. در واقع، جزئیات مشکلاتی که توسط FAD در نظام خانواده شناسایی می شود باید با دقت و تعمق بیشتر، در کنار سایر اطلاعات زیست شناختی، روان شناختی و جامعه شناختی که از خانواده موجود است، مطالعه شود. FAD دارای شش بعد است:
حل مشکل1: این بعد مربوط می شود به توانایی خانواده در حل مشکلات در حدی که بتواند کارآیی موثری داشته باشد. حل مشکل شامل هفت مرحله است: 1) شناسایی مشکل، 2) مشکل را به اطلاع افراد یا منابع ذیربط رساندن، 3) چاره اندیشی برای راه حل های متعدد، 4) تصمیم در مورد یک راه حل عملی، 5) اجرا و عمل نمودن تصمیم، 6) کنترل اجرایی و 7) ارزشیابی میزان موفقیت راه حل بکار گرفته شده. هرگاه مراحل به خوبی اجرا شوند، مشکل به موثرترین وجه حل می شود و هرگاه خانواده در شناسایی و تشخیص مشکل خود در بماند، در حل مشکلات ناتوان خواهد بود.
ارتباط2: این بعد مربوط به توانایی خانواده در تبادل اطلاعات است. مدل مک مستری بر ارتباط کلامی توجه بیشتری دارد. چهار نوع ارتباط در این مدل شناسایی شده است: 1. آشکار و صحیح، 2. آشکار و غیر صحیح ، 3. نقاب دار و صحیح ، 4. نقابدار و غیر صحیح.
موثر ترین شکل ارتباط، نوع آشکار و صریح آن است و کم اثر ترین آن، نقاب دار و غیر صحیح است زیرا پیام های نا آشکار و غیر صحیح به دلیل ابهام، دوگانگی، متعارض یا پوشیده بودنشان، مخاطبان را سردرگم و مضطرب می سازند. به همین دلیل بهتر است که پیام ها به طور مستقیم توسط شخص فرستنده، و نه از طریق واسطه یا شخص سوم، ابلاغ گردد. در چنین شرایطی احتمال سوء تفاهم و یا حتی سوء استفاده شخص واسطه وجود دارد. در یک خانواده با عملکرد بالا، اعضای خانواده افکار و احساسات خود را با یکدیگر به شیوه های ظریفی در میان می گذارند. آنها علایق و نگرانی های خویش را عنوان می کنند و درباره مسائل مهم با یکدیگر به گفتگو می پردازند. هر یک از آنها می تواند درباره خود و زندگی اش با سایرین صحبت کند و می داند که هم به او گوش می سپارند و هم او را درک می کنند. ارتباط موثر یکی از مهمترین ملزومات یک رابطه صمیمانه است. الگوهای ارتباطی موجود در خانواده، بر الگوهای ارتباطی که فرزندان بعدها در خانواده خود بکار خواهند برد، موثر است. ارتباط محدود به کلمات نمی شود بلکه گوش دادن، سکوت، برخورد نگاه ها، حالت چهره، ژست ها، لمس کردن، حالت بدن و تمام نمادهای غیر کلامی دیگر و رمزهایی که برای ارسال و دریافت معنا به کار می روند را شامل می شود.
نقشها3: این سازه، کارآمدی خانواده را بر اساس تخصیص وظایف و تکالیف به اعضای خانواده و کامل نمودن تکالیف از سوی آنها توصیف می کند. نقش ها گاه به صورت رسمی و گاه به صورت غیر رسمی تخصیص می یابند، در بسیاری از خانواده ها بیشتر به صورت غیر رسمی تخصیص می یابند، در بسیاری از خانواده ها بیشتر به صورت الگوهای عادتی برای اعضای خانواده در می آیند. این الگو نقش هایی را که برای عملکرد سالم خانواده انجام می گیرد از کارکرد های غیر ضروری متمایز می سازد (تامپلین و همکاران، 1998).
