پرسشنامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک

پرسشنامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک
هدف: سنجش میزان افکار و خیالات مربوط به مواد و وسوسه مصرف
دستورالعمل:
این پرسشنامه میزان افکار و خیالات مربوط به مواد و وسوسه مصرف را می سنجد که شما ممکن است پس از ترک احساس و تجربه کرده باشید. هر یک از جملات زیر را بخوانید و سپس در مقابل آن عددی را علامت بزنید که به درست ترین وجه تجربه شما را توصیف می کند. عدد 0 برای عدم وجود یک تجربه یا احساس و عدد 5 نشان دهنده حداکثر وجود یک تجربه یا احساس می باشد.
ردیف
عبارات
5
4
3
2
1
0
1
بارها هوش و وسوسه مصرف به سراغم می آید.

2
احساس می کنم که دیگر نمی توانم جلوی وسوسه مصرفم را بگیرم.

3
فکر مواد و وسوسه مصرف نمی گذارد به سایر کارهای مهم برسم.

4
افکار و خیالات مصرف برای من دردسر ساز شده اند.

5
بدون این که بخواهم، افکار و وسوسه های مصرف به سراغم می آیند.

6
به سختی می توانم افکارم را متمرکز کاری کنم که انجام می دهم.

7
فکرم روی یک موضوع قفل می شود و نمی توانم از آن خلاص شوم.

8
برایم سخت است که از جلوی داروخانه عبور کنم.

9
برایم سخت است فکر و خیال مواد را از ذهنم بیرون کنم.

10
فکر مواد و وسوسه مصرف، مرا از زندگی عادی انداخته است.

11
فکر مواد و وسوسه مصرف مرا آزار می دهند.

12
باید انرژی زیادی صرف کنم تا به مواد و مصرف فکر نکنم.

13
فکر مواد و وسوسه مصرف از کنترل من خارج است.

14
گاهی به قدری وسوسه مواد قوی می شود که طعم آن را حس می کنم.

15
گاهی افکاری به سراغم می آیند تا مصرف دوباره مواد را توجیه کنم.

16
دیدن مکان و وسایل مربوط به مصرف، مرا به فکر و خیال می اندازد.

17
اگر به خاطر دیگران یا ترس نود شاید تا به حال مصرف کرده بودم.

18
تا مرز مصرف مجدد پیش رفته ام.

19
اگر کسی را ببینم که مصرف کرده است، بشدت وسوسه می شوم.

20
هیچ وسیله ای که یادآور مصرف است، نباید دوربرم باشد.

* معرفی پرسشنامه:
پرسشنامه سنجش وسوسه مصرف مواد پس از ترک توسط فدردی، برعرفان و ضیایی (2008) ساخته شده است که از 20 گویه تشکیل شده است که به منظور سنجش میزان افکار و خیالات مربوط به مواد و وسوسه مصرف بکار می رود.
نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 6 نقطه ای (کاملاً درست است = 5 و اصلاً درست نیست = 0) می باشد
* تعریف مفهومی:
سوء مصرف مواد امروزه به عنوان یکی از آسیب های مهم اجتماعی است به طوری که نه تنها سلامت فرد و جامعه را به خطر می اندازد، بلکه زمینه بروز انحطاط روانی و اخلاقی را فراهم می کند (اویدو-جکس و همکاران، 2001).
شواهد (مثلاً، ککس، پوتوسو هاسیر، 2007) نشان می دهد که سیستم توجهی بسیار حساس در این افراد باعث می شود که مواد را در کانون توجه خود قرار دهند، در واقع این محرکها به عنوان برانگیزان پاسخ های شناختی، هیجانی و رفتاری عمل می کنند که با تصمیم منطقی و هشیار فرد برای ترک در تضاد هستند، به طوری که فرد از این زنجیره مصرف ناآگاه است (تیفانی و کانکلین، 2000). بنابراین، با تکرار این عمل، مصرف مواد خودکار می شود. به عبارت دیگر فرد پس از مواجه با محرک مرتبط با مواد، ناآگاهانه وارد زنجیره فرایند منجر به مصرف مواد می شود (صالحی فدردی و همکاران، 1389).
* تعریف عملیاتی:
در این پژوهش منظور از نمره استاندارد سوء مصرف مواد پس از ترک نمرهای است که فرد به سوالات 20 ماده ای پرسشنامه فدردی و همکاران میدهد
* نمره گذاری پرسشنامه:
نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 6 نقطه ای (کاملاً درست است = 5 و اصلاً درست نیست = 0) می باشد.

کاملاً درست است

اصلاً درست نیست
5
4
3
2
1
0
برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، امتیاز تمامی گویه ها را باهمدیگر جمع نمایید.
* تحلیل ( تفسیر) بر اساس میزان نمره پرسشنامه
بر اساس این روش از تحلیل شما نمرههای به دست آمده را جمع کرده و سپس بر اساس جدول زیر قضاوت کنید.توجه داشته باشید میزان امتیاز های زیر برای یک پرسشنامه است در صورتی که به طور مثال شما 10 پرسشنامه داشته باشید باید امتیاز های زیر را ضربدر 10 کنید
مثال: حد پایین نمرات پرسشنامه به طریق زیر بدست آمده است
تعداد سوالات پرسشنامه * 1 = حد پایین نمره
حد پایین نمره
حد متوسط نمرات
حد بالای نمرات
20
60
100
امتیازات خود را از 20 عبارت فوق با یکدیگر جمع نمایید. حداقل امتیاز ممکن 20 و حداکثر 100 خواهد بود.
نمره بین 20 تا 40 : وسوسه مصرف مواد پس از ترک پایین است.
نمره بین 40 تا 60 : وسوسه مصرف مواد پس از ترک متوسط است.
نمره بالاتر از 60 : وسوسه مصرف مواد پس از ترک بالا است .
* روایی و پایایی:
میزان اعتبار این پرسشنامه بر حسب آلفای کرونباخ (94/0) بدست آمد. برای سنجش روایی از پرسشنامه اطمینان موقعیتی، آنیس و گراهام (1988) (001/0 = p، 53/0 = r)، هوس روانی (راب و همکاران، 2004) (001/0 = p، 48/0 = r) و عواطف مثبت (001/0 = p، 32/0 – = r) و منفی، (001/0 = p، 55/0 = r) واتسون، کلارک و تلگان (1988) استفاده شد که جهت و اندازه همبستگی ها تایید کننده روایی آن است (صالحی فدردی و همکاران، 1389).
* منبع:
– صالحی فدردی، جواد؛ برعرفان، زرین؛ امین یزدی، سیدامیر. (1389). اثربخشی آموزش کنترل توجه بر کاهش تورش توجه به مواد و بهبود شاخص های درمانی معتادان تحت درمان سم زدایی. مطالعات تربیتی و روان شناسی، 11 (2)، 56-29.
– سمیعی فرد، مهسا. (1393). اثربخشی برنامه تعدیل سوگیری شناختی – تفسیر (CBM-I) بر کاهش سوگیری تفسیر منفی در برابر ناکامی و شاخص های سوء مصرف مواد. پایان نامه کارشناسی ارشد.
– کاظمینی، تکتم؛ عبدخدایی، محمد سعید. (1392). مطالعه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر برنامه غنی سازی و ارتقاء زندگی بر بهبود شاخص های درمان اعتیاد در مردان وابسته به مواد. نشریه علمی – پژوهشی دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی، دوره 23، شماره 82، پاییز 1392، ص ص 63-70.

3