پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی
شماره
نظر شما راجع به گویه های زیر چه می باشد
خیلی زیاد زیاد
زیاد
متوسط
کم
خیلی کم
1
به کسانی که حجم کاری سنگینی دارند، کمک می کنید؟
2
به کسانی که غایب بوده اند، کمک می کنید؟
3
کمک می کنید که دیگران بهره ورتر شوند؟
4
به افراد تازه وارد کمک می کنید، اگر چه الزامی نباشد؟
5
در صورت لزوم اموال شخصی خود را با دیگران تسهیم می کنید تا به آن ها در کارشان کمک کنید؟
6
به حقوق و امتیازات دیگران احترام می گذارید؟
7
با دیگر افرادی که ممکن است تحت تاثیر اقدامات و یا تصمیمات شما قرار گیرند مشورت می کنید؟
8
قبل از هر تصمیم مهم، با دیگران مشورت می کنید؟
9
در مورد موضوعات جزئی زیاد اعتراض می کنید؟
10
همیشه از آنچه در سازمان در حال انجام است، ایراد می گیرند؟
11
از هر تغییری که مدیریت مطرح می کند، دچار رنجش می شوید؟
12
فقط به مسائل کاری خود، و نه به دیگران، فکر می کنید؟
13
به اطلاعیه ها و بخشنامه های سازمان، توجه می کنید؟
14
همیشه سر وقت در محل کار حاضر می شوید؟
15
حضورتان در محل کار بیش از حد معمول است؟
16
در صورت عدم حضور در محل کار، از قبل اطلاع می دهید؟
17
محل کار را تمیز نگه می دارید؟
18
از پیشرفتهای سازمان مطلع هستید؟
19
در جلسات حضور پیدا کرده و مشارکت می کنید؟
مقیاس رفتار شهروندی سازمانی
جهت بررسی رفتار شهروندی سازمانی از پرسشنامه رفتار شهروندی اروگان و کونوسکی (1996) استفاده شد. این مقیاس از نوع لیکرتی و دارای 19 گویه می باشد. که پاسخ ها بر روی یک طیف پنج گزینه ای از خیلی کم (1) تا خیلی زیاد (5) نشان داده شده است. نحوه نمره گذاری مقیاس با توجه به مثبت و منفی بودن گویه ها به صورت متفاوت می باشد؛ بدین نحو که نمره گذاری گویه ها مثبت بصورت: خلیی زیاد=5، زیاد=4، متوسط=3، کم=2، خیلی کم=1 و نمره گذاری منفی به صورت عکس نمره گذاری مثبت (که شامل سوالهای 12- 11 10- 9 هست می باشد). در این پرسشنامه رفتار شهروندی دارای پنج بعد زیر می باشد:
* نوع دوستی: کمک به افرادی که حجم کاری سنگینی دارند، کمک به افرادی که غائب بوده اند، کمک به دیگران که بهره ورتر شوند، کمک به تطبیق دادن افراد تازه وارد با محیط کار اگر چه الزامی نباشد و در صورت لزوم تسهیم کردن اموال شخصی خود را با دیگران نشان دهنده نوع دوستی به عنوان یکی از ابعاد رفتار شهروندی می باشد.
* بعد احترام و تکریم (نزاکت): احترام به حقوق و امتیازات دیگران، مشورت کردن با کسانی که ممکن است تحت تاثیر اقدام و یا تصمیم فرد قرار گیرند، مشورت کردن با دیگران قبل از هر تصمیم مهم می توانند نشان دهنده احترام و تکریم به عنوان یکی از ابعاد رفتار شهروندی باشد.
* جوانمردی: عدم اعتراض در مورد موضوعات جزئی، عدم ایراد گیری از آنچه سازمان در حال انجام آن است، عدم رنجش از هر تغییری که مدیریت مطرح می کند، فقط به فکر خود نبودن و توجه کردن به اطلاعیه ها و بخشنامه های سازمان از دیگر می توانند نشانگر جونمردی به عنوان یکی از بعد رفتار شهروندی باشد.
* وجدان کاری: اینکه فرد به موقع در محل کار حاضر شود، حضورش در محل کار بیش از میزان تعیین شده باشد، از قبل اطلاع دادن عدم حضور خود را به محل کار و تمیز نگه داشتن محل کار، می توانند نشان دهنده وجدان کاری که به عنوان یکی از بعد دیگر رفتار شهروندی باشد.
* آداب اجتماعی: مطلع بودن از پیشرفت های سازمانی، مشارکت کردن و حضور پیدا کردن در جلسات می توانند نشان دهنده آداب اجتماعی که به عنوان یکی از مولفه های رفتار شهروندی سازمانی باشد.
سوالات اختصاص یافته جهت سنجش هر بعد از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی در جدول زیر آمده است.
سوالات مربوط به ابعاد رفتار شهروندی سازمانی
ابعاد
سوالات مربوطه
نوع دوستی
5-4-3-2-1
احترام و تکریم
8-7-6
جوانمردی
13-12-11-10-9
وجدان کاری
17-16-15-14
آداب اجتماعی
19-18
روایی و پایایی مقیاس رفتار شهروندی سازمانی
محققان با اجرایی مقدماتی پایایی هر یک از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی را به روش آلفای کرانباخ به ترتیب: نوع دوستی4 گویه (65/0)، احترام و تکریم 3 گویه (38/0)، جوانمردی 5 گویه (69/0) وجدان کاری 4 گویه (74/0)، فضیلت مدنی 2 گویه (66/0) و برای مقیاس رفتار شهروندی سازمانی (73/0) بدست آمده است، روایی پرسشنامه با بهره گیری از روش روایی محتوایی و استفاده از دیدگاه متخصصان تعیین شد.
**************************************
فتحی جناقرد، ملیحه (1393). ارتباط مدیریت دانش و یادگیری سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی در مدارس متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه محقق اردبیلی.
*************************************