دو نوع قاعده و مقررات در خانواده قابل شناسایی اند: قواعد آشکار و قواعد پنهان. قواعد آشکار مانند مداخله کودکان در صحبت والدین، آویختن لباس بچه ها در جای مربوطه، و امثال آن مشاهده و درک آن آسان است. قواعد پنهان، قواعدی مانند در میان گذاشتن به موقع مساله حاد شغلی که برای شوهر پیش آمده با همسرش، صحبت کردن به موقع و مناسب پدر با فرزند بزرگش که دچار مشکل روحی شده است را شامل می شود. اعضای خانواده با مشاهده الگوی رفتار دیگران در خانه، موجودیت و چگونگی آنها را استنباط می کنند. در خانواده کارا، قوانین به حفظ نظم و انظباط کمک می کند و در شرایط خاص نیز اجازه تغییرات لازم را می دهند.
همراهی عاطفی4: همراهی عاطفی به توان اعضای خانواده در پاسخ دهی مناسب به موقعیت های هیجانی مثبت و منفی گفته می شود (تامپلین و همکاران، 1998). در مدل مک مستر دو نوع همراهی عاطفی عمده شناخته شده است:
1) احساسات آسایش5 که شامل واکنش های هیجانی مثبتی مانند عشق، مهربانی و شادی است.
2) احساسات اضطراری که شامل عواطفی مانند ترس، اضطراب، خشم و مانند آن می شود. کارآیی عاطفی در این بعد شامل توانایی خانواده در برابر دامنه وسیعی از احساسات متناسب با موقعیت است.
آمیختگی عاطفی6: واکنشی است که هر یک از اعضاء در برابر علاقه و توجه دیگری نشان می دهد. در واقع میزان علاقه و نگرش اعضای خانواده را نسبت به هم توصیف می نماید (تامپلین و همکاران، 1998).
به طور ایده آل، خانواده نیازهای هیجانی همه اعضایش را برآورده می کند تا به مرحله ای از رشد برسند. بعضی از این نیازها توسط افراد بیرون از خانواده برآورده می شوند؛ این امر به طور فزاینده ای در دوره طبیعی رشد و در مقطع نوجوانی روی می دهد. انواع دخالت عاطفی در الگوی مک مستر متمایز شده اند:
الف) فقدان دخالت؛ اشاره به این دارد که اعضای خانواده بیشتر مانند غریبه ها در خانه ای بزرگ زندگی می کنند. آنها اغلب تنها هستند و کام روا نیستند.
ب) علاقه از احساسات جداست؛ در چنین خانواده هایی به نظر می رسد آمیختگی اعضای خانواده با یکدیگر از احساس وظیفه، نیازی در یک عضو برای کنترل عضوی دیگر، و حس کنجکاوی نشات می گیرد.
ج) آمیختگی خود خواهانه؛ در این جا عضوی از خانواده به منظور حفظ احساسات ارزشمند خویش به عضو دیگر همراه می شود؛ نه به خاطر مراقبت یا نگرانی واقعی نسبت به وی.
د) دخالت دلسوزانه؛ این امر بر درک واقعی نیازهایی که فرد با آنها دست به گریبان است مبتنی است و به پاسخ هایی می انجامد که این نیازها را برآورده می سازد.
ه) شبکه؛ این اصطلاح در الگوی فرایند به کار رفته است. هرچند الگوی مک مستر حاوی دو طبقه است که مفهوم مشابهی را توصیف می کند: "آمیختگی بیش از حد" و "آمیختگی همزیستی"، مفهوم دوم تنها در روابط به شدت مختل دیده می شود.
کنترل رفتار: این بعد مربوط به قواعدی است که خانواده بر آن اساس امورش را می گذراند. بعد کنترل رفتار همچنین دربرگیرنده میزان تاثیر و نفوذی است که اعضای خانواده بر یکدیگر دارند. خانواده برای بقاء و سازگاری نیاز به شیوه هایی جهت کنترل رفتار اعضای خود دارد. مدل مک مستر چهار شیوه کنترل رفتار را در خانواده ها شناسایی می کند.
1. خشک7؛ در چنین خانواده هایی، نقش ها و وظایف روزمره اعضای خانواده قابل پیش بینی و مشخص است. این قبیل خانواده ها به دلیل خشک و نامنعطف بودن، قدرت سازگاری با تغییرات را ندارند و چه بسا حتی قدرت برون سازی تغییراتی که خانواده در هر مرحله از رشد خود با آن مواجه است نیز نداشته باشد. فضای کیفری چنین خانواده هایی احتمالاً اعضایش را به طرف رفتار های مخرب و پرخاشگرانه پنهان سوق می دهد و مبارزه برای کسب قدرت در خانه شدت می گیرد و احتمال دارد که اعضای خانواده، خشم خود را در محیط های بیرون از خانه بروز دهند، همان طور گفته شد؛ قابلیت پیش بینی در چنین خانواده هایی بالاست اما قابلیت سازندگی در آنها پائین است.
2) انعطاف پذیر؛ رفتار خانواده هایی که از این شیوه ها بهره می برند، هم قابل پیش بینی و هم سازنده است. آنها می توانند به شکل مناسبی خود را با شرایط جدید انطباق دهند. شیوه آموزشی و حمایت گرانه خانواده، مشوق آنها در فعالیت و انطباق با مقررات خانواده است.
3) بی قید؛ این شیوه تا حدودی قابل پیش بینی است اما قدرت سازندگی کمی دارد. بی حالی8 در این خانواده ها جایگزین سازماندهی و عمل شده است. اعضا به وظایف خویش به خوبی عمل نمی کنند و اغلب در ارتباط با یکدیگر و تشخیص نقش ها دچار مشکل هستند. ضعف سازماندهی در این خانواده ها باعث احساس عدم امنیت در فرزندان می شود و آنها رفتار های مهر طلبانه ای نشان می دهند. این فرزندان تا حدودی تکانشی و بی انضباط هستند و هنگام ورود به مدرسه دچار مشکل می شوند، زیرا در آنجا مقررات حکم فرماست و رفتار های استاندارد شده از آنها انتظار می رود.
4) هرج و مرج گرایانه؛ در این شیوه، هم قابلیت پیش بینی و هم قدرت سازندگی شان ضعیف است. این شیوه گاه بی قید و گاهی نیز انعطاف پذیر است و همین شرایط، آن را غیر قابل پیش بینی می کند، به گونه ای که هیچ عضوی نمی داند باید انتظار چه چیزی را بکشد. موثر ترین شیوه کنترل رفتار، نوع انعطاف پذیر و کم اثر ترین آن، هرج و مرج گرایانه است.
FAD حیطه های مشکل دار را به ساده ترین و موثر ترین وجه ممکن شناسایی می کند. مطالعات بعدی که توسط وستلی و اپشتاین به عمل آمد، نشان داد که کارآیی خانواده بیشتر مربوط به ویژگی های سیستم خانواده و شیوه های سیستمی مراوده ای بین اعضاء آن است، تا مربوط به ویژگی های درون روانی یکایک اعضای خانواده. آنها FAD را به گونه ای طراحی کرده اند که بتواند اطلاعاتی درباره ابعاد مختلف نظام خانواده، به عنوان یک کل، جمع آوری کند و این اطلاعات نیز به طور مستقیم از هر کدام از اعضاء خانواده کسب کند (اپشتاین و همکاران، 1983).
برای ارزیابی هر کدام از خرده مقیاس های FAD، سوالهای خاصی در پرسشنامه گنجانیده شده است. خرده مقیاسها و سوالهای مربوط به آنها در زیر آورده شده اند:
حل مشکل: سوالهای 2، 12، 24، 38، 50،60
ارتباط: سوالهای 3، 14، 18، 29، 43، 52، 59
نقشها: سوالهای 4، 10، 15، 23، 30، 34، 40، 45، 53
همراهی عاطفی: سوالهای 5، 9، 19، 28، 39، 49، 57
آمیزش عاطفی: سوالهای 13، 21، 22، 23، 33، 35، 37، 42، 54
کنترل رفتار: سوالهای 7، 17، 27، 32، 44، 47، 48، 55، 58
عملکرد کلی: سوالهای 1، 6، 8، 11، 16، 20، 26، 31، 36، 41، 46، 51، 56
برای نمره گذاری آزمون، به هر سوال 1 تا 4 نمره با استفاده از این کلید واژه ها داده می شود: کاملاً موافقم: 1، موافق: 2، مخالف: 3 و کاملاً مخالف: 4 به سوالها (یا عباراتی) که توصیف عملکرد ناسالم اند، یعنی سوالهای شماره 1، 4، 5، 7، 8، 9، 13، 14، 15، 17، 19، 21، 22، 23، 25، 28، 31، 33، 34، 35، 37، 39، 41، 42، 44، 45، 47، 48، 51، 52، 53، 54، 58 نمره معکوس داده می شود. در مرحله بعد برای بدست آوردن نمرات هر کدام از خرده مقیاس ها، نمره های سوالهای مربوط به هر کدام از آنها را با هم جمع می کنیم و بعد میانگین می گیریم. نمرات بدست آمده بیانگر نمره هر فرد در هر کدام از خرده مقیاسها است. در این آزمون نمرات کمتر بیانگر عملکرد سالمتر است (ثنایی، 1379).

ساخت FAD بر اساس پژوهشی با حجم نمونه 503 نفری بوده است، که از این تعداد 294 نفر متعلق به خانواده های با حداقل یک عضو بیمار طبقه بندی DSM-III و تعداد 209 نفر نیز از دانشجویان رشته روانشناسی عمومی بوده اند. بعد از بررسی های مختلف، سرانجام، مقیاس FAD با 53 ماده که حداقل ضریب آلفای هر یک از آنها 75/0 بود ساخته شد. روایی FAD به دو طریق مورد تایید قرار گرفت: اول با استفاده از نمره هایی که خانواده ها در مقیاس FAD بدست آورده بودند؛ دوم، در نمونه 503 نفری و با استفاده از یک روش تشخیص، نمره FAD توانست 67 درصد خانواده های غیر بالینی و 64 درصد خانواده های بالینی را به درستی پیش بینی کند. در مجموع نتایج پژوهش مذکور در سطح P≤0/001 معنادار بود (اپشتاین و همکاران، 1983).
در ایران نجاریان (1374) برای اولین بار FAD را ترجمه، هنجاریابی و میزان سازی کرد. وی در پژوهشی با عنوان "بررسی ویژگی های روانسنجی ابزار سنجش خانواده" که روی نمونه ای با حجم 501 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران انجام داد، ضمن تایید اعتبار نسخه فارسی این آزمون (FAD-I)، که دارای 45 سوال است، اعتبار کل آزمون را 93/0 بدست آورد که در سطح P≤0/001 معنادار می باشد وی با استفاده از روش تحلیل عاملی توانست سه سازه یا عامل را شناسایی و نام گذاری کند. این سازه ها عبارتند از: 1- نقشهای خانوادگی، 2- حل مساله و 3- همراهی عاطفی. در ایران علاوه بر FAD-I نسخه های دیگری از این آزمون هنجاریابی و تحلیل عاملی شده است. این نسخه ها 41، 43، 53 و 60 سوالی می باشند. در تحلیل عاملی این نسخه ها هفت عامل بدست آمده است که در بالا ذکر شد. در این پژوهش از نسخه 60 سوالی FAD استفاده شده است.
روایی9
FAD تا حدی دارای روایی همزمان و پیش بین است. این ابزار در یک مطالعه مستقل روی 178 زوج حدوداً 60 ساله با مقیاس رضایت زناشویی لاک ـ والاس همبستگی متوسط داشت و قدرت نسبتاً خوبی برای پیش بینی نمرات مقیاس روحیه سالمندی فیلادلفیا نشان داده است. به علاوه این ابزار قدرت متمایز سازی اعضای خانواده های بالینی و خانواده های غیر بالینی دارد بنابراین در هفت خرده مقیاس خود دارای روایی خوبی برای گروه ها شناخته شده است (ثنایی، 1379).
در تحلیل موازی (مقیاس رضایت زناشویی لاک ـ والاس)، FAD توانست فقط 11/0 (R= 0/34) واریانس برای شوهران و 12/0 (R= 0/36) را برای زنان پیشبینی کند. به بیان دیگر FAD قدرت پیشبینی بهتری دارد (صیادی، 1383).
در مطالعه دیگری با عنوان "مقیاس عملکرد عمومی ابزار سنجش خانواده: آیا این مقیاس برای نوجوانان چنین کاربردی دارد؟" شک و دانیل10 (2001) پایایی و روایی مقیاس عملکرد عمومی (نسخه چینی ابزار سنجش خانواده ـ GF) را مورد بررسی قرار دادند. نتایج از روایی سازه آن حمایت کرد. در همین مطالعه نیز داده های تحلیل شده از گروه بالینی و گروه غیر بالینی نشان داد که نمرات GF می تواند دو گروه را از هم جدا کند. همچنین نتایج از همسانی درونی، روایی همزمان و سازه ای مقیاس GF حمایت می کند.
ویلهلم11 و همکاران (1993) در مطالعه ای با عنوان "روایی فرا عاملی ابعاد کارکرد خانواده" نشان دادند که FAD توانایی تمیز نهادن بین خانواده های که بیماری روانی دارند و خانواده هایی که بیماری روانی ندارند را دارد. بیشتر خرده مقیاس های FAD بویژه حل مساله و عملکرد عمومی با اظهارات و علائم روانشناختی که با چک لیست SCL-90-R ارزیابی شده بودند، همبستگی داشتند (همان منبع).
پایایی12
این آزمون پس از تهیه توسط مولفان در سال 1983 بر روی یک نمونه 503 نفری اجرا گردید. دامنه ضریب آلفای خرده مقیاس های آن بین 72/0 تا 92/0 بدست آمد که همسانی درونی نسبتاً خوبی را نشان می دهد.
در ایران تحقیقات انجام شده توسط نجاریان (1374)، ملانقی (1377)، نوروزی (1377)، امینی (1378)، بهاری (1379)، صیادی (1380)، میر عنایت (1378)، جوادی (1383)، رضایی (1378)، همگی بیانگر پایایی بالای این آزمون است.
صدفی در پژوهشی با عنوان "مقایسه عملکرد خانواده های شاهد و غیر شاهد از دیدگاه فرزندان دبیرستانی" از فرم ایرانی 60 سوالی FAD استفاده کرده و ضرایب آلفای کرونباخ هر کدام
از خرده مقیاس ها را بدین قرار بدست آورده: حل مشکل 78/0، ارتباط 56/0، نقش ها 63/0، آمیزش عاطفی 69/0، کنترل رفتار 74/0، همراهی عاطفی 60/0، عملکرد کلی 79/0، و کل آزمون 94/0.
محسن زاده (1383) در پژوهشی با عنوان "رابطه کارآیی خانواده و فرسودگی شغلی معلمان مقطع ابتدایی" از فرم ایرانی 60 سوالی FAD استفاده کرده و ضرایب آلفای کرونباخ هر کدام از خرده مقیاس ها را بدین قرار بدست آورده: حل مشکل 71/0، ارتباط 68/0، نقش ها 65/0، آمیزش عاطفی 73/0، کنترل رفتار 64/0، همراهی عاطفی 77/0، عملکرد کلی 79/0، و کل آزمون 94/0.
بهاری (1379) در پژوهش خود از فرم 45 سوالی FAD استفاده کرده و پایایی آنرا 94/0 بدست آورده است.
امینی (1379) در پژوهش خود پایایی نسخه 41 سوالی FAD را 92/0 برآورد کرد وی ضریب آلفای کرونباخ 7 خرده مقیاس را چنین ذکر نمود: حل مشکل 61/0، ارتباط 38/0، نقش ها72/0، همراهی عاطفی 64/0، آمیزش عاطفی 65/0، کنترل رفتار 61/0 و عملکرد کلی 81/0 که نشان می دهد غیر از خرده مقیاس ارتباط بقیه همسانی درونی نسبتاً خوبی دارند.
**********************************
آخرتی، محمود (1386). بررسی و مقایسه عملکرد خانواده های عادی و خانواده های متقاضی طلاق. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.
**********************************
1- problem-solving
2 – communication
3- roles
4 – affective responsiveness
5 – welfare feelings
6 – affective Involvement
7 – rigid
8 – inertia
9- validity
10 – Shek & Daniel, T.L
11 – Willem, W.F
12 – reliability
—————

————————————————————

—————

————————————————————